Kelebek, b�ceklerin, pul kanatl�lar veya kelebekler (Lepidoptera) tak�m�n�n kanatl�

fertlerine verilen genel ad. 150.000 kadar t�r� bilinmektedir.

V�cutlar� kiremit dizili�i �eklinde renkli g�zle zor g�r�lebilen pullarla

�rt�l�d�r. Pullar, u�lar� yass�la�arak geni�lemi� k�llard�r. Ufak sars�nt�larda
koparlar. �ki �ift olan kanatlar�n�n b�y�kl��� t�rlere g�re de�i�ir. Pek az t�rde
ve baz� t�rlerin di�ilerinde kanat bulunmaz. Emici tipteki a��z par�alar� hortum
�eklindedir. Kullan�lmad��� zamanlar bu hortum ba��n alt taraf�nda helezon
bi�iminde k�vr�l�r ve bal �z�n� emerler. �i�eklerin bal�z�n�n tad�n� ayaklar�yla
al�rlar. Tat alma cisimcikleri ayaklar�na yerle�mi�tir. Ayaklar�yla �i�e�in suyunu
kontrol ederler. Be�endikleri takdirde k�vr�l� duran hortumlar�n� uzatarak emerler.

A��z organlar�, yaln�z �i�ek tozu (polen) ile ge�inen "Micropterygidae" kelebek
familyas�nda �i�neyicidir. T�yl� ba�lar�nda b�y�k�e iki petek g�z ve �o�unda iki
nokta (osel) g�z bulunur.

Kelebekler faaliyet durumlar�na g�re gece ve g�nd�z kelebekleri olarak iki gruba
ayr�l�rlar.Gece kelebekleri kal�n ve a��r v�cutlar�yla alaca karanl�kta veya gece
u�arlar. �nce k�l gibi olan antenlerinin ucu sivridir. Baz� t�rlerde antenlerde
birer dizi t�y bulundu�undan tarak g�r�n�m�ndedirler. Genellikle renkleri matt�r.
H�zl� u�ucudurlar.Bu u�ucular di�er kelebeklere g�re daha h�zl� u�arlar fakat daha
az u�arlar. Tehlike an�nda s�r�den ayr�larak farkl� y�nlere ka���rlar ve tehlike
bitti�inde tekrar toplan�rlar.

G�nd�z kelebekleri gece istirahat edip, g�nd�z u�arlar. �nce ve hafif

v�cutludurlar. Anten u�lar� topuzludur. Kanatlar� renk ve desenlerle s�sl�d�r.
U�u�lar� yava�t�r. Bir yere konduklar�nda kanatlar�n� yukar�ya dik tutarlar. Gece
kelebekleri ise dinlenme h�linde kanatlar�n� �at� gibi g�vdelerinin �zerine
kapat�rlar veya tam�men a��k b�rak�rlar. Bu k�ideler b�t�n kelebekler i�in ge�erli
de�ildir. Mesel�; Skiperler perv�ne olmad��� halde antenleri incedir. V�cutlar�
kal�n ve renkleri matt�r. G�nd�z u�arlar. �o�unlukla pervanelerle kar�t�r�l�rlar.

Gece kelebeklerinin i�itme ve koku alma duyular� da �ok hassast�r. Baz� t�rlerin
erkekleri, 5 km uzaktaki di�inin kokusunu alabilirler. G�nd�z kelebeklerinin
duyargalar� (anten) ��plak oldu�undan bu hassasl�ktan mahrumdurlar.

Kelebekler yumurta ile �o�al�rlar. Kelebek yumurtalar� yar�m k�re, k�re, silindir
ve i� �eklindedir. Di�ileri yumurtalar�n� tek tek veya gruplar halinde a�a�
kabuklar� veya yapraklar �zerine yap�t�rarak b�rak�rlar. Baz�lar� da �st �ste
yap�t�rarak kuleler meydana getirir. Baz�lar� yumurtalar�n �zerini v�cutlar�ndan
kopard�klar� k�llarla bir k�rk gibi kapat�rlar. K�� ge�irmek zorunda kalan
yumurtalar �Korion� denen sert bir kabukla �rt�l�d�r. Yumurtadan ��kan larvalara
�t�rt�l� ad� verilir. K�� genellikle tamamen geli�mi� olarak yumurta kabu�u i�inde
ge�irir. �lkbaharda her yer ye�ermeye ba�lay�nca kabu�unu y�rtarak besin aramaya
��kar. Di�i kelebekler yumurtlarken �zellikle t�rt�llar�n beslendi�i bitki
t�rlerinin �zerine veya yak�n�na yumurtalar�n� b�rak�rlar.

