ΙΣΛΑΜ

MÈ· ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘

 T›ÙÏÔ˜ ÚˆÙÔÙ‡Ô˘:
Gerhard Endreß, Der Islam – Eine Einführung in seine Geschichte
Copyright © C.H. Beck 1997

1Ë ¤Î‰ÔÛË: Aı‹Ó· 2004

¢ÈfiÚıˆÛË: ™ÔÊ›· ™Ù¤ÚË

™¯Â‰È·ÛÌfi˜-ÛÂÏȉÔÔ›ËÛË: M·Ú›Ó· M›ÙÛÈη
™¯Â‰È·ÛÌfi˜ Â͈ʇÏÏÔ˘: B·Û›Ï˘ TÈÌfiÏÔÁÔ˜

Copyright © 2009 Πανεπιστηµιακές Εκδόσεις Κύπρου

ÁÈ· ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÁÏÒÛÛ· Û fiÏÔ ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ

H ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ȉÈÔÎÙËÛ›· ·ÔÎÙ¿Ù·È ¯ˆÚ›˜ ηÌÈ¿ ‰È·Ù‡ˆÛË Î·È ¯ˆÚ›˜ ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË Ú‹ÙÚ·˜
··ÁÔÚ¢ÙÈ΋˜ ÙˆÓ ÚÔÛ‚ÔÏÒÓ Ù˘. EÈÛËÌ·›ÓÂÙ·È ¿ÓÙˆ˜ fiÙÈ Î·Ù¿ ÙÔ N. 2387/20 (fiˆ˜ ¤¯ÂÈ
ÙÚÔÔÔÈËı› Ì ÙÔ N. 2121/93 Î·È ÈÛ¯‡ÂÈ Û‹ÌÂÚ·) Î·È Î·Ù¿ ÙË ¢ÈÂıÓ‹ ™‡Ì‚·ÛË Ù˘ B¤ÚÓ˘
(Ô˘ ¤¯ÂÈ Î˘Úˆı› Ì ÙÔ N. 100/1975) ··ÁÔÚ‡ÂÙ·È Ë ·Ó·‰ËÌÔÛ›Â˘ÛË, Ë ·Ôı‹Î¢ÛË Û οÔÈÔ Û‡ÛÙËÌ·
‰È¿ÛˆÛ˘ Î·È ÁÂÓÈο Ë ·Ó··Ú·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ·ÚfiÓÙÔ˜ ¤ÚÁÔ˘ Ì ÔÔÈÔÓ‰‹ÔÙ ÙÚfiÔ
‹ ÌÔÚÊ‹, ÙÌËÌ·ÙÈο ‹ ÂÚÈÏËÙÈο, ÛÙÔ ÚˆÙfiÙ˘Ô ‹ Û ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ‹ ¿ÏÏË ‰È·Û΢‹,
¯ˆÚ›˜ ÁÚ·Ù‹ ¿‰ÂÈ· ÙÔ˘ ÂΉfiÙË.

Ηλεκτρονική Έκδοση • ∆εκέµβριος 2012

σε συνεργασία των Πανεπιστηµιακών Εκδόσεων Κύπρου
και του Γραφείου Εκδόσεων, Τοµέας ∆ιεθνών Σχέσεων και Προβολής
Υπηρεσίας Έρευνας και ∆ιεθνών Σχέσεων, Πανεπιστήµιο Κύπρου

Συντ ονισµός: Έλενα Αυγουστίδου-Κυριάκου

Σελιδοποίηση: Πόπη Πάλµα Κωνσταντίνου

ISBN 978-960-406-918-7
 ΙΣΛΑΜ
GERHARD ENDRESS

MÈ· ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘

MÂÙ¿ÊÚ·ÛË: °ÈÒÚÁÔ˜ ™·Ï·Î›‰Ë˜

2Ë ¤Î‰ÔÛË

AıËÓ· 2010
✦ ¶ÂÚȯfiÌÂÓ·

K·Ù¿ÏÔÁÔ˜ ÈÓ¿ÎˆÓ Î·È ¯·ÚÙÒÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

¶ÚfiÏÔÁÔ˜ ÙÔ˘ Û˘ÁÁڷʤ· ÁÈ· ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ¤Î‰ÔÛË . . . . . . . . . . . . 11

✦ KÂÊ¿Ï·ÈÔ 1
EÈÛ·ÁˆÁ‹: ¤ÓÓÔÈ· Î·È ÂÓfiÙËÙ· Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ . . . . . . . . . . 13

✦ KÂÊ¿Ï·ÈÔ 2
H E˘ÚÒË Î·È ÙÔ IÛÏ¿Ì: Ë ÈÛÙÔÚ›· ÌÈ·˜ ÂÈÛÙ‹Ì˘ . . . . . . . . . . . . 17
1. ¶ÚÒÈ̘ ÈÛÏ·ÌÈΤ˜ ÛÔ˘‰¤˜ ÛÙÔÓ ·ÛÙÂÚÈÛÌfi
ÙÔ˘ ÈÂÚÔ‡ ÔϤÌÔ˘ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
2. ∞fi ÙË Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË ÛÙË Û˘Ó‡·ÚÍË . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
3. √È ··Ú¯¤˜ ÙˆÓ ÈÛÏ·ÌÈÎÒÓ ÛÔ˘‰ÒÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
4. ∏ ¿ÓÔ‰Ô˜ ÙˆÓ ·Ó·ÙÔÏÈÎÒÓ ÛÔ˘‰ÒÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
5. √ ÈÛÙÔÚÈÎÈÛÌfi˜ Î·È Ë ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÙˆÓ ËÁÒÓ . . . . . . . . . . . . . . . . 28
6. ∏ ÂÈÛÙ‹ÌË ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
7. ∏ ¤Ú¢ӷ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì Û ∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È ¢‡ÛË:
Û˘Ó¿ÓÙËÛË Î·È Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

✦ KÂÊ¿Ï·ÈÔ 3
TÔ IÛÏ¿Ì: ıÚËÛΛ· Î·È ÓÔÌÔıÂÛ›· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
1. ∏ ·ÔÎ¿Ï˘„Ë . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
2. ∏ ÂͤÏÈÍË ÙÔ˘ ‰fiÁÌ·ÙÔ˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54
3. ¡fiÌÔ˜ Î·È ÎÚ¿ÙÔ˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
8
✦ KÂÊ¿Ï·ÈÔ 4
O ÈÛÏ·ÌÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜: ÎÔÈÓˆÓ›· Î·È ÔÈÎÔÓÔÌ›· . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
1. ∞Ú·‚›·: ÙÔ›Ô Î·È ÈÛÙÔÚ›· ÛÙȘ ··Ú¯¤˜ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì . . . . . . . . . . 109
2. µÂ‰Ô˘›ÓÔÈ Î·È ÌfiÓÈÌ· ÂÁηÙÂÛÙË̤ÓÔÈ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 112
3. ∞ÁÚfiÙ˜, ·ÁÚÔÙÈ΋ ÔÈÎÔÓÔÌ›· Î·È ÊÂÔ˘‰·Ú¯›· . . . . . . . . . . . . . . 117
4. ∫ÔÈÓˆÓ›· Î·È ÔÈÎÔÓÔÌ›· ÙˆÓ fiÏÂˆÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

✦ KÂÊ¿Ï·ÈÔ 5
¶ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 141
1. ∏ ·Ú·‚È΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
2. ™˘Ú›· Î·È ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
3. ∆Ô πÚ¿Î . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
4. ∏ ¢‡ÛË . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
5. ∞›Á˘ÙÔ˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
6. πÚ¿Ó . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
7. ªÈÎÚ¿ ∞Û›· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155
8. ¶ÂÚÈʤÚÂȘ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156

✦ KÂÊ¿Ï·ÈÔ 6
¶ÂÚ›Ô‰ÔÈ Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 159
1. ∏ ∞Ú·‚›· ÚÈÓ ·fi ÙÔ πÛÏ¿Ì (̤¯ÚÈ ÙÔ 610 Ì.Ã.) . . . . . . . . . . . . 160
2. ªˆ¿ÌÂı: ÚÔÊËÙ›· Î·È ›‰Ú˘ÛË ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ·fi ÙÔÓ ÕÚ·‚·
¶ÚÔÊ‹ÙË (ÂÚ›Ô˘ 610-632) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
3. ∆Ô ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ (632-750) . . . . . . 162
4. ∆Ô ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ Î·È Ù· ÎÚ¿ÙË Ô˘ ÙÔ ‰È·‰¤¯ÙËηÓ
·fi ÙÔ 749 ̤¯ÚÈ Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 11Ô˘ ·ÈÒÓ· . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
5. ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ (·fi Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 11Ô˘
̤¯ÚÈ Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 13Ô˘ ·ÈÒÓ·) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
6. ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ ªÔÁÁfiψÓ. ∞fi ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË
Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘ ·fi ÙÔ˘˜ ªÔÁÁfiÏÔ˘˜
̤¯ÚÈ ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜
ÛÙËÓ ∂ÁÁ‡˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹ (1258-1517) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174
7. ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ (16Ô˜-18Ô˜ ·ÈÒÓ·˜) . . . . . . . . . . . . . 178
8. ∏ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ ÎÚ·ÙÒÓ. ¢˘ÙÈÎÔÔ›ËÛË
Î·È ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË (·fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·) . . . . . . . . . . . 182
Π Ε Ρ Ι Ε ΧΟ Μ Ε Ν Α
9
✦ KÂÊ¿Ï·ÈÔ 7
¶·Ú¿ÚÙËÌ·: ÛÙÔȯ›· Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜ ÙˆÓ ËÁÒÓ . . . . . . . . . . . . . . . . 185
1. °ÏÒÛÛ· Î·È ÁÚ·Ê‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
2. ∫‡ÚÈ· ÔÓfiÌ·Ù· Î·È Ù›ÙÏÔÈ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
3. ∏ ÈÛÏ·ÌÈ΋ ¯ÚÔÓÔÏÔÁ›· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210

✦ KÂÊ¿Ï·ÈÔ 8
XÚÔÓÔÏÔÁÈÎfi˜ ›Ó·Î·˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
1. ∏ ∞Ú·‚›· ÚÈÓ ·fi ÙÔ πÛÏ¿Ì . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 218
2. Mˆ¿ÌÂı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
3. ∆Ô ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ . . . . . . . . . . . . . . . 221
4. ∆Ô ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ Î·È Ù· ‰È¿‰Ô¯· ÎÚ¿ÙË
̤¯ÚÈ Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 11Ô˘ ·ÈÒÓ· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227
5. ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242
6. ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ ªÔÁÁfiÏˆÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259
7. ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 278
8. ∏ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ ÎÚ·ÙÒÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291

BÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313

E˘ÚÂÙ‹ÚÈÔ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403
✦ K·Ù¿ÏÔÁÔ˜ ÈӿΈÓ
Î·È ¯·ÚÙÒÓ

1. O Ô›ÎÔ˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÊ‹ÙË Î·È ÔÈ ‰˘Ó·ÛÙ›˜ ÙˆÓ ¯·Ï›ÊˉˆÓ . . . . . . . 64

2. OÈ ·Ú·‚ÈΤ˜ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ ÙÔÓ 7Ô ·ÈÒÓ·
(Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ C. Cahen) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 163
3. O ÈÛÏ·ÌÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜ ÙÔ 10Ô ·ÈÒÓ·
(Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ C. Cahen) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
4. O ÈÛÏ·ÌÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜ ÙÔ 12Ô ·ÈÒÓ·
(Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ C. Cahen) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
5. TÔ M·ÁÎÚ¤Ì Á‡Úˆ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 13Ô˘ ·ÈÒÓ·
(Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ Ch.-A. Julien) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
6. H ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·
(Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ H.W. Hazard) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
7. H EÁÁ‡˜ AÓ·ÙÔÏ‹ ÌÂÙ¿ ÙË Û˘Óı‹ÎË Ù˘ §Ô˙¿Ó˘
(Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ H.M. Sachar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
 ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ 4

✦ O ÈÛÏ·ÌÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜:
ÎÔÈÓˆÓ›· Î·È ÔÈÎÔÓÔÌ›·

1. ∞Ú·‚›·: ÙÔ›Ô Î·È ÈÛÙÔÚ›· ÛÙȘ ··Ú¯¤˜ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì

«∆Ô Î¤ÓÙÚÔ ÙÔ˘ ηÙÔÈÎË̤ÓÔ˘ Î·È ÌË Î·Ï˘Ì̤ÓÔ˘ ·fi ÓÂÚfi ̤ÚÔ˘˜ Ù˘ Á˘
‚Ú›ÛÎÂÙ·È, fiˆ˜ ÂÍËÁ‹Û·ÌÂ, ÛÙË ‚fiÚÂÈ· ÏÂ˘Ú¿ ÙÔ˘, ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ˘ÂÚ‚ÔÏÈ΋˜
˙¤ÛÙ˘ ÛÙÔ ÓfiÙÔ Î·È ÙÔ˘ ˘ÂÚ‚ÔÏÈÎÔ‡ „‡¯Ô˘˜ ÛÙÔÓ (¤Û¯·ÙÔ) ‚ÔÚÚ¿. ∂Âȉ‹ ÛÙÔÓ
¤Û¯·ÙÔ ÓfiÙÔ Î·È ÛÙÔÓ ¤Û¯·ÙÔ ‚ÔÚÚ¿ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Ó ·ÎÚ·›Â˜ ·ÓÙÈı¤ÛÂȘ ˙¤ÛÙ˘ ηÈ
„‡¯Ô˘˜, fiÛÔ ÏËÛÈ¿˙Ô˘Ì ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ Ë ıÂÚÌÔÎÚ·Û›· ·Ú¯›˙ÂÈ Ó· Á›ÓÂÙ·È fiÏÔ Î·È
ÈÔ ‹È·. ∆Ô Î¤ÓÙÚÔ Â›Ó·È ÏÔÈfiÓ ÈÛÔÚÚÔË̤ÓÔ Î·È Ë Ù¤Ù·ÚÙË ÎÏÈÌ·ÙÔÏÔÁÈ΋ ˙ÒÓË
[·fi ÙȘ ÂÊÙ¿] Â›Ó·È Ë ÈÔ ÈÛÔÚÚÔË̤ÓË ˙ÒÓË ·fi fiϘ ÙȘ ηÙÔÈÎË̤Ó˜ ÂÚÈÔ¯¤˜.
∆· Û˘ÓÔÚ‡ÔÓÙ· Îϛ̷ٷ, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ ÙÚ›ÙÔ Î·È ÙÔ ¤ÌÙÔ, ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÈÔ ÎÔÓÙ¿
ÛÙËÓ ÈÛÔÚÚÔ›·, Ù· ÁÂÈÙÔÓÈο ÙÔ˘˜, ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ Î·È ÙÔ ¤ÎÙÔ, Â›Ó·È ‹‰Ë Ôχ
Ì·ÎÚÈ¿ ·fi ·˘Ù‹Ó, ÂÓÒ ÙÔ ÚÒÙÔ Î·È ÙÔ ¤‚‰ÔÌÔ Â›Ó·È Ù· ÈÔ ·ÔÌ·ÎÚ˘Ṳ̂ӷ. °È·
ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘ÙfiÓ ÔÈ ÂÈÛً̘ Î·È ÔÈ ÂȉÂÍÈfiÙËÙ˜, Ù· ÎÙ‹ÚÈ· Î·È Ë ÂÓ‰˘Ì·Û›·, Ù·
›‰Ë ‰È·ÙÚÔÊ‹˜ Î·È ÔÈ Î·ÚÔ›, ·ÎfiÌË Î·È Ù· ˙Ò· Î·È ÁÂÓÈο fiÏ· fiÛ· ·Ú¿ÁÔÓÙ·È
ÛÙȘ ÙÚÂȘ ÌÂÛ·›Â˜ ˙ÒÓ˜ ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È ·fi ÈÛÔÚÚÔ›·. √È ¿ÓıÚˆÔÈ Ô˘ ηÙÔÈÎÔ‡Ó
ÛÙȘ ˙ÒÓ˜ ·˘Ù¤˜ Â›Ó·È ÈÔ ÈÛÔÚÚÔË̤ÓÔÈ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜, ÙÔ
¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Î·È ÙË ıÚËÛΛ·. ∞ÎfiÌË Î·È ÔÈ ÚÔÊËÙ›˜ Â›Ó·È Â‰Ò ÈÔ Û˘¯Ó¤˜, ÂÓÒ
·fi ÙÔ ÓfiÙÈÔ Î·È ‚fiÚÂÈÔ Îϛ̷ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ì ηÌÈ¿ ÏËÚÔÊÔÚ›· Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ
·ÔÛÙÔÏ‹ οÔÈ·˜ ÚÔÊËÙ›·˜, ‰ÈfiÙÈ ÌfiÓÔ ÙÔ ÈÔ Ù¤ÏÂÈÔ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË Ê‡ÛË Î·È ÙÔ
¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÙÌ‹Ì· Ù˘ ·ÓıÚˆfiÙËÙ·˜ ‰È·ÎÚ›ıËΠ̠ÚÔÊ‹Ù˜ Î·È ·ÂÛÙ·Ï̤ÓÔ˘˜
ÙÔ˘ £ÂÔ‡ —Ô £Âfi˜ ϤÂÈ [∫ÔÚ¿ÓÈ, 3Ë ÛÔ‡Ú·, ÛÙ. 110]: “∂›ÛÙÂ Ë Î·Ï‡ÙÂÚË ÎÔÈÓfiÙËÙ·
Ô˘ ÚÔ‹Ïı ÔÙ¤ ·fi ·ÓıÚÒÔ˘˜”— Ô‡Ùˆ˜ ÒÛÙ ӷ Á›ÓÂÈ Ù¤ÏÂÈ· ·Ô‰ÂÎÙfi ÙÔ
Ì‹Ó˘Ì· ÙÔ˘ £ÂÔ‡ Ô˘ ¤ÊÂÚ·Ó ÔÈ ÚÔÊ‹Ù˜… ¢ÂÓ ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ·ÓٛʷÛË ÙÔ
ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ë ÀÂ̤ÓË, ÙÔ Ã·ÓÙÚ·Ì¿Ô˘Ù, ÙÔ ·Ï-∞¯Î¿Ê, Ë ÃÂÙ˙¿˙Ë, Ë °È·Ì¿Ì· Î·È ÔÈ
ÁÂÈÙÔÓÈΤ˜ Ì ·˘Ù¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ·Ú·‚È΋˜ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙÔ ÚÒÙÔ Î·È
‰Â‡ÙÂÚÔ Îϛ̷. ¢ÈfiÙÈ, fiˆ˜ ·Ó·Ê¤Ú·ÌÂ, Ë ·Ú·‚È΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ˜ ÂÚÈ‚¿ÏÏÂÙ·È ·fi
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
110
ı¿Ï·ÛÛ· ·fi ÙÚÂȘ Ï¢ڤ˜, ÒÛÙÂ Ë ˘ÁÚ·Û›· Ù˘ ı¿Ï·ÛÛ·˜ Âȉڿ ÛÙËÓ ˘ÁÚ·Û›·
ÙÔ˘ ·¤Ú· Ù˘ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘: ÌÂÙÚÈ¿˙ÂÈ ÙËÓ ÍËÚ·Û›· Î·È ÙȘ ·ÎÚ·›Â˜ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ Ù˘
ıÂÚÌÔÎÚ·Û›·˜, ÔÈ Ôԛ˜ Â›Ó·È ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ ÔÏÏ‹˜ ˙¤ÛÙ˘, ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ˘¿Ú¯ÂÈ
οÔÈ· ÈÛÔÚÚÔ›· ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ˘ÁÚ·Û›·˜ Ù˘ ı¿Ï·ÛÛ·˜».
(πÌÓ Ã·ÏÓÙÔ‡Ó [1332-1406]: ·Ï-ªÔ˘Î¿ÓÙÓÙÈÌ· [∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ ÙÔ˘
¤ÚÁÔ˘ ·Ï-πÌ¿Ú]. µËÚ˘ÙÙfi˜ 1956, 31967, ÛÂÏ. 141-43.)

∏ ÌÔÚÊ‹ Î·È ÙÔ Îϛ̷ Ù˘ Á˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ıÂ̤ÏÈ· Ù˘ ·ÓıÚÒÈÓ˘

‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›·. √È ÂÚ›Ô‰ÔÈ Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ¿ÊËÛ·Ó
·ÓÂÍ›ÙËÏ· ÛËÌ¿‰È· ÛÙÔ ÚfiÛˆÔ Ù˘ ÁË˜Ø ÙÔ ÙÔ›Ô Î·È Ô ÂÔÈÎÈÛÌfi˜ Ù˘
∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ˘¤ÛÙËÛ·Ó ‚·ıȤ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ ·fi ÙȘ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ∞Ú¿‚ˆÓ
Î·È ÙË ‰È¿‰ÔÛË ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì. AÓÙ›ÛÙÚÔÊ·, ÔÈ Û˘Óı‹Î˜ ‰È·‚›ˆÛ˘ Ô˘
ÚfiÛÊÂÚ ÙÔ ÙÔ›Ô ¤·ÈÍ·Ó ÙÔ ÚfiÏÔ ÙÔ˘˜ ÛÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡
ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ —ÙfiÛÔ ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡ fiÛÔ Î·È ÙÔ˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÔ‡: ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ÙȘ
Û˘Óı‹Î˜ ‰È·‚›ˆÛ˘ Ô˘ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û·Ó ÛÙËÓ ÍËÚ¿ ˙ÒÓË ÙÔ˘ ¶·Ï·ÈÔ‡
∫fiÛÌÔ˘, ÛÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ÂÚ‹ÌÔ˘˜ Ô˘ ÂÎÙ›ÓÔÓÙ·È ·fi ÙËÓ ·Ú·‚È΋
¯ÂÚÛfiÓËÛÔ Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋ ∞Û›· Î·È ÙËÓ ·ÙÏ·ÓÙÈ΋ ™·¯¿Ú·, ÛÙȘ ˙ÒÓ˜
Ù˘ ·ÛÙ·ıÔ‡˜ ÈÛÔÚÚÔ›·˜ ·Ó¿ÌÂÛ· Û ÌfiÓÈÌ· ÂÁηÙÂÛÙË̤ÓÔ˘˜ ηÈ
ÓÔÌ¿‰Â˜, fiÔ˘ ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Ó Ù· ·ÛÙÈο ΤÓÙÚ· ÂÓ Ì¤Ûˆ ÙˆÓ ÂÈΛӉ˘ÓˆÓ
ÂÚÈÔ¯ÒÓ ·ÁÚÔÙÈÎÒÓ ÂÁηٷÛÙ¿ÛˆÓ. O πÌÓ Ã·ÏÓÙÔ‡Ó, ÙÔÓ ÔÔ›Ô
·Ó·Ê¤Ú·Ì ÛÙËÓ ·Ú¯‹ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘, ‹Ù·Ó Ô ÚÒÙÔ˜ Ô˘ ˘fi ÙËÓ
Â›‰Ú·ÛË Ù˘ ÈÛÙÔÚÈ΋˜ ÂÌÂÈÚ›·˜ Ù˘ ‚ÔÚÂÈÔ·ÊÚÈηÓÈ΋˜ ·ÙÚ›‰·˜ ÙÔ˘
·Ó·ÁÓÒÚÈÛ ÙË Û¯¤ÛË ÌÂٷ͇ ÙÔ˘ ÙÔ›Ô˘ Î·È Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜. ¶ÚfiÛÊ·Ù· ÔÈ
·fi„ÂȘ ÙÔ˘ ¤ÁÈÓ·Ó Í·Ó¿ Â›Î·ÈÚ˜ fiÙ·Ó Û ÌÈ· Ô͢‰ÂÚ΋ ·Ó¿Ï˘ÛË Ù˘
ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ·ÓıÚˆÔÁˆÁÚ·Ê›·˜ Ô Xavier de Planhol [40.03] ‰È·Ù‡ˆÛÂ
ÙËÓ ˘fiıÂÛË «Ù˘ ÁÂÓÈ΋˜ ·ÏÏËÏÂ›‰Ú·Û˘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙË ıÚËÛΛ· Î·È ÙÔ
ÙÔ›Ô», ÙËÓ ÔÔ›· ÂÚÌ‹Ó¢Û Ì ÙËÓ ·Ú·Ù‹ÚËÛË fiÙÈ ˘¿Ú¯ÂÈ ÌÈ·
«ÚÔÊ·Ó‹˜ Û˘ÁÁ¤ÓÂÈ·» ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì Ì ‰È·‰Èηۛ˜ ÓÔÌ·‰ÔÔ›ËÛ˘.
øÛÙfiÛÔ, Ë ÙÔÈ΋ ‰È¿ÛÙ·ÛË Î·È Ë ÈÛÙÔÚÈ΋ ÔÈÎÈÏ›· ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘
ηıÈÛÙÔ‡Ó ÙÔÓ ÈÛÙÔÚÈÎfi ÂÈÊ˘Ï·ÎÙÈÎfi ·¤Ó·ÓÙÈ Û ‚È·ÛÙÈΤ˜ ÁÂÓÈ·ÛÂȘ.
ªfiÓÔ ÛÙ·‰È·Î¿ Î·È Ì¤Û· ·fi ÙȘ ÔÏ˘¿ÚÈı̘ ·ÓÂÍÂÚ‡ÓËÙ˜ ËÁ¤˜
·Ú¯›˙Ô˘Ó Ó· ‰È·ÎÚ›ÓÔÓÙ·È Î·Ï‡ÙÂÚ· ÔÈ ÂÚ›ÌÂÙÚÔÈ ÙˆÓ ÂÚÈfi‰ˆÓ Î·È ÙˆÓ
ȉȷ›ÙÂÚˆÓ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎÒÓ Î¿ı ÂÚÈÔ¯‹˜. √ «ÈÛÏ·ÌÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜» —
¤Ó·˜ fiÚÔ˜ Ô˘ ‹‰Ë ÂÌÂÚȤ¯ÂÈ ÁÂÓÈ·ÛÂȘ— ‰È·ı¤ÙÂÈ ÔÏÏ¿ ÚfiÛˆ·.
∆Ô ÛÎËÓÈÎfi fiÔ˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠÙÔ πÛÏ¿Ì ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Ë ¤ÚËÌÔ˜ ÙˆÓ
ηÌËÏȤÚˉˆÓ ÓÔÌ¿‰ˆÓ, ÙˆÓ µÂ‰Ô˘›ÓˆÓ, ·ÏÏ¿ ÌÈ· fi·ÛË Ù˘ ÃÂÙ˙¿˙˘, ÙÔ˘
¯ÂÚÛ·›Ô˘ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ÎÏ›ÛË Ù˘ ÔÚÔÛÂÈÚ¿˜ ¿Óˆ ·fi ÙËÓ
∂Ú˘ıÚ¿ £¿Ï·ÛÛ·, Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙ· ‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈο Ù˘ ·Ú·‚È΋˜
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 4
111
¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘. ∏ ª¤Îη ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ Ê˘ÛÈÎÔ‡˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜ ÛÙÔ
«‰ÚfiÌÔ ÙÔ˘ ÏÈ‚·ÓÈÔ‡» ·fi ÙȘ ‰ȿ‰Â˜ Ù˘ ÓfiÙÈ·˜ ∞Ú·‚›·˜ ̤¯ÚÈ ÙË
™˘Ú›·. ∏ ÂͤÏÈÍ‹ Ù˘ Û ·ÓıËÚfi ÂÌÔÚÈÎfi ΤÓÙÚÔ Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘
6Ô˘ ·ÈÒÓ· Ì.Ã. ·ÔÙ¤ÏÂÛÂ Û˘Ó¤ÂÈ· Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ·Ú·ÎÌ‹˜ Î·È Ù˘
ÔÏÈÙÈ΋˜ ηٿÙˆÛ˘ Ù˘ ÓfiÙÈ·˜ ∞Ú·‚›·˜, Ù˘ ∂˘‰·›ÌÔÓÔ˜ ∞Ú·‚›·˜ ÙˆÓ
·Ú¯·›ˆÓ. ∏ ηٷÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·Ú‰Â˘ÙÈÎÔ‡ ÊÚ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ª¿’ÚÈÌ
(Á‡Úˆ ÛÙÔ 570), ÁÈ· ÙÔ˘˜ ıÂÔÏfiÁÔ˘˜ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì ÙÔ ÚÔÔÈÒÓÈÛÌ· ıÂ˚΋˜
ÙÈ̈ڛ·˜, ÂͤÊÚ·Û Ì ı·̷ÙÈÎfi ÙÚfiÔ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ˘„ËÏÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡
Ù˘ ÀÂ̤Ó˘. ∆ËÓ ›‰È· ÂÔ¯‹ ÂÚ›Ô˘ ÁÂÓÓ‹ıËÎÂ Ô ÚÔÊ‹Ù˘ ªˆ¿ÌÂı. ∏
ÓfiÙÈ· ∞Ú·‚›· ›¯Â ÂÚ¿ÛÂÈ ˘fi ÈÚ·ÓÈ΋ Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ˘fi ·‚ËÛÛ˘Óȷ΋
(‰¤ÛÌÈ· ÛÙ· ‚˘˙·ÓÙÈÓ¿ Û˘ÌʤÚÔÓÙ·) ΢ÚÈ·Ú¯›·Ø ÔÈ KÔ˘Ú¿È˜, Ë Ê˘Ï‹ ÙˆÓ
·Ú¯fiÓÙˆÓ ·fi ÙË ª¤Îη, ·Ó¤Ï·‚·Ó ÙÔ ‰ÈÎfi ÙÔ˘˜ ÚfiÏÔ ÛÙÔ ÔÏÈÙÈÎfi
·È¯Ó›‰È ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ. ŸÙ·Ó ·Ú‹ÎÌ·Û·Ó Ë ¶ÂÚÛ›· Î·È ÔÈ
ÕÚ·‚˜ ˘ÔÙÂÏ›˜ Ù˘ ÛÙÔ πÚ¿Î, ·˘Í‹ıËÎÂ Ë ‰‡Ó·ÌË ÙˆÓ Ê˘ÏÒÓ ÛÙ·
‚fiÚÂÈ· Î·È ‰˘ÙÈο Ù˘ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘. ∏ ı¤ÛË Ô˘ ηÙ›¯Â ÙÔ ÈÂÚfi ÙˆÓ
ıÂÔÙ‹ÙˆÓ Ù˘ ª¤Îη˜ Î·È Ë Î·Ù¿·˘ÛË ÙˆÓ Â¯ıÚÔÚ·ÍÈÒÓ Î·Ù¿ ÙÔ˘˜
ÈÂÚÔ‡˜ Ì‹Ó˜ ÛÙ·ıÂÚÔÔ›ËÛ·Ó ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ¢ËÌÂÚ›· ÙˆÓ ÂÌfiÚˆÓ. ∏
ÈÂÚ‹ ÂÚÈÔ¯‹ ÚfiÛÊÂÚÂ Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ηٷʇÁÈÔ ÛÙÔ˘˜ ·¿ÙÚȉ˜ Î·È ÙÔ˘˜
΢ÓËÁË̤ÓÔ˘˜ ·fi ÙȘ Ê˘Ï¤˜ ÙˆÓ µÂ‰Ô˘›ÓˆÓ Ù˘ ∞Ú·‚›·˜ Î·È ·fi ÙË Á‡Úˆ
ηÙÔÈÎË̤ÓË ÂÚÈÔ¯‹. √È ÂÈÁ·Ì›Â˜ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ Ù˘ Ê˘Ï‹˜ ∫Ô˘Ú¿È˜
Î·È ÙˆÓ ÌÂÙ·Ó·ÛÙÒÓ ·ÓÙÈηÙÔÙÚ›˙Ô˘Ó ‚¤‚·È· ÙË ÛÙ·‰È·Î‹ ÂÓۈ̿وÛË
ÙˆÓ Â‹Ï˘‰ˆÓ ˘fi ÙËÓ ·Ú·‰ÔÛȷ΋ ËÁÂÛ›· Ù˘ ÌÂÎηÓÈ΋˜
·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›·˜, ¯ˆÚ›˜ ˆÛÙfiÛÔ Ó· Ï›„Ô˘Ó Î·È ÔÈ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ·ÓÙÈı¤ÛÂȘ. √È
ËıÈÎÔ› ηÓfiÓ˜ Î·È ÔÈ ÓÔÌÈΤ˜ ¤ÓÓÔȘ ÙÔ˘ ·Ï·ÈÔ‡ «Ô˘Ì·ÓÈÛÌÔ‡ Ù˘
Ê˘Ï‹˜» (W.M. Watt), ‚·ÛÈṲ̂ÓÔÈ ÛÙË ¯ˆÚ›˜ fiÚÔ˘˜ ·ÏÏËÏÂÁÁ‡Ë Î·È ÙËÓ
·˘ÛÙËÚ‹ ·Ó‰Ú›·, ·Ú‹ÎÌ·Û·Ó ‰›ÓÔÓÙ·˜ ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘˜ ÛÙÔÓ ·Ó·Ê˘fiÌÂÓÔ
·ÙÔÌÈÎÈÛÌfi ÙˆÓ ˆÏËÙÒÓ Î·È ÂÌfiÚˆÓ Ô˘ ‹Ù·Ó ̤ÏË ÌfiÓÈÌ·
ÂÁηÙÂÛÙËÌ¤ÓˆÓ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈÒÓ. ∏ ÔÈÎÔÓÔÌ›· Á‡Úˆ ·fi ÙÔ ÈÂÚfi ·ÓıÔ‡ÛÂ, ÔÈ
ıÂfiÙËÙ¤˜ ÙÔ˘ fï˜ η٤ÏËÍ·Ó ‰È·ÎÔÛÌËÙÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô Û ÌÈ· Ó¤·, ·Ó¿ÌÈÎÙË
ÎÔÈÓˆÓ›· ·ÔÙÂÏÔ‡ÌÂÓË ·fi ÕÚ·‚˜ ÔÈΛÏ˘ ÚÔ¤Ï¢Û˘, ·fi Â‹Ï˘‰Â˜
‚ڷ›Ô˘˜ Î·È ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜.
∏ ¯·ÚÌfiÛ˘ÓË Â›‰ËÛË Ô˘ ‚ÈÒıËΠˆ˜ ·fiÎ·Ï˘„Ë ·fi ÙÔÓ ªˆ¿ÌÂı
¤‰ÈÓ ··ÓÙ‹ÛÂȘ Û ËıÈο Î·È ÎÔÈÓˆÓÈο ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ̤ۈ
ÂÓfi˜ Ó¤Ô˘ ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡ ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌÔ‡. ∆Ô Î¤Ï¢ÛÌ· ÁÈ· ̤ÚÈÌÓ·
˘¤Ú ÙˆÓ ÊÙˆ¯ÒÓ Î·È ÔÚÊ·ÓÒÓ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÙÔ ÌÔÓ·‰ÈÎfi, Ô‡Ù ‚¤‚·È· ÙÔ
ÚˆÙ·Ú¯ÈÎfi Ì‹Ó˘Ì·, ·ÏÏ¿ Â›Ó·È ˆÛÙfiÛÔ ¤Ó· ÎÂÓÙÚÈÎfi ÓfiËÌ· ÙˆÓ
·Ï·ÈfiÙÂÚˆÓ ÙÌËÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ∫ÔÚ·Ó›Ô˘. ∞ÎfiÌË Î·È Ô ‰ÚfiÌÔ˜ ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı
Î·È Ù˘ Ó·ڋ˜ ÙÔ˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ ÚÔ˜ ÙË ªÂ‰›Ó· (ÙËÓ fi·ÛË °È¿ıÚÈÌ, 400
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
112
¯ÏÌ. ‚fiÚÂÈ· Ù˘ ª¤Îη˜, Ë ÔÔ›· ÔÓÔÌ¿ÛÙËΠ·ÚÁfiÙÂÚ· «Ë fiÏË ÙÔ˘
¶ÚÔÊ‹ÙË») ›¯Â ÚÔÂÙÔÈÌ·ÛÙ› ·fi ÙȘ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ ÌÈ·˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ Ô˘
‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Û ÌÂÙ·‚·ÙÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô: Ë ‚ÂÓ٤ٷ ·ÔÙÂÏÔ‡Û ·Ú¿ÁÔÓÙ·
Ù¿Í˘ ÛÙËÓ ¤ÚËÌÔ fiÔ˘ ¤ÏÂÈ ÙÔ Î‡ÚÔ˜ Ù˘ ΢‚¤ÚÓËÛË˜Ø ÌÂٷ͇ fï˜
ÌfiÓÈÌ· ÂÁηÙÂÛÙË̤ӈÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÍÂʇÁÔ˘Ó ·fi ÙÔ
Ê·‡ÏÔ Î‡ÎÏÔ Ù˘ ÂΉ›ÎËÛ˘ Î·È Ù˘ ·ÓÙÂΉ›ÎËÛ˘, Ë ‚ÂÓ٤ٷ —ÙËÓ ÔÔ›·
ÚÔηÏÔ‡Û·Ó Ù· ηıËÌÂÚÈÓ¿ ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Û˘ÓÙ‹ÚËÛ˘— Ô‰ËÁÔ‡Û ÛÂ
¤Ó·Ó ηٷÛÙÚÔÊÈÎfi ÂÌʇÏÈÔ fiÏÂÌÔ. √ ªˆ¿ÌÂı, Ô ÔÔ›Ô˜ ‰È¤ıÂÙÂ
ٷϤÓÙÔ Î·È ı¤ÏËÛË ÁÈ· ÔÏÈÙÈ΋ ËÁÂÛ›·, ‰È¢ı¤ÙËÛ ÙÔ ‰›Î·ÈÔ Ù˘
ÂΉ›ÎËÛ˘ ηٿ ÙÚfiÔ ˘ÔÊÂÚÙfi Î·È ·Ó¿ÏÔÁÔ Ì ÙȘ Ӥ˜ Û˘Óı‹Î˜ (ηÈ
fi¯È ‚¤‚·È· ηٷÚÁÒÓÙ·˜ ÙÔ). EÈϤÔÓ ‰È¢ı¤ÙËÛ ÙÔ ‰›Î·ÈÔ ÙÔ˘ Á¿ÌÔ˘
Î·È Ù˘ ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿˜ ÛÙË ‚¿ÛË ÌÈ·˜ Ó¤·˜, «·ÛÙÈ΋˜» ÌÔÚÊ‹˜ Ù˘
ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜, ·ÏÏ¿ Î·È ¤ÊÂÚ ÛÙËÓ ÎÔÈÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘ ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· Ù˘ ›ÛÙ˘ ÛÂ
¤Ó·Ó £Âfi, ÙËÓ ·ÔÎ¿Ï˘„Ë ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ ·Ú¤Ï·‚Â Ô ›‰ÈÔ˜ —ÂÓfiÙËÙ· Ë ÔÔ›·
‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ¿Óˆ ·fi ÙËÓ ·ÏÏËÏÂÁÁ‡Ë Ù˘ Ê˘Ï‹˜ Î·È ÙËÓ ÔÔ›·, ·Ó
ÎÚÈÓfiÙ·Ó ·Ó·Áη›Ô, ÌÔÚÔ‡Û ӷ ·ÓÙÈηٷÛÙ‹ÛÂÈ. ∆· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ›ӷÈ
ÁÓˆÛÙ¿: ¤Ó·Ó ·ÈÒÓ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ∂Á›Ú·, ÙË ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢ÛË ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı ·fi ÙË
ª¤Îη ÛÙË ªÂ‰›Ó·, Ù· ·Ú·‚Èο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ›¯·Ó ˘ÔÙ¿ÍÂÈ ÛÙÔ πÛÏ¿Ì
ÌÈ· ÂÚÈÔ¯‹ Ô˘ ÂÎÙÂÈÓfiÙ·Ó ·fi ÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi ̤¯ÚÈ ÙÔÓ πÓ‰fi.

2. µÂ‰Ô˘›ÓÔÈ Î·È ÌfiÓÈÌ· ÂÁηÙÂÛÙË̤ÓÔÈ

«∂Í·ÈÙ›·˜ Ù˘ ¿ÁÚÈ·˜ ʇÛ˘ ÙÔ˘˜ ÔÈ ÕÚ·‚˜ Û˘ÁηٷٛıÂÓÙ·È ‰˘ÛÎÔÏfiÙÂÚ· ·fi

ÔÔÈÔÓ‰‹ÔÙ ¿ÏÏÔ Ï·fi ÛÙÔ Ó· ˘ÔÙ·¯ıÔ‡Ó Ô ¤Ó·˜ ÛÙÔÓ ¿ÏÏÔ, Â›Ó·È ˆÌÔ›,
˘ÂÚ‹Ê·ÓÔÈ, ÊÈÏfi‰ÔÍÔÈ, Û˘Ó·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·È Ì ˙‹ÏÔ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿ÏË„Ë Ù˘ ËÁÂÛ›·˜ ηÈ
ÌfiÓÔ Û¿ÓÈ· Û˘ÌʈÓÔ‡Ó ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙȘ ÚÔÙÈÌ‹ÛÂȘ ÙÔ˘˜. ŸÙ·Ó fï˜ Ë
ıÚËÛΛ· Ì ¤Ó·Ó ÚÔÊ‹ÙË ‹ Ì ¤Ó·Ó ¿ÓıÚˆÔ ÙÔ˘ £ÂÔ‡ ‰·Ì¿ÛÂÈ ÙÔ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·
ÙÔ˘˜ Î·È ÌÂȈıÔ‡Ó Ë ·Ï·˙ÔÓ›· Î·È Ô ÊıfiÓÔ˜ ÙÔ˘˜, ÙfiÙ ÌÔÚ› ηÓ›˜ ‡ÎÔÏ· Ó·
ÙÔ˘˜ Ô‰ËÁ‹ÛÂÈ Î·È Ó· ÙÔ˘˜ ÂÓÒÛÂÈ».
«ŸÙ·Ó ¤Ó·˜ ¿Ú¯ÔÓÙ·˜ ΢‚ÂÚÓ¿ÂÈ Û ÌÈ· fiÏË, ÙfiÙÂ Ë ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘ ı· Ú¤ÂÈ Ó·
¤¯ÂÈ ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙËÓ ˘ÔÙ·Á‹ Î·È ÙËÓ ˘·ÎÔ‹ ÙˆÓ µÂ‰Ô˘›ÓˆÓ. ŸÙ·Ó Û ÌÈ·
fiÏË ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ¿Ú¯ÔÓÙ·˜, ÙfiÙ ı· Ú¤ÂÈ ·Ú’ fiÏ· ·˘Ù¿ Ó· ˘Ê›ÛÙ·Ù·È Î¿ÔÈ·
ÌÔÚÊ‹ ÂÍÔ˘Û›·˜ ·fi ÔÚÈṲ̂ÓÔ˘˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ˘fiÏÔÈÔ˘˜. ∂¿Ó ·˘Ù‹ ‰ÂÓ
˘Ê›ÛٷٷÈ, ÙfiÙÂ Ô ÔÏÈÙÈÛÌfi˜ ÙÔ˘˜ ηٷÚÚ¤ÂÈ. ŒÓ·˜ Ù¤ÙÔÈÔ˜ Ú›ÁÎÈ·˜ ·Ó·Áο˙ÂÈ
ÙÔ˘˜ µÂ‰Ô˘›ÓÔ˘˜ Ó· ÙÔÓ ˘·ÎÔ‡Ô˘Ó Î·È Ó· ÙÔ˘ Û˘Ì·Ú·ÛÙ¤ÎÔÓÙ·È, ›ÙÂ
ÔÈÎÂÈÔıÂÏÒ˜ —ÌÔÈÚ¿˙ÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘˜ ¯Ú‹Ì·Ù· Î·È ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘˜ ·fi ÙËÓ fiÏË
ÙÔ˘ fiÏ· Ù· ˙ˆÙÈο Î·È ·Ó·Áη›· ÚÔ˚fiÓÙ· Ô˘ Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙ· ÁÈ· ÙËÓ ‡·ÚÍË
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 4
113
ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘˜— ›Ù Ì ÙË ‚›·, fiÙ·Ó Ë ‰‡Ó·Ì‹ ÙÔ˘ Â›Ó·È Â·Ú΋˜ ÁÈ· ÙÔ
ÛÎÔfi ·˘ÙfiÓ, Û¤ÚÓÔÓÙ·˜ ·ÎfiÌË Î·È ‰È¯fiÓÔÈ· ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ̤¯ÚȘ fiÙÔ˘ ηٷʤÚÂÈ
Ó· ¿ÚÂÈ Ì ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ ¤Ó· ÙÌ‹Ì· ·fi ·˘ÙÔ‡˜, Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Ó·
˘ÔÙ¿ÍÂÈ ÙÔ˘˜ ˘fiÏÔÈÔ˘˜ Î·È Ó· ÙÔ˘˜ ·Ó·ÁοÛÂÈ Ó· ÙÔÓ ˘·ÎÔ‡Ô˘Ó, ÂÂȉ‹ ı·
ÊÔ‚Ô‡ÓÙ·È Ì‹ˆ˜ ηٷÚÚ‡ÛÂÈ Ô ÔÏÈÙÈÛÌfi˜ ÙÔ˘˜».
(πÌÓ Ã·ÏÓÙÔ‡Ó: ·Ï-ªÔ˘Î¿ÓÙÓÙÈÌ·. µËÚ˘ÙÙfi˜ 1956Ø 31967, ÛÂÏ. 266, 270.)

∆· ÛÙÔȯ›· Ô˘ ¿ÏÏ·Í·Ó ÙËÓ ÂÈÎfiÓ· ÙÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ ¯¿ÚÙË, fi¯È ÌfiÓÔ Î·Ù¿
ÙËÓ ÚÒÈÌË ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì ·ÏÏ¿ ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ Î·È ÛÙȘ ÎÚ›ÛÈ̘
ηÌ¤˜ Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÙÔ˘, ‹Ù·Ó ÔÈ ÌÂÙ·Ó·ÛÙ‡ÛÂȘ ÙˆÓ Ï·ÒÓ, ÔÈ ÂÚ›Ô‰ÔÈ
ηٿ ÙȘ Ôԛ˜ ÔÈ ÓÔÌ¿‰Â˜ ÂÍ·ÏÒıËÎ·Ó ¤Ú· ·fi Ù· fiÚÈ· Ù˘ ÛÙ¤·˜Ø
ÔÏϤ˜ ÊÔÚ¤˜ fï˜ ‹Ù·Ó Î·È Ë ÂÓˆÙÈ΋ ‰‡Ó·ÌË ıÚËÛ΢ÙÈÎÒÓ ÎÈÓËÌ¿ÙˆÓ
—·Ó Î·È fi¯È ÛÂ Û˘ÁÎÚ›ÛÈÌÔ ‚·ıÌfi. ∏ ÁÚ‹ÁÔÚË ÂÍ¿ψÛË ÙˆÓ
¢Û‚ÈÛÙÈÎÒÓ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂˆÓ Î·È ÙˆÓ ÂÙÂÚfi‰ÔÍˆÓ ·ÈÚ¤ÛÂˆÓ ¤ÓˆÛ ÙÔÓ
11Ô ·ÈÒÓ· ÙÔ˘˜ ‚¤Ú‚ÂÚÔ˘˜ ™·Ó¯¿Ù˙· ÓfiÙÈ· ÙÔ˘ ÕÙÏ·ÓÙ· ˘fi ÙÔ˘˜
∞ÏÌÔÚ·‚›‰Â˜, Á‡Úˆ ÛÙÔ 1500 ÙÔ˘˜ ∆Ô˘ÚÎÔÌ¿ÓÔ˘˜ ÙÔ˘ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó ˘fi
ÙÔ˘˜ ™·Ê·‚›‰Â˜ Î·È ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ· ÙÔ˘˜ √˘·¯¯·Ì›Ù˜, ÕÚ·‚˜
ÙÔ˘ ¡·Ù˙ÓÙ ˘fi ÙËÓ ËÁÂÛ›· ÙˆÓ ∞Ï ™·‘Ô‡ÓÙ. √È ‚·ı‡ÙÂÚÔÈ ÏfiÁÔÈ ÙˆÓ
ÓÔÌ·‰ÈÎÒÓ ÌÂÙ·Ó·ÛÙ‡ÛÂˆÓ —·fi ÙȘ ·Ú·‚ÈΤ˜ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ ̤¯ÚÈ ÙȘ
ηٷÛÙÚÔÊÈΤ˜ ÂȉÚÔ̤˜ ÙˆÓ ªÔÁÁfiÏˆÓ ÙÔ 13Ô Î·È 15Ô ·ÈÒÓ·— Ú¤ÂÈ
‚¤‚·È· Ó· ·Ó·˙ËÙËıÔ‡Ó Û ÔÈÎÔÏÔÁÈΤ˜ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ ÌÂÙ·‚ÔϤ˜. Œ¯ÂÈ
ÂÈÛËÌ·Óı› ÙÔ Û˘Ó¯¤˜ ÏËı˘ÛÌÈ·Îfi ÏÂfiÓ·ÛÌ· ÙˆÓ ÓÔÌ¿‰ˆÓ, «Ô˘
·˘Í¿ÓÔÓÙ·È Î·ÓÔÓÈο Î·È ·Î·Ù¿·˘ÛÙ· fiˆ˜ ÔÈ ·ÎÚ›‰Â˜» (J. Weulersse,
fiˆ˜ ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Ô X. de Planhol [40.03], ÛÂÏ. 14). ªÂÚÈÎÔ› ÂÚ¢ÓËÙ¤˜
ıÂÒÚËÛ·Ó ÙȘ ÎÏÈÌ·ÙÈΤ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ Ô˘ Û˘Ó¤‚ËÛ·Ó ÛÙË ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ
˘‡ı˘Ó˜ ·ÎfiÌË Î·È ÁÈ· ÙËÓ ÚÒÙË ÂÍ¿ψÛË ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì ·ÊÔ‡ ηٿ ÙË
ÁÓÒÌË ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó ·˘Ù¤˜ Ô˘ ·Ó¿ÁÎ·Û·Ó ÙÔ˘˜ ·ÓıÚÒÔ˘˜ Ó· ·Ó·˙ËÙ‹ÛÔ˘Ó
Ó¤Ô˘˜ ‚ÔÛÎfiÙÔÔ˘˜ (‚Ï. ÙÔÓ ·Ó·ÙÔÏÈÛÙ‹ Leone Caetani ‹ ·ÎfiÌË Î·È ÙÔÓ
Toynbee). øÛÙfiÛÔ, Ë ÂÓÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÓÈÎËÙÚÈÒÓ Ê˘ÏÒÓ Î·È Ë ·Á›ˆÛË ÙˆÓ
ηٷÎÙ‹ÛÂˆÓ Û ¤Ó·Ó ÎÚ·ÙÈÎfi Ì˯·ÓÈÛÌfi Ì ‰È¿ÚÎÂÈ· ÂÈÙ‡¯ıËÎ·Ó ˘fi
ÙÔ Î·ıÂÛÙÒ˜ ·ÛÙÈÎÒÓ Î¤ÓÙÚˆÓ Ù· ÔÔ›· ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó Î¤ÓÙÚ· ıÚËÛ΢ÙÈο
ÂÈÎ˘ÚˆÌ¤Ó˘ ·˘ıÂÓÙ›·˜, ÙfiÔ˘˜ Ù˘ ÎÔÈÓ‹˜ Î·È ‰ËÌfiÛÈ·˜ ÚÔÛ¢¯‹˜ ηÈ
Û˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈ΋˜ ¿ÛÎËÛ˘ Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜ ·fi ‰˘Ó·ÛÙ›˜. √È Î·Ù·ÎÙËÙ¤˜ Ù˘
ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ‹Ù·Ó ÓÔÌ¿‰Â˜, ·ÏÏ¿ Ô ÈÛÏ·ÌÈÎfi˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜
Â›Ó·È ·ÛÙÈÎfi˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜ —fiˆ˜ ‹Ù·Ó Î·È ÔÈ ·Ú¯·›ÔÈ ·Ó·ÙÔÏÈÎÔ›
ÔÏÈÙÈÛÌÔ› ÚÈÓ ·fi ·˘ÙfiÓ. ∏ ·ÎÙ›Ó· ÂÈÚÚÔ‹˜ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ·ÛÙÈÎÒÓ
ΤÓÙÚˆÓ ‹Ù·Ó ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË, ÚfiÛηÈÚ· ‰Â Î·È ÂÈÛÊ·Ï‹˜. øÛÙfiÛÔ, ÔÈ
ÓÔÌ¿‰Â˜, fiˆ˜ Î·È ÔÈ ·ÁÚfiÙ˜, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÂÓÙÂÏÒ˜ ·˘Ù¿ÚÎÂȘ, ·Ó Î·È Ô‡ÙÂ
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
114
ÂÓÙÂÏÒ˜ ÂÍ·ÚÙË̤ÓÔÈ: Ë Ì¿ÓÙÔ˘ —Ë ÛÙ¤·— Î·È Ë ¯¿ÓÙ·Ú —Ë ˙ÒÓË Ù˘
ÁˆÚÁ›·˜ Î·È Ù˘ ÂÁηٿÛÙ·Û˘— Û˘Ì‚ÈÒÓÔ˘Ó ·fi ·ÏÈ¿.
√ ÙÚfiÔ˜ ˙ˆ‹˜ ÙˆÓ µÂ‰Ô˘›ÓˆÓ, Ô ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi˜ ·Ú·‚ÈÎfi˜ Ù‡Ô˜ ÙˆÓ
ηÌËÏȤÚˉˆÓ ÓÔÌ¿‰ˆÓ, ·Ó·Ù‡¯ıËΠÙÔ˘˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜ ·ÈÒÓ˜ ÚÈÓ ÙÔ
πÛÏ¿Ì ÛÙȘ ‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈΤ˜ ÂÛ¯·ÙȤ˜ Ù˘ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘, Û Â·Ê‹ Ì ÙÔÓ
·ÛÙÈÎfi ÔÏÈÙÈÛÌfi Ù˘ ™˘Ú›·˜. µ·ÛÈο ÛÙÔȯ›· ÙÔ˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÔÈ
Û˘Ó¯›˜ ÂȉÚÔ̤˜ Î·È ÔÈ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙˆÓ ÌfiÓÈÌ·
ÂÁηÙÂÛÙË̤ӈÓ. √ ÈÛ¯˘Úfi˜ ‰ÂÛÌfi˜ Ù˘ Ê˘Ï‹˜, ¢ÎÚÈÓ‹˜ ̤۷ ·fi ÙË
ÁÂÓ·ÏÔÁ›·, ηıÒ˜ Î·È Ë ÂÈ·ڈÛË Ù˘ ‚ÂÓ٤ٷ˜ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈ˙·Ó Û ·˘Ùfi
ÙÔÓ ÙÚfiÔ ˙ˆ‹˜ ÙËÓ ··Ú·›ÙËÙË ÂÛˆÙÂÚÈ΋ Û˘ÓÔ¯‹. ∏ ÂÚÈÊÚfiÓËÛË Ô˘
¤ÓȈı·Ó ÔÈ µÂ‰Ô˘›ÓÔÈ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÌfiÓÈÌ· ÂÁηÙÂÛÙË̤ÓÔ˘˜ ·ÔÙÂÏÔ‡ÛÂ
‚·ÛÈÎfi ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi Ù˘ ·˘ÙÔÁÓˆÛ›·˜ ÙÔ˘˜, Ù˘ ÂÚËÊ¿ÓÈ·˜ Ù˘ Ê˘Ï‹˜
(Ê·¯Ú), Ë ÔÔ›· ̤۷ ·fi ÙȘ ‰ÈËÁ‹ÛÂȘ ÁÈ· ÙȘ Ì¿¯Â˜ ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ
∞Ú¿‚ˆÓ ÚÔÛÏ¿Ì‚·ÓÂ Ì˘ıÔÏÔÁÈÎfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·. H ÂÈÎfiÓ· ·˘Ù‹
‰È·ÙËÚ‹ıËΠfiÛÔ Ù· ȉ·ÓÈο ÙˆÓ µÂ‰Ô˘›ÓˆÓ Û˘Ó¤¯ÈÛ·Ó Ó· ¯·›ÚÔ˘Ó
ÌÂÁ¿Ï˘ ÂÎÙ›ÌËÛ˘ ·fi ÙÔ˘˜ ÕÚ·‚˜ ·Ô›ÎÔ˘˜ ÙˆÓ ·Ï·ÈÒÓ Î·È Ó¤ˆÓ
ΤÓÙÚˆÓ Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ËÁÂÌÔÓ›·˜ ÌfiÓÔ Ì¤Û· ·fi ÌÈ· Â͈ڷ˚ÛÙÈ΋
·Ó¿ÌÓËÛË. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘ÙfiÓ ÙÔ Û¯‹Ì· Ù˘ «Ê˘ÛÈ΋˜» ¤¯ıÚ·˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÂ
µÂ‰Ô˘›ÓÔ˘˜ Î·È ·ÛÙÔ‡˜ ‰Â ı· Ú¤ÂÈ Ó· ÁÂÓÈ·ÂÙ·È ¯ˆÚ›˜ ‰Â‡ÙÂÚË ÛΤ„Ë
Î·È ‰Â ı· Ú¤ÂÈ Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ÁÈ· Ó· ÂÍËÁ‹ÛÂÈ ·ÓfiÌÔÈ· ÈÛÙÔÚÈο
ÁÂÁÔÓfiÙ·. √ πÌÓ Ã·ÏÓÙÔ‡Ó ‹Ù·Ó Ô ÚÒÙÔ˜ Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛ ·˘Ùfi ÙÔ
ÛÙÔÈ¯Â›Ô ˆ˜ ‚¿ÛË ÁÈ· Ó· ÂÚÌËÓ‡ÛÂÈ Ù· ÌÂÁ¿Ï· ÎÈÓ‹Ì·Ù· Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜
ÈÛÙÔÚ›·˜Ø fiÙ·Ó fï˜ ÌÈÏ¿ÂÈ ÁÈ· µÂ‰Ô˘›ÓÔ˘˜, ÂÓÓÔ› —ȉȷ›ÙÂÚ· Û ۯ¤ÛË
Ì ÙȘ ÔÈΛ˜ Û ·˘ÙfiÓ Û˘Óı‹Î˜ Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜ ∞ÊÚÈ΋˜— fiϘ ÂΛӘ ÙȘ
Ï·˚Τ˜ ÔÌ¿‰Â˜ Ô˘ Â›Ó·È Ì·ÎÚÈ¿ ·fi ÙËÓ fiÏË Î·È ÙÔÓ ¿ÌÂÛÔ ¤ÏÂÁ¯fi Ù˘,
ÙfiÛÔ ÙÔ˘˜ ÓÔÌ¿‰Â˜ fiÛÔ Î·È ÙÔ˘˜ ÁˆÚÁÔ‡˜ (µÂ‰Ô˘›ÓÔ˘˜ Î·È ºÂÏ¿¯Ô˘˜).
∫·È ÛÙÔ˘˜ ÌÂÓ Î·È ÛÙÔ˘˜ ‰Â ˘‹Ú¯·Ó ΢„¤Ï˜ ÂͤÁÂÚÛ˘ Î·È ·ÓÙ›ÛÙ·Û˘,
ηÏÏÈÂÚÁË̤Ó˜ ·fi ÌÈ·Ó ·ÏÏËÏÂÁÁ‡Ë (ÙËÓ ·Û·Ì›ÁÈ· ÙÔ˘ πÌÓ Ã·ÏÓÙÔ‡Ó)
¯ıÚÈο ‰È·Î›ÌÂÓË ÚÔ˜ ÙËÓ ·˘ıÂÓÙ›·.
¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, ÂÛٛ˜ ·Ó˘ÔÙ·Í›·˜ Î·È Â·Ó¿ÛÙ·Û˘ ·Ú·ÙËÚÔ‡ÓÙ·È ÙfiÛÔ
·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ Ê˘ÏÂÙÈÎÔ‡˜ Û˘Ó·ÛÈÛÌÔ‡˜ ÙˆÓ ÓÔÌ¿‰ˆÓ fiÛÔ Î·È ÛÙȘ
·ÁÚÔÙÈΤ˜ ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ Ô˘ ÂΉËÏÒÓÔÓÙ·Ó ÛÙȘ ÔÚÂÈÓ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜, Û˘¯Ó¿
˘fi ÙËÓ ËÁÂÛ›· ÂÈıÂÙÈÎÒÓ ·ÈÚ¤ÛˆÓ. ™ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Ë ÎÂÓÙÚÈ΋
ÂÍÔ˘Û›· ı· ¤ÚÂ ӷ ‰È·ı¤ÙÂÈ ÙËÓ ÈηÓfiÙËÙ· Ó· ÂÍÔ˘‰ÂÙÂÚÒÓÂÈ ÙȘ
·ÔÛ¯ÈÛÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ, ÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·˜ ÙË Ì›· ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ¿ÏÏË. ¢ÂÓ ÙÔ
ÂÙ‡¯·ÈÓ ¿ÓÙ· ·˘Ùfi, ÁÈ·Ù› Û˘¯Ó¿ Ë ÈÛÔÚÚÔ›· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙȘ ·ÛÙÈΤ˜
‰˘Ó·ÛÙ›˜ Î·È ÙÔ˘˜ ¯ÒÚÔ˘˜ Ù˘ ·ÓÙ›ÛÙ·Û˘ ‹Ù·Ó Ú¢ÛÙ‹. ª¤¯ÚÈ ÙÔ Ôχ
ÚfiÛÊ·ÙÔ ·ÚÂÏıfiÓ Ë ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ª·ÚfiÎÔ˘ ¯·Ú·ÎÙËÚÈ˙fiÙ·Ó ·fi ÙËÓ
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 4
115
·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ˘fi ÙËÓ ·ÛÙÈ΋
ÂÍÔ˘Û›· Ù˘ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ (ÌÈÏ¿ÓÙ ·Ï-Ì¿¯˙·Ó, «¯ÒÚ· ÙÔ˘ ‰ËÌfiÛÈÔ˘
ıËÛ·˘ÚÔ‡», ÊfiÚÔ˘ ˘ÔÙÂÏ‹˜ ÛÙË ‰˘Ó·ÛÙ›·) ·fi ÙË ÌÈ·, Î·È ÙË «¯ÒÚ· Ù˘
ÂͤÁÂÚÛ˘» (ÌÈÏ¿ÓÙ ·Û-Û¿’ÈÌ·, Û›Ì·) ·fi ÙËÓ ¿ÏÏË, ÛÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË
ÂÚ›ÙˆÛË ÙˆÓ ‚ÂÚ‚ÂÚÈÎÒÓ ÔÚÂÈÓÒÓ Ê˘ÏÒÓ. ¶·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ·fi ÙËÓ
·Ï·ÈfiÙÂÚË ÈÛÙÔÚ›· ·ÔÙÂÏ› Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÛÙËÓ ÔÔ›· ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ÙÔ
¯·ÏÈÊ¿ÙÔ Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘ Á‡Úˆ ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 11Ô˘ ·ÈÒÓ· ÚÈÓ ·fi ÙËÓ
ÙÒÛË ÙˆÓ IÚ·ÓÒÓ ªÔ˘ÁȉÒÓ Î·È ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜ ·fi ÙÔ˘˜
TÔ‡ÚÎÔ˘˜ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˘˜ – ‹Ù·Ó ۯ‰fiÓ ·Ú¿Ï˘ÙÔ ·Ó¿ÌÂÛ· Û ¤Ó· ÛÈÈÙÈÎfi
Û˘Ó·ÛÈÛÌfi AÚ¿‚ˆÓ µÂ‰Ô˘›ÓˆÓ, ÙȘ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ÚÎÌÂÓÈÎÒÓ Ê˘ÏÒÓ
Î·È ÙȘ ·ÓÙÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ÎÔ˘Ú‰ÈÎÒÓ. √ ·ÎÏÔ˜ Ô˘ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ˘fi ÙËÓ
ÂÍÔ˘Û›· Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ‹Ù·Ó Û˘Ó¯Ҙ ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓÔ˜. ªÔÚÔ‡Û ӷ
ÂÍ·ÛÊ·ÏÈÛÙ› Î·È Ó· ÂÂÎÙ·ı› ÛÙ· Û‡ÓÔÚ· ̤ۈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ-
ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏÈÎÒÓ ÛÙ·ıÌÒÓ, fiÙ·Ó Ù· ̤۷ ‹Ù·Ó Â·Ú΋. øÛÙfiÛÔ, Ë ÌÂÁ¿ÏË
Û˘ÁΤÓÙÚˆÛË ÈÛ¯˘ÚÒÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ Ì ˘„ËÏ‹ ·›ÛıËÛË ÙÔ˘ ηı‹ÎÔÓÙÔ˜
Ì·ÎÚÈ¿ ·fi ÙË ÌËÙÚfiÔÏË ˘¤ı·ÏÙ ÙÔÓ Î›Ó‰˘ÓÔ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜
ÎÂÓÙÚfiÊ˘ÁˆÓ ÎÈÓËÌ¿ÙˆÓ, Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó·
Â›Ó·È ÂÈΛӉ˘Ó·, ·ÎfiÌË Î·È ÔϤıÚÈ·, ÁÈ· ÙË ‰˘Ó·ÛÙ›·. √È ∞ÏÌÔÚ·‚›‰Â˜,
ÔÈ ‚ÂÚ‚ÂÚ›ÓÔÈ ËÁ¤Ù˜ Ô˘ ÙÔÓ 11Ô ·ÈÒÓ· η٤Ϸ‚·Ó ÙÔ ª·ÁÎÚ¤Ì1 Î·È ÙËÓ
ÈÛÏ·ÌÈ΋ πÛ·Ó›·, ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ÛÙÚ·ÙȈÙÈο Ê˘Ï¿ÎÈ· (·Ú·‚Èο:
ÚÈÌ¿Ù, ÂÍÔ‡ ·Ï-ªÔ˘Ú·ÌÈÙÔ‡Ó, ÈÛ·ÓÈο Almorávides) fiÌÔÈ· ÌÂ
ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ· ÛÙȘ ·ÎÚÈÙÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ™·¯¿Ú·˜. ∞ÎfiÌË Î·È ÔÈ Á·˙‹‰Â˜
(Áο˙È) ÛÙÔ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi πÚ¿Ó Î·È ÙÔ ∆Ô˘ÚÎÈÛÙ¿Ó, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‹Ù·Ó ÔÏÂÌÈÛÙ¤˜
Ù˘ ›ÛÙ˘ ÛÙ· Û‡ÓÔÚ· ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì (·Ó¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜ Î·È ÔÏ˘¿ÚÈıÌÔÈ
ÚÔÛËÏ˘ÙÈṲ̂ÓÔÈ ∆Ô˘ÚÎÔÌ¿ÓÔÈ), ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÛÙÔÈ¯Â›Ô ·fiÛ¯ÈÛ˘.
∂Âȉ‹ ÔÈ ·Ú·ÎÌ¿˙Ô˘Û˜ ‰˘Ó·ÛÙ›˜ ‰ÂÓ Î·Ù¿ÊÂÚÓ·Ó ¿ÓÙÔÙ ӷ
‰È·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÈÛÔÚÚÔ›· ÙˆÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ, ÔÈ Ê¿ÛÂȘ ηٿ ÙȘ Ôԛ˜
ÔÏÏÔ› ¿ÓıÚˆÔÈ ¤ÁÈÓ·Ó µÂ‰Ô˘›ÓÔÈ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙȘ ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ÂÚÈfi‰Ô˘˜
ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘ ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. ∞ÎfiÌË Î·È Ë
ÚÔ˚ÛÏ·ÌÈ΋ ∞Ú·‚›· ¤Ú·Û ·fi ÌÈ· Ù¤ÙÔÈ· ‰È·‰Èηۛ·. ªÂÁ¿Ï· ·̷ٷ
ÓÔÌ·‰È΋˜ ÂÍ¿ψÛ˘ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ Âڋ̈ÛË
ÔÏfiÎÏËÚˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ: ◊‰Ë Ô πÌÓ Ã·ÏÓÙÔ‡Ó ÛÙÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ÙÔ˘ οÓÂÈ ÏfiÁÔ
ÁÈ· Ù· ηٷÛÙÚÔÊÈο «ÛÌ‹ÓË ·ÎÚ›‰ˆÓ» ÙˆÓ ª¿ÓÔ˘ ÃÈÏ¿Ï ÛÙË ‚fiÚÂÈ·
∞ÊÚÈ΋ – ›¯·Ó ÌÂÙ·Ó·ÛÙ‡ÛÂÈ ·Ú¯Èο ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ, fiÔ˘ ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘
11Ô˘ ·ÈÒÓ· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ Ê·ÙÈÌ›‰Â˜ ¯·Ï›Êˉ˜ ÙÔ˘ ∫·˝ÚÔ˘

