F

FAAR
RIIT
TRRA
AVVA
AKKIIN
NAAN
NKKA
ARRA
ATTR
RAA 4.7 - Fanaovana trondro asaly
4.8 - Fanaovana kaompaoty ny voankazo
4.9 - Fanaovana ranom-boankazo
4.10 - Fanaovana kaonfitiora
FIZAHAN-TAKELAKA
4.11 - Fanamainana voankazo

5. FIKARAKARANA NAHANDRO
TENY FANOLORANA
5.1- Voamaina
5.2- Hena - hazandrano - atody
FAMPIDIRANA
5.3- Haninkotrana – ovy – ampemba – vary
5.4- Legioma
1. NY SAKAFO ARA-PAHASALAMANA
5.5- Voankazo
1.1- Ny sakafo miovaova sy maro loko
1.2 - Ny sakafo sahaza ny sokajin’olona tsirairay
1.3- Fepetra amin’ny fikarakarana ny sakafo
1.4- Fomba fisakafoana

2. ZAVA-MISY AO AMIN’NY FARITRA

2.1- Vokatra eo an-toerana
2.2- Fomba fisakafoana mahazatra
2.3- Fanatsarana ny fomba fisakafoana

3. FAHADIOVAN’NY SAKAFO
3.1- Fahadiovan’ny tanan’ny mpikarakara sy ny mpihinana
3.2- Fahadiovan’ny fitaovana fikarakarana sakafo
3.3- Fahadiovan’ny toerana fikarakarana sakafo
3.4- Fahadiovan’ny sakafo
3.5- Fahadiovan’ny rano sotroina

4. FANODINANA SY FITEHIRIZANA NY VOKATRA

4.1- Fanamainana anana sy legioma
4.2- Fanodinana ny voamaina ho koba
4.3- Fanamainana haninkotrana
4.4- Fanaovana tavolo
4.5- Fanodinana ny haninkotrana ho koba
4.6 - Fanamainana ny hazandrano
 TENY FANOLORANA Loharanon-kevitra

Antoka mampandroso ny firenena iray ny fananany vahoaka salama, Les Aliments de Madagascar ( Dr Aimée Rabehaja)
matanjaka, lavitry ny aretina satria araka ny tokony ho izy ny sakafo. Izany
no nahatonga ny fitondram-panjakana nanao ho laharam-pahamehana ny Livrets de recettes PNNC/SEECALINE
ady amin’ny tsifanjariantsakafo.
Torohay C: Fambolena legioma, Mamboly hazo fihinam-boa,
Ny Foibem-Pirenena ho an’ny Fanjariantsakafo na ONN (Office mamboly voamaina isan-karazany (GRAAM: FAO-SEECALINE-
National de Nutrition), izay mpandrindra ny asa rehetra manodidina ny MAEP)
fanjariantsakafo dia nanao ezaka manokana ho fandraketana an-tsoratra ireo
vokatry ny fikarohana maro samihafa isaky ny faritra : ny vokatra misy eo Guides référentielles C: GRAAM: FAO-SEECALINE-MAEP
an-toerana sy ny fomba fampiasana izany andavanandro.
Fiches techniques Régionales FAO-MAEP-PSDR-EMPLOI
Maro ireo torohevitra azo anatsarana ny fambolena, ny fiompiana ary REVENU
ny fomba fisakafoanana sy ny fikarakarana ny nahandro mba ho ara-
pahasalamana. Ireo fanatsarana voatanisa ireo dia manampy be amin’ny TAKELAKA TEKINIKA PROJET HBM “ Fomba fambolena
fampihenana ny tahan’ny tsy fanjariantsakafon’ ny zaza latsaky ny roa ampemba”
taona, eto amin’ny firenentsika izay 48%.
Evaluation de la Situation Alimentaire et Nutritionnelle à
Ity boky ity dia natao indrindra hanentanana sy hamporisihana ny isan-
Madagascar (Toliara) SNSA/SECALINE 1996
tokantrano hikarakara sakafo ara-pahasalamana sy hitahiry ary hanitatra ny
famokarana mba hisian’ny sakafo mandavan-taona izay antoky ny
fanjariantsakafo ho an’ny isam-batan’olona.

Fitaovana iray ahafahan’ireo mpiandraikitra isan-tsokajiny ao amin’ny

PNNC :
- hampitàna fahalalana sy fahaiza-manao ho an’ireo renim-pianakaviana
ho fanatsarana ny fomba fikarakarana sakafon’ny ankohonany.
- hampahafantarana sy hitaomana ireo raim-pianakaviana, kitro
ifaharan’ny fambolena, hampitombo sy hanamaro karazana ny vokatra
azo ampiasain’ny reny amin’ny nahandro.

Ny sakafo ara-pahasalamana vokatry ny fahaiza- mahandro ananan’ny

reny dia antoky ny fitomboana sy ny fahasalaman’ny zanany ary ny
fahavitrihan’ny raim-pianakaviana hamokatra dia :
« ho resy ny tsifanjariantsakafo sy ny fahantrana »

