378

379
380
381
 Ang Pangarap ni Nilo

Si Nilo ay nasa ikalawang baitang ng Paaralang Elementarya ng Sampalukan.

Nais niya na ang lahat ng mga batang Pilipino ay mabigyan ng sapat na pagkain
upang lumaki silang malusog at makatapos ng pag-aaral. Marami siyang nais
matupad sa sarili, maging sa kapwa niya na batang mahihirap.

Nais niyang magkaroon ng palaruan ang bawat barangay upang sila ay

makapaglibang. Nais niya na mapangalagaan ang mga punongkahoy sa kagubatan
upang maiwasan ang pagkakaroon ng baha tulad ng nangyari nang magdaan ang
bagyong Ondoy at Pablo na pumatay at sumira ng ari-arian ng maraming tao. Nais
niya ang isang malinis at tahimik na kapaligiran para maging ligtas ang lahat. Sa
ganoon, magkakaroon ang lahat ng magandang kinabukasan at ang dulot nito’y
maunlad na bansa.

382
383
 Ang mga ikinilos at mga pahayag ng mga tauhan sa isang teksto ay
makapagsasabi ng kanilang katangian.

384
385
386
387
388
389
 Ang mga napapanood o nababasang patalastas ay nagbibigay ng
importanteng impormasyon sa pamayanan. Nalalaman ng mga consumer
kung ano, para saan at kung paano nakakatulong at nakakasama ang
produktong bibilhin.

390
391
392
393
Kakaiba talaga ang Camiguin. http://1.bp.blogspot.com/Ac5gEeJPhLE/VPWkRr9OrAI/AAAAAAAAAgA/o7AgcXxIqko/s1600/
Camiguin%2Bmap.jpg

394
395
 Ang mga salita ay maaring dagdagan, bawasan, o palitan ng isang
tunog sa unahan, gitna, o hulihan upang makabuo ng bagong salita.

396
397
398
399
400
 Banaue Rice Terraces Banaue Rice Terraces
http://philippineslifestyle.com/wp-content/uploads/bottom-village.jpg

Chocolate Hills Chocolate Hills

http://1.bp.blogspot.com/-_tMEF1l4KpM/UgTtbgQnnkI/AAAAAAAANaY/VCvPmS3HOz4/w1200-h630-p-nu/chocolate_hills_bohol_philippines2.jpg

Boracay Beach Boracay Beach

http://packages.asiatravel.com/packageImage/Tour/AddtlImages/2346/Upload_Boracay3.jpg

401
 Mt. Mayon Mt. Mayon
http://ffemagazine.com/wp-content/uploads/2014/01/mt_-mayon.jpg

Maria Christina Falls Maria Christina Falls

https://angbalaysugidanun.files.wordpress.com/2014/08/maria-christina-falls-e1408798596910.jpg

402
 Mahalagang habang kayo ay nagsasanay pa lamang sumulat nang
kabit-kabit, masanay na kayong sumulat na may tamang laki at layo sa isa’t
isa.

403
404
405
406
 kabutihan pera

pamilya bahay

kalusugan lupa

Ang yaman, kayamanan, o kasaganaan, at kung minsan ay ginhawa dahil

sa pagkakaroon ng mga ari-arian, ay ang kasagsagan o abundansiya ng
mahahalagang mga napagkukunan o mga pag-aaring materyal. Ang indibiduwal,
pamayanan, rehiyon o bansa na nagmamay-ari o mayroong kasaganahan ng
ganiyang mga pag-aari o mga napagkukunan ay tinatawag na mayaman o
masagana.

Ang diwa ng yaman ay mahalaga sa lahat ng mga pook ng ekonomiya, at

maliwanag na para sa ekonomika ng paglaki at ekonomika ng kaunlaran, gayun pa
man ang kahulugan ng yaman ay nakabatay sa diwa.

407
 Ang tugma ay ang pagkakapareho-pareho ng dulong tunog ng dalawa o
higit pang taludtod sa isang saknong ng tula. Ganap ang tugma kapag
nagkakapareho ang tunog o titik ng huling salita sa bawat taludtod. Di- ganap ang
tugma kapag magkapareho lamang ng tunog ang huling salita sa bawat taludtod,
ngunit magkakaiba ang titik.