1. ™.Ù.ª.: Ë ‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈ΋ AÊÚÈÎ‹Ø ·fi ÙËÓ ·Ú·‚È΋ ϤÍË Ì¿ÁÚÂÌ Ô˘ ÛËÌ·›ÓÂÈ ÙÔÓ
ÙfiÔ ‹ ÙËÓ ÒÚ· Ù˘ ‰‡Û˘ ÙÔ˘ ‹ÏÈÔ˘ Î·È Û˘ÓÂΉԯÈο ÙË ¢‡ÛË.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
116
ˆ˜ fiÚÁ·Ó· ÌÈ·˜ ÂΉÈÎËÙÈ΋˜ ·ÔÛÙÔÏ‹˜ ÛÙËÓ πÊÚÈΛÁÈ·. EÍ›ÛÔ˘
ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ‹Ù·Ó ÔÈ Û˘Ó¤ÂȘ Ô˘ ÚÔοÏÂÛ·Ó ÔÈ ÂÈÛ‚ÔϤ˜ ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ
Ê‡ÏˆÓ ·fi ÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋ ∞Û›· ÛÙÔ πÚ¿Ó Î·È ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ›· ·fi ÙÔÓ 11Ô
·ÈÒÓ·, Î·È ÙÂÏÈο ÔÈ ÌÔÁÁÔÏÈΤ˜ ÂȉÚÔ̤˜ ÛÙȘ Ôԛ˜ ÌÂÙ›¯·Ó Î·È ¿ÏÈ
ÓÔÌ¿‰Â˜ ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ ηٷÁˆÁ‹˜ Ô˘ ÏËÌ̇ÚÈÛ·Ó ÙÔÓ ÈÚ·ÓÈÎfi ¯ÒÚÔ. ŒÓ·
·fi Ù· ÈÔ ‰È‰·ÎÙÈο ÎÂÊ¿Ï·È· Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ Â›Ó·È ÙÔ Ò˜
ηٿÊÂÚ·Ó ÔÈ ËÁÂÌfiÓ˜ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ Î·È ÙˆÓ πϯ¿Ó Ó·
ÛÙ·ıÂÚÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÔÏÈÙÈο ÙËÓ ÂÍ¿ψÛË ÙˆÓ ∆Ô˘ÚÎÔÌ¿ÓˆÓ,
¯ÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ‰‡Ó·ÌË, ·ÏÏ¿ Î·È ÙË Û˘Ó¯‹
ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋ ÚÔÛ·ÚÌÔÁ‹ Î·È ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ÂÈ·ڈÛË Ù˘ ËÁÂÙÈ΋˜ Ù¿Í˘.
∆· ·Ú·¿Óˆ ÁÂÁÔÓfiÙ· ›¯·Ó ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ Û˘Ó¤ÂȘ fi¯È ÌfiÓÔÓ
ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙˆÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊÒÓ Ô˘ ÚÔοÏÂÛ·Ó Ù· ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ηٿ ÙËÓ
ÚԤϷۋ ÙÔ˘˜ ÏÂËÏ·ÙÒÓÙ·˜, η›ÁÔÓÙ·˜ Î·È ÛÎÔÙÒÓÔÓÙ·˜, ·ÏÏ¿ Ôχ
ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙÔ˘ fiÙÈ ÔÈ ÏËÁ¤ÓÙ˜ ÁˆÚÁÔ› ·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó·
Á›ÓÔ˘Ó ÓÔÌ¿‰Â˜ Î·È ¤ÙÛÈ ÔÈ ÓÔÌ·‰ÈΤ˜ Ê˘Ï¤˜, Ô˘ ÁÈ· ηÈÚfi ‹Ù·Ó Á›ÙÔÓ˜
‹ ÌÂÙ·Ó¿ÛÙÂ˘Û·Ó ÙfiÙÂ, η٤Ϸ‚·Ó ÙËÓ ·ÚÒÛÈÌË ÁË. ∆ËÓ ¤ÎÙ·ÛË ·˘Ù‹˜ Ù˘
ÂͤÏÈ͢ ÌÔÚ› Ó· ‰È·ÎÚ›ÓÂÈ Î·Ó›˜ ·ÎfiÌË Î·È Û‹ÌÂÚ· Û ÔÏϤ˜
ÂÚÈÔ¯¤˜, fi¯È ÌfiÓÔ ÛÙ· ÙÌ‹Ì·Ù· Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ›·˜ Î·È ÙÔ˘ πÚ¿Ó fiÔ˘
ÂÍ·ÏÒıËÎ·Ó TÔ‡ÚÎÔÈ ÓÔÌ¿‰Â˜, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙËÓ ·ÎÚÈÙÈ΋ ªÂÛÔÔÙ·Ì›·
Ù˘ ·Ú·‚È΋˜ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘ fiÔ˘ ÂÍ·ÏÒıËÎ·Ó ÕÚ·‚˜ µÂ‰Ô˘›ÓÔÈ. ¶ÔÏϤ˜
Ê˘Ï¤˜ µÂ‰Ô˘›ÓˆÓ, ‚¤‚·È·, ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó Â‰Ò ÌfiÓÈÌ· ‹ ¤ÁÈÓ·Ó
ËÌÈÓÔÌ·‰ÈΤ˜ —fiˆ˜ ›¯Â Û˘Ì‚Â› ‹‰Ë ÛÙËÓ ÚÔ˚ÛÏ·ÌÈ΋ Î·È ÚÒÈÌË
ÈÛÏ·ÌÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô— Î·È ÂÍ·ÚÙ‹ıËÎ·Ó ·fi ÙË ÁˆÚÁ›·. øÛÙfiÛÔ, ̤¯ÚÈ
Û‹ÌÂÚ· Ë ·Ú·‚È΋ ηıÔÌÈÏÔ˘Ì¤ÓË ÁÏÒÛÛ· ÙÔ˘ πÚ¿Î ‰È·ÌÔÚÊÒÓÂÙ·È ·fi
ÙȘ ‰È·Ï¤ÎÙÔ˘˜ ÙˆÓ µÂ‰Ô˘›ÓˆÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ —ÌÂÙ¿ ÙËÓ «ÎÏ·ÛÈ΋» ÂÚ›Ô‰Ô
·ÛÙÈÎÔÔ›ËÛ˘ ηٿ ÙÔ˘˜ ÚÒÙÔ˘˜ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡˜ ·ÈÒÓ˜— ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘
·Ú·ÎÌ‹˜ Ù˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜, ÎÈ ·ÎfiÌË ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÙÒÛË
ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘ ÙÔ 1258, ηٿÊÂÚ·Ó, Û˘Ó·ÓÙÒÓÙ·˜ fiÏÔ Î·È
ÏÈÁfiÙÂÚ˜ ‰˘ÛÎÔϛ˜, Ó· ÂÈÛ¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ÛÙȘ ηÙÔÈÎË̤Ó˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ —Ë
ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ÙÔ˘˜ ÂÁη٤ÛÙËÛ ·ÎfiÌË Î·È ÛÙȘ fiÏÂȘ.
ÀÔÏ›ÌÌ·Ù· ÙˆÓ ·Ï·ÈÒÓ ‰È·Ï¤ÎÙˆÓ ÙˆÓ ÌfiÓÈÌ· ÂÁηÙÂÛÙË̤ӈÓ
‰È·ÛÒıËÎ·Ó ÌfiÓÔ ÛÙȘ ‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈΤ˜ ·ÎÚÈÙÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜, ÛÙËÓ ÕÓˆ
ªÂÛÔÔÙ·Ì›· Î·È ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, ηıÒ˜ Â›Û˘ Î·È ÛÙÔ˘˜ ‚ڷ˚ÎÔ‡˜
Î·È ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÔ‡˜ ·ÛÙÈÎÔ‡˜ ÏËı˘ÛÌÔ‡˜ ÙÔ˘ ÓfiÙÔ˘.
¶·Ú’ fiÏË ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ÚÔÛ·ÚÌÔÁ‹ Î·È ÙË ‚›·ÈË ÂÈ‚ÔÏ‹ ÂÈı·Ú¯›·˜,
ÙÔ ·›ÛıËÌ· Ù˘ ·Ú·‚È΋˜ Ê˘Ï‹˜ ·Ú¤ÌÂÈÓ ̤¯ÚÈ ÙËÓ fi„ÈÌË ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘
ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ËÁ‹ ·Ó·ÛٿوÛ˘ Î·È ·ÓÙ›ÛÙ·Û˘ ÂÓ¿ÓÙÈ·
ÛÙÔ˘˜ ΢‚ÂÚÓÒÓÙ˜. Œ¯ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÂÈÙ‹‰ÂÈ· ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 4
117
‰˘Ó¿ÌˆÓ, Î·È Î˘Ú›ˆ˜ Ù˘ ∞ÁÁÏ›·˜, —˘ÔÓÔ̇ÔÓÙ·˜ Ù· Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ÙˆÓ
·ÁÚÔÙÒÓ, fiÙ·Ó Ù‡¯·ÈÓ ӷ ÌÔ˘Ó ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÈÛ¯˘ÚÒÓ Ê˘Ï¿Ú¯ˆÓ—
Û˘Ì‚¿‰ÈÛ Ì ÙÔÓ ÂıÓÈÎÈÛÌfi ÙˆÓ ·ÛÙÒÓ ‰È·ÓÔÔ˘Ì¤ÓˆÓ ÛÙÔÓ ·ÁÒÓ· ÁÈ· ÙËÓ
ÂıÓÈ΋ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·. ∏ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›· ÙˆÓ Ê˘ÏÒÓ, ÂΛ fiÔ˘ Â¤˙ËÛ —
‰ËÏ·‰‹ ÛÙȘ ÌÔÓ·Ú¯›Â˜ ÙÔ˘ ª·ÚfiÎÔ˘, Ù˘ ™·Ô˘‰È΋˜ ∞Ú·‚›·˜ Î·È Ù˘
πÔÚ‰·Ó›·˜—, ·Ú·Ì¤ÓÂÈ fiˆ˜ Î·È ÚÈÓ ÌÈ· ÙÚ›ÙË ‰‡Ó·ÌË ÌÂÁ¿Ï˘
ÛËÌ·Û›·˜ ‰›Ï· ÛÙËÓ ÎÚ·ÙÈ΋ ÂÍÔ˘Û›· Î·È ÙȘ ·ÛÙÈΤ˜ ÂÏ›Ù.

3. ∞ÁÚfiÙ˜, ·ÁÚÔÙÈ΋ ÔÈÎÔÓÔÌ›· Î·È ÊÂÔ˘‰·Ú¯›·

√ ÓÔÌ·‰ÈÎfi˜ ÙÚfiÔ˜ ˙ˆ‹˜ Â›Ó·È Ë ÌÔÚÊ‹ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜ Ô˘ Ù·ÈÚÈ¿˙ÂÈ ÛÙË

ÛÙ¤·Ø ˆÛÙfiÛÔ, Ë ‚¿ÛË Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ‹Ù·Ó, Î·È ·Ú¤ÌÂÈÓÂ
Î·È Î·Ù¿ ÙËÓ ÈÛÏ·ÌÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô, Ë Î·ÏÏȤÚÁÂÈ· Ù˘ Á˘. √È ÕÚ·‚˜
ηٷÎÙËÙ¤˜ ‰ÂÓ Â¤ÊÂÚ·Ó Î·ÌÈ¿ ·ÏÏ·Á‹ ˆ˜ ÚÔ˜ ·˘Ùfi, ÁÂÓÈο ‰ÂÓ
ÂÌfi‰ÈÛ·Ó Î·ıfiÏÔ˘ ÙË ÁˆÚÁ›·, ·ÊÔ‡ ‰ÂÓ Â¤ÙÚ„·Ó Ó· ÂÚ¿ÛÔ˘Ó ÔÈ
ηٷÎÙË̤Ó˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙˆÓ µÂ‰Ô˘›ÓˆÓ. ∂Í¿ÏÏÔ˘, ‹‰Ë ÚÈÓ ·fi
ÙÔ πÛÏ¿Ì ·Ú·‚ÈΤ˜ Ê˘Ï¤˜ ›¯·Ó ÂÁηٷÛÙ·ı› ÛÙË ™˘Ú›· Î·È ÙË
ªÂÛÔÔÙ·Ì›· Î·È ·Û¯ÔÏÔ‡ÓÙ·Ó Ì ÙË ÁˆÚÁ›·. ∞˘Ù¤˜ ·Ú·‰fiıËÎ·Ó ÙÒÚ·
¯ˆÚ›˜ ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË ÛÙÔ˘˜ Û¯ÂÙÈο ¢ÚfiÛ‰ÂÎÙÔ˘˜ Û˘ÁÁÂÓ›˜ ÙÔ˘˜ ηÈ
‰È·Ù‹ÚËÛ·Ó ÙË ÁË ÙÔ˘˜ ˆ˜ ȉÈÔÎÙËÛ›· ÏËÚÒÓÔÓÙ·˜ ÂÏ·ÊÚ‡ÙÂÚÔ˘˜ ÊfiÚÔ˘˜
(ÙË ‰ÂοÙË, ÙÔ ÊfiÚÔ ˘¤Ú ÙˆÓ ÊÙˆ¯ÒÓ Ô˘ fiÊÂÈÏ·Ó Ó· ÏËÚÒÓÔ˘Ó ÔÈ
ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ∫ÔÚ¿ÓÈ). ∞ÏÏ¿ Î·È ÁÂÓÈο Ë ÁË ·Ú¤ÌÂÈÓÂ
ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙˆÓ ÓÙfiÈˆÓ ÁˆÚÁÒÓ. ∞ÎfiÌË Î·È Ù· ·ÏÈ¿ ‰ËÌfiÛÈ· ÎÙ‹Ì·Ù·
Ù˘ ÂÚÛÈ΋˜ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›·˜ Ù˘ Á˘, ÙˆÓ ÓÙȯοÓ, ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó ÛÙË
‰È·¯Â›ÚÈÛ‹ ÙÔ˘˜ ÏËÚÒÓÔÓÙ·˜ ˆ˜ ·ÓÙ›ÙÈÌÔ ÙÔÓ ¤ÁÁÂÈÔ ÊfiÚÔ (¯·Ú¿Ù˙) – ·Ó
Î·È ·fi ÓÔÌÈ΋˜ ÏÂ˘Ú¿˜ ·Ó‹Î·Ó ÛÙËÓ ÂÚÈÔ˘Û›· ¢·ÁÒÓ È‰Ú˘Ì¿ÙˆÓ
(Ô˘¿ÎÊ, ‚·ÎÔ‡ÊÈ) ˘¤Ú Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜. ∏ ÁË Ô˘ ÚÈÓ ·Ó‹ÎÂ
ÛÙÔ ÛÙ¤ÌÌ· ÙˆÓ ™·Û·ÓȉÒÓ Î·È Î¿ı ÁË Ô˘ ‰ÂÓ Â›¯Â ȉÈÔÎÙ‹ÙË ÂÚÈ‹ÏıÂ
ÛÙËÓ ÈÛÏ·ÌÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ·, ÙËÓ Ô‡ÌÌ·, ·ÏÏ¿ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ‰È·ÌÔÈÚ·ÛÙ› ÛÂ
«ÙÂÌ¿¯È·» (ηٿ’È) Û ÕÚ·‚˜ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜ ÁÈ· Ó· ÙËÓ Î·ÏÏÈÂÚÁ‹ÛÔ˘Ó
ÏËÚÒÓÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÎÔÚ·ÓÈ΋ ‰ÂοÙË (˙·Î¿Ù). √ ¤ÁÁÂÈÔ˜ ÊfiÚÔ˜ ÏÔÈfiÓ
·Ú¯Èο ‹Ù·Ó ¤Ó·˜ ÊfiÚÔ˜ Â› Ù˘ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ Ù˘ ηٷÎÙË̤Ó˘ Á˘ ÙËÓ
ÔÔ›· ηÙ›¯·Ó ÌË ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ (Î·È ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ¤ÚÂ ӷ ÏËÚÒÓÔ˘Ó
ÂÈϤÔÓ ÙÔÓ ÎÂÊ·ÏÈÎfi ÊfiÚÔ, Ù˙›˙ÁÈ·). ªÂÙ¿ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ
ηٷÎÙ‹ÛˆÓ, ÔÈ Ôԛ˜ ·¤ÊÂÚ·Ó Ï¿Ê˘Ú· Û ¯Ú‹Ì· Î·È ÁË, Ô ¤ÁÁÂÈÔ˜
ÊfiÚÔ˜ —Ô˘ ‹Ù·Ó ˘„ËÏfiÙÂÚÔ˜ ·fi ÙË ‰ÂοÙË— ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÙË
ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚË ËÁ‹ ÂÛfi‰ˆÓ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜Ø fï˜ ÔÈ ·˘Í·ÓfiÌÂÓÔÈ
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
118
ÚÔÛËÏ˘ÙÈÛÌÔ› ηٿ ÙËÓ ÚÒÈÌË ÂÚ›Ô‰Ô ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó·
‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÔÈÎÔÓÔÌÈο ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· ÛÙÔ ‰ËÌfiÛÈÔ Ù·ÌÂ›Ô Î·È Î˘Ú›ˆ˜ ÛÙÔ
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ÚÔ¸ÔÏÔÁÈÛÌfi Ù˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘. ∆· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù·
·˘Ù¿ Ô͇ÓıËηÓ, fiÙ·Ó Û˘Ó‰˘¿ÛÙËÎ·Ó Ì ÙȘ Û˘Ó¤ÂȘ Ù˘ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜
·ÏÏ·Á‹˜: Ë Î·Ù¿ÚÁËÛË ÙÔ˘ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓÔ˘ ÊÂÔ˘‰·ÏÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ηÈ
Ù˘ ‰Ô˘ÏÔ·ÚÔÈΛ·˜ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛ ÙÔ˘˜ ·ÁÚfiÙ˜ ·fi ÙÔ ‰¤ÛÈÌfi ÙÔ˘˜ Ì ÙË
ÁË Î·È ·fi ÙȘ ·ÁÁ·Ú›˜ Ô˘ fiÊÂÈÏ·Ó ÛÙÔ˘˜ ÓÙÈ¯Î¿Ó ‹ ÛÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜
Á·ÈÔÎÙ‹ÌÔÓ˜ ÛÙÔ πÚ¿Î, ÙË ™˘Ú›· Î·È ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ.
ŸÛÔ ÈÔ ·Úfiı˘Ì· ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈ˙·Ó ÛÙÔ˘˜ ÓÂÔÊÒÙÈÛÙÔ˘˜ ÙËÓ ··ÏÏ·Á‹
·fi ÙÔÓ ¤ÁÁÂÈÔ ÊfiÚÔ, ÙfiÛÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ ·fi ·˘ÙÔ‡˜ ¤Î·Ó·Ó ¯Ú‹ÛË Ù˘
ÂÏ¢ıÂÚ›·˜ ΛÓËÛ˘ Î·È ÂÁηٿÛÙ·Û˘ Ô˘ ·˘Ù‹ ÙÔ˘˜ ÚfiÛÊÂÚÂ. ÕÚ¯ÈÛÂ
ÌÈ· ·˘Í·ÓfiÌÂÓË Ê˘Á‹ ·fi ÙËÓ ‡·ÈıÚÔ ÚÔ˜ ÙȘ ÏÔ‡ÛȘ fiÏÂȘ-Ô¯˘Ú¿,
ÛÙȘ Ôԛ˜ ÔÈ ÌË ÕÚ·‚˜ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ Á›ÓÔÓÙ·Ó ÂÏ¿Ù˜, Ì·Ô˘¿ÏÈ,
·Ú·‚ÈÎÒÓ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈÒÓ Î·È Û˘Ó·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·Ó Ì ÙÔ˘˜ ÕÚ·‚˜ ÁÈ·
ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ¿ÓÔ‰Ô ÛÙËÓ ·ÛÙÈ΋ ÎÔÈÓˆÓ›·. ∞ÓÙÈÛÙÚfiʈ˜, ÕÚ·‚˜ ʇϷگÔÈ,
ÔÈ ·ÛÚ¿Ê, ηٷϿ̂·Ó·Ó ÙËÓ ÂχıÂÚË ÁË Î·È Û˘ÁΤÓÙÚˆÓ·Ó ¤ÙÛÈ fiÏÔ Î·È
ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ÎÙ‹Ì·Ù·, ÁÈ· Ù· ÔÔ›· Ï‹ÚˆÓ·Ó ÌfiÓÔ ÙË ‰ÂοÙË. ∏
·ÓÙ›‰Ú·ÛË ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ —Ë ÔÔ›· ÛÙÔ πÚ¿Î ÂÈ‚Ï‹ıËΠ·fi ÙÔÓ ·Ï-
÷Ù˙Ù˙¿Ù˙ ÈÌÓ °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê, ÙÔ ÊÔ‚ÂÚfi ΢‚ÂÚÓ‹ÙË ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË
∞ÌÓÙ·ÏÌ¿ÏÈÎ Î·È ·Ú¯ÈÙ¤ÎÙÔÓ· Ù˘ ÎÚ·ÙÈ΋˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ÛÙ· ·Ó·ÙÔÏÈο—
ÂÎÊÚ¿ÛÙËΠ̠̤ÙÚ· ÂÓ¿ÓÙÈ· ÙfiÛÔ ÛÙÔ˘˜ Ì·Ô˘¿ÏÈ fiÛÔ Î·È ÛÙÔ˘˜ ·ÛÚ¿Ê:
Ë Ê˘Á‹ ·fi ÙËÓ ‡·ÈıÚÔ ÂÚÈÔÚ›ÛÙËÎÂ, Î·È ÛÙË ÁË —ÙfiÛÔ ÙˆÓ
ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ fiÛÔ Î·È ÙˆÓ ·›ÛÙˆÓ— ÂÈ‚Ï‹ıËΠÙÔ ¯·Ú¿Ù˙. √È Ù·Ú·¯¤˜
Î·È ÔÈ ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ Ô˘ ͤÛ·Û·Ó ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙ· ̤ÙÚ· ·˘Ù¿ (·Ó¿ÌÂÛ¿ ÙÔ˘˜
Î·È Ë ÌÂÁ¿ÏË ÂÍÂÁ¤ÚÛË ÙÔ˘ πÌÓ ·Ï-ÕÛ‘·Ù ÛÙÔ πÚ¿Î ÙÔ 701) ÂÈηÏÔ‡ÓÙ·Ó
ÙȘ Û·Ê›˜, ·ÏÏ¿ Ê˘ÛÈο ˘fi ¿ÏϘ Û˘Óı‹Î˜ ‰È·Ù˘ˆÌ¤Ó˜ ÂÓÙÔϤ˜ ÙÔ˘
∫ÔÚ·Ó›Ô˘. ∫·È ‰Ò, ·Ó¿ÌÂÛ· Û ¿ÏϘ ·Èٛ˜, ¤¯Ô˘Ó ÙȘ Ú›˙˜ ÙÔ˘˜ ÔÈ
ηÙËÁÔڛ˜ ÁÈ· ¿ıÂË Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ. √ ‰ÈÔÚ·ÙÈÎfi˜ √‡Ì·Ú µ′
ÚÔÛ¿ıËÛ ӷ οÓÂÈ ÌÈ· ÂÍÈÛÔÚÚÔËÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË ÙÔ˘
Á·ÈÔÎÙËÙÈÎÔ‡ ‰Èη›Ô˘ ηÈ, ÔÚ›˙ÔÓÙ·˜ ÙËÓ Î·ÏÏÈÂÚÁ‹ÛÈÌË ÁË ˆ˜ Û˘ÏÏÔÁÈÎfi
·Á·ıfi Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜, ı¤ÏËÛ ӷ ı¤ÛÂÈ ÙËÓ ÂÓÈ·›· ηÈ
·ÌÂÙ¿‚ÏËÙË ÊÔÚÔÏfiÁËÛ‹ Ù˘ Ì ÙÔ ¯·Ú¿Ù˙ Û ÎÔÚ·ÓÈ΋ ‚¿ÛËØ fï˜ ÛÙÔ
ÌÈÎÚfi ‰È¿ÛÙËÌ· Ù˘ ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛ‹˜ ÙÔ˘ (717-20) ‰ÂÓ Î·ÙfiÚıˆÛ ӷ
ÂÈʤÚÂÈ ‰Ú·ÛÙÈΤ˜ ÌÂÙ·‚ÔϤ˜. √È ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ‰È·ÊÔÚ¤˜ ·˘Í‹ıËÎ·Ó Î·È
Ô‰‹ÁËÛ·Ó Û ÂÎÚËÎÙÈΤ˜ ÂÓÙ¿ÛÂȘ fi¯È ÌfiÓÔ ÌÂٷ͇ ∞Ú¿‚ˆÓ Î·È Ì·Ô˘¿ÏÈ,
·ÏÏ¿ Î·È ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ›‰ÈˆÓ ÙˆÓ ∞Ú¿‚ˆÓ, Ù˘ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›·˜ Ô˘ ηÙ›¯Â
ÌÂÁ¿Ï· ÎÙ‹Ì·Ù· ·fi ÙË ÌÈ· Î·È ÙˆÓ ·ÎÙËÌfiÓˆÓ ÂÔ›ÎˆÓ ·fi ÙËÓ ¿ÏÏË. ∏
Ì·¯ËÙÈ΋ ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË, Ë ÔÔ›· ‚·ÛÈ˙fiÙ·Ó Û˘¯Ó¿ Û ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ÎÚÈÙÈ΋
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 4
119
Ô˘ ·ÛÎÔ‡Û·Ó Ù· ıÚËÛ΢ÙÈο ÎfiÌÌ·Ù· Ù˘ ·ÓÙÈÔÏ›Ù¢Û˘ (΢ڛˆ˜ Ë Û›·,
fiˆ˜ Ë ÂͤÁÂÚÛË ÙÔ˘ ∑¿ÈÓÙ ÈÌÓ ÕÏÈ ÈÌÓ ·Ï-ÃÔ˘Û¿ÈÓ ÙÔ 740) ˘¤ÛηÙÂ
ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ Ù˘ ¢·Ì·ÛÎÔ‡. ªfiÓÔÓ ÔÈ ∞‚‚·Û›‰Â˜,
ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÔÓÙ·˜ ÙË Ó›ÎË Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙˆÓ Â·Ó·ÛÙ·ÙÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÛÙÔ
ÃÔÚ·Û¿Ó (749), ÌfiÚÂÛ·Ó Ó· ÂÎÙÈÌ‹ÛÔ˘Ó ÛˆÛÙ¿ ÙË ÌÂÙ¿‚·ÛË ·fi ÙËÓ
·Ú·‚È΋ ÎÔÈÓˆÓ›· Ù˘ Ê˘Ï‹˜ ÛÙËÓ ·ÁÚÔÙÈ΋ ÎÔÈÓˆÓ›· Î·È Ó·
‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÔ˘Ó ¤Ó· ÂÓÈ·›Ô Á·ÈÔÎÙËÙÈÎfi ‰›Î·ÈÔ.
∏ ¿ÓıËÛË Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜ ÙË Ï·ÌÚ‹ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘
ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È Û ¿ÌÂÛË Û˘Ó¿ÚÙËÛË Ì ÙËÓ ¿ÓÔ‰Ô Ù˘ ·ÛÙÈ΋˜
ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜ Î·È ÙÔ˘ Ì·ÎÚÈÓÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘. ∏ ·˘Í·ÓfiÌÂÓË ˙‹ÙËÛË Ô‰‹ÁËÛÂ
ÛÙËÓ ·‡ÍËÛË Ù˘ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ Ì ÂÓÙ·ÙÈ΋ ηÏÏȤÚÁÂÈ· Î·È ÂÈϤÔÓ ÛÙË
‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ó¤ˆÓ ηÏÏÈÂÚÁ‹ÛÈÌˆÓ ÂÎÙ¿ÛˆÓ. ∏ ÌÂÙ·ÙÚÔ‹ ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ
·Ï·ÙÔ‡¯ˆÓ ‚¿ÏÙˆÓ ÛÙÔ ‰¤ÏÙ· Ù˘ ÓfiÙÈ·˜ ªÂÛÔÔÙ·Ì›·˜ ÎÔÓÙ¿ ÛÙË
µ·ÛfiÚ· Û ·ÚfiÛÈÌË ÁË ·ÔÙÂÏ› ¤Ó· ÂÚ›ÊËÌÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ·ÏÏ¿ ÎÈ ¤Ó·
·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÌÔÈÚ·›·˜ ηٿ¯ÚËÛ˘ Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜ ·fi ÙÔ˘˜
ÌÂÁ·ÏÔÎÙË̷ٛ˜: ÔÈ ÂηÙÔÓÙ¿‰Â˜ ¯ÈÏÈ¿‰Â˜ Ì·‡ÚÔÈ ÛÎÏ¿‚ÔÈ, ÔÈ ∑·ÓÙ˙, ÙÔ˘˜
ÔÔ›Ô˘˜ ÂÈÛ‹Á·Á·Ó ·fi ÙËÓ ∞ÊÚÈ΋, ÔÚÁ¿ÓˆÛ·Ó ÙÔ 869 ÌÈ·Ó ÂÈΛӉ˘ÓË
ÂͤÁÂÚÛË Î·È ˘ÂÚ·Û›ÛÙËÎ·Ó Â› ‰Âη¤ÓÙ ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ
ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙÔ˘˜ ÓfiÙÈ· Ù˘ µ·ÛfiÚ·˜.
∆ËÓ ›‰È· ÂÚ›Ô‰Ô Ë ‰‡Ó·ÌË Î·È ÙÔ Î‡ÚÔ˜ ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘
¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· ÌÂÈÒÓÔÓÙ·È. ∞fi Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 10Ô˘ ·ÈÒÓ· ΢‚ÂÚÓÔ‡Û·Ó de
facto ͤÓÔÈ Ú›ÁÎÈ˜ —IÚ·ÓÔ›, Î·È ·fi ÙÔÓ 11Ô ·ÈÒÓ· TÔ‡ÚÎÔÈ— ÛÙÔ
πÚ¿Î Î·È ÙÂÏÈο Û ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ∂ÁÁ‡˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹. ∞˘ÙÔ› Â¤ÊÂÚ·Ó ÌÈ·
ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ÌÂÙ·ÙÚÔ‹ ÛÙÔÓ ÎÚ·ÙÈÎfi ÚÔ¸ÔÏÔÁÈÛÌfi ÂÈÛ·Á¿ÁÔÓÙ·˜ ÙÔ
ıÂÛÌfi ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÙÈÌ·Ú›ˆÓ: ÙËÓ ·Ú·¯ÒÚËÛË ÙÔ˘ ¤ÁÁÂÈÔ˘ ÊfiÚÔ˘
ÙˆÓ ÎÚ·ÙÈÎÒÓ Á·ÈÒÓ ˆ˜ ·ÓÙ¿ÏÏ·ÁÌ· ÁÈ· ÙȘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ˘ËÚÂۛ˜
(·Ú·‚Èο: ÈÎÙ¿).
∆Ô ÈÎÙ¿ ÛÙË ‚·ÛÈ΋ ÙÔ˘ ÌÔÚÊ‹, ‰ËÏ·‰‹ «ÂίÒÚËÛË ÎÚ·ÙÈÎÒÓ Á·ÈÒÓ
(ηٛ‘·) ˆ˜ ÂÎÌ›ÛıˆÛË ÊfiÚˆÓ» Û ÔÏÈÙÈÎÔ‡˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡˜
‰ÈηÈÔ‡¯Ô˘˜, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó οÙÈ Î·ÈÓÔ‡ÚÁÈÔ. √ ‰ÈηÈÔ‡¯Ô˜ ÂÈÛ¤Ú·ÙÙ ÙÔÓ
¤ÁÁÂÈÔ ÊfiÚÔ (¯·Ú¿Ù˙) ÂÓfi˜ ÎÚ·ÙÈÎÔ‡ ÎÙ‹Ì·ÙÔ˜ Î·È ÙÔ ‰ËÌfiÛÈÔ Ù·ÌÂ›Ô ÌfiÓÔ
ÙË ‰ÂοÙË, ÁÈ· Ó· ηχ„ÂÈ, ·Ó¿ÌÂÛ· Û ¿ÏÏ·, ÙÔ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi
ÚÔ¸ÔÏÔÁÈÛÌfi. ŸÛÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ fï˜ Ë ·˘Í·ÓfiÌÂÓË ÂÈÚÚÔ‹ Î·È Ë
·˘Ù·Ú¯ÈÎfiÙËÙ· ÙˆÓ ÂÌ›ÚˉˆÓ ‰˘ÛÎfiÏ¢ ÙË Û˘ÏÏÔÁ‹ ÙˆÓ ÓfiÌÈÌˆÓ ÊfiÚˆÓ
·fi ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡˜ ÙÈÌ·ÚÈÔ‡¯Ô˘˜, ÙfiÛÔ ‰˘ÛÎÔÏfiÙÂÚË ÁÈÓfiÙ·Ó Ë ı¤ÛË
ÙÔ˘ ÎÚ·ÙÈÎÔ‡ ÚÔ¸ÔÏÔÁÈÛÌÔ‡. ŸÙ·Ó ÔÈ ªÔ˘Á›‰Â˜, Ë ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ
ÌÈÛıÔÊfiÚˆÓ Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ÙÔ ¡Ù·˚Ï¿Ì ÛÙËÓ ∫·Û›· £¿Ï·ÛÛ·,
·Ó¤Ï·‚·Ó ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÛÙË µ·Á‰¿ÙË (945), ¤Î·Ó·Ó ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË ·ÌÊ›‚ÔÏË
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
120
ÊÈÏÔÙÈÌ›·: ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛ·Ó ÙÔ ÈÎÙ¿ ÁÈ· ÙËÓ ¿ÌÂÛË ÌÈÛıÔ‰ÔÛ›· ÙÔ˘ ÌfiÓÈÌÔ˘
ÛÙÚ·ÙÔ‡, ÂίˆÚÒÓÙ·˜ ÙÈÌ¿ÚÈ· ¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ˘ËÚÂÛÈÒÓ. ŸÙ·Ó Ô
ıÂÛÌfi˜ ÙÔ˘ ÈÎÙ¿ ÂÂÎÙ¿ıËΠÛÙÔ˘˜ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˘˜ ÙÔ˘ πÚ¿Ó Î·È ÙÔ˘ πÚ¿Î
·fi ÙÔÓ 11Ô ·ÈÒÓ· ηıÒ˜ Î·È ÛÙÔ˘˜ ∞ÁÈÔ˘Ì›‰Â˜ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ (‚′ ÌÈÛfi
ÙÔ˘ 12Ô˘ ·ÈÒÓ·), ÙÔ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ÙÈÌ¿ÚÈÔ ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÙË ‚·ÛÈ΋ ÌÔÚÊ‹
ÂίÒÚËÛ˘ ÎÚ·ÙÈÎÒÓ Á·ÈÒÓ Î·È Ù¤ÙÔÈ· ·Ú¤ÌÂÈÓ ÛÙȘ ‰È¿‰Ô¯Â˜
‰˘Ó·ÛÙ›˜ ÙÔ˘ πÚ¿Ó (ÙÔ˘˜ MÔÁÁfiÏÔ˘˜ πϯ·Ó›‰Â˜) Î·È ÛÙËÓ ∂ÁÁ‡˜
∞Ó·ÙÔÏ‹. √È Ì·ÌÂÏÔ‡ÎÔÈ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔÈ (13Ô˜ – 15Ô˜ ·ÈÒÓ·˜ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ Î·È
ÙË ™˘Ú›·) ¤Î·Ó·Ó ÙÔ Û‡ÛÙËÌ· ·˘Ùfi ıÂ̤ÏÈÔ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÙÔ˘˜,
ÚÔÛ·ıÒÓÙ·˜ ˆÛÙfiÛÔ Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Ó· ÂÓÈÛ¯‡ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋
·˘ÙÔÓÔÌ›· ÙÔ˘ ÌÔÓ¿Ú¯Ë ÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·˜ Ó¤Ô ÎÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ Î·È
‰È¢ڇÓÔÓÙ·˜ ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ΋ ÁË. ∆Ô ÙÈÌ¿Ú («ÚfiÓÔÈ·») Ù˘
ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Â›Ó·È ¤Ó·˜ Û˘ÁÁÂÓ‹˜ ıÂÛÌfi˜ Ì fiÌÔÈÔ
ÂÚȯfiÌÂÓÔ, Ô˘ ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ‚¤‚·È· Î·È Û ‚˘˙·ÓÙÈÓ¿ ÚfiÙ˘·.
™˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ÂÌÊ·Ó›ÛÙËÎ·Ó ÎÈ ¿ÏϘ, ÈÔ ·Ô‰ÔÙÈΤ˜ ÁÈ· ÙÔ ÎÚ·ÙÈÎfi Ù·Ì›Ô
ÌÔÚʤ˜ ÂίÒÚËÛ˘ Á·ÈÒÓ, ΢ڛˆ˜ ÛÙȘ ·Ó·ÙÔÏÈΤ˜ Î·È ·Ú·‚ÈΤ˜ Â·Ú¯›Â˜:
ÙÔ ÙÈÌ¿ÚÈÔ ˘fi ÌÔÚÊ‹ ·Ú·Î·Ù·ı‹Î˘ (ÂÌ·Ó¤Ù), Ô Î¿ÙÔ¯Ô˜ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘
¤ÚÂ ӷ ·Ú·‰ÒÛÂÈ ÛÙÔ ‰ËÌfiÛÈÔ Ù·ÌÂ›Ô ÙÔ˘˜ ÊfiÚÔ˘˜ Ô˘ Û˘ÁΤÓÙÚˆÓÂ
ÂÓÒ Ô ›‰ÈÔ˜ ¤·ÈÚÓ ÌÈÛıfi ·fi ÙÔ ‰ËÌfiÛÈÔ, Î·È Ë ÂÎÌ›ÛıˆÛË ÊfiÚˆÓ
(ÈÏÙÈ˙¿Ì) (ÚÔԉ¢ÙÈο ·fi ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ·).
∏ ÌÂÙ·ÙÚÔ‹ ÙˆÓ ÎÚ·ÙÈÎÒÓ Á·ÈÒÓ Û ÛÙÚ·ÙȈÙÈο ÙÈÌ¿ÚÈ· ÙËÚÔ‡Û ÙÔ
ÁÚ¿ÌÌ· ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ Á·ÈÔÎÙËÙÈÎÔ‡ ‰Èη›Ô˘: ÙÔ ¤‰·ÊÔ˜ ÓÔÌÈο ·Ú¤ÌÂÓÂ
ȉÈÔÎÙËÛ›· ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, Î·È ÔÈ ·ÚÌÔ‰ÈfiÙËÙ˜ Ô˘ ‰›ÓÔÓÙ·Ó ÛÙÔÓ
ÙÈÌ·ÚÈÔ‡¯Ô ‰ÂÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ·Ú¿ ÌÂÙ·‚›‚·ÛË ‰ËÌfiÛÈˆÓ ÚÔÓÔÌ›ˆÓ Ù·
ÔÔ›· ÂÚÈÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ·ÔÚÚfiÊËÛË Ù˘ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ·Ó¿ÏÔÁ· Ì ÙË
ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ˘ËÚÂÛ›· Î·È Î·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ·˘Ù‹˜. °È· ÙÔ˘˜ ·Ú·¿Óˆ
ÏfiÁÔ˘˜ ÙÔ ÈÎÙ¿ ‰ÂÓ Ô‰‹ÁËÛ ÛÙË ‰È·ÌfiÚʈÛË ÌÈ·˜ ÓÙfiÈ·˜, ÎÏËÚÔÓÔÌÈ΋˜
ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›·˜. ∞˘Ù‹ Â›Ó·È Ë Ô˘ÛÈ·ÛÙÈ΋ ‰È·ÊÔÚ¿ ÙÔ˘
ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ «ÊÂÔ˘‰·ÏÈÛÌÔ‡» ·fi ÙÔ Â˘Úˆ·˚Îfi ÊÂÔ˘‰·ÏÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·.
∂Í¿ÏÏÔ˘, ÌfiÓÔ ¤Ó· ̤ÚÔ˜ —Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ÙÔ ÌÈÎÚfiÙÂÚÔ, fiÙ·Ó Ë ‰˘Ó·ÛÙ›·
‹Ù·Ó ÈÛ¯˘Ú‹— ÙˆÓ ÎÚ·ÙÈÎÒÓ Á·ÈÒÓ ÂίˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ÛÙÔ˘˜ ÙÈÌ·ÚÈÔ‡¯Ô˘˜.
¶·Ú’ fiÏ· ·˘Ù¿, ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ȉڇıËΠÛÙË ‚¿ÛË ÌÈ·˜
ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ÈÂÚ·Ú¯›·˜ Î·È Ô ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi˜ ÚÔ¸ÔÏÔÁÈÛÌfi˜
¯ÚËÌ·ÙÔ‰ÔÙ‹ıËΠ̤ۈ ÙÈÌ·Ú›ˆÓ ÙÔ˘ ¤ÁÁÂÈÔ˘ ÊfiÚÔ˘ ›¯Â ¿ÌÂÛ˜ ηÈ, ÛÙË
‰È¿ÚÎÂÈ· ÙˆÓ ·ÈÒÓˆÓ, ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ Û˘Ó¤ÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌ›· ÙˆÓ
ÈÛÏ·ÌÈÎÒÓ ¯ˆÚÒÓ. ∏ ÔÈÎÔÓÔÌ›· ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘
·ÎÌ‹˜ ÛÙËÚ›¯ÙËΠÛÙÔ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi Ù˘ ÎÚ·ÙÈ΋˜ Ì ÙËÓ È‰ÈˆÙÈ΋
ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›·, Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜, Ù˘ ‚ÈÔÙ¯ÓÈ΋˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜, ηÈ
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 4
121
ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘ Ì ÙË ‰ÈÂıÓ‹ ‰È·Î›ÓËÛË ÂÌÔÚÂ˘Ì¿ÙˆÓ Î·È ÎÂÊ·Ï·›ˆÓ. √È
Ó¤ÔÈ ¿Ú¯ÔÓÙ˜, ÔÈ ÛÙÚ·ÙËÁÔ› ·fi ÙÔ ¡Ù·˚Ï¿Ì, ÔÈ TÔ˘ÚÎ̤ÓÈÔÈ Ê‡Ï·Ú¯ÔÈ Î·È
ÔÈ ‰È¿‰Ô¯Ô› ÙÔ˘˜ ‰Â ÁÓÒÚÈ˙·Ó ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ›‰Ô˘˜ ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌ›· Î·È ÙȘ
··ÈÙ‹ÛÂȘ Ù˘. ∆Ô ÂÌfiÚÈÔ ÔÈÛıÔ‰ÚfiÌËÛÂØ Ë ¯ÚËÌ·ÙÈ΋ ÔÈÎÔÓÔÌ›·
·Ú‹ÎÌ·Û ÎÈ ¤‰ˆÛ ÙË ı¤ÛË Ù˘ Û ÌÈ· ηٿ ‚¿ÛË Ê˘ÛÈ΋ ÔÈÎÔÓÔÌ›·.
∆ÂÏÈο, ·ÎfiÌË Î·È Ë ›‰È· Ë ÁˆÚÁ›· ˘¤ÛÙË ÛÔ‚·Ú¤˜ ˙ËÌȤ˜, fi¯È ÌfiÓÔÓ
ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÂÈÛ‚ÔÏ‹˜ TÔ‡ÚÎˆÓ ÓÔÌ¿‰ˆÓ ·fi ÙÔÓ 11Ô Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 15Ô ·ÈÒÓ·,
·ÏÏ¿ Î·È ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ·ÓÂ¿ÚÎÂÈ·˜ ÙÔ˘ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜. √È ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ›,
΢ڛˆ˜ ÔÈ ÔÈÎÔÓÔÌÈο ·‰‡Ó·Ù˜ ‚·ıÌ›‰Â˜, ÂӉȷʤÚÔÓÙ·Ó ÌfiÓÔ ÁÈ· ÙËÓ
·ÔÚÚfiÊËÛË Ù˘ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ Î·È ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ¤ÙÔÈÌÔÈ ‹ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Û ı¤ÛË Ó·
οÓÔ˘Ó Ì·ÎÚÔÚfiıÂÛ̘ ÂÂÓ‰‡ÛÂȘ. ∫·ıÒ˜ Ì¿ÏÈÛÙ· Ë ıˆÚËÙÈ΋ ÙÈÌ‹ ÙÔ˘
ÊfiÚÔ˘ (›ÌÚ·) Ô˘ ÚÔÂÚ¯fiÙ·Ó ·fi ÙȘ ÎÚ·ÙÈΤ˜ Á·›Â˜ ηıÔÚÈ˙fiÙ·Ó ÂÎ ÙˆÓ
ÚÔÙ¤ÚˆÓ ÁÈ· ÔÏϤ˜ ¯ÚÔÓȤ˜ ¯ˆÚ›˜ Ó· Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ˘fi„Ë ÔÈ
‰È·Î˘Ì¿ÓÛÂȘ Ù˘ ·Ú·ÁˆÁ‹˜, ÔÈ ÊÂÏ¿¯ÔÈ Û˘¯Ó¿ ‹Ù·Ó ÂÎÙÂıÂÈ̤ÓÔÈ ÛÂ
‰˘ÛÂÎÏ‹ÚˆÙ˜ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ‚›·ÈˆÓ ÙÈÌ·ÚÈÔ‡¯ˆÓ Î·È ˘ÔÌÈÛıˆÙÒÓ. ªfiÓÔ
ÌÈ· ÈÛ¯˘Ú‹ ‰Èo›ÎËÛË ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÛÙ·Ì·Ù‹ÛÂÈ ÙȘ ηٷ¯Ú‹ÛÂȘ, Ë ÔÔ›·
¤ÚÂÂ Ê˘ÛÈο, ηٿ ÙËÓ ÂÎÙ›ÌËÛË ÙÔ˘ ‡„Ô˘˜ ÙˆÓ ÊfiÚˆÓ Î·È ÙËÓ ÂίÒÚËÛË
ÙˆÓ ÎÚ·ÙÈÎÒÓ Á·ÈÒÓ, Ó· ·ÓÙÈÚÔÛˆ‡ÂÈ Ù· Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ÙÔ˘ ‰ËÌfiÛÈÔ˘
Ù·Ì›Ԣ. ∏ ·Ú·ÎÌ‹ Ù˘ ÎÚ·ÙÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜ Î·È Ù˘ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ Ô‰‹ÁËÛ ·fi
ÙË ÌÈ· ÛÙËÓ ÎÏËÚÔÓÔÌÈ΋ Î·È ·ÓÂͤÏÂÁÎÙË Î·ÙÔ¯‹ ÙˆÓ ÙÈÌ·Ú›ˆÓ, Î·È ·fi
ÙËÓ ¿ÏÏË, ̤ۈ Ù˘ ÂÎÌÂÙ¿ÏÏ¢Û˘ ÙˆÓ ·ÓıÚÒˆÓ Î·È Ù˘ ʇÛ˘, ÛÙËÓ
ηٷÛÙÚÔÊ‹ Ù˘ ÁˆÚÁ›·˜ Î·È Û ÌÂÚÈ΋ ÌÂÙ¿‚·ÛË ÛÙÔ ÓÔÌ·‰ÈÛÌfi. T·
Ê·ÈÓfiÌÂÓ· ·˘Ù¿ Â·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È Î·Ù¿ ÙËÓ ÙÒÛË ÙˆÓ ªÔ˘ÁȉÒÓ, ÙˆÓ
ª·ÌÂÏÔ‡ÎˆÓ Î·È ÙˆÓ MÔÁÁfiÏˆÓ πϯ·ÓȉÒÓØ ·ÎfiÌË Î·È Ë ‰È¿Ï˘ÛË Ù˘
ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙÔ 18Ô Î·È 19Ô ·ÈÒÓ· Û˘Óԉ‡ÂÙ·È ·fi
ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌÈÛÙÈΤ˜ ÚÔÛ¿ıÂȘ Î·È ·ÁÚÔÙÈΤ˜ ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÛÙȘ Â·Ú¯›Â˜.
∏ ÂχıÂÚ· ‰È·ı¤ÛÈÌË È‰ÈÔÎÙËÛ›· (ÌÈÏÎ) Á˘ ¤·È˙ ·Ó¤Î·ıÂÓ ¤Ó·Ó
˘ԉ¤ÛÙÂÚÔ ÚfiÏÔ Û ۇÁÎÚÈÛË Ì ٷ ÙÈÌ¿ÚÈ· Î·È ÙȘ ÌË ··ÏÏÔÙÚÈÒÛÈ̘
ÎÚ·ÙÈΤ˜ Á·›Â˜. øÛÙfiÛÔ, ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi ·Ú¿ÁÔÓÙ·
·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó Ù· ÎÙ‹Ì·Ù· ȉÈÔÎÙËÛ›·˜ ‹ ¯ÚËÛÈÎÙËÛ›·˜, Ù· ÔÔ›· ˆ˜
ÊÈÏ·ÓıÚˆÈ΋ ‰ˆÚ¿ (Ô˘¿ÎÊ, ‚·ÎÔ‡ÊÈ — ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ Î·È ‚fiÚÂÈ·
∞ÊÚÈ΋ ¯·Ì˜, ¯Ô‡ÌÔ˘˜) ÌÂÙ·‚È‚¿˙ÔÓÙ·Ó Û ıÚËÛ΢ÙÈο Î·È ÎÔÈÓˆÊÂÏ‹
ȉڇ̷ٷ —Ù˙·ÌÈ¿, ÌÂÓÙÚÂÛ¤‰Â˜, ÓÔÛÔÎÔÌ›·, ÌÔÓ·ÛÙ‹ÚÈ· ÛÔ‡ÊÈ— (Û˘¯Ó¿
Ì ÛÎÔfi ÙË ¯ÚËÛÈÎÙËÛ›· ÂΠ̤ÚÔ˘˜ Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ ÙÔ˘ È‰Ú˘Ù‹).
∂ÓÙÔ‡ÙÔȘ, Î·È Ù· ‚·ÎÔ˘ÊÈο ÎÙ‹Ì·Ù· ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÍÂʇÁÔ˘Ó ¿ÓÙ·
·fi ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô, ·ÎfiÌË ÎÈ ·fi ÙËÓ ·Ú¿ÓÔÌË Â¤Ì‚·ÛË ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ Î·È ÙËÓ
η΋ ‰È·¯Â›ÚÈÛË ‰ÈÂÊı·ÚÌ¤ÓˆÓ ÌÈÛıˆÙÒÓ. ¶·Ú’ fiÏ· ·˘Ù¿, Ë ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ
ıÚËÛ΢ÙÈÎÒÓ Ù·ÁÌ¿ÙˆÓ ÙˆÓ ÛÔ‡ÊÈ Û ÔÏ˘¿ÚÈıÌÔ Î·È ¤Á΢ÚÔ ıÂÛÌfi
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
122
η٤ÛÙËÛ ‰˘Ó·Ù‹ —΢ڛˆ˜ ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·— ÙË
Û˘ÛÛÒÚ¢ÛË ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡ ·ÚÈıÌÔ‡ ‚·ÎÔ˘ÊÈÎÒÓ Á·ÈÒÓ ÂÎÙfi˜ Ù˘
ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ Î·È ÎÚ·ÙÈ΋˜ ·ÚÌÔ‰ÈfiÙËÙ·˜. TȘ Á·›Â˜ ·˘Ù¤˜
ÂÎÌÂÙ·ÏχÙËÎ·Ó ÚÔÛÔ‰ÔÊfiÚ· ÔÈ ‰ÂÚ‚›Ûˉ˜ ηٿ ÙÚfiÔ ÂÓÙÂÏÒ˜ fiÌÔÈÔ
Ì ÂΛÓÔÓ ÙˆÓ ·ÛÙÒÓ Á·ÈÔÎÙËÌfiÓˆÓ Î·È ÙÈÌ·ÚÈÔ‡¯ˆÓ.
∞Ó ÂÍ·ÈÚ¤ÛÂÈ Î·Ó›˜ ÙȘ ÌÂÙ·‚·ÙÈΤ˜ ÂÚÈfi‰Ô˘˜ ÓÔÌ·‰È΋˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘,
ÔÈ ıÂÛÌÔ› Î·È Ù· fiÚÁ·Ó· ÔÏÈÙÈ΋˜ ·˘ÙÔÓÔÌ›·˜ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘
‹Ù·Ó Û˘ÁÎÂÓÙڈ̤ӷ Û ·ÛÙÈΤ˜ ÌËÙÚÔfiÏÂȘ. √È Á·ÈÔÎÙ‹ÌÔÓ˜, fiˆ˜ Ë
Á·ÈÔÎÙËÙÈ΋ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›· Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ Î·È ÌÂÁ¿ÏÔ
̤ÚÔ˜ ÙˆÓ ÌÈÛıˆÙÒÓ ·fi ÊfiÚÔ˘˜ ÛÙȘ ÎÚ·ÙÈΤ˜ Á·›Â˜ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ,
‰È¤ÌÂÓ·Ó ÛÙȘ fiÏÂÈ˜Ø Â›Û˘ ÔÈ ÌÈÛıÔÊfiÚÔÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› Ù˘ ÊÚÔ˘Ú¿˜ ÙˆÓ
·ÁÚÔÙÈÎÒÓ ÙÈÌ·Ú›ˆÓ ÈÎÙ¿ ÛÙÚ·ÙÔ¤‰Â˘·Ó ÛÙȘ fiÏÂȘ. ∞ÎfiÌË Î·È ÔÈ
ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ› ıÂÛÌÔ›, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Î·ÚÒÓÔÓÙ·Ó ÙËÓ ÂÚÈÔ˘Û›·
ÊÈÏ·ÓıÚˆÈÎÒÓ È‰Ú˘Ì¿ÙˆÓ, ›¯·Ó ÙËÓ ¤‰Ú· ÙÔ˘˜ Û ·ÛÙÈο ΤÓÙÚ·. K·Ù¿
Û˘Ó¤ÂÈ· ÔÈ ÁˆÚÁÔ› ÙˆÓ ·ÁÚÔÙÈÎÒÓ ÔÈÎÈÛÌÒÓ ‹Ù·Ó Û˘Ó¯Ҙ ¿ÌÂÛ· ‹
¤ÌÌÂÛ· ˘ÔÙ·Á̤ÓÔÈ Û ·ÛÙÔ‡˜ ΢ڛˆ˜. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘ÙfiÓ Ë ÂÓÂÚÁfi˜
·Ó¿ÌÈÍË ÙˆÓ ÁˆÚÁÒÓ ÛÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· ÙˆÓ ÈÛÏ·ÌÈÎÒÓ ¯ˆÚÒÓ ‹Ù·Ó
Û¿ÓÈ·. øÛÙfiÛÔ, ˘‹ÚÍ·Ó ÎÈ Â‰Ò ·ÓÙÈÛÙ·Ûȷο ÎÈÓ‹Ì·Ù· ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ
ËÁÂÌÔÓ›· Î·È ÙËÓ Î·Ù·›ÂÛË Ô˘ ·ÛÎÔ‡Û·Ó ÔÈ fiÏÂȘ. Œ¯Ô˘Ì ·Ó·Ê¤ÚÂÈ
‹‰Ë ÙËÓ ÂͤÁÂÚÛË ÙˆÓ ∑·ÓÙ˙, ÙˆÓ Ì·‡ÚˆÓ ÛÎÏ¿‚ˆÓ ÛÙ· ÈÚ·ÎÈÓ¿
Ï·ÙÈÊÔ‡ÓÙÈ·. √È ·ÈÚ¤ÛÂȘ Ù˘ Û›·, ÔÈ Ôԛ˜ ˘fiÛ¯ÔÓÙ·Ó ¤Ó· ‰›Î·ÈÔ ÈÌ¿ÌË
Î·È ÌÈ· ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙˆÓ ‰Èη›ˆÓ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ·ÈÒÓ·, ΤډÈÛ·Ó ¤‰·ÊÔ˜
ÙfiÛÔ ÛÙȘ fiÏÂȘ fiÛÔ Î·È ÛÙËÓ ‡·ÈıÚÔ. ™ÙȘ ÈÚ·ÎÈÓ¤˜ Î·È ÈÚ·ÓÈΤ˜ fiÏÂȘ
ÔÈ Ô·‰Ô› ÙÔ‡ ·fi ÙÔ 873 «ÂÍ·Ê·ÓÈṲ̂ÓÔ˘» ‰ˆ‰¤Î·ÙÔ˘ ÈÌ¿ÌË, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ
›¯·Ó ·ÔÍÂÓˆı› ·fi ÙÔ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ ·ÏÏ¿ ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó
ÔÏÈÙÈο ·‰Ú·Ó›˜, ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÙËÓ ÏÂÈÔÓfiÙËÙ·. EÓÙÔ‡ÙÔȘ Ë
«ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈ΋» Ê·ÙÚ›· Ù˘ ÈÛÌ·‘ÈÏ›ÁÈ· ‹Ù·Ó ÂΛÓË Ô˘ Ì ÙËÓ
ÚÔ·Á¿Ó‰· Ù˘ ÁÈ· ¤Ó·Ó (Â›Û˘ ÂÍ·Ê·ÓÈṲ̂ÓÔ) ÈÌ¿ÌË ˘ÚÔ‰fiÙËÛ ¤Ó·
ÂÈıÂÙÈÎfi ÌÂÛÛÈ·ÓÈÎfi ΛÓËÌ· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ·ÁÚÔÙÈÎfi ÏËı˘ÛÌfi ÙÔ˘
ÓfiÙÈÔ˘ πÚ¿Î Î·È ÛÙ· ¯ˆÚÈ¿ ÙÔ˘ ‚fiÚÂÈÔ˘ πÚ¿Ó Î·È ÙÔ˘ ÃÔÚ·Û¿Ó. ∆Ô ÁÂÁÔÓfi˜
·ÔÙ¤ÏÂÛ ÌÈ· ÌÂÁ¿ÏË ·ÂÈÏ‹ ÁÈ· ÙÔ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ Ô˘ ›¯Â ·Ú¯›ÛÂÈ Ó·
‰È·Ï‡ÂÙ·È, Î·È Ë ÔÔ›· ÙÂÏÈο —Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙˆÓ µÂ‰Ô˘›ÓˆÓ ÛÙÔ
ª·¯Ú¤ÈÓ, ÎÈ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÌÂÙ·ÊÂṲ́ÓË ÛÙË ‚fiÚÂÈ· ∞ÊÚÈ΋ Î·È ∞›Á˘ÙÔ ·fi
ÙÔ˘˜ º·ÙÈÌ›‰Â˜— ÚÔοÏÂÛ ÙÂÚ¿ÛÙȘ Û˘Ó¤ÂȘ. ∂ͤÁÂÚÛË ÂΉËÏÒıËÎÂ
ÎÈ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ·‰˘ÛÒËÙË ÂÎÌÂÙ¿ÏÏ¢ÛË ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÙÈÌ·Ú›ˆÓ,
Ì¿ÏÈÛÙ· ηٿÊÂÚ ӷ ÂÓÒÛÂÈ Û ÌÈ· Û˘ÌÌ·¯›· ÛÎÔÈÌfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘˜
ÊÂÏ¿¯Ô˘˜ Ì ÙÔ˘˜ µÂ‰Ô˘›ÓÔ˘˜, fiˆ˜ ›¯Â Û˘Ì‚Â› ÛÙȘ ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÙÔ˘ 14Ô˘
·ÈÒÓ· ÛÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙˆÓ ª·ÌÂÏÔ‡ÎˆÓ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 4
123
∏ ΢ÚÈ·Ú¯›· Ù˘ Á˘ ·fi ·ÛÙÔ‡˜ Á·ÈÔÎÙ‹ÌÔÓ˜ ·ÔÙÂÏ› ÙË ‚¿ÛË ÂÓfi˜
Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÙÔ ÔÔ›Ô Ë Û‡Á¯ÚÔÓË ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ÁˆÁÚ·Ê›· (ηٿ ÙÔÓ Hans
Bobek [40.01]) ÔÓÔÌ¿˙ÂÈ «ÂÈÛÔ‰ËÌ·ÙÈÎfi ηÈÙ·ÏÈÛÌfi». √ fiÚÔ˜ ·˘Ùfi˜
‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠ·fi ÙËÓ ·Ú·Ù‹ÚËÛË ÙˆÓ Û˘ÓıËÎÒÓ Ô˘ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û·Ó
ÛÙËÓ ∂ÁÁ‡˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ηٿ ÙË ÓÂfiÙÂÚË ÂÔ¯‹Ø Â‰Ò Î·È Ï›ÁÔ Î·ÈÚfi
¯ÚËÛÈÌÔÔÈÂ›Ù·È Î·È ÁÈ· ÙÔ ÓÔÌÈÎfi ηıÂÛÙÒ˜ Ù˘ Á·ÈÔÎÙËÛ›·˜ ÛÙËÓ
·Ï·ÈfiÙÂÚË ÈÛÏ·ÌÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô. ∏ ÂͤÏÈÍË fï˜ Â›Ó·È ÙfiÛÔ ÔÈΛÏË Î·È
ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ÂÚ¢ÓË̤ÓË ÛÙȘ ÏÂÙÔ̤ÚÂȤ˜ Ù˘, ÒÛÙ ‰ÂÓ ÌÔÚԇ̠ӷ
‰ÈηÈÔÏÔÁ‹ÛÔ˘Ì ¿ÓÙÔÙ ٤ÙÔȘ ÁÂÓÈ·ÛÂȘ. ∆Ô Û›ÁÔ˘ÚÔ Â›Ó·È fiÙÈ
ÌÔÚԇ̠ӷ ·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ì ÙȘ ÈÛÙÔÚÈΤ˜ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘
Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ‹‰Ë ÛÙÔ ÙÈÌ·ÚȈÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ÙˆÓ ÈÚ·ÓÈÎÒÓ Î·È ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ‰˘Ó·ÛÙÂÈÒÓØ Î·È ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ÂÚfiÎÂÈÙÔ
ÁÈ· ÌÈ· ÌÔÚÊ‹ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ÂÎÌÂÙ¿ÏÏ¢Û˘ Ù˘ Á˘ ·fi ÙËÓ fiÏË, Ë
ηٿ¯ÚËÛË Ù˘ ÔÔ›·˜ Ô‰‹ÁËÛ ÛÙËÓ Î·Ù·ÈÂÛÙÈ΋ ÂÍ¿ÚÙËÛË Ù˘
ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜ Ù˘ ˘·›ıÚÔ˘ ·fi ÙÔ˘˜ Á·ÈÔÎÙ‹ÌÔÓ˜ ‹ ÙÔ˘˜ ÌÈÛıˆÙ¤˜ ÙÔ˘˜.
∞fi ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô Î·È ÌÂÙ¿ ÌÔÚԇ̠Ú¿ÁÌ·ÙÈ Ó·
·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÔ˘Ì ٷ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÙÔ˘ ÂÈÛÔ‰ËÌ·ÙÈÎÔ‡ ηÈÙ·ÏÈÛÌÔ‡:
Ô ·ÛÙfi˜ Á·ÈÔÎÙ‹ÌÔÓ·˜ ηÚÒÓÂÙ·È ÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹ (ÙÔ «‚·ÛÈÎfi
ÂÈÛfi‰ËÌ·»), ·ÏÏ¿ ÔÈ ÂÂÓ‰‡ÛÂȘ ÙÔ˘ ÂÚÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È ÛÙÔ ‚·ıÌfi Ô˘ ›ӷÈ
··Ú·›ÙËÙ˜ ÁÈ· ÙË ‰È·Ù‹ÚËÛË Ù˘ ·Ú·ÁˆÁÈÎfiÙËÙ·˜, ÂÓÒ ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÂÈ
ÛÙÔ˘˜ ÊÂÏ¿¯Ô˘˜ ¤Ó· ̤ÚÔ˜ Ù˘ ·Ú·ÁˆÁ‹˜, ÙÔ ÔÔ›Ô ÛÙËÓ Î·Ï‡ÙÂÚË
ÂÚ›ÙˆÛË ·ÁÁ›˙ÂÈ ÙÔ ÂÏ¿¯ÈÛÙÔ ÙˆÓ ··Ú·›ÙËÙˆÓ ÁÈ· ÙË ‰È·‚›ˆÛË ·Á·ıÒÓ.
∆· ¤ÍÔ‰· ÙˆÓ Ì¤ÛˆÓ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ (ÁË, ÓÂÚfi, ÛfiÚÔ˜, ÂÚÁ·Ï›·, ˙¢Á¿ÚÈ·)
—ȉȷ›ÙÂÚ· ÌÂÙ¿ ·fi ÂÚÈfi‰Ô˘˜ ÍËÚ·Û›·˜ Î·È Ê˘ÛÈÎÒÓ Î·Ù·ÛÙÚÔÊÒÓ—
Ù· Ï‹ÚˆÓÂ Ô ÊÂÏ¿¯Ô˜ οÓÔÓÙ·˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ·ÁÁ·Ú›˜ ‹ Ì ÙË
ÌÂÙ·‚›‚·ÛË Á˘ Û ·ÛÙÔ‡˜ Ô˘ ‰È¤ıÂÙ·Ó ÎÂÊ¿Ï·È·. ∂‰Ò ÚfiÎÂÈÙ·È ‚¤‚·È·
ÁÈ· ÙËÓ ÙÂÏÈ΋ Ê¿ÛË ÌÈ·˜ ÂͤÏÈ͢ ÂÙ·ÎÔÛ›ˆÓ ¯ÚfiÓˆÓ. ™ÙËÓ ·Ú¯È΋ Ù˘
Ê¿ÛË —ηٿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙˆÓ ªÔ˘ÁȉÒÓ— Ë Û¯¤ÛË ÙÔ˘ ÙÈÌ·ÚÈÔ‡¯Ô˘ ÌÂ
ÙËÓ ÎÚ·ÙÈ΋ ÁË Ô˘ Ó¤ÌÂÙ·È ‰ÂÓ Â›Ó·È Î·Ù¿ ‚¿ÛË ÂÌÔÚÈ΋, ·ÏÏ¿
ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÛÙË ‰È·¯Â›ÚÈÛË ÎÚ·ÙÈÎÒÓ ÊfiÚˆÓ ÚÔ˜ fiÊÂÏÔ˜ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜.
«∞˘ÙÔ› Ô˘ η٤¯Ô˘Ó ÙÈÌ¿ÚÈ· Ú¤ÂÈ Ó· ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó fiÙÈ Ì ‚¿ÛË ÙÔ
¤ÁÁÚ·ÊÔ ÂίÒÚËÛ˘ ÙÔ˘ ÙÈÌ·Ú›Ô˘, ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ˘Û›· ÙˆÓ ˘ËÎfiˆÓ ÙÔ‡˜
·Ó‹ÎÂÈ ÌfiÓÔ ÂΛÓÔ ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ô˘ ÙÔ˘˜ ÂίˆÚ‹ıËÎÂ, Î·È ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ·˘Ùfi
Ú¤ÂÈ Ó· ÙÔ ·›ÚÓÔ˘Ó Ì ηÏfi ÙÚfiÔ» ¤ÁÚ·Ê ÙÔ 1092 Ô ¡È˙·Ì·ÏÌÔ‡ÏÎ,
Ô IÚ·Ófi˜ ‚Â˙›Ú˘ Î·È ÔÚÁ·ÓˆÙ‹˜ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÙˆÓ ªÂÁ¿ÏˆÓ ™ÂÏÙ˙ԇΈÓ
(Siyasatnama, ÌÙÊÚ. ·fi Ù· ÂÚÛÈο: K. E. Schabinger, Frhr. von
Showingen. Freiburg, München 1960, ÛÂÏ. 127). √È ·Ú¯¤˜ ·˘Ù¤˜ ‰ÂÓ
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
124
·Ú·‚È¿˙ÔÓÙ·Ó ¿ÓÙÔÙÂ. øÛÙfiÛÔ, ÔÈ ·‰˘Ó·Ì›Â˜ Î·È Ë Ì›ˆÛË ÙÔ˘
ÎÂÓÙÚÈÎÔ‡ ÂϤÁ¯Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ·Ó Û ηٷ¯Ú‹ÛÂȘ, ¤ÙÛÈ ÒÛÙÂ Ë ÎÏËÚÔÓÔÌÈ΋
ȉÈÔÎÙËÛ›· Î·È Ë È‰ÈˆÙÈÎÔÔ›ËÛË Ù˘ Á˘ —·ÓÙ›ıÂÙ· Ì ÙȘ ‚·ÛÈΤ˜ ·Ú¯¤˜
ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ Á·ÈÔÎÙËÙÈÎÔ‡ ‰Èη›Ô˘— ÚÔÂÙÔ›Ì·Û·Ó ÙÔ ‰ÚfiÌÔ ÁÈ· ÙÔÓ
«ÂÈÛÔ‰ËÌ·ÙÈÎfi ηÈÙ·ÏÈÛÌfi». ∞˘Ùfi fï˜ ‰ÂÓ Û˘Ó¤‚Ë Ô‡Ù ÔÌÔÈfiÌÔÚÊ·
Ô‡Ù ٷ˘Ùfi¯ÚÔÓ·, ÎÈ fiÔÈÔ˜ ıÂÏ‹ÛÂÈ Ó· ÙÔ ıˆڋÛÂÈ ˆ˜ ¤Ó·
¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi «ÈÛÏ·ÌÈÎfi» ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ê˘ÛÈÎÒÓ ‰Â‰Ô̤ӈÓ, ÎÔÈÓˆÓ›·˜
Î·È ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜, ı· ‰˘ÛÎÔÏ¢Ù› Ó· ‚ÚÂÈ ·ԉ›ÍÂȘ.

