Professional Documents
Culture Documents
Joseph Scaliger - Opus de Emendatione Temporum (1629) - 4
Joseph Scaliger - Opus de Emendatione Temporum (1629) - 4
D E A N N O M CLV A B I L I
MI NORE' GtfiCORTM.
tertius.
primus.
Annus
Linea.
Annus
DE O C T A E T E R I D E ,
B
Q v i primus Tetraeterida inftituit , hoc vnum duntaxat fpe-
dauit, vt primus eius menfisincidcretin verum menfem Luna
rem, propter Olympicum agonem, qui femper fiebat in x v,
menfis,plenilunio. Sed hoc illi ad perfectionem deerat, nempe vt etiam
cum Sole congrueret. Atqui id intra Tetraeterida contingere non po-
cefl, vt quae dierum fit duntaxat 1 4 4 7 : accedente nimirum menfe cm-
bolimozSolaris vero Tetraeteris fit dierum 14 6 1.Differentia dies x iiii .
Efto nouilunium in XX M artij, quandoepadaefunt xi.Poftquartum
annum epadae erunt x x v. Nouilunium v i Martij. Differentia
vtriufque nouilunij, dies x iiii/ v t autem duae Tetraeterides adprifti-
nam epocham reuocentur, opus eft intercalatione. Nam f i , vt iam
C
ftatuimus, primi anni epadae fuerint x i , noni anni epadae erunt ix ,
quae conuenient vicefimae fecundae Martij. Ita interuentu cmbolifmi
annus fummouebitur in priftinum fitum. Nam abfque embolifmo
foret,neomenia noni anni deprehenderetur’ in x i x Februarij$ Ita fe
re femper menfem ciuilem plenum alternis Tetraeteridibus interca
labant. quod inreruallum nos quidem Odaeterida vocauimus. N am
certum eft, nullam eiufmodi aequabilium annorum Odaeterida in
ftitutam ante Cleoftratum, qui primus omnium aequabilem Odaete-
rida cum Lunari comparauit: & poftea Calippus decem & nouem
Tetraeteridas, quae quidem funt anni 7 6 , cum totidem annis L u
naribus , quorum viginti o d o erant embolimaei, com parauit; idque
D
tempus iuftam anni & Lunae periodum efte iudicauit, vt fuo loco di
cetur.
D E M E N S I B V S A T T I C I S .
A
n t e qv a m annorum Graecorum, praefertim Attici * metho
dum aperiamus, quam ne in fomnis quidem odoratus eft Gaza,
'“ illud
I> b E m e n d a t . T e m p o r v m L ib . I. 2 <j
A illud m etito in dubium vocari poflit, an rede habeat ordo menfium
A ttico ru m ita, vt ab ipfo dodiftim o Gaza proditus eft. Primum enim
illu d omnino falfum eft, quod ipfe multum aeftuans nobis perfuadere
conatur, Anthefterionem fecundum menfem Autumni fuifiTe, vtM se-
maderionem primum eiufdem quadrantis autumnalis, vtrumque
enim lallum conuincit prifeorum feriptorum audoritas, & quod Ari-
thefterion fecundus autumnalis quadrantis fuerit, & quod A tem adc-
rion primus. N am de Anthefterione multa aduerfantur. Sed ante-'
quam de Anthefterione loquam ur, locus poftulat, vt quot Aiorim
Athenis fuerint, dicam us: quiaad hanc rem nonnihil faciunt, & le-
d o r i imperito imponere poftunt. Trina igitur fiiere Liberalia Athe-
B nis.Prima,mcnfe Polideone, quae d id a Aiotdmtm.fdy$k, aliter A wccfcti
Secunda Amoict® m r agv, merife Elaphebolione. Hefychius; Atoyj-
cut sopit' Aflwmw, n Aiovvro r\ys% Se' pfy) kolt’ dypk judutfc'r[o<riduk(& (%'
TsdXaA A 1w tuA&) M , pdwk E A A ^ jS o A ^ . Scribit enim
Thucydides cwtcu a} azrovJa) e $ tsXSjt^ vs V xiii& v& .dfjutty, c*
Aiomiw (uftdsm stff hsXMvIw, <£ oXiywTrctQmy-
xwrav nxkoXct 'ZTTdpn? A (Isfjumn Tsi^dh ^ o m , A X m *
4 ’ AGmoiv d^xoifa, sXet^tfioXiuv^* hrr cpdiyofa. *
D e his manifefto fentit Seneca his Anapaeftis:
Wos Cadmeis orgia ferre
.^ Tecumfolita condita ciftis,
Cum iam pulfofidere bruma
Tertia Soles euocat aftas;
■ & fpicifer* concefa Dea
eAttica mZ/jftas claudit Eleufiri.
Qujbus notatur tempus fuifte circa finem hiemis, & praeterea‘tz&m*
p m fuifte: quae & dicebantur minora myfteria. Nam maiora my-
fteria erant Pentactcrica : de quibus idem Seneca Hercule Fiirentc,
Quantus Eleum coit ad Tonantem,
Quinta cumfacrum reuocauit aftas.
Quanta, cum longa redit hora nottis,
D Crefcere fomnos cupiensquietos
Libra Phoebeos tenet aqua currus,
Turbafieretam Cereremfrequentat*
• Et citi te&isproperant relidfis
. ^ idtticinoftem celebrare Myfia.
In Hippolyto.