408
409
410
411
412
 Ang Ferris Wheel o ruweda ay isang hindi-gusaling kayarian na binubuo ng isang
patayong malaking gulong na may mga gondola o upuang pampamasahero na nakabitin sa
mga rim ng bawat isa. Isa itong uri ng gulong at sasakyang panlibangan na natatagpuan sa
mga liwasang sa lungsod at mga pook na pampubliko. Karaniwang nasasakyan ang isang
ruweda o ferris wheel ng mga 50 hanggang 100 katao.

413
 Sa pagbibigay ng maikling panuto, kailangang maging maayos at malinaw
ang paglalahad.

414
415
416
417
 Ang pamilya ang itinuturing na pinakamahalagang bahagi sa lipunan. Ito ang
pinanggagalingan ng emosyonal, pisikal, espiritwal at pinansyal na suporta ng lipunan.
Karamihan sa mga mag-anak na Pilipino ay may maganda at malapit na pagsasama-sama.
Nagtutulungan ang bawat kasapi sa pagsasagawa ng mga gawaing-bahay. Madalas
dumadalaw sa magulang ang nag-asawang anak kapag ito'y naninirahan sa ibang lugar.
Nagsasama-sama pa ang mag-anak tuwing may "family reunion" kung Pasko at iba pang
pagdiriwang o okasyon. Iyan ang nagpapakita kung paano nagkakaisa ang mga mag-anak
na Pilipino.

418
419
420
421
422
423
 Maraming simpleng paraan ang pwedeng gawin ng bawa't isa sa atin upang
maipakita ang pagmamahal sa bayan. Sa simpleng pagtangkilik sa sariling gawang
produkto at serbisyo ay isang paraan na upang maipakita natin ang pagmamahal sa
bayan. Ipagmalaki natin ang gawang atin at ‘wag ito ikahiya. Alagaan natin ang ating
kapaligiran at tulungan ang mga kapwa Pilipinong nangangailangan. Maaaring maliit o
simple lamang ang mga hakbang na ito ngunit sapat na ito kung ito'y ginagawa mo ng
bukal sa iyong puso.
Ano man ang estado ng ating bansa ngayon ay di dapat tayo mahiya. Dapat
nga ay matuwa tayo at ipagmalaki ang mga bagay na nakapagpapaganda ng ating
bansa. Huwag natin masyadong pagtuunan ng pansin ang mga bagay na di maganda sa
ating bansa kundi ang mga magagandang bagay na ating maipagmamalaki. Ang mga
bagay na di-maganda ay dapat baguhin upang mas lumitaw pa ang kagandahan ng
inang bayan.

424





425
 Ang talata ay binubuo ng isang pangungusap o lipon ng pangungusap na
naglalahad ng isang bahagi ng pagkukuro, palagay, o paksang diwa. Ang
bawat pangungusap ay kailangang magkaka-ugnay tungkol sa pangunahing
kaisipan o paksa ng talata. Malimit ang nasa unahan o hulihan ang paksang
pangungusap. Ito ang naglalaman ng diwa ng talata.
Ang pagsipi ng talata ay dapat malinaw at wasto.

426
427
428
 Ang kalikasan ay isang biyayang galing sa ating Panginoon. Dito
nanggagaling lahat ng bagay na ating ikinabubuhay. Ito ay maganda at
kapakipakinabang. Mayaman tayo sa kalikasan. Ang ilan sa mga ito ay hindi pa
natin alam kung paano gagamitin at ang ilan ay di pa natin natutuklasan.
Ang kakulangan natin sa kaalaman sa kahalagahan ng kalikasan, abusadong
paggamit nito at walang disiplina at limitasyon, pagpapatayo ng mga inprastraktura,
maling paraan ng pagtatapon ng basura, maling paraan ng pangingisda ang naging
dahilan kung bakit nagkakaroon ng di inaasahang mga sakuna. Halos taon-taon
tayong nakaranas ng matinding pagbaha, landslide, phenomena at pagbabago ng
klima. Tayong mga mamamayan at lahat ng nabubuhay dito sa mundo ang
naaapektuhan ng mga sakuna at hindi magandang pagbabagong ito.

429
430
 Dapat makinig at unawaing mabuti ang pinakinggan upang makasagot sa
mga katanungan ukol sa napakinggan.
Mabisa ang pagsasalita o pagbasa kung wasto at maliwanag ang bigkas.
Magagawa ito kung katamtaman ang bilis ng pagsasalita o pagbasa. Hindi yaong
nagmamadali upang mabigkas nang mabuti. Nagagawa rin ito kung malinaw na
bibigkasin ang bawat pantig ng salita.

