Sieci bezprzewodowe.

Przewodnik po sieciach
Wi-Fi i szerokopasmowych
sieciach bezprzewodowych.
Wydanie II
Autor: John Ross
ISBN: 978-83-246-1899-6
Tytu oryginau: The Book of Wireless:
A Painless Guide to Wi-Fi and
Broadband Wireless, 2nd edition
Format: 170x230, stron: 376
Poznaj tajemnice sieci i korzystaj z Internetu, gdzie tylko zechcesz!
Jak dziaaj sieci Wi-Fi?
Jak bezpiecznie wsppracowa z dostawc usug internetowych?
Jak podczy si do istniejcej ju sieci bezprzewodowej?
Szerokopasmowe sieci bezprzewodowe zbliaj nas do wymarzonego stanu, jakim jest
zapewnienie wszystkim dostpu do Internetu, bez wzgldu na aktualne miejsce ich
pobytu. Zawsze i wszdzie dostpne usugi internetowe mog zmieni nasz tryb ycia,
metody pracy i sposb korzystania z rozrywek. Jednak bez waciwego przewodnika
sieci bezprzewodowe mog wydawa si skomplikowane i sprawia wiele problemw.
O tym, jak sobie z nimi skutecznie radzi i jednoczenie wykorzystywa ich moliwoci,
dowiesz si z tego podrcznika.
Ksika Sieci bezprzewodowe. Przewodnik po sieciach Wi-Fi i szerokopasmowych
sieciach bezprzewodowych. Wydanie II zawiera przejrzyste wyjanienia wszelkich
zagadnie zwizanych z zakadaniem i uywaniem sieci bezprzewodowych, a take
ciekawe informacje na temat nowych i przyszych standardw bezprzewodowej
szerokopasmowej transmisji danych. Dziki temu podrcznikowi dowiesz si, jak
skonfigurowa sprzt i oprogramowanie dla Twojej sieci Wi-Fi, a take poznasz sposoby
wyszukiwania sieci otwartych i ochrony prywatnoci podczas korzystania z Internetu
w miejscach publicznych. Nauczysz si korzysta z usug VoIP za porednictwem
poczenia bezprzewodowego i bdziesz mg wykonywa tanie poczenia telefoniczne.
Wprowadzenie do sieci
Dziaanie sieci bezprzewodowych
Zarzdzanie poczeniami Wi-Fi
Korzystanie z programw do konfiguracji sieci bezprzewodowych
Bezpieczestwo sieciowe
cza dalekosine typu punkt-punkt
Alternatywne sposoby szerokopasmowej transmisji danych
Smartfony i urzdzenia typu PDA
Wirtualne sieci prywatne
Wykorzystanie czy szerokopasmowych do rozmw telefonicznych

Spis treci

PODZIKOWANIA ................................................................................... 15
WSTP ...................................................................................................... 17
1
WPROWADZENIE DO TEMATYKI SIECI ................................................... 21
Przesyanie danych .................................................................................................................22
Bity i bajty ...........................................................................................................................22
Kontrola bdw ................................................................................................................23
Uzgadnianie ........................................................................................................................23
Odnajdowanie odbiorcy .....................................................................................................24
Model ISO OSI .......................................................................................................................27
Warstwa fizyczna ...............................................................................................................28
Warstwa cza danych ........................................................................................................28
Warstwa sieciowa ..............................................................................................................28
Warstwa transportowa ......................................................................................................28
Warstwa sesji .....................................................................................................................29
Warstwa prezentacji ..........................................................................................................29
Warstwa aplikacji ...............................................................................................................29
Podsumowanie .......................................................................................................................29
2
WPROWADZENIE DO TEMATYKI SIECI BEZPRZEWODOWYCH ............... 31
Dziaanie sieci bezprzewodowych .........................................................................................32
Fale radiowe .......................................................................................................................33
Bezprzewodowe sieci transmisji danych ............................................................................35
Korzyci cznoci bezprzewodowej .....................................................................................41
Bezprzewodowe usugi przesyania danych ...........................................................................41
Wi-Fi ...................................................................................................................................42
Bezprzewodowe usugi telefonii komrkowej ..................................................................45

WiMAX .............................................................................................................................. 46
A co z technologi Bluetooth? ........................................................................................... 48
Przydzielanie czstotliwoci .............................................................................................. 48
Wybr usugi .......................................................................................................................... 50
3
JAK DZIAAJ SIECI WI-FI? ..................................................................... 53
Kontrola sieci Wi-Fi ................................................................................................................ 53
Warstwa fizyczna................................................................................................................ 53
Warstwa kontroli dostpu (MAC, Media Access Control)................................................. 55
Pozostae warstwy kontroli dostpu.................................................................................. 56
Protokoy w sieciach Wi-Fi..................................................................................................... 56
Czstotliwoci radiowe .......................................................................................................... 57
Kanay bezprzewodowe..................................................................................................... 58
Zmniejszanie interferencji .................................................................................................. 59
Urzdzenia sieciowe............................................................................................................... 60
Karty sieciowe .................................................................................................................... 61
Punkty dostpu................................................................................................................... 62
Budowa sieci....................................................................................................................... 63
Sieci publiczne i prywatne .................................................................................................. 65
Podsumowanie ....................................................................................................................... 66
4
SPRZT W SIECIACH WI-FI ...................................................................... 67
Wszyscy mwi tym samym jzykiem (lepiej lub gorzej) ...................................................... 67
Karty sieciowe ....................................................................................................................... 69
Rodzaj obudowy ................................................................................................................ 70
Antena wewntrzna czy zewntrzna? .......................................................................... 75
Wspdziaanie ................................................................................................................... 76
Sterowniki do kart sieciowych .......................................................................................... 77
Komfort pracy ................................................................................................................... 79
Bezpieczestwo ................................................................................................................. 81
Dokumentacja i wsparcie techniczne ................................................................................ 82
Reputacja ........................................................................................................................... 83
Karty sieciowe dla sieci ad hoc .............................................................................................. 83
Karty sieciowe podwjnego przeznaczenia ........................................................................... 84
Punkty dostpu ...................................................................................................................... 85
Standardy operacyjne ........................................................................................................ 86
Homogeniczne bezprzewodowe sieci lokalne .................................................................. 86
Bezprzewodowy dostp do przewodowej sieci lokalnej .................................................. 87
Poczenie punktu dostpu z koncentratorem kablowym ................................................ 88
Bramy szerokopasmowe ................................................................................................... 89
Wiele punktw dostpu .................................................................................................... 90
Punkty dostpu o zwikszonej wydajnoci ....................................................................... 91

Spis treci

Anteny zewntrzne ................................................................................................................92