\ quarta Eleujin dona TriptolemiJecat,
*Paremque toties libra compofuit diem,
C * Nimi-
jO I oSEPHI SCALI CERI
Nimirum fiebant tw dxd<h [&QY)J)oo[j.t£v{Gy,po({ confednm fidus aequino- A
£tij autumnalis, quinto annorcdeuntc. Galenus loquens £ fsA ceW
arizfutfai cv PflSjtcwjutSjp o xaA^t/S|p(§P fdw' 267rte/tf£gxaf kiv, cm
I I ipycLfjLw o tydv Y ^ t £ e T t y & ’, A^mci q Philoftr.y. 56.d e
Baetica prouincia: yiQcyicLS n 7rdon$ fuzlw' dvcu, <£ ctgdv , 0104f A*8«ck cei
/tteloVw^t 7s % (juu^nejt^Tihs. juwpwdmPoLS ®%c/£ vocat autumnale tem
pus. Idem libro m i . 4 6 . k 5 ^ knrA<*ttra$ 8$ M v?»-
aVt A S-lwcuQi ttoAvfafymofyflgt EMw&iv ^ d iim , & c. Poftea «v
oi juSJu' Iu/not gfig^S ($ ^ ^ ft*ro7cayft djnhiov ri£ A$waiotf,)&c.Poftea:
^xwmt4 ///lw J ^«Va(jn?oyW<n| , k ro'i/ ^ r ’ cxdVov k^pairUv, oVjwj
Titict&ihn £ U$s 7^ 601.) Infra eodem anno, fequente vcrcim M ^of 0 A&-
2*^) Aiowdw d(j!wdioi$, et noiUrcm <r<pt(wcv £ Ai8gs»jgtfSv(§K Tertia B
A<owW dicebantur cu&&t>ejut. de quibus prouerbium: 3i^£g Ktfftf.
Cax sr A vB-i^nejut. Hefychius, Atfriwyut, Amiawt. Haec fimt, quae ad rem
pertinent 5 nimirum ita didta, quod Anthefterione inftaurarentur: &
dicebantur A mivoto. & item A ioivgul Se' cv At^votf. Thucydides
libro 11. Ss' cv ow7w7Wax^7oA<i xj ctMwy $%Av ki, S«' 71%0$
f U 0 * f 7 r c te u $ (jL & th o v , t ' , 76 £ A io s O A v fJ u tix ,<£ t°' ITJdwv,
j£t°' ^ r«f, Xj v' cv Aifivouis Aiovvtrx, J Se' Aiovvaict tv c/W^xcfrii
7foiHTajj cv juit-w AyS-t$Yieju*>H. Fuifte autem annua docet Demofthenes
Ngttj^e? 3Kaj A«'; S^& cv ^ ^^etfordra tg§d $* Aiovvr* cv AifMous igt~
<rav,'aicL fih ttoM o) eWoi Se' ytypoLfi^jct. cl7tcl% f i £cmcu>£ awfca aidyty,
^WWrw £ Ai/k<pe/Av& filwJg. Hunc igitur Anthefterionem, qui ab G
Anthefteriis Dionyfiisdidfus , aio fuifle alienum ab Autum no, vbi
eum collocat Gaza. Neque eft, cur adeo Philoftrato iniquus fit, quod
Anthefterionem videatur in tempus veris reiicere. Neque enim folus
Philoftratus hoc fcripfit. Scribit idem & Appianus, cum dicit Caefa-
rcm dilatorem julwk At$esv&idp& a coniuratorum facftione in lenatu
opprefium& caelum fuifte. Sed & Plutarchus grauiftimus fcriptor illi
obiiciendus, qui Athenas a Sulla captas prodit menle Martio,eumquc
menfem Athenis dici. Idem etiam fcriptor inSympofiacis
ita clare loquitur, vt per illum Gazae muto elTe liceat. Ka) fjtlws owov
•ye viov (§) %fwiia<S<S« mcvJts A ifesv&uh/t mvucrt fjJm $ %{(J$k. £ rlu>' iifii-
& voneivluu hfJL^pS^u ayaOa Mfjbov^, Aftlwcbjoi 0 Ih^-o^ov xcthSoi. Men- O
fem A v06?mydML $ collocat, non ante hiemem, vt Gaza. Cum
igitur alterum menfem a Pofideone Gamelionem Gaza ita, vti debuit,
collocauerit,fane tertius a Pofideone erit Anthefterion.proinde odtauus
ab Hecatombaeone. Harpocratio : A faw d v oy^o^ plu? g&r 7rotp .
AWjwouok , k^jg Aiovv<r*. lr?jg 0 cv S<? £ aiwctyayvg xg^Anofou Qmotv ouutot
hd To TfaeifcL yn? cwO«V ton. N e Gaza quidem, fi reuiuifcat, dubi
tare poftit, Anthefterionem menfem vernalem fuifte. Demofthenes
I> 6 E m e n d a t . T e m p o r v m L ib . I. 31
A 270 isggW KAij/ct^p^a scvptm TluXotiot? g/o|g 'ST? IDAa^i/^ai?.
S u b iic it Dem ofthenes: Ag^s chir ;^0W , ci>oT? W&l^sWS. X^Jhi. A''%-
^wv A^igneA^os szrn stHJ^carn. Vides i^ivlu/ ■ mjXaioun
menfe Anthefterione. quod non fieret, nifi Anthefterion fuiffet tfywos
fjiJjuu'. Vnum locum producam , qui omnium inftar elfe. poterat. A n
no Nabonaffari 4 6 5 , A thyr die 2 9 , utfksti§uHv& oyffa, qui eft Calip-
picus Anthefterion, Timocharis obferuauit mediam partem Lunae ni
medium Pleiadum inducam . Tempus congruit Ianuarij vicefimae
nonae. Itaque neomenia Anthefterionis Calippici illius anni incidit in
xx u 1 lanuarijj&lequenti anno poft embolifmum eadem neomenia in
currit in x Februarij.Et quidtergiuerfamur? Annus ille erat quadrage-
B fimus feptimus primae periodi Calippicae, cuius Hecatombaron caepit
triccfima Iunij, cyclo lunae tertio. A quo capite ad 2 3 Ianuarij funt d.es
206 praecife,quaefimt fyzygiae feptem. Ergo Anthefterion efto&aua
fyzygia ab Hecatobaeone. & proinde fecundus menfis hibernus. Athe
naeus libro v iii AifewgiaSia, % EXctQwfioXiAva. coniungit. Ka 5 T<?1 rJp a *-
EActipnfioAiMct xiywriv & , ou 'bmmuMi BoAwj r V
AnoTrurp O A E x p u n g a t u r igitur Anthefterion ex Autumno, quo
illum traduxit Gaza, vir alioqui maximus. De Maemadterione pene
perfua/crat m ih i, poft Boedromionem locandum eife. Gazae enim
quartus ab Hecatombaeone eft Maema&erion, quintus Pyanepfio, fex-
tus Anthefterion. Sed vthoc penitus negem, facit primurnPlutarchusi
C qui in Caefare fcribit Pofideonem elfe Ianuarium, quod confirmatur
verbis Anacreontis apud Euftathium:
Mefc (jSjj nootfku» sgtixs.