431
 ∕

432
433
434
435
 Salitang magkatugma ang tawag sa mga salitang magkapareho ang tunog sa
hulihan ng salita o matutukoy ang mga salitang magkakasintunog kung magkapareho
ang huling tunog.
Halimbawa:
lola-bola suso- paso
atis-batis talangka-palaka

436
437
438
 Sa pag-uutos, kasabay na sinasabi ang panuto kung paano gagawin ang
utos. Sinusunod natin ang mga napakinggang panuto upang magawa ang mga
Gawain nang wasto at maayos.

439
440
 Ang panuto ay mga tagubilin sa pagsasagawa ng iniutos na gawain.
Maaaring pabigkas o nakasulat ang mga panuto. Makakatulong sa maayos, mabilis,
at wastong pagsasagawa ng gawain ang pagsunod sa ibinigay na panuto.

441
442
443
444
445
446
447
448
449
450
451
452
 Upang matagumpay na masunod ang mga panuto, makinig nang
mabuti at tandaan ang mga mahahalagang detalye nito.

453
454
455
456
457
458
459
 Nararapat lamang na tanggapin natin nang maayos ang sinumang
bibisita sa ating tahanan. Dapat patutuluyin natin sila, aalokan ng pagkain
o inumin, at kung ang bisita ay magtatagal, dapat siguraduhin nating
malinis at maaliwalas ang silid-tulugan nito upang siya ay magiging
komportable.
Dapat din tayong gumamit ng magagalang na salita sa pakikipag-
usap sa mga bisita.

460
461
462
463
464
465
 Maligayang Pagdating!
Isinulat ni Ciara Jane A. Santos

Masayang-masaya ang aming pamilya,

Dumating na ang Lola naming galing Maynila,
Walang pagsidlan ang aming tuwa,
Lalo na nang masilayan namin ang kanyang mukha.

Pagmamano’t paghalik sa kamay,

Paghandog ng masasarap na pagkaing luto ni Nanay,
At pagsasaayos ng kanyang matutulugan,
Ay ilan lamang sa ginawa namin upang siya ay pagsilbihan.

Napawi lahat ang kanyang pagod sa paglalakbay,

Dahil sa pag-aasikaso namin na walang humpay.
Sana sa pag-uwi niya ay hindi niya malilimutan
Ang aming pagmamahal sa kanya, na walang hanggan.

466
 Sa pagsusulat sa kabit-kabit na paraan, dapat ang mga titik ay nasa
tamang laki at layo sa isa’t isa upang madali itong basahin at maintindihan.

467
468
469
470
471
 Ang pagsasaayos ng mga salita nang paalpabeto ay isang paraan upang ang
lahat ay maging maayos. Sa pagtawag ng inyong guro, kayo ay tinatawag ayon sa
paalpabetong pagkasunod-sunod ng inyong mga apelyido, upang hindi magiging
magulo ang mga mahahalagang datos na may kaugnayan sa bawat mag-aaral.

Basahin ang mga salitang ito.

masaya Lola
pamilya Nanay
a. Anong titik nagsimula ang salitang maligaya?pamilya?Lola?Nanay?
b. Alin sa mga titik dito ang nauuna sa alpabeto?ikalawa?ikatlo?ikaapat?
c. Kaya nyo bang ayusin ang mga salitang ito batay sa alpabeto?

Tatawag ang guro ng apat na mag-aaral upang isaayos ang mga salita batay sa
alpabeto. Pagkatapos, ibahagi sa klase kung paano ninyo napagsunod-sunod ang mga
salita.

472
 Dapat sa pagpapasunod-sunod ng mga salita, iaayos natin ang mga
ito batay sa alpabeto. Kung ang dalawa o higit pang salita ay parehong
nagsisimula sa parehong alpabeto, ang pagbabasehan ay ang ikalawang titik
ng salita.

473
474
475
476
477
Source: http://www.gmanetwork.com/news/video/214448/24oras/batang-may-balikong-binti-
pursigido-pa-ring-mag-aral-sa-kabila-ng-kalagayanhttps://youtu.be/1mScAPsRIq8
https://youtu.be/1mScAPsRIq8 478
Tauhan: Tagpuan:

Kung manonood ng balita sa telebisyon, dapat na tatandaan ang mga

mahahalagang impormasyon o detalye nito upang maiulat muli nang
maayos.

479
480
481
482
483
484
 Basahin ang mga sumusunod na pangungusap na kaugnay sa balitang inyong
napanood.