4. ∫ÔÈÓˆÓ›· Î·È ÔÈÎÔÓÔÌ›· ÙˆÓ fiψÓ

OÈ ··Ú¯¤˜ Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ Ù·˘Ù›˙ÔÓÙ·È Ì ÙËÓ ¤ÍÔ‰Ô ÙˆÓ AÚ¿‚ˆÓ

µÂ‰Ô˘›ÓˆÓ ·fi ÙË ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ, Ë ÈÛÙÔÚ›· fï˜ ÙˆÓ ıÂÛÌÒÓ Î·È ÙÔ˘
ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì Â›Ó·È Ë ÈÛÙÔÚ›· ÙˆÓ fiÏÂÒÓ ÙÔ˘. ∏Á¤Ù˜ ÙˆÓ
ηٷÎÙ‹ÛÂˆÓ ‹Ù·Ó ÔÈ ∫Ô˘Ú¿È˜ ·fi ÙË ª¤Îη, ¤ÌÂÈÚÔÈ ÔÏÈÙÈÎÔ› ηÈ
ÂȉÈÎÔ› ÛÙÔ Ì·ÎÚÈÓfi ÂÌfiÚÈÔ (S. D. Goitein [60.01], ÛÂÏ. 227: «a victory of
business executives over professional generals»). H ªÂ‰›Ó·, Ë «fiÏË ÙÔ˘
¶ÚÔÊ‹ÙË», ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÙËÓ ÚÒÙË ÈÛÏ·ÌÈ΋ ÌËÙÚfiÔÏË, ÚÈÓ ¿ÚÂÈ ÙË ı¤ÛË
Ù˘ Ë ¢·Ì·ÛÎfi˜, Ë ·ÏÈ¿ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Ù˘ ™˘Ú›·˜. ∫È ¿ÏϘ fiÏÂȘ Ù˘
ÚÔ˚ÛÏ·ÌÈ΋˜, Ù˘ ÂÏÏËÓÈÛÙÈ΋˜ Î·È ÈÚ·ÓÈ΋˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ Û˘Ó¤¯ÈÛ·Ó ÙÔÓ
ËÁÂÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÙÔ˘˜, ÌÂÚÈΤ˜ fï˜ ÔÈÛıÔ‰ÚfiÌËÛ·Ó ·¤Ó·ÓÙÈ Û Ӥ· ·ÛÙÈο
ΤÓÙÚ· Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘. ∆¤ÙÔÈ· ‹Ù·Ó ·Ú¯Èο ÔÈ Ô¯˘ÚˆÌ¤ÓÔÈ
ÛÙ·ıÌÔ› ÙˆÓ Î·Ù·ÎÙËÙÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ, fiˆ˜ Ë µ·ÛfiÚ· Î·È Ë ∫ԇʷ
ÛÙÔ πÚ¿Î —·fi ÂΛ ηٷÎÙ‹ıËΠÎÈ ¤ÂÈÙ· ‰ÈÔÈ΋ıËÎÂ Ô ‚fiÚÂÈÔ˜ ηÈ
·Ó·ÙÔÏÈÎfi˜ ÈÚ·ÓÈÎfi˜ ¯ÒÚÔ˜— Î·È Ë ºÔ˘ÛÙ¿Ù ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ. ∞ÚÁfiÙÂÚ· Ë
›‰Ú˘ÛË ÈÛÏ·ÌÈÎÒÓ fiÏÂˆÓ ı· ÛËÌ·ÙÔ‰ÔÙ‹ÛÂÈ ÙȘ ÂÔ¯¤˜ Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜: ∏
µ·Á‰¿ÙË, Ë ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ (¯ÙÈṲ̂ÓË ÙÔ 763
·fi ÙÔÓ ·Ï-ª·ÓÛÔ‡Ú), ·ÔÙÂÏ› ÙÔ Û‡Ì‚ÔÏÔ ÂÓfi˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎÔ‡
ۯ‰›Ô˘ ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË ı¤ÛË Ù˘ —ÎÔÓÙ¿ ÛÙË µ·‚˘ÏÒÓ· Î·È ÙËÓ ™ÂχÎÂÈ·-
∫ÙËÛÈÊÒÓ, Û ÎÂÓÙÚÈ΋ ı¤ÛË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ·Ó·ÙÔÏÈο Î·È ‰˘ÙÈο Ù˘
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜— Î·È ˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ Ù˘ —Ë ™ÙÚÔÁÁ˘Ï‹ ¶fiÏË,
ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ Ù˘ ÔÔ›·˜ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÙÔ ·Ï¿ÙÈ ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË. ∆ÚÂȘ ·ÈÒÓ˜
·ÚÁfiÙÂÚ· ÔÈ º·ÙÈÌ›‰Â˜ η٤Ϸ‚·Ó ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ ÎÈ ¤¯ÙÈÛ·Ó ‰›Ï· ÛÙËÓ
·ÏÈ¿ ºÔ˘ÛÙ¿Ù ÙÔ ∫¿ÈÚÔ (·Ï-∫¿¯ÈÚ·, «Ë ÓÈÎËÊfiÚÔ˜») ˆ˜ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÙÔ˘
ÈÛÌ·ËÏ›ÙÈÎÔ˘ ·ÓÙ›·ÏÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘. T¤ÏÔ˜, Ì ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË Ù˘
ÚˆÙÂ‡Ô˘Û¿˜ ÙÔ˘˜ ™Ô˘ÏÙ·Ó›ÁÈ· (ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ∫·Û‚›Ó, ȉڇıËΠÙÔ 1307 ·fi
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 4
125
ÙÔÓ √ÏÙ˙¤ÈÙÔ˘) ÔÈ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ MÔÁÁfiÏÔÈ ËÁ¤Ù˜ ÙÔ˘ πÚ¿Ó, ÔÈ πϯ·Ó›‰Â˜,
·Ó¤ÁÂÈÚ·Ó ¤Ó· ÌÓËÌÂ›Ô Û‡Ì‚ÔÏÔ ÙÔ˘ ˙ÂÓ›ı Ù˘ ‰‡Ó·Ì‹˜ ÙÔ˘˜ Ë ÔÔ›·
Û˘Ì‚›ˆÓ ÛÙÂÓ¿ Ì ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌ›· ÙˆÓ ‚ÔÛÎfiÙÔˆÓ, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘
·ÓÙ·Ó·ÎÏ¿ ÙȘ Û˘Óı‹Î˜ ÂÍ¿ψۋ˜ ÙÔ˘˜.
√È fiÏÂȘ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì —fiˆ˜ Î·È ÔÈ fiÏÂȘ ÙˆÓ ·Ï·ÈÒÓ ÔÏÈÙÈÛÌÒÓ Ù˘
∞Ó·ÙÔÏ‹˜— ¤ÁÈÓ·Ó Î¤ÓÙÚ· ‰˘Ó·ÛÙÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜ Î·È ÂϤÁ¯Ô˘, ΤÓÙÚ· Ù˘
ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ ·˘ıÂÓÙ›·˜, ¯ÒÚÔÈ Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ Î·È ÙÔ˘
ÂÌÔÚ›Ô˘, ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ Î·È Ù˘ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜. ∏ Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÌÂٷ͇
ÚÔ˚ÛÏ·ÌÈ΋˜ Î·È ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ fiÏ˘ Â›Ó·È Úfi‰ËÏË ·ÎfiÌË Î·È ÛÙ·
Â͈ÙÂÚÈο ÛÙÔȯ›· Ù˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›·˜: Ë ¤‰Ú· ÙÔ˘ ΢ڛ·Ú¯Ô˘ ‹ ÙÔ˘
·ÓÙÈÚÔÛÒÔ˘ ÙÔ˘ ·ÔÙÂÏ› ÙÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi ÛËÌÂ›Ô Ù˘, ÂÓÒ Ù· ÛÙÚ·Ù‡̷ٿ
ÙÔ˘ ÚÔÛÙ·ÙÂ‡Ô˘Ó Ù· Ù›¯Ë Î·È ÙȘ ‡Ï˜ Ù˘. ∞Ó¿ÏÔÁÔ Â›Ó·È ÙÔ ÔÏÈÙÈÎfi
status Ù˘: ‰Â ‰È·ı¤ÙÂÈ ·˘ÙÔÓÔÌ›· Î·È ·˘ÙÔ‰ÈÔ›ÎËÛË. OÈ Î¿ÙÔÈÎÔ› Ù˘ ‰ÂÓ
Â›Ó·È «Ôϛ٘» ˘fi ÙË ÛÙÂÓ‹, Â˘Úˆ·˚΋ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ fiÚÔ˘, ‰ËÏ·‰‹ ̤ÏË
ÌÈ·˜ ·ÛÙÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ Ì ‰ÈÎfi Ù˘ ‰›Î·ÈÔ, ·ÏÏ¿ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Ì¤ÏË Ù˘
ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÎÚ·ÙÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ (Ù˘ Ô‡ÌÌ·) Î·È ÁÈ’ ·˘Ùfi Â›Ó·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜
«Ô›ÌÓÈÔ» (Ú·‘¿ÁÈ·, ÔıˆÌ·ÓÈο-ÙÔ˘ÚÎÈο: Ú·ÁÈ¿) Î·È ˘‹ÎÔÔÈ Ô˘
ÔÈÎÔÓÔÌÈο ÂÍ·ÚÙÒÓÙ·È Û˘¯Ó¿ ·fi ÙÔ ÌÔÓ¿Ú¯Ë, Ô ÔÔ›Ô˜ ÂÁÁ˘¿Ù·È ÙÔ ı›Ô
ÓfiÌÔ.
OÈ ÂÛٛ˜ Ù˘ Ï·ÙÚ¢ÙÈ΋˜ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ˙ˆ‹˜, ÙÔ Ù˙·Ì› Î·È Ë ·ÁÔÚ¿,
‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ˘fi ÙË ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ·˘ıÂÓÙ›· Î·È ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ÂÔÙ›· ÙÔ˘
ıÂÔÎÚ¿ÙË Î˘Ú›·Ú¯Ô˘. £ÚËÛ΢ÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ Ù˘ fiÏ˘ Â›Ó·È ÙÔ Ù˙·Ì› Ù˘
¶·Ú·Û΢‹˜ (Ù˙¿ÌÈ), ÙÔ ÔÔ›Ô Û ۯ¤ÛË Ì ٷ ¿ÏÏ· Ù˙·ÌÈ¿ (Ì¿ÛÙ˙ÈÓÙ)
·ÔÙÂÏ› ÙÔÓ «Î·ı‰ÚÈÎfi Ó·fi», ÙÔÓ ÙfiÔ Ù˘ ÎÔÈÓ‹˜ ‰ËÌfiÛÈ·˜ ÚÔÛ¢¯‹˜
ÛÙËÓ ÔÔ›· ÚÔ˝ÛÙ·Ù·È Ô ›‰ÈÔ˜ Ô ÌÔӿگ˘ ‹ οÔÈÔ˜ ¿ÏÏÔ˜ ÈÌ¿Ì˘ ˆ˜
·ÓÙÈÚfiÛˆfi˜ ÙÔ˘ Î·È ÂÓ ÔÓfiÌ·Ù› ÙÔ˘. ∂›Ó·È ·ÎfiÌË Ë ¤‰Ú· ÙˆÓ ÓÔÌÈÎÒÓ
Û¯ÔÏÒÓ Î·È Û˘¯Ó¿ ÙfiÔ˜ ÙˆÓ ·˘ıÂÓÙÈÎÒÓ ·ÔÊ¿ÛÂÒÓ ÙÔ˘˜ (Ê¿ÙÔ˘· ÙÔ˘
ÌÔ‡ÊÙÈ), ·ÏÏ¿ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈÎfi ΤÓÙÚÔ, ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈÎfi Î·È Û˘¯Ó¿ ÛÙË ı¤ÛË Ù˘
ÂÏÏËÓÈ΋˜ ·ÁÔÚ¿˜. ™ËÌÂ›Ô Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ˘ ÙˆÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÒÓ
‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ Â›Ó·È Ë ·ÁÔÚ¿ (·Ú·‚Èο: ÛÔ˘Î, ÂÚÛÈο: Ì·˙¿Ú) —
Û˘¯Ó¿ Á‡Úˆ ·fi ÙÔ «ÌÂÁ¿ÏÔ» Ù˙·Ì› Ù˘ ¶·Ú·Û΢‹˜Ø ÔÈ Ù¯ӛÙ˜ Î·È ÔÈ
ÌÈÎÚ¤ÌÔÚÔ› Ù˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙË ‚¿ÛË Ù˘ ·ÛÙÈ΋˜ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜ Ô˘ ·fi
·ÏÈ¿ ‹Ù·Ó ¯ˆÚÈṲ̂ÓË Û ÎÏ¿‰Ô˘˜ (·Ó Î·È Ôχ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÔÚÁ·ÓÒıËÎÂ
Â›ÛËÌ· ÛÂ Û˘ÓÙ¯ӛ˜). ∏ ·ÁÔÚ¿ Â›Ó·È Â›Û˘ ÂÙ·›ÚÔ˜ ÛÙÔ Ì·ÎÚÈÓfi
ÂÌfiÚÈÔ, ÙÔ ÔÔ›Ô ¤¯ÂÈ ÙÔ˘˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜ ÙÔ˘ ÛÙ· ÍÂÓԉԯ›· (¯·Ó) Î·È ÙȘ
·Ôı‹Î˜ (ηڂ·ÓÛ·Ú¿È) Ù˘ ÂÚÈʤÚÂÈ·˜. ∏ ΢‚¤ÚÓËÛË ÂÂÌ‚·›ÓÂÈ ÎÈ
‰Ò: ‰ÈÔÈÎËÙÈο ̤ۈ Ù˘ ¯›ÛÌ·, Ù˘ ÂÔÙ›·˜ Ù˘ ÂÌÔÚÈ΋˜ ΛÓËÛ˘,
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
126
Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈο ˆ˜ ·Ú·ÁÁÂÏÈÔ‰fiÙÚÈ· Î·È Î·Ù¤¯ÔÓÙ·˜ ÙÔ ÌÔÓÔÒÏÈÔ
ÔÚÈÛÌ¤ÓˆÓ ÎÏ¿‰ˆÓ.
∏ «Î¿ıÂÙË» ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ‰ÔÌ‹ ¤¯ÂÈ ·Ï·ÈÔ‡˜ ÚÔ‰ÚfiÌÔ˘˜ Î·È ·Ó·ÏÔÁ›Â˜
ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙËÓ ÚÒÈÌË ∂˘ÚÒË. ŒÓ· ¤ÓÙÔÓÔ
¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi fï˜ Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ fiÏ˘ Â›Ó·È Ë «ÔÚÈ˙fiÓÙÈ·» ‰È·›ÚÂÛ‹
Ù˘ Û ÂıÓÈΤ˜, ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜ Î·È Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈΤ˜ ÔÌ¿‰Â˜, ÌÈ· ‰È·›ÚÂÛË
Ô˘ Â›Ó·È Û·ÊÒ˜ ·ÈÛıËÙ‹ ÛÙË ÛÙÂÓ‹ Û˘Ó‡·ÚÍË ÎÏÂÈÛÙÒÓ Û˘ÓÔÈÎÈÒÓ. ∏
ÈÛÏ·ÌÈ΋ fiÏË ‰ÂÓ ‰È·ı¤ÙÂÈ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎfi Ô‰ÈÎfi ‰›ÎÙ˘Ô Ô˘ Ó· ÂÈÙÚ¤ÂÈ
¿ÌÂÛË ÚfiÛ‚·ÛË Û fiÏ· Ù· ÛËÌ›· (ÂΛ ‚¤‚·È· Ô˘ ‰ÂÓ ¤¯Ô˘Ó ‰È·Ûˆı›
›¯ÓË ÂÏÏËÓÈÛÙÈ΋˜ ÔÏÂÔ‰ÔÌ›·˜, fiˆ˜ ÙÔ ÛÂÏ¢ÎȉÈÎfi Û¯¤‰ÈÔ Ù˘ ·Ï·È¿˜
fiÏ˘ ÙÔ˘ ÷ÏÂÈÔ‡). ¶ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· Û˘Ó¿ıÚÔÈÛË Î˘„ÂÏÒÓ, ÙˆÓ
Û˘ÓÔÈÎÈÒÓ, Á‡Úˆ ·fi ÌÂÚÈÎÔ‡˜ ÌÂÁ¿ÏÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜, ÔÈ Ôԛ˜ ›ӷÈ
ÚÔÛÈÙ¤˜ οı ÊÔÚ¿ ÌfiÓÔ Û ÔÚÈṲ̂ӷ ÛËÌ›· Î·È Û˘¯Ó¿ ÌfiÓÔ ·fi ÌÈ·
‡ÏË Ô˘ ÎÏ›ÓÂÈ Î·È Ô‰ËÁ› Û ¤Ó· Ï·‚‡ÚÈÓıÔ ·‰È¤ÍÔ‰ˆÓ ÛÙÂÓÒÓ.
øÛÙfiÛÔ, Ô ¿ÍÔÓ·˜ Ù˘ ηÙ‡ı˘ÓÛ˘ Ù˘ ÚÔÛ¢¯‹˜ (ΛÌÏ·) Î·È Ô ÔÏÈÎfi˜
ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi˜ Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ Ù˙·Ì› Ù˘ ¶·Ú·Û΢‹˜ ÚÔÛ‰›‰Ô˘Ó ÛÙȘ
ÈÛÏ·ÌÈΤ˜ ·ÛÙÈΤ˜ ÂÈÎfiÓ˜ ÙËÓ ÂÓÙ‡ˆÛË ÌÈ·˜ ȉÈfiÚÚ˘ıÌ˘ ‰È¿Ù·Í˘.
√ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi˜ Î·È Â‚Ú·˚Îfi˜ ÏËı˘ÛÌfi˜ ÛÙȘ ·ÏȤ˜ ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙȘ Ӥ˜
·ÓıËÚ¤˜ fiÏÂȘ ‰È·Ù‹ÚËÛ ·fi ÙËÓ ·Ú¯‹ ÌÈ·Ó ·˘ÛÙËÚ‹ Î·È ÙÔÈ΋ Û˘ÓÔ¯‹.
∆Ô ÈÛÏ·ÌÈÎfi ‰›Î·ÈÔ ¤ıÂÙ ÙÔ˘˜ ‰›ÌÌÈ, ÙÔ˘˜ «Î·Ùfi¯Ô˘˜ ÁÚ·Ê‹˜» (·¯Ï ·Ï-
ÎÈÙ¿Ì) ÙˆÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓˆÓ ·ÔÎ·Ï˘ÙÈÎÒÓ ıÚËÛÎÂÈÒÓ, ˘fi ÙËÓ
ÚÔÛÙ·Û›·, ÙË ‰›ÌÌ·, Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ Ô‡ÌÌ·, Ì ÙËÓ ÚÔ¸fiıÂÛË ‚¤‚·È· fiÙÈ
ı· ˘ÔÙ¿ÛÛÔÓÙ·Ó Û ·˘Ù‹Ó. ∞ÎfiÌË Î·È ÔÈ Ô·‰Ô› ÙÔ˘ ∑ˆÚÔ·ÛÙÚÈÛÌÔ‡, ÔÈ
ÔÔ›ÔÈ ‹Ù·Ó ÔÏ˘¿ÚÈıÌÔÈ ÛÙÔ ÚÔ˚ÛÏ·ÌÈÎfi πÚ¿Î Î·È ÓfiÙÈÔ πÚ¿Ó, ¤Ù˘¯·Ó
Ù¤ÙÔÈ·˜ ÌÂÙ·¯Â›ÚÈÛ˘. (∏ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ·Ó‹Á·Á ÙËÓ
·Ú·¿Óˆ Ú·ÎÙÈ΋ Û ıÂÛÌfi: ∫¿ı ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ·, ÌÈÏϤÙ, ›¯Â
ÙÔ ‰Èη›ˆÌ· Ù˘ ·˘ÙÔ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ Î·È Ù˘ ˘·ÁˆÁ‹˜ ÛÙË ‰ÈηÈÔ‰ÔÛ›· ÙÔ˘
·Ú¯ËÁÔ‡ Ù˘.) ∆Ô status ·˘Ùfi, ηٿ ÙÔ ÔÔ›Ô ‰ÂÓ ˘‹Ú¯·Ó Ô‡Ù ȉȷ›ÙÂÚÔÈ
ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ› ÛÙËÓ ¿ÛÎËÛË Ù˘ ıÚËÛΛ·˜ (·Ú¿ ÌfiÓÔÓ fiÙ·Ó ·˘Ù‹
ÂΉËψÓfiÙ·Ó ‰ËÌfiÛÈ·) Ô‡Ù ȉȷ›ÙÂÚ˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ ÂÈ‚·Ú‡ÓÛÂȘ —Ô
ÎÂÊ·ÏÈÎfi˜ ÊfiÚÔ˜ (Ù˙›˙ÁÈ·) Ô˘ Ï‹ÚˆÓ·Ó ÔÈ ‰›ÌÌÈ ‰Â ‰È¤ÊÂÚ ȉȷ›ÙÂÚ·
·fi ÙÔ ÊfiÚÔ ÂÏÂËÌÔÛ‡Ó˘ (˙·Î¿Ù) ÙˆÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ—, ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ ÙȘ
ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÁÈ· ÌÈ· ·ÓÂÎÙ‹ Û˘Ì‚›ˆÛË Â› ·ÈÒÓ˜. ∫·Ù·ȤÛÂȘ ηÈ
ηٷ‰ÈÒÍÂȘ ÂÓ ÔÓfiÌ·ÙÈ ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘ ‹ ·ÈÚÂÙÈÎÔ‡ ˙‹ÏÔ˘ ‹ ÛÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÙˆÓ
ÔÏ¤ÌˆÓ Ì ÙȘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÂÍ·ÈÚ¤ÛÂȘ. øÛÙfiÛÔ,
ÔÈ ÌË ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ Â›¯·Ó ÂÚÈÔÚÈṲ̂Ó˜ ¢ηÈڛ˜ ÁÈ· ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ¿ÓÔ‰Ô.
K·Ù¿ ÙËÓ ÚÒÈÌË ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÔÈ ÓÙfiÈÔÈ
˘¿ÏÏËÏÔÈ ‰È·Ù‹ÚËÛ·Ó ÙË ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ˘¿Ú¯ÔÓÙÔ˜ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÔ‡
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 4
127
Ì˯·ÓÈÛÌÔ‡, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ ¿ÏÏ·Í fï˜ Ì ÙÔ Û˘ÛÙËÌ·ÙÈÎfi ÂÍ·Ú·‚ÈÛÌfi ηÈ
ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌfi Ù˘ ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋˜ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ Ì˯·Ó‹˜, ÔfiÙ ·˘ÙÔ›
¤¯·Û·Ó Ù· ·ÍÈÒÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜. ¶·Ú¿ Ù·‡Ù· ÔÈ Âȉ‹ÌÔÓ˜ ‹Ù·Ó ÂÚÈ˙‹ÙËÙÔÈ.
∞ÎfiÌË Î·È ÛÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙˆÓ ª·ÌÂÏÔ‡ÎˆÓ ÙȘ ı¤ÛÂȘ ÎÏÂȉȿ Ù˘ ·ÛÙÈ΋˜
‰ÈÔ›ÎËÛ˘ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ ÙȘ ηÙ›¯·Ó ∫fiÙ˜. ∏ ·Ï·È¿ ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋
·Ú¿‰ÔÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÛÌÔ‡ ÌÂÙ·‚È‚¿ÛÙËΠ·fi ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜
‚ڷ›Ô˘˜ ÛÙÔ˘˜ ÕÚ·‚Â˜Ø ˆÛÙfiÛÔ, ·ÎfiÌË Î·È Ôχ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ô‰Ô¯‹ ηÈ
‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋ ÌÂÙÂͤÏÈÍË ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿˜ ·fi ÙÔ πÛÏ¿Ì, ÔÈ
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› Î·È Â‚Ú·›ÔÈ ÁÈ·ÙÚÔ› ‰È·ÙËÚÔ‡Û·Ó ¤Ó· ÁfiËÙÚÔ ÙÔ ÔÔ›Ô ÔÈ
ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔ› ÙÔ˘˜ Û¿ÓÈ· ·ÔÎÙÔ‡Û·Ó. EÈϤÔÓ, ÔÈ
·ÏÏfiıÚËÛÎÔÈ Î˘ÚÈ·Ú¯Ô‡Û·Ó ÛÙËÓ ·ÁÔÚ¿ ÎÂÊ·Ï·›ˆÓ, fiˆ˜ Î·È ÛÙÔ
ÂÌfiÚÈÔ ÙÔ˘ ÎÚ·ÛÈÔ‡, ÂÂȉ‹ Ë ¤ÓÙÔÎË ›ÛÙˆÛË ÌÂÙÚËÙÒÓ ··ÁÔÚ¢fiÙ·Ó
ÛÙÔ˘˜ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜Ø ˆÛÙfiÛÔ, Ë Û˘ÓÙÚÈÙÈ΋ ÏÂÈÔÓfiÙËÙ· ÙˆÓ ‰›ÌÌÈ ‹Ù·Ó
Ù¯ӛÙ˜. ∏ ÌÂÙ¿‚·ÛË ÛÙÔ πÛÏ¿Ì ÙÔ˘˜ ·Ô‰ÂοÙÈÛÂ, ·ÊÔ‡ Ë ·ÔÛÙ·Û›· ÙˆÓ
ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ ÂÙÈ̈Ú›ÙÔ Ì ı¿Ó·ÙÔ. √È ·ÏȤ˜ ÁÏÒÛÛ˜ Ù˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋˜
∞Ó·ÙÔÏ‹˜, Ù· Û˘Úȷο-·Ú·Ì·˚ο Î·È Ù· ÎÔÙÈο, ÂÎÙÔ›ÛÙËÎ·Ó ·fi Ù·
·Ú·‚Èο. √È ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜ ˆÛÙfiÛÔ ÌÂÈÔÓfiÙËÙ˜ ¤ÌÂÈÓ·Ó ÁÈ· ¿ÓÙ·
¢ÎÚÈÓÒ˜ ‰È·¯ˆÚÈṲ̂Ó˜ ·fi ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÙÔ˘˜. ª¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ· ÛÙȘ
·ÏȤ˜ fiÏÂȘ ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘ ÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈΤ˜ Î·È Â‚Ú·˚Τ˜
Û˘ÓÔÈ˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Û·ÊÒ˜ ÔÚÈÔıÂÙË̤Ó˜ ÂÓfiÙËÙ˜, ÛÙȘ Ôԛ˜
‰È·ÙËÚ‹ıËÎ·Ó Ì¿ÏÈÛÙ· ȉȷ›ÙÂÚ· ÁψÛÛÈο ȉÈÒÌ·Ù· Û ۯ¤ÛË Ì ÙÔ
ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈÎfi ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÙÔ˘˜.
∞ÏÏ¿ Î·È ÔÈ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ Â›¯·Ó ÙȘ ˘ԉȷÈÚ¤ÛÂȘ ÙÔ˘˜. ∏ ÔÈÎÈÛÙÈ΋
ÈÛÙÔÚ›· ÙˆÓ fiÏÂˆÓ Î·ıÚÂÊÙ›˙ÂÈ ÙËÓ ÂıÓÈ΋ ÔÈÎÈÏ›· Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜
ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜, Ô˘ ÔÙ¤ ‰ÂÓ ·¤ÎÙËÛ ÌÈ· ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈ΋ ÂÓfiÙËÙ·. ◊‰Ë ÔÈ
‰È·ÊÔÚÂÙÈΤ˜ Ê˘Ï¤˜ ÙˆÓ ·Ú·‚ÈÎÒÓ Î·Ù·ÎÙËÙÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ
ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó Û Í¯ˆÚÈÛÙ¤˜ Û˘ÓÔÈ˘, ÔÈ Ôԛ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó
‰ÈÔÈÎËÙÈΤ˜ ÂÓfiÙËÙ˜ Û˘ÏÏÔÁÈ΋˜ ÌÈÛıÔ‰fiÙËÛ˘ Î·È ÊÔÚÔÏfiÁËÛ˘. ¶·ÏȤ˜
Ê˘ÏÂÙÈΤ˜ Û˘ÌÌ·¯›Â˜ Î·È ·ÓÙÈı¤ÛÂȘ Â¤˙ËÛ·Ó Î·È ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÂÁηٿÛÙ·ÛË.
∫·ÙÔÚıÒÌ·Ù· Î·È ‰È·ÎÚ›ÛÂȘ ÛÙËÓ ˘fiıÂÛË ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì, ηٷÁÂÁÚ·Ì̤ӷ
ÛÙÔ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ηٿÏÔÁÔ (ÓÙÈ‚¿Ó) ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË √‡Ì·Ú, ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛ·Ó
ÛÙÔ˘˜ ·ÔÁfiÓÔ˘˜ ÙˆÓ Û˘ÓÙÚfiÊˆÓ ÙÔ˘ ¶ÚÔÊ‹ÙË Î·È Û ·˘ÙÔ‡˜ Ô˘ ‹Ú·Ó
̤ÚÔ˜ ÛÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ÂÎÛÙÚ·Ù›˜ Î·È ÙÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡˜ ıÚÈ¿Ì‚Ô˘˜ ̤ÚÔ˜
ÙˆÓ Ï·Ê‡ÚˆÓ Î·È ÛÙ·ıÂÚ¤˜ ÚÔÛfi‰Ô˘˜. √È ËÁ¤Ù˜ ÙÔ˘˜, ÔÈ «Â˘ÁÂÓ›˜»
(·ÛÚ¿Ê) ÙˆÓ Ê˘ÏÒÓ, ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó ÙËÓ ÚÒÙË —‚Ú·¯‡‚È·— ·ÛÙÈ΋
·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›· ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì: ËÁ¤Ù˜ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡, οÙÔ¯ÔÈ ÙˆÓ ˘„ËÏfiÙÂÚˆÓ
·ÍÈˆÌ¿ÙˆÓ Î·È ·˘Í·ÓfiÌÂÓ˘ Á·ÈÔÎÙËÛ›·˜. ∆Ô ∫ÔÚ¿ÓÈ fï˜ ‰ÂÓ ·Ó¤ÊÂÚÂ
Ù›ÔÙ· Û¯ÂÙÈÎfi Ì ȉȷ›ÙÂÚ· ÚÔÓfiÌÈ· Î·È ‰È·ÊÔÚÂÙÈο ‰ÈηÈÒÌ·Ù·
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
128
ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ. K·Ù¿ Û˘Ó¤ÂÈ·, ÂÍ·Ó›ÛÙ·ÓÙÔ fi¯È ÌfiÓÔÓ ÔÈ
·ÚÁÔÔÚË̤ÓÔÈ Î·È ·‰ÈÎË̤ÓÔÈ ÕÚ·‚˜ Ô˘ ‹Ù·Ó ÔÈ Ó¤ÔÈ ¤ÔÈÎÔÈ Ù˘
˘·›ıÚÔ˘ Î·È ÙˆÓ fiψÓ, ·ÏÏ¿ Î·È ÔÈ ÚfiÛÊ·Ù· ÚÔÛËÏ˘ÙÈṲ̂ÓÔÈ
ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ Ï·ÒÓ ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÂÈı˘ÌÔ‡Û·Ó ›‰È· ‰ÈηÈÒÌ·Ù·.
°È· ÙȘ Û˘Ó¤ÂȘ Ù˘ ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛ˘ Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔ Á·ÈÔÎÙËÙÈÎfi ηÈ
ÊÔÚÔÏÔÁÈÎfi ‰›Î·ÈÔ ¤ÁÈÓ ‹‰Ë ÏfiÁÔ˜: ÛÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ
Ô‰‹ÁËÛ Û ÌÈ· ·˘Í·ÓfiÌÂÓË ÂÁηٿÏÂÈ„Ë Ù˘ ˘·›ıÚÔ˘ Î·È Ê˘Á‹ ÚÔ˜ ÙȘ
fiÏÂȘ. OÈ ·È¯Ì¿ÏˆÙÔÈ ÔϤÌÔ˘ Ô˘ ·ÂÏ¢ıÂÚÒıËÎ·Ó ÌÂÙ¿ ÙÔÓ
ÚÔÛËÏ˘ÙÈÛÌfi ÙÔ˘˜, ·ÏÏ¿ Î·È fiÏÔÈ ÂΛÓÔÈ Ô˘ Ì ÙËÓ ·ÏÏ·Á‹ ıÚËÛΛ·˜
·Ó·˙ËÙÔ‡Û·Ó ÏÂÔÓÂÎÙ‹Ì·Ù· Î·È ˘ÏÈ΋ ·ÛÊ¿ÏÂÈ·, Û˘Ó‰¤ıËÎ·Ó ÌÂ
·Ú·‚ÈΤ˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ ˆ˜ Ì·Ô˘¿ÏÈ, «ÂÏ¿Ù˜, ¿ÚÔÈÎÔÈ» —ÌÈ· ·ÏÈ¿
·Ú·‚È΋ ÌÔÚÊ‹ ‰Èη›Ô˘. ™ÙÔ˘˜ Ì·Ô˘¿ÏÈ ·Ó‹Î·Ó ÔÈ Â˘ÁÂÓ›˜ Ù˘ ˘·›ıÚÔ˘
ÙˆÓ IÚ·ÓÒÓ ÓÙȯοÓ, ‚˘˙·ÓÙÈÓÔ› ·ÙÚ›ÎÈÔÈ, Ë ·ÓÒÙÂÚË Ù¿ÍË Ù˘ ·ÏÈ¿˜
‰ÈÔ›ÎËÛ˘ Î·È Ë Âϛ٠Ù˘ ηٷÁˆÁ‹˜ Î·È Ù˘ ÌfiÚʈÛ˘. ™˘ÌÌÂÙ›¯·Ó ÛÙË
‰È¿‰ÔÛË Î·È ÙËÓ ˘ÂÚ¿ÛÈÛË Ù˘ ›ÛÙ˘ —ÔÏÏÔ› ‹Ù·Ó È‰Ú˘Ù¤˜ ÙÔ˘ ηϿÌ,
ÙÔ˘ ıÂÔÏÔÁÈÎÔ‡ ‰È·ÏfiÁÔ˘— ÎÈ ÂÈı˘ÌÔ‡Û·Ó ·Ó¿ÏÔÁ˜ ‰È·ÎÚ›ÛÂȘ ηÈ
˘„ËÏ¿ ·ÍÈÒÌ·Ù·.
∏ ıˆڛ· ‹Ù·Ó ˘¤Ú ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ÚÔÛ·ıÂÈÒÓ. √È ÂÓÙ¿ÛÂȘ Ô˘
‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó Ì¤Û· ÛÙËÓ ÎÔÈÓˆÓ›· ·ÏÏ¿ Î·È ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ›‰ÈÔ˘˜ ÙÔ˘˜
ÕÚ·‚˜ ·Ó¿ÁÎ·Û·Ó ÙÔ˘˜ ÓÔÌÈÎÔ‡˜ Ó· ÚÔ·Á·Ó‰›ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÈÛÏ·ÌÈ΋
‰ÈηÈÔÛ‡ÓË Ù˘ ÚÒÙ˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ —ÌÈ·˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ ›ÛˆÓ ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙËÓ
ÂÓÙÔÏ‹ ÙÔ˘ £ÂÔ‡. √È ∞‚‚·Û›‰Â˜, Ô˘ Ì ÙËÓ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙÔ˘˜
‰È¢ı¤ÙËÛ·Ó ·˘Ù¤˜ ÙȘ ÂÓÙ¿ÛÂȘ, ˘ÈÔı¤ÙËÛ·Ó Ì ˙‹ÏÔ ÙËÓ ·Ú·¿Óˆ
Ù·ÎÙÈ΋. TËÓ ÂÔ¯‹ Ù˘ ËÁÂÌÔÓ›·˜ ÙÔ˘˜ ÍÂΛÓËÛÂ Ë ¿ÓÔ‰Ô˜ ÙˆÓ IÚ·ÓÒÓ
Ì·Ô˘¿ÏÈ —ÂÍ¿ÏÏÔ˘ ÔÈ ∞‚‚·Û›‰Â˜ ·fi ÙÔ πÚ¿Ó ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó— ÛÙË
ÁÚ·ÊÂÈÔÎÚ·ÙÈ΋ Ì˯·Ó‹ Î·È Û fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÙÔÌ›˜ Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ηÈ
ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ ˙ˆ‹˜. TËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÙˆÓ AÚ¿‚ˆÓ ÁÈ· ‰È¿ÎÚÈÛË ÛÙȘ
ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜ Î·È ÎÔÛÌÈΤ˜ ÂÈÛً̘, ÛÙË ÏÔÁÔÙ¯ӛ· Î·È ÙË ÌÔ˘ÛÈ΋
Û˘Ó·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·Ó ÔÈ «Ï·Ô›» (·Ú·‚Èο: ÛÔ˘‘Ô‡Ì, ÂÍÔ‡ Î·È ÙÔ ÏÔÁÔÙ¯ÓÈÎfi
·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙÈÎfi ΛÓËÌ¿ ÙÔ˘˜ ÛÔ˘‘Ô˘Ì›ÁÈ·). º˘ÛÈο Ë ·Ú·‚È΋ ÁÏÒÛÛ·
·ÔÙ¤ÏÂÛ ÙÔ Ì¤ÛÔ Î·È ÙˆÓ ‰ÈÎÒÓ ÙÔ˘˜ ÚÔÛ·ıÂÈÒÓ.
∏ ¿ÓÔ‰Ô˜ ÙˆÓ Ì·Ô˘¿ÏÈ Î·È Ë Î·Ù¿ÚÁËÛË ÙˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ ÔÚ›ˆÓ Û˘Ì‚¿‰ÈÛÂ
Ì ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ó¤ˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ‰È·‚·ı̛ۈÓ. ªÔÚ› ‚¤‚·È· ÔÈ
·fiÁÔÓÔÈ ÙÔ˘ Ô›ÎÔ˘ ÙÔ˘ ¶ÚÔÊ‹ÙË Ó· ¤¯·ÈÚ·Ó È‰È·›ÙÂÚ˘ ÂÎÙ›ÌËÛ˘
·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙȘ ·Ú·‚ÈΤ˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ, ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó fï˜ ÌfiÓÔÓ ¤Ó· ÙÌ‹Ì·
Ù˘ Ó¤·˜ Âϛ٠ηÈ, ·Ó ÂÍ·ÈÚ¤ÛÂÈ Î·Ó›˜ ÙÔÓ Ô›ÎÔ ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË, fi¯È ÙÔ
ÂÈÊ·Ó¤ÛÙÂÚÔ. ªÂ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÌÈ·˜ ËÁÂÙÈ΋˜ Ù¿Í˘ ·Ú·‚È΋˜ ·ÏÏ¿ ηÈ
ÂÚÛÈ΋˜, ·Ú·Ì·˚΋˜, ÂÏÏËÓÈ΋˜ ηٷÁˆÁ‹˜ Î·È ÌfiÚʈÛ˘, ÔÈ ÌÂÁ¿ÏÔÈ
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 4
129
¯·Ï›Êˉ˜ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ —·Ï-ª·ÓÛÔ‡Ú, ·Ú-ƒ·Û›ÓÙ, ·Ï-ª·’ÌÔ‡Ó—
ıÂÌÂÏ›ˆÛ·Ó ÙËÓ ËÁÂÙÈ΋ ÂÍÔ˘Û›· Î·È ÙÔ Î‡ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ÈÚ·ÓÈ΋ ıˆڛ·
ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ Î·È ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÛÙÈÎfi ÔÚıÔÏÔÁÈÛÌfi. ∏ Âϛ٠fï˜ Ù˘ ·ÛÙÈ΋˜
ÎÔÈÓˆÓ›·˜ ‰ÂÓ ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó ÌfiÓÔ ÙËÓ ËÁÂÙÈ΋ Ù¿ÍË ÙˆÓ «ÁÚ·ÌÌ·Ù¤ˆÓ»
(ÎÔ˘ÙÙ¿Ì) Î·È ÓÔÌÈÎÒÓØ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó Ô‡Ù ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›· ηٷÁˆÁ‹˜ ‹
ÏÔ‡ÙÔ˘ Ô‡Ù Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ οÛÙ·. ¢›Ï· ÛÙÔ˘˜ ‰ÈÔÈÎËÙ¤˜ ηÈ
ÓÔÌԉȉ·ÛοÏÔ˘˜ Ù˘ ıÂÔÎÚ·Ù›·˜ Úfi‚·ÏÏÂ Ë ÈÓÙÂÏÈÁΤÓÙÛÈ· Ù˘
ÊÈÏfi‰Ô͢ ·ÛÙÈ΋˜ Ù¿Í˘ ÙˆÓ ÂÌfiÚˆÓ, ÙˆÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÒÓ Î·È ÙˆÓ
Ù¯ÓÈÙÒÓ, ÙˆÓ ÂÈÙÂÏÒÓ ÌÈ·˜ ·ÓıËÚ‹˜, ÚÔ˜ ÙËÓ ·ÁÔÚ¿
ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈṲ̂Ó˘, ‰È·ÂÚÈÊÂÚÂȷ΋˜ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Î·Ù¿ÊÂÚ·Ó
Ó· ·ÊÔÌÔÈÒÛÔ˘Ó Ù· ··Ú·›ÙËÙ· ÛÙÔȯ›· Ù˘ ÏfiÁÈ·˜ Û˘˙‹ÙËÛ˘, ÙÔ˘
ıÂÔÏÔÁÈÎÔ‡ ‰È·ÏfiÁÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ÏÔÁÔÙ¯ÓÈÎÔ‡ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌÔ‡, ÎÈ ¤ÙÛÈ Ó·
·ÔÎÙ‹ÛÔ˘Ó Ù· ‰È·ÎÚÈÙÈο Ù˘ ˘„ËÏ‹˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜. ∆Ë ‚¿ÛË Ù˘ ·ÎÌ·›·˜
Î·È Ú·ÊÈÓ·ÚÈṲ̂Ó˘ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜, Î·È ˆ˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘ Ù˘ ¢ËÌÂÚ›·˜ Ù˘ ÂÏ›Ù,
ÙˆÓ «È‰È·›ÙÂÚˆÓ» (¯¿ÛÛ·), ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÙÔ ÂÚÁ·ÙÈÎfi ‰˘Ó·ÌÈÎfi ÙÔ˘ «·ÏÔ‡
Ï·Ô‡» (¿ÌÌ·), ÙˆÓ ÌÈÎÚÔÙ¯ÓÈÙÒÓ Î·È ˆÏËÙÒÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈ˙·Ó ÙË
Ì·˙È΋ ·Ú·ÁˆÁ‹ Î·È ÙË ‰È·ÓÔÌ‹ ÙˆÓ ÂÌÔÚÂ˘Ì¿ÙˆÓ. ™ÙÔ Î·ÙÒÙÂÚÔ
ÛËÌÂ›Ô Ù˘ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ Îϛ̷η˜ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó Ù· ÂÚÈÊÚÔÓË̤ӷ ηÈ
·Ó˘fiÏËÙ· Â·ÁÁ¤ÏÌ·Ù·, ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó —ˆ˜ ÛÎÔÙÂÈÓ‹ ÏÂ˘Ú¿ Ù˘ ·ÎÌ‹˜—
Ë Û˘Ó¯Ҙ ·˘Í·ÓfiÌÂÓË Ì¿˙· ÙˆÓ ÌÂÚÔη̷ÙÈ¿ÚˉˆÓ (΢ڛˆ˜ ÛÙËÓ
ÂÚ›ÏÔÎË ÈÂÚ·Ú¯›· Ù˘ ÎψÛÙԸʷÓÙÔ˘ÚÁ›·˜) Î·È ÙˆÓ ¿ÔÚˆÓ. ∏ ‡·ÚÍË
·Ó·Ú›ıÌËÙˆÓ ÔÈÎÈ·ÎÒÓ ÛÎÏ¿‚ˆÓ ‹Ù·Ó ÙfiÛÔ Ê˘ÛÈ΋ ÛÙÔÓ ÈÛÏ·ÌÈÎfi
ÌÂÛ·›ˆÓ· fiÛÔ ‹Ù·Ó Î·È ÛÙËÓ ÎÏ·ÛÈ΋ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·.
H ÔÈÎÔÓÔÌ›· Ù˘ fiÏ˘ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ‚·Û›ÛÙËΠÛÙË ÁˆÚÁÈ΋
·Ú·ÁˆÁ‹ Î·È Ù· ¯ÚËÌ·ÙÈο ¤ÛÔ‰· Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ ·ÁÚÔÙÈ΋
‡·ÈıÚÔ. ∏ ÁË ‰ÂÓ Î¿Ï˘Ù ÌfiÓÔ ÙȘ ηıËÌÂÚÈÓ¤˜ ·Ó¿ÁΘ Î·È ÙȘ ÚÒÙ˜
‡Ï˜ Ù˘ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ Ô˘ ‹Ù·Ó ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈṲ̂ÓË ÛÙËÓ Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË, ·ÏÏ¿
·ÔÙÂÏÔ‡ÛÂ Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Î·È ÙËÓ ËÁ‹ ÙˆÓ ÊÔÚÔÏÔÁÈÎÒÓ ÂÛfi‰ˆÓ ÙÔ˘
ÎÚ¿ÙÔ˘˜, Ù˘ ‰ÈÔ›ÎËÛ‹˜ ÙÔ˘, ÙˆÓ ÌÈÛıˆÙÒÓ ÙÔ˘, ÙˆÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ Î·È —·fi
ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ Î˘Ú›ˆ˜— ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÙÈÌ·ÚÈÔ‡¯ˆÓ. ™Â
ÂÔ¯¤˜ ÏÔ‡ÛÈ·˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ Î·È Î·Ï‹˜ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›·˜ Ù˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜
ÂÍÔ˘Û›·˜ ˘‹Ú¯Â ·ÁÔÚ·ÛÙÈ΋ ‰‡Ó·ÌË Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· ÂÓÈÛ¯‡ÂÙ·È Ë
ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈṲ̂ÓË ÛÙËÓ ·ÁÔÚ¿ ·Ú·ÁˆÁ‹ Î·È Ë ‰È·Î›ÓËÛË ÙˆÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ
˘„ËÏÒÓ ··ÈÙ‹ÛˆÓ:

«¶Ú¤ÂÈ Ó· ÁÓˆÚ›˙ÂÈ Î·Ó›˜ fiÙÈ fiϘ ÔÈ ·ÁÔÚ¤˜ Â͢ËÚÂÙÔ‡Ó ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘ Ï·Ô‡.
ªÂÚÈΤ˜ ·fi ·˘Ù¤˜ ÙȘ ·Ó¿ÁΘ Â›Ó·È Ôχ ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜, ·Ú·‰Â›ÁÌ·ÙÔ˜ ¯¿ÚË Â›‰Ë
‰È·ÙÚÔÊ‹˜, fiˆ˜ ÛÈÙ¿ÚÈ Î·È ÎÚÈı¿ÚÈ Î·È Ù· ·Ó¿ÏÔÁ· ‰¤ÛÌ·Ù·, fiˆ˜ Ê·ÛfiÏÈ·,
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
130
Ú‚›ıÈ·, ÌÈ˙¤ÏÈ· Î·È ¿ÏÏÔÈ ‚ÚÒÛÈÌÔÈ Î·ÚÔ› Ù˘ Á˘ ηıÒ˜ Î·È ÔÈ Â‡ÂÙ˜
ÚÔÛı‹Î˜, fiˆ˜ ÎÚÂÌ̇‰È, ÛÎfiÚ‰Ô Î·È Ù· fiÌÔÈ·. ∞fi ÙËÓ ¿ÏÏË ˘¿Ú¯Ô˘Ó ›‰Ë
˘„ËÏÒÓ ··ÈÙ‹ÛÂˆÓ Î·È Â›‰Ë ÔÏ˘ÙÂÏ›·˜, fiˆ˜ Ì·¯·ÚÈο, ÊÚÔ‡Ù·, ÂÓ‰‡Ì·Ù·,
Ì˯·Ó‹Ì·Ù· Î·È ˙Ò· È·Û›·˜, ¿ÏÏ· Ù¯ÓÈο ηٷÛ΢¿ÛÌ·Ù· Î·È ÎÙ‹ÚÈ·. ŸÙ·Ó
¤Ó· ÎÚ¿ÙÔ˜ ˙ÂÈ Û ˘ÂÚ·ÊıÔÓ›· Î·È ¤¯ÂÈ ÔÏÏÔ‡˜ ηÙÔ›ÎÔ˘˜, ÔÈ ÙÈ̤˜ ÙˆÓ
·Ó·Áη›ˆÓ ÂȉÒÓ ‰È·ÙÚÔÊ‹˜ Î·È ·Ó¿ÏÔÁˆÓ ÂȉÒÓ Â›Ó·È ¯·ÌËϤ˜, ÂÓÒ ÔÈ ÙÈ̤˜ ÙˆÓ
ÂȉÒÓ ÔÏ˘ÙÂÏ›·˜, ÙˆÓ ÊÚÔ‡ÙˆÓ Î·È ¿ÏÏˆÓ fiÌÔÈˆÓ Â›Ó·È ˘„ËϤ˜».
(πÌÓ Ã·ÏÓÙÔ‡Ó [1332-1406]: ·Ï-ªÔ˘Î¿ÓÙÓÙÈÌ·. µËÚ˘ÙÙfi˜ 1956, ÛÂÏ. 646.)

