Aralin 2.

1:Panahon Ng Propaganda
Panahon ng Propaganda
Matapos ang mahigit na tatlong daang taong pananahimik dahil sa pananakop ng

mga Espanyol, namulat ang mga mamamayan sa kaapihang kanilang dinaranas. Sa panahong

ito, maraming mga Pilipino ang naging matindi ang damdaming nasyoalismo. Nagtungo sila

sa ibang bansa upang makapag-aral at magtami ng karunungan. Nagkaroon din ng kilusan

ang propagandista noong 1872 na siyang naging simula ng kamalayan upang maghimagsik.

itinatag din nina Andres Bonifacio ang Katipunan. Ang wikang Tagalog ang ginamit sa

kanilang mga kautusan at pahayagan. Ito ang sinasabing unang hakbang tungo sa

pagtataguyod ng wikang Tagalog.

noong panahong iyon, sumibol sa mga manghihimagsik na Pilipino ang kaisipang

“isang bansa, isang diwa” laban sa mga Espanyol. Pinili nilang gamitin ang Tagalog sa

pagsulat ng mga sanaysay, tula, kuwento, liham at mga talumpati na punumpuno ng

damdaming Makabayan. Masisidhing damdamin laban sa mga Espanyol ang pangunahing

png kanilang mga isinulat. Khit si Rizal at iba pang propagandistang sumulat sa Espanyol

ay nakababatid na ang wika ay malaking bahagi upang mapagbuklod ang mga kababayan

nila

masasabing unang konkretong pagkilos ng mga Pilipino ang pagpapatibay sa

konstitusyon ng Biak-na-Bato noong 1899. Ginawang opisyal na wika ang Tgalog bagama’t

walang isinasaad na ito ang magiging wikang Pambansa ng Republika. Nang itinatag ang

unang Republika sa pamumuno ni Aguinaldo. Isinaad sa Konstitusyon na ang paggamit ng

wikang Tagalog ay opisyal. Doon lamang sa mga gawaing nangangailangan ng paggamit ng

wikang Tagalog gagamitin ito. Sinasabing ang pamamayani ng mga ilustrado sa Asembleyang

kang pangunahing dahilan nito. Nais ding maakit ni Aguinaldo ang mga diTagalog.

7|pahina
Aralin 2.2: Panahon Ng Amerikano
Panahon ng Amerikano

Pagkatapos ng mga kolonyalistang Espanyol, dumating naman ang mga

Amerikano sa pamumuno ni Almirante Dewey. Nasimula na naman ang pakikibaka ng mga

Pilipino. Lalong nabago ang sitwasyong pangwika ng Pilipinas dahil nadagdag ang wikang

Ingles na nagkaroon ng malaking kaugnayan sa buhay ng mga Pilipino.

Ginamit ang wikang Ingles bilang wikang panturo nang panahong iyon. Sa dinamiraami ng wika’t
wikain sa Pilipinas ay isang wikang dayuhan ang naging wikang panturo at

siya ring ggawing wikang pantalastasan. Buhat sa antas primarya hanggang kolehiyo, ang

ingles ang naging wikang panturo.

Dahil sa pagnanais na maisakatuparan ang mga plano alinsunod sa mabuting

pakikipag-ugnayan, nagkaroon ng pambansang Sistema ng edukasyon sa kapuluan.

Inaasahan sa pamamagitan ng Sistema nila ng edukasyon, magiging tama ang edukasyon

ng mamamayan, masaklaw, at magtuturo sa mga Pilipino ng pamamahala sa sariling baayan,

at higit sa lahat at magbibigay din sila ng isang wikang nauunawaan ng lahat para sa

mabisang pakikipagtalastasan sa buong kapuluan.

Ang komisyong pinangungunahan ni Jacob Schurman ay naniniwalang kailangan

ng Ingles sa edukasyon ng Primarya. Nagtakada ang komisyon ng Batas Blg. 74 noong ika-

21 ng Marso 1901 na nagtatag ng mga paaralang pambayan at nagpahayag na Ingles ang

gagawing wikang panturo.