1. Si Jairah ay isang batang may kapansanan.

2. Nakatira siya sa probinsya ng Batangas.
3. Gusto niyang makapagtapos ng pag-aaral kahit na may kapansanan siya.
4. Nanghihingi siya ng tulong upang siya ay maoperahan.
5. Umaasa si Jairah na makakalakad uli siya nang maayos.

485
 Dapat sa pagsulat ng isang pangungusap, ito ay magsisimula sa
malaking titik at magtatapos ng tuldok.

486
487
488
489
490
491
PASKO

492
 Dapat pagbutihin ang pagsulat ng mga salita, parirala at maging
talata.

493
494
495
496
497
PAGSUSUR

498
499
a. Dapat panatilihing malinis ang ating katawan upang hindi magkasakit dulot ng
bacteria.

b. Ikinararangal ng kanyang pamilya at bansa ang isang batang malusog.

c. Masayahin ang isang batang malusog, hindi lamang ang katawan kundi pati ang
kanyang isipan.

500
501
502
503
504
 TITSER

.
Niyakap ni Yulo si Titser Gosoy. Ginantihan naman ito ng guro ng isang mahigpit na yakap.

505
 






506
 Ang mga kahulugan ng mga salita na hindi natin pamilyar ay
puwede nating makikita sa mga salitang ginamit sa sitwasyon.

507
508
509
510
511
512
513





514
515
516
517
518
519
Mga Salitang May Tatlong Baybay

a. ba-lu-ga b. la-ru-an

Mga Salitang May Apat na Baybay

a. pag-tu-tu-ro b. Pa-ngu-ngut-ya c. pag-la-la-kad d. ka-pan-sa-nan

Baybayin ninyo ang salitang inyong napag-aralan

520
521
522
523
524
525
526
527
528
529
530
531




532




533
534
535
536
537





538
539
540
541
542
543
isda barko pating bato submarine

alimango buhangin bangka kabibe

544
Ito ang mga salita na inyong napangkat.

Sasakyang Pandagat:

Bangka barko submarine

Nasa Dalampasigan:

Kabibe bato buhangin

Hayop:

Isda pating alimango

545
 Ron Rhea Roselle Raegan Raymart Rose Rex Ricky

bag payong kapote lapis bota notbuk dyaket papel

Soccer Cebu baseball Manila Davao volleyball Leyte basketball

546
547
548
549
Noon...
Ngayon...

550
Sagutin ang mga sumusunod na katanungan.

1. Bakit pangingisda ang hanapbuhay ni Mang Juan?

2. Bakit gumamit sila ng dinamita sa panghuhuli ng isda?
3. Bakit tuwang-tuwa si Mang Juan?
4. Bakit sumabog ang isang bangka habang nasa dagat?
5. Bakit nasisira ang mga yamang-dagat?

551
 Ating Alamin:

1. Pangingisda ang hanapbuhay ni Mang Juan dahil siya ay nakatira malapit sa dagat.
Bunga Sanhi

2. Gumamit sila ng dinamita sa panghuhuli ng isda upang maging madali at marami ang nahuhuli.
Bunga Sanhi

3. Tuwang-tuwa si Mang Juan dahil marami siyang nahuhuling isda.

Bunga Sanhi

4. Sumabog ang isang bangka habang nasa dagat sapagkat hindi kaagad naitapon ni Mang Juan ang
dinamita sa dagat. Bunga Sanhi

5. Nasisira ang mga yamang-dagat dahil sa paggamit ng dinamita sa pangingisda.

Bunga Sanhi

552
553
554
555
 Ang panginoon ay isang titulo o pamagat ng paggalang sa isang taong may dugong
maharlika. Ginagamit itong pantawag sa Diyos, mga hari, may-ari ng manor, baron, anak
ng duke o hukom ng Britanya. Kaugnay ng antas ng tao, nangingibabaw, naghahari, mas
may kapangyarihan o may dominasyon sa ibabaw ng karaniwang tao ang isang
panginoon.Kapag ginagamit patungkol sa Diyos, ito ang pagpapakitang may kapangyarihan
ang Diyos sa ibabaw ng lahat ng mga bagay.Tinatawag ding panginoon si Hesus ng
kanyang mga tagasunod, katulad ng kanyang unang mga alagad, upang ipakahulugang si
Hesus ang may kapangyarihan sa lahat ng mga bagay.