1 - NY SAKAFO ARA-PAHASALAMANA
Antony lehibe mahatonga ny tsifanjariantsakafo ny sakafo tsy ara-
dalàna na eo amin’ny habetsahany na ny hatsarany. Ao ihany koa ny tsy
fahatomombanan’ny vatana, ny taova isan-karazany marary toy ny taova
fandevonan-kanina ohatra.
Mahatonga ny sakafo tsy ara-dalàna na vatana tsy ho salama ny:
 tsy fisiana sy ny tsy fampiasana ny sakafo eo anivon’ny tokantrano
 tsy fahampian’ ny fandraisana an-tànana ny fahasalaman’ny reny sy ny
zaza ary ny mponina
 fahadiovana tsy lavorary: tsy fisian’ny rano fisotro, madio,
 tsy fisiana na tsy fampiasana ny lava-piringa,
 tontolo iainana tsy madio
 fomba amam-panao : fady sns …
Ahafahana mihetsika sy miasa isan’andro dia ilain’ny vatana sy ny saina ny
mihinana sakafo ara-pahasalamana.
Ny sakafo ara-pahasalamana dia sakafo voalanjalanja araka ny filàna,
miovaova sy maro loko, ahitàna ireo otrikaina rehetra ilain'ny vatana, ary
madio.
1.1- Ny sakafo miovaova sy maro loko
Mahasalama ny mihinana sakafo karazany maro isan’andro araka ny
fisiany sy ny fotoany, ahazoana ireo otrikaina sahaza ny olona tsirairay:
 foto-tsakafo : vary ; katsaka ; ampemba ; mangahazo ; vomanga ;
saonjo ; ovy … izay be gliosida mampatanjaka ny zaza. Toy izany
koa ny siramamy sy ny fary ary ny tantely;
 menaka azo avy amin’ny zava-maniry : voanjo ; tavy avy amin’ny
biby dia ahitàna lipida izay mitàna ny hafanan’ny vatana sy manome
hery;
 sakafo azo avy amin’ny biby : ny hena sy ny hazan-drano ary ny
atody dia betsaka proteina ; vy sy zinc, ny atikena dia misy asidra fôlika,
ny tamenak’atody sy ny atikena izay misy vitamina A ;
 voamaina : tsaramaso ; kabaro ; voanjobory ; voantsiroroka ; soja…
izay mahasolo ny hena satria ahitàna proteina sy vy. Tsara raha
ampiarahana amin’ny sakafo be vitamina C izy ireo toy ny voatabia izay
manamora ny fihazonan’ny vatana ny vy ;
 rononom-biby sy ny sakafo azo avy aminy : dibera ; frômazy,
yaourt ; habobo izay mitondra kalsioma ; proteina ; hery sy vitamina ;
 anana sy legioma ary voankazo : ny anana miloko maitso matroka
(anatsonga ; epinara ; ravitoto…) izay ahitàna vitamina A – ireo sakafo
betsaka vitamina sy sira mineraly, singanina amin’izany ireo legioma sy
voankazo miloko mavo mena izay ahitàna vitamina A toy ny karaoty ;
voatavo ; manga ; papay… ary ny vomanga miloko mavo mena ny
atiny ;
 sira misy ioda sy fliora : ilaina eo amin’ny fitomboan’ny
atidohan’ny zaza sy ny ankizy.
Ireo sakafo mitovy sokajy dia mitovitovy ny otrikaina sy ny hery
entiny ary afaka ampifanolosoloina tsara.
Mahasalama koa ny mihinana sakafo karazany maro isan’andro araka
ny fisiany sy ny fahamorany (fotoanany) ahazoana ireo otrikaina sahaza ny
olona tsirairay.
Ho an’ny olona izay tsy mahazaka sakafo sasantsasany (patsa, orana,
voamaina sns…) na fady ihany koa (hena, tongolo …) dia tadidio fa maro
ireo sakafo mitovy sokajy aminy izay azony hanina tsara ahazoana hatrany
ny otrikaina ilain’ny vatana.
1.2 - Ny sakafo sahaza ny sokajin’olona tsirairay
1.2.1 - Sakafo sahaza ny vehivavy bevohoka
Ho an’ny vehivavy bevohoka, ny fihinanana sakafo mihoatra ny
mahazatra sy ara-pahasalamana dia hampatanjaka azy sy hampitombo ary
hahasalama tsara ny zaza ao am-bohoka, ka rehefa teraka ny zaza dia ho
ampy lanja (>2.5kg). Araka izany dia mila mitombo lanja isam-bolana
mandritry ny fitondrana vohoka ny vehivavy. Arakaraky ny maha betsaka
ny karazan-tsakafo hanin’ny reny no maha-maro karazana ny vitamina
azon’ny zaza ao am-bohoka.
Ampiana 1 farafahakeliny ny isan’ny sakafo hanin’ny vehivavy
bevohoka isan’andro, indrindra amin’ny 3 volana farany hitondrany vohoka,
mampitombo ny tahiry ao amin’ny vatany izany, ahafahan’ny zaza mitombo
tsara ary manampy eo amin’ny fampinonoana any aoriana.
Amporisihina ny fihinanana karazan-tsakafo be vy sy vitamina.
Anisan’ny sakafo be vy ohatra ny hena; ny trondro maina na lena; ny atody;
ny voanjo, ny tsaramaso mena sns. Azo atao ny manomana sakafo amin’ny
tsaramaso ho solon’ny hena sy ny trondro. Mihinana karazan’anana sy
voankazo betsaka araka izay azo atao isan’andro, indrindra ireo izay miloko
mavo mena (manga masaka; papay; kaki; voatavo; karaoty…) na ireo anana
miloko maitso antitra (ravimbomanga…) izay be vitamina A.
Ilaina ihany koa ny fampiasana ny sira misy ioda sy fliora amin’ny
sakafo karakaraina fa tena zava-dehibe ho an’ny fivelaran’ny sain’ny zaza
izany.
Mila miala sasatra ny vehivavy bevohoka, tsy manao reraka. Fadio: ny
sigara sy paraky (mahatonga ny zaza ho tsy ampy lanja na hiteraka olana eo
amin’ny fitaovam-pisefoana), ny toaka (misakana ny fivelaran’ny saina…),
ny zava-mahadomelina, ny tambavy isan-karazany (fa manimba ny tena).
Miantoka ny fitomboana sy ny fivelarana feno ny sain’ny zaza hatrany
am-bohoka ny sakafon’ny reny ary misoroka ny fahafahan-jaza,
fahasembanana ara-batana sy ara-tsaina, ny fihinanan’ny reny sakafo misy
ioda (sira misy ioda, hazan-dranomasina…).
Tsy misy sakafo fady mandritra ny fitondrana vohoka. Fadiana kosa ny
sigara sy paraky (mahatonga ny zaza tsy ho ampy lanja na hiteraka olana eo
amin’ny taovam-pisefoany), ny toaka (misakana ny fivelaran-tsaina…), ny
zava-mahadomelina, ny tambavy isan-karazany.
1.2.2- Sakafo sahaza ny reny mampinono
Ny reny mampinono koa dia mila mihinana sakafo mihoatra ny
mahazatra sy ara-pahasalamana toy ny vehivavy bevohoka mba
hampatanjaka azy ka ahafahany mahatojo tsara ny fampinonoana.
Ampiana 1 ny isan’ny sakafon’ny reny mampinono isan’andro,
hananany taharin-kery ho fanohanana ny fampinonoana.
Tsara raha mihinàna sakafo be singa mpamelona, sakafo ahitàna vy
(toy ny hena;trondro lena na maina; atody; voanjo; voamaina isan-karazany;
voaloboka), sakafo be kalsioma (ronono,patsa mena,yaourt, sns) sy be
vitamina A (manga; papay; anana miloko maitso antitra; legioma miloko
mavo mena toy ny voatavo) ny reny mampinono.
Rehefa mikarakara sakafo dia tsara raha ovaovana araka izay misy eo
am-pelatanana: patsa; voanjo; papay; saosety; ronono; trondro... izay tsy
misy ahiana mihitsy ny fihinanana an’ireny ho an’ny reny mampinono.
Ny fampiasàna sira misy ioda amin’ny sakafo karakaraina dia ilain’ny
zaza eo amin’ny fivelaran’ny sainy. Mila tohanana ny reny amin’ny asa ao
an-tokantrano, mila miala-sasatra ihany koa rehefa avy niteraka,
hiverenan’ny heriny ka ahafahany miatrika ny fampinonoana.
Tohanana ny reny mampinono amn’ny asa ao an-tokantrano ary avela
hiala sasatra izy.
Na dia tratra ny tsifanjariantsakafo aza ny reny mampinono dia afaka
mamokatra nono ho an’ny zanany satria arakaraka ny fitsentsefan’ny zaza no
mampiakatra ny ronono.
1.2.3- Zaza vao teraka hatramin’ny 6 volana
Nonon-dreny tsy misy fangarony no sakafo sahaza omena ny zaza vao
teraka ka haramin’ny faha 6 volana. Sakafo sy rano ampy ho azy ny nonon-
dreny, ahafahany mitombo ara-dalana sy mivelatra ara-tsaina. Noho izany
dia tsy tokony omena sakafo hafa na ampisotroina rano hafa (dite, ranom-
bary...) izy mandritra io 6 volana voalohany io.
Raha vao teraka ny zaza dia atomboka avy hatrany ny fampinonoana
azy, atao manolon-koditra ny reny izy ary manomboka mampinono ny reny
ao anatin’ny ora 1 aorian’ny nahaterahana. Mampiakatra ny ronono avy
hatrany izany sy mampisy fifandraisana am-po eo amin’ny reny sy ny zaza.
Ny fampinonoana raha vao teraka dia:
 ahazoan’ny zaza ilay ronono voalohany atao hoe “ranombatsy na
biba na songo”, izay vaksiny voalohany ho azy, miaro azy amin’ny
aretina noho ireo singa mpamelona sy vit A ao anatiny;
 manamora ny fivoahan’ny tay lomotra ao amin’ny tsinain’ny zaza sy
manadio ny lalan-kanina;
 manampy amin’ny fiakaran’ny nonon-dreny ny fitsetsefan’ny zaza ny
nono mandritra ny fampinonoana voalohany;
 mampihena ny rà very amin’ny reny mandritra ny fiterahana sy
manamora ny fivoahan’ny ahitra;
 miantoka fifandraisana mafy orina avy hatrany eo amin’ny reny sy
zaza.
Tsy misy sakafo tsara ankoatra ny nonon-dreny azon’ny zaza hohanina
hatramin’ny faha 6 volana. Satria ny nonon-dreny dia mitondra ny singam-
pamelona rehetra ilain’ny zaza, miantoka ny fitomboana ara-dalana sy miaro
azy amin’ny aretina mateti-pitranga toy aretim-pivalanana, areti’ny taovam-
pisefoana...
Betsaka ny tombontsoa azo avy amin’ny fampinonoana tsy misy
fangarony:
 ho an’ny zaza: miaro ny fahaveloman’ny zaza, mitahiry ireo
otrikaina rehetra ilainy, miantoka ny fitomboany sy ny fivelarany ara-
tsaina, madio mandrakariva ny nonon-dreny, mitahiry ireo hery
fanefitra ahafahan’ny zaza miady amin’ny aretina indrindra fa ny
aretim-pivalanana sy ny aretin’ny taovam-pisefoana, vonona
mandrakariva omena ny zaza sady mitahiry ny hafanana ihany koa,
mora levonina, miaro amin’ny “allergie” mitondra rano ampy ho
an’ny zaza (87 % miaraka amin’ny sira mineraly), manampy eo
amin’ny fifonan’ny nify, fifandraisana am-po eo amin’ny reny sy
zaza, miaro amin’ny aretina sy manome tanjaka azy;
 ho an’ny reny: fanabeazana aizana mahomby ny fampinonoana tsy
misy fangarony, mampiakatra ny nono, misakana ny fivontosan’ny
nono, mampihena ny asan’ny reny satria sakafo tonga dia vonona fa
tsy mila fikarakarana, fahafinaretana sy fahafaham-po, tsy mandany
vola, miantoka ny fifandraisana am-po sy mafy orina eo amin’ny
reny sy ny zaza, miaro ny reny tsy ho voan’ny areti-nono.
Ny nonon-dreny irery ihany no sakafo sy rano ampy sy sahaza ho
an’ny zaza mandritra ny 6 volana voalohany. Koa ampinonoy ny zaza isaky
ny mitady na andro na alina, im-polo isan’andro farafahakeliny, hampitombo
sy hahasalamana azy.
Fepetra takiana amin’ny reny rehefa hampinono:
 mivonona ny hampinono ny reny, milamin-tsaina tsara: tsy tezitra,
tsy malahelo, tsy be adin-tsaina, madio;
 milamina ny toerana hanatanterahana ny fampinonoana, lavitry ny
tabatabata;
 tandrovana lalandava ny fahadiovan’ny nono sy ny tànana mba ho
antoky ny fahasalaman’ny zaza.
1.2.4- Sakafon’ny zaza 6 – 8 volana
Manomboka eo amin’ny faha enim-bolany dia mitombo ny filàna ara-
tsakafon’ny zaza. Tsy ampy azy intsony ny nonon-dreny ka ilaina ny
manome azy sakafo fanampiny in-telo isan’andro: maraina – atoandro –
hariva, hahatomombana ny fitomboany sy ny fivelarany ara-tsaina izany.
Mila fikarakarana manokana ny sakafo omena azy fa tsy tonga dia ny
sakafon’ny fianakaviana.
Fampinonoan-dreny:
 tohizana hatrany fampinonoana ny zaza, im-8 farafahakeliny na
andro na alina;
 isaka ny mangetaheta na noana ny zaza dia omeo nonon-dreny aloha
vao omena rano na karazan-tsakafo hafa.
Fatran-tsakafo:
