FINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA

Temat:
Finanse przedsiębiorstwa
w strukturze finansów
 Literatura

 J. Czekaj, Z. Dresler, Zarządzanie finansami przedsiębiorstw,

Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2011
 Jajuga K., Jajuga T., Inwestycje, Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 1996.
 Sierpińska M., Jachna T., Metody podejmowania decyzji
finansowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007.
 Różański J. (red.), Inwestycje rzeczowe i kapitałowe, Difin,
Warszawa 2006.
 Rogowski W., Rachunek efektywności inwestycji, Wolters
Kluwer Polska, Kraków 2008.
 Jaworski J., Teoria i praktyka zarządzania finansami
przedsiębiorstw, CeDeWu, Warszawa 2010.
 Pojęcie i istota finansów

 FINANSE - to ogół zjawisk pieniężnych powstających w związku z

działalnością gospodarczą i społeczną człowieka. Jest to proces
gromadzenia i wydatkowania realnego pieniądza oraz proces
związany z jego kreacją. Termin FINANSE jest nierozerwalnie
związany z pieniądzem. Przepływy pieniężne występują w różnej
postaci gotówkowej, bezgotówkowej, lokat bankowych, należności,
zobowiązań itp.
 FINANSE - to proces gromadzenia i rozdziału zasobów pieniężnych a
w potocznym rozumieniu tego pojęcia same zasoby pieniężne, którymi
dysponują publiczne i prywatne podmioty gospodarcze (ujęcie
dynamiczne)
 FINANSE - to specyficzny rodzaj stosunków ekonomicznych, które
powstają w procesie wymiany lub podziału wartości materialnych i
które dokonują się za pośrednictwem pieniądza (ujęcie statyczne).
 Klasyfikacja zjawisk finansowych
1. Przedmiotowa, kryterium jest tutaj związek ruchu pieniądza z ruchami wartości dóbr i usług
* zjawiska finansowe pierwotne (materialne) - strumieniom pieniądza towarzyszą równolegle
przesunięcia wartości materialnych;
* zjawiska o charakterze redystrybucyjnym - zjawiska finansowe, którym nie towarzyszą
przesunięcia wartości materialnych np. podatki, renty;
* zjawiska finansowe o charakterze kredytowym - na to zjawisko patrzymy z punktu
widzenia kredytobiorcy; dochodem kredytowym jest suma kredytu jaką kredytobiorca
otrzymał z banku. Dla banku udzielenie kredytu nie jest stworzeniem realnego środka
pieniężnego.
2. Podmiotowa, kryterium jest tutaj rodzaj podmiotu, który prowadzi działalność finansową
* Finanse gospodarstw domowych;
* Finanse państwa;
* Finanse przedsiębiorstw;
* Finanse banków;
* Finanse ubezpieczeń gospodarczych.
 Klasyfikacja finansów

Finanse dzielą się na:

 FINANSE PUBLICZNE

 FINANSE PRYWATNE
 Finanse publiczne

Finanse publiczne - są to procesy związane z gromadzeniem i

rozdysponowaniem środków publicznych, a w szczególności
gromadzenie dochodów i przychodów publicznych, wydatkowanie
środków publicznych, finansowanie potrzeb pożyczkowych
budżetu państwa, finansowanie potrzeb pożyczkowych budżetów
jednostek samorządu terytorialnego, zaciąganie zobowiązań
angażujących środki publiczne, zarządzanie środkami
publicznymi, zarządzanie długiem publicznym, rozliczenia z
budżetem Unii Europejskiej.
 Finanse prywatne

Finanse prywatne - są to procesy związane z gromadzeniem i rozdysponowaniem

środków finansowych prywatnych.
Finanse publiczne a finanse prywatne
Podobieństwa:
* Wymagają sporządzenia budżetu, kierowania jego wykonaniem, ograniczania wydatków i
kontroli wykorzystania środków finansowych.

