TIM
INGOLD
SPLATACnaceieszybie nit one, hamieh zmient i hiedy wysecht
-Ramienno$ zatem nie ety w gnaturze” hamientaw ego
‘materialnofet Réwnocztnie nie itnije ona tyho w ume
obserwatoa czy fachowea, Praecwni,wylania se popraes
zaangatowanie spragéznie hamienia 2 cabym ego otocee-
niem ~ igcznie 2tobg fa obserwatorem ~ oraz 2 réénorod
rych sposobéu, wjakieuwihlany jest on w nurty praekywa
nego wiata Krétho méwigg wlaScwosi mateiatow nie sq
atrybutam, ex historia,
Padova
‘rp ten postal ane wyhdada, plerwotniewypostonego we r=
‘mach ost na rain plersege topaia na Unies w Aberdeen,
_realowanegs The ¢ As Antvpalog archon rand archer A
Ancropolog rhelgi ula rchitekar) Sete wey stden-
tom, rey wah lw arse 2h inspira opine Ween
jesone werd tnprnentnvalen na fouferael Theoretical Archaeology
‘Group [Grup Teor Archecoil a Universe w Glasgow gradi
204 oka aepiena seminar jMatranos'w please ha
‘ar’ na Universi w Oso wlstopadie 05 rola Dig ees
‘mob spc aie proce stdentom strata Arches
‘Unies Stanford ry isk ka om re rye
lym 2806 ak 28 pomoee mentee. Chay viet posi
‘wa slain excl ove wm snouvyan rena 53
atest rd
r
Budowaé, mieszhaé, zyé
Jah evirsta ule
zadomaviajia si w Sele
‘Ten esej ma cagiciowo charakter autobiografceny i opisu-
je proby, tre podejmowatem w cigu lila ostatnich at, by
_aleéé zadowalajacy sposGb zrozumienia zwigak erqces0
ludai ich Sodowiska Nie moge uznaé, Ze w peli mi siguda-
to albo kiedykolwiek uda znaleié ostatecene odpowiedzi na
trapigce mnie pytani, iw tym sensie ni jest on skoriczony.
‘Wistocie, jel jeden 2 ghéwnych wnioskéw phynacych 2 tego,
‘co mam do powiedzenia, brami, ie tak zwane daéenia i cele
‘tw edynie znaki orientacyjne w podséiy,powinien sigon od-
nosié w tym samym stopni do mojego wlasnego myélenia
i pisania, jak do wszystkich innych rzeczy,ktéreludzie robig
-w éwiecie. Najbardaiej podstawowa prawdao 2yciu brzm
nie zacryna sig ono tu a koficay tam, lee zawsze tocy sig.
1 z tego samego powodu érodowiska nigdy nie 63 skoriczo-
ne, lecz stale w trakcie tworzenia. Cheialbym tutaj rozwaiyé
‘onselowencs, jake to spostrzednie ma da naseych pogle
‘worzg dla siebie érodowisko Zycia. Interesuje mnie zwlasz-
za maczenie architektury, czy te) czgéci Srodowiska, kedrg
rzywylliémy oledlé jako yzbudowang’.
‘W ostatnich latach moje przekonania ulegly radykal-
rej zmianie ~ i tu pojawia sig element autobiograficany.‘Wyszedtem od poglad,ktéry byt ~ iw Sstocie naal jest ~
cgétnie prayjmowany w antropolgiaktéry opera signa.