 atomboka omena sakafo in-2 na in-3 ny sotro isaky ny mihinana ny
zaza, ampitomboina tsikelikely izany fatra izany hahatratra in-6 ny
sotro na antsasaka ny kaopy fahefan’ny litatra;
 atao mifanasaka ny foto-tsakafo sy ny laoka, ampiana legioma sy
menaka 1 sotra na voanjo voatoto;
 tsy hadino ny manome voankazo nopetsehina azy.
Harihitra:
 ny fanomezana fanampin-tsakafo malemy sy marihitra ny zaza
manomboka eo amin’ny faha 6 volana dia manamora ny fitelemany
ny sakafo ary miantoka ny fisian’ny otrikaina rehetra ilainy;
 omena sakafo malemy nopotsehena na malemy ny zaza;
 atao marihitra tsara ny sakafon’ny zaza: tsy mitete sy tsy mikoriana
rehefa raisina amin’ny sotro misy azy.
Isa:
 omena sakafo nohatsaraina in-2 na in-3 isan’andro ny zaza;
 ampiana ody am-bavafo in-1 na in-2 isan’andri izany.
Famporisihana ny zaza hisakafo:
 fahanana amin’ny sotrokely ny zaza;
 resahina ny zaza mandritra ny fotoana hanomezana sakafo azy, zava-
dehibe amin’ny fivoaran’ny saina izany;
 tambatambazina izy ahafahany mandany ny anjara sakafony anaty
lovia mitokana. Manamafy ny fifandraisana am-po amin’ny reny na
ny ray izany.
1.2.5- Sakafon’ny zaza 9 – 11 volana
Rehefa tonga eo amin’ny salan-taona 9 ka hatramin’ny 11 volana ny
zaza dia efa azo omena sakafo mihamafimafy, izany dia ahafahany
mampiasa ny nifiny sy ny tanany. Azo karakaraina sakafo voatoto na
voatetika madinika ihany koa ny zaza na azony tazonina amin’ny tanany toy
ny voankazo; karoty masaka...
Fampinonoan-dreny:
 omena nono hatrany ny zaza aloha sy anelanelan’ny sakafo;
 isaky ny mangetaheta na noana ny zaza dia omeo nonon-dreny aloha
vao omena rano na karazan-tsakafo hafa.
Fatran-tsakafo:
 omena sakafo in-6 sotro feno tsara isaka ny mihinana ny zaza ary
ampitomboina tsikelikely izany fatra izany hahatratra in-9 sotra na ¾
ny kaopy fahefan’ny litatra;
 atao mifanasaka ny foto-tsakafo sy ny laoka ary ampiana legioma sy
menaka 1 sotro na voanjo voatoto;
 tsy hadino ny manome voankazo azy.
Harihitra:
 ny sakafo mihamafy omena ny zaza dia ahafahany mampiasa ny
nifiny sy ny tanany;
 omena sakafo efa mihamafy ny zaza: voatoto na voatetika madinika
na azony tazomina amin’ny tanana toy ny voankazo; karaoty masaka;
ovy masaka; mofo dipaina; mofo voaendy; atody nadrahoina
tamin’ny korany; atokena....
Isa:
 omena sakafo nohatsaraina in-3 na in-4 isan’andro ny zaza
hamenoana ny filàny satria kely ny vavoniny;
 ampiana ody am-bavafo in-1 na in-2 isan’andro izany.
Famporisihana ny zaza hisakafo:
 fahanana amin’ny sotrokely ny zaza;
 avela ny zaza hitazona sakafo amin’ny tanana toy ny voankazo;
karaoty masaka; ovy masaka; mofo dopaina; atody masaka; atikena...
fampianarana azy hamahan-tena irery izany;
 resahana ny zaza mandritra ny fotoana hanomezana sakafo azy, zava-
dehibe indrindra amin’ny fivoaran’ny sainy izany;
 tambatambazina ny zaza ahafahany mandany ny anjara sakafony
anaty lovia mitokana. Manamafy ny fifandrasaina am-po amin’ny
reny na ny ray izany.
1.2.6- Sakafon’ny zaza mihoatra ny herin-taona
Ho an’ny zaza mihoatra ny herin-taona dia azo omena sakafo
mivaingana ary azo atao ihany koa ny mbola manome azy sakafo tsy dia
mafy loatra. Afaka mihinana ny sakafon’ny mpianakavy ihany koa izy.
Fampinonoan-dreny:
 omena nono hatrany ny zaza aloha sy anelanelan’ny sakafo;
 isaka ny mangetaheta na noana ny zaza dia omeo nonon-dreny aloha
vao omena rano na karazan-tsakafo hafa.
Fatran-tsakafo:
 omena sakafo in-9 ny sotro ka hatramin’ny in-12 ny sotro feno tsara
na ¾ ny kaopy fahefan’ny litatra ka hatramin’ny 1 kaopy isaka ny
mihinana;
 atao mifanasaka ny foto-tsakafo sy ny laoka ao anatin’ny lovian’ny
zaza ary ampiana legioma sy menaka 1 sotro na voanjo voatoto. Raha
6 sotro ny vary dia 3 sotro ny laoka, torak’izay hatrany araka ny
fatran-tsakafo omena ny zaza;
 tsy hadino ny manome vankazo ny zaza.
Harihitra:
 manomboka eo amin’ny faha herintaonan’ny zaza dia afaka mihinana
ny sakafon’ny mpianakavy izy;
 omena sakafo mivaingana ny zaza. Azo atao ny manome sakafo azy
tsy dia mafy loatra;
 tandremana ny manome ny zaza sakafo mety hahakenda azy, ohatra
voanjo na voaloboka na karaoty manta na sakafo hafa vaventy mety
hijanona ao an-tendany.
Isa:
 omena sakafo nohatsaraina in-3 na in-4 isan’andro ny zaza;
 ampiana ody am-bavafo in-2 na in-3 isan’andro toy ny voankazo;
mofo voaendy; mofo nosorana voanjo voatoto...
Famporisihana ny zaza hisakafo:
 manomboka mamaha-tena irery ny zaza fa raha ilaina dia fahanana
izy na ampiana amin’ny fampiasana ny sotro;
 resahina ny zaza mandritra ny fotoana hanomezana sakafo azy, zava-
dehibe indrindra amin’ny fivoaran’ny sainy izany;
 tambatambazina izy ahafahany mandany ny anjara sakafony anaty
lovia mitokana. Manamafy ny fifandrasaina am-po amin’ny reny ny
ny ray izany.
1.2.7- sakafon’ny zaza marary: tratry ny aretim-pivalanana
Anisan’ny mahatonga ny fihenan-danjan’ny zaza tampoka ny
fanomezana azy sakafo tsy ampy na fampihenana ny isan’ny fampinonoana
noho izy malain-komana rehefa marary. Isorohana izany fihenan-danja be
tampoka eo amin’ny zaza marary na tratry ny aretim-pivalanana izany dia
tsy azo atao ambanin-javatra ny sakafony:
 tohizana hatrany ny fampinonon-dreny tsy misy fangarony ny zaza
tratry ny aretim-pivalanana ary ampitomboy mihoatra ny im-polo
isan’andro ny isany. Be otrikaina sy rano ny nonon-dreny ahafahany
mahazo hery hiatrehany ny aretina sy mampitombo ny lanjany;
 tohizana ny fanomezana sakafo malemy sy marihitra ny zaza ary
hatsaraina ny foto-tsakafony amin’ny hena; atody; trondro;
voamaina; legioma miampy menaka 1 sotro kely ary voankazo isan-
karazany;
 omena rano avy nampagotrahana matetika tapaky ny kaopy
(fahefan’ny litatra) na ranombary sy SRO nolevonina tao anaty rano
fisotro madio isaky ny avy mivalana mipiriritra ny zaza hamerenana
ny rano very;
  omena fanampin-tsakafo nohatsaraina iray fanampiny mihoatra ny
mahazatra isan’andro izy mandritry ny 2 herinandro aorian’ny
naharariany hampiverina haingana ny heriny sy ny lanjany very;
 tohizana ny fanomezana sakafom-pianakaviana ny zaza.
Azo hatsaraina ny foto-tsakafony amin’ny hena; atody; trondro;
voamaina, legioma miampy menaka 1 sotro kely ary voankazo isan-
karazany.
1.2.8 – Sakafo sahaza ny fianakaviana
Sakafo ara-pahasalamana, voalanjalanja, miovaova sy maro loko ary
madio araka ny filàna, ahitana ireo otrikaina rehetra ilain'ny vatana, no
karakaraina ho an’ny mpianakavy ary hanomezana ny zaza manomboka eo
amin’ny faha herintaonany izany. Izany sakafo izany dia ahitàna foto-
tsakafo, ampiana laoka toy ny voamaina;legioma; hena;patsa sy voankazo
indrindra ny miloko mavo mena toy ny papay sy ny manga izay mitondra vit
A.
Ho an’ny zaza sy ny ankizy dia tsy hadino ny manome azy
ankoatr’ireo sakafo fototra telo ireo ody am-bavafo in-2 isan’andro eny
anelanelam-potoana. Voankazo na mofomofo vita amin’ny haninkotrana
isan-karazany no azo atao amin’izany.
1.3- Fepetra amin’ny fikarakarana ny sakafo
Tandrovana hatrany ny:
 fahadiovan’ny sakafo: madio, vaovao, tsy simba, na lo, tsy azon’ny
loto sy ny vovoka na ipetahan’ny lalitra no haroso hanin’ny
mpianakavy;
 fahadiovan’ny mpikarakara , sasàna madio amin’ny rano sy savony
ny tànana alohan’ny fikarakarana sy fihinanana sakafo;
 fahadiovan’ny fitaovana entina ikarakarana sy andrahoina ireo
sakafo. Sasàna hatrany amin’ny rano sy savony ary rakofana lamba
mba tsy ho azon’ny loto avy eo.
 fahadiovan’ny rano mba ho azo antoka :
- ampangotrahina ny rano hosotroina na diovina amin’ny sur’eau
- tehirizina anaty vilany madio misy sarony ny rano madio voadio
- tovozina amin’ny zinga madio
1.4- Fomba fisakafoana
Ny olon-drehetra dia mila misakafo in-telo isan’andro. Ny ray aman-
dreny no tokony hanome ohatra tsara ny zanany dieny mbola kely izy ka ho
lasa fahazarany izany rehefa miha lehibe.
 Sakafo maraina
Ilain’ny olon-drehetra ny sakafo maraina satria tsy nahazo hanina ny vatana
nandritra ny 8 ka hatramin’ny 10 ora, mila “solika na carburant” izy raha tsy
izany dia tsy afaka hifantoka amin’ny asa .Ho an’ny olona miasa mafy, na ny
mpianatra mandeha an-tongotra lavitra na ireo olona tsy mahalany betsaka
ny antoandro dia ilaina ho tena ara-dalàna sy mahavoky tsara ny sakafo
maraina.
 Sakafo atoandro
Ilaina ho mafonja, misy ny sokajy rehetra indrindra ny legioma sy
voankazo, tena tsara ny mihinana legioma manta na dia indroa isan-
kerinandro ihany aza.
 Sakafo hariva
Maivamaivana, ahitàna hatrany ny sokajin-tsakafo telo ny sakafo hariva,
indrindra ho an’ireo olona izay tsy nihinana sakafo ara-dalàna ny atoandro.
 Sakafo an’elanelam-potoana
Mofo na voankazo no omena ny zaza na ny ankizy satria ilainy amin’ny
fitombony sy entina ihany koa hanalefahana ny hanohanana rehefa mianatra.
Ny fisotroan-drano dia atao alohan’ny hisakafoanana na aoriana ary tsy
miandry mangetaheta vao misoro rano. Tadidio fa rano madio, azo antoka
sotroina ho fisorohana ny aretim-pivalanana.
1.5-Fatran’ny sakafo sahaza ny fianakaviana iray isan’andro (olona 6) 2 - NY ZAVA-MISY ATY AMIN’NY FARITRA VAKINAN-
KARATRA
SOKAJIN - SAKAFO FATRANY
TSAKAFO 2.1-Vokatra eo an-toerana
Foto-tsakafo - vary (atoandro sy hariva) 5 kapoaka Ireo azo atao foto-tsakafo
- hanikotrana (maraina) asiana 3 toko  haninkotrana: katsaka, mangahazo, vomanga, saonjo
- siramamy 5 sotro  ovy
- menaka (lipida) 8 sotro  vary
Laoka - voamaina 3 kapoaka  varim-bazaha
- ronono 3 kaopy
Fangaron-daoka sy - anana sy legioma 1 kg
tsindrin-tsakafo - voankazo 2 isan’olona Ireo azo atao laoka
 hena sy akoho amam- borona
Fanamarihana: Toy io voalaza etsy ambony, io ny fatran’ny sakafo sahaza  hazan-drano: trondro, patsa
ny filàn’ny fianakaviana ahitana olona 6. Dinihana ny fomba hanatsarana ny  voamaina: tsaramaso, vonjobory, voanemba
sakafom-pianakaviana mba hitondra ireo hery sy otrikaina ilain’ny vatana  sakafo azo avy amin’ny biby: ronono, atody, hena
amin’ny alalan’ny zava-misy eo am-pelatananana sy eo an-toerana.
Ireo azo atao fangaron-daoka sy tsindrin-tsakafo
Fantaro fa ny vary 1 kapoaka dia mitondra hery mitovy amin’ny;  legioma: voatabia, voatavo, saosety, kaorizety, tsaramaso lena,
 ovy ½ kg vaventiventy pitipoa, karaoty, laisoa , kokombra, anana isan-karazany izay fanao
 katsaka 1 kapoaka mitafotafo fangaron-daoka ao amin’ny sokajy 3
 ampemba 1 kapoaka mitafotafo
 vomanga 8 salatsalany  voankazo : akondro, zavoka, papay, kaki, paoma, poara, paiso,
 mangahazo 2 lehibebe voasary izay fanao ranom-boankazo sy tsindrin-tsakafo ao amin’ny
sokajy 3