Różnice:
* Przymusowy charakter gromadzenia środków publicznych przez państwo w przeciwieństwie
do osób prywatnych, na które nie jest nałożony przymus osiągania dochodów;
* Wykorzystanie finansów (środków) publicznych jako instrumentu realizacji określonych funkcji
państwa dotyczących ogółu obywateli lub znaczących ich grup, finanse prywatne służą
zaspokojeniu potrzeb jednostek;
* Celem finansów publicznych nie jest gromadzenie środków publicznych dla osiągnięcia
zysków w przeciwieństwie do środków prywatnych, które z reguły są oszczędzane lub
pomnażane;
* Poddanie finansów publicznych społecznej kontroli, podczas, gdy gospodarowanie środkami
prywatnymi jest całkowicie dobrowolne i odbywa się poza kontrolą społeczną;
* Nieporównywalnie większa wartość zasobów publicznych w stosunku do środków, jakimi
dysponuje osoba prywatna.
 System finansowy

System finansowy - to zespół logicznie ze sobą powiązanych

form organizacyjnych, aktów prawnych, instytucji finansowych i
innych elementów umożliwiających podmiotom nawiązywanie
stosunków finansowych.
Jest tą częścią systemu ekonomicznego, która umożliwia
świadczenie usług pozwalających na krążenie siły nabywczej w
gospodarce. System finansowy odgrywa ważną rolę związaną z
transferem kapitału od podmiotów posiadających oszczędności do
podmiotów, które potrzebują go na inwestycje. W strukturze
systemu finansowego można wyróżnić dwa segmenty: rynkowy
system finansowy oraz publiczny system finansowy (system
finansów publicznych).
 Funkcje systemu finansowego

Funkcja płatnicza - system finansowy powinien zapewnić sprawne działanie

mechanizmu rozliczeń w transakcjach gospodarczych, zwłaszcza przy zakupie
dóbr i usług.
Funkcja płynności - w ramach której system finansowy umożliwia i ułatwia
zamianę papierów wartościowych i innych aktywów finansowych na gotówkę.
Funkcja oszczędności - polegająca na promowaniu warunków atrakcyjnego
lokowania nadwyżek pieniądza przy umiarkowanym ryzyku.
Funkcja akumulacji bogactwa - polegająca na przechowywaniu siły nabywczej
danego podmiotu.
Funkcja kredytowa - polega na zapewnieniu nieprzerwanego dopływu kredytu dla
przedsiębiorstw, gospodarstw domowych i rządu, w celu finansowania
inwestycji i konsumpcji.
Funkcja polityki gospodarczej - umożliwia prowadzenie przez rząd polityki
mającej na celu wzrost gospodarczy, niskie bezrobocie, walkę z inflacją i
zachowanie stabilnej pozycji płatniczej względem zagranicy.
 Ogniwa rynkowego systemu finansowego

Ogniwa rynkowego systemu finansowego:

- instrumenty finansowe,
- rynki finansowe,
- instytucje finansowe,
- zasady, na jakich działają trzy pierwsze ogniwa.
 Ogniwa publicznego systemu finansowego

Ogniwa publicznego systemu finansowego:

- instytucje budżetowe,
- instrumenty fiskalne,
- publiczne instrumenty finansowe,
- instytucje fiskalne.
System finansowy państwa (system finansów
publicznych)

System finansowy państwa to: zespół instytucji prawnych

połączonych w sposób celowy i logiczny w całość, służący
gromadzeniu środków pieniężnych i ich rozdysponowaniu.
System ten powinno cechować poszanowanie i ochrona
własności prywatnej oraz zasady wolności gospodarczej.
System finansów publicznych
 Zarządzanie finansami publicznymi

Zarządzanie finansami publicznymi to: działania które

przebiegają na podstawie prawa i w celu wykonywania jego
postanowień. Organy zarządzające finansami publicznymi
realizują funkcje kierownicze w procesie zarządzania finansami
publicznymi jako całością lub ich poszczególnymi członami.
 Polityka finansowa

POLITYKA FINANSOWA - to działalność podmiotów, instytucji, które

dążą do osiągnięcia celów za pomocą narzędzi pieniężnych
(finansowych).