Charakterystyki anten ........................................................................................................93
Jak wybra anten ..............................................................................................................95
Konstruowanie wasnych anten .........................................................................................96
Kiedy korzysta z anten kierunkowych? ............................................................................96
Anteny tworz cakiem inny wiat .....................................................................................98
Pora na zakupy .......................................................................................................................99
5
ZARZDZANIE POCZENIAMI WI-FI ................................................. 101
Instalowanie karty sieciowej PCMCIA .................................................................................101
Instalowanie karty sieciowej USB .........................................................................................102
Instalowanie wewntrznej karty sieciowej w komputerze przenonym .............................103
Instalowanie wewntrznej karty sieciowej w komputerze stacjonarnym ............................104
Instalowanie sterownika .......................................................................................................104
Wybr programu kontrolnego .............................................................................................106
Program narzdziowy Poczenie sieci bezprzewodowej firmy Microsoft .....................106
Program PROSet/Wireless firmy Intel ..............................................................................114
Inne karty Wi-Fi i programy kontrolne ............................................................................116
Informacje o stanie poczenia .............................................................................................117
Zmiana ustawie konfiguracyjnych karty sieciowej ..........................................................119
Konfigurowanie poczenia sieciowego ................................................................................120
Przemieszczanie si midzy sieciami ...............................................................................121
Nie tylko Windows ..............................................................................................................122
Poziom i jako sygnau ........................................................................................................123
6
SIECI WI-FI W SYSTEMACH WINDOWS ................................................... 127
Oglnie o konfiguracji sieci bezprzewodowych w systemie Windows ................................129
Adresy IP ..........................................................................................................................129
Maska podsieci .................................................................................................................131
Bramy ...............................................................................................................................131
Serwery DNS ...................................................................................................................132
Udostpnianie plikw i drukarek .....................................................................................132
Opcje konfiguracji karty sieciowej ...................................................................................133
Nazwa komputera ...........................................................................................................133
Konfigurowanie sieci w systemie Windows .........................................................................135
Czy masz najnowsze oprogramowanie sprztowe? ........................................................135
Korzystanie z programw do konfiguracji sieci bezprzewodowych .....................................135
Parametry karty sieciowej ................................................................................................141
Nazwa komputera ...........................................................................................................142
Rozwizywanie problemw z poczeniem .........................................................................144

Spis treci

7
SIECI WI-FI W SYSTEMACH LINUX I UNIX ............................................ 145
Sterowniki, zaplecze i inne szczegy .................................................................................. 146
Gdzie szuka sterownikw? ............................................................................................ 148
Sterowniki dla systemu Linux .......................................................................................... 149
Sterowniki dla systemu Unix ........................................................................................... 152
Programy do obsugi Wi-Fi .................................................................................................. 152
Korzystanie z programw wbudowanych ....................................................................... 153
Dodatkowe programy do obsugi Wi-Fi .......................................................................... 155
Zagldamy pod mask ..................................................................................................... 157
Narzdzia bezprzewodowe ............................................................................................ 158
Programy dziaajce w oparciu o Wireless Tools ............................................................ 159
Programy monitorujce ................................................................................................... 160
Konfigurowanie punktu dostpu ......................................................................................... 161
Wi-Fi w systemach Unix ...................................................................................................... 162
Narzdzia konfiguracyjne ................................................................................................ 162
wiconfig i wicontrol ......................................................................................................... 162
8
WI-FI W KOMPUTERACH MACINTOSH ................................................. 165
Sprzt typu AirPort ............................................................................................................. 166
Konfigurowanie sieci typu AirPort ....................................................................................... 167
Instalowanie sprztu ........................................................................................................ 168
Uruchamianie programu AirPort Setup Assistant ............................................................ 168
AirPort Utility .................................................................................................................. 169
Ikona AirPort Status ........................................................................................................ 169
Korzystanie z sieci bezprzewodowej typu AirPort ......................................................... 170
Podczanie komputerw Macintosh do innych sieci .......................................................... 170
Korzystanie z kart sieciowych innych producentw ni Apple na komputerach Macintosh ...... 171
czenie kart sieciowych typu AirPort z punktami dostpu innego typu ............................ 172
czenie innych klientw sieci Wi-Fi z sieci typu AirPort .................................................. 173
Waciwoci sieci ............................................................................................................. 174
Konfigurowanie stacji bazowej AirPort Extreme w systemie Windows ............................. 174
Czy AirPort jest najlepszym rozwizaniem? ........................................................................ 175
9
INSTALOWANIE I KONFIGUROWANIE PUNKTW DOSTPU ............... 177
Instalowanie punktw dostpu ............................................................................................ 178
Konfigurowanie punktu dostpu za pomoc przegldarki internetowej ......................... 180
DHCP i inne atrakcje ....................................................................................................... 182
Adresy serwerw DNS ................................................................................................... 183
Polecenia i parametry konfiguracyjne .............................................................................. 183
Ile punktw dostpu? .......................................................................................................... 188
Sie z wieloma punktami dostpu ................................................................................... 191

10

Spis treci

Testowanie pomieszcze .....................................................................................................191

Wykonanie planu pomieszcze ........................................................................................192
Testowanie i jeszcze raz testowanie ................................................................................196
Zakcenia ............................................................................................................................200
Zalety sieci mieszanych ........................................................................................................202
Punkty dostpu wyposaone w funkcje koncentratorw
lub routerw dziaajcych jak bramy ...............................................................................203
Zwikszanie zasigu sieci .....................................................................................................204
Kwestie prawne ...............................................................................................................205
Zewntrzne anteny i punkty dostpu ..............................................................................206
Sieci akademickie .............................................................................................................212
Podczanie punktw dostpu do sieci LAN i internetu ......................................................213
Podczanie ssiadw do sieci ...............................................................................................215
Jak bezpiecznie wsppracowa z dostawc usug internetowych? ......................................215
Bezpieczestwo sieciowe kady jest twoim ssiadem ................................................217
10
CZA DALEKOSINE TYPU PUNKT-PUNKT .................................... 219
Rozszerzanie sieci lokalnej ...................................................................................................220
Broutery ...............................................................................................................................222
Poczenia typu punkt-punkt i punkt-wielopunkt ....................................................................223
Instalowanie cza typu punkt-punkt ....................................................................................224
Wybr cieki sygnau ......................................................................................................225
cza dalekosine ...........................................................................................................225
Pozycjonowanie anten .....................................................................................................226
Przeszkody i przekazywanie sygnau ................................................................................228
Alternatywy dla czy Wi-Fi typu punkt-punkt .....................................................................229
Anteny do kart sieciowych ...................................................................................................230
A moe by tak zbudowa wasn anten? ........................................................................230
11
PODCZANIE SI DO ISTNIEJCEJ SIECI WI-FI .................................... 235
Publiczne sieci Wi-Fi nie s bezpieczne ................................................................................236
Wyszukiwanie punktu dostpu Wi-Fi ...................................................................................237
Bezpieczestwo danych .......................................................................................................240
NetStumbler i inne programy nasuchujce .........................................................................241
Publiczne punkty dostpu ................................................................................................242
Miejskie sieci Wi-Fi ...............................................................................................................245
Darmowy dostp do internetu .........................................................................................246
Niezabezpieczone prywatne punkty dostpu ......................................................................248