2.2- Fomba fisakafoana mahazatra

Mahazatra ny olona aty amin’ny faritra Vakinankaratra ny mihinana
vary, ovy, haninkotrana isan’andro isan’andro miampy legioma na anana.
Rehefa amin’ny fotoanan’ny fety ihany vao mihinana laoka betsaka ny olona
(mariazy – fetim-pirenena – hasoavana…) na ihany koa amin’ny androm-
pamadihana sy fahafatesana. Ny akoho amam-borona sy ny atody dia
mahalana vao hanina. Na dia misy aza ny ronono dia tsy mba natao ho
fisotro firy. Ny voamaina sy ny hazan-drano dia tsy laharam-pahamehana
loatra eo amin’ny sakafo ny fisiany. Ny voankazo kosa dia amin’ny fotoam-
pahavokarany no hanina betsaka.
 Rehefa jerena izany ny sakafo mahazatra ny olona aty amin’ny faritra 3 – FAHADIOVAN’NY SAKAFO
Vakinankaratra dia hita fa sakafo tsy ara-pahasalamana satria tsy
voalanjalanja sy tsy miovaova firy. Sakafo be gliosida no tena hanina raha 3.1- Fahadiovan’ny tanan’ny mpikarakara sy ny mpihinana
mihoatra amin’ny ireo sakafo ahitana protida, otrikaina sy sira mineraly
izany hoe ny foto-tsakafo be dia be fa ny laoka sy ny legioma ary ny FAHAZARANA TSY MAHOMBY FAHAZARANA MAHOMBY
voankazo dia zara fa misy. Tsy manasa tànana - Sasao mandrakariva amin’ny rano sy savony ny
mialohan’ny hikarakarana tananao reny isaky ny:
Faritra mahavokatra raha Vakinankaratra ary antom-piveloman’ny sakafo, na rehefa avy nikasika . hikarakara sakafo
biby na vola, na namitra zaza . handroso sakafo
olona ao ny fambolena sy ny fiompiana fa saingy amidy avokoa ny na avy tany amin’ny lava- . hamahana na hampinono ny zaza
ampahany betsaka amin’izany ka tsy maharitra mandavan-taona ny vokatra piringa.
azo. Amin’ny fotoan’ny main-tany na maitso ahitra dia matetika mihinana - Sasao madio amin’ny rano sy savony koa ny
tsizarizary ny mponina noho ny tsy fisian’ny sakafo na ny vola entina Tsy manasa ny tànan’ny zaza tanan’ny zaza na zaro manasa tanana izy
hividianana izany. na tsy mampanasa ny zaza ny mialohan’ ny hisakafoana.
tànany mialohan’ny
2.3- Fanatsarana ny fomba fisakafoana hisakafo,na rehefa avy
nandady, nilalao na nikasika
Raha ny foto-tsakafo no jerena dia ny vary, ovy, katsaka, ary biby
mangahazo no be mpihinana indrindra aty amin’ny Faritra kanefa hita fa
mitovy sokajy izy ireo ka tsara raha ampifanolosoloina .
3.2- Fahadiovan’ny fitaovana fikarakarana sakafo
Ny tanjona dia ny ihinanan’ny fianakaviana tsirairay sakafo ara- FAHAZARANA TSY MAHOMBY FAHAZARANA MAHOMBY
pahasalamana misy ny hery rehetra ka izany indrindra no anolorana amin’ny Misolitika menaka na feno . Sasao madio amin'ny rano sy savony ny
manaraka eto ireo sakafo mety sy vokatra aty amin’ny Faritra mba hanitsiana vovoka na maloto ny fitaovana fitaovana ampiasaina ao an-dakozia toy ny
sy hanatsarana ny fomba fisakafoanana ahitan’ny isan-tokantrano hikarakarana sakafo sy koveta, sotro, lovia, kaopy, vilany, sio.
fahasalamana sy fanjarian-tsakafo mandavan-taona. hisakafoana.
. Rano madio samihafa hanasana sy hanasana ny
Tsy misarona ny fitaovana, fitaovana rehetra ampiasaina hikarakarana sy
Noho izany na ny fanatsarana ny vokatra na ny fikarakarana ny maloto ny lamba famafana ny handrosoana sakafo.
nahandro ho hita manaraka eto dia naompana indrindra amin’ny fampidirana fitaovana na tsy misy.
sy fampiasana ny sakafo be vitamina (anana sy legioma) sy ireo mitondra . Saromy lamba madio efa voatokana ho
proteina betsaka (voamaina, hena sy ronono…) ary ny fahaizana amin'izany ny fitaovan-dakozia rehefa avy
mandanjalanja ny foto-tsakafo sy ny laoka ary ny fangaron-daoka. nosasana ka natsika na nohamainina.

. Sasao isan'andro hadio hatrany ny lamba

famafana sy fanaronana ny fitaovana ao an-
dakozia ary atapio andro izany.
3.3- Fahadiovan’ny toerana fikarakarana sakafo
FAHAZARANA TSY MAHOMBY
Be lalitra na be vovoka na
feno setroka na manakaiky ny
fitoeram-pako ny toerana
hikarakarana sakafo
3.4- Fahadiovan’ny sakafo
FAHAZARANA TSY MAHOMBY
Mahandro sy mitetika sakafo
manta tsy misasa ny
mpikarakara, tetezin’ny
lalitra na handadizan’ny
bibikely ny sakafo tsy
misarona, mitahiry miaraka
ny sakafo manta sy masaka,
tsy masahana tsara ny sakafo
3.5- Fahadiovan’ny rano sotroina sy ampiasaina hikarakarana sakafo
FAHAZARANA MAHOMBY FAHAZARANA TSY MAHOMBY FAHAZARANA MAHOMBY
. Fafao madio mialoha ny toerana hikarakarana Mitsabaka ny rano ao anaty . Tahirizo ao anaty fitaovana misy sarony ny rano
ny sakafo na ny lakozia ary sokafy ny fitehirizana azy ny reny, tsy ary tovozy amin’ny zinga madio rehefa hampiasa
varavarankely sy ny varavarambe hidiran’ny manarona ny fitoeran-drano, azy. Manasà tanana mialoha ny hikasihana ny
rivotra madio sy ny masoandro. akaikin’ny biby fiompy ny tahirin-drano madio.
toerana fitehirinzan-drano.
. Diovy hatrany amin’ny rano sy savony ny . Diovy matetika ny anatiny sy ivelany ny sio
fitaovana rehetra sy ny toerana hikarakarana fitaterana sy ny fitahirizan-drano ary alaviro ny
sakafo. toeram-pako, ny biby fiompy sy ny lava-piringa
izany.
. Ataovy lavitry ny lava-piringa sy ny toerana
fanariam-pako ary ny valam-biby ny toerana . Ampangotrahy na tantavano na diovy amin’ny
fikarakarana ny sakafo. Toerana avo hatrany Rano tsy azo antoka no “sur’eau” ny rano ao anaty fitahirizan-drano
hikarakarana ny sakafo toy ny latabatra. sotroin’ny zaza na ny nalaina avy amin’ny farihy, ny rano mandeha, ny
fianakaviana. loharano sy ny lava-drano izay vao omena ho
sotroin’ny zaza na ny fianakaviana hisorohana ny
aretim-pivalanana.
FAHAZARANA MAHOMBY
. Sasao madio amin'ny rano azo antoka ny sakafo
manta izay vao tetehina na voasana na
andrahoina toy ny vary, hena, voamaina, legioma
sy anana ary voankazo.
NY FAHADIOVANA NO ANTOKY
. Ataovy masaka tsara ny sakafo indrindra ireo
hena, ampangotrahy tsara ny rononom-biby. NY FAHASALAMANAO SY
Arosoy mafana avy hatrany ny sakafo masaka
ialàna amin’ny fiforonan’ny otrikaretina.
NY ANKOHONANAO
. Saromy sy tehirizo amin’ny hafanana tokony ho
izy ny ambin-tsakafo ary hafanao tsara alohan’ny
hihinanana azy indray. Saraho ny toerana
hitehirizana ny sakafo masaka sy ny sakafo
manta.
4 - FANODINANA SY FITEHIRIZANA NY VOKATRA  atapy ambony tsihy na takelaka madio sy avo toerana mba tsy
Ny fomba fanodinana sy fitehirizana ny vokatra hiatrehana ny maitso handehanan’ny biby
ahitra toy fanaovana tavolo – koba, fanamainana, fanasaliana, fanaovana  rehefa maina tsara dia tehirizina anaty gony madio.
kaonfitiora na ranom-boankazo dia aroso amintsika eto.  apetraka amin’ny toerana tsy tratry ny hamandoana sy hafanana be
mba hampateza ny fitehirizana.
4.1 - Fanamainana anana sy legioma
4.2- Fanodinana ny voamaina ho koba
ANANA
Ny anana rehetra dia azo hamainina avokoa Zavatra ilaina
 voamaina: tsaramaso na voanjobory na soja na voanemba na kabaro
Zavatra ilaina  tsihy
 anana
 tsihy Fomba fikarakarana
 alona rano mandritra ny ora vitsivitsy na iray alina ny akora
Fomba fikarakarana  tsihifina dia totoina halemy tsara
 tongosana na tetehina araka ny karazana anana  sivanina mba ahazoana ny vovony, endasina io vovony io mba ho
 atapy amin’ ny hainandro ambony tsihy maina
 avadibadika isan’andro mandrahapaha-mainany  tehirizina anaty boaty misarona tsara

Fanamarihana 4.3 - Fanamainana haninkotrana

 maina tsara izy rehefa mikarainkona sy mikarantsana
 tehirizina anatin’ny harona, atao amin’ ny toerana avo sy tsy mando VOMANGA - SAONJO
Zavatra ilaina
LEGIOMA  vomanga na saonjo
Ny karazana legioma mamody sy mamoa toy ny karaoty - voatavo - saosety  tsihy
dia azo hamainina tsara
Fomba fikarakarana
Zavatra ilaina  voasana ny vomanga na saonjo, silarana manifinify
 karaoty na voatavo na saosety  atapy amin’ ny hainandro ambony tsihy ary atao avo toerana
 tsihy  avadibadika isan’andro mba ho maina tsara

Fomba fikarakarana Fanamarihana:

 voasana ny legioma Ny fahafantarana fa maina tsara ny vomanga na soanjo dia manenoneno
 ho an’ny voatavo dia esorina ny voany sy ny atiny malemilemy rehefa afangaro na raofina.
 tapahina lavalava na boribory manify
MANGAHAZO  tatazana sy atoby ao anaty koveta misy rano mandifotra azy ny
Zavatra ilaina mangahazo voakiky. Manala ny poizina ao anatiny sy ny ampahin’ny
 mangahazo lena tavolo izany;
 tsihy
 fihazina mafy anaty lamba soga madio miaraka amin’ny rano
Fomba fikarakarana nitoboany ny toto-mangahazo;
 kikisana hiàla ny hodiny ivelany izay manify
 atapy amin’ ny hainandro ambony tsihy ary atao avo toerana  tatazana anaty koveta ny rano mitsika avy ao. Iny no atao hoe rano
 avadibadika isan’andro mba ho maina tsara mandronono.