Polityka finansowa prowadzona jest w dwóch obszarach:

• Monetarnym;
• Fiskalnym.
 Cele polityki finansowej

Cele polityki finansowej to:

 Wzrost gospodarczy (przyrost PKB);
 Tworzenie miejsc pracy (walka z bezrobociem);
 Stabilizacja gospodarki;
 Wspieranie konkurencyjności gospodarki;
 Zachowanie realnej wartości pieniądza (inflacja);
 Bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne systemu finansowego.
 Polityka monetarna (pieniężna)

POLITYKA MONETARNA zajmuje się kształtowaniem

zjawisk finansowych w gospodarce kraju w celu
zapewnienia równowagi pieniężnej w gospodarce oraz
zapobiegania i zwalczania inflacji, co powinno
prowadzić do długofalowego wzrostu gospodarczego.
Wpływa ona na relacje między podażą pieniądza a
popytem na pieniądz.
Za politykę monetarną odpowiedzialny jest przede
wszystkim bank centralny.
 Cele polityki monetarnej (pieniężnej)

1. Utrzymanie stabilnego poziomu cen (utrzymanie stabilnego poziomu cen

przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu o ile nie
ogranicza to realizacji tego celu);
2. Kształtowanie wysokości stóp procentowych;
3. Oddziaływanie na wielkość podaży pieniądza;
4. Wpływanie na wielkość kredytów udzielanych przedsiębiorstwom i
gospodarstwom domowym, a także na wielkość kredytów ogółem;
5. Stabilizowanie poziomu kursu walutowego.
 Rodzaje polityki monetarnej (pieniężnej)
Można wyróżnić dwa rodzaje polityki pieniężnej:

1. Ekspansywna - jej celem jest zwiększenie podaży pieniądza. Realizowana jest przez obniżenie stóp procentowych,
zakup papierów wartościowych na otwartym rynku, obniżenie wskaźnika rezerw obowiązkowych. Prowadzi to do
potanienia kredytu i zwiększenia akcji kredytowych przez banki komercyjne i wzrostu podaży pieniądza. W sytuacji, gdy
łatwiej można zaciągnąć kredyt na potrzeby produkcyjne lub konsumpcyjne, ludzie wydają więcej pieniędzy i popyt
wzrasta, co może prowadzić do wzrostu produkcji i spadku bezrobocia. Ekspansywnej polityce monetarnej towarzyszyć
może jednak wzrost cen.

2. Restrykcyjna - realizowana jest poprzez podwyżkę stóp procentowych, podwyższenie wskaźnika rezerw
obowiązkowych, sprzedaż lub emisję papierów wartościowych. Prowadzi to do obniżenia podaży pieniądza, spadku
popytu oraz wzrostu bezrobocia, a także zahamowania inflacji.
Instrumenty polityki monetarnej (pieniężnej)
Instrumenty polityki pieniężnej to instrumenty, jakimi posługują się banki centralne w celu
kontroli podaży pieniądza i krótkoterminowej stopy procentowej.
Są to:
1. Instrumenty pośrednie – oddziałują na płynność bankową, czyli podaż i koszt kredytów.
Banki centralne czynią to za pomocą trzech klasycznych instrumentów, do których należą:
- polityka dyskontowa – zmiana oficjalnej stopy redyskontowej,
- operacje otwartego rynku – sprzedaż lub skup papierów wartościowych z rynku,
- kontrola rezerw obowiązkowych – regulacja poziomu rezerw obligatoryjnie gromadzonych
przez banki,
2. Instrumenty typu administracyjnego – związane z bezpośrednią kontrolą banku
centralnego nad systemem bankowym – np. racjonowanie kredytów.
3. Perswazja (ang. moral suasion) – przekazywanie wszelkich uwag i sugestii w stronę polityki
banków komercyjnych. Polega to zazwyczaj na ustnym formułowaniu przez bank centralny i
rząd nieformalnych zaleceń w celu wymuszenia określonych działań. Często oddziaływanie to
ma skalę znacznie szerszą – międzynarodową i wywierane jest przez międzynarodowe
organizacje finansowe.
 Stopy procentowe
1. Stopa redyskontowa (5,30%, stan na 06-05-2022) - jest stopą naliczaną przez bank centralny przyjmujący od banków komercyjnych, wcześniej
przez nie dyskontowane, weksle pochodzące z obrotu gospodarczego. Dyskonto jest różnicą między wartością nominalną weksla a zawsze od
niej niższą ceną jego zakupu. Wykup przez bank centralny weksli już dyskontowanych określa się redyskontem. W Polsce wysokość stopy
redyskontowej określa Rada Polityki Pieniężnej. Od 1 maja 2004 wysokość oprocentowania rezerw banków komercyjnych utrzymywanych w NBP
wynosi 0,9 stopy redyskonta weksli – dlatego też stopa ta ma duże znaczenie w systemie bankowym.
2. Stopa lombardowa (5,75%, stan na 06-05-2022) – określa cenę, po której bank centralny udziela bankom komercyjnym pożyczek pod zastaw
papierów wartościowych (tzw. kredyty lombardowe). W Polsce stopę kredytu lombardowego określa Rada Polityki Pieniężnej. Stopa lombardowa
jest podstawą do określenia maksymalnego oprocentowania kredytów i pożyczek (zgodnie z przepisami tzw. ustawy antylichwiarskiej od 20 lutego
2006 roku maksymalna wysokość odsetek nie może przekroczyć czterokrotności stopy lombardowej).
3. Stopa referencyjna (5,25%, stan na 06-05-2022) - określa minimalną rentowność 7-dniowych bonów pieniężnych NBP. Stopa referencyjna
wyznacza minimalną rentowność operacji otwartego rynku. W Polsce wysokość stopy referencyjnej określa Rada Polityki Pieniężnej.
4. Stopa depozytowa (4,75%, stan na 06-05-2022) - wyznacza poziom oprocentowania jednodniowych depozytów składanych przez banki
komercyjne w banku centralnym. W Polsce wysokość stopy depozytowej określa Rada Polityki Pieniężnej.
Redyskonto weksli
 Operacje otwartego rynku

