LESSON 1

Pokus ng Pandiwa
FILIPINO | Ms. Marisol Somido

Pandiwa Pokus sa Layon

▹ salitang nagsasaad ng kilos o ▹ kung ang paksa ng pangungusap ang

nagbibigay-buhay sa isang lipon ng mga binibigyang diin sa pangungusap
salita

Mga unlaping ginagamit

Pokus ng Pandiwa
★ -in/-hin
★ -an/-han
▹ ay ang makabuluhang ugnayan ng ★ paki
paksa/simuno at ang pandiwa sa ★ ipa
★ pa
pangungusap sa tulong ng mga panlaping
ginagamit sa pandiwa.
Hal.

Mga Pokus ng Pandiwa Akyatin mo ang puno na iyon

Pokus sa Tagaganap o Aktor
▹ ang paksa ng pangungusap ang
tagagawa ng kilos na isinasaad ng
pandiwa
Pokus sa Ganapan
▹ ito ang pokus ng pandiwa kung ang
lugar o pinagganapan ng kilos ang
paksa ng pangungusap

Mga unlaping ginagamit

Mga unlaping ginagamit
★ pag-
★ mag- ★ an
★ ma- ★ -han
★ na- ★ mapag-an/han
★ nag- ★ paki-/-an-han
★ um ★ ma-/an/han
★ gitlaping -um- ★ pinag-/-an
★ -in/-an

Hal
Hal
Uminom si Thor ng alak mula sa tambuli
Malimit na pinagdadausan ang PICC sa
taunang pagtatapos ng mga mag-aaral sa
kolehiyo
 Pokus sa Tagatanggap Pokus sa Sanhi

▹ ito ang pokus ng pandiwa, kung ang tao ▹ ito ang pokus ng pandiwa, kung ang
o bagay na nakinabang sa resulta ng paksa ng pangungusap ang dahilan o
kilos sanhi ng kilos.

Mga unlaping ginagamit Mga unlaping ginagamit

★ i- + -in ★ i- ika-
★ ipag- ★ ikina-
★ ma- + ipag- ★ -ikapang
★ ipagpa-

Hal.
Hal
Ikinagalit ni Thor ang kanyang pagkatalo
Ipagluluto ni Aling Maria ng paboritong
pagkain ang kaniyang mga anak.
Pokus sa Direksyon
Pokus sa Gamit ▹abg simuno o paksa ang nagsasaad ng
direksyon ng kilos ng pandiwa sa
▹ ang simuno o paksa ang
pangungusap
kasangkapan o bagay na ginamit upang
maisagawa ang kilos ng pandiwa sa
pangungusap Mga unlaping ginagamit

★ an/-han
Mga unlaping ginagamit ★ -in
★ -hin
★ ipang-/-in
★ ma- + ipang-
Hal

Hal. Pinuntahan ni Thor ang kaharian ng mga

higante
Ipinanghampas ni Thor sa kalaban ang
kanyang mjolnir
LESSON 2
Dula
FILIPINO | Ms. Marisol Somido

Dula — ito ay isang paglalarawan ng

Tanghalan
buhay na ginaganap sa isang tanghalan.
▹ anumang pook na pinagpasyahang
Mga Bahagi ng Dula pagtanghalan ng isang dula ay tinatawag
na tanghalan; tanghalan ang tawag sa
kalsadang pinagtatanghalan ng isang
Yugto dula, tanghalan ang silid na
pinagtanghalan ng mga mag-aaral sa
▹ ito ay ang bahaging pinanghahati sa
kanilang klase
dula. Inilalahad ang tabing bawat yugto
upang makapagpahinga ang mga
natatanghal gayon din ang mga Tagadirehe p Direktor
nanonood.
▹ ang direktor ang nagpapakahulugan sa
isang iskrip; siya ang nag-i-interpret sa
Tanghal / Eksena
iskrip mula sa pagpasya sa itsura ng
▹ kung kinakailangang magbago ang ayos tagpuan, ng damit ng mga tauhan
ng tangahalan, ito ang ipinanghahati sa hanggang sa paraan ng pagganap at
yugto pagbigkas ng mga tauhan ay
dumidipende sa interpretasyon ng
direktor sa iskrip.
Tagpo