Fanamarihana
 ny fahafantarana fa maina tsara ny mangahazo dia tsy misy mando
intsony ao anatiny rehefa tapahana
 ny fanamainana ny mangahazo dia manala ny tsirony mangidy
 maharitra 3 ka hatramin’ ny enim-bolana ny fitahirizana ny
mangahazo maina
4.4 – Fanaovana tavolo
Ho fitsinjovana ny fotoanan’ny maitso ahitra dia ilaina ny manodina ny
mangahazo mba ho tehirizina ka afaka atao sakafo amin’ireny fotoana tsy
mahampy ny ho hanina ireny.
Zavatra roa samy hafa no azo eo: rano mandronono misy tavolo ao anaty
koveta ary koba anaty lamba soga.
Ny rano mandronono no ahazoana tavolo rehefa:
 avela hiandrona ao anaty koveta ny rano mandronono
 afaka ora telo na efatra eo ho eo dia mipetraka amin’ny ati-koveta ny
tavolo. Ariana ny rano mitsikafona
 kikisana ny tavolo eo anaty koveta
 atapy eo ambony lafika madio amin’ny toerana misy tsio-drivotra sy
azon’ny masoandro. Tandremana tsara tsy ho tratry ny vovoka na loto
hafa.

Zavatra ilaina  Tavolo 2,250 kg sy Koba 1,200 kg eo ho eo no azo avy amin’ny

 mangahazo matoy vao nohadiana. Tsy tokony mialin’andro mihitsy mangahazo tsy voavaofy 5kg. Miankina amin’ny karazana mangahazo sy ny
ny mangahazo kasaina hatao koba sy tavolo vanim-potoana niadiana azy anefa izany.
 fikikisana/laona vato
 sivana Torohevitra
Raha sendra tsy voahodina iny andro iny ny mangahazo efa voavaofy sy
Fomba fikarakarana madio dia tehirizina anaty rano mandifotra azy.Tohizina ampitso ny asa;
 voasana tanteraka (hodiny ivelany sy anatiny) ka antsy tsy misy
arafesina no ampiasaina
 esorina ny faritra simba sy ny fakafaka
 sasàna tsara ny mangahazo voavaofy.
 kikisana, totoina na potehina araka izay fitaovana misy (sivana,
milina fitotoan-kena, laona vato…)
4.5 – Fanodinana ny haninkotrana ho koba HANINKOTRANA MAMOA

HANINKOTRANA MAMODY Zavatra ilaina

 haninkotrana: katsaka - apemba
Zavatra ilaina  laona - sivana
 haninkotrana: mangahazo – saonjo – vomanga….izay tiana
 laona/sivana Fomba fikarakarana
 totoina vetivety aloha ny akora dia ahofa mba ialan’ny kofany
Fomba fikarakarana  alona rano mandritra ny ora vitsivitsy na iray alina ny akora
 hamainina eo ambony tsihy na fanitso ilay akora rehefa avy  tsihifina dia totoina halemy tsara
notetehina na nofisahana mandritra ny 3 andro ka hatramin’ny  sivanina mba ahazoana ny vovony
herinandro
 totoina halemy tsara, sivanina mba ahazoana ny vovony na koba 4.6 – Fanamainana ny hazandrano
 tahirizina ao anaty boaty mihidy tsara mba tsy ho azon’ny rivotra
TRONDRO
Fanamarihana
Ny fanamboarana ny koba dieny mialoha dia manampy ny reny amin’ny Zavatra ilaina
fikarakarana ny sakafon’ny zaza :  trondro lena
 sivana
 tsy mandany fotoana ny fikarakarana sy fandrahoana azy
 tsy mila mitady sakafo fa tonga dia maka
 afaka mampiasa sakafo izay tiana mandavan-taona Fomba fikarakarana
 kikisana ny trondro , esorina ny tsinainy sy ny ati-tsofiny , sasana
 manana sakafo foana ny zaza na dia amin’ny fotoan-tsarotra aza
hadio tsara
 silarana amin’ ny halavany , velarina (raha toa ka trondro madinika
Ny koba dia maharitra amam-bolana arakaraka ny fahamainan’ny akora
dia tsy silarana)
nampiasaina sy ny fomba nitahirizana azy.
 hosorana sira
 atapy amin’ ny hainandro ambony sivana ary atao avo toerana
Marihina fa akora iray hatrany no ahodina ho koba, fa ampifangaroina kosa
 avadibadika isan’andro mandrahapaha-mainany
eo am-pikarakarana azy mba ahazoana koba nohatsaraina, mahavelona,
ahitana ireo hery telo mampifandanja ny sakafo.
4.7 – Fanaovana trondro asaly  asaly amin’ ny tsivalam-by
 dorana amin’ ny afom- bozaka
TRONDRO VAVENTY  rehefa maintimainty tsara, atapy amin’ ny hainandro ambony sivana
ary atao avo toerana
Zavatra ilaina  avadibadika isan’andro mandrahapaha-mainany
 trondro vaventy
 barika na daba misy hidiny sy tsivalam-by 4.8 – Fanaovana kaompaoty ny voankazo
 taim-bakona Ny ankamaroan’ny voankazo toy ny paiso, paoma, poara, mananasy dia
 tsihy tsara raha andrahoina ary atao tsindrin-tsakafo na fanampin-tsakafon’ny
zaza.
Fomba fikarakarana
 kikisana ny trondro , esorina ny tsinainy sy ati-tsofiny ary sasàna Samihafa amin’ny kaonfitiora izy satria natao ho hanina eo noho eo fa tsy
hadio tsara tahirizina.
 silarana roa amin’ ny halavany , hosorana sira
 ahantona amin’ ny tsivalam-by anatin’ilay barika na daba Zavatra ilaina
 asiana taim-bakona mirehitra  voankazo masaka tsara1kg
 hidina ny barika na daba  siramamy 300g
 rehefa hita fa manompo mena ny hoditra ivelan’ny trondro dia
avoaka tao Fomba fikarakarana
 atapy amin’ ny hainandro ambony sivana ary atao avo toerana  sasàna madio ny voankazo
 avadibadika isan’andro mandrahapaha-mainany  voasana ary esorina ny voany raha misy
 atao anaty vilany , arotsaka ny siramamy , andrahoina
Fanamarihana  avela ho ritra
 ny setroky ny afo no tena ilaina mba hahamasaka azy tsara
 ny antony hanamainana azy dia mba tsy hisian’ny bibikely 4.9 – Fanaovana ranom-boankazo

TRONDRO MADINIDINIKA VOANKAZO MISY NOFONY

Ny karazana voankazo toy ny paiso – paoma – kaki – mananasy – voaloboka
Zavatra ilaina - papay - zavoka
 trondro madinika toy ny fony marakely
 bozaka Zavatra ilaina
 tsivalam-by  voankazo: paiso– paoma – kaki – voasary – papay – zavoka -
 sivana mananasy
 siramamy/rano
Fomba fikarakarana
 kikisana ny trondro , esorina ny tsinainy, sasàna hadio tsara
Fomba fikarakarana 4.11 – Fanamainana voankazo
 sasàna madio ny voankazo
 voasana dia potsehina ny nofony PAOMA, PAISO
 asiana rano avy nampangotrahina
 tatavanina ahazoana ny ranom-boankazo Zavatra ilaina
 mamiana siramamy arak’izay tiana  voankazo masaka tsara , tsy simba
 fanitso
VOANKAZO MISY RANONY
Ny karazana voankazo toy ny voasary laoranjy– mandarina – voasary Fomba fikarakarana
makirana  voasana ny voankazo dia silarana manifinify
 atao anaty rano mangotraka mandritra ny 4 minitra dia tsihifina
Zavatra ilaina  atapy amin’ ny hainandro ambony fanitso
 voasary laoranjy na mandarinina na voasary makirana  avadibadika isan’andro mandrahapaha-mainany
 siramamy
5 - FIKARAKARANA NAHANDRO
Fomba fikarakarana Hiala amin’ny fahazarana andavanandro isika amin’ ny fihinanana
 sasàna madio ny voankazo dia fihazana ny ranony mangahazo, ovy na vary fotsiny ohatra fa hanampy kosa legioma sy
 tatavanina ahazoana ny ranom-boankazo voamaina, hazan-drano ary voankazo. Hatsaraina ny fomba fahandro
 mampangotraka rano hanampohana azy ho marihidrihitra andavanandro, noho izany dia sakafo ara-pahasalamana, mora karakaraina
 mamiana siramamy na tantely arak’izay tiana araka ny zava-misy eo an-toerana no atolotra anao. Voalanjalanja ary sahaza
ny sokajin’olona tsirairay avy: ny reny bevohoka na mampionono, zaza sy
4.10 – Fanaovana kaonfitiora ny ankizy, tanora sy ny olon-dehibe. Ny fatran’ny sakafo dia natao ampy ho
Azo atao kaonfitiora daholo ny ankamaroan’ny voankazo toy ny paiso, an’ny olona enina.
paoma, pibasy, mananasy sy papay .
Raha jerena ny foto-tsakafo dia mahazatra antsika ny vary, amin’ny
Zavatra ilaina fotoan-tsarotra anefa dia tsy mahita izany isika noho ny tsy fisiany na ny
 voankazo masaka tsara1kg halafosany koa anisan’ny nahandro aroso anao eto ireo sakafo mahasolo
 siramamy 800g vary.Toy izany koa ireo laoka mahasolo ny hena izay betsaka any amin’ny
toerana misy antsika toy ny voamaina, ny hazan-drano, ny atody. Zava-
Fomba fikarakarana dehibe ny fihinanana legioma noho ireo otrikaina maro entiny koa dia hisy
 sasàna madio ny voankazo ny fanoroana ny fomba fikarakarana izany.
 voasana ary esorina ny voany raha misy
 atao anaty vilany, arotsaka ny siramamy , andrahoina Ny sakafo rehetra dia azo soloina amin’izay sakafo misy eo am-
 haroina, avela ho ritra sy madity tsara pelatanana ka mitovy sokajy aminy, ohatra ny menaka izay ampiasaina
 avela hangatsiaka, atao anaty baokalina mihidy tsara mandrakariva amin’ny sakafo dia azo soloina voanjo na voa ahitàna menaka
misy aty amin’ny faritra.
 Aza adinoina, isaky ny mahandro ny mampiasa sira misy ioda sy Tsara marihina fa ny ravina tsaramaso dia azo ampiasaina tsara ho
fliora, rehefa masaka ny sakafo vao arotsaka ny sira indrindra raha sira fangaron-daoka. Toy ny fandrahoana ny anana ihany ny fomba fikarakarana
vovony. Tandremo ny fatran’ny sira tsy ho lasa diso be loatra fa tsy azy.
mahasalamana.