Spis treci

11

12
BEZPIECZESTWO SIECI BEZPRZEWODOWYCH ................................... 253
Ochrona sieci i danych ......................................................................................................... 256
Ochrona komputera ........................................................................................................ 259
Narzdzia bezpieczestwa Wi-Fi ........................................................................................ 260
Nazwa sieci (identyfikator SSID) ..................................................................................... 260
Szyfrowanie WEP ............................................................................................................ 262
Szyfrowanie WPA ............................................................................................................ 266
Kontrola dostpu (filtrowanie adresw MAC) ................................................................ 268
Wirtualne sieci prywatne ................................................................................................. 269
Uwierzytelnianie standard 802.1x .............................................................................. 270
Zapory sieciowe .................................................................................................................. 270
Trzymanie intruzw na odlego ................................................................................... 271
Odseparowanie sieci lokalnej od internetu ..................................................................... 273
Punkty dostpu wyposaone w zapory sieciowe ............................................................ 274
Oprogramowanie dla zapr sieciowych .......................................................................... 276
Wyczanie DHCP ............................................................................................................... 278
Odczanie zasilania ............................................................................................................. 278
Fizyczne bezpieczestwo .................................................................................................... 279
Udostpnianie sieci na zewntrz ......................................................................................... 281
Uwagi kocowe na temat bezpieczestwa sieci Wi-Fi ........................................................ 283
13
ALTERNATYWNE SPOSOBY
SZEROKOPASMOWEJ TRANSMISJI DANYCH .....................................285
Co jest nie tak z Wi-Fi? ........................................................................................................ 286
Szerokopasmowe usugi transmisji danych .......................................................................... 286
Porwnanie technologii ....................................................................................................... 289
Wybr dostawcy usug ........................................................................................................ 291
Zasig .............................................................................................................................. 292
Szybko transmisji danych .............................................................................................. 292
Koszt ................................................................................................................................ 292
Wybr karty sieciowej ..................................................................................................... 293
Obsuga i pomoc techniczna ........................................................................................... 293
Szerokopasmowe usugi bezprzewodowe na caym wiecie .......................................... 294
Podczanie si do szerokopasmowych sieci bezprzewodowych ....................................... 294
Korzystanie z kilku komputerw ......................................................................................... 295
Bezpieczestwo usug szerokopasmowych ......................................................................... 296
Clearwire, Sprint i inne usugi typu pre-WiMAX ................................................................. 297
Szerokopasmowy, bezprzewodowy dostp do internetu
w samochodach i innych rodkach transportu .................................................................... 298
TracNet ........................................................................................................................... 300
Anteny zewntrzne ......................................................................................................... 301
Kwestie bezpieczestwa ................................................................................................. 301

12

Spis treci

14
SMARTFONY I URZDZENIA TYPU PDA .............................................. 303
Dostp do internetu za pomoc urzdze typu PDA i innych urzdze przenonych ........304
Wybr smartfonu .................................................................................................................305
Systemy operacyjne instalowane w smartfonach .............................................................306
Co wybra? ..........................................................................................................................314
15
WIRTUALNE SIECI PRYWATNE .............................................................. 315
Metody VPN ........................................................................................................................318
Serwery sieci VPN ...............................................................................................................319
Konfigurowanie serwera Windows do obsugi bezprzewodowych sieci VPN ................319
Serwery VPN w systemie Unix ........................................................................................321
Sprzt sieciowy z wbudowan obsug sieci VPN ...........................................................322
Oprogramowanie klienta sieci VPN .....................................................................................323
Konfigurowanie systemu Windows do obsugi sieci VPN ................................................323
Klient L2TP/IPSec sieci VPN firmy Microsoft ...................................................................327
Tworzenie pocze w systemie Windows ......................................................................327
Opcje systemu Windows XP ...........................................................................................328
Klienci VPN dla systemu Unix ..........................................................................................330
Korzystanie z bezprzewodowych wirtualnych sieci prywatnych .........................................331
Nawizywanie poczenia ................................................................................................333
Omijanie pocze VPN ...................................................................................................334
Korzystanie z sieci VPN za porednictwem sieci publicznych .........................................334
16
WYKORZYSTANIE CZY SZEROKOPASMOWYCH
DO ROZMW TELEFONICZNYCH .......................................................... 337
Korzystanie z VoIP za porednictwem szerokopasmowych
czy bezprzewodowych i WiMAX ........................................................................................340
Przesyanie gosu za porednictwem czy Wi-Fi .................................................................342
17
WSKAZWKI I PORADY ........................................................................ 347
Komputer nie wykrywa mojej karty sieciowej .....................................................................347
Program obsugi pocze bezprzewodowych uruchamia si nawet wtedy,
gdy nie korzystam z karty sieciowej .....................................................................................349
Mj komputer nie moe si poczy z sieci lokaln ..........................................................350
Mj komputer czy si z niewaciw sieci ........................................................................350
Widz sie lokaln, ale nie mog poczy si z internetem ................................................351
Mam dostp do internetu, ale nie widz innych komputerw w sieci LAN ........................351
Sygna jest saby lub niskiej jakoci .......................................................................................352
Nie mog znale sieci publicznej ........................................................................................352
Nie wiem, czy jestem w zasigu sieci ..................................................................................352
Sie dziaa bardzo wolno ......................................................................................................353

Spis treci

13

Mj komputer zrywa poczenie ......................................................................................... 353

Moja sie Wi-Fi ulega awarii ............................................................................................... 354
Czy mog poprawi wydajno za pomoc anteny zewntrznej? ....................................... 354
Co jeszcze mog zrobi, aby poprawi wydajno sieci? .................................................... 355
Kiedy przechodz do innego punktu dostpu, karta sieciowa gubi poczenie ............... 356
Gdzie mog znale dokumentacj standardw Wi-Fi? ...................................................... 356
Jak mog si dowiedzie, kto jest producentem mojej karty sieciowej? ............................. 356
W jaki sposb sprawdzi, czy na karcie sieciowej
lub w punkcie dostpu jest zainstalowana najnowsza wersja oprogramowania? ................ 358
Nie mog uzyska poczenia z sieci szerokopasmow .................................................... 359
Mam kopot z nawizaniem poczenia z sieci VPN .......................................................... 359
W jaki sposb mog wyduy czas pracy baterii komputera? ............................................ 360
Czy punkt dostpu moe dziaa jako most sieciowy? ...................................................... 361
Podobno sygnay radiowe emitowane
przez telefony komrkowe mog by szkodliwe. A jak to jest z Wi-Fi? ................................. 361
SKOROWIDZ ......................................................................................... 363

14

Spis treci

3
Jak dziaaj sieci Wi-Fi?
BEZPRZEWODOWE SIECI ETHERNET, ZNANE LEPIEJ JAKO WI-FI,
ROZPROWADZAJ DANE KOMPUTEROWE W SIECIACH LOKALNYCH ZA POMOC SYGNALIZACJI RADIOWEJ W TECHNOLOGII

rozproszonego widma. Ten rozdzia opisuje szczegy techniczne zwizane z sieciami Wi-Fi, wcznie z rnicami,
jakie wystpuj midzy standardami Wi-Fi i struktur sieci.
Zawiera rwnie informacje o bezprzewodowych punktach dostpu
(zwanych te stacjami bazowymi) i kartach sieciowych.

Kontrola sieci Wi-Fi

Specyfikacje standardu Wi-Fi kontroluj sposb przesyania danych w warstwie
fizycznej (cze radiowe) i definiuj warstw kontroli dostpu (MAC, ang. Media
Access Control), ktra poredniczy w wymianie danych midzy warstw fizyczn
a pozosta struktur sieci.

