Đề Cương Ôn Tập HKI

Môn: Lịch Sử
*******
*Chủ Đề: Sự phát triển củ a khoa họ c, kĩ thuậ t, vă n hóa thế kỉ XVIII-XX
*Sự phát triển và thành tự u về kĩ thuậ t
-Công nghiệp: Kỹ thuậ t luyện kim đượ c cả i tiến làm gia tă ng nhanh sả n xuấ t thép,
phát minh ra phương pháp sả n xuấ t nhôm nhanh, rẻ. Nhiều máychế tạ o công cụ ra
đờ i (máy tiện, máy phay). Nhiều nguồ n nguyên liệu mớ i đượ c sử dụ ng. Sắ t trở
thành vậ liệu chủ yếu để chế tạ o máy móc, xây dự ng đườ ng sắ t.
-Giao thông vậ n tả i:
+Nă m 1807, kỹ sư ngườ i Mĩ là Fulton đóng đượ c tàu thủ y chạ y bằ ng độ ng cơ
hơi nướ c đầ u tiên
+ Đầ u máy xe đượ c chế tạ o ở Anh nă m 1802, nă m 1814 thợ máy ngườ i Anh tên
Stephenson phát minh ra đượ c xe lử a chạ y trên đườ ng sắ t kéo nhiều toa vớ i tố c
độ cao
-Thông tin liên lạ c: Giữ a thế kỉ XIX máy điện tín đượ c phát minh ở Nga và Mĩ.
Samuel Morse sáng chế ra bả ng chữ cái cho máy điện tín gồ m nhữ ng gạ ch và
chấ m.
-Nông nghiệp:
+Có nhiều tiến bộ kỹ thuậ t và phương pháp canh tác
+Phân hóa họ c đượ c dung ở thế kỉ XIX
+ Máy kéo chạ y bằ ng hơi nướ c, máy cày nhiều lưỡ i, máy gặ t đượ c dung rộ ng rãi
-Quân sự :
+ Đạ i bác, súng trườ ng bắ n nhanh và xa
+Chiến hạ m vỏ thép chạ y bằ ng chân vịt có trọ ng tả i lớ n
+Ngư lôi bắ t đầ u đượ c sử dụ ng, khinh khí cầ u dung để trinh sát trậ n địa
*Sự phát triển và thành tự u về khoa họ c tự nhiên
Mố c thờ i gian Tên nhà khoa Tên phát minh
họ c
Thế kỉ XVIII-XIX Newton(Anh) Lự c vạ n vậ t hấ p dẫ n và mộ t số họ c thuyết
về quang họ c
Lomonosov(Nga Định luậ t bả o toàn nă ng lượ ng và vậ t chấ t
) cùng nhiều phát minh về vậ t lí, hóa họ c
Purkyně(Séc) Sự phát triển củ a thự c vậ t và đờ i số ng củ a
mô độ ng vậ t, là ngườ i đầ u tiên chứ ng minh
củ a mô sinh vậ t là sự phát triển củ a các tế
bào và sự phân bào
Darwin(Anh) Nêu lên thuyết tiến hóa và di truyền
Nữ a đầ u thế kỉ XX Albert Einstein Các khái niệm về không gian và thờ i gian
vớ i tiêu biểu là “thuyết tương đố i” mộ t họ c
thuyết xóa bỏ về nền vậ t lí cũ

*Sự phát triển và thành tự u về khoa họ c xã hộ i

Mố c thờ i gian Tên nhà khoa họ c Tên phát minh
Thế kỉ XVIII- Feuerbach-Hegel(Đứ c) Chủ nghĩa duy vậ t và pháp
XIX biện chứ ng

Smith và Ricardo(Anh) Chính trị kinh tế họ c tư

sả n
Saint Saimon, Charles Chủ nghĩa xã hộ i không
Fourier(Pháp) và Robert tưở ng
Owen(Anh)
Karl Max và Fredrich Chủ nghĩa xã hộ i
Engels(Đứ c)

*Ý nghĩa:
- Là cộ t mố c chói lọ i trong lịch sử tiến hóa vă n minh củ a loài ngườ i.
- Mang lạ i nhữ ng thành tự u kì diệu, nhữ ng thay đổ i to lớ n trong cuộ c số ng con
ngườ i.
*Tác độ ng:
- Tích cực:
+ Giúp con ngườ i thự c hiện nhữ ng bướ c nhả y vọ t chưa từ ng thấ y về sả n xuấ t và
nă ng suấ t lao độ ng, nâng cao chấ t lượ ng cuộ c số ng.
+ Đưa tớ i nhữ ng thay đổ i lớ n về cơ cấ u dân cư lao độ ng, tỉ lệ dân cư lao độ ng
trong nông nghiệp và công nghiệp giả m dầ n, tỉ lệ dân cư lao độ ng trong các ngành
dịch vụ tă ng lên.
-Tiêu cự c:
+Cuộ c cách mạ ng cũ ng mang lạ i nhữ ng hậ u quả tiêu cự c do chính con ngườ i tạ o
ra như nhữ ng loạ i vũ khí hủ y diệt hang loạ t, các phương tiện hủ y diệt sự số ng
+ Vấ n đề nhiễm môi trườ ng, nhiễm phóng xạ nguyên tử , tai nạ n lao độ ng, tai nạ n
giao thông, dịch bệnh, nhữ ng đe dọ a về đạ o đứ c, an ninh xã hộ i đố i vớ i con
ngườ i.