Ny bika sy ny tsiron’ny sakafo no mampahazoto homana ny tsirairay

koa anjaran’ny mpikarakara no mahita sy manandrana mialoha ny sakafo
aroso raha maha te ihinana izany na tsia.

Andry iray lehibe ahatongavana any amin’ny fanjariantsakafon’ny

mpianakavy ny fahaizana mahandro koa dia mazotoa mikarakara!

5.1– Voamaina
Ny voamaina rehetra dia sakafo ahitàna praotida betsaka, phosphore,
vy sy potassium ary vitamina B avokoa fa ny fatrany no maha samihafa azy.
Mitovy ny zavatra entin’ny voamaina sy ny hena, arak’izany dia mahasolo
tsara ny hena ny voamaina. Ny voamaina 100gr dia mitondra hery betsaka
noho ny hena mitovy lanja aminy.

Mitovy ny hery entin’ny voamaina rehetra saingy misy otrik’aina tsy

mampitovy azy amin’ny habetsahany koa tsara raha ovaovaina ny fihinanana
azy, ary soloina araka izay ananana ny sakafo aroso.

Ny voamaina dia tena mahasoa raha miaraka amin’ny vary, tsako sy

apemba satria mifameno ny otrik’aina entiny.

Rehefa mahandro voamaina dia alona rano maharitra mialoha mba

hahaingana ny famasahany. Ho an’ny zaza dia ilaina ny fanesorana ny odiny
mba hahamora ny fandevonana azy. Potsehina ho an’ny zaza 6 – 12 volana.

Fomba roa no azo hikarakarana ny voamaina na andrahoana mitokana

ka ilaofana ny vary sy ny foto-tsakafo hafa, na andrahoana miaraka amin’ny
foto-tsakafo avy hatrany.
5.1.1 – Tsiasisa 5.1.2- Voanjobory

Zavatra ilaina TSIASISA SY PATSA MENA PIRINA SY VOANJOBORY

 patsa mena ½  atao ny saosy voatabia miaraka amin’ny Zavatra ilaina

kapoaka tongolo sy menaka  pirina lena 1 kapoaka
 tsiasisa 2  arotsaka ny tsiasisa, ampiana rano dia avela  voanjobory maina 2 kapoaka
kapoaka ho masaka  voatabia 1
 voatabia 1  arotsaka ny patsa mena voadio,  tongolo be 1
 tongolo be 1  asiana sira izay tiana  menaka 3 sotro
 menaka 3 sotro  ketrehina ho ridritra
 endandasina ny pirina ho mendy
 asiana voatabia sy tongolo ary menaka
 arotsaka ny voanjobory efa nomasahana
mialoha. Asiana sira izay tiana
 asiana rano kely dia avela ho ritra

Zavatra ilaina RAVIMBOMANGA SY VOANJOBORY

Zavatra ilaina TSIASISA SY KARAOTY
 ravimbomanga 3  masahana mialoha ny voanjobory
 tsiasisa 2  masahana mialoha ny tsiasisa toko  atao saosy ny voatabia sy tongolo
kapoaka  tetehina lavalava ny karaoty voadio sy  voanjobory  alefa ao ny voanjobory, ny patsa ary ny
 karaoty 2 toko voakiky maina 1 kapoaka anana
 voatabia 2  atao ny saosy voatabia miaraka amin’ny  patsa ½ kapoaka  asiana sira izay tiana
 tongolo 1 tongolo sy menaka  voatabia, tongolo  tampohana rano arak’izay itiavana azy ho ro
 menaka 1 sotro  alefa ao ny tsiasisa sy ny karaoty voatetika  menaka
lavalava, asiana rano kely
 avela ho masaka maridrihitra, asiana sira
5.1.3- Tsaramaso 5.2- Hena – Hazan-drano isan-karazany – Atody

Ny hena rehetra (omby – kisoa – osy – ondry – akoho amam-borona)

Zavatra ilaina TSARAMASO MAINA SY KARAOTY dia ahitàna praotida - vy sy otrikaina toy ny vit B avokoa. Azo hanoloana
ny hena ny hazan-drano satria mitovy amin’ny ankapobeny ny singa hita ao
 tsaramaso 3  ampangotrahina ny tsaramaso, ariana ny aminy.
kapoaka ranony, asiana rano vaovao, andrahoina
 karaoty 1 kg halemilemy Tsara ho marihina fa ny hazan-dranomasina dia mitondra ioda izay
 tongolo 1  sasana, kikisana ny karaoty, tetehina boriboby ilain’ny vatana.
 voatabia 2  manao saosy voatabia, tongolo, menaka, azo
 menaka 3 sotro asiana sakamalaho kely hahamanitra azy Ao ihany koa ny atody izay tokony hanina matetika satria dia ahitana
 arotsaka ao ny karaoty, haroina. Afangaro fer sy vitamina maro karazany: B – A – D.
amin’ny tsaramaso.
 asiana sira, atao ketsaketsa 5.2.1- Hena omby

TAOVAN-KENA SY ANAMALAHO

Zavatra ilaina
 taovan-kena 1 kg
 anamalaho 3 toko
 voatabia 2
 tongolo 1
 menaka 2 sotro
Zavatra ilaina BOLETY TSARAMASO
AMIN’NY ANANA
 sasàna tsara ny taovan-kena, tetehina,
tsaramaso maina
 andrahoina ny tsaramaso efa nalona mialoha andrahoina ho masaka tsara
1kapoaka
 potserina dia asiana sira sy tongolo maitso  atao ny saosy voatabia, tongolo, menaka
tongolo maitso 1
voatetika madinika, afangaro tsara, volavolaina  arotsaka ao ny anamalaho voadio sy voatango
fehezana
ho bolety  haroina tsara, afangaro amin’ny taovan-kena
tongolobe  asiana sira sy rano kely, atao ritra
petsay 2  endasina amin'ny menaka
menaka  tetehina lavalava tokony ho 4sm ny petsay
rehefa avy nosasàna
 endasina vetivety miaraka amin’ny tongobe,
asiana sira izay tiana, afangaro amin’ny bolety
 5.2.2 – Akoho
Zavatra ilaina RAMBON’OMBY SY ANANA
 rambon’omby 1
 anana 3 toko  masahana mialoha ny rambon’omby efa RON’AKOHO AMIN’NY LEGIOMA
 tongolo 1 voadio
 voatabia 2  sasàna ny anana, tetehina Zavatra ilaina
 menaka 3 sotro  atao ny saosy voatabia, tongolo, menaka,  akoho vatombatony 1
 tongolo gasy asiana tongolo gasy voapotsitra  karaoty 1 toko
 arotsaka ao ny anana, haroina tsara hifangaro  korzety
 afangaro amin’ny rambon’omby  poarao seleri 1 toko
 asiana sira sy rano, ketrehina ho ritra tsara  menaka

 endandasina amin’ny menaka ny akoho

voatetika, avela hanompy mena
 arotsaka ny karaoty, korzety sy poarao ary
selery voatetika, asiana rano mahamasaka ny
rehetra ketsaketsa, asiana sira izay tiana

Zavatra ilaina RO TSAOSETY SY HENOMBY Zavatra ilaina ROMAZAVA AMIN’NY AKOHO

 saosety 3  arotsaka anaty vilany misy menaka ny hena  akoho  arotsaka anaty vilany ny akoho voatetika
 henomby ¼  andrahoina, avela halemy tsara vatombatony 1  ritraina amin’ny rano nanasana azy aloha vao
kilao  afangaro aminy ny saosety notetehina  anana mifangaro ampiana rano hanaovana azy ho ro
 tongolo gasy  arotsaka ihany koa ny tongolo gasy nototoina  tongolo gasy  rehefa akaiky ho masaka dia arotsaka ny
 menaka 1 sotro  asiana sira sy rano izay tiana satria atao ro  sakamalaho karazana anana voatetika sy tongolo gasy
voatoto, sakamalao ary sira
 avela hiketrika mandritra ny fotoana fohy, tsy
avela ho masaka be ny anana
5.2.3 - Hazan-drano 5.2.4– Atody

Zavatra ilaina TRONDRO MAINA SY KARAOTY OMELETY AMIN’NY POAVRAO

 trondro maina 4  alona ny trondro maina, fidiana tsara izay be Zavatra ilaina
lehibe nofony  atody 4
 karaoty 2 toko  endandasina ny tongolo, voatabia, azo asiana  poavrao 3 na 4
 tongolo 1 tongolo gasy kely, arotsaka ao ny trondro,  voatabia 2 - tongolo 1
 menaka 3 sotro afangaro tsara, asiana anamalao kely  menaka 3 sotro
 voatabia 2  arotsaka ny karaoty voatetika, asiana rano
izay ahamasaka ny nahandro, avela ho ritra  endadasina amin’ ny menaka ny tongolo sy
 asiana sira poavrao voateika manify
 arotsaka ny voatabia voatetika vaventiventy,
afangaro, tsy avela ho potsitra, asiana sira
 arotsaka ny atody voakapoka dia avela ho
masaka amin’ ny afo malefaka
 tsy haroina , tsy avadika