Ng^&Aai vfctTi fiovpvuioty.
A^ypioi <$% waL&ySGi.
Eiufmodi tempeftates in Graecia non occurrunt, nifi confetto brum x
fidere. IdemPlutarchus afterit Pyaneplionem effe Athyr
Auguftalem, hoc eft Nouembrem. Et in Demofthene hos menfes
continuat M&eyifltuiict, BoYic^ofjuudvoLjJvd/j^^cty^ fjdw\inc\uk>sm noXuA
ygovov doviXcwm $ 7rcLT%iJs®J KctJeXdtor ci/Xd &%) tTA^junmp 7n$uyfjLdmv
uwjTZ&iVTM) p$^u w7^1 K^tvmct /mdffl mui7ri(re,Bot}e^ouiM^J
J3 cTg 7r>^iiA0€i' eis Maw^jccv « tyxggi. Tlv^j&^iiov^ /2 AnfjLo&ms dn&dw.
Q u od fi Pofideon eft Ianuarius, (vt fane omnino verum eft, cum Pofi-
deon femper poft brumam inciperet,) Pyanepfion autem eft Nouem-
ber; fane Decembri quis menfis congruere debeat, praeter Maemafte-
iionem,non vidco.Nam inter Uvem ^va.^ nds y i^ u d ed d eft,inter
nocr^wva,fpatiumaliquod intereffe innuit Thcophra-
ftus 7%) KOMVfjLYiXicts Aiyjnlicts differens: vt lciascontinuatos non fuifle.
d$£v (jdwoi Hvcmi-fytoP&iToy di mnoiivi 7$
C 4
)Z I OS EPHI Sc A L I GERI •'
y\dt$> Sane inter cudmv xai Ttiitoum, menfem interefle omnes conee- A
dent, id eft, inter Fyancpfionem, & Pofideonem. Et quis mcnfis in
tercedet, praeter Maema&erionem? Praeterea idem Plutarchus vocat
Pyanepfionem azroppov fuma, , & circa Vergiliarum occafiim collocat,
cui adftipulatur interpres Ariftophanis, qui ait rufticos in Attica rlw'
n£oY)£j<nov mou» eo menfe immolare fblitos. Q uod fi ante arationem
& fationem incipit Pyanepfion, manifeftum e ft, cum menfem a De
cembri abfuifle, & in Nouembrem conuenifle. Diodorus Siculus li
bro m continuat hos duos menfes, Maema<fterionem & Pofideonem.
X td ju,W$, ov xaAso-w AWjjvcuoi Mcufjuwm%woL, tTflcitff Kp rlcu'
cl$x& v dsi*w M vol (pcLcnv cg$to% fxi^i f ngobis (pvAouttK. n& <Tg IlpoifcSn
fUlgijdSIi&is. Et dubitamur adhuc.5Harpocratioitafcribit; (juu(jlclk- g
o 7Tifjuf\& fjdwx 7tol(? AOWiW. Si Bocdromion eft tertius ab He-
catombaeone 9 Pofideon autem fextus , quartus inter Boedromio-
nem & Maemafterionem erit Pyanepfion. A c ne quis errorem libra-
rij putet apud Harpocrationem, fiibiicit : wdjJucLSau & Xtb fuuu-
fjidxftgv. fjunjffJidKT^ kiv 6 coflwndJte <£ fofpxlotof, dV <$m Avoi
O» T& 5 $ A O w HOI (JiiwcSv. ACL(j£d\Qv\(& $ Q*
•nSid m > o dh§ fo&tTlfJ <£ fidfo&Tdw' t%l. Autumno praecipitato fiib
ipfiim initium fiiemis ponit 'Maema&erionem, quem in locum Pya-
nepiionem confert Gaza. Item Demofthenes Olynth. 1 1 1 : rdrt %-
vtw judu? Iu? McuficLKTneA^v, VlpianuS in eum locum : u4e/& gwt o
fjdw’, & c. Sed propter nomen & au&oritatem viri vix ab horni- C
mbus etiam do&is exprdfero , vt Gazam hic erraffe fateantur, nifi
illis teftem locupletiflimum obiecero. Timocharis igitur apud Pto
lemaeum anno Nabonaflari 4 6 6 , qui erat 48 Calippi, Thoth v n ,
^ Tthdjiftrs, obferuauit Lunam coniun&am Spicae Vir
ginis. Quod tempus conuenit diei o&auae Nouembris. Proinde N eo
menia Pyanepfionis Calippici x v i O&obris. Hecatombacon autem
illius anni coepit x v n n Iulij. A x v i m Iulij, ad x v i O & obris, fiint
dies nonaginta : qui conftituunt menfes Lunares Calippi tres prae
teritos» & neomeniam quarti ineuntis. Nam 8 9 dies fiint menfes tres
Lunares,quibus fi adiecerisneomeniam quartimenfis, fiunt dies 90.