556








557
 Dapat unawaing mabuti ang kwentong pinakikinggan upang mapagsunod-
sunod nang tama ang mga pangyayari sa kwentong binasa.

A B C

D E

558
559
560
 Gawing Gabay
Ayon sa Kawikaan 22:6 -“Turuan mo ang
bata sa daan na kaniyang dapat lakaran upang kung
tumanda man siya ay hindi niya hihiwalayan.”
Ayon sa Gintong Aral - “Huwag mong gawin
sa iyong kapwa, ang bagay na ayaw mong gawin sa
iyo.”
Ayon kay Dr. Jose P. Rizal - “Ang kabataan
ay pag-asa ng bayan.”

1. Narinig ko kina Ma’am Sol at Sir Daniel, may

karapatan daw po ang bawat bata.
2. Inay! Ayon naman kay Titser Marissa, kalakip daw
ng karapatan ang responsibilidad at paggalang sa
karapatan ng kapwa.

1. Tinulungan ni Elsa ang matanda sa

pagtawid sa kalsada.
2. Kasama nina Inay at Itay si Kuya Rommel sa
paglilinis ng baradong kanal.
3. Ayokong pagtakpan ang pagsisinungaling ni
Belle.
4. Ang pananalig ni Kristo ay tinularan nina
San Pablo, San Juan, San Marcos, at San
Mateo.
5. Ang pag-iibigan nina Mel at Joey ay
hinangaan ni Kim.

561
1.

2.

3.

562
 Ang ni ay ginagamit kung tumutukoy sa isang
tao. Samantalang ang nina ay ginagamit kung ang isang
bagay o kilos ay ginawa o para sa dalawa o mahigit pang
tiyak na tao.

Ang pang-ukol na kay ay ginagamit kapag ang

isang kilos o bagay ay tungkol sa iisang tiyak na tao
lamang.
Samantala, ang pang-ukol na kina ay
ginagamit kung ang bagay o kilos ay tungkol sa dalawa
o mahigit pang tiyak na tao.

Ang pang-ukol na ayon sa ay ginagamit kapag

ang siniping pahayag o impormasyon ay mula sa isang
tiyak na aklat, pahayagan, at iba pa.
Samantala, ang ayon kay ay ginagamit kung ang
pinagkuhanan ng pahayag o impormasiyon ay isang
tiyak na tao.

Ang para sa ay ginagamit kapag tumutukoy sa sa

isang kilos o bagay ng hindi tiyak na pangngalan.
Ang para kay ay ginagamit sa isang tiyak na
ngalan ng tao.
Ang para kina ay ginagamit sa dalawa o higit
pang ngalan ng tao.

563
564
565
 Ang kalikasan ay isang biyayang galing sa ating Panginoon. Dito nanggagaling
lahat ng bagay na ating ikinabubuhay. Ito ay maganda at kapakipakinabang. Mula sa
pagkain, tirahan, gamot at marami pang iba. Dito rin nanggagaling ang ating kaalaman
dahil sa kuryosidad sa napakahiwagang nilikha ng Diyos, nasusubok natin ang hangganan
n gating kaalaman. Dpat natin itong gamitin ng maayos at bigyang halaga o importansiya.







566
Gawing Gabay
Ayon sa Kawikaan 22:6 -“Turuan mo ang bata sa daan na kaniyang dapat lakaran
upang kung tumanda man siya ay hindi niya hihiwalayan.”
Ayon sa Gintong Aral - “Huwag mong gawin sa iyong kapwa, ang bagay na ayaw mong
gawin sa iyo.”
Ayon kay Dr. Jose P. Rizal - “Ang kabataan ay pag-asa ng bayan.”

1. Narinig ko kina Ma’am Sol at Sir Daniel, may karapatan daw po ang bawat bata.
2. Inay! Ayon naman kay Titser Marissa, kalakip daw ng karapatan ang responsibilidad at
paggalang sa karapatan ng kapwa.

567
1. Tinulungan ni Elsa ang matanda sa pagtawid sa kalsada.
2. Kasama nina Inay at Itay si Kuya Rommel sa paglilinis ng baradong kanal.
3. Ayokong pagtakpan ang pagsisinungaling ni Belle.
4. Ang pananalig ni Kristo ay tinularan nina San Pablo, San Juan, San Marcos,
at San Mateo.
5. Ang pag-iibigan nina Mel at Joey ay hinangaan ni Kim.

