MİLLİYET :

18.07.1998 - 00:00 | Son Güncellenme: 18.07.1998 - 00:00 Güncelleme: 18.07.1998 - 00:00

Barajda çökme var kırılma yok

Barajda çökme var kırılma yok

GAP'ta sulama ve enerji üretimi amacıyla Fırat Nehri'ne gem vurabilmek için 84 milyar 500
milyon metreküp dolguyla yükseltilen Atatürk Barajı'nın dev gövdesinde çökme meydana
geldi.
       DSİ Genel Müdürü Prof. Dr. Doğan Altınbilek'in "Beklenenden biraz fazla" dediği
çökme olayında temelde bir kırılma olmadığı belirlendikten sonra bir milyon metreküp yeni
dolguyla doldurulma çalışmalarına başlandı.
       Altınbilek, baraj gölündeki su seviyesinin üç metre düşürüldüğünü açıkladı. Yetkililer,
panik yaratan çökmenin tehlike boyutunda olmadığını savunurken, bilim adamları şu anda
birşey söylemek için henüz erken olduğunu belirtti. Geçen hafta barajı gezen İTÜ heyetinde
yer alan Doç. Dr. İsmail Hakkı Aksoy, "Barajı genel anlamda gezdik. Bir açıklama için geniş
inceleme yapmak ve bilgi sahibi olmak lazım" dedi.
       Yetkililer, gövdede beklenen oturmanın tamamlandığını, gövde kodunun projede
öngörüldüğü gibi 169 metre koduna yükseltildiğini söyledi. Barajdan sorumlu DSİ 16. Bölge
Müdürü Gülabi Polat, olayın çökme değil oturma olduğunu savunarak "Barajın yapımına
başlanırken öngörülen olağan gelişmedir" dedi. Altınbilek de 14 metrelik çökme diye birşeyin
söz konusu olmadığını belirterek şunları söyledi:
       "Barajda 6.5 - 7 metrelik bir çökme olduğu doğrudur. Bu beklenenden biraz fazla.
Yapıldığından bu yana ayda 2.5 - 3 santimlik çökme oluyor. Ama böylesine dev bir barajda
çökmenin beklenenden fazla olması da normaldir. Zaten bunları hesaplayarak barajın inşası
sırasında orta bölümünde `Kamber eğrisi' denilen yüksek bir bölüm yaparız."
       Çökmenin ardından yurtdışından üç uzman getirttiklerini kaydeden Altınbilek şöyle
devam etti:
       "Bu uzmanlar çökmenin normal olduğunu, bir tehlike yaratmayacağını, yükseltilmesi
gerektiğini ve yeni yerleştirilecek aletlerle takibini istedi. Bunun üzerine göl suyunu üç metre
düşürdük. Eğer ciddi bir çökme olsa gövdenin üzerine bir daha yük bindirir miyim? Baraj
gövdesinin altında bir beton tünel var. Eğer temelden bir çökme olsa bunda hasar olur. En
ufak çatlama dahi yok."
       Polat da ani bir çökme olmadığını vurgulayarak şöyle konuştu:
       "Gövdenin projeye göre belli bir yüksekliğe kadar oturma yapacağı biliniyordu. Bekledik,
bu oturmayı yaptı. Şimdi oturma tamamlandı. Gövdeyi yeniden nihai koduna getiriyoruz.
Baraj temeli atıldığı anda oturmaya başlar. Kaya dolgu barajlarda böyledir. Yapılırken de
sürer. En son nihai koda gelirken de projesine göre biraz daha fazla yapıyorsunuz."
       Baraj kretinde dolgu çalışmaları hızla sürerken, gölün su seviyesi düşürüldü. Şu anda
göldeki su seviyesi, kıyı boyunca suyun en yüksek seviyesindeyken toprakta bıraktığı izlerden
daha aşağıda bulunuyor. Bozova ilçesinde yaşayan yurttaşlar su seviyesinin iki haftada iki
metre kadar düştüğünü söyledi. Sulama kanalları boyunca uzanan tarlalarda çalışan
Şanlıurfalılar da kanallardaki su miktarıyla akış hızının arttığını, kesintisiz su verildiğini
söyledi.
       Baraj gövdesinde kret adı verilen gövdenin en üstünde yeniden görülmeye başlayan dev
kamyonlar, dozerler, yükleyicilerden oluşan iş makinaları parkı, barajın ilk yapıldığı
yıllardaki görüntüyü yansıtıyor. Malzeme ocaklarından getirilen taşlar, oturmanın en çok
olduğu baraj gövdesinin Adıyaman bölümünde güneşin altında 51 dereceye varan yakıcı
sıcakta boşaltılıyor. Yükseltmenin tamamlandığı bölümlerde de üst bölümdeki özel taşlar
silindirlerle üzerinden geçilerek döşeniyor.

HÜRRİYET :

Gündem
17.07.1998 - 00:00, Son Güncelleme: 17.07.1998 - 00:01

Atatürk Barajı'nda çökme

Güneydoğu Anadolu Projesi'nin (GAP) en önemli parçası olan Atatürk Barajı'nın bir bölümü,
bilinmeyen nedenle 14 metre çöktü. Bilim adamları barajın toprak dolgu sistemle yapıldığı
için bir miktar çökmenin normal sayılabileceğini, ancak 14 metrenin normaldan fazla
olduğunu belirttiler.

Yapımı sırasında 84 milyar 500 milyon metreküp dolgu kullanılan ve dünyadaki en büyük
dolgu barajlar içinde 6'ncı sırada yer alan Atatürk Barajı'ndaki çökme, inşaatı yapan firma
tarafından onarılmaya çalışılıyor. Barajı 1990 yılında bitirerek teslim eden Ata İnşaat
yetkilileri, barajda herhangi bir sızıntı bulunmadığını, o nedenle de tehlikenin söz konusu
olamayacağını belirtiyorlar.

Bir süre önce öğretim üyeleriyle birlikte bölgede inceleme gezisi yapan İTÜ Rektörü Prof. Dr.
Gülsün Sağlamer, ‘‘5 yılda yapılması gereken iş, 3.5 yılda bitirilmiş. Dolgu sırasında toprak
tam oturmadan üzerine ilave yapıldığı için, şimdi toprağın oturması ve çökme yapması
normaldir’’ dedi. İTÜ öğretim üyesi Prof. Dr. Ergün Toğrol ise çökmenin beklenenden fazla
olduğunu belirterek ‘‘Çökmeyi dikkatle izlemek gerekiyor. Tehlike var demek için erken.
Ancak normalden fazla görünen bu çökmeyi sürekli izleyip vakit geçirmeden tedbir almak
gerekir’’ dedi.

KAMYONU YUTTU

Bu arada, baraj inşaatı sırasında toprağın yarılıp 85 tonluk dev bir kamyonu yutmuş olması,
baraj altında büyük çukurlar olabileceği ihtimalini de akıllara getirdi. Ata İnşaat'ın bir
yetkilisi, toprak altındaki dev bir su çukuruna düşen kamyonu 2 aylık uğraş sonucu
çıkarabildiklerini, ancak şoförünü bulamadıklarını söyledi. Prof. Dr. Ergün Toğrol, böyle bir
olayın hiç de normal gözükmediğini belirterek ‘‘Baraj inşaatı sırasında yeraltı katmanlarının
etütleri yapılır. Dolayısıyla dev bir çukurun gözden kaçmış ve çökerek kamyonu yutmuş
olması normal değil. Şu andaki çökmenin o olayla bağlantısı var mı, yok mu, bunu söylemek
için çok yönlü bir araştırma yapmak gerekir’’ dedi.