Komunikasyon at

Pananaliksik sa Wika
at Kulturang Pilipino

Mga Barayti ng Wika

 MGA BARAYTI NG WIKA
• Ang wika ay bahagi ng kultura at kasaysayan ng bawat
lugar.
• Ito rin ay isang simbolismo tungo sa pagkakakilanlan ng
bawat indibidwal.
• Sa pamamagitan ng wika ay nailalabas o
naipapahayag natin ang ating mga intension o mga
saloobin, masaya man ito o malungkot.
• Ginagawa natin ito sa paraan ng pagsusulat o
pakikipagtalastasan sa iba.
• Ang ating wika ay may iba’t-ibang barayti,ito ay sanhi
ng pagkakaiba-iba ng uri ng lipunan na ating
ginagalawan.
 MGA BARAYTI NG WIKA
• Heograpiya, antas ng edukasyon, okasyon,
edad at kasarian o pangkat etniko na ating
kinabibilangan.
• Dahil sa pagkakaroon ng Heterogeneous na
wika, tayo ay nagkakaroon ng iba’t-ibang
baryasyon, at dito nag-ugat ang mga Barayti ng
Wika.
• Ano nga ba ang Barayti ng wika?
 MGA BARAYTI NG WIKA
• Ang Barayti ng Wika ay dulot ng pagkaiba-iba ng
antas ng edukasyon, hanap-buhay o trabaho,
henerasyon ng pagkabuhay at edad, pamumuhay
sa lipunang kinabibilangan, at maging lokasyon o
hegrapiya ng isang lugar.
• Ang Barayti ng wika ay bunga rin ng pagkakaroon
ng Heterogeneous na wika na nabubuo naman
ayon sa pangangailangan ng paggamit nito na
nagbubunga ng baryasyon ng wika.
• Isa-isahin natin ang Barayti ng Wika.
 MGA BARAYTI NG WIKA
• IDYOLEK
-- bawat indibidwal ay may sariling istilo ng
pamamahayag at pananalita na naiiba sa bawat isa.
Gaya ng pagkakaroon ng personal na paggamit ng
wika na nagsisilbing simbolismo o tatak ng kanilang
pagkatao. Ito ay mga salitang namumukod tangi at
yunik.
Hal. Mike Enriquez-”Excuse me po!”
“Hindi natutulog ang mga balita, nakatutok kami 24
oras”
 MGA BARAYTI NG WIKA
• IDYOLEK
Hal. Kabayan Noli De Castro
“Magandang gabi Bayan”
Jessica Soho- “I-KMJS mo na yan”
Ted Faylon- “HOY GISING!”
 MGA BARAYTI NG WIKA
• DAYALEK
-Ito ay barayti ng wika na nalilikha ng dimensyong
heograpiko. Ito ang salitang gamit ng mga tao ayon sa
particular na rehiyon o lalawigan na kanilang
kinabibilangan. Tayo ay may iba-t-ibang uri ng wikang
panrehiyon na kung tawagin ay wikain. (iba-t-ibang wika
sa iba’t-ibang lugar)
Hal: Luzon-Tagalog, Cebu- Cebuano, Batangas- “Ala-e"
Hal: sa Kapampangan ang maghugas ng kamay ay
“manwas o manos gamat”
Bicol-Bicolano, Pangasinan-Panggalato, Ilocos- Ilokano
 MGA BARAYTI NG WIKA
• SOSYOLEK
- Ito ay uri ng wika na ginagamit ng isang
particular na grupo. Ang mga salitang ito ay
may kinalaman sa katayuang sosyo ekonomiko
at kasarian ng indibidwal na gumagamit ng
mga naturang salita.
- Hal:kabilang sa LGBTQ- cge jujumbagin kita
(bubugbugin kita)
- Kanto- “may amat ka na tol”
 MGA BARAYTI NG WIKA
• ETNOLEK
-isang uri ng barayti ng wika na nadebelop mula sa
salita ng mga etnolonggwistang grupo. Dahil sa
pagkakaroon ng maraming pangkat etniko
sumibol ang iba’y-ibang uri ng Etnolek. Taglay nito
ang mga wikang naging bahagi nang
pagkakakilanlan ng bawat pangkat etniko.
Hal: Station ID ng ABS-CBN
Kalipay- tuwa, ligaya t saya
 MGA BARAYTI NG WIKA
• EKOLEK
-barayti ng wika na kadalasang ginagamit sa loob
ng ating tahanan. Ito ang mga salitang madalas
na namumutawi sa bibig ng mga bata at mga
nakatatanda, malimit itong ginagamit sa pang
araw-araw na pakikipagtalastasan.
Hal: CR- nabyo, kubeta
Tulugan-kwarto
Tatang, Inang, Mommy, Daddy, Mama,Papa
 MGA BARAYTI NG WIKA
• PIDGIN
-ito ay barayti ng wika, na walang pormal na
estraktura. Ito ay binansagang “nobody’s native
language” ng mga dayuhan. Ito ay ginagamit ng
dalawang indibidwal na nag-uusap na may dalawa
ring magkaibang wika. Sila ay walang komong wikang
gingamit. Umaasa lamang sila sa mga “make-shift” na
salita o sa mga pansamantalang wika lamang.
Hal: Intsik: ako kita ganda babae (walang pormal na
estruktura)-
 MGA BARAYTI NG WIKA
• CREOLE
- Mga barayti ng wika na nadebelop dahil sa mga pinaghalo-
halong salita ng indibidwal, mula sa magkaibang lugar
hanggang sa ito ay naging pangunahing wika ng particular na
lugar.
- Hal: dito ay pinaghalong salita ng Tagalog at Espanyol (ang
Chavacano), halong African at Espanyol (ang Palenquero), at
ang halong Portuguese at Espanyol ( ang Annobonese).
Buenas noches, magandang gabi
Nuenas diyas- magandang umaga
buenas tardes- magandang hapon
Minombre- anung pangalan ko.
 MGA BARAYTI NG WIKA
• REGISTER
-minsan sinusulat na “rejister”, ito ay barayti ng wikang
espisyalisadong ginagamit ng isang particular na
domeyn. Ito ay may tatlong uri ng dimension.
Hal: Field- Larangan
Dressing-pagluluto, pagtatanggal ng balahibo ng
manok.; Salad—isang salita pero naiiba ang kahulugan
sa iba’t-ibang larangan. Bola- gamit sa larangan ng
isports- ginagamit sa basketbol,pero sa larangan ng
panliligaw, ito ay matamis na salita
Maraming Salamat sa pakikinig!!