Ergo neomenia Pyanepfionis erat quarta a neomenia Hecatombae o- D
nis. Antecedit igitur Maema&erionem Pyanepfio, & Pofideonem
Maema&erio : Gamelionem Pofideo, & Anthefterioncm Gamelio.
Reliquorum menfium ordo redte feruatur a G a z a , quod non ope-
rofum erat : cum vno aut altero prifeorum Graecorum teftimonio
id colligi poflit Quare per quadrantes anni ita , vt tempora puta
bant A t tic i, digerendi fiint menfes hoc modo. M ale igitur menfes
autumna-
D e E mendat . T em porv M L ib. L jj
A autumnSles & hiberni a G a za digefti erant quod in hocm enfm m
L atercu lo pcrfpicere potes*
Partibus anni explicatis, fupereft, vt ad Lutcrculum mtnjtum Atticorum fi-
eundum snm quadrantes.
totum ipfiun, hoc eft, ad annum venia
mus. Duo autem fumma in codifputanda 0 EP IN Q r M H N l s :
funt. A q u a tio & caput periodi. A quatio EMt&juficUtoV.
nem hoc in negotio Graeci xf*d-a.Qajf&nv
vocanti verbo cx ^ ii£odr(<rm xj dfyuejknm * ” '‘ 1v. mm
0^■* y
compofito-, quod elegantiflimum verbum Botufyofjudv.
diflimulatum eft apud Ariftotelem Oecon. O linPIN O I M H N T 2 -
i. dei 7Fotetc% JUMfidv Ti,^ akL
B vou mlt dfyto h*sct w ncy&3H5& , xj Tlvdvi^J^
o m) xoAaVfe» fu/jus/jU- MctifjUtK.T*Z/Uiv.
Yt£ r!w' Ut^Sv dtuktfUt C¥ $bf>{lclKX A^tf,
Ylooidedv.
'xto&tuepifl&Si Omnino enim legendum
tjfo&ctipettgsh&f, non nfo&wptjfcit;. Igitur ^ ¥ i m e p i n o i
fit in anno Attico aut dierum, aut MHNES,
menfis. D ierum , vt carum, quas \ar*t/3aA- T ctfxnA w .
kcu di<ftas fiiiffe iaffl monui
A fa p w riv ,
mus. Menfis, quem tp&dXt(ito vocabant.
Atpcupov; vero fit aut vnius diei, in anno EAacf^oTuttV.
quarto Tetraeteridis, autad fiimmum bi- E A P 1 N O I "M H N E X
C dui, vt Giccro docet. Diodorus Siculus
/3oA*?/t£ m u d<f>du$£<rw Graecorum, quae Maw^w.
funt d u x partes aequationis anni Graecani ©ct^wA^V*
c i , ita meminit de Thebanis JEgypti lo- Zxjppo^ogtw.
quens : Sftfioldfjua di //.bou g s x odyvoiv, 4d\*
v<pou%Soi KdSotzfe (^) itfw w Ita fjdwk^Sc
vQxtiepns funt partes aequationis temporis ciuilis Graecorum;
ABquationis igitur partes funt tres, w*£|2dM»rai> fiuc cuwpxoi nfjdyu;
hfifioXifjLoi(jdjud 8cq}$o l Q uod eu xzFt^d^^rad in exitum anni refi
cerentur j &: ratio ipfa poftulat, & Glaucippus prifeus feriptor apud
Macrobium docet, quod fupra ftridtim tetigimus. Sed Macrobius tc-
D ftem fuum , (|uem producit, non intellexit, nec quae eftent illae \ssn^-
pdfih&rcLi, kcu xzrefl8fluV«rflU wjuifflU. Deprchenfo autem periodi Atti*
cae initio, facile quis efiet exitus anni i & in quod tempus conferen
dus fit, fiioloco tranabitur. Superfunt d u o , sfe *fi/3oAw-ftS mu $ cu~
tfww. A n fcilicet eidem menfi embolifmus & exaerefis attributa, an
vero vtriufque reidiuerfi fuerint menfes. Tria verba funt , quae vul
gus confundit*, ifji&oXifios, , ifjt^QTuyucm, Menfis , aut
d ie s , qui intercalatur, ffi&JAtfiof /y t apud nos Bifcxtumeft ffifidfo.
/tto
$4 . ' - I OS E P HI S c A L I G E R I
fiof hfxioc/L. Annus, cui competit intercalatio, 5jw|SoA<jtta7o?. Res ipfa,& A
aftus, \ E f j t f o o K i f j L o s fxJjuu' Athenienfium erat Pofideon. Id nos
docet Ptolemaeus, qui annoNabonaffari c c c l x v ii , 7?,a^ov-
& Atfivmv EveUJjoX, (dwo$ Ilooifttovos nfoJtgx Lunam defecifle fcribit.
Ergo */ti@QAi<r/u.<k incidit in illum annum, qui ab eo dicitur svs i^ o -
Aifucuov) & menfis sjuL^dAif^ Pofideon Metonicus prior.Nam in om- .
ni iufta aclegitima intercalatione, ex duo L A T E R C V L V M N E O -
bus cognominibus menfibus is eft MENIARVM LYN A R IV M
in mentibus Atticis.
AtfjL& >qui prior eft. Vt apud Hebraeos,an II. 1? »5 7 <107tyAl«U4ir.
no embolimaeo ex duobus Adarin,is Adar 2L$0 22 14 6 f<f7V?ftT)7 frr.
eft ordinarius, qui fecundus eft, in quo & ?P 22 «4 6 Ikv^ofiiair.
4 21 H 5 77Vfltli4 <dif. B
ieiunium Efter obferuatur. Quod fi Pofi- 5 »9 2 1 I imiutxnuif.
deon Metonicus intercalatur, ergo&Te- 6 28 20 12 4 w vmJlm.
