Professional Documents
Culture Documents
Samodzielne Konstruowanie Zespołów Głośnikowych - Zrób To Sam
Samodzielne Konstruowanie Zespołów Głośnikowych - Zrób To Sam
S
amodzielne budowanie urzą− czy, ale chyba jeszcze większą kon− czyli opracowanie całego zespołu
dzeń elektroakustycznych struowanie zespołów głośniko− głośnikowego "od podstaw" − za−
może być umotywowane wych. Dlaczego? Zespoły głośniko− projektowanie obudowy, oblicze−
dwojako − albo chęcią zaoszczędze− we inspirują już swoim wyglądem, nie zwrotnicy. Najpierw kilka słów
nia (proste kalkulacje wskazują czę− który w dużym stopniu i natych− o "kitach".
sto, że komplet elementów kosztu− miast odzwierciedla założenia kon− Najkompletniejsze z nich zawierają
je mniej, niż gotowy, "firmowy" pro− strukcyjne; kolumna głośnikowa to dosłownie wszystko, oprócz cyny
dukt, na nich oparty), albo dąże− coś innego, niż zamknięty w czar− do lutowania. Otrzymujemy więc
niem do stworzenia własnej, nie− nym pudełku obudowy układ elek− głośniki, obudowę, złożoną zwrot−
powtarzalnej konstrukcji. Oczywi− troniczny; głośnik fascynuje swoim nicę, wytłumienie, nawet wkręty.
ście obydwa powody mogą wystę− życiem − on "gra", posiadając umie− Najbardziej ograniczona oferta
pować równocześnie w różnych jętność przetworzenia energii elek− sprowadza się do samych głośni−
proporcjach, zmieniających się też trycznej na akustyczną; wreszcie ków i projektu; zaopatrzenie we
z upływem czasu. Warto zwrócić wydaje się, że zbudowanie zespołu wszystkie części i zbudowanie
uwagę, że o ile najczęściej pierw− głośnikowego jest znacznie łatwiej− skrzynki jest zadaniem konstrukto−
szy bodzieć jest właśnie natury sze, niż np. wzmacniacza. ra. Są też propozycje pośrednie −
ekonomicznej, to wkrótce po mniej Rzeczywiście, schemat zwrotnicy np. głośniki i zwrotnica, ale bez
lub bardziej udanym debiucie świe− elektrycznej zespołu głośnikowe−
żo upieczony konstruktor−hobbista go może być bardzo prosty; do te−
ma ochotę na powtórkę, i zbudo− go dwa − trzy głośniki, obudowa,
wanie kolejnego, doskonalszego kilka dodatków, i wydaje się, że
urządzenia. Apetyt rośnie w miarę wszystko gotowe...
jedzenia, i wraz z nabywaniem do− Zanim postraszymy potencjal−
świadczenia coraz większe są am− nych zainteresowanych znacznie
bicje. Samodzielne konstrukcje większą faktyczną złożonością
przestają być tanie, ale sięgają problemu budowania zespołów
swoimi możliwościami pułapu naj− głośnikowych, wprowadźmy
wyższej klasy urządzeń renomowa− ważny podział.
nych marek. Takie przykłady pobu− Zupełnie czym innym jest składa−
dzają wyobraźnię początkujących, nie zespołu głośnikowego z tzw.
którzy jednak nie zawsze zdają so− "kitu", czyli dokonanie montażu na
bie sprawę, że do osiągnięcia podstawie dostarczonych wraz
szczytów potrzebne są lata prób z głośnikami dokładnych projek−
i uzyskana tą drogą niebagatelna tów, nawet jeśli trzeba samodziel−
wiedza, a nie tylko "chęć szczera". nie zmontować układ elektryczny
Dużą popularnością cieszy się sa− i złożyć obudowę, czym innym
modzielne budowanie wzmacnia− jest prawdziwe konstruowanie,
N
a początku naszych rozważań ną − falę dźwiękową, która będzie cieszyć Można powiedzieć, że maksymalne natę−
wprowadźmy jedno użyteczne nasze uszy. Głośnik dynamiczny dokonuje żenie dźwięku, jakie głośnik może wytwo−
rozróżnienie − pod pojęciem gło− tej zamiany wykorzystując zjawisko po− rzyć, jest iloczynem mocy i efektywności.
śnik będzie zawsze występował pojedyn− wstawania siły poruszającej cewką, przez Parametr efektywności, podobnie jak moc
czy głośnik, natomiast kompletne urzą− którą płynie zmienny prąd elektryczny, gdy znamionowa, nie powinien być jednak ko−
dzenie (głośniki ze zwrotnicą w obudowie) ta znajduje się w stałym polu magnetycz− jarzony wprost z jakością głośnika. Jest
będzie nazywane zespołem głośnikowym. nym (stąd też głośnik dynamiczny nazy− wiele wyśmienitych głośników, które ma−
Załóżmy też, że układ głośnikowy to hipo− wany jest również magnetoelektrycz− ją niskie efektywności, a doskonałe inne
tetyczny komplet głośników do zespołu nym). Ruch cewki odzwierciedla zmiany parametry. Gdybyśmy przyjrzeli się bliżej
głośnikowego (gdy nieistotne są kwestie przyłożonego do niej napięcia. Do cewki konstrukcji i parametrom głośnika i całego
obudowy). przymocowana jest membrana, która po− zespołu głośnikowego, dojrzelibyśmy cie−
Najpopularniejszym rodzajem głośnika ruszając się wraz z cewką powoduje zabu− kawe zależności − aby uzyskać szerokie
jest głośnik dynamiczny. Spotykany jest rzenie powietrza, a w ślad za tym powsta− pasmo przenoszenia albo wysoką moc,
on w zdecydowanej większości zespołów nie fali akustycznej. trzeba się zgodzić na kompromis w efek−
głośnikowych, i w zasadzie jako jedyny ro− Sprawność energetyczna typowych gło− tywności, i na odwrót.