Zavatra ilaina SAOSETY SY ATODY

Zavatra ilaina ANANDRANO SY TRONDRO
 saosety 3  andrahoina henjakenjana aman-kodiny ny
 trondro lena 4  mety daholo na trondro gasy na tilapia  atody 2 saosety, voasana dia tetehina lehibebe
 anandrano 3 toko  kikisana ny trondro, esorina ny tsinainy,  tongolo 1  endasina amin’ny menaka ny tongolo
 voatabia 2 zaraina roa. Sasana ny anandrano, tetehina  menaka 2 sotro voatetika
 tongolo 1 madinika  arotsaka ny saosety, avela hiketrika kely
 menaka 3 sotro  hafanaina ny menaka, atao ny saosy voatabia,  asiana sira izay tiana
lehibe tongolo, asiana tongolo gasy voapotsitra  arotsaka ny atody voakapoka dia afangaro
 arotsaka ao amin’ny saosy ny anana, haroina
tsara hifangaro
 arotsaka ny trondro, alahatra eo ambony
 asiana sira sy rano izay tokony hahamasaka
azy, tsy haroina, atao ritra
 5.2.5- Ronono 5.2.6 – Soja

Zavatra ilaina POTSITR’OVY/HANIKOTRANA RONONO SOJA

AMIN’ NY RONONO
 ovy 2 na saonjo Zavatra ilaina
na vomanga na  andrahoina ny ovy na ny hanikotrana, rehefa  soja 1kg
mangahazo 1 masaka dia potsehina halemy  rano 3 litatra
salantsalany  karakaraina ny vovon-dronono,
 ronono 1 vera ampangotrahina, asiana siramamy  endasina atao manjamanja ny soja , totoina
 siramamy na  afangaro aminy ny ovy ny ronono halemy tsara
tantely  andrahoina miaraka amin’ny rano, tsy atao
mahery ny afo
* sakafo sahaza ny zaza 6 – 12 volana  haroina tahaka ny mahandro ronono
 masahana mandritra ny 20 mn
 tatavanina avy eo

Zavatra ilaina YAOURT SOJA

 ronono soja  ampangotrahina ny ronono dia avela ho

1litatra matimaty izay zakan’ny tanàna
Zavatra ilaina YAOURT  yaourt 1 boaty  haroina ny yaourt amin’ ny boaty dia
afangaro amin’ ny ronono mafana
ronono  ampangotrahina ny ronono, avela ho matimaty  tsinjaraina anaty boaty maromaro
1litatra zakan’ny tanana  atao anaty vilany misy rano mafana
yaourt efa vita  alaina ny yaourt efa vita, haroharoina,  fonosina bodofotsy mandritra ny 12 ora fara
1 boaty afangaro amin’ny ronono mafana fahakeliny
 tsinjaraina amin’ny boaty maromaro na vera
misarona
 atao anaty vilany misy rano mafana, fonosina
bodofotsy mandritra ny 12 ora farafahakeliny
 esorina rehefa vita, apetraka amin’ny toerana
mangatsiaka
 5.3 - Haninkotrana-ovy –ampemba- vary – varim-bazaha
Zavatra ilaina BOLETY SOJA SAOSY Nahazatra antsika ny mihinana haninkotrana amin’izao tsy misy
fangarony. Toy izany koa ny vary sy ny ovy rehefa sendra ny fotoan-
 soja 1kapoaka  totoina malemy ny soja efa nalona rano indray tsarotra. Zava-baovao ho antsika ny ampemba ka atoro anao ny fomba
 atody 1 alina fikarakarana azy.Koa mba ho ara-pahasalamana ny sakafo hanina dia indreto
 voatabia 3  asiana sira sy tongolo maitso voatetika misy fomba fahandro izay mampiaraka azy ireo amin’ny laoka sy ny
 tongolo maitso madinika ary atody hampitambatra azy tsara, legioma ary voankazo. Ny haninkotrana, ny vary, ny ampemba sy ny ovy
 menaka volavolaina ho bolety dia sakafo be gliosida ary ahitana vit B, rehefa miamy hena na hazandrano
 endasina amin’ny menaka na ronono sy legioma ary voankazo dia ho ho sakafo feno izy.
 atao ny saosy voatabia dia arotsaka ao ny
bolety 5.3.1- Saonjo - vomanga
 avela hangotraka

KADAKA SAONJO/VOMANGA

Zavatra ilaina
 saonjo ramandady 1 na vomanga 2kg
 patsa 1 kapoaka
 voatabia 3
 menaka 3 sotro

 andrahoina amin’ny rano ny saonjo na ny

Zavatra ilaina FROMAZY SOJA
vomanga voatetika
 totoina ny patsa
 ronono soja 1 l  araraka anaty vilany daholo ny ronono, sira
 atao saosy ny voatabia miaraka amin’ny
 sira ½ sotro kely vinaingitra, afangaroy
menaka sy ny tongolo
 vinaingitra 1  avelao hangotraka
 arotsaka ao ny patsa
sorto lehibe  afaka fotoana fohy dia mandry ny ronono
 rehefa ho masaka ny saonjo vao arotsaka ny
 esorina eo ambony afo
saosy voatabia sy patsa, haroina tsara
 tatavanina ny ronono mandry, avelao hitsika
 asiana sira, avela ho masaka tsara
tsara
 asiana sira
 5.3.2 -Mangahazo
Zavatra ilaina SAONJO/VOMANGA SY VOANJO

 saonjo na  voasana ny saonjo na vomanga vao MANGAHAZO SY VOANJO

vomanga 3 toko andrahoina
 voanjo ½  endasina ny voanjo, totoina Zavatra ilaina
kapoaka  rehefa akaiky ho masaka ny saonjo na  mangahazo lena 3 toko
 siramamy izay vomanga vao arotsaka ny voanjo miaraka  voanjo ½ kapoaka
ilaina amin’ny siramamy  voatabia 2
 andrahoina mandra-pahamasany  anana izay misy

 andrahoina ny mangahazo
 totoina ny voanjo dia ampiarahana amin’ny
voatabia nopotsehina
 rehefa akaiky ho masaka ny mangahazo vao
arotsaka ny voanjo sy voatabia ary ny anana
voatetika
 afangaro tsara, asiana sira, avela angotraka

Zavatra ilaina BOLETY VOMANGA

Zavatra ilaina LASOPY MANGAHAZO
 vomanga 2 toko  rehefa masaka ny saonjo na vomanga dia
na saonjo 1kg voasana sy potsehina halemy
 mangahazo 2  ampangotrahina ny mangahazo dia ariana ny
 tsaramaso maina  andrahoina ho masaka ny tsaramaso, esorina
toko ranony
1 kapoaka ny hodiny, potsehina halemy tsara
 tsaramaso maina  ampiarahana andrahoina ny mangahazo sy ny
 menaka  afangaro ny tsaramaso sy ny vomanga rehefa
1 kapoaka tsaramaso
voapotsitra
 karaoty 1 toko  rehefa akaiky ho masaka dia arotsaka ny
 asiana sira, na siramamy, afangaro tsara,
 voanjo ½ karaoty sy ny poarao –selery voatetika lavalava
volavolaina
kapoaka  arotsaka ao ny voanjo voatoto, haroina tsara
 endasina
 poarao 1 toko  asiana sira sy rano ho ro, avela angotraka
5.3.3 – Katsaka 5.3.4 – Ovy

Zavatra ilaina KOBA KATSAKA SY AKONDRO LASOPY OVY – ZAVOKA

 koba katsaka 1/3  afangaro ny ronono sy ny koba katsaka Zavatra ilaina

kapoaka  andrahoina ho masaka tsara, haroina tsy  ovy 1kg
 akondro 1 hiraikitra, avela ho masaka  zavoka 2 masaka tsara
 ronono 1 baolina  arotsaka ny akondro, avela hangotraka  ronono 1litatra
 atao marihidrihitra mba ho mora atelin’ny  tongolo
zaza  menaka 1 sotro

* Sakafo sahaza ny zaza 6 – 12 volana  andrahoina ny ovy dia potsehina

 arotsaka anaty ovy ny tongolo voendiendy
 tampohana ronono mba ho lasa kirema
 atao eo ambony afo, esorina raha vao
manomboka mangotraka
 arotsaka ao ny zavoka voapotsitra tsara ary
afangaro, asiana sira araka izay tiana.

Zavatra ilaina SALADY KATSAKA

Zavatra ilaina OVY AMIN’NY PATSA
 katsa-maitso 6  tetehina manify ny tongolo
 ovy 1kg  andrahoina ny ovy voatetika vaventiventy
 voatabia 2  tetehina efa-joro ny voatabia rehefa avy nalàna
 patsa ½ kapoaka  atao ny saosy voatabia, arotsaka ao ny patsa sy
 tongolo maitso 1 ny voany
 anandrano ny ovy ary ny tongolo maitso, asiana rano
 menaka 2 sotro  esorina amin’ny taolany ny voa-katsaka dia
 voatabia 1  arotsaka ao ny anandrano rehefa akaiky ho
 voasary ampangotrahina ho masamasaka
 tongolo maitso marihitra
makirana na  afangaro daholo dia asiana saosy vinaigrety
 menaka  atao ketsaketsa dia asiana sira izay tiana
vinaigitra 1  asiana sira izay tiana
5.3.5 – Ampemba 5.3.6 – Varim-bazaha

Zavatra ilaina TRONDRO SY AMPEMBA KOBAM-BARIM-BAZAHA SY VOANJO

 ampemba 4  totoina ny ampemba esorina ny kofany na ny Zavatra ilaina

kapoaka lilany, andrahoina ho masamasaka asiana roniny  koba varim-bazaha 6 sotro
 trondro lena 6  esorina ny nofon-trondro efa masaka,  koba voanjo 2 sotro
salantsalany potserina  voatabia 1
 anana 1 toko  atao ny saosy voatabia miaraka amin’ny
 voatabia 1 menaka sy tongolo dia arotsaka ny anana  andrahoana ny koba ho masaka tsara
 menaka 2 sotro voatetika sy ny nofon-trondro  esorina ny hoditra sy voan’ny voatabia dia
 rehefa hadiva ho masaka ny ampemba, potserina halemy tsara
arotsaka ny nofom-pia amin’ny anana efa vita  rehefa masaka ny ampemba dia arotsaka ao
saosy, haroina hifangaro tsara ny koba voanjo sy ny voatabia
 ampiana sira araka izay itiavana azy  asiana sira, andrahoina ho marihidrihitra.