Operacje otwartego rynku prowadzone są z bankami komercyjnymi z inicjatywy banku

centralnego. Polegają na zakupie lub sprzedaży papierów wartościowych, dewiz oraz
bonów pieniężnych emitowanych na własny rachunek przez bank centralny. W ramach
tych operacji, transakcje mogą być dokonywane w sposób warunkowy lub
bezwarunkowy. Poprzez nie bank centralny ma wpływ na płynność i zdolności emisyjne
banków komercyjnych, wysokość stóp procentowych oraz efektywność funkcjonowania
rynku pieniężnego. W operacjach otwartego rynku mogą brać udział wybrane banki,
zwane dealerami rynku pieniężnego.
 Polityka rezerw obowiązkowych

Polityka rezerw obowiązkowych zalicza się do instrumentów

ilościowych. Stopa rezerw obowiązkowych określa, ile procent od
każdego depozytu zdeponowanego na rachunkach a vista lub
rachunku terminowym banki komercyjne muszą przekazać na swój
rachunek w banku centralnym lub utrzymywać je w swojej kasie w
formie zapasów gotówki. Rezerwie obowiązkowej przypisuje się rolę
rynkowego instrumentu ogólnego oddziaływania, gdyż stopy ich
ustalane są zazwyczaj w jednakowej wysokości dla wszystkich
banków, a obowiązek ich tworzenia nie łączy się z ingerencją w układ
stosunków między bankami komercyjnymi i klientami. Istnieją różne
zasady odprowadzania tych rezerw na rachunek w banku centralnym.
Zależą one głównie od metody naliczania rezerw, wysokości stopy,
oprocentowania środków utrzymywanych w formie rezerw jak również
i gromadzenia środków.
 Instrumenty administracyjne

Regulują w sposób bezpośredni ceny instrumentów finansowych, wielkość depozytów i

udzielanych kredytów poprzez nakładanie ograniczeń na instytucje finansowe w
postaci dyrektyw
i zarządzeń. Zalicza się do nich limitowanie kredytów oraz administracyjna kontrola
stóp procentowych. Stosowane są
w państwach o słabo rozwiniętym rynku kapitałowym, a także w czasie kryzysów.
Konsekwencją ich stosowania są: negatywne oddziaływanie na konkurencyjność oraz
brak synchronizacji
z warunkami panującymi na rynku pieniężnym. Dlatego też banki centralne
zaprzestały ich powszechnego stosowania, przechodząc na instrumenty rynkowe.
 Moralna perswazja

Moralna perswazja polega na przekazywaniu w różnej

formie informacji na temat krótko i średniookresowych
założeń polityki pieniężnej, jej instrumentów i zamierzonych
efektów. Skala posługiwania się nimi zależy od szeregu
uwarunkowań, mających swoje źródła w sytuacji
wewnętrznej danego kraju oraz w jego powiązaniach z
zagranicą. Można zaryzykować stwierdzenie, iż wielkość
zapotrzebowania na wspieranie polityki pieniężnej
instrumentami perswazji powinna być odwrotnie
proporcjonalna do poziomu niepewności i niemożności
osiągnięcia jej celów za pomocą instrumentów ogólnego
oddziaływania na system bankowy.
 Polityka fiskalna