Warstwa fizyczna
W sieci standardu 802.11 nadajnik radiowy dodaje do kadego pakietu 144-bitow
preambu, ktra skada si ze 128 bitw, wykorzystywanych przez odbiornik do
synchronizacji z nadajnikiem, oraz z 16-bitowego pola sygnalizujcego pocztek
ramki (ramka to pakiet zawierajcy dodatkowe dane na pocztku lub na kocu

cigu bitw). Po preambule znajduje si 48-bitowy nagwek zawierajcy informacje o szybkoci przesyania danych, dugoci danych zawartych w pakiecie
oraz sekwencj sumy kontrolnej. Nagwek ten nazywany jest preambu PHY
(od ang. physical fizyczny), poniewa kontroluje on warstw fizyczn (w modelu
ISO) cza komunikacyjnego.
Poniewa nagwek zawiera informacj o szybkoci przesyania danych, razem
z preambu jest zawsze przesyany z szybkoci 1 Mbps. Dlatego te, nawet jeli
cze sieciowe dziaa z pen szybkoci 11 Mbps, efektywna szybko transferu
danych moe by znacznie nisza. W praktyce w najlepszym razie mona oczekiwa
osignicia ok. 85 procent szybkoci nominalnej. Naley te pamita, e inne
rodzaje danych nadmiarowych, znajdujcych si w pakietach, jeszcze bardziej
zmniejszaj rzeczywist prdko transferu.
Ta 144-bitowa preambua zostaa odziedziczona po starszym i wolniejszym systemie DSSS. Zostaa ona wczona do standardu, aby zapewni zgodno urzdze
pracujcych w standardzie 802.11b z urzdzeniami pracujcymi w starszych
standardach, w rzeczywistoci jednak do niczego si nie przydaje. Dlatego te
istnieje moliwo korzystania z 72-bitowej preambuy. W przypadku tej krtszej preambuy pole synchronizacji skada si z 56 bitw, po ktrych wystpuje
16-bitowe pole sygnalizujce pocztek ramki, takie samo jak to, ktre wystpuje
w duszej preambule. 72-bitowa preambua nie jest kompatybilna ze starszym
sprztem pracujcym w standardzie 802.11, w przypadku nowoczesnych sieci
Wi-Fi nie ma to jednak znaczenia, poniewa wszystkie wzy sieci rozpoznaj
jej krtszy format. Pod wszystkimi innymi wzgldami krtsza preambua dziaa
rwnie dobrze jak dusza.
W sieci komputerowej przetwarzanie dugiej preambuy trwa maksymalnie
192 milisekundy, a krtszej 96 milisekund. Innymi sowy, krtsza preambua
powoduje dwukrotne zmniejszenie iloci informacji nadmiarowych w kadym
pakiecie. Daje to du rnic w rzeczywistej szybkoci transmisji danych, zwaszcza w przypadku przesyania danych strumieniowych, takich jak dwik, wideo
oraz usugi telefonii internetowej.
Cz producentw stosuje domylnie dug preambu, a inni uywaj krtkiej.
Zazwyczaj istnieje moliwo zmiany dugoci preambuy za pomoc oprogramowania sucego do konfigurowania kart sieciowych i punktw dostpu.
Z punktu widzenia wikszoci uytkownikw dugo preambuy to tylko jeden
z technicznych szczegw, nad ktrym nie trzeba si zastanawia, jeli tylko
wszystkie urzdzenia uywaj preambuy tej samej dugoci. 15 lat temu, gdy
najpopularniejszym sposobem wymiany danych midzy odlegymi komputerami
byy modemy telefoniczne, wszyscy musieli wiedzie, jak ustawi liczb bitw
danych i bit stopu, gdy prbowali nawiza poczenie modemowe. Mona byo
nie wiedzie, czym dokadnie jest bit stopu (to czas wymagany do tego, by drukarka
moga przej do stanu oczekiwania po wysaniu lub odebraniu kadego z bajtw
przez teleks), wiadomo jednak byo, e ustawienia te musz by takie same na
obu kocach poczenia. Dugo preambuy jest rwnie tajemniczym ustawieniem. Musi by ona taka sama w kadym wle sieci, wikszo osb nie musi
jednak o tym wiedzie ani si nad tym zastanawia.

54

Rozdzia 3

Warstwa kontroli dostpu (MAC, Media Access Control)

W ramach modelu ISO warstwa kontroli dostpu (ktr zwykle okrela si jako
podwarstw warstwy cza danych) sprawuje kontrol nad przesyaniem danych
w sieci radiowej. Korzystajc z zestawu regu, zwanych w skrcie CSMA/CA
(ang. carrier sense multiple access/collision avoidance protok wielodostpu
do cza ze ledzeniem stanu nonika i unikaniem kolizji), warstwa kontroli dostpu odpowiada za unikanie kolizji i konfliktw podczas przesyania danych oraz
obsuguje funkcje bezpieczestwa, zdefiniowane w standardach 802.11. Jeli sie
zawiera kilka punktw dostpu, ta warstwa przypisuje kadego klienta sieci do
punktu dostpu zapewniajcego mu najlepsz jako sygnau.
Gdy kilka wzw sieci prbuje rwnoczenie wysa dane, protok CSMA/CA
nakazuje wszystkim wzom, z wyjtkiem jednego, wybranego, zakoczenie
transmisji i podjcie prby nadawania w pniejszym czasie. Wybrany wze
ma wtedy moliwo wysania swojego pakietu. Protok CSMA/CA dziaa w nastpujcy sposb: gdy wze sieci jest gotowy do wysania pakietu, zaczyna najpierw nasuchiwa, czy w orodku s obecne inne sygnay. Jeli niczego nie wykryje, wwczas odczekuje losowo wybrany (lecz krtki) okres, a nastpnie nasuchuje
ponownie. Jeeli wci nie wykrywa adnego sygnau, wysya pakiet. Odbiornik
po otrzymaniu pakietu przetwarza go i jeli dotar nienaruszony, wysya nadajnikowi potwierdzenie odbioru. Jeli jednak wze nadawczy nie odbierze potwierdzenia, zakada, e w sieci wystpia kolizja z innym pakietem, w zwizku
z czym odczekuje wybrany losowo czas, a nastpnie ponawia prb wysania
pakietu.
Protok CSMA/CA ma take dodatkow funkcj, ktra umoliwia zdefiniowanie punktu dostpu (speniajcego funkcj mostu midzy bezprzewodow sieci
lokaln i sieci szkieletow) jako punktu koordynacyjnego, ktry odpowiada za
nadawanie priorytetu wzowi wysyajcemu dane, dla ktrych istotny jest czas
przesyu (takie jak przekaz gosowy lub media strumieniowe).
Do autoryzacji urzdzenia w sieci warstwa kontroli dostpu dysponuje dwoma
mechanizmami uwierzytelniania: otwartym i za pomoc klucza wspdzielonego.
Konfigurujc sie, naley pamita o tym, e wszystkie wzy musz uywa tego
samego sposobu uwierzytelniania. Za wysyanie danych przez wysze warstwy
sieciowe odpowiadaj funkcje administracyjne warstwy kontroli dostpu, co odbywa si za porednictwem wymiany (lub prb wymiany) serii ramek sterujcych.
Ponadto warstwa sieciowa moe ustawia nastpujce opcje na kartach sieciowych:
Q Tryb zasilania karty sieciowe obsuguj dwa tryby zasilania: tryb staego
czuwania (ang. continuous aware mode) i tryb oszczdzania energii
z odpytywaniem (ang. power save polling mode). W trybie staego czuwania
odbiornik radiowy jest zawsze wczony i cay czas pobiera energi.
W trybie oszczdzania energii z odpytywaniem odbiornik przez wikszo
czasu jest nieaktywny, ale okresowo odpytuje punkt dostpu, aby sprawdzi,
czy nie pojawiy si nowe wiadomoci. Jak sama nazwa wskazuje,
tryb oszczdzania energii z odpytywaniem zmniejsza zuycie baterii
w urzdzeniach przenonych, takich jak laptopy czy palmtopy
(PDA, ang. Personal Digital Assistants).
Jak dziaaj sieci Wi-Fi?