*Bài 12: Nhật Bản giữ thế kỉ XIX-đầu thế kỉ XX

* Kết quả :
- Nướ c Nhậ t thoát khỏ i nguy cơ trở thành thuộ c địa củ a thự c dân phương Tây.
- Đưa đấ t nướ c Nhậ t Bả n giàu mạ nh, phát triển theo con đườ ng tư bả n chủ nghĩa.
* Tính chấ t: 
Cuộ c Duy tân Minh Trị mang tính chấ t củ a mộ t cuộ c cách mạ ng tư sả n, diễn ra
dướ i hình thứ c cả i cách cách, canh tân đấ t nướ c.
Nhữ ng sự kiện chứ ng tỏ vào cuố i thế kỉ XIX, Nhậ t Bả n đã chuyển sang giai đoạ n
đế quố c chủ nghĩa, đó là:
- Thứ nhấ t: sự xuấ t hiện các công ty độ c quyền chi phố i nền kinh tế, như:
Mitsubishi, …
- Thứ hai: Nhậ t Bả n tiến hành các cuộ c chiến tranh xâm lượ c, đó là: Chiến tranh
Đài Loan (1874), Chiến tranh Trung - Nhậ t (1894 - 1895), Chiến tranh đế quố c
Nga - Nhậ t (1904 - 1905).
Bài 13: Chiến Tranh Thế Giới lần I (1914-1918)
*Nguyên nhân:
-Chính mâu thuẫ n giữ a các nướ c đế quố c về vấ n đề thuộ c địa mà trướ c tiên là
giữ a đế quố c Anh và đế quố c Đứ c là nguyên nhân cơ bả n dẫ n đến chiến tranh.
Hay còn gọ i là nguyên nhân trự c tiếp dẫ n đến chiến tranh
-Sự kiện thái tử Áo-Hung bị mộ t vài phầ n tử khủ ng bố ngườ i Sebria ám sát đượ c
cho là ngoài nổ củ a cuộ c chiến tranh
*Nhữ ng sự kiện chính:
Mố c thờ i gian Sự kiện chính
1914 - Ở mặ t trậ n phía Tây, Đứ c tậ p trung lự c lượ ng nhằ m đánh
bạ i quân Pháp mộ t cách chớ p nhoáng. Pa-ri bị uy hiếp.
- Ở mặ t trậ n phía Đông, quân Nga tấ n công quân Đứ c cứ u
nguy cho Pháp.
1915  Đứ c, Áo - Hung dồ n toàn lự c tấ n công Nga. 
1916  Đứ c chuyển mụ c tiêu về phía Tây tấ n công pháo đài Véc-
đoong. Đứ c không hạ đượ c Véc-đoong.
Mùa xuân 1917 Chiến sự chủ yếu diễn ra ở mặ t trậ n Tây Âu. Phe Hiệp ướ c
phả n công.
6-4-1917 Sự kiện bứ c điện báo Zimmermann đượ c cho là cái cớ để
Mĩ tham gia chiến tranh cùng phe Hiệp Ướ c.
Ngày 7-11-1917 Cách mạ ng tháng Mườ i Nga thắ ng lợ i, nướ c Nga Xô viết rút
khỏ i chiến tranh.
Tháng 7-1918 Liên quân Anh, Pháp, Mĩ phả n công và tổ ng tấ n công ở khắ p
đến 9-1918 các mặ t trậ n. Các đồ ng minh củ a Đứ c lầ n lượ t đầ u hàng.
Ngày 9-11-1918 Cách mạ ng bùng nổ ở Đứ c, lậ t đổ nền quân chủ và thành lậ p
chế độ cộ ng hòa.
Ngày 11-11- Chính phủ mớ i củ a Đứ c đầ u hàng. Chiến tranh kết thúc vớ i
1918 sự thấ t bạ i củ a phe Liên minh: Đứ c, Áo, Hung.