7 16 "18 I
O ?
traetericus. Subiecimus vero menfium At 8p 17 9 } **S*rnejulf.
ticorum laterculum cum neomeniis Lu 9 15 17 9 2 iktfrfUktw.
naribus comparatorum. Quod rigi sfi@o- 10 H l6 8 2 fMerv%$lf.
ii14 16 8 I topynAtw.
Aur[Jt£ , s^oAtym , tfxfaKifjLoup diximus, 12 >5 7 1 mppofteiair.
idem cenfendum , J%eu$e(ri-
fitt, efau^/juife E%cups<nlu@' ijLUgp eft dies, qui eximitur. E^cu^etnjucu^
fdw ' , menfis, in quem incidit JfytjfaoK ipfa. Menfis igitur Athenien-
fium eft Boedromion.Plutarchuseu/tm<naxd»i 6*, fegmen-
to v i : jj d TA<tsMazre% ndiw rppoyQp(&J' exeivo f i <rt, d ita , &
AeArfev, ou <E rlu? fdjlegpv Bonf^ofU^v^ ^nfftxafjSfj, b 7rgos rluf Q
(\Awlw, ctM’ oti faurn foxSwv tgjirou af) £ Sed cauf
, quam ille reddit, tam ridicula, quam falfum,quod fub-
iicit, eam diem non Lunae caufTa, hoc eft eo nomine, vt
annus cum Lunae rationibus congruat, fed ob mythologiam. Quod
fane verum fuerit? fi & fabulae verae. Praeterea & ialfiim, quod idem
deeade reloquens h» i4 ^ tyA&fsAQicLSait:rlu?fdjrigpv ? ^ordjaofjuS-
dei t^ouz&b-cq: Nam nondd, fed femcl in Tetraeteride. Verba eius
haec fiin t: dS-lwouoi o tov Tfifr? iefif®* fju&ov, droTrw nAdcdt/rtt,
brutd^ufjLct £ d^97t'iOL<; « QxwAsv hkyjfctfo omS. r k f fdjn^tv t^auepm
dei 'Sf&otdjoofjuAji^ ., & c# ctceivn *?afIlotfifcSn irgk tIwvA&wdfi fyofjSfa £
Jkt<po&tt. In fequentibus ob id cenfet i%ct%e<jifJL6vfuifle, quod eflet fjuot. D
Quod & ipfum vero aduerfatur. Beauit tamen nos, cu
ius indicio menfem s^cugeoijm&joi/ cognofcimus. Quare anno quarto
Tetraeteridis pro fdjls&i fatdjrtfjuifo®' dicebant, ,z?m kctyU/lx. quomo
do & computatores noftri in ratione Lunae vnum diem diftimulare
praecipiunt -. quem ipfi vocant Saltum Lunas, Graecus com putus
plw ' jigAwus. At quare vltimam menfis potius non eximebant ? Quia
menfes Attici,cum omnes fuerint ij in tres fexdfcts diui-
^ debantux
D e E m e n d a t . T e m p o r v m L i b . L ^
DE P E R IO D O OLYM PICA.
V
e t v s t i s s i m a res eft apud Graecos quadrantis diei fupraB
ccclxv dies obferuatio. Graecis confultantibus quomodo
rite Iaera obirent, refponfum ab oraculo, vtJtJ' nd^ut facri-
ficarent. Cum quaererent, quid eflet *p Se nd^ioi , itemm refpon-
fu m , rp 'tycu. A peritis interpretatum, *9t*h yp Se' vd^ut, & yp 7?Ia.,
cfle xglt’ wuwgRj-, yp {jLw&Stfetff Si igitur annus Solaris tan
tum obferuaretur, non per omnia fatisfieret oraculo. Nam xxLTmcw-
quidem facrificaretur, fednon yp juiivas, x) mtt hfuyts. Annus e
nim Solis tantum eft,menfes Lunae, dies vtriufque fideris. Vifiim igitur
illis peritis, vt optimae maximae Panegyridcs, quales erant Olympia-
des,& Pythiades, menfe mero Lunari celebrarentur,& eae certis cir
cuitibus in orbem redirent, & metas Solis confequcrentur: quod vnico G
remedio embolifmorum fit. Itaque (latuerunt annum duodecim ple
norum mendum, cui appendices dies duos anne&ebant, quorum an
norum quatuor iuflam periodum conficere vifi funt ad neomeniam
Lunae adipifeendam, detrado vno die de illis appendicibus. Hoc tem
pus Tctraeterida vocarunt. Ita Olympias, quae debebat celebrari ple
nilunio, praecife incidit in quintam decima primi menfis.Et fic xpiw ct
facrificatur, quia tp QpsMw. Rurfiis quia interuentu embolimi menfis
fecunda Tetraeteris confcquitur curriculum Solis, fic ko.t’ cwouurev vi
debantur facrificare, <k proinde xaft tifuigps , quia $ xp Gthwluu xad’
ijAeov. Sed aliquanto poft deprehenfum aliquot Odaeteridas, quae ex
duabus Tetraeteridibus componuntur, abundam diebus lingulis fupra ]>
rationes Solis. Itaque cum omnibus Tetraeteridibus finguli dies detra
herentur, oportebat aliquando binos detrahi. Ifque annus, in quo hoc
accidebat, vocatur a nobis C ui enim menfi compe
tebat vnius diei, eidem & bidui congruebat, vt diferte
nos docuit Cicero. Cum igitur peritiflimeab aftrologis& Hierophan-
tis illa bidui exemptio fieret, primus omnium Calippus animaduertit
innouemdecim Tetraeteridibus,qui funt anni 7 6,quater biduum exi
mendum.
D e E m e n d a t . T e m p o r t m L ib . t y?