ŸÙ·Ó ·˘Í¿ÓÔÓÙ·È Î·È ÏÔ˘Ù›˙Ô˘Ó ÔÈ fiÏÂȘ, ÙfiÙ ÚÔÔ‰Â‡Ô˘Ó Ù· Ù¯ÓÈο

Â·ÁÁ¤ÏÌ·Ù· Î·È ÙÔ ÏÈ·ÓÈÎfi ÂÌfiÚÈÔ, Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙË ‚¿ÛË Ù˘ ›‰È·˜ Ù˘
ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ÙÔ˘˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜. ∆Ô Î¤ÓÙÚÔ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È Ë ·ÁÔÚ¿ Ù˘
fiÏ˘. ∏ ÔÚÁ¿ÓˆÛ‹ Ù˘ ‰È·ÙËÚ‹ıËΠÛÙ·ıÂÚ‹ ·Ó¿ ÙÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜ Î·È Ù·
‚·ÛÈο Ù˘ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó ·Ó·ÏÏÔ›ˆÙ· ̤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·. √È
¯ÒÚÔÈ Ù˘ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ Î·È ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘ ηıÒ˜ Î·È ÙˆÓ ‰È·ÊfiÚˆÓ
Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÒÓ ÎÏ¿‰ˆÓ Â›Ó·È Â˘ÎÚÈÓÒ˜ ¯ˆÚÈṲ̂ÓÔÈ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜. ™ÙȘ
Â͈ÙÂÚÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ fiÏ˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÔÈ ·Ôı‹Î˜ ÙˆÓ
ÂÌÔÚÂ˘Ì¿ÙˆÓ Î·È ÔÈ ¯ÒÚÔÈ ‰È·Î›ÓËÛ˘ (Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Î·È ¯ÒÚÔÈ ·Ó¿·˘Ï·˜
ÙˆÓ Î·Ú·‚·ÓÈÒÓ) ÙÔ˘ ¯ÔÓ‰ÚÈÎÔ‡ Î·È Ì·ÎÚÈÓÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘. ™ÙËÓ ÂÚÈʤÚÂÈ·
‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Â›Û˘ ÔÈ ·ÁÔÚ¤˜ Ù˘ ÁˆÚÁÈ΋˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜. √È ¤ÌÔÚÔÈ Î·È ÔÈ
Ù¯ӛÙ˜ Â›Ó·È ÂÁηÙÂÛÙË̤ÓÔÈ ÛÙ· Ì·Á·˙È¿ ÙÔ˘ ·˙·ÚÈÔ‡ ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ Ù˘
fiÏ˘, ÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÊÔÚ¤˜ Á‡Úˆ ·fi ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ Ù˙·Ì›. ∏ ‰È¿Ù·Í‹ ÙÔ˘˜
ÂÍ·ÚÙ¿Ù·È ·fi ÙȘ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÈΤ˜ ÙÔ˘˜ ·Ó¿ÁΘ Î·È ÙË ‰È·‚¿ıÌÈÛË ÙˆÓ
Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÒÓ ÎÏ¿‰ˆÓ: ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙËÓ Î‡ÚÈ· ‡ÏË ÙÔ˘ Ù˙·ÌÈÔ‡
ˆÏÔ‡ÓÙ·È ‚È‚Ï›· Î·È ·ÓÙÈΛÌÂÓ· Î·Ù¿Ó˘Í˘, ·ÏÏ¿ Î·È ÂÎÏÂÎÙ¿
˘Ê¿ÛÌ·Ù·, ‰ÂÚÌ¿ÙÈÓ· ›‰Ë Î·È ·ÚÒÌ·Ù·, Î·È ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ¿ ¤¯Ô˘Ó Ù·
ηٷÛÙ‹Ì·Ù¿ ÙÔ˘˜ ÔÈ ·ÚÁ˘Ú·ÌÔÈ‚Ô›, ÔÈ ¯Ú˘ÛÔ¯fiÔÈ Î·È ÔÈ ·ÚÁ˘ÚÔ¯fiÔÈ
(Û˘¯Ó¿ ÌË ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ Î·È ˆ˜ ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘ ÂÎÙfi˜ Ù˘ ı¤·˜ ÙÔ˘ Ù˙·ÌÈÔ‡). √
ÎÂÓÙÚÈÎfi˜ ‰ÚfiÌÔ˜ ÙÔ˘ ·˙·ÚÈÔ‡ ηχÙÂÈ ÙȘ ˘„ËϤ˜ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘
ÓÔÈÎÔ΢ÚÈÔ‡, ‰ËÏ·‰‹ ˘Ê¿ÛÌ·Ù· Î·È ÂÓ‰‡Ì·Ù·, ÂÓÒ ÛÙÔ˘˜ ·Ú¿Ï¢ÚÔ˘˜
‰ÚfiÌÔ˘˜ ÚÔÛʤÚÔÓÙ·È Ù· ‚·ÛÈο ›‰Ë ·Ó¿Á΢, ›‰Ë ‰È·ÙÚÔÊ‹˜ ηÈ
Ì˯·Ó‹Ì·Ù·. ŸÛÔ ÈÔ ıÔÚ˘‚Ò‰Ë Î·È ‚ÚfiÌÈη Â›Ó·È Ù· Â·ÁÁ¤ÏÌ·Ù· ÙfiÛÔ
ÈÔ ·ÔÌ·ÎÚ˘Ṳ̂ӷ Â›Ó·È ·fi ÙÔ˘˜ ·ÚÈÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜ Ù˘ ‰ËÌfiÛÈ·˜
΢ÎÏÔÊÔÚ›·˜.
∏ ¢ËÌÂÚ›·, Ë ÎÚ·ÙÈ΋ ÂÁÁ‡ËÛË ÙÔ˘ ÓÔÌÈÛÌ·ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ Î·È ˆ˜
ÂÎ ÙÔ‡ÙÔ˘ Ë ÔÌ·Ï‹ ΢ÎÏÔÊÔÚ›· ÙÔ˘ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘ Î·È Ù· ·ÓÔȯٿ Û‡ÓÔÚ·
ÂÓÙfi˜ Ù˘ ¢ÓÔÌÔ‡ÌÂÓ˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó ÙȘ
ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ÚfiÔ‰Ô ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘. ∏ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÙˆÓ
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 4
131
∞‚‚·ÛȉÒÓ µ·Á‰¿ÙË (Ô˘ ˘ÂÚÊ·Ï·ÁÁ›ÛÙËΠ·ÚÁfiÙÂÚ· ·fi ÙÔ ∫¿ÈÚÔ)
˘‹ÚÍ ÙÔ ÚÒÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ÂÓfi˜ ÂÌÔÚÈÎÔ‡ ‰ÈÎÙ‡Ô˘ ÛÙÔ˘˜ ¯ÂÚÛ·›Ô˘˜
‰ÚfiÌÔ˘˜ Ù˘ ∂‡ÊÔÚ˘ ∏ÌÈÛÂÏ‹ÓÔ˘ Î·È ÛÙ· ÈÚ·ÎÈÓ¿ ÏÈÌ¿ÓÈ· ÙÔ˘ ÂÚÛÈÎÔ‡
ÎfiÏÔ˘. TÔ ‰›ÎÙ˘Ô ·˘Ùfi Ô˘ ·ψÓfiÙ·Ó ·fi ÙÔ ¡ÈÛ·Ô‡Ú Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ
∫fiÚ‰Ô‚· ·ÓÙÈÛÙÔȯԇÛ Û ÌÈ· ‰È·ÂÚÈÊÂÚÂȷ΋ Î·È ‰ÈÂıÓ‹ ΢ÎÏÔÊÔÚ›·
Ë ÔÔ›· ¤ÊÙ·Ó Ôχ ÈÔ ¤Ú· ·fi Ù· fiÚÈ· ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì, ÚÔ˜ ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋
∞Û›·, ÙË ‚fiÚÂÈ· Î·È ‰˘ÙÈ΋ ∂˘ÚÒË.
«¶Ú¤ÂÈ Ó· ÁÓˆÚ›˙ÂÈ Î·Ó›˜ fiÙÈ ÂÌfiÚÈÔ Â›Ó·È Ë Âȉ›ˆÍË Ú·ÁÌ·ÙÔÔ›ËÛ˘
ΤډԢ˜ ̤ۈ Ù˘ ·‡ÍËÛ˘ ÙÔ˘ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘: ·ÁÔÚ¿˙ÂÈ Î¿ÔÈÔ˜ ›‰Ë Û ¯·ÌËÏ‹ ÙÈÌ‹
Î·È Ù· Ô˘Ï¿ÂÈ Û ˘„ËÏ‹ ÙÈÌ‹. ∞˘Ù¿ Ù· ›‰Ë ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È ÛÎÏ¿‚ÔÈ, ‰ËÌËÙÚȷο,
˙Ò·, fiÏ· ‹ ˘Ê¿ÛÌ·Ù·. ∞˘Ù‹ Ë ·‡ÍËÛË ÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È Î¤Ú‰Ô˜. ªÔÚ› οÔÈÔ˜ Ó·
·Ó·˙ËÙ‹ÛÂÈ ÙÔ Î¤Ú‰Ô˜ ·ÔıË·ÔÓÙ·˜ Ù· ÂÌÔÚ‡̷ٷ Î·È ÂÚÈ̤ÓÔÓÙ·˜ ÙË
¯ÚÔÓÈ΋ ÛÙÈÁÌ‹ ηٿ ÙËÓ ÔÔ›· Ë ÙÈÌ‹ Ù˘ ·ÁÔÚ¿˜ ı· Â›Ó·È ·Ó‚·Ṳ̂ÓËØ ¤ÙÛÈ
ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÂÈ ˘„ËÏfi ΤډԘ. ◊ ÌÔÚ› Ô ¤ÌÔÚÔ˜ Ó· ÌÂٷʤÚÂÈ Ù· ÂÌÔÚ‡̷ٿ
ÙÔ˘ Û ÌÈ· ¿ÏÏË ¯ÒÚ·, fiÔ˘ ı· ÙÔ˘ ·ÔʤÚÔ˘Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· Û ۯ¤ÛË Ì ÙË ‰È΋
ÙÔ˘, fiÔ˘ Î·È Ù· ·ÁfiÚ·ÛÂØ ÎÈ ·˘Ù‹ Ë Ì¤ıÔ‰Ô˜ ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÂÈ ÌÂÁ¿ÏÔ Î¤Ú‰Ô˜».
(πÌÓ Ã·ÏÓÙÔ‡Ó: ·Ï-ªÔ˘Î¿ÓÙÓÙÈÌ·. µËÚ˘ÙÙfi˜ 1956, ÛÂÏ. 703.)
√ ¯ÔÓ‰Ú¤ÌÔÚÔ˜ (¯·˙˙¿Ó) Ô ÔÔ›Ô˜ ·Ôı‹Î¢ ÂÌÔÚ‡̷ٷ
ηıËÌÂÚÈÓ‹˜ ·Ó¿Á΢ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÎÂÚ‰›ÛÂÈ ·fi ÙȘ ‰È·Î˘Ì¿ÓÛÂȘ Ù˘
ÛÔ‰ÂÈ¿˜ Î·È Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜. ∆· ÂÎÏÂÎÙ¿ Î·È Û¿ÓÈ·
ÂÌÔÚ‡̷ٷ fï˜, fiˆ˜ Ì·¯·ÚÈο, Ê¿Ú̷η, ·ÚÒÌ·Ù· Î·È ÌÂٷ͈ٿ
˘Ê¿ÛÌ·Ù·, ·Ó‹Î·Ó ÛÙÔ ‰›Ô ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ÂÌfiÚÔ˘ Ì·ÎÚÈÓÒÓ
·ÔÛÙ¿ÛÂˆÓ (Ú·ÎοÓÙ). ∏ ·ÎÌ‹ ÙÔ˘ ‰È·ÂÚÈÊÂÚÂÈ·ÎÔ‡ Ì·ÎÚÈÓÔ‡
ÂÌÔÚ›Ô˘ Û˘Ì‚¿‰ÈÛ Ì ÙÔ «‰ÈÂıÓ‹» ÔÏÈÙÈÛÌfi ÙÔ˘ ÎÏ·ÛÈÎÔ‡ πÛÏ¿Ì Î·È ÛÂ
οÔÈ· ÛËÌ›· ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÚÔ¸fiıÂÛË ÁÈ’ ·˘ÙfiÓ. ¢ÂÓ ‹Ù·Ó ÙÔ πÛÏ¿Ì, ÌÂ
ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ Î·È ËıÈ΋ ÛÙ¿ÛË Ô˘ ÎÚ¿ÙËÛÂ, ˘‡ı˘ÓÔ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·ÎÌ‹ ÙÔ˘
ÂÌÔÚ›Ô˘ Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ ªÂÛÔÁ›Ԣ (fiˆ˜ ›ÛÙÂ˘Â Ô Henri Pirenne),
¿ÏψÛÙ ÙÔ ·Ú·‰Ôı¤Ó ˘ÏÈÎfi ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ ÙÔ ·ÓÙ›ıÂÙÔ. ∞fi ÙÔÓ 9Ô ·ÈÒÓ·
Î·È ÌÂÙ¿ ¤¯Ô˘Ì ÏÂÙÔÌÂÚ›˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ÂÌÔÚÈÎÔ‡˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜,
ÔÈ Ôԛ˜ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ۯ‰ȷÁÚ¿ÌÌ·Ù· ‰ÚÔÌÔÏÔÁ›ˆÓ Ù˘ ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋˜
ÁˆÁÚ·Ê›·˜ ηıÒ˜ Î·È Ù·ÍȉȈÙÈΤ˜ ÂÚÈÁڷʤ˜. ¢È·ı¤ÙÔ˘Ì ·ÎfiÌË
Ú·ÁÌ·Ù›˜ ÁÈ· ÙË ıˆڛ· Î·È ÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋ ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘, Ë ÔÔ›·
ÚfiÛÊ·Ù· Ì¿ÏÈÛÙ· Ì·˜ ¤ÁÈÓ ηχÙÂÚ· ÁÓˆÛÙ‹ ·fi ÙË ÌÂϤÙË ÙˆÓ
·ÈÁ˘ÙÈ·ÎÒÓ ·‡ÚˆÓ Î·È ·fi Ù· ÔÏ˘¿ÚÈıÌ· Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈο ÁÚ¿ÌÌ·Ù·
Î·È Û˘Ì‚fiÏ·È· ·fi ÙËÓ ÁÎÂÓ›˙· (·Ú¯Â›Ô Ù˘ ‚ڷ˚΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜) ÙÔ˘
∫·˝ÚÔ˘, ‚¿ÛÂÈ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Ô S. D. Goitein Î·È ¿ÏÏÔÈ Û¯Â‰›·Û·Ó ÙËÓ ÂÈÎfiÓ·
Ù˘ «ÌÂÛÔÁÂȷ΋˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜» ·fi ÙÔ 10Ô ¤ˆ˜ ÙÔ 13Ô ·ÈÒÓ· (·fi ÙËÓ
ÂÔ¯‹ ÙˆÓ º·ÙÈÌȉÒÓ Ì¤¯ÚÈ ÂΛÓË ÙˆÓ ∞ÁÈÔ˘ÌȉÒÓ).
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
132
AÍÈÔÛËÌ›ˆÙË Ì·ÚÙ˘Ú›· Ù˘ ·Ó¿Ù˘Í˘ ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÂÌÔÚÈÎÔ‡
Ó‡̷ÙÔ˜ ‹‰Ë ·fi Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 8Ô˘ ·ÈÒÓ· ·ÔÙÂÏ› Ë ÂͤÏÈÍË ÙÔ˘
ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÂÌÔÚÈÎÔ‡ ‰Èη›Ô˘, ȉȷ›ÙÂÚ· Ù˘ ¯·Ó·ÊÈÙÈ΋˜ Û¯ÔÏ‹˜: ‰›Î·ÈÔ
Ô˘ ÚԤ΢„ Ì ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· ÙˆÓ ÂÌfiÚˆÓ, ·ÓÙ·ÔÎÚÈÓfiÙ·Ó ÛÙȘ
·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘˜, Î·È ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÓÂÎÚfi ÁÚ¿ÌÌ· ·ÏÏ¿ ·ÓÙ·Ó·ÎÏÔ‡Û ÙËÓ
ηıËÌÂÚÈÓ‹ Î·È ‰ÔÎÈÌ·Ṳ̂ÓË Ú·ÎÙÈ΋. TÔ ∫ÔÚ¿ÓÈ Î·È ÙÔ ˘ÏÈÎfi ÙÔ˘
ÚÒÈÌÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ‰Èη›Ô˘ Ô˘ Û˘ÁÎÂÓÙÚÒıËΠÛÙË ¯·ÓÙ›ı —‰›Î·ÈÔ ÙÔ
ÔÔ›Ô ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈ˙fiÙ·Ó ‚¤‚·È· Û ÌÈÎÚfiÙÂÚˆÓ ‰È·ÛÙ¿ÛÂˆÓ ÂÌÔÚÈ΋
ΛÓËÛË ·ÏÏ¿ ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÙËÓ Î·ÓÔÓÈ΋ ‚¿ÛË Ù˘ Û·Ú›·— ¤ıÂÙ·Ó
ÔÚÈṲ̂ÓÔ˘˜ ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ‡˜ ÛÙȘ ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ Û˘Ó·ÏÏ·Á¤˜ ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘. ∆Ô
∫ÔÚ¿ÓÈ ··ÁfiÚ¢ ÙËÓ ›ÛÙˆÛË Ì ÙfiÎÔ Î·È Ë Û·Ú›· ÂÌfi‰È˙Â, ÁÈ·
·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ·ÎfiÌË Î·È ÂÌÔÚÈΤ˜ ÂÂÓ‰‡ÛÂȘ Û ›‰Ô˜, ÂÂȉ‹ ÌfiÓÔ ÔÈ
ÂÂÓ‰‡ÛÂȘ Û ¯Ú‹Ì· Â¤ÙÚÂ·Ó ÙË ‰›Î·ÈË ÌÔÈÚ·ÛÈ¿ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ
Û˘ÓÂÙ·›ÚˆÓ. øÛÙfiÛÔ, ÔÈ ÓÔÌÈΤ˜ ‚¿ÛÂȘ ÁÈ· ÙË ‰È·Î›ÓËÛË ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘
˘‹Ú¯·Ó ÛÙË Û·Ú›· Ë ÔÔ›· ÂÚÈ›¯Â ηÓfiÓ˜ ÁÈ· ÙË Û‡Ó·„Ë
Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÎÒÓ Û˘Ì‚ÔÏ·›ˆÓ, ȉȷ›ÙÂÚ· ÙˆÓ ÏÂÁfiÌÂÓˆÓ commenda
(·Ú·‚Èο: ÌÔ˘ÓÙ¿Ú·Ì·, ÌÔ˘Î¿Ú·ÓÙ·): Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌfi˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÂ
ÎÂÊ·Ï·ÈÔ‡¯Ô ÂÂÓ‰˘Ù‹ Î·È ¤ÌÔÚÔ, Ì ÚÔηıÔÚÈṲ̂ÓÔ ÌÂÚ›‰ÈÔ ÛÙÔ
ΤډԘ ÙˆÓ Û˘Ì‚·ÏÏfiÌÂÓˆÓ Î·È Ì ڛÛÎÔ ÙÔ˘ ÂÂÓ‰˘Ù‹. √È ÓÔÌÈÎÔ›
ÂÎfiÓËÛ·Ó «Ù¯ӿÛÌ·Ù·» (¯›ÁÈ·Ï), «ÓfiÌÈÌ· ̤۷ ÚÔ˜ Â›Ù¢ÍË
·Ú¿ÓÔÌˆÓ ÛÙfi¯ˆÓ —ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÂÈÙ¢¯ıÔ‡Ó ¿ÌÂÛ· ÌÂ
Ù· ̤۷ Ù˘ Û·Ú›·, ¿Û¯ÂÙ· ·Ó ‹Ù·Ó ηı·˘ÙÔ› ·Ú¿ÓÔÌÔÈ ‹ fi¯È» (J.
Schacht [33.07], ÛÂÏ. 78). ∂ÚfiÎÂÈÙÔ ÁÈ· Ù¯ӿÛÌ·Ù· Ô˘ ÛÎÔfi ›¯·Ó Ó·
·Ú·Î¿Ì„Ô˘Ó Ù˘Èο ÙËÓ ÂίÒÚËÛË ‹ ÙË Ï‹„Ë ›ÛÙˆÛ˘ Ì ÙfiÎÔ, ‹ Ó·
‰È¢ÎÔχÓÔ˘Ó ÙË Û‡Ó·„Ë Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÎÒÓ Û˘Ì‚ÔÏ·›ˆÓ Ù· ÔÔ›· ÛÙfi¯Â˘·Ó
ÛÙËÓ Â¤Ó‰˘ÛË ÎÂÊ·Ï·›ˆÓ Û ÌÔÚÊ‹ ÂÌÔÚÂ˘Ì¿ÙˆÓ. √È ÓÔÌÈÎÔ›
ÂÎfiÓËÛ·Ó ÂÈϤÔÓ ¤ÓÙ˘· (ÛÔ˘ÚÔ‡Ù) ÁÈ· ÙË ÁÚ·Ù‹ ÈÛÙÔÔ›ËÛË ÙˆÓ
ÂÌÔÚÈÎÒÓ Û˘Ì‚ÔÏ·›ˆÓ, ÁÂÁÔÓfi˜ Ô˘ Â›Û˘ ·ÓÙ¤‚·ÈÓ ÛÙË ıˆÚËÙÈ΋
·Ú¯‹ Ë ÔÔ›· ·Ó·ÁÓÒÚÈ˙ ˆ˜ ¤Á΢ÚË fi¯È ÙËÓ ¤ÁÁÚ·ÊË ·fi‰ÂÈÍË ·ÏÏ¿
ÌfiÓÔ ÙËÓ ÚÔÊÔÚÈ΋ Ì·ÚÙ˘Ú›·. ∆· ¤ÁÁÚ·Ê· ·˘Ù¿ Ù· Û˘Ó¤Ù·ÛÛ·Ó ÂȉÈÎÔ›,
ÂÎÙÂÏÒÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ¯Ú¤Ë ‰ËÌfiÛÈˆÓ Û˘Ì‚ÔÏ·ÈÔÁڿʈÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜
ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ηٷı¤ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ ÙÔ˘˜ Ì·ÚÙ˘Ú›·. ™Â ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘
›‰Ô˘˜ ÙȘ ¤ÁÁڷʘ ·ԉ›ÍÂȘ (·Ú·‚Èο: Û·ÎÎ, ÂÍÔ‡ ÙÔ «ÙÛÂλ) ·Ó‹Î·Ó
Â›Û˘ Ù· ¤ÁÁÚ·Ê· ÙÔ˘ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÏËڈ̋˜ Ì ÂÈÙ·Á¤˜, fiˆ˜ Ë
ÈÛÙˆÙÈ΋ ÂÈÛÙÔÏ‹ (ÂÚÛÈο-·Ú·‚Èο: ÛÔ‡ÊÙ·Ù˙·), Ë ÔÔ›· ÂÈϤÔÓ
ÌÔÚÔ‡Û ӷ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈËı› ·fi ÙÔÓ Î¿ÙÔ¯fi Ù˘ ˆ˜ ÌÔÚÊ‹ Â¤Ó‰˘Û˘
ÎÂÊ·Ï·›Ô˘. øÛÙfiÛÔ, ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ù¤ÙÔÈÔ˘ ›‰Ô˘˜ Ú·ÎÙÈΤ˜
ÂÊ·ÚÌfi˙ÔÓÙ·Ó Ù·ÎÙÈο Û ÌÂÁ¿Ï˜ ·ÔÛÙ¿ÛÂȘ ‰ÂÓ ÔÊÂÈÏfiÙ·Ó ÌfiÓÔ ÛÙËÓ
·Ó¿ÁÎË Ù‹ÚËÛ˘ ÙˆÓ ÓÔÌÈÎÒÓ ‰È·Ù˘ÒÛÂˆÓ —·˘Ù¤˜, ÂÍ¿ÏÏÔ˘, ‰ÂÓ ‹Ù·Ó
¿ÓÙ· Â·ÚΛ˜, ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋˜ η˙Ô˘ÈÛÙÈ΋˜ ÙˆÓ ÓÔÌÈÎÒÓ
Û¯ÔÏÒÓ. ∏ ÔÌ·Ï‹ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ Ì·ÎÚÈÓÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘ Â›Ó·È ·‰È·ÓfiËÙË
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 4
133
¯ˆÚ›˜ ÙÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ù˘ ÚÔÛˆÈ΋˜, ·ÌÔÈ‚·›·˜ ÂÁÁ‡ËÛ˘, ¤Ó· ÛÙÔÈ¯Â›Ô ÙÔ
ÔÔ›Ô Â›Ó·È ÚÔÊ·Ó¤˜ ·fi ÙÔÓ fiÁÎÔ ÙˆÓ ¿Ù˘ˆÓ, ÚÔÛˆÈÎÒÓ
Û˘ÓÂÚÁ·ÛÈÒÓ Û ÂÚÈÙÒÛÂȘ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÒÓ ·ÏÏ¿ Î·È È‰ÈˆÙÈÎÒÓ
˘Ôı¤ÛÂˆÓ ·Ó¿ÌÂÛ· Û ÂÙ·›ÚÔ˘˜ Ô˘ Û˘¯Ó¿ ˙Ô‡Û·Ó Ôχ Ì·ÎÚÈ¿ Ô ¤Ó·˜
·fi ÙÔÓ ¿ÏÏÔ.
™Â fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÙÔÌ›˜ Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜ Î·È ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘ ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜
ηÙ›¯Â ηıÔ‰ËÁËÙÈÎfi Î·È ÂÏÂÁÎÙÈÎfi ÚfiÏÔ. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘ÙfiÓ Ë ·ÎÌ‹ ηÈ
Ë ·Ú·ÎÌ‹ Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜, Ë Û‡ÓıÂÛË Î·È Ë ·ÔÛ‡ÓıÂÛË ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ
Û˘ÛÙËÌ¿ÙˆÓ Â›Ó·È Ôχ ÛÙÂÓ¿ Û˘Ó˘Ê·Ṳ̂Ó˜ Ì ÙȘ ÌÂÁ¿Ï˜ ÔÏÈÙÈΤ˜
ÂÍÂÏ›ÍÂȘ.
∆Ô ÎÚ¿ÙÔ˜ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÌfiÓÔ —ˆ˜ ‰È·¯ÂÈÚÈÛÙ‹˜ ÙÔ˘ ‰ËÌfiÛÈÔ˘ ıËÛ·˘ÚÔ‡
(Ì¿ÈÙ ·Ï-Ì·Ï)— ÂÓÙÔϤ·˜ Ù˘ ‚ÈÔÙ¯ӛ·˜ Î·È ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘ Î·È ÂÌÔÚÈÎfi˜
ÂÂÓ‰˘Ù‹˜ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘. ™Â ÌÂÚÈÎÔ‡˜ ÎÏ¿‰Ô˘˜, fiˆ˜ ÛÙËÓ ·Ú·ÁˆÁ‹
·‡ÚÔ˘ Î·È ¯·ÚÙÈÔ‡, ¯Ú˘ÛÔ˛Ê·ÓÙˆÓ ÌÂٷ͈ÙÒÓ (ÙÈÚ¿˙) Î·È fiψÓ,
ηÙ›¯Â Ì¿ÏÈÛÙ· ÙÔ ÌÔÓÔÒÏÈÔ. ∏ ∞›Á˘ÙÔ˜ Â¤‚·ÏÏ ÎÚ·ÙÈÎÔ‡˜
ηÓÔÓÈÛÌÔ‡˜ ÛÙËÓ ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ Ûȉ‹ÚÔ˘ Î·È Í‡ÏÔ˘ ηÈ, ÁÈ· ÙÔ ÈÛÔÊ¿ÚÈÛÌ·
ÙÔ˘ ÈÛÔ˙˘Á›Ô˘ ÏËÚˆÌÒÓ, ÛÙËÓ ÂÍ·ÁˆÁ‹ ÛÙ˘ÙËÚ›·˜. √ ÌÔӿگ˘ Ù‡ˆÓÂ
ÓÔÌ›ÛÌ·Ù· ÛÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘ Î·È Ì¤Ûˆ ÙÔ˘ Ù˙¿¯Ì·ÓÙ, ÙÔ˘ ‰ÈÔÚÈṲ̂ÓÔ˘ ·fi
ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ÂÏÂÁÎÙ‹ Î·È ·ÚÁ˘Ú·ÌÔÈ‚Ô‡ Ô˘ ‰ÚÔ‡Û ÂÈϤÔÓ Î·È ˆ˜
ÙÚ·Â˙›Ù˘, ¤ÏÂÁ¯Â ÙÔ ‚¿ÚÔ˜ Î·È ÙËÓ Î·ı·ÚfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜. (Ÿˆ˜ Ê·›ÓÂÙ·È,
Ù· ·Ôı¤Ì·Ù· ÙÔ˘ ¯Ú˘ÛÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ·ÛËÌÈÔ‡, Ù· ÔÔ›· ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ÙË
‰ÈÏ‹ ‚¿ÛË ÙÔ˘ ÓÔÌÈÛÌ·ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜, ‰Â ÌÔÓÔˆÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙÔ
ÎÚ¿ÙÔ˜.) º˘ÛÈο ÂÈÛ¤Ú·ÙÙ ÊfiÚÔ˘˜ Î·È ‰·ÛÌÔ‡˜ Î·È ·fi Ù· ‚ÈÔÙ¯ÓÈο
Â·ÁÁ¤ÏÌ·Ù· Ù˘ fiÏ˘ Î·È ·fi Ù· ›‰Ë ÂÈÛ·ÁˆÁ‹˜. ∂ÈϤÔÓ, Ë
ÔÚÁ¿ÓˆÛË Î·È Ë Û˘ÓÔ¯‹ Ù˘ ·ÛÙÈ΋˜ ˙ˆ‹˜ Î·È fiÏˆÓ ÙˆÓ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÎÒÓ
‰Ú·ÛÙËÚÈÔÙ‹ÙˆÓ Ù˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·Ó ÛÙË ‰ÈηÈÔ‰ÔÛ›· Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜. TË ı¤ÛË
ÙˆÓ ‰ÈÔÈÎËÙÒÓ Î·È ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÒÓ ˘·ÏÏ‹ÏˆÓ ‰ÂÓ Î¿Ï˘Ù·Ó ÔÈ Â˘ÁÂÓ›˜ Ù˘
fiÏ˘ ·ÏÏ¿ ÙÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË, ÔÈ ‰ÈÔÚÈṲ̂Ó˜ ·fi ·˘Ùfi
·Ú¯¤˜ Ù˘ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ —‚Â˙›Úˉ˜, ΢‚ÂÚÓËÙÈÎÔ› Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔ›
˘·ÏÏ‹ÏÔÈ ÙˆÓ Â·Ú¯ÈÒÓ, ÙÔ ÂÈÙÂÏÂ›Ô ÙˆÓ ÁÚ·ÊÂÈÔÎÚ·ÙÒÓ—, ηÈ
·ÚÁfiÙÂÚ· ÔÈ ÂÍÔ˘ÛÈÔ‰ÔÙË̤ÓÔÈ ·fi ·˘Ùfi ÂÌ›Úˉ˜ Î·È ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔÈ, ηıÒ˜
Î·È ÔÈ ËÁ¤Ù˜ ÙˆÓ ª·ÌÂÏÔ‡ÎˆÓ Î·È √ıˆÌ·ÓÒÓ ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‰ÚÔ‡Û·Ó ˆ˜
‰ÈηÈÔ‰fi¯ÔÈ ÙÔ˘. ∆Ô ÎÚ¿ÙÔ˜ ·ÛÎÔ‡Û ÙËÓ ÂÔÙ›· Ù˘ ·ÁÔÚ¿˜ (¯›ÛÌ·),
Î·È ÁÂÓÈο ÙËÓ ÂÔÙ›· fiÏ˘ Ù˘ ÂÌÔÚÈ΋˜ ΛÓËÛ˘ Ù˘ fiÏ˘, ̤ۈ ÙÔ˘
ÌÔ˘¯Ù·Û›Ì. ∆· ıÚËÛ΢ÙÈο Î·È ÎÔÈÓˆÊÂÏ‹ ȉڇ̷ٷ —Ù˙·ÌÈ¿, Û¯ÔÏ›·,
ÓÔÛÔÎÔÌ›·, ÎÚ‹Ó˜— ȉڇÔÓÙ·Ó ·fi ËÁÂÌfiÓ˜ Î·È ·ÓÒÙÂÚÔ˘˜
ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ‡˜ ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÂÎÙÂÏÔ‡Û·Ó ¤ÙÛÈ ÌÈ· ηٿ οÔÈÔ ÙÚfiÔ È‰ÈˆÙÈ΋
¢Û‚‹ Ú¿ÍË, fiˆ˜ ·ÎÚÈ‚Ò˜ Ô È‰ÈÒÙ˘ Ô˘ ›‰Ú˘Â ¤Ó· ‚·ÎÔ‡ÊÈ (Ô˘¿ÎÊ)
·Ó·˙ËÙÒÓÙ·˜ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË Û ·˘Ùfi ÙÔÓ ÎfiÛÌÔ Î·È ·ÌÔÈ‚‹ ÛÙÔÓ ¿ÏÏÔØ ‰ÂÓ
·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó ‰ËÏ·‰‹ οÔÈ· Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË «‰ËÌfiÛÈ· ˘ËÚÂÛ›·» Ù˘
fiÏ˘.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
134
∞ÓÙÈÏ·Ì‚·ÓfiÌ·ÛÙÂ Û˘¯Ó¿ Ù· Â·ÁÁ¤ÏÌ·Ù· Î·È ÙȘ ÔÌ¿‰Â˜ Ù˘ ·ÛÙÈ΋˜
ÎÔÈÓˆÓ›·˜ ˆ˜ ÂÚȯ·Ú·ÎˆÌ¤Ó˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ˜ ηÈ, Ú·ÁÌ·ÙÈο, ˆ˜ Ù¤ÙÔȘ
ÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó ·fi ÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË ÁÈ· ÏfiÁÔ˘˜ ÊÔÚÔÏÔÁÈ΋˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛË˜Ø ˆÛÙfiÛÔ,
‰ÂÓ ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ۈ̷Ù›· Ì ηٷÛÙ·ÙÈο. ∆· Â·ÁÁ¤ÏÌ·Ù· Î·È Ù·
ÂÈÙˉ‡̷ٷ ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÛÙ· ¤ÁÁÚ·Ê· ˆ˜ «Û˘ÓÙ¯ӛ˜» (ÛÈÓÊ, ¯›ÚÊ·),
·ÏÏ¿ Û ηÌÈ¿ ÂÚ›ÙˆÛË ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·˘ÙfiÓÔÌ· Î·È Ô‡Ù ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó
ÎÏÂÈÛÙÔ‡˜ Î·È Û˘Û¯ÂÙÈ˙fiÌÂÓÔ˘˜ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Û˘Ó‰¤ÛÌÔ˘˜. √È Û˘ÓÙ¯ӛ˜
ÔÚÁ·ÓÒıËÎ·Ó Û˘ÛÙËÌ·ÙÈο ÁÈ· ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· – ·ÏÏ¿ Î·È ÙfiÙ ·ÎfiÌË Ë Î‡ÚÈ· ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘˜ ‹Ù·Ó Ó·
·ÔÙÂϤÛÔ˘Ó ÙÔ Ï·›ÛÈÔ ÁÈ· ¤Ó·Ó ·˘ÛÙËÚfi ΢‚ÂÚÓËÙÈÎfi ¤ÏÂÁ¯Ô. √‡Ù Ô
ÌÂÓÙÚÂÛ¤˜, Ë ÓÔÌÈ΋ Û¯ÔÏ‹, Ô‡Ù ÙÔ Ù·Ú›Î·, ÙÔ ÛÔ˘ÊÈÙÈÎfi Ù¿ÁÌ· —ÔÈ
ıÂÛÌÔ› ‰ËÏ·‰‹ Ù˘ ÓÔÌÈ΋˜ ÂÎ·›‰Â˘Û˘ Î·È Ù˘ ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ ÎÔÈÓÔÙÈ΋˜
˙ˆ‹˜ Ô˘ ¿Ú¯ÈÛ·Ó Ó· Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È ·fi ÙÔÓ 11Ô ·ÈÒÓ·— ›¯·Ó
ۈ̷ÙÂÈ·Îfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· (Û ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ٷ Â˘Úˆ·˚ο ·ÓÂÈÛÙ‹ÌÈ· ηÈ
Ù· ÌÔÓ·ÛÙÈο Ù¿ÁÌ·Ù· ÙÔ˘ ‡ÛÙÂÚÔ˘ MÂÛ·›ˆÓ·). ¢ÂÓ ˘‹Ú¯Â ηÌÈ¿ ÌÔÚÊ‹
ۈ̷ÙÂȷ΋˜ ˙ˆ‹˜ Ù˘ ·ÓÒÙÂÚ˘ Ù¿Í˘, Ô‡Ù ·ÛÙÈ΋ ·˘ÙÔ‰ÈÔ›ÎËÛË, Ô‡ÙÂ
ÚÔÓfiÌÈ· ·ÛÙÈ΋˜ «ÂÏ¢ıÂÚ›·˜». °È’ ·˘Ùfi Î·È ‰ÂÓ ˘Ê›ÛÙ·ÙÔ Î¿ÔÈÔ˜
·ÛÙÈÎfi˜ ıÂÛÌfi˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ‚Ô‡ÏËÛ˘ Î·È Â›Ï˘Û˘ ÙˆÓ
Û˘ÁÎÚÔ‡ÛˆÓ. √ Ï·fi˜ Ù˘ fiÏ˘ ‹Ù·Ó Ï·fi˜ ˘ËÎfiˆÓ ηÈ, ηٿ Û˘Ó¤ÂÈ·,
fiÔÙ ÎÏÔÓÈ˙fiÙ·Ó Ë ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ÈÛÔÚÚÔ›·, ÎÏÔÓÈ˙fiÙ·Ó Î·È ÙÔ Î‡ÚÔ˜ Ù˘
‰˘Ó·ÛÙ›·˜.
Œ¯Ô˘Ì ‹‰Ë ·Ó·Ê¤ÚÂÈ Ì ÔÈÔÓ ÙÚfiÔ ÔÈ ÓÔÌÈÎÔ› Î·È ÔÈ Ô·‰Ô› Ù˘
·Ú¿‰ÔÛ˘ ·ÓÙÈÛÙ¿ıËÎ·Ó ÛÙÔÓ ·ÔÏ˘Ù·Ú¯ÈÛÌfi ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘
ÂÓ·ÓÙÈÔ‡ÌÂÓÔÈ ÛÙÔ ÛÊÂÙÂÚÈÛÌfi ÙˆÓ ¯·ÚÈÛÌ·ÙÈÎÒÓ ËÁÂÙÒÓ. ∏ ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË
fï˜, ÙËÓ ÔÔ›· ÔÈ «‰È·ÓÔÔ‡ÌÂÓÔÈ» ·ÓÙÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·Ó ˆ˜ ˘fiıÂÛË Ù˘
›ÛÙ˘ Î·È Ù˘ Û·Ú›·, ÚÔ¯ÒÚËÛ ÈÔ ‚·ıÈ¿. √È ∞‚‚·Û›‰Â˜ ›¯·Ó
·ÓÙ·ÔÎÚÈı› ÛÙȘ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ ÁÈ· ÈÛfiÙËÙ·, Ë ‰ÈÔ›ÎËÛ‹
ÙÔ˘˜ fï˜ ‰ÂÓ Î·Ù¿ÊÂÚ ӷ ‰È¢ıÂÙ‹ÛÂÈ ÙȘ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ÂÓÙ¿ÛÂȘ Ù˘ Ó¤·˜,
·ÏÌ·Ùˆ‰Ò˜ ·Ó·Ù˘ÛÛfiÌÂÓ˘ ·ÛÙÈ΋˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜. ∞fi ÙÔÓ 9Ô ·ÈÒÓ· ηÈ
ÌÂÙ¿ ÛËÌÂÈÒÓÔÓÙ·È ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ Û˘ÌÌÔÚÈÒÓ ÙÔ˘ ·ÛÙÈÎÔ‡ ÚÔÏÂÙ·ÚÈ¿ÙÔ˘,
ÙˆÓ ·ÁÈ·ÚÔ‡Ó, ÂÓ¿ÓÙÈ· Û ÏÔ‡ÛÈÔ˘˜ ¢ÁÂÓ›˜. ™Â ·˘Ù¤˜ ÚÔÛÙ›ıÂÙ·È Î·È ÙÔ
ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ô Ï·fi˜ Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘ ‹Ú ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ ÙÔ˘ կ̷ÓÙ ÈÌÓ
ÿÓÌ·Ï, Ô ÔÔ›Ô˜ ηٷ‰ÈÒ¯ÙËΠ·fi ÙË Ì›¯Ó·, ÎÈ Â·Ó·ÛÙ¿ÙËÛ ÛÙÔ
fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ ÛÊÂÙÂÚÈÛÌfi ÙÔ˘ ËÁÂÌfiÓ·. ∞fi Â‰Ò Î·È ¤Ú· ÔÈ
ÈÛÙÔÚÈÎÔ› ·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó Û˘Ó¯Ҙ Ù¤ÙÔȘ ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÂÓÒ Ô ¯·ÓÌ·ÏÈÛÌfi˜ ı·
·ÔÙÂϤÛÂÈ ÛÙÔ ÂÍ‹˜ ÙËÓ ÂÙÈΤٷ Ù˘ ‰È·Ì·ÚÙ˘Ú›·˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔÓ
·˘Ù·Ú¯ÈÛÌfi Î·È ÙÔÓ ÂÏÈÙÈÛÌfi. ∏ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ÙˆÓ ¯·Ï›ÊˉˆÓ ‹Ù·Ó ÌÔÈÚ·›·:
Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÌÈ·˜ ÚÔÛˆÈ΋˜ ÊÚÔ˘Ú¿˜, ·ÔÙÂÏÔ‡ÌÂÓ˘ ·fi TÔ‡ÚÎÔ˘˜
·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜ ÔϤÌÔ˘, ÙÔ˘˜ ¤Î·Ó fiÏÔ Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ‰¤ÛÌÈÔ˘˜ ÙˆÓ
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ·Ú¯fiÓÙˆÓ. ∆Ô 10Ô ·ÈÒÓ· ͤÓ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ, Ì ÚÒÙÔ˘˜ ÙÔ˘˜
IÚ·ÓÔ‡˜ ªÔ˘Á›‰Â˜, η٤Ϸ‚·Ó ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 4
135
·Ú¯ËÁÔ‡ (·Ì›Ú ·Ï-Ô˘Ì·Ú¿ «·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ÂÌ›Ú˘»). ∞fi ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙˆÓ
™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ‰˘Ó·ÛÙ›˜ ÙˆÓ ÙÔ˘ÚÎÌÂÓÈÎÒÓ Ê˘ÏÒÓ
΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Û·Ó ÛÙË ª¤ÛË ∞Ó·ÙÔÏ‹ ¤¯ÔÓÙ·˜ ·‰È·ÊÈÏÔÓ›ÎËÙË ·˘ÙÔÓÔÌ›·. ªÂ
ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·˘ÙfiÓ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂ›Ù·È ÌÈ· οÛÙ· ·È¯Ì·ÏÒÙˆÓ ÔϤÌÔ˘ Ô˘ ı·
·ÔÙÂϤÛÔ˘Ó ËÁÂÙÈ΋ ÂÏ›Ù, ÔÈ ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔÈ. ∆Ô ·ÈÁ˘ÙÈÔ-Û˘ÚÈ·Îfi ÎÚ¿ÙÔ˜
Ô˘ ·fi ÙÔ 13Ô Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ· ʤÚÂÈ ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘˜ Â›Ó·È ¤Ó· ÎÚ¿ÙÔ˜
ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÌÈ· ÎÏÂÈÛÙ‹ ËÁÂÙÈ΋ Ù¿ÍË TÔ˘ÚÎ̤ÓÈˆÓ Î·È TÛÂÚΤ˙ˆÓ
ÛÎÏ¿‚ˆÓ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ (·ÎfiÌË Î·È Ô ›‰ÈÔ˜ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÙȘ ÁÚ·Ì̤˜
ÙÔ˘˜), Ë ÔÔ›· ·Ó·ÓˆÓfiÙ·Ó Û˘Ó¯Ҙ Ì Ӥ˜ ÂÈÛ·ÁˆÁ¤˜, ·ÛΛ ÙËÓ
·fiÏ˘ÙË ÌÔÓ·Ú¯›·. ∆Ô ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜, ÙÔ ÔÔ›Ô Ì ÙËÓ ·Ó·ÁˆÁ‹ Ù˘
ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ Ù¿Í˘ Û ıÂÛÌfi ¤ıÂÛ fiϘ ÙȘ ÔÌ¿‰Â˜ Ù˘ ˘fi ÎÂÓÙÚÈÎfi
¤ÏÂÁ¯Ô, ˘ÈÔı¤ÙËÛÂ Î·È ÙËÓ ·ÎfiÏÔ˘ıË ·Ú¯‹: Ù· ̤ÏË Ù˘ ¿Ú¯Ô˘Û·˜ Ù¿Í˘, ÔÈ
√ÛÌ·ÓÏ‹‰Â˜, ·˘ÛÙËÚ¿ ‰È·¯ˆÚÈṲ̂ÓÔÈ ·fi ÙÔ «Ô›ÌÓÈÔ» (Ú·ÁÈ¿) ÙˆÓ
˘ËÎfiˆÓ, Â›Ó·È ÛÎÏ¿‚ÔÈ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘.
∏ ·Ú·¿Óˆ ÂͤÏÈÍË ·fi ÙËÓ ·Ú¯‹ Â¤‰Ú·Û ·ÚÓËÙÈο ÛÙËÓ ·ÛÙÈ΋
ÔÈÎÔÓÔÌ›·. √È Ó¤Â˜ ‰˘Ó·ÛÙ›˜ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ‚¿ÛË ÙÔ˘˜
ÛÙ· ÛÙÚ·ÙȈÙÈο ÙÈÌ¿ÚÈ· (ÈÎÙ¿) Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÊÔÚÔÏÔÁÔ‡ÌÂÓ·
ÎÙ‹Ì·Ù·. ∏ ÔÈÎÔÓÔÌ›· Ù˘ ·ÁÔÚ¿˜ Ô˘ ‚·ÛÈ˙fiÙ·Ó ÛÙÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ Î·È ÛÙÔ
ÂÌfiÚÈÔ ¤‰ˆÛ ÙË ı¤ÛË Ù˘ ÛÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌ›· Ô˘ ‚·ÛÈ˙fiÙ·Ó ÛÙËÓ ·ÁÚÔÙÈ΋
·Ú·ÁˆÁ‹ Î·È ‹Ù·Ó ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈṲ̂ÓË ÛÙËÓ Î·Ù·Ó¿ÏˆÛË Î·È ÙËÓ
·fiÎÙËÛË ÙˆÓ ··Ú·›ÙËÙˆÓ ÁÈ· ÙË ‰È·‚›ˆÛË ·Á·ıÒÓ. ∞fi ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘
ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙˆÓ ¯·Ï›ÊˉˆÓ, ·ÔÍÂӈ̤ÓÔ ·fi ÙÔ Ï·fi, ÂÌÈÛÙ‡ıËΠÙÔ
·ÚÔ˜ Î·È Ù· ¤ÛÔ‰¿ ÙÔ˘ ÛÙÔ˘˜ IÚ·ÓÔ‡˜ Î·È TÔ‡ÚÎÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙËÁÔ‡˜ ¤¯·Û ٷ
ÔÈÎÔÓÔÌÈο ÏÂÔÓÂÎÙ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜. ∞fi ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙˆÓ
ªÔ˘ÁȉÒÓ ·Ú·ÎÌ¿˙ÂÈ Ë ¯ÚËÌ·ÙÈ΋ ÔÈÎÔÓÔÌ›· (ÌÔÚ› ηÓ›˜ Ó·
·Ú·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ ÙȘ ·˘Í·ÓfiÌÂÓ˜ ‰È·Î˘Ì¿ÓÛÂȘ ÛÙËÓ Î·ı·ÚfiÙËÙ· ÙˆÓ
ÓÔÌÈÛÌ¿ÙˆÓ Ô˘ ¤¯Ô˘Ó ‰È·Ûˆı›), ÂÓÒ ÙÔ Ì·ÎÚÈÓfi ÂÌfiÚÈÔ ÂÎÙ›ıÂÙ·È ÛÂ
ΛӉ˘ÓÔ Î·È ÔÈÛıÔ‰ÚÔÌ› ÏfiÁˆ ÙˆÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ ·Ó·Î·Ù·Ù¿ÍˆÓ. øÛÙfiÛÔ,
˘fi ¢ÓÔ˚Τ˜ Û˘Óı‹Î˜ ÁÓÒÚÈÛÂ Ó¤Ô ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi Î·È ·Ó·Á¤ÓÓËÛË. ∏
∞›Á˘ÙÔ˜ ÙˆÓ º·ÙÈÌȉÒÓ, fiÔ˘ ÙÈÌ¿ÚÈ· ·Ú·¯ˆÚÔ‡ÓÙ·Ó ·ÎfiÌË Î·È ÛÂ
ȉÈÒÙ˜ ÌÈÛıˆÙ¤˜ ÊfiÚˆÓ (ÚÒÙÔÈ ÔÈ ∞ÁÈÔ˘Ì›‰Â˜ ¤Î·Ó·Ó ÙÔ ÈÎÙ¿ ÚÔÓfiÌÈÔ
ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ Î·Ù¿ ÙÔ ÛÂÏÙ˙Ô˘ÎÈÎfi ÚfiÙ˘Ô) Î·È fiÔ˘ ‰È·ÙËÚ‹ıËÎÂ
Î·È Û˘Ó¤¯ÈÛ ӷ ¢ËÌÂÚ› ÌÈ· ·ÛÙÈ΋ ÂÌÔÚÈ΋ Ù¿ÍË, ÂÍÂÏ›¯ıËΠ۠¤Ó·
ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÂÌÔÚÈÎfi ÂÙ·›ÚÔ Ù˘ πÓ‰›·˜ Î·È Ù˘ µÂÓÂÙ›·˜. ∫È ÂÓÒ ÙÔ
ÂÌfiÚÈÔ Ì ÙË ª¤ÛË ∞Ó·ÙÔÏ‹ ‰È¿ Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ ·Ú‹ÎÌ·Û ͷӿ
ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙˆÓ ÌÔÁÁÔÏÈÎÒÓ ÂȉÚÔÌÒÓ, Ë ∂˘ÚÒË Âȉ›ˆÍ ӷ Û˘Ó¿„ÂÈ
ÂÌÔÚÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ Ì ÙË ÌÂÁ¿ÏË ÌÔÁÁÔÏÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Î·È ÙËÓ Õˆ
∞Ó·ÙÔÏ‹ ‰È¿ Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜ ¯ÂÚÛ·›·˜ Ô‰Ô‡ (Û¯¤ÛÂȘ ÙȘ Ôԛ˜ ·ÚÁfiÙÂÚ·
ÌÔÓÔÒÏËÛ ̤ۈ Ó¤ˆÓ ‰ÚfiÌˆÓ ÂȘ ‚¿ÚÔ˜ ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘).
™ÙË ÛÎÈ¿ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÂͤÏÈ͢, ˆÛÙfiÛÔ, Ë ·ÛÙÈ΋ ÎÔÈÓˆÓ›· ηٿÊÂÚ ӷ
ÎÈÓËÙÔÔÈ‹ÛÂÈ Î¿ÔȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ·˘ÙÔÓÔÌ›·˜, ÔÈ Ôԛ˜
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
136
ÌfiÚÂÛ·Ó Ó· ·ÓÙÈÛÙ·ıÔ‡Ó ÛÙË ‚›· ÙˆÓ ÙÈÌ·ÚÈÔ‡¯ˆÓ Î·È Ó· ÌÂÙÚÈ¿ÛÔ˘Ó ÙȘ
Û˘Ó¤ÂȘ Ù˘ ÂÎÌÂÙ¿ÏÏ¢Û˘. ∞fi ÙȘ Ï·˚Τ˜ Û˘ÌÌÔڛ˜ ÙˆÓ ·ÁÈ·ÚÔ‡Ó
ÛÙȘ fiÏÂȘ ÙÔ˘ ·Ó·ÙÔÏÈÎÔ‡ πÛÏ¿Ì ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó «·ÛÙÈΤ˜»
·‰ÂÚÊfiÙËÙ˜, ÔÈ Ôԛ˜ ·ÓÙÈÚÔÛÒ¢·Ó ÌÈ· ȉÂÔÏÔÁ›· Ù˘ ·Ó‰Ú›·˜
(ÊÔ˘ÙÔ‡Ô˘·) Î·È Ù˘ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ‰ÈηÈÔÛ‡Ó˘. ∏ ·ÏÏËÏÂÁÁ‡Ë ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ
·‰ÂÚÊÔÙ‹ÙˆÓ ·¤ÎÙËÛ ˘fi ÙËÓ Â›‰Ú·ÛË ÙÔ˘ ¯·ÓÌ·ÏÈÛÌÔ‡, ÙÔ˘
ÛÔ˘ÊÈÛÌÔ‡, ·ÎfiÌË Î·È Ù˘ Û›·, ÊÔÓÙ·ÌÂÓÙ·ÏÈÛÙÈ΋ ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ‚¿ÛË.
Àfi ÙËÓ ËÁÂÛ›· ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË ·Ó-¡¿ÛÈÚ (1180-1225) ÙÔ Î›ÓËÌ· Ù˘
ÊÔ˘ÙÔ‡Ô˘· η٤ÛÙË ÙÂÏÈο ÌÈ· ÎÚ·ÙÈ΋ ÔÚÁ¿ÓˆÛË Ù˘ ÂÏ›Ù, fiÚÁ·ÓÔ Ù˘
ÙÂÏÂ˘Ù·›·˜ ·ÎÌ‹˜ ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘. ¶·ÚfiÌÔÈÔ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Ì ·˘ÙfiÓ Ù˘
ÊÔ˘ÙÔ‡Ô˘· ›¯·Ó Î·È ÔÈ ÂıÓÔÊ˘Ï·Î¤˜ ÙˆÓ ·¯ÓÙ¿Ù, ÙˆÓ «Ó·ÚÒÓ», ÔÈ
Ôԛ˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó ·fi Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 11Ô˘ ·ÈÒÓ· ÛÙȘ fiÏÂȘ Ù˘
™˘Ú›·˜ Î·È Ù˘ ∆˙·˙›Ú·. (∫·Ù¿ ÙÔ ÚfiÙ˘Ô Ù˘ ÊÔ˘ÙÔ‡Ô˘·
‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó Î·È ÔÈ ÔÚÁ·ÓÒÛÂȘ ÙˆÓ ·¯›‰ˆÓ [¿¯È] ÛÙËÓ fi„ÈÌË
ÛÂÏÙ˙Ô˘ÎÈ΋ Î·È ÌÂÙ·ÛÂÏÙ˙Ô˘ÎÈ΋ ªÈÎÚ¿ ∞Û›· ÙÔ˘ 13Ô˘ Î·È 14Ô˘ ·ÈÒÓ·.)
H ·ÚÔ˘Û›· Ù˘ ·ÛÙÈ΋˜ ÂÏ›Ù, ÙˆÓ ·Ú¯ËÁÒÓ (Ú·’›˜) ÙˆÓ Û˘ÓÔÈÎÈ·ÎÒÓ
ÔÚÁ·ÓÒÛÂˆÓ ·ÏÏËÏÂÁÁ‡Ë˜, ·¤ÎÙËÛ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ‚·Ú‡ÙËÙ· ηıÒ˜
·˘Í·ÓfiÙ·Ó Ë ·Ó·ÛÊ¿ÏÂÈ· Î·È Ë ÂÚÈıˆÚÈÔÔ›ËÛË Ù˘ ÎÚ·ÙÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜.
™Â ÌÂÁ¿Ï· ÙÌ‹Ì·Ù· Ù˘ ª¤Û˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜, fiˆ˜ Î·È ÛÙËÓ ÈÚ·ÓÈ΋ ∞Ó·ÙÔÏ‹
Î·È ÙËÓ ·Ó‰·ÏÔ˘ÛÈ·Ó‹ ™Â‚›ÏË, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÙÒÛË ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ οÔȘ
ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ «·ÙÚÈΛˆÓ» ·Ó¤Ï·‚·Ó Ù· ËÓ›·. OÈ «·ÙÚ›ÎÈÔÈ» (Ô R. W.
Bulliet Û ÌÈ· ÌÂϤÙË ÙÔ˘ ÁÈ· ÙÔ ¡ÈÛ·Ô‡Ú [44.03] ¯ÚËÛÈÌÔÔ›ËÛ ÙÔÓ
·Ú·¿Óˆ fiÚÔ Ì fiÏË ÙËÓ ··ÈÙÔ‡ÌÂÓË ÚÔÛÔ¯‹ ÁÈ· Ï·Óı·Ṳ̂Ó˜
·Ó·ÏÔÁ›Â˜) ·fi ÙË ÌÈ· ˘ÂÚ¿ÛÈÛ·Ó ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌ›· ˆ˜ ‚¿ÛË Ù˘ ¢ËÌÂÚ›·˜
ÙÔ˘˜ Î·È ·fi ÙËÓ ¿ÏÏË Ì ÙÔ ‰ÈÔÚÈÛÌfi 牋‰ˆÓ ÚÔÛ¿ÚÙËÛ·Ó ÙË ÓÔÌÈ΋
·˘ÙÔÓÔÌ›· ÙÔ˘ ÌÔÓ¿Ú¯Ë. A˘Ùfi η٤ÛÙË ÂÊÈÎÙfi ÌfiÓÔ Û ÂÚÈÙÒÛÂȘ Ô˘ Ë
ÎÂÓÙÚÈ΋ ÂÍÔ˘Û›· ‹Ù·Ó ÂÍ·ÛıÂÓË̤ÓË, Î·È ¿ÏÈ ÌfiÓÔ ÚfiÛηÈÚ· Î·È Î·Ù¿
ÙfiÔ˘˜. H ·ÛÙÈ΋ Âϛ٠fï˜ ηٿÊÂÚ Û οı ÂÚ›ÙˆÛË, ηٿ ÙÔ˘˜
·ÈÒÓ˜ Ù˘ ÂÓ·ÏÏ·ÛÛfiÌÂÓ˘ ͤÓ˘ ÂÍÔ˘Û›·˜, Ó· ÂÓÔÔÈ‹ÛÂÈ ÙȘ
ÓÂ˘Ì·ÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ì Â›ÎÂÓÙÚÔ ÙËÓ ÈÛÏ·ÌÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË. ∞Ó¿ÁηÛ ÙȘ
‰˘Ó·ÛÙ›˜ Ó· ΢‚ÂÚÓ‹ÛÔ˘Ó Ì·˙› Ì ·˘Ù‹Ó Î·È fi¯È ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Ù˘, Ì ¿ÏÏ·
ÏfiÁÈ· ÙȘ ·Ó¿ÁηÛ ӷ ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡˜ Î·È ËıÈÎÔ‡˜
ηÓfiÓ˜ ÙÔ˘ ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ‰Èη›Ô˘ ˆ˜ Û˘ÛÙ·ÙÈÎfi ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ù˘
ÎÚ·ÙÈ΋˜ Ì˯·Ó‹˜.
∏ ÚÔÛˆÓ˘Ì›· «Ù¿ÍË ÏÔÁ›ˆÓ (Ô˘Ï·Ì¿)» Ô˘ ‰fiıËΠے ·˘Ù‹ ÙËÓ
ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ Âϛ٠Ù˘ Û·Ú›· ‰ËÏÒÓÂÈ fiÙÈ Ë ÂÎ·›‰Â˘ÛË Ô˘ ¤·ÈÚÓ·Ó ÛÙÔ
ÊÈί Î·È ÛÙȘ ‚ÔËıËÙÈΤ˜ ÂÈÛً̘ ÙÔ˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Û ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ηÈ
ÚÔ¸fiıÂÛË Ù˘ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ÙÔ˘˜ ı¤Û˘. ¢ÂÓ ÚfiÎÂÈÙ·È fï˜ ÁÈ· ÌÈ·
ͯˆÚÈÛÙ‹ Ù¿ÍË Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈÒÓ ‰ÈηÛÙÒÓ Î·È ÓÔÌÈÎÒÓ. ∞ÔÙÂÏÔ‡Ó ÎÈ
·˘ÙÔ› ̤ÚÔ˜ Ù˘, ·ÏÏ¿ ‰›Ï· ÙÔ˘˜ ˘¿Ú¯Ô˘Ó ÁÚ·ÊÂÈÔÎÚ¿Ù˜, ¤ÌÔÚÔÈ Î·È
Ù¯ӛÙ˜. ¢ÂÓ Â›Ó·È ‚¤‚·È· Âȉ‹ÌÔÓ˜ ·ÏÏ¿ ÛÙÔ Û‡ÓÔÏfi ÙÔ˘˜ Â›Ó·È ÂÁÁ˘ËÙ¤˜
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 4
137
Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÔÌÔʈӛ·˜ Û ı¤Ì·Ù· Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó ÙËÓ Ù¿ÍË Ù˘
ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜, Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜, ÙˆÓ ıÂÛÌÒÓ Ù˘ Ï·ÙÚ›·˜ Î·È Ù˘
‰È‰·Ûηϛ·˜, Î·È ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Û¯¤ÛˆÓ. ∂ÈϤÔÓ, ·˘Ù‹ Ë ÏÔÁÈÔÛ‡ÓË
‰ÂÓ ¤¯ÂÈ ÂÈÊ·ÓÂÈ·Îfi ¯·Ú·ÎÙ‹Ú·: Â›Ó·È ÌÈ· Û˘Ó¯‹˜, ÚÔÛˆÈ΋
‰È‰·ÎÙÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË ÁÂÓÂÒÓ, Ë Ù·˘ÙfiÙËÙ· ÌÈ·˜ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ Î·È ÂÈϤÔÓ
ÌÈ·˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ ·ÏÏËÏÂÁÁ‡Ë˜. √È ·ÏȤ˜ ·ÓÙÈ·Ú·ı¤ÛÂȘ ÁÈ· ÙȘ
·Ú¯¤˜ Ù˘ Û·Ú›· Î·È ÙÔ˘ ‰fiÁÌ·ÙÔ˜ ÌÂÙ¿ ·fi ÙÔ˘˜ ÙÚÂȘ ÚÒÙÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜
ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì ÂÍÔ̷χÓıËÎ·Ó Î·È ‰È¢ıÂÙ‹ıËηÓ. √È Û¯ÔϤ˜ ÙÔ˘ ‰Èη›Ô˘
fï˜ —Î·È Ì·˙› Ì ·˘Ù¤˜ Î·È ÔÈ ‰ÔÁÌ·ÙÈΤ˜ ηÙ¢ı‡ÓÛÂȘ, ÙÔ˘Ï¿¯ÈÛÙÔÓ ÛÂ
οÔÈÔ˘˜ Û˘Ó·ÛÈÛÌÔ‡˜— ·ÔÙÂÏÔ‡Ó Î¤ÓÙÚ· ‰È·ÌfiÚʈÛ˘ ÔÏÈÙÈÎÒÓ
Ê·ÙÚÈÒÓ. (∏ ·˘Í·ÓfiÌÂÓË ÁÚ·ÌÌ·Ù›· ‚ÈÔÁÚ·ÊÈÎÒÓ ÏÂÍÈÎÒÓ, ·fi ÙËÓ
ÔÔ›· ËÁ¿˙Ô˘Ó ÔÈ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ì·˜ ÁÈ· ÙȘ ÂÓ ÏfiÁˆ ηٷÛÙ¿ÛÂȘ, ‰ÂÓ
·ÔÙÂÏ› ÌfiÓÔ ÙÔ ·fiÛÙ·ÁÌ· ÌÈ·˜ ‰ڷȈ̤Ó˘ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ ·Ú¿‰ÔÛ˘
·ÏÏ¿ Î·È ÙËÓ ¤ÎÊÚ·ÛË ÌÈ·˜ Ó¤·˜ Ù·ÍÈ΋˜ Û˘Ó›‰ËÛË˜Ø ·fi Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘
12Ô˘ ·ÈÒÓ· ‰ÂÓ ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È ϤÔÓ ÛÙȘ ‚ÈÔÁڷʛ˜ ÙˆÓ Ô·‰ÒÓ Ù˘
·Ú¿‰ÔÛ˘ Î·È ÙˆÓ ÓÔÌÈÎÒÓ, ·ÏÏ¿ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ «ÂÈÊ·Ó›˜» [·‘Ï¿Ì]
fiÏˆÓ ÙˆÓ ÂȉÈÎÔًوÓ.) ∞ÎfiÌË Î·È Ù· ÎÈÓ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ·ÛÎËÙÈÎÔ‡,
ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÔ‡ Î·È Ì˘ÛÙÈÎÈÛÙÈÎÔ‡ ÛÔ˘ÊÈÛÌÔ‡ —Ù· ÔÔ›· ÙÔ 10Ô ·ÈÒÓ·
·Ú¤ÌÂÓ·Ó ‡ÔÙ· ·ÈÚ¤Ûˆ˜ ·ÏÏ¿ ›¯·Ó ÌÂÁ¿ÏË ‰È¿‰ÔÛË Î·È ÂÈÚÚÔ‹ ˆ˜
ÊÔÚ›˜ Ù˘ Ï·˚΋˜ ›ÛÙ˘— Û˘ÓÙ¿¯ÙËÎ·Ó Ì ·˘Ù‹ ÙËÓ Î·ıÈÂڈ̤ÓË
ÔÚıÔ‰ÔÍ›·. ∆· ıÚËÛ΢ÙÈο Ù¿ÁÌ·Ù· ÂÍ·ÏÒÓÔÓÙ·È Î·È Á›ÓÔÓÙ·È, ˆ˜
ÂÍ·ÁÓÈṲ̂ÓË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË, fiÚÁ·Ó· ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙˆÓ Ô˘Ï·Ì¿ ÛÙËÓ
ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘˜ Ó· Ô‰ËÁÂÙ‹ÛÔ˘Ó Ù· ıÚËÛ΢ÙÈο Ï·˚ο ÎÈÓ‹Ì·Ù· (·ÏÏ¿
ηıÒ˜ ÍÂ¤ÊÙÔ˘Ó, Á›ÓÔÓÙ·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Î·È ÙÔ Â˘Û‚¤˜ ÂÈÎ¿Ï˘ÌÌ· ÙÔ˘
«ÏÔ‡ÌÂÓ ÚÔÏÂÙ·ÚÈ¿ÙÔ˘» Ô˘ ·ÔÙÂÏÂ›Ù·È ·fi ‰ÂÚ‚›Ûˉ˜ ˙ËÙÈ¿ÓÔ˘˜,
ÙÔ˘˜ ¯·Ú·Ê›˜).
™Â ·˘Ùfi ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Ë ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ÏÔÁÈÔÛ‡ÓË ·ÔÙÂÏÔ‡ÛÂ
·Ú¿ÛËÌÔ Î·È Ë ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ÁÂÓÓ·ÈÔ‰ˆÚ›· ̤ÛÔ ÁÈ· ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ¿ÓÔ‰Ô. ∏
‰ˆÚ¿ (Ô˘¿ÎÊ) ȉȈÙÈ΋˜ ÂÚÈÔ˘Û›·˜ ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¤ÁÂÚÛË Î·È ÙË Û˘ÓÙ‹ÚËÛË
È‰Ú˘Ì¿ÙˆÓ Ù˘ ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ ˙ˆ‹˜ Î·È Ù˘ ‰ËÌfiÛÈ·˜ ¢ËÌÂÚ›·˜
·ÔÙÂÏÔ‡Û ‹‰Ë ·fi ÙËÓ ÚÒÈÌË ÈÛÏ·ÌÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô ÌÈ· ÌÔÚÊ‹ ȉȈÙÈ΋˜
Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÛÙ· ‰ËÌfiÛÈ· ¤ÚÁ·. ∞ÍÈÔÚfiÛÂÎÙË Â›Ó·È Ë ·˘Í·ÓfiÌÂÓË Ù¿ÛË
ÂÈÊ·ÓÒÓ ·ÛÙÒÓ Ó· ÂȉÈÒÎÔ˘Ó ÙËÓ ·fiÎÙËÛË ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡ ÁÔ‹ÙÚÔ˘
‰ˆÚ›˙ÔÓÙ·˜ ̤ÚÔ˜ Ù˘ ÂÚÈÔ˘Û›·˜ ÙÔ˘˜ —fi¯È ÌfiÓÔ ‚Â˙›Úˉ˜ ηÈ
˘„ËÏfi‚·ıÌÔÈ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔ›, ·ÏÏ¿ ·ÎfiÌË Î·È ¤ÌÔÚÔÈ Î·È ¿ÏϘ Ù¿ÍÂȘ Ù˘
ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ˙ˆ‹˜. OÈ ‰ˆÚ¤˜ Â͢ËÚÂÙÔ‡Û·Ó Î·È ÙÔ ÚÔÛˆÈÎfi Û˘ÌʤÚÔÓ
ÙÔ˘ È‰Ú˘Ù‹ ·ÊÔ‡ Ù· ¤ÛÔ‰· ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘ «Â˘·ÁÔ‡˜» ȉڇ̷ÙÔ˜
ͤÊ¢Á·Ó ·fi ÙÔ ‰ËÌfiÛÈÔ Ù·ÌÂ›Ô Î·È ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ì¿ÏÈÛÙ· Ó· ÂÚ¿ÛÔ˘Ó
ÛÙËÓ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· ÙÔ˘ È‰Ú˘Ù‹ (¤¯ÂÈ Á›ÓÂÈ ‹‰Ë ·Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋
ÛËÌ·Û›· ÙˆÓ ‚·ÎÔ˘ÊÈÎÒÓ Á·ÈÒÓ). EÈϤÔÓ, Ë ›‰Ú˘ÛË ¯ÒÚˆÓ ‰È‰·Ûηϛ·˜
ÙÔ˘ ÊÈί, ‰ËÏ·‰‹ ÌÂÓÙÚÂÛ¤‰ˆÓ Î·È Û¯ÔÏ›ˆÓ Û Ù˙·ÌÈ¿, ÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
138
ÊÔÚ¤˜ ÌÈ·˜ ÔÚÈṲ̂Ó˘ Û¯ÔÏ‹˜ ηÓÔÓÈÎÔ‡ ‰Èη›Ô˘, ¤‰ÈÓ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ·
ÛÙÔÓ È‰Ú˘Ù‹ Ó· ÂÈϤÍÂÈ Ô ›‰ÈÔ˜ ÙÔ˘˜ ηıËÁËÙ¤˜ ÙˆÓ Â‰ÚÒÓ Î·È ÙÔ˘˜
˘fiÙÚÔÊÔ˘˜ ÊÔÈÙËÙ¤˜. °È’ ·˘Ùfi Î·È Ë ·Ú·¿Óˆ Ú·ÎÙÈ΋ ·ÔÙÂÏ› —fiÏÔ
Î·È ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ Î·È ÌÂÙ¿— fiÚÁ·ÓÔ ÙÔ˘
·È¯ÓȉÈÔ‡ ÙˆÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ.
∂ÏÏ›„ÂÈ fï˜ ·˘ÙfiÓÔ̈Ó, ۈ̷ÙÂÈ·ÎÒÓ ıÂÛÌÒÓ Ë ÈÛÏ·ÌÈ΋ fiÏË ‰ÂÓ
ÌfiÚÂÛ ӷ ·Ó·Ù‡ÍÂÈ Î·ÓÂÓfi˜ ›‰Ô˘˜ ·ÓıÂÎÙÈ΋ ·ÏÏËÏÂÁÁ‡Ë ·¤Ó·ÓÙÈ
ÛÙȘ ‰È·Ì¿¯Â˜ ÙˆÓ Ê·ÙÚÈÒÓ Î·È Ó· ·ÓÙÈÛÙ·ı› ¤ÙÛÈ ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈο
ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ·˘ı·ÈÚÂÛ›· ÙˆÓ Ù˘Ú¿ÓÓˆÓ. ªÂÙ¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ·ÎÌ‹˜ ηÈ
Ù˘ ÔÈÎÈÏ›·˜ ÙÔ˘ ·ÛÙÈÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ̤¯ÚÈ ÙÔÓ Ù¤Ù·ÚÙÔ ÈÛÏ·ÌÈÎfi ·ÈÒÓ·,
Ì ÙËÓ ¤Ó·ÚÍË Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ ÙˆÓ ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ Î·È ÌÔÁÁÔÏÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ
‰˘Ó·ÛÙÂÈÒÓ, ÙˆÓ ª·ÌÂÏԇΈÓ, ÙˆÓ πϯ·ÓȉÒÓ Î·È ÙˆÓ ˘ÔÙÂÏÒÓ ÙÔ˘˜,
·ÎÔÏÔ˘ı› ·ÓÙÔ‡ ÌÈ· ÂÔ¯‹ ÛÙ·ÛÈÌfiÙËÙ·˜ – ÙÒ¯Â˘ÛË ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡
ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ Î·È Ï‹ı·ÚÁÔ˜ ÙÔ˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡. √È fiÏÂȘ Ù˘
∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ‚¤‚·È·, ·ÎfiÌË Î·È ÌÂÙ¿ ÙȘ ηٷÛÙÚÔʤ˜ Ù˘ ÌÔÁÁÔÏÈ΋˜
ÂÈÛ‚ÔÏ‹˜, ÌfiÚÂÛ·Ó Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ó Î¿ÔȘ ÓËÛ›‰Â˜ ÚÔÓÔÌȷ΋˜
¢ËÌÂÚ›·˜ Î·È ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜, ηÏÏÈÙ¯ÓÈ΋˜ Î·È ÏÔÁÔÙ¯ÓÈ΋˜
‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·˜. ∞˘Ùfi Ê˘ÛÈο Û˘Ó¤‚Ë ÂȘ ‚¿ÚÔ˜ Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ˘·›ıÚÔ˘
Ô˘ ‹Ù·Ó ÂÎÙÂıÂÈ̤ÓË ÛÙȘ ÂȉÚÔ̤˜ ÙˆÓ µÂ‰Ô˘›ÓˆÓ Î·È ÛÙËÓ
ÂÎÌÂÙ¿ÏÏ¢ÛË ÙˆÓ ·ÛÙÒÓ Á·ÈÔÎÙËÌfiÓˆÓ Î·È Ì ÙÔ ÎfiÛÙÔ˜ Ù˘ Û˘Ó¯ԇ˜
ÂÍ¿ÚÙËÛ˘ ·fi ÙËÓ Â‡ÓÔÈ· ÙˆÓ ÚÈÁΛˆÓ. √È ÛÊÂÙÂÚÈÛÙ¤˜ ÚÔÛ¿ıËÛ·Ó
Ó· ÓÔÌÈÌÔÔÈ‹ÛÔ˘Ó ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘˜ Ì ÙÔ Ó· ·˘ÙÔ¯ÂÈÚÔÙÔÓËıÔ‡Ó
ÂÁÁ˘ËÙ¤˜ ÙÔ˘ ıÂ˚ÎÔ‡ ÓfiÌÔ˘ Î·È ÂȉÈÒÎÔÓÙ·˜ Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ·ÛÙÔ‡Ó ˆ˜
‰È¿‰Ô¯ÔÈ ÙˆÓ ¯·Ï›ÊˉˆÓ. ™˘Á¯ÚfiÓˆ˜, ‰›ÓÔÓÙ·˜ Â·ÁÁÂÏÌ·ÙÈ΋ ˘fiÛÙ·ÛË
ÛÙÔ˘˜ Ô˘Ï·Ì¿ ÛÊÂÙÂÚ›ÛÙËÎ·Ó ÙÔ˘˜ ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡˜ ıÂÛÌÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜
¤ıÂÛ·Ó ˘fi ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô Ù˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜ – ÔÈ ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔÈ Î·È ÔÈ
√ıˆÌ·ÓÔ› ÛÙÔÓ ·ÛÙÂÚÈÛÌfi ÙÔ˘ ÛÔ˘ÓÈÙÈÎÔ‡ πÛÏ¿Ì, ÔÈ ™·Ê·‚›‰Â˜ ÛÙÔÓ
·ÛÙÂÚÈÛÌfi ÙÔ˘ ÛÈÈÙÈÎÔ‡ πÛÏ¿Ì. √È Í¤Ó˜ Âϛ٠ÏÔÈfiÓ, Î·È fi¯È ÔÈ ÓÙfiȘ,
ÔÚÁ¿ÓˆÛ·Ó ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· Ù˘ ·ÛÙÈ΋˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜. ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙÔ˘
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡ ÊÂÔ˘‰·ÏÈÛÌÔ‡ Î·È Ù˘ ÎÚ·ÙÈ΋˜ ÁÚ·ÊÂÈÔÎÚ·Ù›·˜ ›ӷÈ
Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Î·È Ë ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ ÎÚ·ÙÈÎÒÓ ÌÔÓÔˆÏ›ˆÓ, ÙÔ˘ ÎÂÓÙÚÈÎÔ‡
ÂϤÁ¯Ô˘ Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜ Î·È ÙÔ˘ Û˘ÓÙ¯ÓÈ·ÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜, Ù˘ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘
Ù˘ ıÚËÛΛ·˜ Î·È Ù˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ ˙ˆ‹˜. ∏ ÔÏÈÙÈ΋ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘
‰Â ÛÙfi¯Â˘Â ÛÙËÓ ÂͤÏÈÍË ·ÏÏ¿ ÛÙË Û˘ÓÙ‹ÚËÛË Î·È ÙË ÛÙ·ıÂÚÔÔ›ËÛË, ·ÊÔ‡
¤ÏÂÈ·Ó ÔÈ ÚÔÎÏ‹ÛÂȘ Î·È ÔÈ ·ÌÊÈÛ‚ËÙ‹ÛÂȘ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙȘ Ôԛ˜ ÙÔ
ÚÒÈÌÔ πÛÏ¿Ì Â›¯Â ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈËı›. EÓÒ Ë ÂÚ›Ô‰Ô˜ ·ÎÌ‹˜ ÙˆÓ ‰ÈÂıÓÒÓ
ÂÌÔÚÈÎÒÓ Û¯¤ÛÂˆÓ Â›¯Â ·ÔÙÂϤÛÂÈ Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ‰ÈÂıÓÔ‡˜
ÂÈÎÔÈÓˆÓ›·˜ ÏÔÁ›ˆÓ, Ì ÙËÓ ÂÚÈıˆÚÈÔÔ›ËÛË Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜
Î·È Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘ ·Ú¯›˙ÂÈ Î·È Ë ·fiÏ˘ÙË
ÂÍ¿ÚÙËÛË Î·È ÂÚÈıˆÚÈÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÒÓ È‰Ú˘Ì¿ÙˆÓ. ∏
ÂÈÛÙ‹ÌË Î·Ù·ÓÙ¿ÂÈ ÂÁ¯ÂÈÚȉȷ΋ ÁÓÒÛË ÂÈÙÔÌÒÓ Î·È ÂÁ΢ÎÏÔ·È‰ÂÈÒÓ,
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 4
139
Î·È Ë ÏÔÁÔÙ¯ӛ· ηÏÏÈÙ¯ӛ˙Ô˘Û· ·ÔÌ›ÌËÛË. ∂ÓÙÔ‡ÙÔȘ, ÔÈ ÈÛÏ·ÌÈΤ˜
¯ÒÚ˜ ·Ú¯›˙Ô˘Ó Ó· ·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È Í¯ˆÚÈÛÙ¿ Ë Ì›· ·fi ÙËÓ ¿ÏÏË ¯ˆÚ›˜
ÔÏÈÙÈÎÔ‡˜ Û˘Ó‰¤ÛÌÔ˘˜. ∞¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ· ÙÔ˘
ÎÏ·ÛÈÎÔ‡ πÛÏ¿Ì ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ÓÙ·È «ÂıÓÈÎÔ›» ÔÏÈÙÈÛÌÔ› Ì ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡˜
ÁψÛÛÈÎÔ‡˜, ÏÔÁÔÙ¯ÓÈÎÔ‡˜ Î·È Î·ÏÏÈÙ¯ÓÈÎÔ‡˜ ÙÚfiÔ˘˜ ¤ÎÊÚ·Û˘.
∏ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ Î·È ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ÂͤÏÈÍË ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘ ÛÙ·Ì·Ù¿
ÙË ÛÙÈÁÌ‹ Ô˘ ÔÈ ÊÈÏfi‰Ô͘ fiÏÂȘ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙÔ Î·ÙÒÊÏÈ
Ù˘ Ó¤·˜ ÂÔ¯‹˜, ·Ó·Ù‡ÛÛÔ˘Ó Ó¤Ô˘˜, ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˘˜ ·fi ÙË ÁË fiÚÔ˘˜
˙ˆ‹˜ Î·È ·˘ÙfiÓÔÌÔ˘˜ ·ÛÙÈÎÔ‡˜ ıÂÛÌÔ‡˜, ÂÓÒ Ë ∞Ó·Á¤ÓÓËÛË Î·È Ô
¢È·ÊˆÙÈÛÌfi˜ ÛÙË ¢‡ÛË ·ÓÔ›ÁÔ˘Ó ÙÔ ‰ÚfiÌÔ ÛÙȘ Ӥ˜ ÂÔ¯¤˜ Ù˘
·˘ÙÔÛ˘Ó›‰ËÛ˘ Î·È ·˘ÙԉȿıÂÛ˘. ∏ ÔÈÎÔÓÔÌ›· ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘
·Ú·Ì¤ÓÂÈ ÌÈ· ÔÈÎÔÓÔÌ›· ·fiÎÙËÛ˘ ·Á·ıÒÓ, ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈṲ̂ÓË ÛÙȘ
·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ Î·È Ù˘ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›·˜, «Ë ȉ¤· Ù˘ ÚÔÒıËÛ˘ ÙÔ˘
ÂÌÔÚ›Ô˘ ¯¿ÚË ÛÙÔ ÏÂfiÓ·ÛÌ· Ù˘ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ Ì ÛÎÔfi ÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË
‹ ÙËÓ ·‡ÍËÛË Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ Î·È ÙˆÓ ËÁÒÓ ÂÛfi‰ˆÓ ÙˆÓ ·Ú·ÁˆÁÒÓ, ‹
·Ï¿ ÙËÓ ÂÍÈÛÔÚÚfiËÛË ÙÔ˘ ÈÛÔ˙˘Á›Ô˘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙËÓ ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ ηÈ
ÂÍ·ÁˆÁ‹ ÂÌÔÚÈÎÒÓ ÂȉÒÓ, ÌÈ· ȉ¤· Ô˘ Â›Ó·È ·˘ÙÔÓfiËÙË ÁÈ· οıÂ
ÌÔÓÙ¤ÚÓÔ ÎÚ¿ÙÔ˜, Èı·Ófiٷٷ ‰ÂÓ ÂÌÊ·Ó›ÛÙËΠÔÙ¤ Î·È Û ηӤӷ
ÎÚ¿ÙÔ˜ Ù˘ ª¤Û˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜» (C. Cahen [44.40], ÛÂÏ. 35). OÈ ÔÏÈÙÈΤ˜
ÂÈÙ˘¯›Â˜ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó ÙËÓ ·˘Ù·¿ÙË Ù˘ ·ÛÊ¿ÏÂÈ·˜ Î·È Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜
·˘Ù¿ÚÎÂÈ·˜, ·ÏÏ¿ fiÙ·Ó Ë Â˘Úˆ·˚΋ ÚfiÎÏËÛË ‰È¤Ï˘Û ·˘Ù‹ ÙËÓ
·˘Ù·¿ÙË, ‹Ù·Ó ϤÔÓ Ôχ ·ÚÁ¿ ÁÈ· ¤Ó·Ó ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfi
Â·Ó·ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi. ¢ÈfiÙÈ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË Ù· ΛÓËÙÚ· Ô˘ ÚԤ΢„·Ó
·fi ÙËÓ ¤ÏÏÂÈ„Ë ¯ÚËÌ·ÙÈÎÒÓ ËÁÒÓ Î·ıÒ˜ Î·È ÔÈ ÌÂÁ¿Ï˜ ·Ó·Î·Ï‡„ÂȘ
¿ÁÓˆÛÙˆÓ ˆ˜ ÙfiÙ ÂÌÔÚÈÎÒÓ ‰ÚfiÌˆÓ ÚÔοÏÂÛ·Ó ÛÙË Ó¤· ·ÛÙÈ΋
ÎÔÈÓˆÓ›· ¤Ó·Ó ÂÈΛӉ˘ÓÔ Î·È ÙÂÏÈο ÌÔÈÚ·›Ô Û˘Ó·ÁˆÓÈÛÌfi. ∞Ú¯Èο ÔÈ
ÈÙ·ÏÈΤ˜ fiÏÂȘ ·¤ÎÙËÛ·Ó ÙËÓ ËÁÂÌÔÓ›· ÙÔ˘ ÌÂÛÔÁÂÈ·ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘, ÂÓÒ
ÔÈ ÊÈÏÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ οÔÈˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ Ì ÙÔ˘˜ ªÔÁÁfiÏÔ˘˜
η٤ÛÙËÛ·Ó ÂÊÈÎÙ‹ ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÌÈ·˜ ‚fiÚÂÈ·˜ ‰È·ÌÂÙ·ÎÔÌÈÛÙÈ΋˜ Ô‰Ô‡
ÚÔ˜ ÙËÓ Õˆ ∞Ó·ÙÔÏ‹. ∞ÎfiÌË ÈÔ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈ΋˜ ÛËÌ·Û›·˜ ‹Ù·Ó Ë
·Ó·Î¿Ï˘„Ë Ù˘ ı·Ï¿ÛÛÈ·˜ Ô‰Ô‡ Ô˘ Ô‰ËÁÔ‡Û ÛÙȘ πÓ‰›Â˜ Î·È Ë ÔÔ›·
¤‰ˆÛ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÛÙÔ˘˜ ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔ˘˜ Ó· ÌÔÓÔˆÏ‹ÛÔ˘Ó ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ
Ì·¯·ÚÈÎÒÓ Ù˘ πÓ‰›·˜ Î·È Ù˘ Õˆ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜. ∆Ô Â˘Úˆ·˚Îfi ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ
Î·È Ù· Â˘Úˆ·˚ο ÂÌÔÚÈο ÚÔÓfiÌÈ· ·ÎfiÌË Î·È ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ÙÔ˘
ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘ ¤ÏËÍ·Ó ·ÈÛıËÙ¿ ÙȘ ·ÚÁÔÔÚË̤Ó˜ ÓÙfiȘ
ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›Â˜. ∞ÚÔÛÙ¿ÙÂ˘Ù· ·fi ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜, ÙÔ ÔÔ›Ô Ì ·ÏËÛÙ›·
¿Ú·˙ ÙÔ˘˜ ÚÔÛÔ‰ÔÊfiÚÔ˘˜ ÙÂψÓÂÈ·ÎÔ‡˜ ‰·ÛÌÔ‡˜, ·Ú‹ÎÌ·Û·Ó ·ÎfiÌË
Î·È Ù· ·Ó·Ê˘fiÌÂÓ· ÚÒÙ· ÛÙÔȯ›· ÌÈ·˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ Ô˘
ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈ˙fiÙ·Ó Û Â͈ÙÂÚÈΤ˜ ·ÁÔÚ¤˜ (ÙËÓ ›‰È· Ù‡¯Ë ›¯·Ó Ì¿ÏÈÛÙ· ηÈ
ÔÈ ÚÔÛ¿ıÂȘ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ ÁÈ· ÚÔÒıËÛË Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜).
ª·˙› Ì ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÂÈÚÚÔ‹ ÂÓÈÛ¯‡ıËÎÂ Î·È Ë ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ÂÈÚÚÔ‹
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
140
Ù˘ ∂˘ÚÒ˘. ∞fi ÙË ÌÈ· ÏÂ˘Ú¿ Ë ∂˘ÚÒË ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· ÂÎ·›‰Â˘ÛÂ
ÛÙÔ Û¯ÔÏÂ›Ô Ù˘ ÌÈ· Ó¤· ·ÛÙÈ΋ Âϛ٠ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ ‰È·ÓÔÔ‡ÌÂÓˆÓ, ÔÈ
ÔÔ›ÔÈ Ù¤ıËÎ·Ó ÂÈÎÂÊ·Ï‹˜ ÙˆÓ ÎÈÓËÌ¿ÙˆÓ Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ·˘ÙÔÓÔÌ›·˜ ηÈ
Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ÚÔÛ·ÚÌÔÁ‹˜ Û ÌÈ· ÂıÓÈÎÈÛÙÈ΋ Î·È (ηٿ ÙË ‰È΋ ÙÔ˘˜
ÂÚÌËÓ›· ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì) Û ÌÈ· ÌÔÓÙÂÚÓ›˙Ô˘Û· ηÙ‡ı˘ÓÛË. (EÈÚˆÓ›· ÛÂ
·˘Ù‹ ÙË ‰È·‰Èηۛ· ·ÔÙÂÏ› ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ë ıˆڛ· Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÙÔ˘
πÌÓ Ã·ÏÓÙÔ‡Ó, ÙÔÓ ÔÔ›ÔÓ ÔÈ ÕÚ·‚˜ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌÈÛÙ¤˜ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·
ÂÈηϤÛÙËÎ·Ó ˆ˜ ·ÚÈÔ Ì¿ÚÙ˘Ú· ÌÈ·˜ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÚÔԉ¢ÙÈ΋˜
ȉÂÔÏÔÁ›·˜, ·ÏÈfiÙÂÚ· ‰È·‚·˙fiÙ·Ó ÌfiÓÔ ·fi ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ Î·È Î·ÙfiÈÓ
·Ó·Î·Ï‡ÊıËΠ·fi ÙÔ˘˜ E˘Úˆ·›Ô˘˜ ·Ó·ÙÔÏÈÛÙ¤˜.) ∞fi ÙËÓ ¿ÏÏË ÏÂ˘Ú¿
·˘Ù‹ Ë ÍÂÚÈ˙ˆÌ¤ÓË Âϛ٠ÌfiÚÂÛ ӷ ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ÙË ‰È΋ Ù˘ ÈÛÙÔÚÈ΋
·˘ÙÔÛ˘ÓÂȉËÛ›· ηıÒ˜ Î·È Â·Ê‹ Ì ÙȘ Ï·˚Τ˜ Ì¿˙˜ Ô˘ Û˘Ó¤¯È˙·Ó Ó·
˙Ô˘Ó ÛÙÔ «ÌÂÛ·›ˆÓ·», ÌfiÓÔÓ ÂΛ fiÔ˘ ·Ó·˙‹ÙËÛÂ Î·È —·fi ÙfiÔ ÛÂ
ÙfiÔ, Î·È Ì Ôχ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎÔ‡˜ ÙÚfiÔ˘˜—‚ڋΠÌÈ· ıÚËÛ΢ÙÈ΋
·ÈÙÈÔÏfiÁËÛË Ù˘ ȉÂÔÏÔÁ›·˜ Ù˘. ∞ÏÏ¿ ÂÓÒ ·ÎfiÌË Ô ÈÛÏ·ÌÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜
·ÁˆÓÈ˙fiÙ·Ó Ó· ‰·Ì¿ÛÂÈ ·˘Ù¤˜ ÙȘ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ, Ë ¢‡ÛË ÙÔ‡ Â¤‚·ÏÏ ‹‰Ë
Ӥ˜ ÂÈÙ·¯‡ÓÛÂȘ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ·ÏÏ·Á‹˜. √È ÔÈΛϘ
·ÏÏ·Á¤˜ Ô˘ ÚfiÂ΢„·Ó ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ù˘ Â΂ÈÔÌ˯¿ÓÈÛ˘, ÙÔ˘
ηٷÌÂÚÈÛÌÔ‡ ÂÚÁ·Û›·˜, Ù˘ ÎÈÓËÙÈÎfiÙËÙ·˜ ÙÔ˘ ÏËı˘ÛÌÔ‡, Î·È Ù˘
·ÁÎÔÛÌÈÔÔ›ËÛ˘, ··ÈÙÔ‡Ó ¤Ó· Ó¤Ô ÔÚÈÛÌfi Ù˘ «ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜».
∞¤Ó·ÓÙÈ ÛÙË Û‡Á¯ÚÔÓË ÂÔ¯‹, fiˆ˜ ·˘Ù‹ ÔÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ¿ÏÏÔ˘˜, ÙÔ
πÛÏ¿Ì ÙÔ‡ Û‹ÌÂÚ· ·Ó·˙ËÙ¿ ÙË ‰È΋ ÙÔ˘ ·¿ÓÙËÛË: ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ· ¤Ó·Ó
ÈÛÏ·ÌÈÎfi Ú·ÏÈÛÌfi Ô˘ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÌfiÓÔ ıˆÚËÙÈο ÈÛÏ·ÌÈÎfi˜, Ô‡ÙÂ
·ÓÙÈÁÚ¿ÊÂÈ ·ÔÎÏÂÈÛÙÈο Û˘Óı‹Ì·Ù· ‰˘ÙÈ΋˜ ȉÂÔÏÔÁ›·˜. ∞ÏÏ¿ fiˆ˜
Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ¿ÓÙ· ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›·, ¤ÙÛÈ Î·È ÛÙÔ ·ÚfiÓ ÔÈ ··ÓÙ‹ÛÂȘ ›ӷÈ
ÙfiÛ˜ fiÛ˜ Î·È ÔÈ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜.
 ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ 5

