01.

21 12:43 AM

ETO UNG FORMAT NG SURING BASA:Proyekto sa Filipino 1"suring basa''ipinasa ni:

(panagalan ng nagpasa)(seksyon)ipinasa kay:(pangalan ng guro)(titulo ng akda)ni:
(may akda)* Pagkilala sa may akda* Uri ng panitikan* Layunin ng may akda* Tema o
paksa ng may akda* Mga tauhan o karaktersa akda* Tagpuan o panahon*
Nilalaman/balangkasng mga pangyayari* mga kaisipan/ideyangtaglay ng akda* istilo ng
pagkakasulatng akda* buod1) Pagkilala sa may AkdaIsinulat ni Arceli Salayon ang
"Ang kalupi" upang ipahiwatig sa mambabasa ang kanyang nais o reaksyon sa
isangpangyayari. Nais niyang ipamulat sa mga mambabasa ang kahulugan ng kanyang
saloobin.2) Uri ng Panitikan Ang maikling kwento ay isang anyo ng panitikan na
nagsasalaysay nang tuloy-tuloy ng isang pangyayaring hango satunay na buhay. Ito'y
may isa o ilang tauhan lamang, sumasaklaw ng maikling panahon, may isang kasukdulan
atnag-iiwan ng kakintalan o impresyon sa isip ng mambabasa. Ang kasukdulan ang
bahagi ng kwento na nagbibigay ngpinakamasidhi o pinakamataas na kapananabikan o
interes sa mambabasa. Ang kakintalan o impresyon naman angkaisipang naiiwan sa
isipan ng mga mambabasa. Ito ay matatapos sa isang upuan lamang, maari itong
magpakita ngiba't ibang damdamin at bumabase sa buhay ng isang tao, mayroon namang
kathang isip lamang.Ang maiklingkwento ay isang akdang pampanitikan na ang mga
pangyayari ay umiinog sa buhay na mga pangunahing tauhan.3) Layunin ng may Akda Ang
layunin ng Akda ay upang imulat ang mga mata ng mga mambabasa sa mga maaring
kalabasan o kahantunganng panghuhusga ng kapwa.4) Tema o Paksa ng Akda"Huwag mong
huhusgahan ang panlabas na kaanyuan kundi ang busilak na kalooban."5) Mga Tauhan o
karakter sa akda Aling Marta- pumunta sa palengke para mamili ng saangkap sa
lulutuing sangkapdahil yun ang araw ng pagtatapos ng kanyang anak- pinag-bintangan
niya ang bata- siya ang dahilan ng pagkamatay nitoBata- batang anak-mahirap- naka-
bangga kay AlingMarta- Ang pinag-bintangan ni Aling Marta sa palengke

6) Tagpuan o Panahonbahay- tinitirhan ni Aling Martapalengke- doon niya nakabangga