A m e n d u m . V idit enim iniufte quadrantem diei a Metone reli&um, &
2 7 7 6 ° dies, qui M etoni eflent ieptuaginta fex anni, excedere annos
to tid e m Solares vnodie: vt veri 7 6 anni Solares fint dierum 2775 0 ;
Sed x ix Teiraeterides Graecae, cum nouem menfibusplenis intercala
ribus fiunt dies 2 7 7 6 jrdequibusfi detrahantur 2 7 7 5 9 dies/relin-
quentur dies quatuor eximendi vitra x i x %cupa ordinarios. Iani
7 6 anni Graeci fiint dies 27 3 6 o, quibus fi adieceris 2/0 diesnouenl
menfium intercalarium, fient omnes dies 2763 0 : qui detradi dc
2 7 7 5 9 diebus, relinquunt dies quos appendices vocauimus,
1 2 9 .Illis 129.U17 6 annos diflributis, omnes x ix Tetraeterides qui
dem erunt sfa&oificCioiScd quatuor inter illas erunt iftae,
3 $ prima,quinta,decima,quinta decima,hoc eftannus quartus, vicefimusi’
quadragefimus, fexagefimus erunt ita vt nouilunia pri
m i menfis Tetraeteridum mire quadrent:&fane elegantiffima fit h a c
forma in tanta ignoratione motus lunaris, quod & quiuis depre
hendere poflit, qui volet periculum facere. Calippus quidem nihil iii
eareinnouauit,fed, vt diximus, oftendit tantum in nouemdecim Te
traeteridibus quatuor fieri fupra x 1x ordinarias, quomodo 2 y
totidem Tetraeteridibus competant. Ideo iuftam periodum
7 6 annorum confecit, cui annorum s%oug<nfjLttjm6 no
tas appofuit. Eamque periodum non folum Athenienfcs, fed & aliae
Graecae nationes amplexae funt. Antiquiflima vero omnium Tetraetc-
^ ridum eft Olympica. Ideo periodus Olympica ante omnes,& primO
lo c o ponenda: praefertim cum reliquae omnes ab hac deriuatae fint, vt
fiiis locis offendetur. M erito igitur familiam ducet. Eius initium a die
bus aefiiuis , tcftc Ccnforino, & Statio, qui Solftitium vocat annum!
Pifkum — domus improbafrangit
Frigora 3Pijkumc/ue domus non aftuat annum.
Id eft: Ea domus non percipitur folflitiali fidere. Mcnfis enim primus
Olympicus, in cuius quintamdecimam incidebat ludicrum Olym pi
cum, incipiebat proxime poft v in Iulij, vt citima neomenia eflet in ix
lulij, remotiflima in v i Augufti. Primum enim certamen Olympicum»
comiffum anno periodi Iulianae 393 8, cyclo Lunae quinto, Solis x v iii ,:
t ) N eom enia A b lu d aici 2985 feriatertia,Iulijix.Charafter cnimfuic
3.3.90 5Jdeo nunquam citraillos fines inibat menfis Olympiadis, fed
ferius. Et tunc fere cardines mundi, hoceft7£oaro), k, mfueJiou confide-
bantur in oarauis partibus lignorum. N am v i 1 1 Iulij tunc
erat in o d au a parte Cancri. Primus igitur agon Olympicus celebratus
x x iii Iulij. Et omnes Graeci rgonds collocant in viii aut i x
Iulij, Imo Ephorus apud Dionyfium Halicarnaflcnfem, i x Iulij vocat
Snzwas; male, vt videbimus, N am primimenfis Ehdenfis. fiuc
J} O lym -
v
^8 I oSE. PHI SCALIGERI
O lym pici, neomenia eftin ix Iulij poft Solftitium, quod ftatuebatur A
in v 111, ita vt ix iit prima & citima neomenia; non autem Solftitium.
Conftruatur igitur Tabula primi meniis Elidenfium in annis totius pe
riodi expanfts, Primus ordo habeat numerum annorum periodi expan-
T A B V L A N E O M E N I A R V M
PRIMI MENSIS E L I D E N S I S
I N ANNI S P E R I O D I O L Y M P I C A .
V
o« £ M.
Neo me
'c -c* H
w
Neome
C Dies nia 1.
* ! Dies nii 1.
5 0
<% u*» colleAi. mtnfit. n c 0 ^ a
B
O -1 coliculi. mcnfi*. I I
I 5 3 9 * ' 9 Iulij • 0 ifiCok. 4 i 7 « 4 9 7 9 16 lu i. 7 1
X 6 7 5 4 5 A ug 27 4 i 8 1 5 3 4 1 13 Iul 4
i 7 1 1 16 2 Aug H * 43 9 1 5 7 3 3 ro lui I t/j£oK.
4 8 « 4 7 * 29 Iui 2 0 .4 4 IO 1 6 0 9 ^ 5 A u g 2 7
9 1 8 3 ‘8 2 4 l u i »5 11
5 45 « * 4 5 * 1 Aug 23"
6 IO 1 2 0 0 21 Iui. 12 46 u 1 6 8 1 8 29 lu i. 2 0
7 11 25 6x 18 Iul. 9 47 «3 1 7 1 8 0 26 Iu l. «7
8 12 2923 14 lu i. 5 ifaf. 48 14 «7 5 4 « 22 Iu l. «3
9 9 3 ? «5 10 Iui, I 49 >5 1 7 9 0 3 18 Iu l. 9
IO «4 3 * 7 7 6 A u g. 28
9 5° 16 1 8 2 6 5 15 Iul. 6
11 «5 4039 3 A u g. 5* «7 l8 627 u Iul. 3
15
u l6 4400 30 Iu i. 21 18 1 9 0 1 7 7 A u g. 29
52
«3 »7 4 7 6 2 26 Iu i. 17 53 19 « 9 3 7 9 3 A u g . 25
«4 18 5 1 1 4 13 Iu i. H 54 I 1 9 7 4 1 31 IuL 22
15 »9 5 4 8 6 2 0 Iul. II 55 2 2 0 1 0 } 28 Iu l. «9
l6 I 5846 16 Iu l. 7 2 0 4 6 4 2 4 Iu l.