55

Q Kontrola dostpu karty sieciowe zawieraj mechanizm kontroli dostpu,

ktry uniemoliwia korzystanie z sieci nieautoryzowanym uytkownikom.
Sie Wi-Fi moe stosowa dwa rodzaje kontroli dostpu: SSID (nazw
sieci) i adres MAC (unikatowy cig znakw, identyfikujcy kady wze
w sieci). Kady wze musi mie zapisany programowo identyfikator
SSID, w przeciwnym razie punkt dostpu nie pozwoli na utworzenie
poczenia z takim wzem. Opcjonalna tabela adresw MAC moe
ograniczy dostp bezprzewodowy tylko do urzdze o adresach
znajdujcych si na licie. Karty sieciowe zawieraj rwnie funkcj
kontroli dostpu przez szyfrowanie WEP (ang. Wired Equivalent Privacy)
lub WPA (ang. Wi-Fi protected access). W WEP do szyfrowania
i odszyfrowywania danych przesyanych przez cza radiowe uywa si
klucza 64- lub 128-bitowego; w WPA jest stosowany 128-bitowy klucz
i 48-bitowy wektor pocztkowy (patrz rozdzia 12., zawierajcy informacje
na temat szyfrowania w sieciach Wi-Fi).

Pozostae warstwy kontroli dostpu

Wszystkie dziaania okrelone w standardach 802.11 maj miejsce w warstwie
fizycznej oraz w warstwie kontroli dostpu. Wysze warstwy odpowiadaj za kontrol takich elementw, jak adresowanie i wyznaczanie tras oraz spjno, skadnia
i format danych zawartych w kadym pakiecie. Dla wyszych warstw nie ma znaczenia, czy pakiety s przesyane kablem, wiatowodem, czy drog radiow. Dlatego te sie bezprzewodowa moe wsppracowa z dowoln sieci LAN lub
innymi protokoami sieciowymi. Te same urzdzenia radiowe mog obsugiwa
protokoy TCP/IP, NetWare firmy Novell oraz wszelkie inne protokoy sieciowe,
wbudowane w systemy Windows, Unix, Mac OS X i inne.

Protokoy w sieciach Wi-Fi

Pierwszym standardem Wi-Fi, jaki pojawi si na rynku, bya wersja 802.11b
(w 1999 roku), a rok pniej pojawi si 802.11a, cho oba te standardy zostay
wydane w tym samym czasie. W 2003 roku organizacja standaryzujca IEEE
opracowaa nowsz specyfikacj w postaci standardu 802.11g, ktry by poczeniem najlepszych cech obu poprzednich wersji: ta sama szybko co 802.11a
i wikszy zasig sygnau ni 802.11b. Ponadto specyfikacja 802.11g jest zgodna
wstecz ze standardem 802.11b, dziki czemu karta sieciowa 802.11b bdzie
dziaa (cho wolniej, tak jak w sieci 802.11b) z punktem dostpu 802.11g.
UWAGA

56

Istniej te specyfikacje okrelane jako 802.11c, d, e i f, ale dotycz one takich

rzeczy, jak dziaanie mostw pomidzy sieciami i QoS (ang. Quality of Service
jako usug). Jeli nie jeste producentem stacji bazowych, nie musisz si tym
przejmowa.

Rozdzia 3

Najnowsza specyfikacja Wi-Fi to 802.11n. Zapewnia ona wiksz szybko

i bezpieczestwo w porwnaniu z wczeniejszymi wersjami. Punkty dostpu
802.11n powinny dziaa take z kartami sieciowymi 802.11b i 802.11g.
czc si z internetem drog radiow, naley pamita, e szybko transmisji danych przez cze bezprzewodowe nie ma wielkiego znaczenia. Maksymalna
przepustowo wychodzcego sygnau Wi-Fi nie moe przekracza szybkoci
pobierania danych przez punkt dostpu. Nawet jeli stacja bazowa sieci Wi-Fi
moe obsuy stosunkowo du przepustowo, prawdopodobnie jest ona podczona do internetu za porednictwem T-1, modemu kablowego lub linii DSL,
ktrych maksymalna szybko przesyania nie przekracza 5 Mbps, taka te bdzie
maksymalna szybko przesyania sygnau zwrotnego.

Czstotliwoci radiowe
Zgodnie z regulacjami midzynarodowymi zakres czstotliwoci radiowych wok czstotliwoci 2,4 GHz jest przeznaczony do zastosowa przemysowych,
naukowych i medycznych (s to tzw. pasma ISM, od ang. Industrial, Scientific
& Medical), ktre nie wymagaj koncesji, oraz dla sieci bezprzewodowych, dziaajcych w systemie rozproszonego widma. Z tych pasm korzystaj wszystkie usugi
802.11b, 802.11g i 802.11n.
Zakres czstotliwoci w okolicach 5,3 GHz okrela si jako pasma U-NII (ang.
unlicensed national information infrastructure). Federalna Komisja cznoci (FCC,
ang. Federal Communications Commission) w Stanach Zjednoczonych i podobne
urzdy regulacyjne w innych krajach dopuszczaj korzystanie z sieci bezprzewodowych zarwno w pasmach ISM, jak i U-NII (w pamie U-NII dziaaj sieci
standardu 802.11a).
Dokadna warto przydzielonych czstotliwoci jest nieco inna w rnych czciach wiata. Tabela 3.1 zawiera dokadny wykaz czstotliwoci z zakresu 2,4
GHz w wybranych rejonach geograficznych.
Tabela 3.1. Niewymagajce koncesji czstotliwoci z zakresu 2,4 GHz
Region

Pasmo czstotliwoci ISM

Ameryka Pnocna

2,4000 do 2,4835 GHz

Europa

2,4000 do 2,4835 GHz

Francja

2,4465 do 2,4835 GHz

Hiszpania

2,445 do 2,475 GHz

Japonia

2,471 do 2,497 GHz

Prawie kade pastwo na wiecie wykorzystuje jedno z tych pasm. Niewielkie

rnice w przydziale czstotliwoci nie maj wikszego znaczenia (z wyjtkiem
tak nietypowych sytuacji, jak przesyanie danych przez granic midzy Francj
a Hiszpani), poniewa wikszo sieci bezprzewodowych dziaa wycznie w obrbie jednego kraju lub regionu, a standardowy zasig sygnau to zazwyczaj tylko

Jak dziaaj sieci Wi-Fi?

57

kilkadziesit metrw. Zakresy czstotliwoci przyjte w rnych krajach nakadaj si w znacznym stopniu na siebie, co umoliwia wykorzystanie tego samego
sprztu waciwie w dowolnym miejscu na wiecie. Producenci urzdze sieciowych zazwyczaj ustawiaj w nich zestaw kanaw przeznaczony dla kraju, w ktrym
dany sprzt jest sprzedawany.