568
569
570
-
-
-

571
572
573
 Tayong mga Pilipino ay may ugaling hindi maitatanggi. Subukan mong bumisita
sa bahay ng Pilipino at matitikman mo ang pag-aasikasong hindi mo mararanasan sa
ibang bahay na ang namamalagi ay ibang lahi. Kahit ang mga pagkaing minsan lamang
inihahanda at kinakain ng pamilya ay walang pag-aalinlangang inihahanda at ipinapakain
sa mga bisita. Maging ang bagong higaan na hindi pa nagagamit sa loob ng bahay ay
ipinapagamit sa bisita maging komportable lamang. Hindi sa pagyayabang. Iyan talaga
ang mga Pilipino.

574





575
 Ang mga diptonggong Filipino ay aw,iw,ow, ay,ey,oy,at uy.
Ito ay binubuo ng patinig a,e,i,o at u na sinusundan ng w at y.
Nakapaloob ang diptonggo sa isang pantig lamang.

576
577
578
579
 Ang pananampalataya ay isang paniniwala sa isang Diyos o mga Diyos o sa mga
doktrina o mga katuruan ng isang relihiyon.
Ang tunay na Diyos ang may lalang ng lahat. Wala siyang pasimula at hindi siya
magkakaroon ng wakas( Awit 90:2) Sa kanya galing ang magagandang balita na
mababasa sa Billiya.( 1 Timoteo 1:11) Dahil ang Diyos ang nagbigay sa atin ng buhay,
siya lamang ang sambahin. (Apocalipsis). Walang sinumang tao ang nakakita sa Diyos
dahil isa siyang Espiritu, isang anyo ng buhay na nakahigit sa mga pisikal na nilalang sa
lupa. ( Juan 1:18;4:24) Pero makikita natin ang katangian ng Diyos sa sari-saring prutas at
bulaklak na ginawa niya. At ang napakalawak na uniberso ay nagpapatunay na
makapangyarihan siya.

580




Ang mga pangungusap ay nagsisimula sa malaking letra at nagtatapos sa

angkop na bantas.

581
582
583
 ↓

Nagsisimula ang buhay ng isang mayabong na puno sa isang

maliit na buto. Sa tulong ng lupa, tubig, at sikat ng araw, ang
buto ay magkakaugat. Sa paglipas ng ilang araw, susulpot
ang maliliit na dahon. Ilang araw, linggo, at buwan ang
lumipas, ang maliit na buto ay ganap nang naging mayabong
na puno.

→ → →

→ → → → →

584
585
 Ang tunay na masayang pamilya ay samahan na ang nagtataguyod ay ang ina at
ama na tinatawag na magulang. Ang ina ay tinatawag na “ilaw ng tahanan” na ang
ginagawa ng ina ay inaalagaan ang mga anak at ang kanyang asawa. Ang ama naman o
tinatawag na “haligi ng tahanan” ay siyang nagtataguyod ng kanyang pamilya at siya
ang responsible sa paghahanapbuhay para sa kanyang pamilya, ang ama ang nagbibigay
benepisyo sa kanyang mga anak at asawa. Ang malaking pamilya ay masaya na may
halong hirap at maraming pagsubok na dapat nating harapin. Madaling harapin ang mga
pagsubok na ito kapag ang buong pamilya ay sama-sama at tulong-tulong para sa
ikauunlad ng bawat isa.

586
 ↓

Nagsisimula ang buhay ng isang mayabong na puno sa isang maliit na

buto. Sa tulong ng lupa, tubig, at sikat ng araw, ang buto ay magkakaugat. Sa
paglipas ng ilang araw, susulpot ang maliliit na dahon. Ilang araw, linggo, at
buwan ang lumipas, ang maliit na buto ay ganap nang naging mayabong na
puno.

→ → →

587
 Dapat itala ang mahahalagang detalye para madaling maulit ang mga ito.
Maaaring gumamit ng mga organizer tulad ng timeline para hindi malimutan ang
mahahalagang datos.

→ → → → →

588
589
590
 Batay sa mga pananaliksik,pag-aaral, pagsisiyasat, opinion, at iba pang
literaturang gawa ng mga eksperto, na nakaugnay sa mga panlipunan o pangunahing
kaugalian, kasama na rin ang pagkatao, identidad, at katangian ng mga Pilipino,
natagpuan na ang mga Kaugaliang Pilipino ay may likas na elemento. Kabilang dito ang
positibong pagtingin sa hinaharap, negatibong pagtingin sa kasalukuyang pangyayari,
pagmamalasakit sa ibang tao, kabaitan, magiliw na pagtanggap sa mg bisita at iba pa.