✦ ¶ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜

√È ·Ú·‚ÈΤ˜ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ·ÈÒÓ· ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó

̤۷ Û ϛÁ˜ ‰ÂηÂٛ˜ ÌÈ· ÌÂÁ¿ÏË ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÚˆÙfiÁÓˆÚ˘ ¤ÎÙ·Û˘.
√ ›‰ÈÔ˜ Ô ¶ÚÔÊ‹Ù˘, fiÛÔ ·ÎfiÌË ˙Ô‡ÛÂ, ›¯Â ÂÓÒÛÂÈ ÙËÓ ·Ú·‚È΋
¯ÂÚÛfiÓËÛÔ Ì ÌÈ· pax islamica. ∆Ô ÂÈΛӉ˘ÓÔ Î›ÓËÌ· Ù˘ ·ÔÛÙ·Û›·˜
ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ (632) ·ÔÛÔ‚‹ıËΠ·fi ÙÔÓ ÚÒÙÔ ¯·Ï›ÊË ∞ÌÔ‡
ª·ÎÚ Î˘Ú›ˆ˜ Ì ÙÔ Î¿ÏÂÛÌ· Û fiÏÂÌÔ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ ¿ÈÛÙÔ˘˜ —
ÚÔÛ‰ÔÎÒÓÙ·˜ Ï¿Ê˘Ú· ÛÙËÓ Â›ÁÂÈ· ˙ˆ‹ Î·È ÛˆÙËÚ›· ÛÙË ÌÂÙ¿ ı¿Ó·ÙÔÓ.
Ÿ¯È ÌfiÓÔÓ ÔÈ Ê˘Ï¤˜ Ù˘ ∞Ú·‚›·˜, ·ÏÏ¿ ·ÎfiÌË Î·È ÔÈ Ê˘Ï¤˜ ÙˆÓ Û˘ÚÈ·ÎÒÓ
Î·È ÌÂÛÔÔÙ·ÌÈ·ÎÒÓ ÁÂÈÙÔÓÈÎÒÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ (fiÔ˘ ̤¯ÚÈ ÙÔÓ 6Ô ·ÈÒÓ·
·Ú·‚Ô¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈΤ˜ ‰˘Ó·ÛÙ›˜ ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ƒÒÌ˘ ηÈ
ÙÔ˘ πÚ¿Ó Â›¯·Ó Û¯ËÌ·Ù›ÛÂÈ ÌÈÎÚ¿ Ô˘‰¤ÙÂÚ· ÎÚ·Ù›‰È· Ô˘ ·¤ÎÚÔ˘·Ó ÙȘ
ÂÈı¤ÛÂȘ ·fi ÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi Ù˘ ∞Ú·‚›·˜) Û˘Ó·Ú¿ÛÙËÎ·Ó ·fi ÙÔ Ó¤Ô
ΛÓËÌ· ÎÈ ÂÍÂÛÙÚ¿ÙÂ˘Û·Ó ÛÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ £ÂÔ‡ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙȘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈο
Î·È ÔÏÈÙÈο ·ÚÔÂÙԛ̷ÛÙ˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔڛ˜ ÙˆÓ µ˘˙·ÓÙÈÓÒÓ Î·È ÙˆÓ
™·Û·ÓȉÒÓ. Àfi ÙÔ ÌÂÁ¿ÏÔ ‰È¿‰Ô¯Ô ÙÔ˘ ∞ÌÔ‡ ª·ÎÚ, ÙÔÓ √‡Ì·Ú, ¤ÂÛÂ
Ë ¢·Ì·ÛÎfi˜ (635) Î·È Û‡ÓÙÔÌ· ΢ÚȇÙËÎ·Ó ÎÈ ¿ÏÏ· ‰¿ÊË Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÛÙË ™˘Ú›· Î·È ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ (Ë ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ· ÙÔ 642). ∆ËÓ
›‰È· ÂÔ¯‹ ÔÈ ¶¤ÚÛ˜ ˘¤ÛÙËÛ·Ó ‚·ÚÈ¿ ‹ÙÙ· ÛÙÔ πÚ¿Î (ÙÔ 636 ÛÙËÓ
∫·ÓÙÈÛ›ÁÈ·). ∏ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈ΋ Ì¿¯Ë ÙÔ˘ ¡È¯¿Ô˘·ÓÙ (641) ¿ÓÔÈÍ ÙÔ ‰ÚfiÌÔ
ÁÈ· ÙÔ ÈÚ·ÓÈÎfi ÔÚÔ¤‰ÈÔ. ∆Ô 649 ‰È·Ï‡ıËΠÔÏÔÎÏËÚˆÙÈο Ë
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙˆÓ ™·Û·ÓȉÒÓ Î·È ‰‡Ô ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ· ÛÎÔÙÒıËΠÛÙÔ
ÃÔÚ·Û¿Ó Ô °È·˙ÓÙÁΛÚÓÙ °′ ÂÓÒ Î·Ù·‰ÈˆÎfiÙ·Ó. √È ¯·Ï›Êˉ˜ Ù˘
‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ (·fi ÙÔ 661), ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Â›¯·Ó ÂÈÎÚ·Ù‹ÛÂÈ ˆ˜
ÓÈÎËÙ¤˜ Û ‰‡Ô ÂÌʇÏÈÔ˘˜ ÔϤÌÔ˘˜, ·Ó·Ó¤ˆÛ·Ó ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ Ù˘
Â¤ÎÙ·Û˘. ∞Ú·‚Èο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ÍÂÎÈÓÒÓÙ·˜ ·fi ÙÔ πÚ¿Î ÚÔ˜ Ù·
‚fiÚÂÈ· (̤¯ÚÈ ÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó) Î·È ·Ó·ÙÔÏÈο, Î·È ·fi ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ ÚÔ˜
Ù· ‰˘ÙÈο ¤ÊÙ·Û·Ó ÙÂÏÈο ÙÔ 711 ÛÙËÓ πÛ·Ó›· Î·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ÛÙËÓ
ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹ Î·È ÙË ‚fiÚÂÈ· πÓ‰›·.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
142
√È Û˘Ó¤ÂȘ ÙÔ˘ ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌÔ‡ Î·È Ô ‚·ıÌfi˜ ÙÔ˘ ÂÍ·Ú·‚ÈÛÌÔ‡
‰È¤ÊÂÚ·Ó ·fi ÂÚÈÔ¯‹ Û ÂÚÈÔ¯‹Ø Ô ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌfi˜ ‹Ù·Ó ÂÍ¿ÏÏÔ˘ ÌÈ·
‰È·‰Èηۛ· Ô˘ ÂÍÂÏÈÛÛfiÙ·Ó ·ÚÁ¿. ∆· ΤÓÙÚ· Î·È Ù· ‰›· ÈÛ¯‡Ô˜ Ù˘
¿ÛÎËÛ˘ Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜, Ù· ÔÔ›· ·Ú¯Èο ηıÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó ·fi ÙȘ
ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ, ÌÂÙ·ÙÔ›ÛÙËÎ·Ó Î·È ÔÏÏ·Ï·ÛÈ¿ÛÙËÎ·Ó ˘fi ÙËÓ
›ÂÛË Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ·ÏÏ·Á‹˜: Ù˘ ÌÂÙ¿‚·Û˘ ·fi ÙË Ê˘ÏÂÙÈ΋ ÔÚÁ¿ÓˆÛË
ÛÙÔ Û˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ Î·È ÙˆÓ ÂÓÙ¿ÛÂˆÓ Ô˘ ÂΉËÏÒıËÎ·Ó ·Ó¿ÌÂÛ·
Û ÌfiÓÈÌ· ÂÁηÙÂÛÙË̤ÓÔ˘˜, Û ÓÔÌ¿‰Â˜ Î·È Ó¤Ô˘˜ ÂÔ›ÎÔ˘˜, ηıÒ˜ ηÈ
·Ó¿ÌÂÛ· Û ÕÚ·‚˜ Î·È ÚÔÛËÏ˘ÙÈṲ̂ÓÔ˘˜, ÌË ÕÚ·‚˜ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜.
◊‰Ë Û fiÏ· Ù· ÛÙÔȯ›· ÙˆÓ ÁˆÁÚ·ÊÈÎÒÓ Î·È ÁˆÔÏÈÙÈÎÒÓ Û¯Â‰›ˆÓ
ηٷÛ΢‹˜ Ù˘ ·Ó·Ê˘fiÌÂÓ˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÌÔÚ› ηÓ›˜ Ó·
·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂÈ Ù· ÛËÌ›· ڋ͢ Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÙË ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ‰È¿Ï˘Û˘.
ŒÙÛÈ, οı ̛· ·fi ÙȘ ÎÏ·ÛÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì Â›¯Â ÙË ‰È΋ Ù˘
ȉȷ›ÙÂÚË Ù‡¯Ë ÛÙËÓ ÈÛÙÔÚ›·: Ë ·Ú·‚È΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ˜Ø Ë Â‡ÊÔÚË
ËÌÈÛ¤ÏËÓÔ˜: Ë ∞›Á˘ÙÔ˜, Ë ™˘Ú›· Î·È Ë ∆˙·˙›Ú·, Ë «Ó‹ÛÔ˜» ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ
∆›ÁÚË Î·È ÙÔÓ ÕÓˆ ∂˘ÊÚ¿ÙËØ Ë ÈÛÏ·ÌÈ΋ ¢‡ÛË (ª·ÁÎÚ¤Ì): Ë µfiÚÂÈÔ˜
∞ÊÚÈ΋ Î·È Ë πÛ·Ó›· (·Ï-∞ÓÙ·ÏÔ‡˜)Ø ÙÔ πÚ¿Î Î·È ÙÔ πÚ¿Ó Ì ÙȘ Â·Ú¯›Â˜
ÛÙ· ·Ó·ÙÔÏÈο: ÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó, ÙÔ ÃÔÚ¿˙Ì ÛÙÔÓ flÍÔ Î·È ÙËÓ ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹, ÙÔ
™ÈÛÙ¿Ó Î·È ÙÔ ™ÈÓÙ. ªÂÙ¿ ÙË ‰È¿Ï˘ÛË ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ÚÔÛÙ¤ıËÎ·Ó ÎÈ ¿ÏϘ
ÂÚÈÔ¯¤˜: ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ›· Î·È ÙËÓ πÓ‰›·, ÛÙË ÓÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∞Û›· Î·È ÙËÓ
ÎÂÓÙÚÈ΋ ∞ÊÚÈ΋.

1. ∏ ·Ú·‚È΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ˜

∏ ∞Ú·‚›· ‹Ù·Ó Ë ÚÒÙË ·ÙÚ›‰· ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì, Ë ª¤Îη Ô ÙfiÔ˜ ÙÔ˘ ÈÂÚÔ‡
Î·È ıÚËÛ΢ÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ Î·È Ë ªÂ‰›Ó· Ë fiÏË ÙÔ˘ ¶ÚÔÊ‹ÙË Î·È Ù˘ ÚÒÙ˘
ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜. ŸÌˆ˜ ‹‰Ë ·fi ÙÔÓ ÚÒÙÔ ÂÌʇÏÈÔ fiÏÂÌÔ ÙˆÓ
‰È·‰fi¯ˆÓ Ê¿ÓËΠfiÙÈ Ë ÃÂÙ˙¿˙Ë Â›¯Â ϤÔÓ ·›ÍÂÈ ÙÔ ÚfiÏÔ Ù˘ ˆ˜ ÔÏÈÙÈÎfi
ΤÓÙÚÔ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì. ¶ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Ù˘ ·Ú·‚È΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ
√˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ ¤ÁÈÓÂ Ë ¢·Ì·ÛÎfi˜ Ù˘ ™˘Ú›·˜, ·ÏÈfi Â·Ú¯È·Îfi ΤÓÙÚÔ, Ë
‰ÈÔ›ÎËÛË ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘ Û˘Ó¤¯È˙ ӷ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ› ۯ‰fiÓ ¯ˆÚ›˜ ‰È·ÎÔ‹ Î·È Ë
΢‚¤ÚÓËÛ‹ ÙÔ˘ Ì ¤Ó·Ó ·ÍÈfiÈÛÙÔ ÛÙÚ·Ùfi ‹ÏÂÁ¯Â Î·È Û˘Ó¤¯ÈÛ ӷ ÂϤÁ¯ÂÈ
ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ Î·È ÙÔ πÚ¿Î, ÁÈ· fiÛÔ Î·ÈÚfi ‰È·ÙËÚÔ‡ÓÙ·Ó Ë ÚÔÓÔÌȷ΋ ı¤ÛË
ÙˆÓ ›‰ÈˆÓ ÙˆÓ ∞Ú¿‚ˆÓ. √ ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ ÂÌʇÏÈÔ˜ fiÏÂÌÔ˜ (683-92) ͤÛ·ÛÂ
ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÚÔÛ¿ıÂÈ·˜ ÙÔ˘ ·ÓÙ›·ÏÔ˘ ¯·Ï›ÊË ∞ÌÓÙ·ÏÏ¿¯ ÈÌÓ ·˙-
∑Ô‡Ì·˚Ú ÛÙË ª¤Îη Ó· ÛÙÚ¤„ÂÈ ÚÔ˜ Ù· ›Ûˆ ÙÔÓ ÙÚÔ¯fi Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ ÌÂ
ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙˆÓ Ê˘ÏÒÓ Ù˘ ∞Ú·‚›·˜ Î·È Ì ÙË Û˘ÌÌ·¯›· ÙˆÓ ÂÔ›ÎˆÓ ÛÙÔÓ
ÕÓˆ ∂˘ÊÚ¿ÙË. Eȯ›ÚËÛ ӷ ·ÔηٷÛÙ‹ÛÂÈ ÙËÓ ÚˆÙÔηı‰ڛ· Ù˘
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 5
143
ª¤Îη˜ Î·È Ù˘ ÌÂÎηÓÈ΋˜ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›·˜ Î·È Ó· ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÂÈ ÙË ÁË ÛÙȘ
Ê˘Ï¤˜ ÙˆÓ Î·Ù·ÎÙËÙÒÓ —ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ÂÔÈÎÈÛÙÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ Ô˘
·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÙÔ Î·ÙÔ¯ÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ, ÔÏÈÙÈ΋
ÂÍÈÛÔÚÚfiËÛ˘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ Ô›ÎÔ ÙÔ˘˜ Ô˘ ÚÔÂÚ¯fiÙ·Ó ·fi Û˘ÚȷΤ˜
Ê˘Ï¤˜ Î·È ÛÙÔ˘˜ Û˘ÓˆıÔ‡ÌÂÓÔ˘˜ µÂ‰Ô˘›ÓÔ˘˜. ∏ ÓÈÎËÊfiÚ· ·ÓÙÂ›ıÂÛË (ÙÔ
684 ÛÙÔ ª·ÚÙ˙ ƒ¿¯ÈÙ, ‚fiÚÂÈ· Ù˘ ¢·Ì·ÛÎÔ‡) ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÌÈ· ÎÚ›ÛÈÌË
ηÌ‹: ∏ Ó›ÎË ÙÔ˘ ·ÛÙÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ µÂ‰Ô˘›ÓÔ˘˜ Ù˘
¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘ ›¯Â ˆ˜ Û˘Ó¤ÂÈ· ÙË ÌfiÓÈÌË Ó›ÎË ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì Î·È Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜
ÁÏÒÛÛ·˜ ÂÎÙfi˜ ∞Ú·‚›·˜.
√ ¤ÏÂÁ¯Ô˜ ÙˆÓ ÈÂÚÒÓ fiÏÂˆÓ Ù˘ ÃÂÙ˙¿˙˘ ·Ú¤ÌÂÈÓ ¤Ó· ·›ÙËÌ· Ù˘
΢ÚÈ·Ú¯›·˜ ÙˆÓ ¯·Ï›ÊˉˆÓ ·ÏÏ¿ Ô ËÁÂÙÈÎfi˜ ÔÏÈÙÈÎfi˜ ÚfiÏÔ˜ Ù˘ ∞Ú·‚›·˜
›¯Â ϤÔÓ ÙÂÏÂÈÒÛÂÈ. ∏ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ˜, Î·È Î˘Ú›ˆ˜ Ô ÓfiÙÔ˜ Ù˘, ¤ÁÈÓÂ
ηٷʇÁÈÔ Ù˘ ÂÙÂÚÔ‰ÔÍ›·˜, ÙˆÓ X·ÚÈÙ˙ÈÙÒÓ Î·È IÌ·ÓÙÈÙÒÓ, Ù˘ ˙·˚ÓÙ›ÁÈ·
Î·È ÙˆÓ ∫·ÚÌ·ÙÒÓ. ∆Ô 18Ô ·ÈÒÓ· ÙÔ ıÚËÛ΢ÙÈÎfi ΛÓËÌ· ÙˆÓ
√˘·¯¯·ÌÈÙÒÓ ¤ıÂÛ ٷ ıÂ̤ÏÈ· Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜ Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÙˆÓ ∞Ï
™·‘Ô‡ÓÙ Ë ÔÔ›· ΢‚ÂÚÓ¿ÂÈ Ì¤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·.

2. ™˘Ú›· Î·È ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË

™ÙË ™˘Ú›· ÔÈ ÓÔÌ¿‰Â˜ Î·È ÔÈ ÌfiÓÈÌ· ÂÁηÙÂÛÙË̤ÓÔÈ ÕÚ·‚˜ ηıÒ˜ Î·È ÔÈ

∞Ú·Ì·›ÔÈ Â›¯·Ó ˘ԉ¯Ù› ÙÔ˘˜ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜ ˆ˜ ·ÂÏ¢ıÂÚˆÙ¤˜ ·fi ÙË
‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ΢ÚÈ·Ú¯›·. ∏ ÈÛÏ·ÌÈ΋ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ‰ÂÓ ‰È·Ù¿Ú·Í ¤ÓÙÔÓ· ÙËÓ
·Ï·È¿ Û˘Ì‚›ˆÛË ·Ô›ÎˆÓ Î·È µÂ‰Ô˘›ÓˆÓ. √ ªÔ˘‘¿Ô˘ÈÁÈ·, ÛÙÔÓ ÔÔ›Ô Ô
√˘ıÌ¿Ó ·Ó¤ıÂÛ ÙË ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛË, ÛÙ·ıÂÚÔÔ›ËÛ ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘
̤ۈ ÌÈ·˜ Û˘ÌÌ·¯›·˜ Ì ÌÈ· ¤ÓˆÛË ÓÔÌ¿‰ˆÓ, Ë ÔÔ›· Â‰Ò Î·È Ôχ ηÈÚfi
›¯Â ηıÈÂÚˆı› ÛÙËÓ ·Ú·‚ÔÛ˘Úȷ΋ ˙ÒÓË Â·Ê‹˜ Ù˘ ¶·Ï̇ڷ˜: ÙÔ˘˜
°È¿Ì·Ó (˘fi ÙËÓ ËÁÂÛ›· ÙˆÓ ∫·ÏÌ, Ù˘ ÈÛ¯˘ÚfiÙÂÚ˘ ·fi ÙȘ Ê˘Ï¤˜ ÙÔ˘˜).
ŸÙ·Ó Ô ªÔ˘‘¿Ô˘ÈÁÈ· η٤ÎÙËÛ ÙÔ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ (661), Ë ¢·Ì·ÛÎfi˜ ¤ÁÈÓ ÙÔ
Ê˘ÛÈÎfi ΤÓÙÚÔ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È ÔÈ Û˘ÌÌ·¯ÈΤ˜ Ì ·˘ÙfiÓ Ê˘Ï¤˜
·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó ÙÔÓ Ô›ÎÔ ÂÍÔ˘Û›·˜ Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ.
∂ÓÙ¿ÛÂȘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó ÛÙ· ‚ÔÛÎÔÙfiÈ· Î·È ÙÔ˘˜ ÔÈÎÈÛÌÔ‡˜ ÙˆÓ
Ê˘ÏÒÓ fiÔ˘ ͤÛ·Û ‰È·Ì¿¯Ë ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù·ÓÔÌ‹ Ù˘ Á˘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜
ÚÒÙÔ˘˜ ˘ÔÙÂÏ›˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ Î·È Ù· Û˘ÓˆıÔ‡ÌÂÓ· ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ηÙÔ¯‹˜
Ù˘ ‰Â‡ÙÂÚ˘ ÁÂÓÈ¿˜: ΢ڛˆ˜ ÛÙËÓ Â‡ÊÔÚË ∆˙·˙›Ú·, ÙËÓ ¿Óˆ ªÂÛÔÔÙ·Ì›·.
ŒÙÛÈ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠ¤¯ıÚ· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ∫¿È˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Â›¯·Ó
ÔÏÂÌ‹ÛÂÈ Î·Ù¿ ÙÔ˘ µ˘˙·ÓÙ›Ô˘ ÛÙËÓ ∆˙·˙›Ú· Î·È ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ó¿ÏˆÛË ÙˆÓ
Ï·Ê‡ÚˆÓ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘ ˙ËÙÔ‡Û·Ó ‰ÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘˜ ‚ÔÛÎfiÙÔÔ˘˜, Î·È ÛÙÔ˘˜
∫·ÏÌ. ∏ ‰È·Ì¿¯Ë ·˘Ù‹ ·ÂÈÎÔÓ›ÛÙËΠ(Î·È ıÂÌÂÏÈÒıËΠ·fi ÙËÓ
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
144
·Ú¿‰ÔÛË) ÛÙË «‚fiÚÂÈ· ·Ú·‚È΋» ÁÂÓ·ÏÔÁ›· ÙˆÓ ∫¿È˜ Î·È ÛÙË «ÓfiÙÈ·
·Ú·‚È΋» ÙˆÓ ∫·ÏÌ. ŸÓÙ·˜ ¿ÛÔÓ‰ÔÈ Â¯ıÚÔ› ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ, ÔÈ ∫¿È˜
ÛÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÂÌʇÏÈÔ fiÏÂÌÔ Û˘ÓÙ¿¯ıËÎ·Ó Ì ÙÔÓ ∞ÌÓÙ·ÏÏ¿¯ ÈÌÓ ·˙-
∑Ô‡Ì·˚Ú, ÙÔÓ ·ÓÙ›·ÏÔ ¯·Ï›ÊË ÛÙË ª¤Îη, ËÙÙ‹ıËÎ·Ó fï˜ ÛÙË Ì¿¯Ë ÙÔ˘
ª·ÚÙ˙ ƒ¿¯ÈÙ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙË Û˘ÌÌ·¯›· ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË ª·ÚÔ˘¿Ó Ì ÙÔ˘˜ ∫·ÏÌ.
øÛÙfiÛÔ, Ë ÂÈÙ˘¯›· ·˘Ù‹ ‹Ù·Ó ÌfiÓÔÓ Ô ÚÒÙÔ˜ ÛÙ·ıÌfi˜ ÛÙË ‰È·‰Èηۛ·
·ÔηٿÛÙ·Û˘ Ù˘ ÌÔÓ·Ú¯›·˜ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ. ∏ ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ∆ÚÔ‡ÏÔ˘
ÙÔ˘ µÚ¿¯Ô˘ ÛÙËÓ πÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì ÛËÌ¿‰Â„ ÙËÓ ·Ú¿ÙÔÏÌË ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÙÔ˘
∞ÌÓÙ·ÏÌ¿ÏÈÎ (685-705) Ó· ηıÈÂÚÒÛÂÈ ÙËÓ —Î·È ÁÈ· ÙÔ πÛÏ¿Ì— ÈÂÚ‹
fiÏË Î·Ù’ ·Ú¯¿˜ ˆ˜ ·ÓÙ›ÔÏÔ Ù˘ ª¤Îη˜ (·ÎfiÌË Î·È ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÚ‹Ó¢ÛË
ÛÙÔ πÚ¿Î, fiÔ˘ ‰È·Ì¿¯ÔÓÙ·Ó ÔÈ ‰È¿ÊÔÚ˜ ·ÓÙÈÔÏÈÙ¢ÙÈΤ˜ Ê·Ùڛ˜,
¯ÚÂÈ¿ÛÙËÎ·Ó ¿ÏÏ· ÔÎÙÒ ¯ÚfiÓÈ·). √ ∞ÌÓÙ·ÏÌ¿ÏÈÎ fï˜, Ô ÛÔ˘‰·›Ô˜ ÁÈÔ˜
ÙÔ˘ ª·ÚÔ˘¿Ó, ηٿÊÂÚ ӷ ÂÍÈÛÔÚÚÔ‹ÛÂÈ ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜
∫¿È˜ Î·È ÙÔ˘˜ °È¿Ì·Ó Î·È Ó· ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ÛÂÈ Ù· ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ÙˆÓ Ê˘ÏÒÓ
ˆ˜ ‰‡Ó·ÌË ÂÈ‚ÔÏ‹˜ Ù˘ Ù¿Í˘ ÛÙË ÌÂÁ¿ÏË ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙÔ˘. ŸÙ·Ó
·Ú‹ÎÌ·Û ÙÔ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ, ·˘Ù‹ Ë ‰È·Ì¿¯Ë ÙˆÓ Ê˘ÏÒÓ
·ÔÙ¤ÏÂÛ ¿ÏÈ ·Ú¿ÁÔÓÙ· ·ÓˆÌ·Ï›·˜ Î·È ¤‰Ú·Û ·Ó·ÛÙ·ÏÙÈο ÛÙË
‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ‚Ô‡ÏËÛ˘ Î·È ÛÙÚ·ÙËÁÈ΋˜ ÂÓ¿ÓÙÈ·
ÛÙËÓ ·Ó·˙ˆ˘ÚÔ‡ÌÂÓË ·ÓÙÈÔϛ٢ÛË ÛÙÔ πÚ¿Î Î·È ÛÙȘ ·Ó·ÙÔÏÈΤ˜
Â·Ú¯›Â˜. H ÂÂÎÙ·ÙÈ΋ Î·È Î·ÙÔ¯È΋ ÔÏÈÙÈ΋ Ô˘ ÂÊ¿ÚÌÔÛ·Ó ‰ÂÓ ‹Ù·Ó
·ÚÎÂÙ‹ ÁÈ· Ó· ÂÈÙ¢¯ı› ÌÈ· Ì·ÎÚÔÚfiıÂÛÌË ÂÓfiÙËÙ·.
ªÂÙ¿ ÙËÓ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ ÙÔ 749, ÙÔ πÚ¿Î Ì ÙË Ó¤·
ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· µ·Á‰¿ÙË ÂÎÙfi˜ ·fi ÁˆÁÚ·ÊÈÎfi η٤ÛÙË Î·È ÔÏÈÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ
Ù˘ ÔÏ˘ÂıÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. ∏ ™˘Ú›· ¤ÁÈÓ Â·Ú¯›·. √ ÓfiÙÔ˜ (Ì ÙËÓ
¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË) ·Ú¤ÌÂÈÓ ÛÙÂÓ¿ Û˘Ó‰Â‰Â̤ÓÔ˜ Ì ÙÔ ÔÏÈÙÈÎfi Âڈ̤ÓÔ Ù˘
∞ÈÁ‡ÙÔ˘, ÂÓÒ Ô ‚ÔÚÚ¿˜ (Ë ∆˙·˙›Ú·, Á‡Úˆ ·fi ÙË ªÔÛÔ‡ÏË Î·È ÙÔ Ã·Ï¤È)
ÂÏÂÁ¯fiÙ·Ó Ì¤¯ÚÈ Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 11Ô˘ ·ÈÒÓ· ·fi ÔÌÔÛÔÓ‰›Â˜ ‚fiÚÂȈÓ
·Ú·‚ÈÎÒÓ Ê˘ÏÒÓ (̤¯ÚÈ ÙÔ 991 ˘fi ÙËÓ ËÁÂÛ›· Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÙˆÓ
÷ÌÓÙ·ÓȉÒÓ). ŸÙ·Ó Á‡Úˆ ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 10Ô˘ ·ÈÒÓ· ÔÈ Ã·ÌÓÙ·Ó›‰Â˜
ÂÂÓ¤‚ËÛ·Ó ÛÙȘ ÂÛˆÙÂÚÈΤ˜ ·Ó·Ù·Ú·¯¤˜ ÙÔ˘ πÚ¿Î Î·È ı¤ÏËÛ·Ó Ì ÙÔ
·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ·ÓÒÙ·ÙÔ˘ ÂÌ›ÚË Ó· ¿ÚÔ˘Ó ˘fi ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯È΋ ÚÔÛÙ·Û›· ÙÔ˘˜
ÙÔ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ, ·Ó·¯·ÈÙ›ÛÙËÎ·Ó ·fi ÙË ‰‡Ó·ÌË ÙˆÓ ªÔ˘ÁȉÒÓ ÙÔ˘ πÚ¿Ó.
∂ÓÙÔ‡ÙÔȘ Û˘Ó¤¯ÈÛ·Ó Ó· ‰ÈÂÍ¿ÁÔ˘Ó Ì·ÎÚÔ¯ÚfiÓÈÔ˘˜ ÔϤÌÔ˘˜ ηٿ ÙÔ˘
µ˘˙·ÓÙ›Ô˘ ÛÙ· ‰˘ÙÈο Û‡ÓÔÚ· ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì, Î·È Ô ÛÔ˘‰·›Ô˜ ™·˚Ê·ÓÙÓÙ¿Ô˘Ï·
η٤ÛÙËÛ ÙËÓ ·˘Ï‹ ÙÔ˘ ÷ÏÂÈÔ‡ ΤÓÙÚÔ Ù˘ ÏÔÁÔÙ¯ÓÈ΋˜ ηÈ
ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ ˙ˆ‹˜.
™ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 11Ô˘ ·ÈÒÓ· Ë ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ‰˘Ó·ÛÙ›·
ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ ÌÂÙ¿ ÙÔ πڿΠη٤Ϸ‚ ÙË ™˘Ú›· Î·È ÙËÓ ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË,
fiÔ˘ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 12Ô˘ ·ÈÒÓ· ΢ÚÈ¿Ú¯ËÛ·Ó
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 5
145
‰È¿ÊÔÚÔÈ ˘ÔÙÂÏ›˜ ¿Ú¯ÔÓÙ˜ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙ԇΈÓ, ÔÈ ·Ù·Ì¤Ë‰Â˜
(«·È‰·ÁˆÁÔ› ÚÈÁΛˆÓ», ·Ú¯Èο ¤Ó· ˘„ËÏfi ·˘ÏÈÎfi ·Í›ˆÌ·). √È
∑·ÓÁΛ‰Â˜, ÔÈ ·Ù·Ì¤Ë‰Â˜ Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜ ™˘Ú›·˜ (÷ϤÈ) Î·È Ù˘ ∆˙·˙›Ú·
(ªÔÛÔ‡ÏË, ¡ÙÈÁÈ·ÚÌ¿ÎÚ), ÍÂΛÓËÛ·Ó ÙÔÓ fiÏÂÌÔ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜
ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜, Ô ÔÔ›Ô˜ ¤ÌÂÏÏ ӷ ÎÚ·Ù‹ÛÂÈ ‰È·ÎfiÛÈ· ¯ÚfiÓÈ·. √ KÔ‡Ú‰Ô˜
ÛÙÚ·ÙËÁfi˜ ÙÔ˘˜ ™·Ï·¯·ÓÙÓÙ›Ó (™·Ï·ÓÙ›Ó), Ô ÔÔ›Ô˜ ÌÂÙ¿ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙˆÓ
AÈÁ‡ÙÈˆÓ º·ÙÈÌȉÒÓ ·Ó·‰Â›¯ÙËΠ۠ËÁÂÌfiÓ· ÙÔ˘ ∫·˝ÚÔ˘ Î·È Ù˘
¢·Ì·ÛÎÔ‡ Î·È ÂÁη٤ÏÂÈ„Â ÙÔ Ã·Ï¤È, ÂÈÎÚ¿ÙËÛ ÛÙËÓ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈ΋
Ì¿¯Ë ÙÔ˘ ÃÈÙÙ›Ó, Ô˘ ›¯Â ˆ˜ Û˘Ó¤ÂÈ· ÙËÓ Â·Ó¿ÎÙËÛË Ù˘ πÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì
(1187). √È ÂÈÙ˘¯›Â˜ ÙˆÓ ∑·ÓÁÎȉÒÓ Î·È Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÙÔ˘ ™·Ï·ÓÙ›Ó, ÙˆÓ
∞ÁÈÔ˘ÌȉÒÓ, fi¯È ÌfiÓÔÓ ·¿ÏÏ·Í·Ó ÙÔ πÛÏ¿Ì ·fi ÌÈ· ÛÔ‚·Ú‹ ·ÂÈÏ‹,
·ÏÏ¿ ¤‰ˆÛ·Ó Î·È ÛÙËÓ ∂‡ÊÔÚË ∏ÌÈÛ¤ÏËÓÔ ÔÏÈÙÈ΋ ‚·Ú‡ÙËÙ·, ·¤Ó·ÓÙÈ
ÛÙËÓ ÔÔ›· ÙÔ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘ —Ô˘ ÓÔÌÈο Û˘Ó¤¯ÈÛ ӷ
·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·È Ì ·˘Ùfi ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ— ηٿÓÙËÛ Â·Ú¯È·Î‹ ‰‡Ó·ÌË. ∏
¿ÓÔ‰Ô˜ ÙˆÓ ∞ÁÈÔ˘ÌȉÒÓ ·ÔÙÂÏ› ÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ ÂÍ¿ÚÙËÛ˘ Ù˘ ™˘Ú›·˜
·fi ÙÔ ∫¿ÈÚÔ, Ë ÔÔ›· ‰È‹ÚÎÂÛ ·ÈÒÓ˜ Î·È ÙÂÏ›ˆÛ ÙÔ 1517, fiÙ·Ó Ô
™ÂÏ›Ì ∞′ ÂÓۈ̿وÛ ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Ù· ‰¿ÊË ÙÔ˘
·Ú·ÎÌ¿˙ÔÓÙÔ˜ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÙˆÓ ª·ÌÂÏԇΈÓ.

