UDK 691.32:620.

165 TÜRK STANDARDI TS 3624 / Temmuz 1981

İÇİNDEKİLER
0 - KONU, TANIM, KAPSAM ..................................................................................... 1
0.1 - KONU........................................................................................................................ 1
0.2 - TANIMLAR ................................................................................................................ 1
0.2.1 - Betonda Sertleşme .............................................................................................................. 1
0.2.2 - Sertleşmiş Beton ................................................................................................................ 1
0.2.3 - Sertleşmiş Betonun Özgül Ağõrlõğõ ..................................................................................... 1
0.2.4 - Sertleşmiş Betonda Su Emme Oranõ ................................................................................. 1
0.2.5 - Sertleşmiş Betonda Boşluk Oranõ(Görünür Boşluk Oranõ).................................................. 1
0.2.6 - Değişmez Ağõrlõk ................................................................................................................. 1
0.2.7 - Etüv Kurusu ......................................................................................................................... 1
0.3 - KAPSAM ................................................................................................................... 1
1 - SERTLEŞMİŞ BETONDA ÖZGÜL AĞIRLIK, SU EMME VE BOŞLUK ORANI
TAYİNİ YÖNTEMİ ...................................................................................................... 1
1.1 - KURALLAR ............................................................................................................... 1
1.2 - AYGITLAR ................................................................................................................ 2
1.3 - DENEY NUMUNELERİ.............................................................................................. 2
1.3.1 - Deney Numunelerinin Şekil ve Büyüklüğü ....................................................................... 2
1.3.2 - Deney Numuneleri Sayõsõ.................................................................................................... 2
1.3.3 - Deney Numunelerinin Kürü ................................................................................................. 2
1.4 - İŞLEM ....................................................................................................................... 2
1.4.1 - Etüv Kurusu Ağõrlõklarõn Tayini ............................................................................................ 2
1.4.2 - Su İçinde Tutulduktan Sonra Suya Doygun Ağõrlõklarõn Tayini ......................................... 2
1.4.3 - Su içinde Kaynatma Sonrasõ Suya Doygun Ağõrlõklarõnõn Tayini ........................................ 2
1.4.4 - Su İçindeki Ağõrlõklarõn Tayini .............................................................................................. 3
1.5 - HESAPLAMA VE SONUÇLARIN GÖSTERİLMESİ .................................................. 3
1.5.1 - Ağõrlõkça Su Emme Oranõ.................................................................................................... 3
1.5.2 - Ağõrlõkça Su Emme Oranõ (Kaynatõlarak) ........................................................................... 3
1.5.3 - Kuru özgül Ağõrlõk ............................................................................................................... 3
1.5.4 - Doygun Kuru Yüzeyli Özgül Ağõrlõk ..................................................................................... 3
1.5.5 - Doygun Kuru Yüzeyli Özgül Ağõrlõk (kaynatõlarak) ........................................................... 3
1.5.6 - Görünür Özgül Ağõrlõk.......................................................................................................... 4
1.5.7 - Görünür Boşluk Oranõ......................................................................................................... 4
1.6 - DEĞERLENDİRME ................................................................................................... 4
2 - DENEY RAPORU ................................................................................................. 4
UDK 691.32:620.165 TÜRK STANDARDI TS 3624 / Temmuz 1981

SERTLEŞMİŞ BETONDA ÖZGÜL AĞIRLIK SU EMME VE BOŞLUK

ORANI TAYİN METODU

0 - KONU, TANIM, KAPSAM

0.1 - KONU
Bu standard, sertleşmiş betonda, özgül ağõrlõk, su emme ve boşluk oranõ tayini deney metodunu be-
lirler.

0.2 - TANIMLAR

0.2.1 - Betonda Sertleşme

Betonda sertleşme, betonun prizini tamamladõktan sonra başlayan sürecidir.

0.2.2 - Sertleşmiş Beton

Sertleşmiş beton, prizim tamamlayan, sertleşme sürecindeki betondur.

0.2.3 - Sertleşmiş Betonun Özgül Ağõrlõğõ

Sertleşmiş betonun özgül ağõrlõğõ, betonun havada tartõlarak bulunan ağõrlõğõnõn görünür hacmine ora-
nõdõr.

0.2.4 - Sertleşmiş Betonda Su Emme Oranõ

Sertleşmiş betonda su emme oranõ, etüv kurusu betonun suya doygun kuru yüzeyli duruma getirilme-
siyle ortaya çõkan ağõrlõk artõşõnõn etüv kurusu betonun ağõrlõğõna oranõdõr.

0.2.5 - Sertleşmiş Betonda Boşluk Oranõ(Görünür Boşluk Oranõ)

Sertleşmiş betonda boşluk oranõ, beton içindeki geçirgen boşluk hacminin beton görünür hacmine
oranõdõr.