*Kết quả :
Kết cụ c củ a chiến tranh thế giớ i thứ nhấ t là sự thấ t bạ i củ a phe Đứ c, Áo – Hung.
Chiến tranh thế giớ i thứ nhấ t đã để lạ i nhữ ng hậ u quả nặ ng nề đó là: Khoả ng 1,5
tỷ ngườ i bị cuố n vào vòng khói lử a, 10 triệu ngườ i chết, trên 20 triệu ngườ i bị
thương, nền kinh tế Châu Âu bị kiệt quệ.
*Tính chấ t:
Tính chấ t củ a chiến tranh thế giớ i thứ nhấ t là mộ t cuộ c chiến tranh đế quố c phi
nghĩa. Mụ c đích tham chiến củ a các nướ c đế quố c nhằ m tranh giành thuộ c địa
củ a nhau, khuếch trương thế lự c,… nhằ m phân chia lạ i thế giớ i. Nhữ ng mụ c đích
trên chỉ đem lạ i lợ i nhuậ n cho giai cấ p tư sả n nắ m quyền.
Bài 15: Cách mạng tháng Mười Nga(1917) và cuộc đấu tranh bảo vệ cách
mạng(1917-1921)
*Cách mạ ng tháng Hai(1917):
- Ngày 23/2/1917, cách mạ ng bùng nổ bằ ng cuộ c biểu tình củ a 9 vạ n nữ công
nhân Pê-tơ-rô-gơ-rát.
- Phong trào nhanh chóng chuyển từ tổ ng bãi công chính trị sang khở i nghĩa vũ
trang.
- Lãnh đạ o là Đả ng Bôn-sê-vích.
- Lự c lượ ng tham gia là công nhân, binh lính, nông dân.
- Kết quả :
+ Chế độ quân chủ chuyên chế Nga hoàng bị lậ t đổ .
+ Xô viết đạ i biểu công nhân và binh lính đượ c thành lậ p (tháng 3/1917 toàn
nướ c Nga có 555 Xô viết)
+ Cùng thờ i gian giai cấ p tư sả n cũ ng thành lậ p Chính phủ lâm thờ i.
- Tính chấ t: Cách mạ ng tháng 2/1917 ở Nga là cuộ c cách mạ ng dân chủ tư sả n
kiểu mớ i.

*Cách mạ ng tháng Mườ i Nga(1917):

Bố i cả nh lịch sử :
- Cách mạ ng dân chủ tư sả n tháng Hai nă m 1917 đã lậ t đổ chế độ Nga hoàng,
song cụ c diện chính trị đặ c biệt lạ i diễn ra ở Nga: hai chính quyền song song tồ n
tạ i - Chính phủ lâm thờ i củ a giai cấ p tư sả n và các xô viết đạ i biểu công nhân,
nông dân và binh lính.
- Lê-nin và Đả ng Bôn-sê-vích đã chuẩ n bị kế hoạ ch tiếp tụ c làm cách mạ ng, dùng
bạ o lự c lậ t đổ Chính phủ lâm thờ i, chấ m dứ t tình trạ ng hai chính quyền song song
tồ n tạ i.
- Trong lúc đó, chính phủ lâm thờ i vẫ n theo đuổ i cuộ c chiến tranh đế quố c, bấ t
chấ p sự phả n đố i mạ nh mẽ củ a quầ n chúng nhân dân.
Diễn biến:
- Đầ u tháng 10, không khí cách mạ ng bao trùm khắ p nướ c Nga.
- Ngày 7-10 (20-10), Lê-nin bí mậ t rờ i Phầ n Lan về Pê-tơ-rô-grát, trự c tiếp chỉ
đạ o công việc chuẩ n bị khở i nghĩa vũ trang giành chính quyền. Nhữ ng độ i cậ n vệ
đỏ đượ c thành lậ p. Kế hoạ ch khở i nghĩa đượ c vạ ch ra cụ thể, chu đáo và đượ c
quyết định hết sứ c nhanh chóng.
- Đêm 24 - 10 (6 - 11), Lê-nin đến điện Xmô-nưi trự c tiếp chỉ huy cuộ c khở i
nghĩa. Ngay đêm đó, quân khở i nghĩa đã chiếm đượ c toàn bộ Pê-tơ-rô-grát và bao
vây Cung điện Mùa Đông, nơi ẩ n náu cuố i cùng củ a Chính phủ tư sả n.
- Đêm 25 - 10 (7 -11), Cung điện Mùa Đông bị chiếm, các bộ trưở ng củ a Chính
phủ bị bắ t, Chính phủ lâm thờ i tư sả n sụ p đổ hoàn toàn.
- Tiếp đó, khở i nghĩa giành thắ ng lợ i ở Mát-xcơ-va và đến đầ u nă m 1918, Cách
mạ ng xã hộ i chủ nghĩa tháng Mườ i đã giành đượ c thắ ng lợ i hoàn toàn trên đấ t
nướ c Nga rộ ng lớ n.
Kết quả:
+ Lậ t đổ đượ c chính phủ lâm thờ i tư sả n.
+ Chính quyền thuộ c về tay vô sả n -> Nga Xô viết. 
Tính chất: Cách mạ ng vô sả n - Cách mạ ng Xã hộ i chủ nghĩa.