POLITYKA FISKALNA - to działalność państwa polegająca na

wykorzystaniu instrumentów fiskalnych tj. podatków i innych danin
publicznych, wydatków, deficytów budżetowych, długu publicznego,
udzielanych gwarancji i poręczeń kredytów dla podmiotów
gospodarczych itp., do osiągnięcia określonych celów, a zwłaszcza
wysokiego stopnia wykorzystania mocy wytwórczych i stabilizacji cyklu
koniunkturalnego.
 Cele polityki fiskalnej
Wśród celów polityki fiskalnej wyróżnia się:

1. Cele fiskalne tj.:

- zaspokojenie popytu państwa na pieniądz, przejmowanego od podmiotów znajdujących się poza jego
strukturami tj. od gospodarstw domowych i przedsiębiorstw.

2. Cele pozafiskalne tj.:

- promowanie wzrostu gospodarczego,
- łagodzenie niesprawności mechanizmu rynkowego,
- ograniczenie cykliczności procesów gospodarczych,
- walka z bezrobociem,
- ograniczenie nadmiernego zróżnicowania dochodów,
- walka z nieuczciwą konkurencją,
- ograniczenie negatywnych efektów zewnętrznych.
 Instrumenty polityki fiskalnej
Instrumenty makroekonomiczne, tj.:
- dochody budżetu państwa,
- wydatki budżetu państwa,
- deficyt i nadwyżki budżetowe,
- dług publiczny.

Instrumenty mikroekonomiczne, tj.:

- podatek,
- opłata,
- cło,
- dotacja,
- subwencja,
- bon skarbowy,
- obligacja skarbowa,
- poręczenia i gwarancje rządowe.
 Podatek

Podatek - przymusowe, bezzwrotne

i nieodpłatne świadczenie pieniężne
o charakterze powszechnym, nakładane
z mocy prawa przez państwo lub inne organy władzy
publicznej (np. samorządy lokalne) na osoby fizyczne i
prawne.
 Historia podatku

Za pierwotne formy podatków uznaje się znane już w

starożytności daniny (w naturze i pieniądzu) od ludności
na rzecz panującego oraz kontrybucje płacone przez
ludność okupowanego kraju na rzecz kraju zwycięskiego.
Rozwojowi społeczeństw towarzyszyła ewolucja
podatków, zmieniająca ich charakter z doraźnego na
regularny, z dobrowolnego na przymusowy, z płaconego
na rzecz panującego na płacony na rzecz państwa, ze
świadczenia w naturze na pieniężne. Dokonywało się
także zróżnicowanie i zwiększanie liczby płaconych
podatków z punktu widzenia przedmiotów i podmiotów
opodatkowania.
 Cele podatków

Podstawowym celem podatku jest potrzeba zapewnienia środków finansowych na

pokrycie wydatków publicznych. Podatki są wykorzystywane również jako
narzędzie oddziaływania na strukturę konsumpcji przez selektywne zróżnicowanie
cen wybranych produktów. Jest to uzasadniane względami natury zdrowotnej (np.
zniechęcanie do niepożądanej konsumpcji tytoniu, alkoholu) albo też dążeniem do
uwzględniania w cenie dodatkowych kosztów – poza kosztami producenta –
ponoszonych przez społeczeństwo w związku z produkcją i konsumpcją tych
produktów (np. zanieczyszczenie środowiska naturalnego).
 Funkcje podatków

Funkcje podatków:
1) fiskalna – są głównym źródłem dochodów budżetu
państwa, gwarantują finansowanie wydatków
publicznych. Jest to pierwotna, najstarsza funkcja
podatków.
2) redystrybucyjna – są instrumentem przesuwania
dochodów pomiędzy różnymi grupami społecznymi.
3) stymulacyjna – są wykorzystywane przez państwo jako
instrument oddziaływania na decyzje podmiotów
gospodarczych w celu skorelowania ich z założeniami
polityki gospodarczej i społecznej państwa.
Podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT)