591
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

592
 Sa pagbabasa, kinakailangan ang buong atensyon ay nasa binabasa uapng
maunawaang mabuti ang isang teksto o kwento at higit sa lahat itala ang
mahahalagang detalye o impormasyonng nakapaloob nito.

593
594
595
596
1.
2.
3.
4.

597
 Sa ating mundo ipinapanganak tayo na walang kamuwang-muwang ngunit may
mga taong handa tayong mahalin, alagaan at ibigay ang lahat kung anong meron sila,
handang magsakripisyo upang tayo’y lumaki ng maayos at may takot sa Diyos.
Ipinapakita kung gaano sila kasaya noong dumating tayo sa buhay nila at ipinadama nila
kung ano ang kahulugan ng pag-ibig at pamilya.

598
Ang hinuha ay pagbibigay ng kasalukuyang nadarama, iniisip, katangian, o
nangyayari batay sa paglalarawan ng mga detalye sa isang sitwasyon.
Maaaring itong positibo o negatibo.

599
 Direksiyon

600
601
 Sa ating pang araw-araw na buhay ay hindi natin maiiwasan na magbigay ng panuto gamit
ang pangunahing direksiyon o makakarinig ng panuto sa paggawa ng mga bagay-bagay. Mayroon ring
mga taong nagtatanong ng direksiyon kapag hindi nila makita ang pook na hinahanap at dapat gamitin mo
ang mga angkop na pananalita sa pagbibigay ng direksiyon.

Patayuin ang mga bata.

Ipataas ang kanang kamay.
Paharapin sa likod.
Ipataas ang kaliwang kamay.

Ano-anong bagay ang makikita sa kaliwa at kanang bahagi ng silid-aralan?

GAWAIN 1
Ipalaro ang “Ang Utos ni Simon.” Ipagawa sa mga bata ang lahat ng sasabihin ng “it” na si
“Simon.” Ang hindi makasusunod ang siyang magiging “it.” Gamit ang semantic web, alamin kung ano
ang kaalaman ng mga bata sa salitang nasa loob ng kahon.

Direksiyon

1. Ano ang direksiyon?

2. Ano ang mga pangunahing direksiyon?
3. Nasaan ang hilaga? Timog ? Silangan? Kanluran ?

602
 Basahin

Masayang Tumulong sa Kapwa

Masaya ang Tumulong sa Kapwa Araw ng Sabado, masiglang naglalaro si Roy sa
kanilang bakuran na nasa Kalye Marilag sa kanluran. May nakita siyang isang matandang babae na
parang may hinahanap. Lumapit si Roy at tinanong ang matandang babae. Nagpakilala ang babae na
siya ay si Gng. Martinez na mula sa Lungsod ng Bacolod. Hinahanap niya ang bahay ng kaniyang kamag-
anak na malapit sa Pamahalaang Bayan ng Sta. Fe. Tumigil si Roy sa paglalaro at tinulungan ang
matanda. Mula sa bahay nina Roy ay dumiretso sila pasilangan at pagdating sa pangalawang kanto ay
lumiko sila sa kaliwa sa Kalye Aliw at kumanan sa Kalye Maligaya. Mula sa kanto, ay may apat na bahay
ang layo ng Pamahalaang Bayan ng Sta. Fe. Katapat nito ay ang bahay na hinahanap nila.Tuwang-tuwa
na nagpasalamat si Gng. Martinez kay Roy. Masayang umuwi si Roy dahil nakatulong siya sa kapwa.

Sagutin:
Sino ang naglalaro?
Ano ang suliranin ni Gng. Martinez?
Paano siya tinulungan ni Roy?
Ano ang katangian ng batang si Roy?
Saan matatagpuan ang bahay nina Roy?
Saan makikita ang paaralan ng Sta. Fe?
Saang direksiyon matatagpuan ang Pamahalaang Bayan ng Sta. Fe?
Saan matatagpuan ang bahay ng kamag- anak ni Gng. Martinez?