0.2.6 - Değişmez Ağõrlõk

Değişmez ağõrlõk, belirli bir sõcaklõkta bekletilen betonun 2 saat ara ile yapõlan ardõşõk tartõmõnda % 0,5
den fazla ağõrlõk değişmesi saptanmayan ağõrlõğõdõr.

0.2.7 - Etüv Kurusu

Etüv kurusu, sõcaklõğõ 105°C ± 5°C da tutulabilen hava dolaşõmlõ bir etüvde en az 24 saat bekletildikten
sonra çõkarõlan betonun değişmez ağõrlõğa erişmesi durumudur.

0.3 - KAPSAM
Bu Standard betonun prizini tamamlamasõyla başlayan sertleşme sürecinde' betonda ağõrlõk, su emme
ve boşluk oranõ tayini metodunu kapsar. Taze betondu veya prizini tamamlamamõş betonda bu özelik-
lerin tayinini amaçlayan deney metodlarõnõ kapsamaz.

1 - SERTLEŞMİŞ BETONDA ÖZGÜL AĞIRLIK, SU EMME VE

BOŞLUK ORANI TAYİNİ YÖNTEMİ
1.1 - KURALLAR
Sertleşmiş betonda özgül ağõrlõk, su emme ve boşluk oranõ, betonun etüv kurusu ağõrlõğõ ile suya doy-
gun ağõrlõğõ arasõndaki farktan ve hayada ve su içinde yapõlan tartõlardan yararlanarak belirlenir.

1)
Atõf yapõlan Türk Standardlarõnõn numaralan ve yayõm tarihleri bu metnin sonunda belirtilmiştir.

1
UDK 691.32:620.165 TÜRK STANDARDI TS 3624 / Temmuz 1981

1.2 - AYGITLAR
— Terazi : En az 5 kg çekerli ve 0,1 g duyarlõ bir terazi,
— Su kabõ : Deney numunelerini su içinde tutmak için yeterli büyüklükte su kabõ.
— Su içinde tartõ kabõ : Su içindeki tartõmlarõ yapmada kullanõlacak, terazi kefesinin içinde hareket
edebileceği ve çalõşmaya olanak sağlayacak büyüklükte yeterli derinlikte bir su kabõ.
— Etüv : En az 6 adet deney numunesini içine alabilecek büyüklükte yeterli hava dolaşõmlõ, 20°C-
110°C arasõnda ± 2°C duyarlõkta istenilen sõcaklõkta tutulabilen bir etüv.

1.3 - DENEY NUMUNELERİ

1.3.1 - Deney Numunelerinin Şekil ve Büyüklüğü

Deney numuneleri istenilen şekil ve büyüklükte silindir küp veya prizma parçalan olabilir. Ancak bir
3
deney numunesi ağõrlõğõ yaklaşõk olarak 800 g dan veya hacimce 350 cm ten az olmamalõ ve numune
üzerinde gözle görülür çatlaklar yarõklar ve kõrõk kenarlar bulunmamalõ ve olabildiğince düzgün yüzeyli
olmalõdõr.

1.3.2 - Deney Numuneleri Sayõsõ

1
Laboratuvarda belirli bir beton karõşõmõ için hazõrlanan deney numuneleri TS 3068 )'e uygun olarak
en az 6 adet hazõrlanmalõdõr. Yapõlardaki betonlardan kesilerek veya karot olmak suretiyle veya alõn-
mõş karot parçalarõndan hazõrlanan deney numuneleri de, en az 6 adet olmalõdõr. 6 adet numunenin 3
adedi gerektiğinde deneyin tekrarõ için saklanmalõdõr.

1.3.3 - Deney Numunelerinin Kürü

Laboratuvarda hazõrlanan deney numuneleri deney yaşõna kadar TS 2940 da öngörülen standard
kürde, yapõ betonundan kesilerek hazõrlanan deney numuneleri ise deney başlamadan önce 48 saat
süreyle 23°C ± 2°C sõcaklõğõnda su içinde tutulmalõdõr.

1.4 - İŞLEM

1.4.1 - Etüv Kurusu Ağõrlõklarõn Tayini

Deney numuneleri tartõldõktan sonra 100°C - 110°C arasõndaki sõcaklõkta bir etüvde, 24 saat kurutulur.
Etüvden çõkarõlan deney numuneleri kuru havada, tartõlõr Birbirini izleyen bu iki tartõmdan elde edilen
ağõrlõk farkõ küçük ağõrlõğõn % 0,5 inden fazla ise, deney numuneleri yeniden bir 24 saatlik kuruma
süreci için etüve konur ve bu işleme birbirini izleyen iki tartõm arasõndaki fark elde edilen en düşük
ağõrlõğõn % 0,5 inden daha küçük bir değere ininceye kadar devam edilir ve bu noktaya erişildikten
sonraki kuru ağõrlõk saptanõr (A).