PIT (ang. Personal Income Tax) - to podatek bezpośredni

obejmujący dochody uzyskiwane przez osoby fizyczne.
Polski podatek dochodowy od osób fizycznych
uregulowany jest ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. Ponadto
prawa i obowiązki podatnika tego podatku wynikają z
szeregu postanowień Konstytucji RP, wielu ustaw i
ratyfikowanych umów międzynarodowych oraz
rozporządzeń wykonawczych. PIT to także nazwa druków
urzędowych udostępnianych przez Ministerstwo
Finansów, na których podatnicy składają swoje roczne
deklaracje rozliczeniowe dotyczące podatku od
dochodów osobistych.
 Podatek dochodowy od osób prawnych CIT

CIT (ang. Corporate Income Tax) to podatek od dochodów

przedsiębiorstw. Jest to rodzaj podatku bezpośredniego obciążającego
dochody uzyskiwane przez osoby prawne. Po raz pierwszy w Polsce
został on wprowadzony ustawą z dnia 31 stycznia 1989 r., obecnie jest
regulowany ustawą z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od
osób prawnych. Oprócz tej ustawy istnieje jeszcze szereg rozporządzeń
normujących tą kwestię wydanych przez Ministra Finansów.
 Podatek od towarów i usług VAT

VAT (ang. Value Added Tax - podatek od wartości dodanej) jest to podatek
pośredni, który z założenia ma w jak najmniejszym stopniu oddziaływać na
ostateczną cenę towaru i usługi podlegającej opodatkowaniu (poprzez jego
"przerzucalność" na kolejne fazy obrotu). W Polsce został on wprowadzony
przez: ustawę z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o
podatku akcyzowym. Jednak konieczność harmonizacji polskiego prawa
podatkowego z prawem UE zmusiła polskiego ustawodawcę do uregulowania
tej kwestii w ustawie o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 roku.
 Podatek akcyzowy (akcyza)

Akcyza to podatek pośredni nakładany na niektóre wyroby konsumpcyjne. W krajach Unii Europejskiej podatek
akcyzowy od niektórych wyrobów podlega harmonizacji (wyroby akcyzowe niezharmonizowane to m.in.
energia elektryczna, samochody, kosmetyki itp.), co oznacza wspólne zasady produkcji, przemieszczania i
przechowywania wyrobów akcyzowych oraz wymiaru i poboru akcyzy od tych wyrobów. Stawki akcyzy na
poszczególne wyroby są określane przez poszczególne państwa członkowskie, nie mogą one jednak być
niższe od poziomów ustalonych w dyrektywach.
Opodatkowaniu akcyzą podlegają następujące kategorie wyrobów:
 produkty energetyczne (ogólnie wszystkie wyroby służące dla celów napędowych lub grzewczych),
 energia elektryczna,
 napoje alkoholowe (piwo, wino, produkty pośrednie, wyroby spirytusowe),
 wyroby tytoniowe (papierosy, cygara, cygaretki, tytoń do palenia).
 Cło

Cło jest opłatą pobieraną przez państwo na granicy przy imporcie

pewnych towarów (sporadycznie zdarza się także cło eksportowe). Cło
pobierane może być w celu:
 ochrona rynku wewnętrznego i rodzimych producentów przed
towarami wyprodukowanymi za granicą;
 zwiększenia wpływów do budżetu państwa; typowym przykładem
takiego zastosowania jest nałożenie opłat na sprowadzanie towarów
nie produkowanych w danym kraju, ponieważ nie występuje wówczas
motyw ochrony rodzimych producentów;
 wywierania nacisku na partnera handlowego w zakresie zmiany (bądź
zaniechania zmiany) warunków wymiany handlowej; przykładem
takiego zastosowania są cła retorsyjne (odwetowe - nałożone na
produkty kraju, który podjął działania uznane za niekorzystne wobec
danego państwa).
 Krzywa Laffera - 1

Krzywa Laffera – koncepcja teoretyczna, która za pomocą krzywej ilustruje zależność

między stawką opodatkowania a przychodami budżetowymi państwa z tytułu
podatków. Została opracowana w latach 70. XX w przez amerykańskiego ekonomistę
Arthura Laffera. Bywa używana jako argument za zmniejszeniem podatków.
Krzywa Laffera pokazuje, iż wzrost stopy opodatkowania początkowo skutkuje wzrostem
wpływów budżetowych z podatków, ale po przekroczeniu pewnego poziomu wpływy te
spadają. Na wykresie stopy t1 i t3 dają takie same wpływy (dochody) podatkowe.
Krzywa Laffera - 2