29.06.

2013

Hareket Sistemi

Hareket sisteminin 3 unsuru var:

Kemikler Hakkında Genel Bilgi, • Kemik (Osteoloji)
Kemiklerin Gelişimi ve

om
• Eklem (Artroloji)
Kemiklerin Sınıflandırılması • Kas (Myoloji)

• Kemikler insan vücudunda

iskeleti (skeletum) oluştururlar

.c
ss
re
dp
or
İskelet: 2 bölüme ayrılır: • Yeni doğanlarda 270 kemik
• Appendiküler iskelet: • 14 yaşında 256 kemik var
– Üst ekstremiteler • Erişkinlerde toplam 206 kemik
.w

– Alt ekstremiteler
• Kemikler vücut ağırlığının
• Aksial iskelet: %15’ini oluşturur
ri

– Cranium (baş iskeleti)

– Columna vertebralis (omurga)
– Thorax (göğüs kemikleri)
t la
no
rs

Kemiğin görevleri:
de

Skeleton axiale Skeleton

appendiculare
• Vücudumuza şekil verir ve organları
taşırlar.
tip

Cranium 22 Ossa membri 64

Columna vertebralis 26 superioris • Bir kısım hassas organların
Costae 24 Ossa membri 62
korunmasını sağlarlar.
Sternum 1 inferioris
Os hyoideum 1 • Harekete destek sağlarlar.

• Hematopoetik organ.

• Kalsiyum ve fosfor mineralleri için

depo görevi yaparlar.
TOPLAM 74 126

1
 29.06.2013

Kemiklerin Yapısı Kemik mikroskobisi

a) Kemik Hücreleri:
– Osteoblast • Osteocyte
– Osteosit • Kemik matrix (hücrelerarası madde)

om
– Osteoklast

b) Hücreler arası matriks

Matriksin yaklaşık 1/3’ü organik

.c
2/3’ü ise inorganik maddelerden
oluşur.

ss
osteocyte

re
dp
Kemik matriks Kemiğin Yapısı
or
Organik maddeler (%30-40)
İnorganik Maddeler:
• Kollajenler
.w

• kalsiyum fosfat:
• Kemiğe esnekliği verir
%85
• kalsiyum karbonat:
İnorganik maddeler (%60-70) %10
ri

• Kemiğe sertlik verir • magnezyum fosfat:

• Tuzlar %1.5
la

• kalsiyum florit
• kalsiyum klorit
t
no
rs

Kemik çeşitleri
de

• Kompakt kemik (substantia Kemiğin Bölümleri

compacta)
• Süngerimsi kemik (substantia
tip

spongiosa) • Diaphysis
• Epiphysis
• Periosteum: Kemik zarı
• Metaphysis
• Medulla: Kemik iliği
– Kırmızı kemik iliği (medulla
ossium rubra): Gençlerde
görülür
– Sarı kemik iliği (medulla
ossium flava): Yaşlılarda
görülür

2
 29.06.2013

Kemiklerin damarları Kemik beslenmesi

ve sinirleri
• Arterler kemiğe periosteumdan
girerler
(foramen nutricium)

om
• Önce kompakt kemiği sonra
spongios kemiği besler

• Havers kanalları (compaq-

beslenme)

.c
• Wolkman kanalları

ss
re
Kemikleşme (ossification)
dp
or
• İntramembranöz kemikleşme (Desmal kemikleşme-bağ
dokusundan)
kafa kemiklerinin bir kısmı (desmocranium)
clavicula
.w

• İntrakartilaginöz kemikleşme (Kondral kemikleşme-

kıkırdak dokusundan)
chondrocranium
ri

a) enchondral
la

b) perichondral
t
no
rs
de

Desmal Kemikleşme Kondral kemikleşme

• Mesenchym
tip

• Kıkırdak
• Mesenchym • Kemik
• Kemik

3
 29.06.2013

Kemikleşme (ossification)

• Primer kemikleşme merkezi:

• Genellikle kemiklerin gövdesindedir
• İntrauterin hayatın 7-12. haftalarında başlar
• Doğumda tüm kemiklerde vardır

om
• Sekonder kemikleşme merkezi:
• Epifiz bölgesinde görülür
• Kemiğin uzunlamasına büyümede önemlidir

• Epifiz ile diafiz (metafiz) arasındaki bu faal çizgiye büyüme

çizgisi (linea epiphysialis) denir

.c
• Kısa kemikler tek merkezden gelişir
• Sadece calcaneus iki merkezden gelişir

ss
re
dp Kemikte Büyüme
• Uzunlamasına büyüme
or
.w
ri
t la
no
rs

Kemikte Büyüme
de

• Enlemesine büyüme: Periost stratum fibrosum

stratum osteogenicum
tip

4
 29.06.2013

Periost İskelet
• Koruma ve destek fonksiyonları,
• Kemiği dıştan çevreleyen zar
• Kan hücrelerinin yapımı,
• Bazı minerallerin depolanması

om
a) Stratum fibrosum
(fibröz tabaka) • Kasların tutunma yerleri olduklarından hareket
sisteminin önemli bir parçasıdırlar.
b) Stratum osteogenicum
(osteojenik tabaka)

.c
ss
re
dp Uzun kemikler (ossa longa)

• Uzun kemikler (ossa longa)

or
Kemik çeşitleri
– Humerus, femur
• Kısa kemikler (ossa brevia)
– Ossa carpi, ossa tarsi (el-ayak bileği kemikleri)
.w

• Yassı kemikler (ossa plana)

– Os parietale, os occipitale, costae, sternum
• Sesamoid kemikler (ossa sesamoidea)
– Patella
ri

• Havalı kemikler (ossa pneumatica)

– Cellulae ethmoidales, proc. mastoideus (os
la

temporale), maxilla
• Düzensiz kemikler (ossa irregularia)
– Sacrum, coxae, zygomaticum, maxilla ve mandibula
t
no
rs

Uzun kemikler (ossa longa) Kısa kemikler (ossa brevia)

de
tip

5
 29.06.2013

Kısa kemikler (ossa brevia) Yassı kemikler (ossa plana)

om
.c
ss
re
Yassı kemikler (ossa plana)
dp
Yassı kemik
or

• Dış kompakt kısım

.w

• Diploe aralığı
• İç kompakt kısım
ri
t la
no
rs

Sesamoid kemikler (ossa sesamoidea) Havalı kemikler (ossa pneumatica)

de
tip

6
 29.06.2013

Havalı kemikler (ossa pneumatica) Havalı kemikler (ossa pneumatica)

om
.c
ss
re
Düzensiz kemikler (ossa irregularia)
dp
Düzensiz kemikler (ossa irregularia)
or
.w
ri
t la
no
rs

Düzensiz kemikler (ossa irregularia)

de

Düzensiz kemikler (ossa irregularia)

tip

7
 29.06.2013

Düzensiz kemikler (ossa irregularia)

om
.c
ss
re
dp
or
.w
ri
t la
no
rs
de
tip