Kanay bezprzewodowe
Dokadna czstotliwo stosowana w okrelonej sieci bezprzewodowej zaley
od uywanego kanau. W Ameryce Pnocnej urzdzenia typu Wi-Fi w sieciach
802.11b/g korzystaj z 11 kanaw. W wielu innych krajach (w tym w Polsce)
wykorzystywanych jest 13 kanaw, w Japonii mona korzysta z 14, a we Francji tylko z 4. Na szczcie, na caym wiecie uywa si tej samej numeracji kanaw, dziki czemu kana numer 9 w Nowym Jorku zajmuje dokadnie t sam
czstotliwo co kana 9. w Tokio lub w Paryu. W tabeli 3.2 znajduje si lista
kanaw wykorzystywanych w rnych krajach i regionach.
Tabela 3.2. Kanay sieci bezprzewodowych typu Ethernet
Numer kanau

Czstotliwo

Uywany w

2412

USA*, EMEA**, Chiny, Japonia

2417

USA, EMEA, Chiny, Japonia

2422

USA, EMEA, Izrael, Chiny, Japonia

2427

USA, EMEA, Izrael, Chiny, Japonia

2432

USA, EMEA, Izrael, Chiny, Japonia

2437

USA, EMEA, Izrael, Chiny, Japonia

2442

USA, EMEA, Izrael, Chiny, Japonia

2447

USA, EMEA, Izrael, Chiny, Japonia

2452

USA, EMEA, Izrael, Chiny, Japonia

10

2457

USA, EMEA, Francja, Chiny, Japonia

11

2462

USA, EMEA, Francja, Chiny, Japonia

12

2467

EMEA, Francja, Japonia

13

2472

EMEA, Francja, Japonia

14

2484

Japonia

* W Kanadzie i w niektrych innych krajach pkuli zachodniej przyporzdkowanie numerw kanaw jest takie samo jak
w Stanach Zjednoczonych.
** EMEA oznacza kraje lece na obszarze Europy, Bliskiego Wschodu oraz Afryki (ang. Europe, Middle East and Africa).
We Francji, cho naley ona do obszaru EMEA, mona korzysta tylko z kanaw o numerach od 10. do 14.

W przypadku wyjazdu za granic moe zaj konieczno przestawienia karty

sieciowej na inny kana (jeli nie wykryje ona sygnau automatycznie), niemal
zawsze istnieje jednak jaka moliwo nawizania poczenia, jeli karta znajduje si w zasigu sieci. Jeeli nie masz pewnoci, z jakich kanaw mona korzysta w danym kraju, mona to sprawdzi w lokalnym urzdzie regulacyjnym.

58

Rozdzia 3

Zawsze moesz te korzysta z kanaw o numerach 10 i 11, ktre s dostpne

na caym wiecie poza Izraelem.

Zmniejszanie interferencji
Naley zauway, e czstotliwoci odpowiadajce kademu z tych kanaw w rzeczywistoci s czstotliwociami rodkowymi dla pasm o szerokoci 22 MHz. Dlatego te kady z tych kanaw nakada si z kilkoma innymi, pooonymi wyej
lub niej. W caym pamie 2,4 GHz wystpuj tylko trzy cakowicie nienakadajce
si kanay, wic jeli nasza sie dziaa np. na czwartym kanale, a ssiad korzysta
z pitego lub szstego, to sygnay pynce z drugiej sieci bd odbierane jako
zakcenia. Oczywicie, obydwie sieci bd dziaa, ich wydajno (czyli szybko transferu danych) nie bdzie jednak tak dobra jak wtedy, gdy kanay s od
siebie oddzielone.
Aby zminimalizowa taki rodzaj interferencji, warto skoordynowa uycie
kanaw z administratorami innych sieci bezprzewodowych, znajdujcych si
w najbliszym otoczeniu (przez administratora mam tu na myli take ssiada,
ktry zaoy sobie domow sie Wi-Fi). Jeli to moliwe, kada z sieci powinna
korzysta z kanaw, ktre s oddalone od siebie przynajmniej o 25 MHz lub o pi
numerw. Aby wyeliminowa interferencje midzy dwiema sieciami bezprzewodowymi, najlepiej uy jednego kanau o duym numerze i jednego o maym.
W przypadku trzech kanaw najlepiej bdzie wybra kanay 1., 6. i 11., co przedstawia rysunek 3.1. Jeli jest wicej sieci, trzeba pogodzi si z wystpowaniem
pewnej interferencji, ale mona j zminimalizowa, przydzielajc nowy kana
pomidzy ju istniejcymi.

Rysunek 3.1. Kanay 1., 6. i 11. nie zakcaj si

W rzeczywistoci nie jest to istotne. W praktyce mona zoptymalizowa wydajno sieci, wybierajc dla niej numer kanau maksymalnie oddalony od uywanego przez poblisk sie. Nawet jeli ssiadujce z sob sieci korzystaj z kanaw przylegajcych bezporednio do siebie, prawdopodobnie i tak bd one
funkcjonowa poprawnie, cho szybko transferu moe by nieznacznie mniejsza ni w przypadku oddalonych kanaw. Wikszym problemem mog by zakcenia pochodzce z innych urzdze korzystajcych z pasma 2,4 GHz, takich
jak telefony bezprzewodowe i kuchenki mikrofalowe.
Specyfikacja Wi-Fi 802.11a uywa innego zakresu czstotliwoci radiowych,
wymienionych w tabeli 3.3. Kanay maj szeroko 20 MHz, maj tu wic zastosowanie te same reguy dotyczce ich rozdzielania.

Jak dziaaj sieci Wi-Fi?

59

Tabela 3.3. Czstotliwoci radiowe w sieciach 802.11a

Numer kanau

Czstotliwo w GHz

Region, w ktrym jest uywany

34

5,17

Japonia

36

5,18

Ameryka Pnocna, Europa, Singapur

38

5,19

Japonia

40

5,20

Ameryka Pnocna, Europa, Singapur

42

5,21

Japonia

44

5,22

Ameryka Pnocna, Europa, Singapur

46

5,23

Japonia

48

5,24

Ameryka Pnocna, Europa, Singapur

52

5,26

Ameryka Pnocna, Tajwan

56

5,28

Ameryka Pnocna, Tajwan

60

5,30

Ameryka Pnocna, Tajwan

64

5,32

Ameryka Pnocna, Tajwan

Wybr kanau operacyjnego ley w gestii operatora sieci. Gdy podczasz si

do istniejcej sieci, Twj komputer lub karta sieciowa automatycznie wykryje
jeden lub wicej sygnaw Wi-Fi i umoliwi Ci wybr tego, ktrego chcesz
uy. Wikszo bezprzewodowych kart sieciowych potrafi rozpoznawa rne
protokoy sieciowe i konfigurowa poczenie odpowiednio do aktywnego sygnau. Jeli wic Twj komputer wykryje dwa sygnay: 802.11a i 802.11g, bdziesz mg wybra jeden z nich bez potrzeby rcznej zmiany wewntrznych
ustawie.
Specyfikacje 802.11 oraz rne narodowe urzdy regulacyjne (takie jak Federalna Komisja cznoci w Stanach Zjednoczonych czy Urzd Komunikacji Elektronicznej w Polsce) nakadaj ponadto ograniczenia na maksymaln dopuszczaln
moc nadajnikw oraz zysk anten, ktrych mona uywa w bezprzewodowych
sieciach Wi-Fi. Ograniczenia te maj na celu zmniejszenie zasigu dziaania
sieci bezprzewodowej, aby na tym samym kanale moga dziaa wiksza liczba
sieci, nie zakcajc si. W rozdziale 10. zostay przedstawione metody radzenia
sobie z ograniczeniami zwizanymi z moc nadajnikw i zyskiem anten oraz
rozszerzaniem zasigu sieci bezprzewodowych bez amania prawa.