ang batapulisya-doon sila iniwan ng pulis para mag-usapmaaliwalas-ang panahon nung
namamalengke si aling Marta7) Nilalaman/Balangkas ng mga pangyayari Ang pangayayari
ay nagpapahayag ng pananawa ng may akda. Ang mga pagkapit ng mga pangayayari ay
maykaisahan mula umpisa hanggang wakas.Mga kaisipan/Ideyang taglay ng akda Ang Akda
ay nagtataglay at nagpapahiwatig ng mga tiyak na sitwasyon o karanasan. And akda ay
isangpaniniwalang kumokontrol sa buhay.9) Istilo ng Pagkakasulat ng Akda Ang istilo
ng pagkakasulat ng akda ay binase sa isang sitwasyon ,pangyayari o karanasan sa
buhay. Ito ay angkop saantas ng pag-unawa ng mga mambabasa.10) Buod"Ang
Kalupi''Isang maaliwalas na umaga nang naghahanda si Aling Marta para sa kanyang
pamamalengke. Araw ngayon ngpagtatapos ng kanyang anak. Nais niyang makapaghanda ng
masarap na putahe para sa tanghalian.Nasa palengke na si Aling Marta. Naririnig
niya ang ingay mula sa labas habang iniisip ang mga bibilhing sangkappara sa
lulutuing ulam. Nasa loob pa ang bilihan ng manok kaya pumasok siya sa loob."Mag-
iingat ka naman sa dinaraanan mo!" ang sabi ni Aling Marta"Pasensya na po." Sabi ng
Bata. Ang bata ay nakapantalon ng maruming maong na sa kahabaan ay pinag-ilang
lilis ang laylayan. Nakasuot ito nglibaging kamiseta, punit mula sa balikat hangang
pusod, na ikinalitaw ng kanyang butuhan at maruming dibdib.Natiyak ni Aling Marta
na ang bata ay anak-mahirap."Pasensiya!" sabi ni Aling Marta. "Kung lahat ng
kawalang-ingat mo ay pagpapasensiyahan nang pagpapasensiyahanay makakapatay ka ng
tao."Pagdaan niya sa bilihan ng mga tuyong paninda ay bumili na rin siya ng
mantika. Nang mangyaring kukunin na niyaang kanyang pitaka wala na ito sa kanyang
bulsa."Bakit ho?" anito."E ... e, nawawala ho ang aking pitaka," wala sa loob na
sagot ni Aling Marta."Ku, e, magkano ho naman ang laman?" ang tanong ng babae."Ang
tanda niyang laman ng kanyang kalupi ay pitumpong piso na siyang bigay na sahod ng
kanyang asawa nangsinundang gabi, Sabado. Ngunit ewan ba niya kung bakit ang di pa
ma'y nakikiramay nang tono ng nagtatanong aynakapagpalaki ng kanyang loob upang
sabihin, "E, sandaan at sampung piso."Nanatili siya sa pagkakatayo nang ilang
saglit, wari'y tinakasan ng lakas, nag-iisip ng mga nakaraang pangyayari.Maya-maya
ay parang kidlat na gumuhit sa kanyang alaala ang gusgusing batang kanyang
nakabangga. Hinanapniya ito at nakita malapit sa tindahan ng kangkong."Nakita rin
kita!" ang sabi niyang humihingal. "Ikaw ang dumukot ng pitaka ko, ano? Huwag kang
magkakaila!"Tiyakin ang kanyang pagsasalita; ibig niyang sa pagkalito ng bata sa
pag-iisip ng isasagot ay masukol niyang buung-buo. Ngunit ang bata ay mahinahong
sumagot:"Ano hong pitaka?" ang sabi ng bata. "Wala ho akong kinukuhang pitaka sa
ninyo.""Anong wala!" pasinghal na sabi ni Aling Marta. "Ikaw nga ang dumukot ng
pitaka ko at wala nang iba. Kunwari pa'ybinangga mo ako, ano, ha? Magaling,
magaling ang sistema ninyong iyan. Kikita nga kayo rito sa palengke."Maya-maya ay
may dumating na pulis at kinausap sila. Nagtanong ang pulis ng kaunting impormasyon
tungkol sabata."Kung maari ay sumama kayo sa amin sa pulisya upang pag-usapan ang
tungkol sa bagay na ito.Sumama ang dalawa sa pulisya.Nang makarating sila roon ay
iniwan muna sila ng pulis. Hindi na nakapagtimpi si Aling Marta at hinablot ang
bata. Sinaktan niya ito."Kahit kapkapan niyo pa ako ay wala kayong makikita sa
akin!" Sabi ng bata sabay takbo ng walang lingun-lingunkasabay nito ang harurot ng
isang sasakyan na siya namang dahilan ng pagkaaksidente ng bata.

"Kahit na kapkapan niyo pa ako. Wala kayong makikita sa akin" Ang Mga huling Salita
na nasambit ng bata kasabayng pagkawala nito.Namutla si Aling Marta. Tila sinisisi
ang sarili sa mga pangyayari. Sa kabilang banda ay naisip niya ang asawa at anakna
kanina pa ay naghihintay sa kanya. Inisip niya kung paano makapag-uuwi ng ulam
samantalang wala na siyangpera.Nangutang siya sa tindahan.Nang siya ay makauwi
sinalubong siya ng kanyang asawa at anak."Saan po kayo kumuha ng pambili, inay?"
tanong ng anak""Saan pa, e di sa pitaka.""Ngunit naiwan niyo ho ang inyong
pitaka."Noon rin ay naalala ni Aling Marta ang mga katagang sinabi ng bata na
kanyang pinagbintangan."Kahit na kapkapan niyo pa ako. Wala kayong makikita sa
akin."