3. ∆Ô πÚ¿Î

∆Ô πÚ¿Î (·Ú·‚Èο: ·Ï-πÚ¿Î) ‰ÂÓ ˘‹ÚÍ ÌfiÓÔÓ Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ ÁˆÁÚ·ÊÈÎfi˜

˘Ú‹Ó·˜ ·Ï·ÈÔ‡ ·Ú·‚ÈÎÔ‡ ÔÈÎÈÛÌÔ‡, ·ÏÏ¿ Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Î·È Ë ‚¿ÛË ÁÈ· ÙȘ
ηٷÎÙ‹ÛÂȘ ÚÔ˜ Ù· ‚fiÚÂÈ· Î·È Ù· ·Ó·ÙÔÏÈο —ÔÈ fiÏÂȘ Ì¿ÏÈÛÙ·
µ·ÛfiÚ· (635) Î·È ∫ԇʷ (638), ÔÈ Ôԛ˜ ȉڇıËÎ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÕÚ·‚˜ ˆ˜
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ÛÙ·ıÌÔ›, ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó ÙÔ˘˜ ‰‡Ô fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘ ·Ó·ÙÔÏÈÎÔ‡
ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. √ ‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ µ·ÛfiÚ·˜
΢‚ÂÚÓÔ‡Û ÙȘ Â·Ú¯›Â˜ Ô˘ ›¯·Ó ηٷÎÙËı› ·fi ÂΛ: ÙÔ ÃÔ˘˙ÈÛÙ¿Ó
(Ì ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÙÔ ∞¯‚¿˙ ÛÙË ÓÔÙÈÔ‰˘ÙÈ΋ ¶ÂÚÛ›·), ÙÔ º·Ú˜ (Ë ·ÏÈ¿
¶ÂÚÛ›‰·, Ì ÙÔ ™›Ú·˙ ÎÔÓÙ¿ ÛÙ· ÂÚ›È· Ù˘ ·Ï·È¿˜ ¶ÂÚÛ¤ÔÏ˘),
·Ó·ÙÔÏÈÎfiÙÂÚ· ÙÔ ∫ÈÚÌ¿Ó, ¤ÂÈÙ· ÙÔ ™ÈÛÙ¿Ó (Ì ÙȘ ÔÚÂÈÓ¤˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ˘
ÛËÌÂÚÈÓÔ‡ ∞ÊÁ·ÓÈÛÙ¿Ó) Î·È ÛÙ· ‚ÔÚÂÈÔ·Ó·ÙÔÏÈο ÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó Ì ÙȘ
fiÏÂȘ ∆Ô˘˜ Î·È ¡ÈÛ·Ô‡Ú. √È ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ∫ԇʷ ‹Ù·Ó, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ
›‰ÈÔ ÙÔ πÚ¿Î Î·È ÙËÓ ∆˙·˙›Ú·, ÔÈ Â·Ú¯›Â˜ ∞ÚÌÂÓ›· Î·È ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó ÛÙÔÓ
∫·‡Î·˘ÛÔ, Î·È ÈÔ ¤Ú· ÙÔ ∆˙ÈÌ¿Ï, ÙÔ ˘„›Â‰Ô ÛÙ· ‰˘ÙÈο ÙÔ˘ πÚ¿Ó ÌÂ
ÙȘ fiÏÂȘ Ô˘ Û¯ËÌ·Ù›˙Ô˘Ó ÙÚ›ÁˆÓÔ: ÙÔ Ã·Ì·ÓÙ¿Ó, ÙÔ ƒ¤È (ÎÔÓÙ¿ ÛÙË
ÛËÌÂÚÈÓ‹ ∆¯ÂÚ¿ÓË) Î·È ÙÔ πÛ·¯¿Ó.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
146
∏ ∫ԇʷ fï˜ ˘‹ÚÍÂ Î·È Ë fiÏË ÛÙËÓ ÔÔ›· ¤‰Ú·Û·Ó Ô Ù¤Ù·ÚÙÔ˜
¯·Ï›Ê˘ ÕÏÈ Î·È Ô Ô›ÎÔ˜ ÙÔ˘ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜ Ù˘ ÃÂÙ˙¿˙˘, ÎÈ
·ÚÁfiÙÂÚ· ΤÓÙÚÔ Ù˘ ·ÓÙÈÔÏ›Ù¢Û˘ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ √˘Ì·ÁÈ¿‰Â˜. ∞Ú¯Èο
ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔÓ ÕÏÈ ÎÈ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÂÓ¿ÓÙÈ· Î·È ÛÙÔ˘˜ √˘Ì·ÁÈ¿‰Â˜ ÛÙ¤ÎÔÓÙ·Ó ÔÈ
Û¯ÈÛÌ·ÙÈÎÔ› ÷ÚÈÙ˙›Ù˜, ÂΛӘ ÔÈ Ê˘Ï¤˜ Ô˘ ›¯·Ó ·‰ÈÎËı› ηٿ ÙËÓ
ÂίÒÚËÛË ÙˆÓ ÎÚ·ÙÈÎÒÓ ÂÛfi‰ˆÓ Î·È ‰ˆÚÂÒÓ ·fi Ù· ηٷÎÙË̤ӷ ‰¿ÊË.
∏ ÌÂÙ·‚›‚·ÛË Ù˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜ ÛÙÔ˘˜ ‰ÈÔÈÎËÙ¤˜ Ù˘ µ·ÛfiÚ·˜
Î·È Ù˘ ∫ԇʷ˜ Û˘Ó¤‰ÂÛ ÙȘ ÈÚ·ÓÈΤ˜ Â·Ú¯›Â˜ Ì ÙË ¢·Ì·ÛÎfi, fï˜ ·Ó
ÙÔ πÚ¿Î ¤ÂÊÙ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙˆÓ ·ÓÙÈ¿ÏˆÓ ÙÔ‡ ηıÂÛÙÒÙÔ˜, ÙfiÙ ÎÈÓ‰‡Ó¢Â
Ó· ¯·ı› fiÏÔ ÙÔ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi ÙÌ‹Ì·. √ ¯·Ï›Ê˘ ∞ÌÓÙ·ÏÌ¿ÏÈÎ, Ô ÔÔ›Ô˜
˘‹ÚÍÂ Ë ϤÔÓ Âͤ¯Ô˘Û· Ê˘ÛÈÔÁӈ̛· Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ
ÌÂÙ¿ ÙÔÓ È‰Ú˘Ù‹ Ù˘ ÙÔÓ ªÔ˘‘¿Ô˘ÈÁÈ·, Ì·˙› Ì ÙÔ ‰ÈÔÈÎËÙ‹ ÙÔ˘ ·Ï-
÷Ù˙Ù˙¿Ù˙ ÈÌÓ °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê ·Ôη٤ÛÙËÛ·Ó Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙÔ˘ Û˘ÚÈ·ÎÔ‡
ÛÙÚ·ÙÔ‡ ÙËÓ Ù¿ÍË Î·È ÙËÓ ·ÛÊ¿ÏÂÈ·, ÂÁη٤ÛÙËÛ·Ó ÙË ÁÂÓÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙÔ˘
ÛÙÚ·ÙÔ‡ Û ÌÈ· Ó¤· fiÏË-Ô¯˘Úfi (ÙËÓ √˘¿ÛÈÙ, ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙË µ·ÛfiÚ· ηÈ
ÙËÓ ∫ԇʷ), ·Ó·ÌfiÚÊˆÛ·Ó ÎÈ ¤Î·Ó·Ó ÈÔ ·˘ÛÙËÚ‹ ÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË, ÙËÓ ÔÔ›·
̤¯ÚÈ ÙfiÙ ·ÛÎÔ‡Û·Ó ¶¤ÚÛ˜ ˘¿ÏÏËÏÔÈ, Î·È Û˘Ó¤¯ÈÛ·Ó ÙËÓ Â¤ÎÙ·ÛË Ù˘
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÚÔ˜ Ù· ‚ÔÚÂÈÔ·Ó·ÙÔÏÈο (ÃÔÚ¿˙Ì, ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹).
øÛÙfiÛÔ, ÔÈ ÕÚ·‚˜ Ô˘ ÂÁηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ÛÙÔ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi πÚ¿Ó ‰ÂÓ
ηٿÊÂÚ·Ó Ó· ·ÊÔÌÔȈıÔ‡Ó Ì ÙÔ ÙÔ›Ô, ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓ›· Î·È ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌ›·
ÙÔ˘ ·Ï·ÈÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡, fiˆ˜ Î·È Ë ÂÓۈ̿وÛË ÙˆÓ πÚ·ÓÒÓ Ô˘
·Ô‰¤¯ÙËÎ·Ó ÙÔ πÛÏ¿Ì ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ¢ÚfiÛ‰ÂÎÙË ·fi ÙË ÌÂÈÔÓÔÙÈ΋ ¿Ú¯Ô˘Û·
Ù¿ÍË Ù˘ ·Ú·‚È΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘. ™ÙÔ ÚÒÙÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 8Ô˘ ·ÈÒÓ· ·˘Í‹ıËηÓ
ÔÈ ÂÓÙ¿ÛÂȘ, Î·È ÔÈ ‰˘Û·ÚÂÛÙË̤ÓÔÈ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ÙËÓ ÚÔ·Á¿Ó‰· ÁÈ· ÙËÓ
·Ó·Ó¤ˆÛË Ù˘ ıÂÔÎÚ·Ù›·˜ ˘fi ÙËÓ ËÁÂÛ›· ÂÓfi˜ ·ÔÁfiÓÔ˘ ÙÔ˘ Ô›ÎÔ˘ ÙÔ˘
¶ÚÔÊ‹ÙË, ̤¯ÚȘ fiÙÔ˘ ÙÂÏÈο ÔÈ ∞‚‚·Û›‰Â˜ (·fi ÙË ÁÂÓÈ¿ ÙÔ˘ ∞Ì¿˜, ÂÓfi˜
ı›Ԣ ÙÔ˘ ¶ÚÔÊ‹ÙË) ÍÂÎÈÓÒÓÙ·˜ ·fi ÙÔ πÚ¿Î ¤‰ˆÛ·Ó ÙÔ Û‡ÓıËÌ· ÁÈ·
ÂͤÁÂÚÛË ÛÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó. ∆Ô πÚ¿Ó Î˘ÚȇÙËΠ̤۷ Û ϛÁÔ˘˜ Ì‹Ó˜. ∆Ô 749
ÙÔ Ì·‡ÚÔ Ï¿‚·ÚÔ Ù˘ Â·Ó¿ÛÙ·Û˘ ÛÙ‹ıËΠÛÙËÓ ∫ԇʷ Î·È Ï›ÁÔ
·ÚÁfiÙÂÚ· (750) ¤ÂÛÂ Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ¯·Ï›Ê˘ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ ÛÙËÓ
∞›Á˘ÙÔ.
∏ ÌÔÓÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙˆÓ ∞Ú¿‚ˆÓ ÂÎÙfi˜ Ù˘ ∞Ú·‚›·˜ Ó·˘¿ÁËÛÂ Î·È Ë
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì Û˘Ó¤¯ÈÛ ӷ ˘¿Ú¯ÂÈ, ·ÏÏ¿ οو ·fi ¿ÏÏÔ˘˜
ÔȈÓÔ‡˜. √È ∞‚‚·Û›‰Â˜ ÛÙËÚ›¯ÙËÎ·Ó ÛÙÔ˘˜ Ô·‰Ô‡˜ ÙÔ˘˜ ·fi ÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó
Î·È Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ·Ó ÌÈ· ÈÛ¯˘Ú‹ ÈÚ·ÓÈ΋ Ê·ÙÚ›· ÛÙË µ·Á‰¿ÙË, ÙË Ó¤·
ÚˆÙÂ‡Ô˘Û¿ ÙÔ˘˜ Ë ÔÔ›· ȉڇıËΠÙÔ 763 ÎÔÓÙ¿ ÛÙ· ÂÚ›È· Ù˘
∫ÙËÛÈÊfiÓÙÔ˜ Î·È ·ÔÙÂÏÔ‡Û ˆ˜ ÚÔ˜ ÙË ı¤ÛË Î·È ÙËÓ Î·Ù·Û΢‹ Ù˘ ÙÔ
Û˘Ì‚ÔÏÈÎfi ΤÓÙÚÔ Ù˘ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘˜. ∏ ·˘Ï‹, Ë ‰ÈÔ›ÎËÛË Î·È Ë ÈÂÚ·Ú¯›·
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 5
147
‰È·ÌÔÚÊÒıËÎ·Ó Ì ‚¿ÛË ÙËÓ ÈÚ·ÓÈ΋ ıˆڛ· ÂÚ› ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÂÓÒ ÙÔ ›‰ÈÔ
Û˘Ó¤‚Ë Î·È Ì ÙÔ ‰È·¯ˆÚÈÛÌfi ÙˆÓ ıÂÛÌÒÓ Ù˘ ÎÚ·ÙÈ΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘, ÙÔ˘
ÛÙÚ·ÙÔ‡ Î·È ÙÔ˘ ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡ ‰Èη›Ô˘ — ‰È·›ÚÂÛË Ô˘ Ô‰‹ÁËÛ ÌÔÈÚ·›·
ÛÙËÓ ·ÔͤӈÛË. OÈ ¯ÂÈÚÈÛÌÔ› ·˘ÙÔ› η٤ÛÙËÛ·Ó ÚÔÊ·Ó¤˜ fiÙÈ Î·È Ë Ó¤·
‰˘Ó·ÛÙ›· ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ÈηӋ Ó· ·ÓÙ·ÔÎÚÈı› ÛÙËÓ ·Í›ˆÛ‹ Ù˘ Ó· ·Û΋ÛÂÈ
ÌÈ· Ú·ÁÌ·ÙÈο ÈÛÏ·ÌÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ¿Óˆ ÛÙÔ˘˜ ÈÛÙÔ‡˜, ˆ˜ ‰È¿‰Ô¯Ô˜ ÙÔ˘
¶ÚÔÊ‹ÙË Î·È ÛÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ £ÂÔ‡, Ó· ·Û΋ÛÂÈ ‰ËÏ·‰‹ ÙË ıÂÔÎÚ·Ù›·. √
¯·Ï›Ê˘, Ô¯˘ÚˆÌ¤ÓÔ˜ ÛÙÔ ·Ó¿ÎÙÔÚfi ÙÔ˘ ™·Ì¿ÚÚ· (ȉڇıËΠÙÔ 836) ÌÂ
ÌÈ· ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ۈ̷ÙÔÊ˘Ï·Î‹, ηٿÓÙËÛ fiÚÁ·ÓÔ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙˆÓ
·ÓÙÈÌ·¯fiÌÂÓˆÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ. ∏ ¯ÒÚ· ÎÏ˘‰ˆÓÈ˙fiÙ·Ó ·fi
ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ·Ó·Ù·Ú·¯¤˜ (Û˘¯Ó¿ οو ·fi ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡˜ ÔȈÓÔ‡˜) ÂÓÒ Ë
·ÏËÛÙ›· ÙˆÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÔÚ‰ÒÓ ‰È¤Ï˘Û ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌ›·. ∏ ·‰˘Ó·Ì›·
ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ¤ıÂÛ ÙÔ 10Ô ·ÈÒÓ· ÙÔ πÚ¿Î Î·È ÙÔÓ 11Ô ·ÈÒÓ· ·ÎfiÌË Î·È
ÙËÓ ∆˙·˙›Ú· Î·È ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· ÛÙË ‰È¿ıÂÛË ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÔÈ Ôԛ˜
ÚÔˆı‹ıËÎ·Ó ·Ú¯Èο ·fi ÙÔ πÚ¿Ó ÎÈ ¤ÂÈÙ· ·fi ÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋ ∞Û›·.
ŸÙ·Ó ÔÈ ÌÔÁÁÔÏÈΤ˜ ÂȉÚÔ̤˜ Î·Ù¤Ï˘Û·Ó ÙÔ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ (1258), ÙÔ πÚ¿Î,
ÙÔ ÔÔ›Ô Î¿ÔÙ ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ÙÔ˘ ˘„ËÏÔ‡ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡,
¤ÁÈÓ ·Û‹Ì·ÓÙÔ Î·È Î·Ù¤ÏËÍ Â·Ú¯›· ÙˆÓ ÌÔÁÁÔÏÈÎÒÓ Î·È ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ
‰˘Ó·ÛÙÂÈÒÓ Ô˘ ΢‚ÂÚÓÔ‡Û·Ó ÛÙÔ πÚ¿Ó. TÔ 16Ô ·ÈÒÓ· ηٷÎÙ‹ıËΠ·fi
ÙÔ˘˜ ™·Ê·‚›‰Â˜ Î·È ÙÂÏÈο (1638) ÂÓۈ̷ÙÒıËΠÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·.

4. ∏ ¢‡ÛË

√È ‰˘ÙÈΤ˜ Â·Ú¯›Â˜ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ —Ë πÛ·Ó›· Î·È Ë µfiÚÂÈÔ˜

∞ÊÚÈ΋— Í¤Ê˘Á·Ó ·fi ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ fiÙ·Ó ÔÈ ∞‚‚·Û›‰Â˜
η٤Ϸ‚·Ó ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›·, Î·È fiÙ·Ó ÙÔ ·ÛÙ¤ÚÈ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ ¿Ú¯ÈÛ È· Ó·
ÙÚÂÌÔÛ‚‹ÓÂÈ, ·ÔÛ¯›ÛÙËÎ·Ó ·fi ·˘Ùfi ÔÚÈÛÙÈο. ∏ πÛ·Ó›· (Ë ∞ÓÙ·ÏÔ‡˜
ÙˆÓ ∞Ú¿‚ˆÓ) ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó ˘fi ·Ú·‚È΋ ηÙÔ¯‹ ·fi ÙÔ 711, fiÙ·Ó Ô
ÛÙÚ·ÙËÁfi˜ ∆¿ÚÈÎ ÈÌÓ ∑ÈÁÈ¿ÓÙ ¤Ú·Û ÙÔ °È‚Ú·ÏÙ¿Ú (∆˙¿Ì·Ï ∆¿ÚÈÎ).
ŸÓÙ·˜ ¤Ó· ·fi Ù· Ï›Á· ̤ÏË ÙÔ˘ Ô›ÎÔ˘ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ Ô˘ Áϛو۷Ó
·fi ÙË ÛÊ·Á‹ ÙËÓ ÔÔ›· ÚÔοÏÂÛ·Ó ÔÈ ∞‚‚·Û›‰Â˜, ›‰Ú˘Û ÂΛ ¤Ó·
ÈÛ¯˘Úfi Î·È ·ÎÌ·›Ô ÚÈÁÎÈ¿ÙÔ. ™ÙÔ ª·ÚfiÎÔ ¤Ó·˜ ·fiÁÔÓÔ˜ ÙÔ˘ ÕÏÈ
›‰Ú˘Û ÙÔ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙˆÓ ‚ÂÚ‚¤ÚˆÓ ∑ÂÓ¿Ù· Ì ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÙÔ
ºÂ˜. ™ÙË ‰˘ÙÈ΋ ∞ÏÁÂÚ›· (∆¿¯·ÚÙ) Ô AÌÓÙ·ÚÚ·¯Ì¿Ó ÈÌÓ ƒÔ‡ÛÙ·Ì
Û˘Ó¤ÓˆÛ ÙÔ ‚ÂÚ‚ÂÚÈÎfi ÏËı˘ÛÌfi ÛÙÔ fiÓÔÌ· Ù˘ ÈÌ·ÓÙ›ÁÈ·, ÂÓfi˜
ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈÎÔ‡ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜ ‰È·Ì·ÚÙ˘Ú›·˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙȘ
‰ÈÂΉÈ΋ÛÂȘ Ù˘ ·Ú·‚È΋˜ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›·˜ Î·È ‰È·‰fi¯Ô˘ ÙˆÓ ·Ï·ÈfiÙÂÚˆÓ
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
148
÷ÚÈÙ˙ÈÙÒÓ. ™ÙËÓ πÊÚÈΛÁÈ· (ÙË ÚˆÌ·˚΋ Â·Ú¯›· Africa, ÂÚ›Ô˘ Ë
ÛËÌÂÚÈÓ‹ ∆˘ÓËÛ›· Î·È Ë ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∞ÏÁÂÚ›·) ÔÈ ∞ÁÏ·‚›‰Â˜, ·Ó Î·È ÈÛÙÔ›
‰ÈÔÈÎËÙ¤˜ ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË, ‹Ù·Ó Û ÌÂÁ¿ÏÔ ‚·ıÌfi ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔÈ.

·. πÛ·Ó›·

∆Ô ÂÌÈÚ¿ÙÔ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ Ù˘ ∫fiÚ‰Ô‚·˜ (∫Ô‡ÚÙÔ˘Ì·), ÙÔ ÔÔ›Ô

ȉڇıËΠÙÔ 755 ·fi ÙÔÓ ∞ÌÓÙ·ÚÚ·¯Ì¿Ó ∞′, ΢‚¤ÚÓËÛ Â› ‰˘fiÌÈÛË
·ÈÒÓ˜ ÙË ‰‡ÛÎÔÏË ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ È‚ËÚÈ΋˜ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘ ̤¯ÚÈ ÙÔÓ ÔÙ·Ìfi
¡ÙÔ˘¤ÚÔ, ÙÔ ÔÚÔ¤‰ÈÔ ªÂÛ¤Ù· Ù˘ ∫·ÛÙ›Ï˘ Î·È ÙÔÓ ÔÙ·Ìfi Œ‚ÚÔ. ™ÙÔ
ÓfiÙÔ, ‰ËÏ·‰‹ ÛÙËÓ ∫¿Ùˆ ∞Ó‰·ÏÔ˘Û›· (Ì ÙË ™Â‚›ÏË Î·È ÙË ª¿Ï·Á·), ÙËÓ
ÕÓˆ ∞Ó‰·ÏÔ˘Û›· (Ì ÙË °Ú·Ó¿‰·) Î·È ÙË ªÔ‡ÚıÈ·, ΢‚¤ÚÓËÛ ÌÂ
·ÍÈÔÚfiÛÂÎÙË ÛÙ·ıÂÚfiÙËÙ·. ™ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ (∫·ÛÙ›ÏË Ì ÙÔ ∆ÔϤ‰Ô)
΢‚¤ÚÓËÛÂ, ۯ‰fiÓ ¯ˆÚ›˜ ‰È·ÎÔ‹, ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË ÙÔ˘
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÔ‡ ÏËı˘ÛÌÔ‡ —Ô˘ ÁÚ‹ÁÔÚ· ÂÍ·Ú·‚›ÛÙËΗ, ÂÓÒ ÛÙ·
‚ÔÚÂÈÔ·Ó·ÙÔÏÈο (ÙË ÏÂοÓË ÙÔ˘ Œ‚ÚÔ˘ Ì ÙË ™·Ú·ÁfiÛ· Î·È ÙËÓ ∆Ô˘‰¤Ï·)
ÛÙËÚ›¯ÙËΠ۠ԢÛÈ·ÛÙÈο ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˘˜ ÙÔÈÎÔ‡˜ Ú›ÁÎÈ˜. √
ÛÔ˘‰·ÈfiÙÂÚÔ˜ ¿Ó‰Ú·˜ Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜, Ô ∞ÌÓÙ·ÚÚ·¯Ì¿Ó °′ ·Ó-¡¿ÛÈÚ,
·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ ÙȘ ÂÈΛӉ˘Ó˜ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙˆÓ º·ÙÈÌȉÒÓ ÛÙË µfiÚÂÈÔ
∞ÊÚÈ΋ ÛÙ¤ÊÔÓÙ·˜ ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË Î·È Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÓËÓÙ¿¯ÚÔÓË
‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛ‹ ÙÔ˘ (912-61) Ô‰‹ÁËÛ ÙËÓ ∫fiÚ‰Ô‚· ÛÙÔ ˙ÂÓ›ı Ù˘
ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ Î·È ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋˜ ·ÎÌ‹˜ Ù˘ —ηıÈÛÙÒÓÙ·˜ ÙËÓ µ·Á‰¿ÙË Ù˘
¢‡Û˘.
∆ÔÓ 11Ô ·ÈÒÓ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ Í·ÊÓÈ΋ ·Ú·ÎÌ‹ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ Ë
∞ÓÙ·ÏÔ‡˜ ‰È·Û¿ÛÙËΠ۠ÔÏϤ˜ ÌÈÎÚ¤˜ ËÁÂÌÔӛ˜ (Ù·Ô˘¿’ÈÊ). «[√
ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˜ Ù˘ πÛ·Ó›·˜] ÙÔÓ 11Ô ·ÈÒÓ· ıÚ˘ÌÌ·Ù›˙ÂÈ ÙËÓ ÎÚ·ÙÈ΋
ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ Ô˘ Â›Ó·È Û˘Ó˘Ê·Ṳ̂ÓË Ì ÙË ıÚËÛΛ· ÙÔ˘ ηÈ
·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ ÂÚÈ¤ÙÂÈ· Ù˘ Ï‹ÚÔ˘˜ ·Ó·‰›ψÛ˘ Ù˘
ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ·˜ ÙfiÛÔ ÛÙ· ¯·ÌËÏ¿ fiÛÔ Î·È ÛÙ· ˘„ËÏ¿ Â›‰· Ù˘
ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ Î·È ÔÏÈÙÈ΋˜ ˙ˆ‹˜ Î·È —fiˆ˜ ϤÂÈ Ô ÕÚ·‚·˜ ̤ÓÙÔÚ¿˜ Ì·˜
[πÌÓ ·Ï-÷ٛÌ]— ·Ê‹ÓÂÈ ÙÔÓ Ú›ÁÎÈ· ÙÔ˘ ÛÎfiÙÔ˘˜ Ó· ÙÔÓ ·ÔÏ·Ó‹ÛÂÈ
ÛÙËÓ ·Ó¿ÏË„Ë Ù˘ ·Ú¯ËÁ›·˜. °È· ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ·˘ÙÔ‡˜ ·ÔÙÂÏ› ηٿ
οÔÈÔÓ ÙÚfiÔ Úfi‰ÚÔÌÔ Ù˘ ·Ó·Á¤ÓÓËÛË˜Ø Ô ÎfiÛÌÔ˜ ÙÔ˘, ÙˆÓ ÎÚ·Ùȉ›ˆÓ
ÙÔ˘ 11Ô˘, 12Ô˘ Î·È 13Ô˘ ·ÈÒÓ·, ÌÔÈ¿˙ÂÈ Ì ÂΛÓÔÓ Ù˘ πÙ·Ï›·˜ ÙÔ˘ 14Ô˘ ηÈ
15Ô˘ ·ÈÒÓ·» (W. Hoenerbach [54.07], ÛÂÏ. 293). ∏ ÔÏÈÙÈο ‰È·Û·Ṳ̂ÓË
¯ÂÚÛfiÓËÛÔ˜ ¤ÁÈÓ ‡ÎÔÏË Ï›· ÁÈ· ÙȘ ‰˘Ó·ÛÙ›˜ ÙˆÓ µÂÚ‚¤ÚˆÓ ÙÔ˘
ª·ÚfiÎÔ˘, ÙÔ˘˜ ∞ÏÌÔÚ·‚›‰Â˜ (1086) Î·È ÙÔ˘˜ ∞ÏÌÔ¯¿‰Â˜ (1145) ‰ÈfiÙÈ
Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ÍÂΛÓËÛÂ Ë reconquista: ÙÔ ∆ÔϤ‰Ô ¤ÁÈÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi ÙÔ 1085
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 5
149
Î·È Ù¤ÙÔÈÔ ·Ú¤ÌÂÈÓ ·ÎfiÌË Î·È ÌÂÙ¿ ÙËÓ ‹ÙÙ· ÙÔ˘ ∞ÏÊfiÓÛÔ˘ ™∆′ Ù˘
∫·ÛÙ›Ï˘ Î·È Ù˘ §ÂfiÓ ·fi ÙÔÓ ·ÏÌÔÚ·‚›‰Ë °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê ÈÌÓ ∆·ÛÔ˘Ê›Ó ÛÙË
£·Ï¿Î· (1086). ∆ÂÏÈο ÔÈ ∞ÏÌÔ¯¿‰Â˜ ·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó· ˘Ô¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó
ÌÂÙ¿ ÙËÓ ‹ÙÙ· ÛÙÔ §·˜ ¡¿‚·˜ ‰Â ∆ÔÏfiÛ· (1212) Î·È Ó· ÂÁηٷÏ›„Ô˘Ó
ۯ‰fiÓ fiÏË ÙËÓ πÛ·Ó›· ÛÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Â·Ó·ÎÙËÙ¤˜ (Ë ∫fiÚ‰Ô‚· ¤ÂÛÂ
ÙÔ 1236, Ë ™Â‚›ÏË ÙÔ 1248). ªfiÓÔ ÛÙËÓ ÔÚÂÈÓ‹ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ °Ú·Ó¿‰·˜
‰È·Ù‹ÚËÛ·Ó ÔÈ ¡·ÛÚ›‰Â˜ (1230-1492) ¤Ó· Ô¯˘Úfi ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì Î·È ÙÔ˘
ÈÛ·ÓÔ˚ÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡. ∏ ∞Ï¿ÌÚ· (·Ú·‚Èο: ·Ï-÷ÌÚ¿, «ÙÔ
ÎfiÎÎÈÓÔ Î¿ÛÙÚÔ») ÛÙË °Ú·Ó¿‰· ·ÔÙÂÏ› ÙÔ ÌfiÓÈÌÔ ‰È·ÎÚÈÙÈÎfi ÁÓÒÚÈÛÌ·
·˘Ù‹˜ Ù˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›·˜ ¿ÓıËÛ˘. ªfiÏȘ ÙÔ 1492 Ô ºÂÚ‰ÈÓ¿Ó‰Ô˜ Î·È Ë
πÛ·‚¤ÏÏ·, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Ì ÙÔ Á¿ÌÔ ÙÔ˘˜ ›¯·Ó ÂÓÒÛÂÈ ÙË ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ πÛ·Ó›·,
ÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·˜ ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚ›· ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜
¤‚·Ï·Ó Ù¤ÏÔ˜ Û ÌÈ· ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛË ·ÈÒÓˆÓ.

‚. µfiÚÂÈÔ˜ ∞ÊÚÈ΋

™ÙÔ ª·ÁÎÚ¤Ì —ÙË ‰˘ÙÈ΋ µfiÚÂÈÔ ∞ÊÚÈ΋ ·fi ÙËÓ ∫˘ÚËÓ·˚΋ ̤¯ÚÈ ÙÔÓ
∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi— ÔÈ ÔÚÔÛÂÈÚ¤˜ ÙÔ˘ ÕÙÏ·ÓÙ· Ì ÙȘ ÚÔÛΛÌÂÓ˜ ˙ÒÓ˜ ÂÚ‹ÌÔ˘
Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜ ™·¯¿Ú·˜ ÚfiÛÊÂÚ·Ó ÛÙȘ Ê˘Ï¤˜ ÙˆÓ µÂÚ‚¤ÚˆÓ ÙË ‚¿ÛË ÁÈ·
Û˘Ó¯‹ ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ ÕÚ·‚˜ ηٷÎÙËÙ¤˜ ÎÈ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙȘ
ÈÌÂÚÈ·ÏÈÛÙÈΤ˜ ‰ÈÂΉÈ΋ÛÂȘ ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘. ∆ÂÏÈο, ÂÍÈÛÏ·ÌÈṲ̂Ó˜
‰˘Ó·ÛÙ›˜ µÂÚ‚¤ÚˆÓ ‰È·‰¤¯ÙËÎ·Ó ÙÔ˘˜ ÕÚ·‚˜ ‰ÈÔÈÎËÙ¤˜ Î·È ÂÌ›Úˉ˜
Î·È ¤ÁÈÓ·Ó Î‡ÚÈÔÈ ÔÏfiÎÏËÚÔ˘ ÙÔ˘ ª·ÁÎÚ¤Ì.
√È µ¤Ú‚ÂÚÔÈ ∑ÂÓ¿Ù· Ù˘ ∆ÚÈÔÏ›Ùȉ·˜ ‹Ù·Ó ÔÈ ÚÒÙÔÈ Ô˘ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó
ÙÔÓ ∞ÌÓÙ·ÏÏ¿¯ ÈÌÓ πÌ¿ÓÙ, Ô ÔÔ›Ô˜, Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ ÚfiÙ˘Ô ÙÔ˘
«‰È·¯ˆÚÈÛÌÔ‡» ÙˆÓ Ã·ÚÈÙ˙ÈÙÒÓ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ ËÁÂÌÔÓ›· ÙˆÓ AÚ¿‚ˆÓ
∫Ô˘Ú¿È˜ ηٿ ÙËÓ ÚÒÈÌË ÈÛÏ·ÌÈ΋ ÂÚ›Ô‰Ô, ˘ÂÚ·Û›ÛÙËΠÙÔ ‰Èη›ˆÌ·
fiÏˆÓ ÙˆÓ ÔÚıfi‰ÔÍˆÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ Ó· ÂÎϤÁÔÓÙ·È ÛÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ÈÌ¿ÌË.
∆Ô ‰fiÁÌ· ÙÔ˘, Ë ÈÌ·ÓÙ›ÁÈ·, ‰È·‰fiıËΠ‹‰Ë ηٿ ÙÔÓ 8Ô ·ÈÒÓ· ÛÙȘ
ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ Ê˘Ï¤˜ Ù˘ µfiÚÂÈ·˜ ∞ÊÚÈ΋˜. øÛÙfiÛÔ, ÔÈ ÚÒÙÔÈ Ô˘
·Ó¤Ï·‚·Ó ÙËÓ ËÁÂÌÔÓ›· ÔÏfiÎÏËÚ˘ Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ ‹Ù·Ó ÔÈ º·ÙÈÌ›‰Â˜, ÔÈ
Â›‰ÔÍÔÈ ÌÓËÛÙ‹Ú˜ Ù˘ «ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈ΋˜» ÈÛÌ·‘ÈÏ›ÁÈ·, Ë ÔÔ›· ÂÈÛÌ·ÙÈο
˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ ÙË ıÂ˚΋ ÊÒÙÈÛË Î·È ÙÔ ¯¿ÚÈÛÌ· ·ÓÙ› Ù˘ ·Ï‹˜ ‰È·‰Ô¯‹˜ ÙÔ˘
¶ÚÔÊ‹ÙË. ªÂ ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙˆÓ ∫Ô˘Ù¿Ì·, ÙˆÓ ÂÁηÙÂÛÙËÌ¤ÓˆÓ µÂÚ‚¤ÚˆÓ Ù˘
∂Ï¿ÛÛÔÓÔ˜ ∫·‚˘Ï›·˜, ˘¤Ù·Í·Ó ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 10Ô˘ ·ÈÒÓ· ‰È·‰Ô¯Èο ÙÔ˘˜
∞ÁÏ·‚›‰Â˜ (πÊÚÈΛÁÈ·: ∆˘ÓËÛ›· Î·È ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∞ÏÁÂÚ›·), ÙÔ˘˜ ƒÔ˘ÛÙ·Ì›‰Â˜
(‰˘ÙÈ΋ ∞ÏÁÂÚ›·) Î·È ÙÔ˘˜ πÓÙÚÈÛ›‰Â˜ (ª·ÚfiÎÔ). º˘ÛÈο ·fi ÙËÓ Î·ÙÔÈÓ‹
ÚˆÙÂ‡Ô˘Û¿ ÙÔ˘˜, ÙÔ ∫¿ÈÚÔ, ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÂϤÁ¯Ô˘Ó ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈο
ÙËÓ ·ÒÙ·ÙË ¢‡ÛË.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
150
™ÙËÓ πÊÚÈΛÁÈ· (Ì ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÙÔ ∫·˚ÚÔ˘¿Ó) ÔÈ ∑ÈÚ›‰Â˜ (·fi ÙÔ˘˜
µÂÚ‚¤ÚÔ˘˜ ™·Ó¯¿Ù˙·), ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Ì¤¯ÚÈ ÙfiÙ ‹Ù·Ó ÊfiÚÔ˘ ˘ÔÙÂÏ›˜ ÙˆÓ
º·ÙÈÌȉÒÓ, ‰È·Î‹Ú˘Í·Ó ÂÎ Ó¤Ô˘ ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘ 11Ô˘ ·ÈÒÓ· ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘
¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ (1049). H ηٷÛÙÚÔÊ‹ Ô˘ ÚÔοÏÂÛ·Ó Ù·
·ÓÙ›ÌÂÙÚ· ÙˆÓ º·ÙÈÌȉÒÓ ÌfiÓÔ Ì ÙËÓ ÂȉÚÔÌ‹ ÙˆÓ ªÔÁÁfiÏˆÓ ÌÔÚ› Ó·
Û˘ÁÎÚÈı›: ∞Ú·‚ÈΤ˜ Ê˘Ï¤˜ ÙˆÓ ÃÈÏ¿Ï Î·È ™Ô˘Ï¿ÈÌ Î·Ù¢ı‡ÓıËÎ·Ó ·fi
ÙËÓ ∫¿Ùˆ ∞›Á˘ÙÔ ÚÔ˜ Ù· ‰˘ÙÈο (ÙÔ 1057 η٤Ϸ‚·Ó ÙÔ ∫·˚ÚÔ˘¿Ó)
ÚÔηÏÒÓÙ·˜ ηٷÛÙÚÔʤ˜ Ô˘ ›¯·Ó ˆ˜ Û˘Ó¤ÂÈ· ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈ΋
Âڋ̈ÛË Î·È ÙËÓ ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈ΋ ÛÙÚÔÊ‹ ÚÔ˜ ÙÔ ÓÔÌ·‰ÈÛÌfi ÔÏÏÒÓ
ÂÚÈÔ¯ÒÓ ÙÔ˘ ÎÂÓÙÚÈÎÔ‡ ª·ÁÎÚ¤Ì, ·fi ÙËÓ ÔÔ›· ÌfiÓÔÓ ÔÈ
·Ú·ı·Ï¿ÛÛȘ fiÏÂȘ Áϛو۷Ó.
™˘Á¯ÚfiÓˆ˜, ÛÙÔ ª·ÚfiÎÔ ·Ó·‰‡ıËΠÌÈ· Ó¤· ‰‡Ó·ÌË: ™Ù· ÓfiÙÈ·
Û‡ÓÔÚ· ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì ·fi ÙË ª·˘ÚÈÙ·Ó›· ̤¯ÚÈ ÙËÓ Â΂ÔÏ‹ ÙÔ˘ ™ÂÓÂÁ¿ÏË ÔÈ
µ¤Ú‚ÂÚÔÈ ™·Ó¯¿Ù˙· Ù˘ ™·¯¿Ú·˜ ›¯·Ó ÔÏÂÌ‹ÛÂÈ ÁÈ· ÙËÓ ›ÛÙË Ì¤Û· ·fi
ÔÚÁ·ÓÒÛÂȘ —·Ú·‚Èο: ÚÈÌ¿Ù, ÂÍÔ‡ Î·È ÙÔ fiÓÔÌ¿ ÙÔ˘˜: ·Ï-
ªÔ˘Ú·ÌÈÙÔ‡Ó (ÈÛ·ÓÈο: Almorávides)— fiÌÔȘ Ì ÂΛӘ ÙˆÓ
ıÚËÛ΢ÙÈÎÒÓ Ù·ÁÌ¿ÙˆÓ. √ ÛÙÚ·ÙËÁfi˜ °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê ÈÌÓ ∆·ÛÔ˘Ê›Ó
(΢‚¤ÚÓËÛ ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 1061-1106) ÙÔ˘˜ Ô‰‹ÁËÛ ÚÔ˜ Ù· ‚fiÚÂÈ·,
η٤Ϸ‚ ÙÔ ª·ÚfiÎÔ (ÙÔ ÔÔ›Ô ‹Ú ÙÔ Â˘Úˆ·˚Îfi ÙÔ˘ fiÓÔÌ· ·fi ÙËÓ
ÚˆÙÂ‡Ô˘Û¿ ÙÔ˘˜ ª·Ú·Î¤˜, ÛÙË ‚fiÚÂÈ· Ï·ÁÈ¿ ÙÔ˘ À„ËÏÔ‡ ÕÙÏ·ÓÙ·) ηÈ
ÙËÓ ∞ÏÁÂÚ›· Î·È ÙÂÏÈο, ÌÂÙ¿ ·fi ÙËÓ ÂÈÙ˘¯Ë̤ÓË ·ÓÙÂ›ıÂÛË ÂÓ¿ÓÙÈ·
ÛÙÔ˘˜ reconquistadores (1086), ηٿÊÂÚ ӷ ‰È·‰Â¯ı› ÙÔ˘˜ √˘Ì·ÁÈ¿‰Â˜
ÛÙËÓ πÛ·Ó›·. ∏ Û˘ÓÙËÚËÙÈ΋ ·˘ÛÙËÚfiÙËÙ· Î·È Ë ¿Î·ÌÙË ÚÔۋψÛË ÛÙÔ
ÓfiÌÔ Ù˘ Ì·ÏÈÎÈÙÈ΋˜ Û¯ÔÏ‹˜ ÙÔ˘ ‰Èη›Ô˘ ÙËÓ ÔÔ›· Ù‹ÚËÛ·Ó ÔÈ
∞ÏÌÔÚ·‚›‰Â˜ ÛÙËÓ ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ¿ ÙÔ˘˜, ÂÌfi‰ÈÛ·Ó ÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·Ó·Ó¤ˆÛË
Î·È ‹Úı·Ó Û ۇÁÎÚÔ˘ÛË Ì ÙÔ ‰È·ÊÔÚÂÙÈÎfi ÙÚfiÔ ˙ˆ‹˜ Ô˘ ˘ÈÔı¤ÙËÛ Ë
·ÓÒÙÂÚË Ù¿ÍË. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘ÙfiÓ Ë ‰˘Ó·ÛÙ›· Ô˘ ÙÔ˘˜ ‰È·‰¤¯ıËΠÛÙÔ
ª·Ú·Î¤˜ ·ÔÙÂÏ› ÛÙËÓ Ô˘Û›· ¤Ó· ΛÓËÌ· ‰È·Ì·ÚÙ˘Ú›·˜ ηÈ
ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘. √ È‰Ú˘Ù‹˜ Ù˘, ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÈÌÓ ∆ԇ̷ÚÙ (¤ı·Ó ÙÔ
1130), ÚÔ·Á¿Ó‰ÈÛ ÛÙÔ˘˜ ‚ÂÚ‚¤ÚÔ˘˜ ª·ÛÌÔ‡ÓÙ· ÙÔ˘ ÕÙÏ·ÓÙ· ÙËÓ
·Ó·Ó¤ˆÛË Ù˘ ηı·Ú‹˜ ›ÛÙ˘ Î·È ÙÔ˘ ¢Û‚ԇ˜ ÙÚfiÔ˘ ˙ˆ‹˜ ηÈ
·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÙËΠ·fi ·˘ÙÔ‡˜ —Ô˘ ·ÔηÏÔ‡ÓÙ·Ó ϤÔÓ ·Ï-
ªÔ˘Ô˘·¯¯ÈÓÙÔ‡Ó, ‰ËÏ·‰‹ ÔÌÔÏÔÁËÙ¤˜ Ù˘ ıÂ˚΋˜ ÂÓfiÙËÙ·˜ (ÈÛ·ÓÈο:
∞ÏÌÔ¯¿‰Â˜)— ˆ˜ Ô ·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓÔ˜ Ì¿¯ÓÙÈ. Àfi ÙÔÓ ∞ÌÓÙ·ÏÌÔ˘’Ì›Ó (1130-
63) fi¯È ÌfiÓÔÓ ˘ÂÚ›Û¯˘Û·Ó ÛÙÔ ª·ÚfiÎÔ Î·È ÙËÓ ÈÛÏ·ÌÈ΋ πÛ·Ó›· (1145),
·ÏÏ¿ η٤Ϸ‚·Ó Î·È ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔ ª·ÁÎÚ¤Ì ̤¯ÚÈ ÙËÓ ∆ÚÈÔÏ›Ùȉ·.
ªÂÙ¿ ÙËÓ ˘Ô¯ÒÚËÛË ÙˆÓ ∞ÏÌÔ¯¿‰ˆÓ ·fi ÙËÓ πÛ·Ó›· ÙÔ 13Ô ·ÈÒÓ·,
Ë µfiÚÂÈÔ˜ ∞ÊÚÈ΋ ‰È·Ï‡ıËΠÂÎ Ó¤Ô˘. √È ª¿ÓÔ˘ ª·Ú›Ó (ª·ÚÈÓ›‰Â˜, ÌÈ·
Ê˘Ï‹ ÙˆÓ ∑ÂÓ¿Ù·) ÂÈÛ¤‚·Ï·Ó ·fi ÙË ™·¯¿Ú· ÛÙÔ ª·ÚfiÎÔ, ÙÔ 1248
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 5
151
¤Î·Ó·Ó ÙÔ ºÂ˜ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û¿ ÙÔ˘˜ Î·È ÙÔ 1269 η٤Ϸ‚·Ó ÙÔ ª·Ú·Î¤˜.
™ÙËÓ ∆˘ÓËÛ›· Î·È ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∞ÏÁÂÚ›· ÔÈ Ã·ÊÛ›‰Â˜, ‰ÈÔÈÎËÙ¤˜ ÙˆÓ
∞ÏÌÔ¯¿‰ˆÓ, ‰È·Î‹Ú˘Í·Ó ÙÔ 1237 ÙËÓ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· ÙÔ˘˜. TÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ¿
ÙÔ˘˜ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó Î·È ÔÈ ∞ÌÓÙ·ÏÔ˘·ÓÙ›‰Â˜ ÙÔ˘ ∆ÏÂÌÛ¤Ó (1236-1554,
ÂÎÙÔ›ÛÙËÎ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ª·ÚÈÓ›‰Â˜ ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 1337-59). T¤ÏÔ˜, ÂÓÒ ÛÙÔ
ª·ÚfiÎÔ ·fi ÙÔ 1549 ΢‚¤ÚÓËÛÂ Ô Ô›ÎÔ˜ ÙˆÓ ™Ô˘Ú·Ê¿ (™·Ú›Ê˜,
·fiÁÔÓÔÈ Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÊ‹ÙË), Ô˘ ΢Úȷگ› ̤¯ÚÈ Î·È
Û‹ÌÂÚ·, ÙÔ ˘fiÏÔÈÔ ª·ÁÎÚ¤Ì ·Ú¤ÌÂÈÓ ˘fi ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋
ÂÈ΢ÚÈ·Ú¯›· ·fi ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ· ̤¯ÚÈ ÙË Á·ÏÏÈ΋ ·ÔÈÎÈÔÎÚ·Ù›·.

5. ∞›Á˘ÙÔ˜

∏ ∞›Á˘ÙÔ˜, Ë ÔÔ›· ηٷÎÙ‹ıËÎÂ Î·È ‰ÈÔÈ΋ıËΠ·fi ÙË ™˘Ú›· Ì ÙËÓ

·ÏÈ¿ ‰ÈÔ›ÎËÛ‹ Ù˘, ÙËÓ ÚÔÛ·ÚÌÔṲ̂ÓË ÛÙȘ ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ ··ÈÙ‹ÛÂȘ Ù˘
‰ȿ‰·˜ ÙÔ˘ ¡Â›ÏÔ˘, ‰È·Ù‹ÚËÛÂ Î·È ˘fi ÙÔ πÛÏ¿Ì ÙÔÓ È‰È·›ÙÂÚÔ ÙÚfiÔ
˙ˆ‹˜ Ù˘. ◊‰Ë Ô Õ¯Ì·ÓÙ ÈÌÓ ∆Ô˘ÏÔ‡Ó, ¤Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ Â·Ú¯È·ÎÔ‡˜
‰ÈÔÈÎËÙ¤˜ Ù˘ ÚÒÈÌ˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ, ηٿÊÂÚ ӷ ·ÓÙÈÛÙ·ı›
ÛÙȘ ÂÓÙÔϤ˜ Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘ Î·È Ó· ÂÂÎÙ›ÓÂÈ ÙËÓ ·˘ÙÔÓÔÌ›· ÙÔ˘ ̤¯ÚÈ ÙË
™˘Ú›·. ∫·È ÛÙÔ˘˜ ÂfiÌÂÓÔ˘˜ ·ÈÒÓ˜ ÔÈ ËÁÂÌfiÓ˜ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ ÂÙ‡¯·ÈÓ·Ó
¿ÓÙ· Ó· ÂÓÒÓÔ˘Ó ˘fi ÙÔ Û΋ÙÚÔ ÙÔ˘˜ ÙËÓ ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË Î·È ÙË ™˘Ú›·. √È
º·ÙÈÌ›‰Â˜ ÍÂÎÈÓÒÓÙ·˜ ·fi ÙËÓ πÊÚÈΛÁÈ· (∆˘ÓËÛ›·) η٤Ϸ‚·Ó ÔÏfiÎÏËÚË
ÙË µfiÚÂÈÔ ∞ÊÚÈ΋. ∆Ô ¤ÙÔ˜ 969 ‰È·Î‹Ú˘Í·Ó ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÂÓfi˜
¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ÛÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ÛÈ›ÙË ÈÌ¿ÌË Ù‹˜ ÈÛÌ·‘ÈÏ›ÁÈ· Î·È ›‰Ú˘Û·Ó ÙÔ ∫¿ÈÚÔ
ÎÔÓÙ¿ ÛÙÔ ·ÏÈfi Ô¯˘Úfi ºÔ˘ÛÙ¿Ù. •ÂÎÈÓÒÓÙ·˜ ·fi ÂΛ η٤Ϸ‚·Ó ÙËÓ
πÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì Î·È ÙË ¢·Ì·ÛÎfi, ·ÎfiÌË Î·È ÙË ª¤Îη Î·È ÙË ªÂ‰›Ó·,
ÂÎÙfiÈÛ·Ó ÙÔ˘˜ ÷ÌÓÙ·Ó›‰Â˜ (ÕÚ·‚˜ ·fi ÙËÓ ·ÏÈ¿ ÂÁηÙÂÛÙË̤ÓË Ê˘Ï‹
ÙˆÓ ∆·ÁÎÏ›Ì) ÛÙÔ Ã·Ï¤È Î·È ÙË ªÔÛÔ‡ÏË Î·È ÙÂÏÈο ·›ÏËÛ·Ó ÙË
µ·Á‰¿ÙË. ∆ËÓ ·ÓÙÂ›ıÂÛË ÛÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ÛÔ˘ÓÈÙÈÎÔ‡ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ·Ó¤Ï·‚·Ó
ÔÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ‚·ÛÈÏ›˜ ÙˆÓ TÔ˘ÚÎ̤ÓÈˆÓ ¤ÊÈˆÓ ÓÔÌ¿‰ˆÓ ·fi ÙËÓ
∞Ó·ÙÔÏ‹, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÙÔÓ 11Ô ·ÈÒÓ· ›¯·Ó ηٷϿ‚ÂÈ ·Ú¯Èο ÙÔ πÚ¿Ó Î·È
ÌÂÙ¿ ÙÔ πÚ¿Î Î·È ·fi ÂΛ ÂÈÙ¤ıËÎ·Ó ÚÔ˜ Ù· ‰˘ÙÈο: ÔÈ Î·Ù·ÎÙËÙ¤˜ Ù˘
µ·Á‰¿Ù˘, ÔÈ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔÈ, Î·È ÔÈ ‰ÈÔÈÎËÙ¤˜ ÙÔ˘˜ ÂÎÙfiÈÛ·Ó ÙÔ˘˜ º·ÙÈÌ›‰Â˜
·fi ÙË ™˘Ú›·Ø ˆÛÙfiÛÔ, ÙÔ 12Ô ·ÈÒÓ· Ô ÎÔÈÓfi˜ ΛӉ˘ÓÔ˜ Ô˘ ÚÔÂÚ¯fiÙ·Ó
·fi ÙÔ˘˜ ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜ Ì›ˆÛ ÙËÓ ÂÓ‰Ô˚ÛÏ·ÌÈ΋ ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛË.
ªfiÓÔÓ Ô ÂÚ›ÊËÌÔ˜ ™·Ï·¯·ÓÙÓÙ›Ó (™·Ï·ÓÙ›Ó, 1171-93), fiÙ·Ó ‹Ù·Ó
·ÎfiÌ· ÛÙÚ·ÙËÁfi˜ ÙˆÓ ∑·ÓÁÎȉÒÓ ÛÙÔ Ã·Ï¤È, ¤ıÂÛ ٤ÚÌ· ÛÙËÓ
΢ÚÈ·Ú¯›· ÙˆÓ º·ÙÈÌȉÒÓ ÛÙÔ ∫¿ÈÚÔ (1171), ›‰Ú˘Û ÛÙË ı¤ÛË ÙÔ˘˜ ÙËÓ
·˘ÙfiÓÔÌË ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ ∞ÁÈÔ˘ÌȉÒÓ ÎÈ ¤‰ÈˆÍ ÙÔ˘˜ ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜ ·fi
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
152
ÙËÓ πÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì ÙÔ 1187. ∏ ÂÈÚËÓÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ ÙˆÓ ‰È·‰fi¯ˆÓ ÙÔ˘ ›¯Â ˆ˜
·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·, ÌÂÙ¿ ·fi Ì·ÎÚÔ¯ÚfiÓÈÔ˘˜ ÔϤÌÔ˘˜, ÙË Ó¤· ¿ÓıËÛË Ù˘
ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜ Î·È ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘ Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ, fï˜ ÔÈ
ÂÛˆÙÂÚÈΤ˜ ÙÔÈΤ˜ ‰ÈÂÓ¤ÍÂȘ ÂÍ·Ûı¤ÓÈÛ·Ó ÙË ‰˘Ó·ÛÙ›· ‹‰Ë ηٿ ÙË
ÁÂÓÈ¿ ÙˆÓ ÂÁÁÔÓÒÓ ÙÔ˘ ™·Ï·ÓÙ›Ó. ∆ÂÏÈο, ÙÔ˘˜ ‰È·‰¤¯ıËÎ·Ó ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÔÈ
ÛÙÚ·ÙËÁÔ› ÙˆÓ ∞ÁÈÔ˘ÌȉÒÓ, ÔÈ ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔÈ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‰ÈÔ›ÎËÛ·Ó ÌÂ
ÛÙÈ‚·ÚfiÙËÙ·, ÛÙ·Ì¿ÙËÛ·Ó ·ÎfiÌË Î·È ÙË ÊÔ‚ÂÚ‹ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ªÔÁÁfiψÓ
ÛÙË ÓfiÙÈ· ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË (1260) Î·È ÂÎÙfiÈÛ·Ó ÔÚÈÛÙÈο ÙÔ˘˜ ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜
·fi ÙË ‚fiÚÂÈ· ™˘Ú›·. ∆Ô ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙˆÓ ª·ÌÂÏÔ‡ÎˆÓ Ô˘ ȉڇıËΠ·fi ÙÔ
Â›ÏÂÎÙÔ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ÛÒÌ· ÙˆÓ TÛÂÚΤ˙ˆÓ Î·È KÈÙÛ¿ÎˆÓ (ÎÔ˘Ì¿ÓˆÓ)
‰Ô‡ÏˆÓ (·Ú·‚Èο: Ì·ÌÏÔ‡Î) ÙÔ ÔÔ›Ô Ì¤Ûˆ ÙˆÓ ÙÈÌ·Ú›ˆÓ Ì ÙË ÌÔÚÊ‹
Ì›ÛıˆÛ˘ ÊfiÚˆÓ (ÈÎÙ¿) ›¯Â ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ÌÈ· ÛÙ·ıÂÚ‹ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ‚¿ÛË,
·ÔÙ¤ÏÂÛ ÙÔ ϤÔÓ ÈÛ¯˘Úfi Î·È ·ÎÌ¿˙ÔÓ ÎÚ¿ÙÔ˜ Ù˘ ∂ÁÁ‡˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ·fi
Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 13Ô˘ ̤¯ÚÈ ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·.
√È ™‡ÚÈÔÈ Î·È ÔÈ ∞ÈÁ‡ÙÈÔÈ Î·ÙfiÚıˆÛ·Ó ÙÂÏÈο ÙÔÓ 20fi ·ÈÒÓ· Ó·
ȉڇÛÔ˘Ó Ù· ‰Èο ÙÔ˘˜ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ÎÚ¿ÙË, ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ ‰È·‰fi¯Ô˘˜ ÙˆÓ
ª·ÌÂÏԇΈÓ, ÙÔ˘˜ ÔıˆÌ·ÓÔ‡˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜. øÛÙfiÛÔ, ·ÎfiÌË Î·È Ë ‚Ú·¯‡‚È·
Eӈ̤ÓË ∞Ú·‚È΋ ¢ËÌÔÎÚ·Ù›· (1958-61) ηٿÊÂÚ ӷ ‚ÚÂÈ ·ÏÈ¿
ÈÛÙÔÚÈο ÎÔÈÓ¿ ÛËÌ›· ·Ó·ÊÔÚ¿˜ ÙˆÓ ∞Ú¿‚ˆÓ Ù˘ ∂‡ÊÔÚ˘ ∏ÌÈÛÂÏ‹ÓÔ˘.