Urzdzenia sieciowe
Po okreleniu formatu danych i czy radiowych kolejnym krokiem bdzie utworzenie struktury sieciowej. Naley odpowiedzie sobie na pytanie: W jaki sposb
komputery uywaj urzdze radiowych i okrelonego formatu danych do wymiany informacji?
W sieciach bezprzewodowych wyrniamy dwa rodzaje urzdze radiowych:
karty sieciowe i punkty dostpu. Karta sieciowa jest podczona do komputera
lub innego urzdzenia (np. drukarki), ktre wymienia dane za porednictwem
60

Rozdzia 3

sieci bezprzewodowej. Punkt dostpu to stacja bazowa sieci bezprzewodowej lub

most czcy j z tradycyjn, przewodow sieci komputerow.

Karty sieciowe
Karty sieciowe przeznaczone do stacji bezprzewodowych mog wystpowa w kilku rnych wersjach.
Karty sieciowe PCMCIA, podczane do gniazd PCMCIA w wikszoci laptopw
Aby obej ograniczenie zwizane z wewntrznym ekranowaniem, anteny
oraz lampki sygnalizacyjne bezprzewodowych kart sieciowych wystaj zwykle
ok. ptora centymetra poza gniazdo zcza. Niektre karty PCMCIA maj
gniazda przeznaczone do podczenia anteny zewntrznej.
Wewntrzne karty sieciowe PCI, umieszczane w zczu na pycie gwnej
komputera biurkowego
Cz kart sieciowych PCI to w rzeczywistoci karty bazujce na zczach
PCMCIA, ktre umoliwiaj uytkownikowi zainstalowanie karty na tylnej
cianie komputera, ale inne s wbudowane bezporednio na kartach rozszerze typu PCI. Alternatywa dla gniazd w tylnej cianie komputera to produkowane przez firm Actiontec oraz innych producentw oddzielne gniazda
PCMCIA, ktre mona zainstalowa z przodu komputera, w miejscu przeznaczonym na dodatkowe urzdzenia.
Zewntrzne karty sieciowe USB
Karta sieciowa typu USB to czsto lepszy wybr ni karta PCMCIA, poniewa atwo j zainstalowa i niemal zawsze kart sieciow zainstalowan na
kablu mona przesun w miejsce, w ktrym wystpuje najsilniejszy sygna
pochodzcy z najbliszego punktu dostpu.
Wewntrzne, bezprzewodowe karty sieciowe, wbudowane do laptopw
Wewntrzne karty sieciowe to moduy podczane do pyty gwnej komputera. Dla systemu operacyjnego wygldaj dokadnie tak samo jak zewntrzne
karty PCMCIA. Anteny wbudowanych kart sieciowych s zwykle ukryte wewntrz obudowy monitora.
Podczane karty sieciowe dla palmtopw i innych urzdze kieszonkowych
Palmtopy i inne urzdzenia kieszonkowe s czsto wyposaone w gniazda,
do ktrych mona podczy jedn z kilku rodzajw kart rozszerze. System
operacyjny traktuje je zazwyczaj dokadnie tak samo jak wiksze karty rozszerze w laptopach. Karty sieciowe w palmtopach i urzdzeniach kieszonkowych zwykle nie maj gniazd na anten.
Wewntrzne interfejsy sieciowe, wbudowane do innych urzdze, takich jak
zestawy telefoniczne z dostpem do internetu oraz rne urzdzenia biurowe
i domowe
Drukarki, aparaty cyfrowe, radia internetowe, telefony VoIP (ang. Voice over
Internet Protocol), domowe centra rozrywki i inne urzdzenia korzystaj obecnie
z czy Wi-Fi w celu wysyania i pobierania zdj, dwikw i innych danych.

Jak dziaaj sieci Wi-Fi?

61

W przyszoci rne skomplikowane urzdzenia domowe bd uywa czy

bezprzewodowych do powiadamiania np. o tym, e ubrania ju wyschy albo
e piecze jest gotowa.
Karta sieciowa powinna dziaa z dowolnym systemem operacyjnym, jeli
tylko jest dostpny odpowiedni sterownik. W praktyce oznacza to, e prawie dla
kadego urzdzenia mona znale sterowniki systemu Windows, nieco gorzej
jest natomiast w przypadku komputerw z systemem operacyjnym Mac OS, Linux
lub Unix. Informacje o stronach WWW, na ktrych mona znale sterowniki
dla systemw Linux i Unix, znajduj si w rozdziale 7., a informacje na temat
korzystania z Wi-Fi w systemie Mac OS zawiera rozdzia 8.
Karty sieciowe dla rnych rodzajw sieci
W pewnych sytuacjach musisz korzysta z rnych rodzajw pocze sieciowych
w zalenoci od miejsca, w ktrym przebywasz. Laptop w biurze podczasz np.
do sieci LAN przez cze bezprzewodowe, aby mc korzysta w firmowego, szerokopasmowego konta internetowego oraz wymienia pliki i wiadomoci z innymi
komputerami w sieci lokalnej. Jeli jednak zabierasz ten sam komputer w podr, chcesz si czy z internetem dziki usudze przesyania danych, oferowanej przez operatora komrkowego. Dobrze by wic byo, gdyby komputer
mg automatycznie wybra najlepszy rodzaj poczenia dla danej lokalizacji.
Obecnie jedynym sposobem zmiany rodzaju sieci jest rczne wybranie oprogramowania kontrolujcego kady rodzaj sieci; mona rwnie fizycznie usun
jedn kart sieciow i woy inn. Kilku producentw laptopw i kart sieciowych pracuje nad tym problemem i w nieodlegej przyszoci bdzie mogo zaoferowa jedn kart sieciow i oprogramowanie sterujce, wykrywajce kilka
rodzajw usug bezprzewodowych, ktrych wybr bdzie polega na wskazaniu
jednej z opcji na ekranie lub bdzie odbywa si automatycznie.
Po zainstalowaniu jednej z takich wielozadaniowych kart sieciowych bdziesz
mg ustali wasn list priorytetw; moesz np. wprowadzi takie ustawienia,
aby w pierwszym rzdzie bya wyszukiwana domowa lub biurowa sie LAN,
a dopiero jeli okae si niedostpna, nastpowao poczenie z usug przesyania danych operatora komrkowego.

Punkty dostpu
Punkty dostpu czsto cz w sobie rwnie wiele innych funkcji sieciowych.
Mona spotka autonomiczne punkty dostpu, podczane do przewodowej sieci LAN za pomoc odpowiednich kabli, ale istnieje te wiele innych moliwoci.
Najpopularniejsze punkty dostpu s skonfigurowane jako:
Q Proste stacje bazowe zawierajce most do internetu, poczony z portem
do komunikacji z sieci lokaln.
Q Stacje bazowe zawierajce przecznik, koncentrator (hub) lub router, jeden
lub kilka przewodowych portw ethernetowych oraz bezprzewodowy punkt
dostpu.
62

Rozdzia 3

Q Szerokopasmowe routery stanowice most pomidzy modemem kablowym

lub portem DSL a bezprzewodowym punktem dostpu.
Q Programowe punkty dostpu, w ktrych funkcj stacji bazowej peni
jedna z bezprzewodowych kart sieciowych w komputerze.
Q Stacjonarne bramy obsugujce ograniczon liczb kanaw operacyjnych.
Wygld zewntrzny punktw dostpu moe rni si w zalenoci od producenta. Niektre wygldaj jak urzdzenia przemysowe, przeznaczone do instalacji na pododze lub w nierzucajcym si w oczy miejscu na cianie, inne
natomiast (zwaszcza te przeznaczone do zastosowa domowych) maj bardzo
aerodynamiczne ksztaty i s zaprojektowane tak, aby mona je byo postawi
w widocznym miejscu na stoliku lub obok komputera domowego. Niektre z nich
s wyposaone w anteny wewntrzne, inne (jak ten widoczny na rysunku 3.2) posiadaj podczone na stae krtkie, pionowe antenki, a jeszcze inne maj gniazdka
do podczania anten zewntrznych (ktre mona kupi razem z urzdzeniem
lub osobno). Niezalenie od rozmiaru i ksztatu kady punkt dostpu zawiera
urzdzenie radiowe, suce do wysyania i odbierania komunikatw oraz danych
pomidzy bezprzewodowymi stacjami sieci a portem Ethernet, do ktrego podcza
si sie przewodow.