56 3 «4
17 1 6208 u Iu l. 3 57 4 20826 2 0 Iul. II
18 3 660 O 9 Iu l. O 21188 17 IuL 8
58 5
«9 4 6961 59 6 2155° 14 Iu l.
27 5
7 * 5 *
jAng. IO 60 21940 10 Iu l. I
5 7 31 2 1 A ug. ** 7
11 - * 61
6 7686 2 7 Iu l. 18 8 2 2 } O2 4 A u g . 2 6
11 7 8047 2 4 iu i. «5 , .. " 62 9 2 2 6 6 4 « A u g . 23
25 8 8409 21 Iul. 12 ^3 IO 2 3 0 2 6 29 iu l. 2 0
ifcf. H 9 8770 17 Iu l. 8 64 II 23388 25 Iu l. l 6
2 3 7 5 0 21 Iu L U
25 IO 9 1 3 5 " 13 Iu l. 4 *5 12
26 II 9 5 2 4 10 Iu l. I e/a&A* 61S »3 2 4 1 1 2 18 iu i. 9
*7 12 9 8 8 6 6 A u g . 28 *7 H 2 4 4 7 4 15 Iu l. 6
*&?• 28 13 10247
2 A ug. H iltup. 68 . ‘5 2 4 8 6 5 II Iul. 2 i{j£oA.
69 l 6 2 5 2 2 T , 6 A u g. 18
29 14 1 0 6 0 9 29 Iu l. 2 0
jo «5 1 0 9 7 1 1 6 Iu/. «7 7® 17 2 5 5 8 9 3 A u g . 25
l 6 ” 333 23 Iu l. «4 7i 18 2 5 9 5 « 3« Iu l. 22
&*?• 32 17 II 6 P 4 19 iu l. IO W ' 72 19 2 6 3 1 2 27 Iul. 28
33 18 12 0 5 6 15 iu i. 6 73 z 2 6 6 7 4 23 lu i. «4
12418 12 Iu l. 2 2 7 0 3 6 2 0 Iul. II
34 19 3 7*
I 2 8 lO 9 Iu l. 0 C/20CA* • 2 7 3 9 8 17 Iul. 8
35 I 75 3
&*?< 3« 2 13171 4 A “g . 26 76 4 , 2 7 7 5 9 13 lu i. 4
37 3 «3533 31 Iul. 22
38 13895 28 Iul. 19
«
5 1 4 1 5 7 25 iu l, 16
i r a 1 4 6 1 7 21 Iul.! U
4 0 .' <5
iorum
D e Em en d at . T e jmp o r v m L ib. t ^
A {orum*, fecundus cychun Lunae: tertius dies annorum Graecorum coi-
le<5t o s : quartus locum neomeniae in menfibus Iulianis. quintus & vl-
tim u s in menfc Iuliano. njLu&u in anno Iuliano
cft interuallum inter v 111 Iu lij, & neomeniam fequentis Hecatom-
baeonis A t tic i, aut primi merdis Elidenfis, fiucO lym pici, cuius no
men ignoramus. Itaque deprehcnfo capite Hecatoihbaeonis, quot
rf&Hcd vfU &i fiiperfint de Scirrhophorione in anno Iuliano, nobis qui
dem deprehendere facile eft, qui rationem tantum habemus anni no-
ftriIolianL SedElidenfcs Hierophantae,quos TkLoiXdu vocabant, in
tercalabant diem inter v 111 & ix Iulij,fine quarti anni»Solaris, diebus
4 0 0 ante bifextum Iulianum. Ideo quartus annus Olympicus Sola-
B ris incipiebat 122 diepoft bifextum Iulianum, & quintus quadrin
genas diebus. Quare in anno quarto ipfi ponebant 21 a&rifcfr, cum in
anno Iuliano fint tantum 2 o,propter bifextum Iulianum. AnnuS igi
tur primus Olympiadicus cft embolimaeus , dierum 39 2, de quibus
detraho anno Solari, nempe 365 diebus, remanent ^tilou n/jJ^ou %f .
Itaque Scifrhophorion primus anteuertit Hecatombaeonem primuiri
diebus tribus. Annus fequens cum 392 facit dies 7 y 4. qui de duobus
annis Solaribus detrafti relinquunt 2 4. Scirrhophoriori
ergo (beandus anteuertit primi Hecatobaeonis neomeniam fex diebus.