T�rt�llarda �� �ift g�z ve 2-5 �ift kar�n baca�� bulunur. A��z par�alar� �s�r�c�
�i�neyicidir. Alt duda�a d�k�len ipek salg� bezleri vard�r. Oburca beslenen
t�rt�llar, 4-5 defa deri de�i�tirirler. Normal irili�e ula��nca ipek salg�s� ile
kendilerine koza �rerler.

Koza i�inde erginin �ekillendi�i pupa durumuna ge�er. Bir m�ddet sonra pupa
kabu�unu y�rtar ve kozadan gen� ergin yeni kelebek ortaya ��kar. Fakat hemen
u�amaz. Kanatlar�ndaki damarlar�n kanla dolmas� ve kuruyarak g��lenmesi i�in birka�
saat beklemesi gerekir. Baz� erginlerin �mr� 24 saat, bir k�sm�n�n 1-2 ayd�r.
Hayatlar� birka� mevsim s�renler k� uykusuna yatar veya daha s�cak b�lgelere g��
ederler. Bunlar y�zlerce kilometrelik yolu u�abilecek g��tedir. Birle�ik Krall�k'ta
yayg�n bir t�r, havalar so�umaya ba�lay�nca Kuzey Afrika�ya g�� eder. Ku�lar�n
aksine kelebeklerin g��� tek y�nl�d�r. Amerika�da ya�ayan bir �e�idin d��nda
hi�biri geri d�nmez.

Baz� kelebekler zehirlidir. Bunlar �ok yava� u�ar ve g�z kama�t�r�c� parlak
renklere sahiptir. Bu renkler d�manlar�na kar�� bir ikaz i�aretidir. B�cek�il
hayvanlar bunlar� yemekten �ekinirler. Baz� kelebekler de, sahte kafa i�aretleri,
kanatlar�ndaki g�z i�aretleriyle ve antene benzeyen kuyruk uzant�lar�yla
d�manlar�n� �a��rtarak kendilerini korurlar. Bu i�aretlere aldanan avc� hayvanlar,
kelebeklerin �ld�r�c� olmayan k�sm�na sald�r�r. Y�rt�k kanatl� bir kelebek hayat�n�
s�rd�rebilir. Bir�oklar� da konduklar� yerlerde tamamen kamufle olabilirler. Kuru
yaprak g�r�n�m�ndeki baz� kelebekleri konduklar� yerden ay�rt edebilmek �ok
zordur.Ayr�ca �i�eklerde insanlar�n ��plak g�zle g�remedi�i bir ��k vard�r. Bu ��k
sayesinde kelebekler �i�e�i g�r�rler.

Familyalar�
G�nd�z kelebekleri

Hesperioidea
Papilionoidea
Gece kelebekleri

Acanthopteroctetoidea
Aluctoidea
Axioidea
Bombycoidea
Calliduloidae
Choreutoida
Cossoidea
Drepanoidea
Epermenioidea
Eriocranioidea
Galacticoidea
Gelechioidea
Geometroidea
Gracillarioidea
Hedyloidea
Hepialoidea
Heterobathmioidea
Hyblaeoidea
Immoidea
Incurvarioidea
Lasiocampoidea
Lophocoronoidea
Micropterigoidea
Mimallonoidea
Mnesarchaeoidea
Neopseustoidea
Nepticuloidea
Noctuoidea
Palaephatoidea
Pterophoroidea
Resim galerisi
Bir kelebe�in ya�am evreleri bir arada
Bir kelebe�in ya�am evreleri bir arada

Pyralidae familyas�ndan bir g�venin ba��, dili ve bile�ik g�z�

Pyralidae familyas�ndan bir g�venin ba��, dili ve bile�ik g�z�
G�ve
G�ve

Kelebek
Kelebek

Hesperiidae familyas�ndan �iftle�en z�pz�plar

Hesperiidae familyas�ndan �iftle�en z�pz�plar

Bir kelebek t�r� - Cethosia cyane

Bir kelebek t�r� - Cethosia cyane

Otorite kontrol� Bunu Vikiveri'de d�zenleyin

BNE: XX528359BNF: cb119330126 (data)GND: 4058912-2LCCN: sh85018381NKC: ph114302NLI:
987007293673305171
Kategori: Kelebekler
Sayfa en son 12.10, 26 Aral�k 2022 tarihinde de�i�tirildi.
Metin Creative Commons At�f-BenzerPayla��m Lisans� alt�ndad�r; ek ko�ullar
uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak, Kullan�m �artlar�n� ve Gizlilik Politikas�n�
kabul etmi� olursunuz.
Vikipedi� (ve Wikipedia�) k�r amac� g�tmeyen kurulu� olan Wikimedia Foundation,
Inc. te