dzaj głośnika jest brany pod uwagę przez śników dynamicznych jest bardzo mała, Cewka drgająca głośnika ma określoną re−
hobbistów. Nie będziemy więc tracić miej− wynosi najwyżej kilka procent, często po− zystancję (Re) i indukcyjność (Le). Charak−
sca na przedstawianie niepraktycznych niżej procenta. Oznacza to, że np. terystyka impedancji rośnie od wartości
ciekawostek pod postaciami innych rodza− 100W doprowadzonej mocy elektrycznej niewiele większej od wartości rezystancji
jów głośników, ale od razu przejdziemy do zamienia się np. na 1W mocy akustycznej cewki drgającej dla najniższych częstotli−
omówienia głośnika dynamicznego, który − reszta zamienia się w ciepło. Jest to in− wości, do wartości znacznie wyższej przy
będzie nam towarzyszył aż do końca cyklu formacja ważna o tyle, że wyjaśniająca, iż częstotliwościach wysokich. Jednocze−
wykładów. głośnik o mocy znamionowej np. śnie, wskutek zjawiska rezonansu układu
Zadaniem każdego rodzaju głośnika jest 100W może przyjąć 100W mocy elek− drgającego, który występuje we wszyst−
zamiana energii elektrycznej, dostarczonej trycznej. Odda znacznie mniej watów mo− kich głośnikach dynamicznych, na charak−
ze wzmacniacza, na energię akustystycz− cy akustycznej, ale nie przyjęło się wyra− terystyce impedacji głośnika pojawia się
żać jej w watach. Zamiast tego otrzymuje− jedno wyraźne maksimum. Minimum
my parametr efektywności, która jest wła− wartości impedancji, leżące na skali czę−
śnie miarą sprawności. Efektywność to ci− stotliwości bezpośrednio powyżej tego
śnienie akustyczne, jakie otrzymamy maksimum, służy do wyznaczania impe−
w odległości 1m od głośnika (lub zespołu dancji znamionowej. Wartość impedancji
głośnikowego) przy dostarczeniu 1W lub znamionowej standaryzuje się najczęściej
2.83V. Dostarcznie jednego 1W pozwala do wartości 8 lub 4 omów, rzadziej do 6
określić efektywność mocową, dostarcz− omów, tak aby we wspomnianym mini−
nie 2.83V efektywność napięciową. Dla mum wartość impedancji nie była niższa
głośnika o impedancji 8 omów przyłożenie o więcej niż 25% od zadeklarowanej im−
2.83V oznacza dostarczenie 1W, więc pedancji znamionowej. Np. jeśli w mini−
efektywność mocowa i napięciowa są mum impedancja ma wartość 6,5 oma, to
w tym przypadku równe. Inaczej dla gło− producent ma prawo określić głośnik jako
śnika 4−omowego, gdzie 2.83V oznacza znamionowo 8−omowy. Jednocześnie sa−
dostarczenie 2W. Dlatego efektywność ma rezystancja cewki ma wartość jeszcze
napięciowa głośników 4−omowych jest niższą. W głośnikach znamionowo 8−omo−
dwa razy wyższa od ich efektywności mo− wych rezystancja cewki drgającej wynosi
cowej. Efektywność wyrażana jest w de− zwykle 5 − 5,5 oma, w głośnikach znamio−
cybelach (dB), które są miarą skali logaryt− nowo 4−omowych około 3 omów.
micznej. W tym przypadku oznacza to, że Impedancja znamionowa nie ma żadnego
3dB określają różnicę dwukrotną, 6dB związku z jakością głośnika. Do niektórych
czterokrotną, 12dB ośmiokrotną, itd., projektów lepiej pasują głośniki 8−omowe,
a np. 10dB różnicę dziesięciokrotną. Np. do innych 4−omowe (jest to związane
głośnik 90−decybelowy ma efektywność z charakterystykami współpracującego
dwukrotnie wyższą od 87−decybelowego. wzmacniacza).
Inaczej mówiąc, ten pierwszy wytworzy Moc znamionowa to moc elektryczna, ja−
dwa razy wyższe ciśnienie akustyczne ką można dostarczyć do głośnika w spo−
przy takiej samej dostarczonej mocy elek− sób ciągły. Nowoczesna norma IEC 268−5
trycznej. mówi o próbie 100 godzin. W tym czasie
Efektywność jest bardzo ważnym para− dostarcza się do głośnika sygnał − szum,
metrem, decydującym w takim samym którego widmo częstotliwościowe odpo−
stopniu o możliwych do osiągnięcia natę− wiada ustalonemu przez normę widmu
żeniach dźwięku, co moc znamionowa. przeciętnego sygnału muzycznego. Więk−