Rurlus tertius annus cum 7 5 4 diebus compofitus facit dies m 6 :q u i
de tribus annis Solaribus detrahi relinquunt 21 7%itIoI$. cum tamen in
C T abula fint tantum 2 o, propter bifextum Iuliaiitim.quatuor vero an
ni Iuliani, hoc eft 1461 dies, de 1 4 7 7 diebusdetradi relinquerent 16
oSvifcfr. Sed quia ille annus cft hoc eft, duo dies de eo
perimuntur, relinquet 1 y ngiiidc: vt cft in Tabula. Q uod autem prima
Tetraeteris fit fot%cyg<niAcu& itadettionftratur. Supra diximus 129
M o p s ittie p s tantum cfle debere in 7 6 annis Graecis, qusefi inipfos
annos diftribuantur, habebis 1^ diei in fingulos annos. Ita primus an
nus habebit vnum diem cum ~6diei: fecundus 2 dies cum ^.tertius i
tem duos cum quartus vnum cum Itaque primus, & quartus
habent lingulas nfxi&ts: & proinde tota Tetraeteris eft ton-
- Sic progrefliis diei r % oftendet tibi quintam Tetraetc-
D rida, decimam, quintamdecimam cfle iun%cug<niwui£. Q uod autem
primus annus primae Tetraeteridis non mutilaretur ftatim vno die, fed
biduum in quarto anno perimeretur, docet nos, vt diximus, Cicero,
qui ex eodem menfe extra ordinem vnum diem eximi folere fcribit,ex
quo ordinarius dies eximeretur. Ita habes elegantiflimam periodum,
cuius neomeniae primae omnium Tetraeteridum fiint exa&ifllme Lu*
nares. Nam primo nOuilunio deprehenfo, reliqua fequentur, tanquant
quaedam.Propter incertas autem epochas annoru in nationibus
J> 2 Grxcis
T Io SE*HI ScALI GERI
G ra e c i & diuerfa principia tam menfium, quam annorum, Olym - A
pici ludi a praeconibus denunciabantur. Pindarus Ifthmico fecun-
•do : ovrt chiyvw azrovfoepoty K^vtfa. Zlwog A ’A
Scholion : o< x»$mg oi r«V agyt? xj tqv kcu$ 5* ohvftmetxS dyu-
-v& meponv , xa8’ ctg Ita vt veriffima hacc fit periodus , ad
.quam C ite r i omnes Graecae periodi dire&ae funt, tanquam ad certam
~*eguiam, idque reuerentia cultus Olympici,mutatis tantum Tetraete-
-ridibus, non autem nouiluniis. N am omnes omnium periodorum an
ni cctnueniunt in cyclo Lunae , non autem in tempore. Exemplum. Pe
riodus Attica fingitur antiquior Olympica annis j 8, qui fimtduo cy -
xli. Itaque conuenict Attica cum Olympica cyclo, non tempore: quod
ad methodum Attica fingitur antiquior, Olympica pofterior, & annus B
primus Tetraeteridis Atticae fit tertius Olympicae. Scholiaftes Pindari
Olym pico ix . 91. 'k$ fjdftj nfuegai oi fio cm.wrou.6 jufy) E ^ g u o fl^ O -
6 0 AcLfjux$ofjuix®J, l&fjLioL. Scmper celebrabantur eadem dic
ciufdemmcnfis. Celebrabantur autem Kal. Hyperberetaei acftiui. Ergo
prioris tetraeteridis Feftum cadebat in nouilunium: pofterioris in pleni
lunium , quod incidebat in neomeniam menfis Ifthmiaci, & x v men-
iisElidenfis. Idem tamen cft fitus annorum, easdem neomenias, vt ali-
Jbi videbitur. Quare omnes periodi inter fe differunt^, aut 5 7 , aut ;8
annis, vn o , tribus, aut duobus cyclis. Si periodus quasdam differt ab
O lym pica vno cyclo, vicefimus alterutrius annus erit primus alterius,
& ita quartus annus alterutrius Tetraeteridis erit primus alterius. Si dif- C
, ferant duobus cyclis, tertius annus alterutrius Tetraeteridis erit primus
ulterius tetraeteridis. Si denique differant tribus cyclis, annus fecun
dus alterutrius T etraeteridis erit primus alterius. Saspenumero Tetrae
teris eft dierum 1 4 7 6 . vt prima periodi, qui fiint omnino Lunares
xnenfes quinquaginta, quum tamen Tetraeteris Lunaris fit tantum
..menfium vndequinquagintadtaq, primo anno cycli Iudaici A b menfis
Olympicus habebit neomeniam in x i Iulij,cyclo Pafchali quarto.quin-
t o anno neomenia A b erit in 2 8 Iunij. A t menfis Olympicus erit non ia
A b , vt in priore Tetraeteride, fed in 2 8 Iulij, cyclo Pafchali o&auo.
quare inter vtramque neomeniam funt menfes abfoluti Lunares quin- .
quaginta.Hoceft* quod voluit interpres Pindari in tertium Olym picum ^
f i 0drytHv7rolt jufyj Jlcl TtoMggUwfo cwta, (ilwav. IIoli <Ji Jia' mvlmov--
%gt. ofkv £ noti i» AzroMaww filaii, 7rolsf i, toFricvpfem smltAnTou. H o c
vu lt, aliquando celebratur iJ ixofo/ipctufot xgv&tveicLS, 7roh J i fiflstr-
y&rn&ii x£vfomcLg.. A t m enfis, quo celebrabatur, apud vulgus femper
idem erat, puta H ecatom bion popularis, fed non femper Hecatom
b io n A b vndecima autem menfis ad x v i per quinque
dies certamen celebrabatur, Ynde Tn^ufis^ag UyjWsag dixit Pinda-
r> E IEm e n d a t , T e m p o r v m I ib. i. 41
A O ly m p ic o v. H oc etiam exemplo probatur nunquam anticipari
Jtfev^ov. Menfium vero Elidenfium nonum E^depun tantum reperi apud
Paufaniam »Atctmv Z x a f %g $' skclsov © juavrig rlw' ca>cl-
t Iw bk <Nml £ EAa.#* fidwfc )L0fjLitx<nv £x $ tV r a ^ o U n K -
quino&ium vernum eum incidere ait idem «Aiomm fi-. EtH 3 So^ug rn
X0pu$ •9d«<nv (g) BctuvAdt mAxyfyjot 4 K tfw Kp \snfjmeJiou» tIw ■ & 4 *>&
EAflt$<w HAeiotc. Ergo idem erat cum Elaphebolione , &
proinde nonus a primo folftitiali. Meminerunt etiam ScholiaJPinda-
ri 'S A^oMaitB kJ& napfcwa pdwfc. Ode 111 Olymp. DW*) 4 ’ prors
m n M r A o ifo . okv y^Troll fj^ 4 k r
xoihavubtfjdtM , m ii <ft 4 Jltydem «ra]gA«ra<.
$ D E P E R I O D O A T T I C A .
r oxiM VM a periodo Olympica locum occupet Attica, fine