6. πÚ¿Ó

√ ÈÚ·ÓÈÎfi˜ ¯ÒÚÔ˜ ›¯Â ÂÍ·Ú·‚ÈÛÙ› ÌfiÓÔ ÂÈÊ·ÓÂȷο. ∞˘Ùfi ÔÊÂÈÏfiÙ·Ó

‚¤‚·È· ÛÙËÓ ¤ÎÙ·Û‹ ÙÔ˘, ·ÏÏ¿ Î·È ÛÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ë ‰ÚÔÌ¿‰· ÙˆÓ AÚ¿‚ˆÓ
µÂ‰Ô˘›ÓˆÓ ‰ÂÓ ÌÔÚÔ‡Û ӷ ÂÈ‚ÈÒÛÂÈ ÛÙÔ ¯ÂÈÌÂÚÈÓfi „‡¯Ô˜ ÙÔ˘ „ËÏÔ‡
ÔÚÔ‰›Ô˘. ∂˘ı‡˜ ÂÍ·Ú¯‹˜ ÔÈ Î·Ù·ÎÙËÙ¤˜ ‹Ù·Ó ˘Ô¯Úˆ̤ÓÔÈ Ó·
·Û΋ÛÔ˘Ó ÙËÓ ËÁÂÌÔÓ›· ÙÔ˘˜ ÛÂ Û˘ÌÌ·¯›· Ì ÙÔ˘˜ ÙÔÈÎÔ‡˜ ¢ÁÂÓ›˜ Ù˘
˘·›ıÚÔ˘. ◊‰Ë ·fi ÙÔÓ 9Ô ·ÈÒÓ· Â·Ú¯È·ÎÔ› ‰ÈÔÈÎËÙ¤˜ Î·È ÛÊÂÙÂÚÈÛÙ¤˜
ÂÍÂÏ›ÛÛÔÓÙ·È Û ·˘ÙfiÓÔÌÔ˘˜ ËÁÂÌfiÓ˜. √È ¿ÔÈÎÔÈ ÙÔ˘ ÃÔÚ·Û¿Ó Â›¯·Ó
Û˘Ì‚¿ÏÂÈ ÛÙËÓ ÂÈÙ˘¯›· Ù˘ Â·Ó¿ÛÙ·Û˘ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓØ ÛÙËÓ ›‰È· ·˘Ù‹
Â·Ú¯›· Ô ¯·Ï›Ê˘ ·Ï-ª·’ÌÔ‡Ó (813-33) ÚÔÂÙԛ̷Û ÙËÓ ÙÒÛË ÙÔ˘
·‰ÂÚÊÔ‡ Î·È ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘ ÙÔ˘ ·Ï-∞Ì›Ó Î·È ÙËÓ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÛÙË µ·Á‰¿ÙË,
·ÏÏ¿ Ï›Á· ¯ÚfiÓÈ· ·ÚÁfiÙÂÚ· Ô ‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ ∆¿¯ÈÚ (821-2) ¤ÁÈÓÂ
Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˜. °È· fiÛÔ ‰È¿ÛÙËÌ· Ë ‰‡Ó·ÌË ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘
·Ú¤ÌÂÓ ÈÛ¯˘Ú‹, ˘‹Ú¯Â Ë ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· Ó· ηٷÔÏÂÌËıÔ‡Ó ÔÈ ‰È·ÚÎÒ˜
·Ó·˙ˆ˘ÚÔ‡ÌÂÓ˜ ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ, ÔÈ Ôԛ˜ Û˘Ó‰‡·˙·Ó ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ¤ÓÙ·ÛË
Ì ÙËÓ ÈÚ·ÓÔ-ÈÛÏ·ÌÈ΋ ·›ÚÂÛË. ™ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi fï˜ ÙÔ˘ 9Ô˘ ·ÈÒÓ· ÔÈ
¯·Ï›Êˉ˜ ÙÔ˘ πÚ¿Î ¤¯·Û·Ó ÙËÓ ··Ú·›ÙËÙË ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË. √È Û˘ÌÌÔڛ˜ ÙÔ˘
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 5
153
«Ã·ÏΈ̷ٿ» °È·‘ÎÔ‡Ì ÈÌÓ §¿ÈÙ Û‡ÓÙÔÌ· η٤Ϸ‚·Ó ÙÔ ™ÈÛÙ¿Ó Î·È ÙÔ
873 Î˘Ú›Â˘Û·Ó ÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó. ∏ ÈÚ·ÓÈ΋ ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ ™·Ì·ÓȉÒÓ
΢ÚÈ¿Ú¯ËÛ ÛÙËÓ ªÔ˘¯¿Ú· (ÙËÓ ÚˆÙ‡ÛÔ˘Û· Ù˘ ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹˜), ÙË
º·ÚÁοӷ Î·È ÙË ™·Ì·ÚÎ¿Ó‰Ë Î·È ·fi ÙÔ 900 ·ÎfiÌË Î·È ÛÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó, ˆ˜
ÈÛÙÔ› ÌÂÓ ·ÏÏ¿ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔÈ Ô·‰Ô› ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· Ù˘
˘ÂÚ¿ÛÈÛ˘ Î·È ‰È¿‰ÔÛ˘ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡˜ Ï·Ô‡˜ Ù˘
·ÛÈ·ÙÈ΋˜ ÛÙ¤·˜. ™ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ·˘Ùfi ¿Ú¯ÈÛÂ Ë Ó¤· ¿ÓıËÛË Ù˘ ÂÚÛÈ΋˜
ÁÏÒÛÛ·˜ Î·È ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜. ∞fi ÙÔ˘˜ condottieri Ù˘ ÔÚÂÈÓ‹˜ ÂÚÈÔ¯‹˜ ÙÔ˘
¡Ù·˚Ï¿Ì ÛÙËÓ ∫·Û›· £¿Ï·ÛÛ· ÚÔ‹ÏıÂ Ô ÈÛ¯˘Úfi˜ Ô›ÎÔ˜ ÙˆÓ
ªÔ˘ÁȉÒÓ: ÔÈ ÙÚÂȘ ÁÈÔÈ ÙÔ˘ ªÔ‡ÁÈ· ÌÔÈÚ¿ÛÙËÎ·Ó ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ÙË ‰˘ÙÈ΋
¶ÂÚÛ›· Î·È ÙÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi ˘„›Â‰Ô (∆˙ÈÌ¿Ï, º·Ú˜-ÃÔ˘ÛÈÛÙ¿Ó, ∫ÈÚÌ¿Ó) ηÈ
Û˘ÌÌÂÙ›¯·Ó Ì ÂÈÙ˘¯›· ÛÙȘ Ì¿¯Â˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÛÙÔ πÚ¿Î (945), fï˜
Ô ÂÁÁÔÓfi˜ ÙÔ˘ ∞ÓÙÔ˘ÓÙ·ÓÙÓÙ¿Ô˘Ï· (949-83) ›‰Ú˘Û ¤Ó· ÈÚ·ÓÈÎfi ‚·Û›ÏÂÈÔ
ÙÔ ÔÔ›Ô Î·Ù¿ÓÙËÛ ̷ÚÈÔÓ¤Ù· ÙˆÓ ¯·ÏÈÊÒÓ Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘. ∏ ‰È·›ÚÂÛË ÙÔ˘
ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ Û ÌÈ· ·Ó·ÙÔÏÈ΋ Î·È ÌÈ· ‰˘ÙÈ΋ ÛÊ·›Ú·, Û ¤Ó·Ó
ÈÚ·ÓÈÎfi Î·È ¤Ó·Ó ·Ú·‚ÈÎfi ÎfiÛÌÔ ‹Ù·Ó ·ÌÂÙ¿ÎÏËÙË.
∏ ·˘ÙÔÓÔÌ›·, ˆÛÙfiÛÔ, ÈÚ·ÓÈÎÒÓ ‰˘Ó·ÛÙÂÈÒÓ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ‰ÂÓ Â›¯Â
ÌÂÁ¿ÏË ‰È¿ÚÎÂÈ·. ∆Ô˘ÚÎÌÂÓÈο ʇϷ ·fi ÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋ ∞Û›·, Ù· ÔÔ›·
›¯·Ó ·Ó·¯·ÈÙ›ÛÂÈ ‹‰Ë ÔÈ ™·Ì·Ó›‰Â˜ ÛÙÔÓ π·Í¿ÚÙË (™˘Ú ¡Ù·ÚÈ¿),
ÚÔÛËÏ˘Ù›ÛÙËÎ·Ó ÛÙÔ πÛÏ¿Ì, ‰È›ۉ˘Û·Ó ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ∞Û›· ηٿ ÌÂÁ¿Ï·
·̷ٷ, ˘ÈÔı¤ÙËÛ·Ó ÙÔÓ ÈÚ·ÓÈÎfi ÔÏÈÙÈÛÌfi Î·È ÙËÓ ÈÚ·ÓÈ΋ ÎÚ·ÙÈ΋
ÔÚÁ¿ÓˆÛË Î·È ˘¤Ù·Í·Ó ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 11Ô˘ ·ÈÒÓ· ÙË
ªÂÛÔÔÙ·Ì›·, ÙË ™˘Ú›· Î·È ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·: √È ∫·Ú·¯·Ó›‰Â˜ η٤Ϸ‚·Ó
ÙËÓ ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹ (ªÔ˘¯¿Ú· 992) Î·È ˘ÂÚ·Û›ÛÙËÎ·Ó ÙÔ πÛÏ¿Ì ÚÔ˜ Ù·
·Ó·ÙÔÏÈο. ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÛÎÏ¿‚ÔÈ ÙˆÓ ™·Ì·ÓȉÒÓ ·¤ÎÙËÛ·Ó ÈÛ¯˘Ú‹
·˘ÙÔÓÔÌ›· ÛÙË °¿˙Ó· (·Ó·ÙÔÏÈÎfi ∞ÊÁ·ÓÈÛÙ¿Ó) Î·È ·¤Û·Û·Ó ·fi ÙÔ˘˜
ÚÒËÓ Î˘Ú›Ô˘˜ ÙÔ˘˜ ÙȘ ÎÙ‹ÛÂȘ ‰˘ÙÈο ÙÔ˘ flÍÔ˘ ÛÙÔ ÃÔÚ·Û¿ÓØ ·fi ÙÔ˘˜
‚·ÛÈÏ›˜ ÙÔ˘ °ÎÔ˘ÚÁοÓÙ˙ ·¤Û·Û·Ó ÙÔ Â‡ÊÔÚÔ ÃÔÚ¿˙Ì ÛÙÔÓ flÍÔ
(1017) Î·È ·fi ÙÔ˘˜ ªÔ˘Á›‰Â˜ ÙÔ ƒ¤È Î·È ÙÔ Ã·Ì·ÓÙ¿Ó ÛÙË ‰˘ÙÈ΋
¶ÂÚÛ›·. ∞ÏÏ¿ Î·È ÔÈ °·˙Ó·‚›‰Â˜ Û‡ÓÙÔÌ· ·ÓÙÈηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó ·fi ÙÔ˘˜
™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˘˜ Ù˘ Ê˘Ï‹˜ ÙˆÓ √ÁÔ‡˙, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Ï›Á· ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ
ηٿÏË„Ë ÙÔ˘ ¡ÈÛ·Ô‡Ú (1038) η٤Ϸ‚·Ó ÙÔ ‰˘ÙÈÎfi πÚ¿Ó. √È
∆Ô˘ÚÎÔÌ¿ÓÔÈ Ì ÙȘ ÏËÛÙÚÈΤ˜ ÂȉÚÔ̤˜ ÙÔ˘˜ ÚÔˆı‹ıËÎ·Ó ÛÙÔÓ
∫·‡Î·ÛÔ, ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Î·È ÙËÓ ÕÓˆ ªÂÛÔÔÙ·Ì›·, fiÔ˘ ÔÈ
ÎÏÈÌ·ÙÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜ ÙÔ‡˜ ‹Ù·Ó ÔÈΛ˜. ∆ËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ÛÙ·ıÂÚfiÙËÙ·,
ˆÛÙfiÛÔ, ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ Â‰·ÊÈÎÒÓ Î·Ù·ÎÙ‹ÛÂˆÓ ÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛÂ Ô ∆ÔÁÚÔ‡Ï, Ô
ÂÁÁÔÓfi˜ ÙÔ˘ È‰Ú˘Ù‹ Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ™ÂÏÙ˙Ô‡Î, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙÔ 1055 ÂÈÛ¤‚·ÏÂ
ÛÙÔ πÚ¿Î —ˆ˜ «·ÂÏ¢ıÂÚˆÙ‹˜» ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË Ô˘ ·ÂÈÏÔ‡ÓÙ·Ó ·fi ÙËÓ
·›ÚÂÛË ÙˆÓ º·ÙÈÌȉÒÓ Î·È ˆ˜ Ô ·ÏËıÈÓfi˜ ËÁ¤Ù˘ ÛÙË µ·Á‰¿ÙË Î·Ù¿ ÙÔ
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
154
ÚfiÙ˘Ô ÙˆÓ ªÔ˘ÁȉÒÓ— Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ÛÙËÓ ∆˙·˙›Ú· Î·È ÙË ™˘Ú›·. ™ÙË
Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ë Ó›ÎË ÙÔ˘ ÛÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ ∞Ï-∞ÚÛÏ¿Ó Â› ÙÔ˘
‚˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ƒˆÌ·ÓÔ‡ ¢ÈÔÁ¤ÓË ¢′ ÛÙÔ ª·Ï·˙ÁΛÚÓÙ
(ª¿Ù˙ÈÎÂÚÙ, 1071) ¿ÓÔÈÍ ÛÙÔ˘˜ TÔ˘ÚÎ̤ÓÈÔ˘˜ ÓÔÌ¿‰Â˜ ÙÔ ‰ÚfiÌÔ ÁÈ· ÙË
ªÈÎÚ¿ ∞Û›·.
√È ∆Ô˘ÚÎÔÌ¿ÓÔÈ, Û ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙÔ˘˜ ÕÚ·‚˜, Û˘Ó¿ÓÙËÛ·Ó ÛÙÔ πÚ¿Ó,
ÛÙȘ ıÂÚÈÓ¤˜ ‚ÔÛΤ˜ ÙÔ˘ ˘„›‰Ԣ Î·È Ù· ¯ÂÈÌ·‰È¿ ÙˆÓ ‰ȿ‰ˆÓ, ¤Ó·
ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÙÔ ÔÔ›Ô ·ÓÙ·ÔÎÚÈÓfiÙ·Ó ÛÙȘ ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘˜ Û˘Óı‹Î˜ ‰È·‚›ˆÛ˘
Î·È ÛÙÔ ÔÔ›Ô ÌÔÚÔ‡Û ӷ ˙‹ÛÂÈ Ë Î·Ì‹Ï· ÙÔ˘˜ (ÌÈ· ‰È·ÛÙ·‡ÚˆÛË Ù˘
‚·ÎÙÚÈ·Ó‹˜ η̋Ϸ˜ Ì ÙË ıËÏ˘Î‹ ‰ÚÔÌ¿‰·). ŒÙÛÈ ÍÂΛÓËÛ·Ó ÌÈ·
‰È·‰Èηۛ· ÓÔÌ·‰ÔÔ›ËÛ˘ ÙËÓ ÔÔ›· ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛ·Ó ÔÈ ªÔÁÁfiÏÔÈ. ∏
ηٷÛÙÚÔÊ‹ Ô˘ ÚÔͤÓËÛÂ Ë ÂȉÚÔÌ‹ ÙˆÓ ªÔÁÁfiÏˆÓ ‰ÂÓ Â›¯Â ˆ˜
ÌÔÓ·‰È΋ Û˘Ó¤ÂÈ· ÙËÓ Î·Ù¿Ï˘ÛË ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘ (1258).
ÕÏÏ·Í Â›Û˘ ÁÈ· ·ÈÒÓ˜ ÙÔ ÚfiÛˆÔ ÙÔ˘ ÈÚ·ÓÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘, ‰ÈfiÙÈ
·Ê¿ÓÈÛ ÔÈÎÔÓÔÌÈο ÙÔ˘˜ ·ÁÚfiÙ˜ ÂΛ fiÔ˘ ‰ÂÓ ˘‹Ú¯·Ó „ËϤ˜
ÔÚÔÛÂÈÚ¤˜ —fiˆ˜ ÔÈ Û˘Ì·Á›˜ fiÁÎÔÈ ÙÔ˘ ∞ÊÁ·ÓÈÛÙ¿Ó, Ô ∫·‡Î·ÛÔ˜ Î·È Ô
∂ÏÌÔ‡Ú˙ ÛÙËÓ ∫·Û›· £¿Ï·ÛÛ·— ÔÈ Ôԛ˜ ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó·
ÚÔÛʤÚÔ˘Ó Î·Ù·Ê‡ÁÈÔ Î·È ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ·ÓÙ›ÛÙ·Û˘. ªfiÓÔÓ Â‰Ò Î·È ÛÙ·
·ÛÙÈο ΤÓÙÚ· —πÛ·¯¿Ó, °È·ÛÓÙ, ∫ÈÚÌ¿Ó, ™›Ú·˙, ∆·˘Ú›‰·, ªÔ˘¯¿Ú·,
™·Ì·ÚοӉ˗ ‰È·Ê˘Ï¿¯ıËΠ·Ó¤ÁÁȯÙË Ë ÂÚÛÈ΋ ÁÏÒÛÛ· ηÈ
ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú·. ªÔÁÁÔÏÈΤ˜ ‰˘Ó·ÛÙ›˜ ΢ÚÈ¿Ú¯ËÛ·Ó ÛÙÔ πÚ¿Ó Ì¤¯ÚÈ Ù· Ù¤ÏË
ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ·: ÛÙËÓ ∆·˘Ú›‰· ÔÈ πϯ·Ó›‰Â˜, Ë ·ÙÚÈ¿ ÙÔ˘ ÃÈÔ‡ÏÂÁÎÈÔ˘
(ÙÔ˘ ηٷÎÙËÙ‹ Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘, Ë ÔÔ›· ‰fiıËΠ۠¤Ó·Ó ÊfiÚÔ˘ ˘ÔÙÂÏ‹ Ù˘
Û˘Óԉ›·˜ ÙÔ˘), ÔÈ ·fiÁÔÓÔ› ÙÔ˘ Î·È ‰È¿ÊÔÚÔÈ Ú›ÁÎÈ˜ Ù˘ Ê˘Ï‹˜, ÔÈ
ÔÔ›ÔÈ ÙÔÓ ‰È·‰¤¯ıËηÓ. ™ÙË ™·Ì·ÚÎ¿Ó‰Ë Î˘‚¤ÚÓËÛ ηÙfiÈÓ Ô Ô›ÎÔ˜ ÙÔ˘
∆ÈÌÔ‡Ú «ÙÔ˘ ∫Ô˘ÙÛÔ‡», Ô ÔÔ›Ô˜ ÍÂΛÓËÛ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 14Ô˘ ·ÈÒÓ· ÌÈ·
‰Â‡ÙÂÚË ÌÔÁÁÔÏÈ΋ ÂȉÚÔÌ‹ Î·È Î·Ù¤Ï·‚ ÛÙ· ·Ó·ÙÔÏÈο ÙËÓ πÓ‰›· ηÈ
ÛÙ· ‰˘ÙÈο ÙÔ πÚ¿Ó Î·È ÙÔ πÚ¿Î.
∏ ·Ú·ÎÌ‹ ÙˆÓ ªÔÁÁfiÏˆÓ ¤Î·Ó ‰˘Ó·Ù‹ ÙËÓ Â¿ÓÔ‰Ô ÙˆÓ ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ
Û˘Ó·ÛÈÛÌÒÓ Ê˘ÏÒÓ, ÔÈ Ôԛ˜ ›¯·Ó ηٷʤÚÂÈ Ó· ‰È·ÙËÚ‹ÛÔ˘Ó ‰ÈΤ˜
ÙÔ˘˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ˘fi ÙËÓ ÂοÛÙÔÙ ÂÈ΢ÚÈ·Ú¯›· ÙˆÓ ∆ÈÌÔ˘ÚȉÒÓ: Ù·
«ª·‡Ú· ¶Úfi‚·Ù·» (∫·Ú¿-∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡) ÛÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó Î·È ÙÔ πÚ¿Î,
Î·È Ù· «ÕÛÚ· ¶Úfi‚·Ù·» (∞Î-∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡) Ô˘ ÂÈÎÚ¿ÙËÛ·Ó ÛÙËÓ
∆˙·˙›Ú· Î·È ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ªÈÎÚ¿ ∞Û›· ÂÓÒ ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· (1467)
η٤Ϸ‚·Ó ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙˆÓ ª·‡ÚˆÓ ¶ÚÔ‚¿ÙˆÓ Î·È ÙÂÏÈο ÙËÓ ¶ÂÚÛ›·
ÙˆÓ ∆ÈÌÔ˘ÚȉÒÓ. ™ÙËÓ ¶ÂÚÛ›· ‹Ù·Ó ·ÏÒ˜ Úfi‰ÚÔÌÔÈ ÙˆÓ ™·Ê·‚ȉÒÓ, ÔÈ
ÔÔ›ÔÈ ˘fi ÙÔ Û¿¯Ë πÛÌ·‘›Ï (1501-24) ÂÁηÈÓ›·Û·Ó ÌÈ· ΢ÚÈ·Ú¯›· Ô˘
‰È‹ÚÎÂÛ ¿Óˆ ·fi ‰‡Ô ·ÈÒÓ˜. ∞ÏÏ¿ Î·È ÔÈ ™·Ê·‚›‰Â˜ ÛÙËÚ›¯ÙËÎ·Ó ÛÂ
ÙÔ˘ÚÎÈΤ˜ Ê˘Ï¤˜. ŸÓÙ·˜ ·Ú¯Èο ¤Ó· Ù¿ÁÌ· ‰ÂÚ‚›ÛˉˆÓ ÛÙÔ
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 5
155
∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó, ÂÍÂÁ¤ÚıËÎ·Ó ÛÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ÂÍ·Ê·ÓÈṲ̂ÓÔ˘ ÈÌ¿ÌË Ù˘ Û›·
Î·È ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ·Ó ÔÏÈÙÈ΋ ·Ó·Ù·Ú·¯‹ ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ªÂ
ÙËÓ ÂıÓÔÊ˘Ï·Î‹ ÙÔ˘˜ Ô˘ ÔÓÔÌ¿˙ÔÓÙ·Ó ∫È˙›ÏÌ·˜ («∫ÔÎÎÈÓÔÛÎÔ‡Êˉ˜»)
·Ô‰˘Ó¿ÌˆÛ·Ó ÙÔ˘˜ ∞Î-∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡ Î·È Ì¤Û· Û ‰¤Î· ¯ÚfiÓÈ· η٤Ϸ‚·Ó
ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ¶ÂÚÛ›· ÂÓÒ Î·Ù¿ÊÂÚ·Ó Ó· ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ‰È·Ú΋ ÚÔ¿ÛÈÛË
ÙÔ˘ ÂÚÛÈÎÔ‡ ÁˆÁÚ·ÊÈÎÔ‡ ˘Ú‹Ó· ·fi ÙȘ ÂÈı¤ÛÂȘ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ.
ŒÙÛÈ, Ë ¶ÂÚÛ›· ¤ÁÈÓ —Î·È ·Ú¤ÌÂÈÓ ̤¯ÚÈ Û‹ÌÂÚ·— Ë ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË
ÂÈÎÚ¿ÙÂÈ· Ù˘ Û›· Î·È (Ì·˙› Ì ٷ ·Ï·È¿ ΤÓÙÚ· ÛÙÔ πÚ¿Î) ÙÔ
ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi Ù˘ ÚÔ‡ÚÁÈÔ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ «ÔÚıfi‰ÔÍË» ÛÔ‡ÓÓ·, ÁÈ· ÙË
‰È¿‰ÔÛË Ù˘ ÔÔ›·˜ ›¯·Ó ÔÏÂÌ‹ÛÂÈ Ì¤¯ÚÈ ÙfiÙ ÔÈ TÔ‡ÚÎÔÈ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ.
∞ÎfiÌË Î·È ÔÈ ‰È¿‰Ô¯ÔÈ ÙˆÓ ™·Ê·‚ȉÒÓ —ÙÔ 19Ô ·ÈÒÓ· ÔÈ Ã·˙¿ÚÔÈ, ÔÈ
ÔÔ›ÔÈ ÛÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ ·ÈÒÓ· Ì·˜ ·Ó·ÁοÛÙËÎ·Ó Ó· ‚·‰›ÛÔ˘Ó ÙÔ ‰‡ÛÎÔÏÔ
‰ÚfiÌÔ ÚÔ˜ ÙË Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈ΋ ÌÔÓ·Ú¯›·— Û˘ÓÔÌÔÏfiÁËÛ·Ó Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔ
ÛÈÈÙÈÎfi ‰fiÁÌ· ÙËÓ ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ Ì¿¯ÓÙÈ ˆ˜ ÚÔ¸fiıÂÛË Ù˘
ÓÔÌÈÌÔÔ›ËÛ‹˜ ÙÔ˘˜.

7. ªÈÎÚ¿ ∞Û›·

∏ ªÈÎÚ¿ ∞Û›· —Ë ÛËÌÂÚÈÓ‹ ∆Ô˘ÚΛ·— ‹Ù·Ó, ÌÂÙ¿ ÙÔ πÚ¿Ó Î·È ÙÔ πÚ¿Î, Ë

ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÒÚ· Ô˘ ˘¤Ù·Í·Ó ÔÈ ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ› Ï·Ô› Ù˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜ ∞Û›·˜.
Ÿˆ˜ ÙÔ ÈÚ·ÓÈÎfi, ¤ÙÛÈ Î·È ÙÔ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi ˘„›‰Ô, ÙÔ ÔÔ›Ô Ì ÂÈÙ˘¯›·
›¯·Ó ˘ÂÚ·ÛÈÛÙ› ÔÈ µ˘˙·ÓÙÈÓÔ› ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ ÕÚ·‚˜, ·ÔÙ¤ÏÂÛÂ
‡ÎÔÏË Î·È ‰È·Ú΋ Ï›· ÁÈ· ÙÔ˘˜ TÔ‡ÚÎÔ˘˜ ÓÔÌ¿‰Â˜, ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ Ë
ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÌÂÙ·ÌfiÚʈÛ ÁÚ‹ÁÔÚ· Î·È ÌfiÓÈÌ· ÙËÓ ÏËı˘ÛÌȷ΋ Î·È ÔÈÎÈÛÙÈ΋
‰ÔÌ‹. √È «ªÂÁ¿ÏÔÈ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔÈ» Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘ ›¯·Ó ·ÏÒ˜ ηٷʤÚÂÈ Ó·
Î¿Ì„Ô˘Ó ÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË (ÛÙÔ ª·Ï·˙ÁΛÚÓÙ ÙÔ 1071). √È
«™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔÈ ÙÔ˘ ƒÔ˘Ì» (ƒÔ˘Ì=·Ó·ÙÔÏÈ΋ ƒÒÌË, µ˘˙¿ÓÙÈÔ) ‰È›ۉ˘Û·Ó
ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ÚÔ˜ Ù· ‰˘ÙÈο Î·È ÂÚ› Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 12Ô˘ ·ÈÒÓ· ηٿÊÂÚ·Ó
Ó· ÂÁηıȉڇÛÔ˘Ó ÌÈ· ÔÈÎÈÏfiÌÔÚÊË ËÁÂÌÔÓ›· Î·È Ó· ‰ڷÈÒÛÔ˘Ó ÂȘ ÙÔ
‰ÈËÓÂΤ˜ ÙË ıÚËÛΛ· Î·È ÙÔÓ ÔÏÈÙÈÛÌfi ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ηÈ
ÓfiÙÈ· ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Á‡Úˆ ·fi ÙÔ πÎfiÓÈÔ (∫fiÓÈ·) Î·È ¿ÏÏ· ·ÛÙÈο ΤÓÙÚ·
(™Â‚¿ÛÙÂÈ·/™›‚·˜, ∫·ÈÛ¿ÚÂÈ·/∫¿ÈÛÂÚÈ).
∫·È ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ ˘¤ÛÙË ÙËÓ ·ÚÔ˘Û›· ÙˆÓ ªÔÁÁfiψÓØ
ÙËÓ ‹ÙÙ· ÛÙÔ ∫ÈÔÛ¤ ¡Ù·Á (1243) ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÌÈ· Ù·¯Â›· ·Ú·ÎÌ‹.
øÛÙfiÛÔ, ·ÎfiÌË Î·È ˘fi ÙË ÛÎÈ¿ Ù˘ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜ ÙˆÓ ªÔÁÁfiÏˆÓ Ô
ÙÔ˘ÚÎÌÂÓÈÎfi˜ Ô›ÎÔ˜ ÙÔ˘ ∫·Ú·Ì¿Ó ·¤ÎÙËÛ ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ·˘ÙÔÓÔÌ›· ÛÙËÓ
∫ÈÏÈΛ· (Á‡Úˆ ·fi ÙËÓ ∫fiÓÈ·). ∞fi ÙȘ ÙÔ˘ÚÎÈΤ˜ Ê˘Ï¤˜, ÔÈ Ôԛ˜ ›¯·Ó
ÊÙ¿ÛÂÈ ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ªÈÎÚ¿ ∞Û›· ¿ÏϘ ‰ÈˆÁ̤Ó˜ ·fi ÙÔ˘˜ ªÔÁÁfiÏÔ˘˜ ÎÈ
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
156
¿ÏϘ ÔÏÂÌÒÓÙ·˜ ÛÙÔ Ï¢Úfi ÙÔ˘˜, ÚÔ‹Ïı ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ÌÈÎÚÒÓ
ÚÈÁÎÈ¿ÙˆÓ Ù· ÔÔ›· ·Ó¤Ï·‚·Ó ÛÙË ¢‡ÛË ÙÔÓ ·ÁÒÓ· Ù˘ ›ÛÙ˘ ÂÓ¿ÓÙÈ·
ÛÙÔ µ˘˙¿ÓÙÈÔ. ™‡ÓÙÔÌ· ˘ÂÚ›Û¯˘Û·Ó ÔÈ ÁÈÔÈ ÙÔ˘ √ÛÌ¿Ó, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÙÔ 1326
›‰Ú˘Û·Ó ÙËÓ ÚÒÙË ÙÔ˘˜ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÛÙËÓ ¶ÚÔ‡Û· (ªÔ‡ÚÛ·), ÛÂ
·fiÛÙ·ÛË Ï›ÁˆÓ ËÌÂÚÒÓ ·fi ÙÔ µfiÛÔÚÔ.
√È √ıˆÌ·ÓÔ› ÍÂΛÓËÛ·Ó ÙȘ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ÛÙ· µ·ÏοÓÈ· ÙÔ 1354.
ªÂÙ¿ ÙËÓ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈ΋ Ì¿¯Ë ÛÙÔ ∫ÔÛÛ˘ÊÔ¤‰ÈÔ (∫fiÛÔ‚Ô, 1389),
‚ÔËıÔ‡ÌÂÓÔÈ ·fi ÙȘ ¢ÓÔ˚Τ˜ ÂÚÈÛÙ¿ÛÂȘ, ÚÔ¤Ï·Û·Ó Ì ٷ Â˘Úˆ·˚ο
Â›ÏÂÎÙ· ÛÒÌ·Ù¿ ÙÔ˘˜ (ÁÂÓ› ÙÛÂÚ›, °ÂÓ›ÙÛ·ÚÔÈ) ÚÔ˜ ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·.
ª¤Û· Û ‰È¿ÛÙËÌ· ÂÓfi˜ ¯ÚfiÓÔ˘ (1390-91) Ô ª·ÁÈÂ˙›Ù °ÈÏÓÙÈÚ›Ì («Ô
∫ÂÚ·˘Ófi˜») fi¯È ÌfiÓÔ Î·Ù¤Ï·‚ ٷ ÙÔ˘ÚÎÌÂÓÈο ÎÚ·Ù›‰È· Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜
ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, ·ÏÏ¿ ÎÈ Â¤‚·Ï ÙËÓ ÂÈ΢ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘ ÛÙÔ ÚÈÁÎÈ¿ÙÔ ÙˆÓ
∫·Ú·Ì·ÓȉÒÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·Ú·Ì¤ÓÔÓÙ·˜ ÁÈ· Ì·ÎÚfi ‰È¿ÛÙËÌ· ·ÓÂÓfi¯ÏËÙÔÈ
ÛÙÔ ¡fiÙÔ Â›¯·Ó ÂÍÂÏȯı› Û ÂÈΛӉ˘ÓÔ˘˜ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜. ªÔÚ› ‚¤‚·È· Ô
MÔÁÁfiÏÔ˜ ∆ÈÌÔ‡Ú Ó· ‰È¤Ï˘Û ÂÓÙÂÏÒ˜ ÙÔ ˘fi Û‡ÛÙ·ÛË ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙˆÓ
√ıˆÌ·ÓÒÓ (1402) Î·È Ó· ·Ôη٤ÛÙËÛ ÚfiÛηÈÚ· ÙËÓ ·˘ÙÔÓÔÌ›· ÙˆÓ
ÚÈÁÎÈ¿ÙˆÓ Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, ·ÏÏ¿ ‹‰Ë ÙÔ 1453 Ô ÔıˆÌ·Ófi˜
ªÂ¯Ì¤Ù µ’ («Ô ∫·Ù·ÎÙËÙ‹˜») η٤Ϸ‚ ÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Î·È ÙÔ 1475
·ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÂ Î·È ÙÔÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ∫·Ú·Ì·Ó›‰Ë. ªÂ ÙȘ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘
™ÂÏ›Ì, Ô ÔÔ›Ô˜ ÙÔ 1517 η٤Ϸ‚ ÙË ™˘Ú›· Î·È ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ, Î·È ÙÔ˘
‰È·‰fi¯Ô˘ ÙÔ˘, ÙÔ˘ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó, Ô ÔÔ›Ô˜ Ì ÙËÓ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÛÙËÓ √˘ÁÁ·Ú›·
(Ì¿¯Ë ÙÔ˘ ªfi¯·Ù˜, 1526) ˘¤Ù·Í fiÏ· Ù· µ·ÏοÓÈ· ÛÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋
΢ÚÈ·Ú¯›·, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎÂ Ë √ıˆÌ·ÓÈ΋ ∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· —Ë ÙÂÏÂ˘Ù·›·
ÌÂÁ¿ÏË ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜. K·Ù¿ ÙÔ 19Ô ·ÈÒÓ·
·ÓÙÈÛÙ¿ıËΠ̠ÌÂÁ¿ÏË ÚÔÛ¿ıÂÈ· Î·È Ôχ ÎfiÔ ÛÙË ‰È›ۉ˘ÛË ÙˆÓ
Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ Î·È ÛÙ· ÂıÓÈÎÈÛÙÈο ÎÈÓ‹Ì·Ù· ÙˆÓ ·Ú·‚ÈÎÒÓ
¯ˆÚÒÓ ÒÛÔ˘ ÙÂÏÈο ‰È·Ï‡ıËΠÔÚÈÛÙÈο Ì ٷ ÁÂÁÔÓfiÙ· ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘
·ÁÎÔÛÌ›Ô˘ ÔϤÌÔ˘.

8. ¶ÂÚÈʤÚÂȘ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì

√È ·Ú·‚ÈΤ˜ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ ›¯·Ó

ÔÚÈÔıÂÙ‹ÛÂÈ ÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ¤ÎÙ·ÛË Ô˘ ÁÓÒÚÈÛÂ Ë ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ˘fi ÙËÓ
ÎÂÓÙÚÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘. ∏ Ì¿¯Ë Ù˘ ∆Ô˘Ú ÛÙÔ ¶Ô˘·ÙȤ
ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔÓ ∫¿ÚÔÏÔ ª·ÚÙ¤ÏÔ (732) ÛËÌ¿‰Â„ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ÂÍ¿ψÛ˘
ÛÙË ¢‡ÛË ÂÓÒ Ë Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË Ì ÙÔ˘˜ ∫ÈÓ¤˙Ô˘˜ ÛÙÔÓ π·Í¿ÚÙË (Ë
ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈ΋ Ó›ÎË ÛÙÔ ∆·Ï¿˜ ÙÔ 751 ηٿÊÂÚ ӷ ÂÌÔ‰›ÛÂÈ ÙË
‰È›ۉ˘Û‹ ÙÔ˘˜ Û ÈÛÏ·ÌÈÎfi ¤‰·ÊÔ˜) ÛÙ·Ì¿ÙËÛ ÚÔÛˆÚÈÓ¿ ÙËÓ ÂÍ¿ψÛË
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 5
157
ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹. ∏ ÂÂÎÙ·ÙÈ΋ ÔÚ›· ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì Û˘Ó¯›ÛÙËΠ·ÏÏ¿ ÔÈ
ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ηٷÎÙ‹ÛÂȘ ‰ÂÓ ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó ¤ÚÁÔ ÙˆÓ ∞Ú¿‚ˆÓ.
¶Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ·fi ‰˘Ó·ÛÙ›˜ Ô˘ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ϤÔÓ, ‹ ‹Ù·Ó ÌfiÓÔ
ηْ fiÓÔÌ· ˘ÔÙÂÏ›˜ ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË. √È TÔ‡ÚÎÔÈ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔÈ ‹Ù·Ó ÔÈ ÚÒÙÔÈ
Ô˘ Ì ÙËÓ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ªÈÎÚ¿ ∞Û›· ηٿÊÂÚ·Ó Ó· ʤÚÔ˘Ó ÂȘ
¤Ú·˜ ÙÔ Û˘ÓÔÚÈ·Îfi fiÏÂÌÔ Ì ÙÔ˘˜ µ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜ ÛÙËÓ ∆˙·˙›Ú· Ô ÔÔ›Ô˜
‰È‹ÚÎËÛ ·ÈÒÓ˜. ¢È·ÎfiÛÈ· ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ÔÈ
√ıˆÌ·ÓÔ› ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛ·Ó ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘˜ ηٷχÔÓÙ·˜ ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋
ڈ̷˚΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘.
◊‰Ë ·fi ÙËÓ ÚÒÈÌË ÂÚ›Ô‰Ô ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ ¤ÌÔÚÔÈ Î·È Ó·˘ÙÈÎÔ›
·fi ÙÔÓ ¶ÂÚÛÈÎfi ∫fiÏÔ Â›¯·Ó ·ÔÈΛÛÂÈ ÙȘ ·ÎÙ¤˜ ÙÔ˘ πÓ‰ÈÎÔ‡ ηÈ
∂ÈÚËÓÈÎÔ‡ ˆÎ·ÓÔ‡ ̤¯ÚÈ ÙËÓ ∫›Ó·. ∆Ô ‚fiÚÂÈÔ ÙÌ‹Ì· Ù˘ πÓ‰›·˜
ηٷϋÊıËΠÙÂÏÈο ·fi ÙȘ ‰˘Ó·ÛÙ›˜ ÙˆÓ °¿˙Ó· Î·È °ÎÔ˘Ú Ô˘ ›¯·Ó
ˆ˜ ·ÊÂÙËÚ›· ÙÔ˘˜ ÙÔ ™ÈÛÙ¿Ó. ∞fi ÙÔ 13Ô Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 15Ô ·ÈÒÓ· ÔÈ ‰È¿‰Ô¯Ô›
ÙÔ˘˜, ÔÈ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔÈ ÙÔ˘ ¢Âϯ›, ÛÙÂÚ¤ˆÛ·Ó Î·È ‰ÈÂ‡Ú˘Ó·Ó ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘
πÛÏ¿Ì ÛÙËÓ πÓ‰›·, Î·È ·fi ÙÔ 16Ô Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 18Ô ·ÈÒÓ· ÔÈ «ÌÔÁÔ‡ÏÔÈ
‚·ÛÈÏ›˜» Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÙÔ ÈÓ‰ÈÎfi πÛÏ¿Ì ÛÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ¿ÓıËÛË Ù˘ ‰‡Ó·Ì˘
Î·È ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘. •ÂÎÈÓÒÓÙ·˜ ·fi ÙËÓ πÓ‰›· (°ÎÔ˘Ù˙·Ú¿Ù) ÙÔ
ÂÌfiÚÈÔ Î·È Ù· ıÚËÛ΢ÙÈο ÎÈÓ‹Ì·Ù· ÌÂÙ¤ÊÂÚ·Ó ÙÔ πÛÏ¿Ì ÛÙËÓ
ÓÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∞Û›·, fiÔ˘ ÔÈ ÂÍÈÛÏ·ÌÈṲ̂ÓÔÈ Î˘Ú›·Ú¯ÔÈ ›‰Ú˘Û·Ó
ÈÛÏ·ÌÈο ÎÚ¿ÙË ÛÙËÓ πÓ‰ÔÓËÛ›· Î·È ÛÙÔ Ì·Ï·˚Îfi ·Ú¯È¤Ï·ÁÔ˜. ™ÙÔ ÛËÌ›Ô
·˘Ùfi ‰ÂÓ ÌÔÚԇ̠ӷ ·ÔÙÈÌ‹ÛÔ˘Ì ۈÛÙ¿ ÙË ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ ÈÓ‰ÈÎÔ‡
πÛÏ¿Ì. ™ÙÔÓ ·ÈÒÓ· Ì·˜ Ì¿ÏÈÛÙ· ÍÂΛÓËÛ·Ó ·fi ÂΛ ·Ó·ÓˆÙÈο ÎÈÓ‹Ì·Ù·
Ù· ÔÔ›· ‚Ú‹Î·Ó ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ÙÔ˘˜ Ú·ÁÌ¿ÙˆÛË ÛÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘
ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÙÔ˘ ¶·ÎÈÛÙ¿Ó (1947).
∫·È ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∞ÊÚÈ΋ ÂÌÔÚ¢fiÌÂÓÔÈ Ó·˘ÙÈÎÔ›, ÕÚ·‚˜ ηÈ
¶¤ÚÛ˜, Ô˘ ÍÂΛÓËÛ·Ó ·fi ÙÔ ¯ÒÚÔ ÙÔ˘ ÈÓ‰ÈÎÔ‡ ˆÎ·ÓÔ‡, ·Ô›ÎÈÛ·Ó ÙȘ
·ÎÙ¤˜, Û˘Ó‰¤ıËÎ·Ó Ì ÙÔÓ Èı·ÁÂÓ‹ ÏËı˘ÛÌfi Î·È ›‰Ú˘Û·Ó ÌÈ· ÛÂÈÚ¿
ÈÛÏ·ÌÈÎÒÓ ÎÚ·Ùȉ›ˆÓ ÛÙË ™ÔÌ·Ï›· Î·È ÛÙË ∑·Ó˙È‚¿ÚËØ Ë ÁÏÒÛÛ· Ì¿ÓÙÔ˘
·˘ÙÒÓ ÙˆÓ «Î·ÙÔ›ÎˆÓ ÙˆÓ ·ÎÙÒÓ» (·Ú·‚Èο: Û·Ô˘¿¯ÈÏ·), Ù· ÛÔ˘·¯›ÏÈ,
¤ÁÈÓÂ Ë lingua franca Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ∞ÊÚÈ΋˜. AÓ·ÊÂÚı‹Î·Ì ‹‰Ë ÛÙȘ
‚ÂÚ‚ÂÚÈΤ˜ Ê˘Ï¤˜ Ô˘ ‰È¤‰ˆÛ·Ó ÙÔ πÛÏ¿Ì ÓfiÙÈ· ÙÔ˘ ÕÙÏ·ÓÙ· Î·È ¤Ú· ·fi
ÙË ™·¯¿Ú·, ̤¯ÚÈ ÙË ™ÂÓÂÁ¿ÏË. ∞fi ÙÔÓ 8Ô ·ÈÒÓ· ·˘Í‹ıËÎÂ Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ
ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ ÛÙ· ‚·Û›ÏÂÈ· Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ ∞ÊÚÈ΋˜: ÛÙËÓ °Î¿Ó· (ÛÙËÓ
Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Â›Ó·È Ù›ÙÏÔ˜ ÙÔ˘ ΢ڛ·Ú¯Ô‡ Ù˘, Î·È ÌÂÙ¿ ÙÔ fiÓÔÌ· Ù˘
ÚˆÙÂ‡Ô˘Û¿˜ Ù˘), ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘ ¯Ú˘ÛÔ‡, Ô˘ ηٷϋÊıËΠÙÔ
1076 ·fi ÙÔ˘˜ ∞ÏÌÔÚ·‚›‰Â˜, ÛÙÔ ª¿ÏÈ, Ô˘ ·fi ÙÔ 13Ô Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 14Ô ·ÈÒÓ·
΢‚ÂÚÓ‹ıËΠ·fi ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜ Ú›ÁÎÈ˜, Î·È ÈÔ ·Ó·ÙÔÏÈο, ÛÙÔ
™Ô˘‰¿Ó, ÛÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙˆÓ ™ÔÓÁÎ¿È (Ì ÙÔ °Î¿Ô Î·È ÙÔ ∆ÈÌÔ˘ÎÙÔ‡ ÛÙÔ
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
158
¡›ÁËÚ·) ·fi Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 14Ô˘ ·ÈÒÓ· ̤¯ÚÈ ÙË Ì·ÚÔÎÈÓ‹ ηٿÏË„Ë (1591).
¢˘ÙÈÎÔ·ÊÚÈηÓÈΤ˜ ‚Ô˘ÎÔÏÈΤ˜ Ê˘Ï¤˜ ÙˆÓ ºÔ‡ÏÌ ‰È¤‰ˆÛ·Ó ÙÔ πÛÏ¿Ì
̤¯ÚÈ ¤Ú· ·fi ÙÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi ™Ô˘‰¿Ó. ∂Λ, Á‡Úˆ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 18Ô˘ ·ÈÒÓ·,
ÚÔÛËÏ˘Ù›ÛÙËÎ·Ó ÔÈ Ã¿Ô˘Û· Î·È Ù· ÈÛÏ·ÌÈο ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌÈÛÙÈο ÎÈÓ‹Ì·Ù·
Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÌÈ·˜ ÛÂÈÚ¿˜ Ó¤ˆÓ ÎÚ·ÙÒÓ. √ Ú›ÁÎÈ·˜ ÙÔ˘ ™fiÎÔÙÔ
ÛÙÔ ÚÒÙÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· ΢‚¤ÚÓËÛ ÙË ¯ÒÚ· Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È
·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ ¡›ÁËÚ· Î·È ÙÔ ∆Û·ÓÙ. §›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ·, Á‡Úˆ ÛÙ· ̤۷ ÙÔ˘
·ÈÒÓ·, ¤Ó·˜ ÔÏÂÌÔ¯·Ú‹˜ Ô·‰fi˜ ÙÔ˘ Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ ÛÔ‡ÊÈ Ù˘ ∆ÈÙ˙·Ó›ÁÈ·,
Ô ·Ï-÷Ù˙Ù˙ √‡Ì·Ú (¤ı·Ó ÙÔ 1864), ηٿÊÂÚ ӷ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÂÈ ÌÂÙ¿
·fi ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡˜ ÔϤÌÔ˘˜ ¤Ó· ‚Ú·¯‡‚ÈÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ Î·È Ó· Ô‰ËÁ‹ÛÂÈ ÙÔ
‰˘ÙÈÎfi ™Ô˘‰¿Ó ÛÙËÓ ·Ó·Ú¯›·. ∫·Ù¿ ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ٤ٷÚÙÔ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·
o «Ì¿¯ÓÙÈ» ÙÔ˘ ·Ó·ÙÔÏÈÎÔ‡ ™Ô˘‰¿Ó, ªÔ˘¯¿ÌÌ·Ó٠կ̷ÓÙ ÈÌÓ
∞ÌÓÙ·ÏÏ¿¯ (¤ı·Ó ÙÔ 1885), Î·È Ô ¯·Ï›Ê˘ ÙÔ˘ ∞ÌÓÙ·ÏÏ¿¯ ∞ÌÔ‡
ª·ÎÚ ÂÓ·ÓÙÈÒıËÎ·Ó ÛÙ· ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ Î·È ÛÙËÓ ·ÁÁÏÈ΋
·ÔÈÎȷ΋ ÂÍÔ˘Û›· ÒÛÔ˘ Ë Ì¿¯Ë ÛÙÔ √˘ÌÌ ¡ÙÔ‡ÚÌ·Ó (1898) ‰È¤Ï˘Û ÙÔ
ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÷ÚÙÔ‡Ì —fi¯È fï˜ Î·È ÙËÓ È‰¤· ÙÔ˘ Ì¿¯ÓÙÈ.
ŸÛÔ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·ÔÌ·ÎÚ˘ÓfiÌ·ÛÙ ·fi ÙÔ˘˜ ·ÏÈÔ‡˜ ÁˆÁÚ·ÊÈÎÔ‡˜
˘Ú‹Ó˜ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì, ÙfiÛÔ ÈÔ ¯·Ï·Ú¤˜ Á›ÓÔÓÙ·È, Ê˘ÛÈο, ÔÈ Û¯¤ÛÂȘ Ì ÙÔ˘˜
ıÂÛÌÔ‡˜, ÙȘ ÔÏÈÙÈΤ˜ ‰È·‰Èηۛ˜ Î·È ÙËÓ ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋ Ï¿Ì„Ë ÙˆÓ
ÎÏ·ÛÈÎÒÓ Î¤ÓÙÚˆÓ. ™ÙËÓ °Î¿Ó· Î·È ÙË ∑·Ó˙È‚¿ÚË, ÛÙËÓ πÓ‰ÔÓËÛ›· Î·È ÙÔ
µÈÂÙÓ¿Ì ¤¯Ô˘Ì ӷ οÓÔ˘Ì ‚¤‚·È· Ì ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì, ¤ÛÙˆ Î·È ÌÂ
ÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ Î·È ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋ Ù˘ ‰È¿ÛÙ·ÛË. øÛÙfiÛÔ, ÛÙȘ ÂÚÈʤÚÂȘ
·˘Ù¤˜ ‰ÂÓ ÌÔÚ› ηÓ›˜ Ó· ÌÈÏ¿ÂÈ ϤÔÓ ÁÈ· ÈÛÏ·ÌÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· Ì ÙËÓ
¢Ú›·, ÙËÓ ÚÔ˜ ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈṲ̂ÓË ¤ÓÓÔÈ·
ÙÔ˘ fiÚÔ˘. OÈ ÂÓ ÏfiÁˆ ÂÚÈʤÚÂȘ Û˘Ó‰¤ÔÓÙ·È fï˜ ÙfiÛÔ Ì ٷ
ÓÂ˘Ì·ÙÈο ΤÓÙÚ· ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì fiÛÔ Î·È ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ̤ۈ ÙˆÓ ‰ÈÎÙ‡ˆÓ Ù˘
‰È‰·ÎÙÈ΋˜ ·Ú¿‰ÔÛ˘ Î·È Ù˘ ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ ·Ó·Ó¤ˆÛ˘, ·ÏÏ¿ Î·È Ì¤Ûˆ
ÙˆÓ ‰ÈÎÙ‡ˆÓ Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ‚Ô‡ÏËÛ˘. ∂ÓÙÔ‡ÙÔȘ, ·ÎfiÌË ÎÈ
Â‰Ò ÔÈ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ ¤˙ËÛ·Ó Î·È ˙Ô˘Ó Ì ÙË Û˘Ó›‰ËÛË Ù˘ ÎÔÈÓ‹˜
Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ ÛÙËÓ Ô‡ÌÌ· ÌÔ˘¯·ÌÌ·ÓÙ›ÁÈ·, ÙËÓ ÎÚ·ÙÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ· Ô˘
›‰Ú˘ÛÂ Ô ¶ÚÔÊ‹Ù˘.
 ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ 6

✦ ¶ÂÚ›Ô‰ÔÈ Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜

°È· ÙÔ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ ¯ÚÔÓÔÁÚ¿ÊÔ ÙÔ˘ ªÂÛ·›ˆÓ· Ë ·ÔÎ¿Ï˘„Ë Ô˘

‰fiıËΠÛÙÔÓ Mˆ¿ÌÂı ·ÔÙÂÏÔ‡Û ÙË ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚË ÂÔ¯‹ Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜:
ÙÔ ÛËÌÂ›Ô Î·Ì‹˜ Ù˘ ı›·˜ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜. ∏ ‰È‰·ÎÙÈ΋ ·ÓÙ›ÏË„Ë Ù˘
·Ï·È¿˜ ÈÛÙÔÚÈÔÁÚ·Ê›·˜ Û˘Û¯ÂÙ›˙ÂÈ ÙËÓ ÈÛÙÔÚÈ΋ ÂÌÂÈÚ›· Ì ÙËÓ
Â·ÁÁÂÏ›· Î·È ÙÔ ÓfiÌÔ ÙÔ˘ £ÂÔ‡. °È’ ·˘Ù‹Ó Ë ÈÛÙÔÚ›· ·ÔÙÂÏ›
·Ú·‰ÂÈÁÌ·ÙÈÛÌfi ÚÔ˜ fiÊÂÏÔ˜ ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ, ˘fi‰ÂÈÁÌ· Î·È ÚÔÂȉÔÔ›ËÛË
—Û˘Û¯ÂÙ›˙ÂÈ ÙÔ ÂÊ‹ÌÂÚÔ Ì ÙÔ ‰È·¯ÚÔÓÈÎfi Î·È Î¿ı ÈÛÙÔÚÈÎfi ÛÙÔȯ›Ô
Â›Ó·È ·ÏÒ˜ ÙÔ ÚÔ·Ó¿ÎÚÔ˘ÛÌ·. ¢Â ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÙËÓ ÂÚÈÔ‰ÔÏfiÁËÛË, ·ÏÏ¿
ÌfiÓÔÓ ·Ï¿ Û¯‹Ì·Ù· ÁÈ· ÙË ‰È·›ÚÂÛË ÙÔ˘ ˘ÏÈÎÔ‡: ηٿ ¤ÙË (ÛÙ· ¯ÚÔÓÈο),
ηٿ ÂÚÈfi‰Ô˘˜ ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛ˘ ÙˆÓ ËÁÂÌfiÓˆÓ, Î·È ÛÙË ‚ÈÔÁÚ·ÊÈ΋
ÁÚ·ÌÌ·Ù›· ηٿ «Ù¿ÍÂȘ», ‰ËÏ·‰‹ ÁÂÓȤ˜ Ù˘ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜ ·Ú¿‰ÔÛ˘. √
Û‡Á¯ÚÔÓÔ˜ ÈÛÙÔÚÈÎfi˜ ÚÔÛ·ı› Ó· ÂÚÈÁÚ¿„ÂÈ ÌÂ Û˘ÓÔ¯‹ Ù· Û˘Ì‚¿ÓÙ·
ÌÂÌÔÓˆÌ¤ÓˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ, Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Ó· ·Ú·ÙËÚ‹ÛÂÈ ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ Î·È ÙȘ
·ÏÏËÏÂȉڿÛÂȘ Ì ٷ Û˘Ì‚¿ÓÙ· ÁÂÈÙÔÓÈÎÒÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ Î·È Ó· ·Ó·‰Â›ÍÂÈ
Ù· ·Ú¿ÏÏËÏ· Ê·ÈÓfiÌÂÓ·. AÓ·˙ËÙ¿ ÏÔÈfiÓ ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ÂÚÈÔ‰ÔÏfiÁËÛ˘ ηÈ
«ÂȉÔÏÔÁÈΤ˜ ÛÙ·ıÂÚ¤˜» ÛÙËÓ ÏËıÒÚ· ÙˆÓ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÈÒÓ Î·È ÙˆÓ
ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ. øÛÙfiÛÔ, ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ ›ӷÈ
·ÈÛıËÙ¿ ÈÔ ‰‡ÛÎÔÏÔ Ó· ‰È·ÎÚ›ÓÂÈ Î·Ó›˜ Û ÂÚÈfi‰Ô˘˜ ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔÓ
ÈÛÏ·ÌÈÎfi ÎfiÛÌÔ Ì ‚¿ÛË Î¿ÔÈ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο ÁÂÁÔÓfiÙ· ‹ οÔȘ
ÎÔÈÓ¤˜ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ. ◊‰Ë ·fi Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 9Ô˘ ·ÈÒÓ· Ë ¢‡ÛË (πÛ·Ó›· ηÈ
µfiÚÂÈÔ˜ ∞ÊÚÈ΋) Î·È Ë ÈÚ·ÓÈ΋ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ÙË ‰È΋ ÙÔ˘˜
ÔÚ›· – ·ÚfiÏÔ Ô˘ ÛÙËÓ ·Ú¯‹ Â¤‰ÂÈÍ·Ó ‰È·Ú΋ Î·È Ù˘È΋ ÓÔÌÈÌfiÙËÙ·
ÛÙÔ ¯·Ï›ÊË.
™Â fiϘ ÙȘ ÂÔ¯¤˜ ˘‹ÚÍ·Ó Â͈ÙÂÚÈΤ˜ ÎÈÓ‹ÛÂȘ Î·È ÂÛˆÙÂÚÈΤ˜
‰ÈÂÚÁ·Û›Â˜ ÔÈ Ôԛ˜ ÂËÚ¤·Û·Ó Û˘ÓÔÏÈο ÌÂÁ¿Ï· ÙÌ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡
ÎfiÛÌÔ˘, ˘‹ÚÍ·Ó fï˜ ¿ÓÙ· Î·È ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ¤ÌÂÈÓ·Ó ·Ó¤ÁÁȯÙ˜. °È·
·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, ÔÈ ‰È·‰Èηۛ˜ ÓÔÌ·‰ÔÔ›ËÛ˘ Ô˘ ÍÂΛÓËÛ·Ó ÙÔÓ 11Ô ·ÈÒÓ·
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
160
— ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÂÈÛ‚ÔÏ‹˜ ÙˆÓ ∆Ô˘ÚÎÔÌ¿ÓˆÓ, ÛÙË ¢‡ÛË
ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÂÈÛ‚ÔÏ‹˜ ÙˆÓ ‚‰Ԣ›ÓˆÓ ÃÈÏ¿Ï ÛÙÔ ª·ÁÎÚ¤Ì —·ÔÙÂÏÔ‡Ó
·Ôχو˜ ·Ú¿ÏÏËÏ· Ê·ÈÓfiÌÂÓ· ¯ˆÚ›˜, ˆÛÙfiÛÔ, Ó· ¤¯Ô˘Ó ηÌÈ¿
‚·ı‡ÙÂÚË Û¯¤ÛË ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜. ∞ÓÙ›ıÂÙ·, Ë Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓË ÛÙÚÔÊ‹ Ù˘ ¢‡Û˘
Î·È Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜ ÚÔ˜ ÙË ‰ÔÁÌ·ÙÈ΋ ·Ú·‰ÔÛÈÔÎÚ·Ù›· ÚÔ¸Ôı¤ÙÂÈ ¤Ó·
ÎÔÈÓfi ÛËÌ›Ô: ÙËÓ ·Ú·ÎÌ‹ Ù˘ ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ ·˘ıÂÓÙ›·˜ ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘
Î·È ÙˆÓ ˘ÔÙÂÏÒÓ ÙÔ˘. ∂›Û˘, ‰ÂÓ ˘¿Ú¯ÂÈ ·ÌÊÈ‚ÔÏ›· fiÙÈ Ë ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÙˆÓ
ªÔÁÁfiÏˆÓ ÙÔ 13Ô ·ÈÒÓ· Î·È Ë ÂÍ¿ψÛË Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜
ηٿ ÙÔ 15Ô Î·È 16Ô ·ÈÒÓ· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÁÂÁÔÓfiÙ· ÌÂÁ¿Ï˘ ÛËÌ·Û›·˜ Î·È ÁÈ·
ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘ÙfiÓ ÛËÌ·ÙÔ‰ÔÙÔ‡Ó Ú¿ÁÌ·ÙÈ ÙËÓ ·Ú¯‹ ÌÈ·˜ Ó¤·˜ ÂÔ¯‹˜.
ŒÙÛÈ ÏÔÈfiÓ Î¿ı ÁÂÓÈ΋ ÂÚÈÔ‰ÔÏfiÁËÛË ·ÔÙÂÏ› ·ÏÒ˜ ¤Ó·
‚ÔËıËÙÈÎfi ̤ÛÔ ÁÈ· ÙËÓ ˘ԉȷ›ÚÂÛË Û˘ÓÔÙÈÎÒÓ ÂÚÈÁÚ·ÊÒÓ Î·È ÁÈ· Ó·
ÌÔÚ¤ÛÂÈ Ó· ÂÎÏËÚÒÛÂÈ ÙÔ ÛÎÔfi Ù˘ Ú¤ÂÈ Ó· Û˘Ó‰¤ÂÈ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Ù·
¯ÚÔÓÔÏÔÁÈο Î·È ÁˆÁÚ·ÊÈο ÙÌ‹Ì·Ù·. ∆¤ÙÔȘ ÔÚÈÔıÂÙ‹ÛÂȘ ÂÁ›ÚÔ˘Ó
‚¤‚·È· ÔÏÏ¿ ÂÚˆÙËÌ·ÙÈο, ‰ÈfiÙÈ Î¿ı ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÂÌÂÚȤ¯ÂÈ ÙȘ ·Ú¯¤˜ Ù˘
ÂfiÌÂÓ˘, Î·È ÎÔÓÙ¿ Û οı ÂÚ›Ô‰Ô ÎÚ›Û˘ ˘¿Ú¯ÂÈ ÌÈ· Û˘Ó¤¯ÂÈ·,
ˆÛÙfiÛÔ Â›Ó·È ··Ú·›ÙËÙ˜. ∏ Û˘ÓÔÙÈ΋ ÂÍÈÛÙfiÚËÛË Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı›
ÛÙԯ‡ÂÈ Î˘Ú›ˆ˜ Ó· ·Ú¿Û¯ÂÈ ÌÈ· Û·Ê‹ ÂÈÎfiÓ· ÙˆÓ Û¯ËÌ¿ÙˆÓ Î·È ÙˆÓ
fiÚˆÓ Û˘ÓËıÈÛÌ¤ÓˆÓ ÂÚÈÔ‰ÔÏÔÁ‹ÛˆÓ.

1. ∏ ∞Ú·‚›· ÚÈÓ ·fi ÙÔ πÛÏ¿Ì (̤¯ÚÈ ÙÔ 610 Ì.Ã.)

™ÙÔ ¯ÒÚÔ Ù˘ ·Ú·‚È΋˜ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘ Ë «∂˘‰·›ÌˆÓ ∞Ú·‚›·» ÙÔ˘ ÓfiÙÔ˘ ηÈ
Ù· ÂÚÈÊÂÚÂȷο ÎÚ¿ÙË Ù˘ ™˘Ú›·˜ Î·È Ù˘ ªÂÛÔÔÙ·Ì›·˜ ·Ó‹Î·Ó ÛÙË
ÛÊ·›Ú· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ Î·È ÈÚ·ÓÈÎÔ‡ ˘„ËÏÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡. ∏ ÔÏÈÙÈ΋
·Ú·ÎÌ‹ ÙˆÓ ·Ú¯·›ˆÓ ªÂÁ¿ÏˆÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ Û‹Ì·Ó ÚÈ˙ÈΤ˜ ÌÂÙ·‚ÔϤ˜ ÁÈ·
ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹.
— ¶ÂÚ›Ô˘ ·fi ÙÔ 2Ô ·ÈÒÓ· Ì.Ã., Ì ÙËÓ ·Ú·ÎÌ‹ ÙˆÓ ÂÚÈÊÂÚÂÈ·ÎÒÓ
ÎÚ·ÙÒÓ Î·È ÙÔ˘ ÓÔÙÈÔ·Ú·‚ÈÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡, ÛÙË ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ
ÂÍ·ÏÒÓÂÙ·È ·ÎfiÌË ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ Ô ·Ú·‚ÈÎfi˜ ÓÔÌ·‰ÈÛÌfi˜ Ù˘ η̋Ϸ˜.
√ ÙÚfiÔ˜ ˙ˆ‹˜ ÙˆÓ ‚‰Ԣ›ÓˆÓ ÂÈÛ¯ˆÚ› Û ÂÚÈÔ¯¤˜ fiÔ˘ ÚÈÓ ˙Ô‡Û·Ó
ÌfiÓÈÌ· ÂÁηÙÂÛÙË̤ÓÔÈ ÏËı˘ÛÌÔ› Î·È Ë ¯Ú‹ÛË Ù˘ ÁÚ·Ê‹˜ ˘Ô¯ˆÚ›.
¢ËÌÈÔ˘ÚÁÂ›Ù·È Ë ÎÔÈÓˆÓ›· ÂΛÓË ÙËÓ ÔÔ›· ηÏÂ›Ù·È Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÂÈ
Ô ÎÔÚ·ÓÈÎfi˜ ¢·ÁÁÂÏÈÛÌfi˜, Ù˘ ÔÔ›·˜ Ë ËıÈ΋ Î·È ÙÔ ‰›Î·ÈÔ ı·
·ÔÙÂϤÛÔ˘Ó ÙÔ ˘fiÛÙڈ̷ Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ Ù¿Í˘ ·fi ÙËÓ ÔÔ›· ÙÂÏÈο
ı· ÚÔ·„Ô˘Ó ÔÈ ÎÈÓËÙ‹ÚȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÂÍ¿ψÛ˘ ¤Íˆ
·fi ÙËÓ ∞Ú·‚›·.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 6
161
— ∞fi ÙÔÓ 4Ô ·ÈÒÓ· Ì.Ã. Ë ∞Ú·‚›· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙÔ ÚÔÛ΋ÓÈÔ ÙˆÓ
ÔÏ¤ÌˆÓ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ µ˘˙¿ÓÙÈÔ Î·È ÙË Û·Û·ÓȉÈ΋ ¶ÂÚÛ›·. ∏
ÂÌÔÚÈ΋ fiÏË ª¤Îη ÂËÚ¿˙ÂÙ·È ·fi ÙÔ ÔÏÈÙÈÎfi ·È¯Ó›‰È ÙˆÓ ‰‡Ô
ªÂÁ¿ÏˆÓ ¢˘Ó¿ÌˆÓ, ηıÒ˜ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙË ˙ÒÓË Û‡ÁÎÚÔ˘Û˘
Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ ÙˆÓ ÌÈÎÚÒÓ Ô˘‰¤ÙÂÚˆÓ ÎÚ·Ùȉ›ˆÓ —ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏ›Ԣ ÙˆÓ
§·¯ÌȉÒÓ ÛÙÔ πÚ¿Î, Ù˘ Ê˘Ï·Ú¯›·˜ ÙˆÓ °·ÛÛ·ÓȉÒÓ ÛÙÔ Û˘ÚÈ·Îfi
¯ÒÚÔ, Î·È Ù˘ ÀÂ̤Ó˘ ˘fi ·‚ËÛÛ˘Óȷ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·.
— ∆Ô ÚÔ˚ÛÏ·ÌÈÎfi ÈÂÚfi Ù˘ ª¤Îη˜, Ë ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘, Ë
·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘ (Ô ‰ÚfiÌÔ˜ ÙÔ˘ ÏÈ‚·ÓÈÔ‡) Î·È Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÌÈ·˜
·ÛÙÈ΋˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ ̤۷ ·fi ÙÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ ÙˆÓ ‚‰Ԣ›ÓˆÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó
Ù· ·›ÙÈ· ÙˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂˆÓ ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ ÙË Ï‡ÛË ·Ó·˙ËÙ¿ ÙÔ
ÎÔÚ·ÓÈÎfi ¢·ÁÁ¤ÏÈÔ.