▹ ito ang paglabas masok ng mga

Manonood
tauhang gumaganap sa tanghalan
▹ hindi maituturing na dula ang isang
Mga Elemento ng Dula binansagang pagtanghal kung hindi ito
napanood ng ibang tao; hindi ito
maituturing na dula sapagkat ang layunin
Iskrip ng dula’y maitanghal; at kapag
sinasabing maitanghal dapay
▹ ito ang pinakakaluluwa ng isang dula; mayroong makasaksi o makanood.
lahat ng bagay na isinasaalang-alang sa
dula ay naaayon sa isng iskrip; walang
dula kapag walang iskrip Mga Uri ng Dula

Aktor
Trahedya
▹ ang mga aktor o gumaganp ang
▹ dulang ang tema’y mabigat o
nagsasabuhay sa mga tauhan sa iskrip;
nakasasama ng loob, nakakaiyak,
sila ang nagbibigkas ng dayalogo; sila ang
nakalulunos ang mga tauhan.
nagpapakita ng iba’t ibang damdamin; sila
ang pinanonood ng tauhan sa dula.
 Komedya
▹ katawa-tawa, magaan sa loob dalhin
ang tema, at ang mga tauhan ay laging
nagtatagumpay sa wakas
Melodrama
▹ dulang sadyang namimiga ng luha sa
manonood na parang wala nang
masayang bahagi sa buhay ng tauhan
kundi pawang problema na lamang ang
nangyayari sa araw-araw
Tragikomediya
▹ kung magkahalo ang katatawanan at
kasawian gaya ng mga dula ni
Shakespeare na laging may mga tauhang
katawa-tawa tulad ng payaso para
magsilbing tagapagpatawa, subalit sa
huli’y nagiging malungkot na dahil
nasasawi o namamatay ang bida.
Parsa
▹ ang layunin ng dulang ito’y magpatawa
sa pamamagitan ng kawili-wili na
pangyayari at mga pananatiling lubhang
katawa-tawa
Saynete
▹ ang pinakapaksa ng uring ito ay mga
karaniwang ugali. Katulad ng parsa, ang
dulang ito ay may layuning magpatawa
Tula
▹ isang anyo ng sining o panitikan na
naglalayong maipahayag ang damdamin
sa malayang pagsulat. Binubuo ang tula
ng saknong at taludtod.
Mga Elemento ng Tula
Sukat
▹ tumutukoy sa bilang ng pantig ng
bawat taludtod na bumubuo sa isang
saknong. Ang pantig ay tumutukoy sa
paraan ng pagbasa
Hal.
Isda — is da – 2 pantig
Mga uri ng sukat
★ Wawaluhin
★ Lalabindalawahin
★ Lalabing-animin
★ Lalabingwaluhin
Tugma
▹ Sinasabing may tugma ang tulo kapag
ang huling pantig ng huling salita ng
bawat taludtod ay magkakasintunog.
Mga uri ng tugma
Hindi buong rima (assonance)
▹ pagtutugma ng tunog na kung saan
ang salita ay nagtatapos sa patinig.
Kaanyuan (consonance)
▹ pagtutugma ng tunog na kung saan
ang salita ay nagtatapos sa katinig.
 Kariktan

▹ kailangang magtaglay ang tula ng

maririkit na salita upang masiyahan ang
mambabasa gayon din mapukaw ang
damdamin at kawilihan

Kariktan

▹ tumutukoy ito sa paggamit ng

matatalinhagang salita at tayutay.
Tayutay — paggamit ng pagwawangis,
pagtutulad, pagtatao ang ilang paraan
upang ilantad ang talinghaga sa tula
LESSON 3
Matalinghagang Pananalita
FILIPINO | Ms. Marisol Somido

Matalinghagang Pananalita

▹ ito ay ang mga ekspresyong may

malalim na salita o may hindi tiyak na
kahulugan. Sinasalamin nito ang
kagandahan at pagkamalikhain ng wikang
Filipino
▹ ito ay maaaring nasa anyo ng sawikain o
idyoma, kasabihan o salawikain

Halimbawa

Kapilas ng Buhay – asawa

Bukas ang palad – matulungin
Tuyo ang Papel – magandang imahe
Pagsusunog ng kilay – pagsisipas sa
pag-aaral
LESSON 4
Transitional Devices
FILIPINO | Ms. Marisol Somido

Transitional Devices

▹ Ang tawag sa mga katagang

nag-uugnay sa pagsunod-sunod ng mga
pangyayari, naratibo, at paglilista ng mga
iideya at iba pang paglalahad.

Transitional Devices

Sa wakas, sa lahat ng ito

▹ ginagamit bilang panapos

Kung gayon
▹ ginagamit bilang panlinaw