Hindi naging Madali para sa nagsisipagturo ang paggamit agad ng Ingles sa mga

mag-aaral sa ikauunawa nito sa tinatawag ma tatlong R (reading, Writing at Arithmetic). Hindi

maiiwasan ng mga guro ang paggamit ng bernakular sa kanilang pagpapaliwanag sa mga

mag-aaral. Naging dahilan ito upang ang Superintende Heneral ng mga paaralan ay magbigay

ng rekomendasyon sa Gobernador Militar ng ipagamit ang bernakular bilang wikang

pantulong. Pinagtibay naman ng Lupon ng Superyor na Tagapayo ang resolusyon sa

pagpapalimbag ng mga librong pamprimarya na Ingles-Ilokano, Ingles Tagalog, InglesBisaya, Ingles-

Bikol.

8|pahina
Noong 1906, pinagtibay ang isang kurso sa wikang Tagalog para sa mga gurong

Amerikano at Pilipino sa panahon ng bakasyon ng mga mag-aaral. Nang sumunod na taon,

may ipinakilalang bill sa Asembliya na nagmumungkahi ng paggamit ng mga diyaklekto sa

pambayang paaralan ngunit ito ay hindi napagtibay.

Nang maiba ang director ng kawani ng Edukasyon, naiba rin ang pamamalakad at

patakaran. Ipinahayag ng bagong director na wikang Ingles lamang ang gamiting wikang

panturo at ipinagbawal ang bernakular. Naniniwala ang mga kawal na Amerikano na

mahalagang maipalaganap agad sa kapuluan ang wikang Ingles upang mdaling

magkaunawaan ang mga Pilipino at Amerikano. Mga sundalo ang unang nagsipagturo ng

Inges at sumunod ang grupong kinikilala sa tawaf na “Thomasites”.

Noong 1931, ang Bise Gobernador Heneral George Butten ana siyang Kalihim ng

Pambayang Pagtuturo, ay nagpahayag ng kanyang panayam ukol sa paggamit ng bernakular

sa pagtuturo sa unang apat na taong pag-aaral. Sinabi rin niyang hindi kailanman magiging

wikang Pambansa ng mga Pilipino ang Ingles sapagkat hindi ito ang wika ng tahanan.

Ngunit matibay ang pananalig ng Kawanihan ng Pambayang Pampaaralan na

nararapat lamang na Ingles ang ituro sa pambayang paaralan. Bagama’t nakadama ng

bahagyang Kalayaan ang mga Pilipino ay pinagbawalan pa rin ang mga manunulat na

sumulat ng mga nais nilang sulatin o pumaksa ang mga manunulat ng mga bagay na may

kinalaman sa pamamahala ng mga Amerikano na maaaring magdulot ng pag-aalsa sa kanila

Aralin 2.3: Panahon Ng Hapon

Panahon ng mga Hapon

Sa pagnanais na burahin ang anumang impluwensiya ng mga Amerikano,

ipinagamit nila ang katutubong wika partikular ang wikang Tagalog sa pagsulat ng mga

akdang pampanitikan.Ito ang panahong namayagpag ang panitikang Tagalog.

Ipinatupad nila ang Order Militar Blg. 13 na nag-uutos na gawing opisyal na wika

ang Tagalog at wikang Hapon. Si Jose Villa Panganiban ang nagturo ng Tagalog sa mga

Hapones. Sa madaling ikatututo ng kanyang mga mag-aaral at gumawa siya ng kaniyang

9|pahina
tinatawag na “a Shortcut to the National Language”

Hindi maikakailang sa panahon ng mga Hapones nagkaroon ng masiglang

talakayan tungkol sa wika. Marahil ay dahil na rin sa pagbabawal ng mga Hapones na

tangkilikin ang wikang Ingles. Noong mga panahong ito napilitan ang mga bihasa sa wikang

Ingles na matuto ng Tagalog at sumulat gamit ang wikang ito.

9|pahina