1.4.2 - Su İçinde Tutulduktan Sonra Suya Doygun Ağõrlõklarõn Tayini

Madde 1.4.1 de belirtilen şekilde etüv kurusu ağõrlõğõ saptanmõş numuneler 20°C ± 25°C ye kadar
soğutulduktan sonra 21°C ± 2°C sõcaklõktaki su içine batõrõlõr. Numuneler su içinde 24 saat bekletilir ve
bu sürenin sonunda sudan çõkarõlan numunelerin yüzey õslaklõğõ bir havlu ile alõnõp tartõlõr. Tekrar suya
konulan numuneler 24 saatlik bir süre sonunda tekrar sudan çõkarõlarak yüzey õslaklõğõ alõnõr ve tartõlõr.
Birbirlerini izleyen iki tartõm arasõndaki fark büyük ağõrlõğõn % 0.5 inden az oluncaya kadar 24 saatlik
aralõklarla suda tutma ve tartma işlemi sürdürülür. Ardõşõk iki tartõm arasõndaki farkõ % 0,5 ten az olan
son tartõm değeri, doygun kuru yüzeyli numune ağõrlõğõ olarak kaydedilir (B).

1.4.3 - Su içinde Kaynatma Sonrasõ Suya Doygun Ağõrlõklarõnõn Tayini

Madde 1.4.2 ye göre işlemleri tamamlanmõş ve son tartõmõ yapõlmõş deney numuneleri bir kaynatma
kabõ içine konulur. Kab, deney numunelerinin üzeri örtülünceye kadar su ile doldurulur. Daha sonra 5
saat süreyle kaynatõlõr. Sonra sõcaklõğõ 20°C - 25°C ye düşünceye kadar 14 saatten az olmamak üzere
çevre sõcaklõğõnda soğumaya bõrakõlõr. Kaptan çõkarõlan deney numunelerinin yüzey õslaklõğõ bir havlu
ile alõnõr ve tartõlõr. (C). Böylece önce suya doygun duruma getirilmiş olan numunelerin su içinde
kaynatma sonrasõ doygun kuru yüzey ağõrlõklarõ bulunmuş olur. Burada uygulanan kaynatma yön-
teminin; özelikle yeterli olgunluğa, erişmemiş betonlarda hidratasyona etki ederek beton boşluk
hacminde değişmelere ve genleşmeler sonucu çatlamalara neden (olabileceği göz önünde
bulundurulmalõdõr.

2
UDK 691.32:620.165 TÜRK STANDARDI TS 3624 / Temmuz 1981

1.4.4 - Su İçindeki Ağõrlõklarõn Tayini

Madde 1.4.1, Madde 1.4.2 ve Madde 1.4.3 de belirtilen işlemleri tamamlanan kaynatõlmõş doygun kuru
yüzeyli deney numunesi su dolu bir kap içine asõlarak numunenin su içindeki ağõrlõğõ saptanõr (D).

1.5 - HESAPLAMA VE SONUÇLARIN GÖSTERİLMESİ

1.5.1 - Ağõrlõkça Su Emme Oranõ

Ağõrlõkça su emme oranõ, sertleşmiş beton deney numunelerinin Mailde 1.4.2'ye uygun olarak su
içinde bõrakõldõktan sonra aşağõdaki formülle onda bir hanesine yuvarlatõlarak hesaplanõr:
B−A
m1 = × 100%
A
Burada;
m1 = Ağõrlõkça su emme oranõdõr.(%)

1.5.2 - Ağõrlõkça Su Emme Oranõ (Kaynatõlarak)

Sertleşmiş beton deney numunelerinin Madde 1.4.3'e uygun olarak su içinde kaynatõlmasõndan sonra
su emme yüzdesi aşağõdaki formülle onda bir hanesine yuvarlatõlarak hesaplanõr;

C−A
m2 = × 100%
A
Burada;
m2 = Su içinde kaynatma sonrasõ ağõrlõkça su emme oranõdõr.(%)

1.5.3 - Kuru özgül Ağõrlõk

Sertleşmiş beton deney numunesinin kuru özgül ağõrlõğõ aşağõdaki formülle yüzde bir hanesine yu-
varlatõlarak

A
Sk = ( Kg / dm 3 )
C−D
Burada;
Sk = kuru özgül ağõrlõktõr. (Kg/dm3)