Tatalakayin ang apat na pangunahing direksiyon sa pamamagitan ng pagtukoy sa iba’t –ibang bahagi ng
silid-aralan kung nasaan ang hilaga, timog, silangan at kanluran.
Ang direksiyon ang magsasabi kung saan naroon ang lugar na nais puntahan o hanapin. Ang apat
na pangunahing direksiyon ay hilaga, timog, silangan, at kanluran.
Ang hilaga ay matatagpuan sa gawing itaas at ang timog ay nasa may ibaba. Ang kanan ay
silangan at ang kaliwa ay kanluran.
Patayuin ang mga bata at ipaturo ang apat na pangunahing direksiyon.
1. Anong direksiyon ang nasa kaliwa at kanan?
2. Saang direksiyon kumakatawan ang itaas at ibabang bahagi ng silid-aralan.

Tumayo ang lahat at makinig sa ibibigay na panuto. Hintayin ang hudyat ng guro
sa paggawa. Magdala ng papel at lapis upang dito isulat ang sagot sa itatanong ng guro.

1. Pumunta sa kaliwa ng iyong katabi. Anong direksiyon ang iyong kinaroroonan?

2. Pumunta sa likuran. Anong direksiyon ang iyong kinaroroonan?
3. Pumunta sa kanan ng iyong kaibigan. Anong direksiyon ang iyong kinaroroonan?
4. Pumunta sa harapan. Anong direksiyon ang iyong kinaroroonan?
5. Pumunta sa labas at sabihin ang nasa kaliwang bahagi mo.

603
PAGLALAPAT

Pangkatin ang mga mag-aaral sa tatlo. Bawat pangkat ay magbibigay ng maikling panuto gamit
ang pangunahing direksiyon para sa mga sumusunod na sitwasyon. Ilahad sa klase pagkatapos gawin.
Unang Pangkat - Pagtawid ng Maayos sa Kalsada
Ikalawang Pangkat - Sa loob ng simbahan
Ikatlong Pangkat – Pagbabasa sa loob ng Silid-Aklatan.

TANDAAN

Gamit ang mga direksiyon, ipakita ang sumusunod na lugar sa pamayanan at

magbigay ng dalawang panuto na may 2-3 hakbang ukol sa iyong gawa.
1. simbahan – hilaga
2. kabahayan – kanluran
3. palengke - timog
4. paaralan – silangan

Gumuhit ng bahay. Ilagay sa loob nito ang sumusunod na bahagi gamit ang mga
direksyon na ibinigay.
1. silid-kainan (hilaga)
2. kusina (gitna)
3. silid-tulugan (silangan)
4. Palikuran (timog)
5. silid-tanggapan (kanluran)
604
605
1.
2.
3.

606
 Likas na maganda ang Pilipinas. Maraming magagandang tanwin sa ating bansa.
Ang mga pook- pasyalan ay makikita rin sa iba’t ibang lugar. Maraming turista ang
pumupunta rito dahil nais nilang makita ang magagandang tanawin natin.

607





608
1.
2.
3.

Ang mga salita ay maaaring dagdagan, bawasan, o palitan ng isang

tunog sa unahan, gitna, o hulihan upang makabuo ng bagong salita.

609
610
611
 Ang kaibigan ay kadalasang higit pa sa kaibigan kung maituturing, para mo na
ring kapatid na siyang nakakaalam ng mga sikreto na hindi mo masabi sa iyong mga
magulang. Pero sa pagdating ng panahon na nagkakalaboan, isinasabi mo na “ Best
Friends is the best enemy”

Si Abet at ako ay laging magkasama

May kaibigan ba kayong katulad ni Abet?

Tayo ng kumain
612
 Ang mga pangungusap ay nagsisimula sa malaking letra at nagtatapos sa
angkop na bantas. Sa pagbigkas ng mga salita o pangungusap, bigkasin ang mga ito
nang malinaw at nang may tamang bilis, diin, ekspresyon, at intonasyon.

613
614
615
616
1.
2.

3.
4.
5.
6.
7.
8.

617
 Ang silid-aklatan ay isa sa mahahalagang silid sa paaralan. Dito makikita
ang iba’t ibang uri ng babasahin na makatutulong sa ating pag-aaral.
Kailangang sundin natin ang mga tuntunin sa paggamit nito upang
mapangalagaan ang mga babasahing narito at mapakinabangan pa ng mas maraming
bata.

618
619
620
621







622
 Ang wika ay may iba’t ibang antas ng paggamit. Kailangang pillin natin ang
wasto at angkop na salita na gagamitin para sa iba’t ibang pagkakataon at lugar.
Ang mga antas ng wika ay ang mga balbal, lalawiganin, pambansa,
pampanitikan

623
624