* Sakafo sahaza ny zaza 6 -12 volana

Zavatra ilaina VARIM-BAZAHA AMIN’NY RONONO

 varim-bazaha 3  andrahoina ho masaka tsara ny varim-bazaha

kapoaka  rehefa marihitra tsara dia arotsaka ny ronono
 akondro 1 kg sy ny akondro voatetika boribory
Zavatra ilaina AMPEMBA AMIN’NY LEGIOMA  ronono 1 l  asiana siramamy izay tiana
 siramamy
 ampemba 3  tetehina madinika ny karaoty sy ny tsaramaso
kapoaka tanora , andrahoina kely
 karaoty,  arotsaka ao anaty vilany ny menaka, ny
tsaramaso tanora, tongolo ary ny anana, avela ho ritra
tisama (1toko avy )  alefa ny karaoty sy tsaramaso tanora
 voatabia 3  afangaro amin’ny ampemba efa masaka
 tongolo 2  asiana saosy vinaigrety raha tiana
 menaka 4 sotro  asiana sira izay tiana
5.3.7 – Vary 5.4 - legioma
Ny fihinanana legioma dia mahasalama noho ny fisian’ny vitamina sy
sira mineraly ao aminy (kalsioma, potasium, phosphore, magnésium ...) izay
Zavatra ilaina KOBAM-BARY SY VOVO-PATSA ilain’ny vatana amin’ny fitombony sy amin’ny fiarovana amin’ny aretina.

 kobam-bary ½  endandasina amin’ny lapoaly maina ny patsa
kapoaka dia totoina halemy tsara
 vovo-patsa ½  andrahoina halemy ny karaoty dia potsehina
sotrokely  andrahoina amin’ny rano ny kobam-bary
 karaoty 1  rehefa masaka tsara dia arotsaka ny vovo-
 menaka 1 sotro patsa sy ny karaoty voapotsitra
 ampiana rano misimisy mba harihitra, avela
hiketrika
 asiana menaka 1 sotro sy sira kely
* Sakafo sahaza ny zaza 6 – 12 volana
Ankoatr’izay, ny fihinanana legioma isan’andro dia:
- manamora ny fandevonan-kanina
- ahafahana misoroka ny hatavezana sy ny diabeta satria betsaka ny
rano entiny
- miaro amin’ny homa-miadana sy ny aretin’ny fo
Ilaina ny mampifangaro legioma maromaro amin’ny sakafo iray satria
tsy mitovy ny otrik’aina entiny ka afaka mifanampy ny karazany amin’izany.
Maro karazana ny fomba fikarakarana ny legioma:
- andrahoina miaraka amin’ny foto-tsakafo na ny laoka
- andrahoina mitokana, atao amin’ny entona na ampangotrahana
vetivety
- hanina manta

Fepetra arahina mba tsy ahavery ny singa-pamelona ao anatin’ny sakafo.

Miankina amin’ny fomba fitahirizana sy ny fandrahoana ny sakafo no maha-
potika na maha-very ny otrik’aina sy mineraly izay entiny.
Zavatra ilaina VARY AMIN’ANANA
 Sasàna tsara aloha ny legioma mba ialan’ny loto vao tetehina na
 vary 3 kapoaka  andrahoina ny vary , avela hangotraka tsara voasana Tsy alona ela ao anaty rano rehefa manasa azy ary tsy averina
 anana mifangaro  diovina sy sasana madio ny anana, tetehina sasana intsony rehefa avy voatetika fa tonga dia andrahoana;
araka izay tiana madinika
 voatabia 2  endasina kely amin’ny menaka ny anana,  Tsy azo tetehina madinika kely koa ny legioma satria very ny
 tongolo be 1 na patsa, voatabia sy tongolo otrikaina entiny rehefa andrahoina;
tongolo gasy  afangaro amin’ny vary
 patsa ½ kapoaka  avela ho masaka tsara, atao marihitra  Mila mizatra isika mihinana legioma manta (farafahakeliny isaky ny
 menaka 3 sotro  asiana sira izay tiana roa andro) satria misy karazana vitamina izay very rehefa andrahoina
(vitamina C sy ny fer). Ary hanina avy hatrany ny legioma raha vao avy
tetehina mba tsy ahavery ny vitamina ao anatiny.
 Ny legioma betsaka vitamina A (anana sy ny karoty ary ny taboara) 5.4.1 – Karaoty
dia tsara raha andrahoina amin’ny menaka misimisy izy ireo
ahafahan’ny vatana mahazo tsara ny vitamina ao anatiny;
LASARY KARAOTY SY LAISOA ARY
 Tsy andrahoina ho masaka loatra ny legioma noho izany rehefa HARIKOVERA
akaiky ho masaka ny hena vao arotsaka na ampangotrahana kely mihitsy
aza vao afangaro; Zavatra ilaina
 laisoa 1 - karaoty 4 – harikovera 1toko
 Tsy tsara raha atao be rony loatra ny sakafo andrahoina miaraka  tongolo
amin’ny legioma (ohatra lasopy legioma);  vinaingitra

 Rano izay tokony mahamasaka azy no andrahoana ny legioma; ary  tetehina maventiventy ny laisoa sy ny karaoty
tsy tokony ariana mihitsy ny rano andrahoana azy satria ao anatin’io  zaraina roa amin’ny halavany ny harikovera
rano io no tena misy ny singa-pamelona rehetra;  endandasina miaraka amin’ny tongolo ny
karaoty, arotsaka ny harikovera, ny laisoa
 Raha atao ro ny legioma sy anana dia laniana izany satria lasa ao  afangaro dahalo ireo rehetra ireo, tsy atao
anatin’ny ro ny vitamine sy sira mineraly; masaka be fa somary mantamanta
 asiana saosy vinaigrety
 Maro karazana ny legioma misy eto amintsika, ka ovaovao araka ny
fisiany eny an-tsena sy ny fahavokarany ny fampiasana azy.

Zavatra ilaina KARAOTY RITRA SY PATSABE

 patsabe 2  endandasina ny tongolo

kapoaka  arotsaka ny patsabe sy ny karaoty notetehina
 karaoty 1kg lavalava, afangaro tsara
 anamalaho  asiana anamalaho kely
indray mitsongo  asiana rano izay ahamasaka ny nahandro
 tongolo 1  avela ho ritra
 menaka 2 sotro  asiana sira izay tiana
5.4.2 – Korizety/Saosety 5.4.3 – Voatavo

Zavatra ilaina KORZETY/SAOSETY AMIN’NY Zavatra ilaina LASARY VOATAVO

PATSABE
 korzety na  voatavo ¼ raha  kikisana ny voatavo
saosety 2 toko  sasàna dia tetehina boribory matevitevina lehibe  ampandalovina amin’ny rano mangotraka
 patsa be maina 1 (1sm) ny korzety, tsy esorina ny hodiny  tongolo 1  atao ny saosy vinaigrety: tongolo, vinaingitra,
kapoaka  manao saosy voatabia miaraka amin’ny  menaka 2 sotro menaka sy sira
 voatabia 2 tongolo sy menaka  voasary makirana  arotsaka ao ny voatavo dia afangaro tsara
 menaka 3 sotro  alona rano maharitra ny patsabe mba ialàn’ny na vinaingitra 1
 tongolo 1 sira, andrahoina vetivety dia esorina ny hodiny sotro
 arotsaka anaty saosy ny patsabe, ampiana rano
kely dia avela ho ritra tsara

Zavatra ilaina LASOPY VOATAVO

Zavatra ilaina KORZETY/SAOSETY SY VOANJO  voatavo  andrahoina mitokana ny mangahazo, ariana
SAOSY didiny 4 ranony rehefa mangotraka
 korzety na  mangahazo 2  andrahoina tsy halemy loatra ny voatavo vita
saosety 2 toko  atao saosy ny voatabia toko tetika madinika
 voanjo 1  arotsaka ny voanjo voaendy sy voatoto  patsa 1 madco  hafanaina ny menaka, arotsaka ao ny patsa,
kapoaka  alefa ny saosety voatetika  poarao 1 toko ny mangahazo, ny voatavo sy ny poarao voatetika
 voatabia 1  asiana rano ary avela harihitra tsara  menaka 3 sotro lavalava hanome hanitra sy tsiro azy
 asiana sira izay tiana lehibe  afangaro ireo rehetra ireo , asiana rano
mahampy lasopy sy sira izay tiana
 avela hangotraka kelikely
5.4.4 - Anana 5.5 – Voankazo
Raha ny voankazo dia hanantsika be dia be, ankoatra ny fihinanana azy
amin’izao dia indro atoro anao ny fomba fikarakarana maro karazana.
Zavatra ilaina SALADY ANANDRANO

 anandrano 3 toko  sasana madio tsara ny anandrano, esorina ny JUS VOATABIA

 voatabia 3 tahony izay lehibe
 tongolo be 1  tetehina boribory ny voatabia Zavatra ilaina
 vinaingitra  atao ny saosy vinaigrety miampy menaka sy  voatabia masaka tsara 4
 menaka 2 sotro tongolo voatetika manify  siramamy araka izay tiana
 arotsaka ao amin’ny anandrano voakarakara  rano
 afangaro tsara dia asiana sira izay tiana
 alefa ao anaty rano mangotraka sahabo ho
1mn ny voatabia efa voasasa
 esorina ny hodiny , potsehina halemy sy
hivoaka ny ranony
 tampohana rano avy nampangotrahana , mbola
tohizana kapohana hifangaro tsara
 tatavanina ahazoana ny ranom-boankazo
 mamiana siramamy arak’izay tiana
 raha sira no atao dia asiana persily voatetika
Zavatra ilaina VARILAVA SY ANANA madinika kely

 varilava 1  endandasina ny varilava haka volony mena

kapoaka  arotsaka ny tongolo , avy eo ny voatabia, avela
 anatsonga 2 ho masaka tsara Zavatra ilaina KAOMPOTY PAOMA
fehezana  arotsaka ny anatsonga, asiana rano kely
 voatabia 1  masahana ho ketsaketsa  paoma 1kg  andrahoina miaraka ao anty vilany ny paoma
 tongolo 1  asiana sira izay tiana  siramamy 300g voatetika sy ny siramamy miampy rano 1 vera
 menaka 2 sotro  avela ho masaka dia haroina mba halemy
 Zavatra ilaina SALADIM-BOANKAZO

 akondro 1 kg  voasana ny akondro , tetehina boribory, asiana

 papay 1 ranom-boasary makirana mba tsy hihamainty
 paoma na paiso  voasana sy tetehina mitovitovy amin’ny
 mananasy haben’ny akondro ny voankazo hafa
 siramamy araka  afangaro daholo, asiana siramamy kely araka
izay tiana izay tiana
 voasary  ampiana ny ambin’ny ranom-boasary
makirana makirana

Zavatra ilaina KAONFITIORA PAISO

 paiso rakena 1 kg  sasana tsara ny paiso, zaraina roa, esorina ny

 siramamy 800g voany
 arotsaka ao anaty vilany miaraka amin’ny
siramamy, andrahoina
 haroina, avela ho ritra sy madity tsara
 avela hangatsiaka, atao anaty baokalina
mihidy sy madio tsara