1.5.4 - Doygun Kuru Yüzeyli Özgül Ağõrlõk

Sertleşmiş beton deney numunesinin Madde 1.4.2'ye göre suda tutulduktan sonraki doygun kuru
yüzey özgül ağõrlõğõ aşağõdaki formülle yüzde bir hanesine yuvarlatõlarak, hesaplanõr:
3
(Kg/dm )

B
Sd = ( Kg / dm 3 )
C−D
Burada;
Sk = Doygun kuru yüzeyli özgül ağõrlõktõr. (Kg/dm3)

1.5.5 - Doygun Kuru Yüzeyli Özgül Ağõrlõk (kaynatõlarak)

Sertleşmiş beton deney numunesinin Madde 1.4.2 ve Madde 1.4.3 işlemleri tamamlanmõş olarak su
içinde kaynatma sonrasõ doygun kuru yüzey özgül ağõrlõğõ aşağõdaki formülle yüzde bir hanesine
yuvarlatõlarak hesaplanõr :
C
S kd = ( Kg / dm3 )
C−D

3
UDK 691.32:620.165 TÜRK STANDARDI TS 3624 / Temmuz 1981

Burada;
3
Skd = Kaynatma sonrasõ doygun kuru yüzeyli özgül ağõrlõktõr.(Kg/dm )

1.5.6 - Görünür Özgül Ağõrlõk

Sertleşmiş beton deney numunesinin görünür özgül ağõrlõğõ aşağõdaki formülle yüzde bir hanesine yu-
varlatõlarak hesaplanõr :

A
Sg = ( Kg / dm3 )
A−D
Burada;
3
Sg = Görünür özgül ağõrlõktõr. (Kg/dm )

1.5.7 - Görünür Boşluk Oranõ

Sertleşmiş beton deney numunesinde geçirgen boşluklarõn hacmen boşluk oranõ aşağõdaki formülle
onda bir hanesine yuvarlatõlarak hesaplanõr :

C−A S g − Sk
B0 = × 100veyaB0 = × 100(%)
C−D Sg

Burada;
B0 = Görünür özgül ağõrlõktõr. (%)

1.6 - DEĞERLENDİRME
Sertleşmiş beton deney numunelerinde Madde 1.4.1, Madde 1.4.2, Madde 1.4.3 ve Madde 1.4.4 te
belirtilen işlemlerin sonucu Madde 1.5,'e göre hesaplanõr. Birlikte deney uygulanan üç deney
numunesinde, Madde 1.5.1, Madde 1.5.2, Madde, 1.5.3, Madde 1.5.4, Madde 1.5.5 ve Madde 1.5.6
da belirtilen yöntemlerle hesaplanan değerlerin her bir hesaplama için bulunan en büyük ve en küçüğü
arasõndaki fark 0,02 veya daha az ise bu değerlerin aritmetik ortalamasõ alõnõr. Bu ortalama sertleşmiş
betonun belirtilen özeliği olarak kabul edilir.

Fark 0,02 den büyük ise deney bu kez diğer üç deney numunesi üzerinde uygulanõr ve sonuçlar he-
saplanõr.

Fark 0,02 veya daha küçük ise son yapõlan deneylerden hesaplanan sonuçlarõn aritmetik ortalamasõ
sertleşmiş betonun belirtilen özeliği olarak kabul edilir. Fark yine 0,02 nin üzerinde ise 6 sonuçtan en
büyük ve en küçük 2 sonuç dikkate alõnmaksõzõn diğer 4 sonucun aritmetik ortalamasõ sertleşmiş
betonun belirtilen özeliği olarak kabul edilir.

2 - DENEY RAPORU
Deney raporunda en az aşağõdaki bilgiler bulunmalõdõr.
— Deneyin yapõldõğõ yerin ve laboratuvarõn, deneyi yapanõn vo/veya raporu imzalayan yetkililerin
adlarõ, görev ve mesleği,
— Deney tarihi,
— Numunenin tanõtõlmasõ,
— Deneyde uygulanan standardlarõn numaralarõ,
— Sonuçlarõn gösterilmesi,
— Deney sonuçlarõm değiştirebilecek etkenlerin sakõncalarõnõ önlemek üzere alõnan önlemler,
— Uygulanan deney yöntemlerinde belirtilmeyen veya zorunlu görülmeyen fakat deneyde yer almõş
olan işlemler,.
— Standarda uygun olup olmadõğõ,
— Rapor tarih ve numarasõ.

4
UDK 691.32:620.165 TÜRK STANDARDI TS 3624 / Temmuz 1981

Bu Standard Metninde Atõf Yapõlan Diğer Türk Standardlarõ

Numarasõ Tarihi

TS 2940 Ocak 1978

TS 3068 Mart 1978