Jodeniy, de udzie sales Swiatydyshursywne, Ktérych
_nactenie jest tworzonelultrowo i nalladane na podloie
ciggleg i niexr6inicowanego obszaru fizyernoSe. Od Kole-
_g6w,praynajmniej w antropolgii spolecen éinitem sig
naj tym, te raletao mi na jasnym wyartyeslowanis
onsekwengi jake to zalodenie ma dla rozéénienia migdzy
{stotami ludzkimi a zwieregta, ltée ne sq udémi. Byler
rackonany ie model, stworzone praezekologéw i hclogiw
‘ewolucyjnych dla wyjagnieniazwignkéw lacegeych ongani-
_zy ze frodowiskami,w ktérych ig z pewnofeigtak samo
‘odnosza sig do celowika, jak do innych gatunkévr edna
xéwnoezeénie byt dla mnie jasne, 2 w tych modelach nie
‘ma miejscana to, co wydawal sig najbardziej reucaaca sig
woexycechy inde dtatalnotc: ej} motywy sa intenco-
nalne Laake intence twieraitem, wytwarzanes3
subiektywne)sferzerelacimigdzy sabami,a ona
cd sfery,w hte) stty ludie jako organizmy biologicen,
‘wehodza w relace 2 innymiskladnikami érodowiska nats.
ralnego.Ludthe yee jak saeilem,toczy sg rbvmoczednie
‘w dwéchsferach: spolecne)sferze rela interpersonalaych
oraz sferz eologicen) w htrej zachodza rlace mgd or
ga a chodaio to, dehy 2rozumiet ich waajemne po-
‘wigzania i zaleinoic
Prayimujgc wige dwa calkem sensovme zalenia ~
lstoty ludzkie sq organizmami oraz #eIudzkiedrialania 3
‘motywowane intenjonalnie ~doszedlem do konlzi, kt
za. wydawala sig calkowicie pozbawiona sensu, a mianowicie,
‘ew odrSénienin od wezystkich innych zwierzat ldeiepro-
”
-wadiza rovdaieing egrystencie na dwéch rSénych posiomach:
do polowy w prayrodzie,w potowie pora nig pétorganizm,
pékosobs; na wp6tcalo i umysl. Okazalem sig niereformo-
‘walaym dualista w najlepszym kartezjaiskim styiu ~ co
byé mote nie est tak zaskakrujac, eli wig pod uwage, de
intelekeualny podzat pracy migdzy naukamsi prayrodniczy-
smi i humanistyeznymi ~a w antropologi migdzy antropo-
logiafizycam i spoleczno-kulturowa ~opiera sig wlagnie ma
‘Karterjaiskich fundamentach. Gdzieé w tym wszysthim
musi thw jak lad ~ myslatem ~ si jedynym sposobem
rozumienia naszego twérczego zaangudowania w éwiat jest
postawienie nas poza swiatem. W koicu dotarto do mnie, ie
cho€ problem jest natury antropologicane) to wymagaczegoé
igen tylko antropologcemego roswiazania:potraebatu-
13) zupetnie nowego sposobu mySlenia o organizmach iich
swigakach ze frodowiskami,w ktérych 2a Krécko méwigg,
choda onowa ekologig Ito wlasnie w strong nowejekologii
po omacku zmierzalem.
Ceerpatem inspiracje z traech glownych fret, Pierwsce
nich lety w obszaze biologi i stanowiaje prace garstki od
-wainych uczonych -slowniebilogéw rozwojowych -ItSrzy
zakwestionowali hegemonig myélenia neodarwinowskiego™
Dragie dro lety w ta ewane} poychologi ekologicne kts-
ado rozumienia percepei i diatania podchodzi w spos6b
radykalnie odmienny od hognitywistyezego nastawienia
slowmego nurtu psychologi Trzcie a8 to pismafilozficzne
0 szeroko rozumianym charakterze fenomenologicenym, pre
de wazysthim prace Martina Heideggerati Maurice's Merieat-
Ponty ego’. Choe wypracowane niezaleiniew kontekicetrasch
inych dyscyplin biologi, paychoogi i flozofi podeigca,te mafg z soba wiele wspélnego. Nie moge tutaj szczegSlowo
coméwie tych zbiezmosei, ednak na dwie z nich cheiabym
wrécié uwage, poniewas sq dosé znaczgce x perspeltywy
tego, co mam do powiedzenia. Po pierwsze, wazystke po-