Zdjcie zamieszczone za zgod firmy Linksys (oddzia Cisco Systems, Inc.)

Rysunek 3.2. Przykad typowego punkt dostpu Wi-Fi firmy Linksys

Budowa sieci
Sieci Wi-Fi mog dziaa w dwch trybach: ad hoc (rwnorzdnym) i infrastrukturalnym. Jak sama nazwa wskazuje, sie ad hoc jest zwykle tymczasowa,
stanowi grup niezalenych stacji roboczych, ktre nie maj poczenia z wiksz sieci lokaln ani z internetem. Taka grupa zawiera stacje bezprzewodowe

Jak dziaaj sieci Wi-Fi?

63

bez punktu dostpu lub bez moliwoci czenia si z reszt wiata. Sieci ad hoc
okrela si rwnie mianem sieci rwnorzdnych (ang. peer-to-peer) lub sieci
niezalenych usug podstawowych (IBSS, ang. independent basic service set).
Rysunek 3.3 przedstawia przykad prostej sieci ad hoc.

Rysunek 3.3. Bezprzewodowa sie typu ad hoc z trzema stacjami roboczymi

W skad sieci infrastrukturalnej wchodzi zwykle jeden lub wicej punktw
dostpu, ktre prawie zawsze s poczone z sieci przewodow. Kada stacja
bezprzewodowa wymienia komunikaty i dane z punktem dostpu, ktry nastpnie
przesya je do innych wzw sieci bezprzewodowej lub przewodowej sieci LAN.
Kada sie, ktra wymaga poczenia przewodowego do drukarki, serwera plikw
lub bramy internetowej za porednictwem punktu dostpu, jest sieci infrastrukturaln. Rysunek 3.4 przedstawia przykad sieci infrastrukturalnej.

Rysunek 3.4. Prosta sie infrastrukturalna

Sie infrastrukturalna, zawierajca tylko jedn stacj bazow, jest okrelana
jako BSS (ang. basic service set, zestaw usug podstawowych). Jeli infrastrukturalna sie bezprzewodowa korzysta z kilku punktw dostpu, okrela si j jako
64

Rozdzia 3

ESS (ang. extended service set, zestaw usug rozszerzonych). Jak ju wczeniej
wspomniaem, skrt okrelajcy identyfikator sieci to SSID. W przypadku sieci
z jednym punktem dostpu uywa si skrtu BSSID, w sieci z wieloma punktami dostpu skrtem identyfikatora sieci jest natomiast ESSID.
W sieciach zawierajcych wicej ni jeden punkt dostpu pojawia si kilka
dodatkowych komplikacji. Po pierwsze, sie musi by tak skonfigurowana, by
tylko jedna stacja bazowa obsugiwaa dane z wybranego wza sieci, nawet jeli
znajduje si on w zasigu kilku stacji bazowych. Po drugie, jeli w czasie sesji
sieciowej stacja uytkownika znajduje si w ruchu lub gdy w pobliu pierwszego
punktu dostpu wystpuj jakie lokalne zakcenia, sie musi mie moliwo
przekazania poczenia z jednego punktu dostpu do innego. Sieci Wi-Fi radz
sobie z tym problemem przez skojarzenie stacji z tylko jednym punktem dostpu jednoczenie i ignorowanie sygnaw pochodzcych z pozostaych stacji. Gdy
sygna pochodzcy z jednego punktu dostpu zanika, a silniejszy sygna dociera
z innego punktu dostpu lub gdy natenie ruchu sieciowego zmusza sie do rwnowaenia obcienia stacji bazowych, moe nastpi przyporzdkowanie stacji
do nowego punktu dostpu, ktry jest w stanie zapewni usugi na akceptowalnym poziomie. Jeli uwaasz, e przypomina to roaming stosowany w telefonii
komrkowej, to masz cakowit suszno. Nawet terminologia jest tu taka sama
rwnie okrela si to mianem roamingu.

Sieci publiczne i prywatne

Wi-Fi jest usug radiow, niewymagajc koncesji, co oznacza, e kady moe
uruchomi stacj bazow (koncesjonowane usugi radiowe wymagaj zazwyczaj
uzyskania kosztownego zezwolenia na wiadczenie takiej usugi w okrelonej
lokalizacji przez wyznaczony czas). Niektre z tych stacji bazowych umoliwiaj
dostp tylko wybranym uytkownikom, ale inne pozwalaj na nawizanie poczenia przez dowolny komputer znajdujcy si w zasigu sygnau radiowego.
Gdy rozpoczniesz wyszukiwanie sygnau Wi-Fi, prawdopodobnie znajdziesz
kilka aktywnych sieci; niektre z nich mog by prywatne, a inne bd dostpne
dla kadego. Publiczne punkty dostpu, zwane rwnie hotspotami, umoliwiaj
nawizanie poczenia z kadego komputera, jaki znajduje si w pobliu; niektre
wymagaj patnych kont, ale istnieje sporo innych, zwaszcza w takich miejscach, jak szkoy i biblioteki, ktre s darmowe (cho mog wymaga podania
nazwy uytkownika i hasa).
Wikszo sieci prywatnych powinna mie wczon co najmniej jedn opcj
zabezpiecze, np. szyfrowanie lub ograniczenie dopuszczalnych adresw MAC,
ktre uniemoliwiyby dostp nieautoryzowanym uytkownikom, czsto jednak
mona spotka domowe lub firmowe sieci z otwartym dostpem, poniewa ich
wacicielom nie chciao si wczy opcji zabezpieczajcych. Informacje na
temat wprowadzenia ograniczenia dopuszczalnych adresw MAC i innych opcji
zabezpiecze zostay przedstawione w rozdziale 12.

Jak dziaaj sieci Wi-Fi?

65

Podsumowanie
cza radiowe, struktura danych oraz architektura sieciowa to trzy gwne elementy tworzce wewntrzn struktur sieci Wi-Fi. Elementy te powinny by
cakowicie niewidoczne dla uytkownikw jeli mog oni wysya i odbiera
wiadomoci, czyta pliki lub wykonywa inne dziaania w sieci, nie powinni przejmowa si technicznymi szczegami funkcjonowania sieci.
Oczywicie, trzeba zaoy, e sie zawsze pracuje prawidowo, a uytkownicy
nie musz dzwoni do pracownikw pomocy technicznej i pyta, czemu nie mog
przeczyta swojej poczty. Po lekturze tego rozdziau prawdopodobnie wiesz ju
wicej na temat sposobu przesyania komunikatw w bezprzewodowej sieci
LAN, ni 95 procent uytkownikw sieci Wi-Fi. Bdziesz mg teraz lepiej zrozumie pracownika obsugi technicznej, gdy poprosi o sprawdzenie, czy na pewno korzystasz z kanau 11., czy nie trzeba zmieni dugoci preambuy albo czy Twoja
karta sieciowa dziaa w trybie infrastrukturalnym.

66

Rozdzia 3