2. ªˆ¿ÌÂı: ÚÔÊËÙ›· Î·È ›‰Ú˘ÛË ÎÚ¿ÙÔ˘˜

·fi ÙÔÓ ÕÚ·‚· ¶ÚÔÊ‹ÙË (ÂÚ›Ô˘ 610-632)

∏ ‰Ú¿ÛË ÙÔ˘ ¶ÚÔÊ‹ÙË ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì ÛÙË ª¤Îη Î·È ÙË ªÂ‰›Ó· ¤¯ÂÈ ˆ˜
·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ıÚËÛΛ·˜, ÙÔ˘ ‰Èη›Ô˘ Î·È ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜
ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì.
— ªÂ ÙÔÓ Â˘·ÁÁÂÏÈÛÌfi ÙÔ˘ ·ÓÙÔ‰‡Ó·ÌÔ˘, ·Á·ıÔ‡ Î·È ÎÚ›ÓÔÓÙÔ˜
‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ £ÂÔ‡ Û ·Ú·‚È΋ ÁÏÒÛÛ·, Ô Mˆ¿ÌÂı ıÂÌÂÏÈÒÓÂÈ ÙÔÓ
·Ú·‚ÈÎfi ÌÔÓÔıÂ˚ÛÌfi —Ô ÔÔ›Ô˜ ·ÔÙÂÏ› ÎÔÛÌÔ›‰ˆÏÔ, Û‡ÛÙËÌ·
·ÍÈÒÓ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Ù¿ÍË— Î·È ÙÔ ·Ú·‚ÈÎfi ¤ıÓÔ˜.
— Y„ËÏfiÙÂÚ· ·fi ÙËÓ ·ÏÏËÏÂÁÁ‡Ë Ù˘ ÌÂÌÔӈ̤Ó˘ Ê˘Ï‹˜ ÙÔÔıÂÙ› ÙËÓ
·ÏÏËÏÂÁÁ‡Ë Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ (Ô‡ÌÌ·), Ë ÔÔ›· ÓÔÌÈÌÔÔÈÂ›Ù·È ·fi ÙËÓ
¢ı‡ÓË Ô˘ ¤¯ÂÈ Î¿ı ¿ÙÔÌÔ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔÓ £Âfi, Î·È Ì ÙÔÓ ÙÚfiÔ
·˘ÙfiÓ Î·ıÔÚ›˙ÂÈ Ùo Ó¤Ô ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi ÌÈ·˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È
Û ÌÂÙ·‚·ÙÈÎfi ÛÙ¿‰ÈÔ.
— ∫˘Ú›ˆ˜ Ù· ÌËӇ̷ٷ Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ Ù˘ ªÂ‰›Ó·˜ (ÌÂÙ¿ ·fi ÙËÓ ∂Á›Ú·,
ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢ÛË, ÙÔ˘ 622) ı¤ÙÔ˘Ó Ù· ıÂ̤ÏÈ· Ù˘ ÓÔÌÈ΋˜ Î·È ÎÚ·ÙÈ΋˜
Ù¿Í˘ Ù˘ ÂÈΛÌÂÓ˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜.
— ªÂ ÙËÓ Î·ı˘fiÙ·ÍË ÙˆÓ ·Ú·‚ÈÎÒÓ Ê˘ÏÒÓ Î·Ù¿ Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¤ÙË Ù˘
˙ˆ‹˜ ÙÔ˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ› ÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ Î·È —̤ۈ ÙÔ˘ ÚÔÛËÏ˘ÙÈÛÌÔ‡
ÛÙË ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ÎÔÈÓfiÙËÙ· ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì— ÙËÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ‚¿ÛË ÁÈ· ÙËÓ
ÂÍ¿ψÛË Ô˘ ÍÂÎÈÓ¿ÂÈ ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
162
3. ∆Ô ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ (632-750)

∫·Ù¿ ÙÔÓ ÚÒÙÔ ·ÈÒÓ· ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ Mˆ¿ÌÂı ÔÈ ·Ú·‚ÈΤ˜ Ê˘Ï¤˜
Ô˘ ÚÔÛËÏ˘Ù›ÛÙËÎ·Ó ÛÙÔ πÛÏ¿Ì Î˘ÚÈÂ‡Ô˘Ó ÌÈ· ÌÂÁ¿ÏË ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Ô˘
ÂÎÙ›ÓÂÙ·È ·fi ÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi ̤¯ÚÈ ÙÔÓ πÓ‰fi ÔÙ·Ìfi. ¢ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ÓÙ·È Î·È
‰È·ÌÔÚÊÒÓÔÓÙ·È ÔÈ ıÂÛÌÔ› ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÂÓÒ Ì¤Ûˆ Ù˘ ·Ú·‚È΋˜
ÁÏÒÛÛ·˜ Ù˘ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜ ÔÈ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ ı¤ÙÔ˘Ó ÙȘ ‚¿ÛÂȘ ÙÔ˘ ÎÏ·ÛÈÎÔ‡
ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡.

·. ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ «ÔÚıfi‰Ô͈ӻ ¯·Ï›ÊˉˆÓ (·Ú-ƒ·ÛÈÓÙÔ‡Ó,

632-61). ∏ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ·Ú·‚È΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜

ªÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ¶ÚÔÊ‹ÙË ÛÙËÓ fiÏË ÙÔ˘, ÙË ªÂ‰›Ó·, ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Ó ˆ˜

«·ÓÙÈÚfiÛˆÔ›» ÙÔ˘, ¯·Ï›Êˉ˜, Ù¤ÛÛÂÚȘ ¿Ó‰Ú˜ ÔÈ ÔÔ›ÔÈ, fiÛÔ ·ÎfiÌ·
·˘Ùfi˜ ˙Ô‡ÛÂ, ·Ó‹Î·Ó ÛÙÔÓ Î‡ÎÏÔ ÙˆÓ Û˘ÓÙÚfiÊˆÓ ÙÔ˘. ∏ ÏÂÈÔÓfiÙËÙ· ÙˆÓ
ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ ÙÔ˘˜ ıˆÚ› ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘˜ Î·È ‰È·Ê˘Ï·ÎÙ¤˜ Ù˘ ıÂÔÎÚ·Ù›·˜
ÙÔ˘, ÓÔÌÈÌÔÔÈË̤ÓÔ˘˜ ̤ۈ Ù˘ ÔÌÔʈӛ·˜ Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜.
— √ ∞ÌÔ‡ ª·ÎÚ (632-34) Î·È Ô √‡Ì·Ú (634-44) Ì ÙȘ ÂÈÙ˘¯Â›˜
ηٷÎÙËÙÈΤ˜ ÂÎÛÙÚ·Ù›˜ ÙÔ˘˜ ÂÈʤÚÔ˘Ó ·ÏÏËÏÂÁÁ‡Ë ÌÂٷ͇ ÙˆÓ
·Ú·‚ÈÎÒÓ Ê˘ÏÒÓ, Î·È Ì ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·˘ÙfiÓ ı¤ÙÔ˘Ó ÙȘ ÛÙ¤Ú˜ ‚¿ÛÂȘ
ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì Î·È ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÙȘ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÁÈ· Ó· Á›ÓÂÈ ·ÁÎfiÛÌÈ·
ıÚËÛΛ·.
— ª¤Û· Û ÙÚÂȘ ‰ÂηÂٛ˜ ÔÈ ÕÚ·‚˜ ηٷÎÙËÙ¤˜ ÓÈÎÔ‡Ó ÙËÓ
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙˆÓ ™·Û·ÓȉÒÓ (πÚ¿Î, πÚ¿Ó) Î·È Î·Ù·ÎÙÔ‡Ó Ù·
‚˘˙·ÓÙÈÓ¿ ‰¿ÊË ÛÙË ™˘Ú›·, ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ Î·È ÙË ªÂÛÔÔÙ·Ì›·.
— ∏ «fiÏË ÙÔ˘ ¶ÚÔÊ‹ÙË», Ë ªÂ‰›Ó·, Â›Ó·È ÙÔ ÔÏÈÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ Ù˘
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÂÓÒ Ù· ÛÙÚ·ÙȈÙÈο ÊÚÔ‡ÚÈ· ÙˆÓ Î·Ù·ÎÙËÙÈÎÒÓ
ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ Á›ÓÔÓÙ·È Â·Ú¯È·Î¿ ΤÓÙÚ·. √È ÂÁ¯ÒÚÈÔÈ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÔ›
Ì˯·ÓÈÛÌÔ› Î·È Ë ˘¿Ú¯Ô˘Û· ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙÔ˘ Á·ÈÔÎÙËÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜
Î·È Ù˘ ÊÔÚÔÏÔÁ›·˜ Û˘Ó¯›˙Ô˘Ó Ó· ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙË ‚¿ÛË Ù˘ Â·Ú¯È·Î‹˜
‰ÈÔ›ÎËÛ˘.
— O ÙÚfiÔ˜ ηٷÓÔÌ‹˜ Ù˘ Á˘ Î·È ÙˆÓ Ï·Ê‡ÚˆÓ ·fi ÙȘ ηٷÎÙË̤Ó˜
ÂÚÈÔ¯¤˜ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ› ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ÂÓÙ¿ÛÂȘ. ∏ ηٿ¯ÚËÛË Î·È Ë
ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÂÎÌÂÙ¿ÏÏ¢ÛË ÙˆÓ ÎÚ·ÙÈÎÒÓ Á·ÈÒÓ ·fi ÙÔÓ √˘ıÌ¿Ó (644-
56) Ô‰ËÁÔ‡Ó Û ÂͤÁÂÚÛË ÙˆÓ Ê˘ÏÒÓ. ªÂÙ¿ ÙË ‰ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘ √˘ıÌ¿Ó
Ë ÎÚ›ÛË ÂÎÙÔÓÒÓÂÙ·È Ì ÙÔÓ ÂÌʇÏÈÔ fiÏÂÌÔ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔÓ ÕÏÈ (656-61).
— √ ÓÈÎËÙ‹˜ ªÔ˘‘¿Ô˘ÈÁÈ· ÂÈ‚¿ÏÏÂÈ ÙËÓ ÎÔÛÌÈ΋-Ú·ÁÌ·ÙÈÛÙÈ΋
·ÓÙ›ÏË„Ë ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ Î·È Î·Ù·ÚÁ› ÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ ÂÎÏÔÁ‹˜
 X·˙·ÚÔÈ ˘Â
ÚˆÍ
¯ÔÚ·˙Ì È·Ó
Ë

KfiÚ‰Ô‚· (712) flÍÔ˜ (AÌÔ‡ NÙ

K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 6

·ÚÈ¿)
‚˘˙ KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË
·ÓÙ MÂÚ‚
ÈÓ‹
A˘Ù K·ÌÔ‡Ï
ÔÎÚ
·ÙÔ NÈÛ·Ô‡Ú
ÚÈ· T›
ÁÚ XÔÚ·Û·Ó
K·˚ÚÔ˘¿Ó ˘
E˘
ÊÚ
¿Ù ˜
˘ ‰fi
IÊ IÓ
ÚÈ ¢·Ì·ÛÎfi˜
Î
ÈÁ
AÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ· Kԇʷ
È· IÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì
B·ÛfiÚ·
ºÔ˘ÛÙ¿Ù
·ÈÁ˘ÙÔÛ
·Ú·‚È·

M‰›Ó·

M¤Îη

H ÈÛÏ·ÌÈ΋ AÚ·‚›· ηٿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ Mˆ¿ÌÂı ÙÔ 632

˘ÂÌÂÓË
H ·Ú·‚È΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙÔ ¤ÙÔ˜ 661

2. OÈ ·Ú·‚ÈΤ˜ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ ÙÔÓ 7Ô ·ÈÒÓ· (Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ C. Cahen)

163
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
164
ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË Ì¤Û· ·fi fiϘ ÙȘ ·ÙÚȤ˜ ÙˆÓ KÔ˘Ú¿È˜, ÚÔ˜ fiÊÂÏÔ˜ ÙÔ˘
‰ÈÎÔ‡ ÙÔ˘ Ô›ÎÔ˘: ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ.
— ™ÙËÓ ·ÓÙÈÔϛ٢ÛË ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Ë Ê·ÙÚ›· (Û›·) ÙÔ˘ ÕÏÈ, Ë ÔÔ›·
·ÁˆÓ›˙ÂÙ·È ÁÈ· Ù· ‰ÈηÈÒÌ·Ù· ÙˆÓ fiÌ·ÈÌˆÓ ‰È·‰fi¯ˆÓ ÙÔ˘, ÙˆÓ
·ÔÁfiÓˆÓ ‰ËÏ·‰‹ ÙÔ˘ ¶ÚÔÊ‹ÙË, Î·È ÔÈ Ê˘Ï¤˜ Ù˘ «·fiÛ¯ÈÛ˘»
(÷ÚÈÙ˙›Ù˜), ÔÈ Ôԛ˜ ‰È·Ù˘ÒÓÔ˘Ó ÙȘ ·ÍÈÒÛÂȘ ÙÔ˘˜ ˆ˜ ηÙËÁÔÚ›·
ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ÚÔ‰ÔÛ›· Ù˘ ıÂÔÎÚ·Ù›·˜.

‚. ∆Ô ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ (661-750)

∫·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ Ù· ΤÓÙÚ· ÂÍÔ˘Û›·˜

ÌÂÙ·ÙÔ›˙ÔÓÙ·È ÚÔ˜ Ù· ·Ï·È¿ ÔÏÈÙÈÛÌÈο ÎÚ¿ÙË Ù˘ ∂ÁÁ‡˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜.
ªÂ ÙÔÓ ÚÒÙÔ ¯·Ï›ÊË ªÔ˘‘¿Ô˘ÈÁÈ· (661-80) Ë ™˘Ú›· (¢·Ì·ÛÎfi˜) Á›ÓÂÙ·È
ÁÈ· ¤Ó·Ó ÂÚ›Ô˘ ·ÈÒÓ· ÙÔ ÔÏÈÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. ∏ ∫ԇʷ
ÛÙÔ πÚ¿Î ·ÔÙÂÏ› ‹‰Ë ·fi ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙÔ˘ ÕÏÈ ÙÔ Î·Ù·Ê‡ÁÈÔ Ù˘ ÛÈÈÙÈ΋˜
·ÓÙÈÔÏ›Ù¢Û˘.
— ∆Ô Î›ÓËÌ· ·ÏÈÓfiÚıˆÛ˘ Ù˘ ÌÂÎηÓÈ΋˜ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›·˜
(·ÓÙȯ·ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ ∞ÌÓÙ·ÏÏ¿¯ ÈÌÓ ·˙-∑Ô‡Ì·˚Ú) Î·È ÔÈ ·Ó·Ú¯ÈΤ˜
‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙˆÓ µÂ‰Ô˘›ÓˆÓ Ô‰ËÁÔ‡Ó ÛÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÂÌʇÏÈÔ fiÏÂÌÔ, Ô
ÔÔ›Ô˜ Û˘Óԉ‡ÂÙ·È ·fi ÂȉË̛˜ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ ηٷÛÙÚÔʤ˜ (683-
92). √ ∞ÌÓÙ·ÏÌ¿ÏÈÎ (685-705), ÛÙËÚÈ˙fiÌÂÓÔ˜ ÛÂ Ê˘Ï¤˜
ÂÁηÙÂÛÙË̤Ó˜ ÛÙË ™˘Ú›·, ‰È·ÛÒ˙ÂÈ ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜.
∆Ô Ù›ÌËÌ· Â›Ó·È Ô Û˘Ì‚È‚·ÛÌfi˜ ÙÔ˘ ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡ ȉÂÒ‰Ô˘˜ Ù˘
«ÔÚıfi‰Ô͢» ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ Ì ÙËÓ ÎÔÛÌÈ΋ ·ÓÙ›ÏË„Ë ÂÚ› ÂÓfiÙËÙ·˜.
∞˘Ùfi˜ Ô Û˘Ì‚È‚·ÛÌfi˜, ˆÛÙfiÛÔ, ‰›ÓÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÛÙÔ Ì‹Ó˘Ì· ÙÔ˘
¶ÚÔÊ‹ÙË Ó· Á›ÓÂÈ ·ÁÎfiÛÌÈ· ıÚËÛΛ·, Î·È ÛÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·, Ë
ÔÔ›· ÂÎÙ›ÓÂÙ·È ·fi ÙÔÓ flÍÔ Ì¤¯ÚÈ ÙÔÓ ∞ÙÏ·ÓÙÈÎfi, Ó·
ÔÌÔÈÔÁÂÓÔÔÈËı› ̤۷ ÛÙÔ ·Ì¿ÏÁ·Ì· Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú·˜.
— πÛ¯˘ÚÔ› ΢‚ÂÚÓ‹Ù˜ ˘fi ÙÔÓ ∞ÌÓÙ·ÏÌ¿ÏÈÎ Î·È ÙÔ ‰È¿‰Ô¯fi ÙÔ˘ ·Ï-
√˘·Ï›ÓÙ (705-15) ·Ó·Áο˙Ô˘Ó ÙÔ πÚ¿Î, ÙÔ ÔÔ›Ô Û˘ÁÎÏÔÓ›˙ÂÙ·È ·fi
Ê·ÙÚȷΤ˜ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ, Ó· ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂÈ ÙËÓ ˘ÔÙ¤ÏÂÈ¿ ÙÔ˘ ÛÙË
‰˘Ó·ÛÙ›·. ∞Ú·‚Èο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ÔÏÔÎÏËÚÒÓÔ˘Ó ÙȘ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ ÛÂ
∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È ¢‡ÛË Ì¤¯ÚÈ ÙË Ì¤ÁÈÛÙË Â¤ÎÙ·ÛË ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ˘fi
ÎÂÓÙÚÈ΋ ËÁÂÌÔÓ›·.
— ªÂÙ¿ ÙË ‰ÂηÂÙ›· Ù˘ ÎÚ›Û˘ ÙÔ˘ ÂÌʇÏÈÔ˘ ÔϤÌÔ˘ ÂÎÙÂٷ̤Ó˜
‰ÈÔÈÎËÙÈΤ˜ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ Ô‰ËÁÔ‡Ó ÛÙË ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋
·˘ÙÔÓÔÌ›· ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜: Ô ∞ÌÓÙ·ÏÌ¿ÏÈÎ ÂÍ·Ú·‚›˙ÂÈ Î·È ÔÌÔÁÂÓÔÔÈ›
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 6
165
ÙÔ ÁÚ·ÊÂÈÔÎÚ·ÙÈÎfi Î·È ÓÔÌÈÛÌ·ÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·, Ô √‡Ì·Ú ÈÌÓ
∞ÌÓÙ·Ï‘·˙›˙ (717-20) ÚÔÛ·ÚÌfi˙ÂÈ ÙË ÊÔÚÔÏÔÁ›· Î·È ÙËÓ ÎÚ·ÙÈ΋
ÔÈÎÔÓÔÌ›· ÛÙȘ Ӥ˜ Û˘Óı‹Î˜ Ô˘ ÚԤ΢„·Ó ·fi ÙÔÓ ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌfi ηÈ
ÙËÓ Â¤ÎÙ·ÛË Ù˘ Á˘ —‰ÂÓ Î·Ù·Ê¤ÚÓÂÈ ˆÛÙfiÛÔ Ó· ÔÏÔÎÏËÚÒÛÂÈ ÙÔ
ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌÈÛÙÈÎfi ¤ÚÁÔ Ô˘ ÍÂΛÓËÛÂ, ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙÔ˘ ÚÒÈÌÔ˘ ı·Ó¿ÙÔ˘
ÙÔ˘.
— ∫·Ù¿ ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· Ê¿ÛË ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ Ë ‰È·Ì¿¯Ë ÁÈ·
ÙË ÓÔÌÈÌfiÙËÙ· Î·È ÙË «‰ÈηÈÔÛ‡ÓË» ÙÔ˘ ηıÂÛÙÒÙÔ˜ ·Ô‰˘Ó·ÌÒÓÂÈ ÙËÓ
·ÏÏËÏÂÁÁ‡Ë ÙˆÓ ∞Ú¿‚ˆÓ. ∏ ‰È¯fiÓÔÈ· Î·È Ë ÂͤÁÂÚÛË ÙˆÓ Ê˘ÏÒÓ,
ηıÒ˜ Î·È Ë ÔÏÏ·Ï‹ ÎÚÈÙÈ΋ Ô˘ ‰¤¯ÙËΠÙÔ ÎÔÛÌÈÎfi «‚·Û›ÏÂÈÔ» Ù˘
‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ¢Û‚›˜, ÙÔ˘˜ ÷ÚÈÙ˙›Ù˜ Î·È ÙË Û›· Ô‰ËÁÔ‡Ó
ÛÙËÓ ÙÒÛË ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ. ™ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ·ÈÙ›· ·ÔÙ˘¯›·˜
ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÔÈ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ Ô˘ ÚÔ·ÙÔ˘Ó ·fi Ù·
ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ù˘ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ·ÊÔÌÔ›ˆÛ˘ Î·È Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜
ÂÓۈ̿وÛ˘ ÙˆÓ ÌË ∞Ú¿‚ˆÓ ÛÙËÓ ÔÏ˘ÂıÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·.

4. ∆Ô ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ Î·È Ù· ÎÚ¿ÙË Ô˘

ÙÔ ‰È·‰¤¯ÙËÎ·Ó ·fi ÙÔ 749 ̤¯ÚÈ Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 11Ô˘ ·ÈÒÓ·

√ ÙÚ›ÙÔ˜ ÂÌʇÏÈÔ˜ fiÏÂÌÔ˜ ÛÙÔ πÛÏ¿Ì —Ë Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ—

ʤÚÓÂÈ ÛÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÌÈ·Ó ¿ÏÏË ‰˘Ó·ÛÙ›· Ù˘ Ê˘Ï‹˜ ÙˆÓ ∫Ô˘Ú¿È˜, ÙÔ˘˜
ª¿ÓÔ˘ Ï-∞Ì¿˜ (749-1258): Â›Ó·È ÈÔ ÎÔÓÙÈÓÔ› Û˘ÁÁÂÓ›˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÊ‹ÙË,
Î·È Î˘ÚÈÔÏÂÎÙÈο ·ÏÏ¿ Î·È ·fi ÙËÓ ¿Ô„Ë fiÙÈ ÂȉÈÒÎÔ˘Ó Ó·
·ÔηٷÛÙ‹ÛÔ˘Ó ÙË ıÂÔÎÚ·Ù›· ÙÔ˘ Ú·ÁÌ·ÙÈο ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. ∏
ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘˜ Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛÔ˘Ó ÌÈ· ÈÛÏ·ÌÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË Î·È Ó·
ÂÈʤÚÔ˘Ó ÂÍÈÛÔÚÚÔËÙÈ΋ ‰ÈηÈÔÛ‡ÓË ÁÈ· fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜
·ÔÙ˘Á¯¿ÓÂÈ. ª¤Û· ·fi ÙË ‰È·¿ÏË, ˆÛÙfiÛÔ, ÙˆÓ ıÚËÛ΢ÙÈÎÒÓ,
ÔÏÈÙÈÎÒÓ, ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂ›Ù·È Ë
ÎÏ·ÛÈ΋ ÈÛÏ·ÌÈ΋ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú· Ì ÙË Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ,
∞Ú¿‚ˆÓ Î·È ÌË.

·. √ ÚÒÙÔ˜ ·ÈÒÓ·˜ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ (749-847)

∫·Ù¿ ÙÔÓ ÚÒÙÔ ·ÈÒÓ· Ù˘ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜ ÙÔ˘˜ ÔÈ ∞‚‚·Û›‰Â˜ ÔÏÔÎÏËÚÒÓÔ˘Ó

ÙÔ ¤ÚÁÔ ÙˆÓ ÚÔηÙfi¯ˆÓ ÙÔ˘˜: ¢È·ÙËÚÔ‡Ó ÙËÓ ËÁÂÌÔÓ›· ÙˆÓ ∞Ú¿‚ˆÓ ˘fi
ÙËÓ ËÁÂÛ›· ÙˆÓ ∫Ô˘Ú¿È˜, ηٷÛÙ¤ÏÏÔ˘Ó ÙȘ ÔÏÈÙÈÎÔ-ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
166
·ÈÚ¤ÛÂȘ Ô˘ ı¤ÙÔ˘Ó Û ΛӉ˘ÓÔ ÙËÓ ÂÓfiÙËÙ· Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È Ù˘
›ÛÙ˘, Ô¯˘ÚÒÓÔ˘Ó Ù· Û‡ÓÔÚ· ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì Î·È ı¤ÙÔ˘Ó ÙȘ ‚¿ÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ
ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÂÍ¿ψۋ ÙÔ˘. H ·Ú·‚È΋ ÁÏÒÛÛ·, ·Ú¯Èο ÁÏÒÛÛ· Ù˘
΢ڛ·Ú¯Ë˜ Ù¿Í˘, Á›ÓÂÙ·È ÁÏÒÛÛ· Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È Ì¤ÛÔ Ù˘
ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú·˜ ÁÈ· fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ¯Ú‹ÛÙ˜ Ù˘, ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ·fi ÙËÓ
ηٷÁˆÁ‹ ÙÔ˘˜. ™ÙÔ ›‰ÈÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· ÔÏÔÎÏËÚÒÓÂÙ·È ÙÂÏÈο Î·È Ë
‰È·‰Èηۛ· Û˘ÏÏÔÁ‹˜ Î·È ··ÏÔÈÊ‹˜ Ù˘ ÓÔÌÈÎÔ-ıÂÔÏÔÁÈ΋˜ ·Ú¿‰ÔÛ˘,
ÔÈ ··Ú¯¤˜ Ù˘ ÔÔ›·˜ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ÛÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ. ∏
‰È·‰Èηۛ· ·˘Ù‹ ηٷϋÁÂÈ ÛÙËÓ Îˆ‰ÈÎÔÔ›ËÛË Ù˘ ÛÔ‡ÓÓ· (ÛÙË ¯·ÓÙ›ı)
Î·È ÙË ‰È‰·ÎÙÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË ÙˆÓ «ÔÚıfi‰Ô͈ӻ Û¯ÔÏÒÓ ÙÔ˘ ‰Èη›Ô˘.
— ∆Ô ÔÏÈÙÈÎfi Î·È ÔÏÈÙÈÛÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ ÌÂÙ·ÎÈÓÂ›Ù·È ·Ó·ÙÔÏÈÎfiÙÂÚ·, ÂΛ
fiÔ˘ ÔÈ ·ÓÙ›·ÏÔÈ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ ›¯·Ó Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÛÂÈ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›·
ÙÔ˘ Ô›ÎÔ˘ ÙÔ˘˜ Î·È Â›¯·Ó ·Ó·Ù‡ÍÂÈ ÙËÓ Â·Ó·ÛÙ·ÙÈ΋ ÙÔ˘˜ ‰Ú¿ÛË: ÛÙÔ
πÚ¿Î Î·È Û ÂΛӘ ÙȘ Â·Ú¯›Â˜ ÙÔ˘ πÚ¿Ó (ȉȷ›ÙÂÚ· ÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó) Ô˘
ÁˆÁÚ·ÊÈο Î·È ÔÏÈÙÈο ¤ÎÏÈÓ·Ó ÚÔ˜ ÙÔ πÚ¿Î. ∆Ô ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi
Á›ÓÂÙ·È ¤Î‰ËÏÔ fiÙ·Ó Ô ·Ï-ª·ÓÛÔ‡Ú (754-75) ȉڇÂÈ ÙË µ·Á‰¿ÙË (763)
ˆ˜ Ó¤· ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·.
— √È ¯·Ï›Êˉ˜ Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘ ÔÚÁ·ÓÒÓÔ˘Ó ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Ì ÙË
ÌÔÚÊ‹ ÂÓfi˜ ÔÏ˘ÂıÓÈÎÔ‡ Û˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. ªË ÕÚ·‚˜,
΢ڛˆ˜ ¶¤ÚÛ˜, Á›ÓÔÓÙ·È ÚÔԉ¢ÙÈο ÊÔÚ›˜ Ù˘ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ Î·È ÙÔ˘
ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÂÓÒ ÔÈ ıÂÛÌÔ› ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔÓÙ·È Î·Ù¿ ÙÔ
ÚfiÙ˘Ô ÙÔ˘ Û·Û·ÓȉÈÎÔ‡ πÚ¿Ó. √ «ÎÏ·ÛÈÎfi˜» ÈÛÏ·ÌÈÎfi˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜
·Ó·Ù‡ÛÛÂÙ·È Ì¤Û· ·fi ÙËÓ ÂÓÂÚÁËÙÈ΋ ·ÊÔÌÔ›ˆÛË (ÌÂÙ¿ ·fi ÌÈ·
ÂÚ›Ô‰Ô ·ıËÙÈ΋˜ ·Ô‰Ô¯‹˜) Ù˘ ÂÏÏËÓÈÛÙÈ΋˜ Î·È ÈÚ·ÓÈ΋˜
·Ú¿‰ÔÛ˘ ÛÙË ÏÔÁÔÙ¯ӛ· Î·È ÙȘ ÂÈÛً̘.
— ∂ÓÒ ÛÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ Ë ÎÚ·ÙÈ΋ ÂÍÔ˘Û›·
·ÔÙÂÏÔ‡Û ÙÔ ÌÔÓ·‰ÈÎfi ÔÏÈÙÈÎfi ıÂÛÌfi, ÔÈ ÚÒÙÔÈ ∞‚‚·Û›‰Â˜ —
fiÓÙ·˜ ηٿ ÙË ‰È΋ ÙÔ˘˜ ·ÓÙ›ÏË„Ë ¯·ÚÈÛÌ·ÙÈÎÔ› ÚÔÛٿ٘ Ù˘
ıÂÔÎÚ·Ù›·˜, Î·È ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈṲ̂ÓÔÈ ÛÙÔ ÈÚ·ÓÈÎfi ÌÔÓÙ¤ÏÔ—
‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó, ̤۷ ·fi ÓÔÌÈÎÔ‡˜, ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÔ‡˜ Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡˜
ıÂÛÌÔ‡˜, Ù· fiÚÁ·Ó· Ù˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ Î·È ÎÔÛÌÈ΋˜ ˘¤ÚÙ·Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜
ÙÔ˘˜. ªÂ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ ÙÔ˘ Á·ÈÔÎÙËÙÈÎÔ‡ Î·È ÊÔÚÔÏÔÁÈÎÔ‡
Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÂȉÈÒÎÔ˘Ó Ó· ÂÎÏËÚÒÛÔ˘Ó ÙÔ ·›ÙËÌ· ÁÈ· «ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ
‰›Î·ÈÔ Î·È ¿Ì˘Ó· ηٿ Ù˘ ·‰ÈΛ·˜» (·Ï-·ÌÚ ÌÈÏ-Ì·‘ÚÔ‡Ê Ô˘¿Ó-Ó¿¯È
·Ó ·Ï-ÌÔ‡ÓηÚ) —Û‡ÓıËÌ· Ô˘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËΠηٿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô
Ù˘ ·ÓÙ›ÛÙ·Û˘ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ √˘Ì·ÁÈ¿‰Â˜— Î·È Ì ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·˘ÙfiÓ
Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÔ˘Ó ÙËÓ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ·ÏÏ·Á‹ (ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌfi˜,
·ÛÙÈÎÔÔ›ËÛË).
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 6
167
‚. ∏ ·Ú·ÎÌ‹ ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ (9Ô˜-10Ô˜ ·ÈÒÓ·˜)

∆Ô ıÂÔÎÚ·ÙÈÎfi ·›ÙËÌ· ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ Á›ÓÂÙ·È Ô Ì‡ıÔ˜ ÙˆÓ ıˆÚËÙÈÎÒÓ.

√È ÂÛˆÙÂÚÈΤ˜ ·ÓÙÈÊ¿ÛÂȘ Ù˘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜ Ô͇ÓÔÓÙ·È ˘fi ÙËÓ ›ÂÛË Ù˘
ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ·ÏÏ·Á‹˜Ø ÔÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› Î·È ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÔ› ıÂÛÌÔ› ÍÂʇÁÔ˘Ó
·fi ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ÙÔ˘ ΢ڛ·Ú¯Ô˘ ËÁÂÌfiÓ· Î·È ÔÈ ÎÂÓÙÚfiÊ˘Á˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ô˘
·Ó·Ù‡ÛÛÔÓÙ·È ÛÙȘ Â·Ú¯›Â˜ Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Ô‰ËÁÔ‡Ó ÛÙËÓ
·ÔÎÔ‹ ·fi ÙÔ ÂÍ·ÛıÂÓË̤ÓÔ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ, Î·È ÙÂÏÈο ÛÙËÓ ·˘ÙÔÓÔÌ›·
ÔÏÏÒÓ ÙÔÈÎÒÓ —·Ú·‚ÈÎÒÓ Î·È ÈÚ·ÓÈÎÒÓ— ÚÈÁÎÈ¿ÙˆÓ. ∆Ë ı¤ÛË Ù˘
ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ˆ˜ ÔÏÈÙÈÎÔ‡ ıÂÛÌÔ‡ ·›ÚÓÂÈ Ô ÈÛÏ·ÌÈÎfi˜
ÔÏÈÙÈÛÙÈÎfi˜ ¯ÒÚÔ˜.
— ∏ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ Ó· ˘ÔÙ¿ÍÂÈ ÙÔ ıÚËÛ΢ÙÈÎfi ıÂÛÌfi ÛÙ·
‰fiÁÌ·Ù· ÌÈ·˜ ıˆÚËÙÈ΋˜ ‰ÔÁÌ·ÙÈ΋˜, ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ ÁÈ· ÙÔ ÛÎÔfi
·˘ÙfiÓ ÙËÓ ÈÂÚ¿ ÂͤٷÛË ÙˆÓ ·ÓÒÙ·ÙˆÓ ‰ÈηÛÙÒÓ (829-48) —ÙË Ì›¯Ó·,
«ÂͤٷÛË», ÙÔ˘ ª·’ÌÔ‡Ó (813-33) Î·È ÙˆÓ ‰‡Ô ‰È·‰fi¯ˆÓ ÙÔ˘—
·ÔÙ˘Á¯¿ÓÂÈ. ∏ ·Ú·¯ÒÚËÛË ÚÔÓÔÌ›ˆÓ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ ÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË
ÙˆÓ Ô·‰ÒÓ Ù˘ ·Ú¿‰ÔÛ˘ ˘fi ÙËÓ ËÁÂÛ›· ÙÔ˘ կ̷ÓÙ ÈÌÓ Ã¿ÓÌ·Ï.
∏ ÂͤÁÂÚÛ‹ ÙÔ˘˜ ˘ÔÛÙËÚÈ˙fiÌÂÓË ·fi ¤Ó· ¢ڇ Ï·˚Îfi ΛÓËÌ· ÛÙ¤ÊÂÙ·È
Ì ÂÈÙ˘¯›· (·ÏÈÓfiÚıˆÛË ÙÔ˘ ªÔ˘Ù·Ô˘¿ÎÎÈÏ, 848).
— √ ¯·Ï›Ê˘ ·Ï-ªÔ‡‘Ù·ÛÈÌ (833-42) ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ› ÌÈ· ۈ̷ÙÔÊ˘Ï·Î‹ ·fi
TÔ‡ÚÎÔ˘˜ ÛÎÏ¿‚Ô˘˜ ÔϤÌÔ˘ Î·È È‰Ú‡ÂÈ ÙÔ ÊÚÔ‡ÚÈÔ ™·Ì¿ÚÚ· (836) ˆ˜
ÙË Ó¤· ÙÔ˘ ηÙÔÈΛ·. M ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·˘ÙfiÓ Ë ·ÔͤӈÛË ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘
·fi ÙÔ Ï·fi ·ÔÙÂÏ› È· ÁÂÁÔÓfi˜ ÔÚ·Ùfi Î·È Â͈ÙÂÚÈο. ™‡ÓÙÔÌ·
ˆÛÙfiÛÔ Ë ˘Ô¯ÒÚËÛË ·fi ÙËÓ ÎÔÓÙÈÓ‹ µ·Á‰¿ÙË ı· ÛËÌ·ÙÔ‰ÔÙ‹ÛÂÈ
·‰˘Ó·Ì›Â˜ Ô˘ ı· ·Ô‚Ô‡Ó ÌÔÈÚ·›Â˜: Ô ·Ï-ªÔ˘Ù·Ô˘¿ÎÎÈÏ (847-61) ηÈ
ÔÈ ‰È¿‰Ô¯Ô› ÙÔ˘ Á›ÓÔÓÙ·È fiÚÁ·Ó· ÛÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ÈÛ¯‡Ô˜ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó
ÔÈ TÔ‡ÚÎÔÈ ÛÙÚ·ÙËÁÔ› ÙÔ˘˜.
— ∏ ÌÈÛıÔ‰ÔÛ›· ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡ Ì ÙÈÌ¿ÚÈ· (‰Èη›ˆÌ· ›Ûڷ͢ ÙˆÓ
ÊfiÚˆÓ) Ô‰ËÁ› ÛÙË ‰È¿Ï˘ÛË ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. ∞›ÚÂÙ·È Ô
‰ÔÎÈÌ·Ṳ̂ÓÔ˜ ‰È·¯ˆÚÈÛÌfi˜ Ù˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ·fi ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋
‰ÈÔ›ÎËÛËØ Ô ·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ÂÌ›Ú˘ (·Ì›Ú ·Ï-Ô˘Ì·Ú¿, Ô ƒ¿’ÈÎ [936-938]
˘‹ÚÍÂ Ô ÚÒÙÔ˜) ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÂÎÙÂٷ̤Ó˜ ·ÚÌÔ‰ÈfiÙËÙ˜.
— ∆Ô 945 ÔÈ IÚ·ÓÔ› ªÔ˘Á›‰Â˜ ΢ÚÈÂ‡Ô˘Ó ÙÔ πÚ¿Î, ÙÔ ÔÔ›Ô ‰ÈÂΉÈÎÔ‡Û·Ó
ÔÈ ÕÚ·‚˜ Î·È ÔÈ ∆Ô‡ÚÎÔÈ. «™Ò˙ÔÓÙ·˜» ÙÔ ¯·Ï›ÊË ÙÔÓ Î·ıÈÛÙÔ‡Ó
ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈο ˘ԯ›ÚÈfi ÙÔ˘˜ ηÈ, ̤ۈ ÙÔ˘ ·ÍÈÒÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ·ÓÒÙ·ÙÔ˘
ÂÌ›ÚË, ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ÂÍÔ˘Û›·. √ ∞ÓÙÔ˘ÓÙ·ÓÙÓÙ¿Ô˘Ï·
(949-83), Ô ·Ó·Óˆً˜ ÙÔ˘ ÈÚ·ÓÈÎÔ‡ ‚·ÛÈÏ›Ԣ Î·È ·fi ÙÔ 978
΢ڛ·Ú¯Ô˜ ÛÙË µ·Á‰¿ÙË, ÛÙ¤ÊÂÙ·È ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ·fi ÙÔ ¯·Ï›ÊË.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
168
— ∏ ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙˆÓ ªÔ˘ÁȉÒÓ, Ë ÔÔ›· ‹Ù·Ó ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈṲ̂ÓË ÛÙȘ
·Ú·‰fiÛÂȘ Ù˘ ÈÚ·ÓÈ΋˜ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ÎÔÈÓˆÓ›·˜, ·ÔÙ˘Á¯¿ÓÂÈ ÛÙËÓ
ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ Ù˘ Ó· ‚ÚÂÈ ÙÚfiÔ˘˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ÙˆÓ fiψÓ, Ô ·ÚÈıÌfi˜ ÙˆÓ
ÔÔ›ˆÓ ·˘Í¿ÓÂÙ·È ‰Ú·Ì·ÙÈο. √È ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ÂÓÙ¿ÛÂȘ Ô‰ËÁÔ‡Ó ¤ÙÛÈ
ÛÙËÓ ·˘ıfiÚÌËÙË Û‡ÛÙ·ÛË ÂÈıÂÙÈÎÒÓ ÔÚÁ·ÓÒÛÂˆÓ Î·È ÛÙÔ Í¤Û·ÛÌ·
·Ó·Ù·Ú·¯ÒÓ. ™Ù· ·Ú·¿Óˆ ÚÔÛÙ›ıÂÓÙ·È ÔÈ ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÙÔ˘ ·ÁÚÔÙÈÎÔ‡
ÚÔÏÂÙ·ÚÈ¿ÙÔ˘ ÙˆÓ ÛÎÏ¿‚ˆÓ ÛÙ· Ï·ÙÈÊÔ‡ÓÙÈ· ÙÔ˘ ÓfiÙÈÔ˘ πÚ¿Î Î·È Ë
Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙˆÓ ∑·ÓÙ˙ (·ÊÚÈηÓÒÓ ÛÎÏ¿‚ˆÓ) Ù· ¤ÙË 869-83. ™ÙÔ
Ï·›ÛÈÔ ·˘ÙÒÓ ÙˆÓ ·Ó·Ù·Ú·¯ÒÓ, Ô˘ ÂÂÎÙ›ÓÔÓÙ·È ÂÈϤÔÓ Î·È ÛÙÔ˘˜
µÂ‰Ô˘›ÓÔ˘˜, Ë ÈÛÌ·‘ÈÏ›ÁÈ· ·Ú¯›˙ÂÈ ÙËÓ ÚÔ·Á¿Ó‰· Ù˘ ÛÙÔ fiÓÔÌ· Ù˘
ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ‰ÈηÈÔÛ‡Ó˘ Î·È Î·Ù¿ Û˘Ó¤ÂÈ· ÙËÓ ¿ÓÔ‰fi Ù˘ ÛÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋
ÂÍÔ˘Û›·.
— √ ÔÏÈÙÈÎfi˜ ÂÊËÛ˘¯·ÛÌfi˜ ÙˆÓ ‰È·ÓÔÔ‡ÌÂÓˆÓ Î·È Ô ÂχıÂÚÔ˜
Û˘Ó·ÁˆÓÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘
·Ú·‚Ô-ÈÚ·ÓÈÎÔ‡ ‰ÈÔÏÈÛÌÔ‡ ηıÈÛÙÔ‡Ó ‰˘Ó·Ù‹ ÌÈ· Ó¤· ÔÏÏ·ÏfiÙËÙ·
ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÙÔ 10Ô ·ÈÒÓ·. (ªÂÚÈÎÔ› Ì›ÏËÛ·Ó ÁÈ· ÌÈ·
«·Ó·Á¤ÓÓËÛË» Û ·ÓÙ›ıÂÛË Ì ÙËÓ «ÎÏ·ÛÈ΋» ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ÚÒÙ˘
Ê¿Û˘ ·ÎÌ‹˜ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ, ‰Â‰Ô̤Ó˘ Î·È Ù˘ ·Ó·˙ˆÔÁfiÓËÛ˘ Ù˘
ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋˜ ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿˜ Ù˘ ·Ú¯·ÈfiÙËÙ·˜.)

Á. ∏ ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÙÔÈÎÒÓ ·˘ÙÔÓÔÌÈÒÓ Î·È Ù· ‰È¿‰Ô¯·

ÎÚ¿ÙË ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ (·fi Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 9Ô˘
̤¯ÚÈ Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 11Ô˘ ·ÈÒÓ·)

∏ ‰È¿Ï˘ÛË Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ Û ÌÈÎÚfiÙÂÚ· ÎÚ¿ÙË Â›¯Â ‹‰Ë

·Ú¯›ÛÂÈ Ï›ÁÔ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ó¿ÏË„Ë Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ∞‚‚·Û›‰Â˜,
ÍÂÎÈÓÒÓÙ·˜ ·fi ÙË ¢‡ÛË: ™ÙËÓ πÛ·Ó›· Ô Ô˘Ì·ÁÈ¿‰Ë˜ ∞ÌÓÙ·ÚÚ·¯Ì¿Ó
›¯Â ȉڇÛÂÈ ·fi ÙÔ 755 ¤Ó· ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ ÂÌÈÚ¿ÙÔ, Ï›ÁÔ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÔÈ ∞Ï›‰Â˜
ÛÙÔ ª·ÚfiÎÔ Î·È ÔÈ Ã·ÚÈÙ˙›Ù˜ ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∞ÏÁÂÚ›· ¤ÁÈÓ·Ó
·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔÈ, ÂÓÒ ÔÈ ÈÛÙÔ› ΢‚ÂÚÓ‹Ù˜ Ù˘ πÊÚÈΛÁÈ· ·fi Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 9Ô˘
·ÈÒÓ· η٤ÛÙËÛ·Ó Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ·˘ÙfiÓÔÌÔÈ. ∆Ô ›‰ÈÔ Û˘Ó¤‚Ë Î·È Ì ÙÔ˘˜
Ú›ÁÎÈ˜ ÙÔ˘ ÃÔÚ·Û¿Ó, ÙÔ˘ ™ÈÛÙ¿Ó Î·È Ù˘ ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹˜ ÛÙÔ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi
πÚ¿Ó. √ ÈÚ·ÓÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜ ·fi ÙÔ 10Ô ·ÈÒÓ· Î·È ˘fi ÙËÓ ËÁÂÛ›· ÙÔ˘
ÈÚ·ÓÈÎÔ‡ Ô›ÎÔ˘ ÙˆÓ ™·Ì·ÓȉÒÓ ÛÙËÓ ·˘Ï‹ Ù˘ ªÔ˘¯¿Ú· Â·Ó¤ÎÙËÛ ̷˙›
Ì ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ·˘ÙÔÓÔÌ›· ÙÔ˘ Î·È ÙËÓ ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋ ÙÔ˘ Ù·˘ÙfiÙËÙ·.
— ∫·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 10Ô˘ ·ÈÒÓ· ÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ÂÍÔ˘Û›·˜ ÙÔ˘ πÚ¿Ó
ÌÂÙ·ÎÈÓÂ›Ù·È ÚÔ˜ Ù· ‰˘ÙÈο. ™ÙËÓ ∫·Û›· £¿Ï·ÛÛ· ÔÈ ¡Ù·˚Ϸ̛٘
ÍÂÎÈÓÔ‡Ó ÙËÓ ·ÓÔ‰È΋ ÔÚ›· ÙÔ˘˜ Î·È Î·Ù¿ ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘ 10Ô˘
 ÙÔ˘ÚÎÔÈ

˜ BÂÓÂÙ›·
ÙË ¯·˙·ÚÔÈ
Ô Û ¯ÔÚ·˙Ì MÔ˘¯¿Ú·
Ù ·

È.)
· ‚
Ê Ô

˜·
0Ô
ÏÈ Ú‰

(1
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 6

· ÎÔ
¯
M¿ÚÈ KÔ˘Ú‰Èη Á · ˙ Ó · ‚ È ‰ Â Û (11Ô˜ ·È.)

ÂÛ
AÌ¿ÏÊÈ £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË TÚ·Â˙Ô‡ÓÙ·

ȉ
EÚ˙ÂÚÔ‡Ì  Ú È Á Î È  · Ù · )

Ó
(9Ô˜ ·È.
¶·Ï¤ÚÌÔ È‰Â˜
Ù·¯ÈÚ

Ì·
·ÚÌÂÓÈ· NÈÛ·Ô‡Ú
Û

Û·
°¿˙Ó·
˜ ·Ó
È ‰ Â .)
È P¤È
· T·ÚÛfi˜ Ì Ó Ù 0Ô˜ · MÔÛÔ‡ÏË
Û
ȉ )
ÁÏ M·¯ÓÙ›ÁÈ· ¯· (1 Û · Ê Ê · Ú È ‰ Â Û (9Ô˜ ·È.)
È ·È. Ê X·Ï¤È
Ù Ú Ô˜ Ó · · AÓÙÈfi¯ÂÈ· Ì  Ô ˘ Á È ‰ Â Û (10Ô˜-11Ô˜ ·È.)
È Ó (9 Ù· ÙÈ ‚È
· ÈÙˆ ˙È Ì ‰Â KÚ‹ÙË TÚ›ÔÏË B·Á‰¿ÙË IÛ·¯¿Ó
Î
È Ù˙ ÚÈ È‰ Û
Á Ú È È.) ‰Â  (9
ÚÈ · · ˜ (· Ô˜ ¢·Ì·ÛÎfi˜
 ¯ 9Ô˜ (1 fi ·È AÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ· ™›Ú·˙
Ó ( 0Ô ÙÔ .)
Ù ˆ ˜- 90 B·ÛfiÚ·
11 9) K¿ÈÚÔ ™ÈÚ¿Ê
Ô˜
·È
.) Ù Ô ˘ Ï Ô ˘ Ó È ‰ Â Û (9Ô˜ ·È.)

È ¯ Û È ‰ È ‰ Â Û ( ̤۷ ÙÔ˘ 10Ô˘ ·È.)

ÔÌ·Ó
Ê · Ù È Ì È ‰ Â Û ( 969-1171) M‰›Ó·

M¤Îη

˙·
ØÈØ
ÓÙ
ÈÙ
ÂÛ

3. O ÈÛÏ·ÌÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜ ÙÔ 10Ô ·ÈÒÓ· (Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ C. Cahen)

169
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
170
·ÈÒÓ·, ˘fi ÙË ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ ªÔ˘ÁȉÒÓ ÛÙÔ ƒ¤È, πÛ·¯¿Ó Î·È ™›Ú·˙,
ηı›ÛÙ·ÓÙ·È Ë ËÁÂÙÈ΋ ‰‡Ó·ÌË Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜, ı¤ÙÔÓÙ·˜ ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›·
ÙÔ˘˜ ·ÎfiÌË Î·È ÙÔ ›‰ÈÔ ÙÔ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ. K·Ù¿ Û˘Ó¤ÂÈ·, ÙÔ ‚·ıÈ¿
ÂÍÈÛÏ·ÌÈṲ̂ÓÔ Î·È ÛÙȘ fiÏÂȘ ·ÎfiÌË Î·È ÂÍ·Ú·‚ÈṲ̂ÓÔ ‰˘ÙÈÎfi πÚ¿Ó, Ë
ÚÒËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙˆÓ ™·Û·ÓȉÒÓ, Â›Ó·È ·˘Ùfi Ô˘ ı· ‰È·ÌÔÚÊÒÛÂÈ
Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ÙÔÓ ÎÏ·ÛÈÎfi «ÓÂÔÂÚÛÈÎfi» ÔÏÈÙÈÛÌfi.
— ∏ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ ÙˆÓ ªÔ˘ÁȉÒÓ ‚·Û›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ÂÎÌÂÙ¿ÏÏ¢ÛË
Ù˘ Á˘ ̤ۈ Ù˘ ‰È·ÓÔÌ‹˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÙÈÌ·Ú›ˆÓ, Î·È ÂÌÔ‰›˙ÂÈ ÙËÓ
ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ÂÍÔÌÔ›ˆÛË. ∏ ·ÓÙÈÔϛ٢ÛË Ô˘ ·ÛÎÂ›Ù·È Ì¤Û· Î·È ¤Íˆ
·fi ÙȘ fiÏÂȘ, ÛÂ Û˘Ó‰˘·ÛÌfi Ì ÙȘ ·ÓÙÈ·Ú·ı¤ÛÂȘ Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜,
ÂÈÙ·¯‡ÓÂÈ ÙËÓ ·Ú·ÎÌ‹ ÙÔ˘˜. ™˘Á¯ÚfiÓˆ˜ ÔÈ ™·Ì·Ó›‰Â˜ ÂÎÙÔ›˙ÔÓÙ·È
·fi ÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó (999) ·fi ÙÔ˘˜ TÔ‡ÚÎÔ˘˜ ÛÎÏ¿‚Ô˘˜ ÛÙÚ·ÙËÁÔ‡˜ ÙÔ˘˜
Ù˘ °¿˙Ó·, Î·È ÙÔ˘ÚÎÌÂÓÈο ʇϷ ·fi ÙË ÛÙ¤· Ù˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜ ∞Û›·˜
‰ÈÂÈÛ‰‡Ô˘Ó ÛÙÔÓ flÍÔ Î·È Û ϛÁ˜ ‰ÂηÂٛ˜ ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ¶ÂÚÛ›·.
— √È Â·Ú¯›Â˜ ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ÂÚÈÔÚ›˙ÔÓÙ·È ÛÙÔ ¿ÌÂÛÔ ÂÚÈ‚¿ÏÏÔÓ Ù˘
ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜ µ·Á‰¿Ù˘. Ÿˆ˜ Ô ÈÚ·ÓÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜, ¤ÙÛÈ Î·È Ë ·Ú·‚È΋
∂ÁÁ‡˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ·ÔÛ¿Ù·È ·fi ÙÔ ¯·Ï›ÊË, Î·È Ì ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘
·ÓÙȯ·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ÙˆÓ º·ÙÈÌȉÒÓ Â›ÎÂÈÙ·È Ë ·ÂÈÏ‹ Ó· ·ÎÔÏÔ˘ı‹ÛÂÈ Î·È
ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ‰È¿Û·ÛË ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì ÌÂÙ¿ ÙËÓ Â͈ÙÂÚÈ΋. ªfiÓÔÓ ÔÈ
™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔÈ ı· Í·Ó·‰ÒÛÔ˘Ó ÛÙÔ ÔÚıfi‰ÔÍÔ πÛÏ¿Ì ÙÔ ÔÏÈÙÈÎfi ÙÔ˘
‚¿ÚÔ˜, Î·È ÌfiÓÔÓ ÔÈ ªÔÁÁfiÏÔÈ ı· ‚¿ÏÔ˘Ó Ù¤ÏÔ˜ ÛÙËÓ ˘ÔÓÔÌ¢ÙÈ΋
‰Ú¿ÛË Ù˘ ÓÈ˙·Ú›ÁÈ· (∞ÛÛ·Û›ÓÔÈ), Ë ÔÔ›· ÌÂÙ¿ ÙÔ Ó¤Ô Û¯›ÛÌ· ÛÙÔ
∫¿ÈÚÔ ÙÚÔÌÔÎÚ·Ù› ÙËÓ ÈÛÏ·ÌÈ΋ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ·fi ÙÔÓ 11Ô Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 13Ô
·ÈÒÓ·.

5. ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ (·fi Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 11Ô˘

̤¯ÚÈ Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 13Ô˘ ·ÈÒÓ·)

ªÂÙ¿ ÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ·ÔÛÙ·ıÂÚÔÔ›ËÛË Ë ÂÌÊ¿ÓÈÛË Ó¤ˆÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÙÔ˘

ÓÔÌ·‰ÈÛÌÔ‡ ·ÔÙÂÏ› ÙËÓ ·ÈÙ›· ÙˆÓ ‰ÔÓ‹ÛÂˆÓ Ô˘ ˘Ê›ÛÙ·ÓÙ·È Ù· ÎÚ¿ÙË
ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì ·fi ÙÔÓ 11Ô ·ÈÒÓ·. ƒÈ˙ÈΤ˜ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ÌÂÙ·‚ÔϤ˜, ÔÏÈÙÈ΋
·Ó·‰È¿Ù·ÍË Î·È ıÚËÛ΢ÙÈÎfi˜ Â·Ó·ÚÔÛ·Ó·ÙÔÏÈÛÌfi˜ Â›Ó·È ÔÈ Û˘Ó¤ÂȘ.
— ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ÛÎÏ¿‚ÔÈ ÂÎÙÔÈṲ̂ÓÔÈ ·fi Ù· ·Ó·ÙÔÏÈο Û‡ÓÔÚ·
‰È¤ıÂÙ·Ó ‹‰Ë ·fi ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ ¤Ó· ¤Ó‰ÔÍÔ ·ÏÏ¿ ηÈ
¿‰ÔÍÔ ·ÚÂÏıfiÓ Î·È Û˘Ó·ÁˆÓ›˙ÔÓÙ·Ó Ì ÙÔ˘˜ IÚ·ÓÔ‡˜ Ú›ÁÎÈ˜.
ªÂÙ¿ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ fï˜ ÙÔ˘ 10Ô˘ ·ÈÒÓ· Ë ·ÈÊÓ›‰È· ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ
Ê˘ÏÒÓ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ·ÏÏ¿˙ÂÈ ÚÈ˙Èο ÙÔ ÁˆÁÚ·ÊÈÎfi Î·È —˘fi ÙËÓ
ËÁÂÛ›· ÙÔ˘ Ô›ÎÔ˘ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙ԇΈӗ ÔÏÈÙÈÎfi ÙÔ›Ô.
— √È ÌÂÙ·ÎÈÓ‹ÛÂȘ AÚ¿‚ˆÓ µÂ‰Ô˘›ÓˆÓ ÚÔ˜ ÙË ™˘Ú›· Î·È ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ ı·
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 6
171
ÊÙ¿ÛÔ˘Ó ÛÙÔ ·ÒÁÂÈÔ ÙÔ˘ ηٷÛÙÚÔÊÈÎÔ‡ ¤ÚÁÔ˘ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË
Ù˘ ÂȉÚÔÌ‹˜ ÙˆÓ ÃÈÏ¿Ï ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ µfiÚÂÈÔ ∞ÊÚÈ΋ —ÚÔÎÏ‹ıËΠ·fi
ÙÔ˘˜ º·ÙÈÌ›‰Â˜ ˆ˜ ·ÓÙ›ÔÈÓ· ÁÈ· ÙÔ˘˜ ·ÔÛٷً۷ÓÙ˜ ∑ÈÚ›‰Â˜ (1049).
— ∫·Ù¿ Ù· ̤۷ Â›Û˘ ÙÔ˘ 11Ô˘ ·ÈÒÓ· ÂÍÈÛÏ·ÌÈṲ̂Ó˜ Ê˘Ï¤˜ µÂÚ‚¤ÚˆÓ
·fi ÙÔÓ ÕÙÏ·ÓÙ· ‰ÈÂÈÛ‰‡Ô˘Ó ÛÙÔ ‚ÔÚÚ¿, ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙÔ ª·ÚfiÎÔ
Î·È ·fi ÂΛ ÙËÓ AÓÙ·ÏÔ‡˜.

·. √È ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔÈ (ÛÙÔ πÚ¿Ó Î·È πÚ¿Î 11Ô˜-12Ô˜ ·ÈÒÓ·˜,

ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· ̤¯ÚÈ ÙÔ 13Ô ·ÈÒÓ·)

— ∏ ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ (™·ÏÙ˙Ô˘ÎȉÒÓ) ·fi ÙË Ê˘Ï‹ ÙˆÓ √ÁÔ‡˙

ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÂÈ ÛÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘ ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ ÓÔÌ·‰ÈÛÌÔ‡ ÔÏÈÙÈ΋
ÂÓfiÙËÙ· Î·È ÚÔÛʤÚÂÈ ÛÙÚ·ÙËÁÈ΋ ηıÔ‰‹ÁËÛË ÛÙÔ ‰ÚfiÌÔ ÙÔ˘˜ ÁÈ·
ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ›·. ∏ Ù·›ӈÛË ÙˆÓ °·˙Ó·‚ȉÒÓ (1040), Ë Î·ÙÔ¯‹ Ù˘
µ·Á‰¿Ù˘ ·fi ÙÔÓ ∆ÔÁÚÔ‡Ï-ª¤Ë (1055) Î·È Ë Î·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘
‚˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ·fi ÙÔÓ ∞Ï-∞ÚÛÏ¿Ó (1071) Â›Ó·È ÔÈ
ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔÈ ÛÙ·ıÌÔ› ·˘ÙÔ‡ ÙÔ˘ ‰ÚfiÌÔ˘.
— ªÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘ ÔÈ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔÈ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ
ÂÍÔ˘Û›· ·fi ÙÔ˘˜ ÚÔηÙfi¯Ô˘˜ ÙÔ˘˜, ÙÔ˘˜ ªÔ˘Á›‰Â˜, ·›ÚÓÔÓÙ·˜ ÙÔ
¯Ú›ÛÌ· ·fi ÙÔ ¯·Ï›ÊË (Ô ÔÔ›Ô˜ ÙÔ˘˜ ·Ú·¯ˆÚ› ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘
ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘), ηıÒ˜ Î·È ÙÔ ÈÚ·ÓÔ-ÈÛÏ·ÌÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ÎÚ·ÙÈ΋˜
ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘, ÓÔÌÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘˜. ∞ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜,
Â›Û˘, ÙÔ ÚfiÙ˘Ô ÙˆÓ ªÔ˘ÁȉÒÓ ‰È·ÙËÚÔ‡Ó ÙÔ ÌfiÓÈÌÔ ÛÙÚ·Ùfi ÌÂ
·ÌÔÈ‚¤˜ ·fi ÎÚ·ÙÈΤ˜ Á·›Â˜ (ÈÎÙ¿) Î·È ¤ÙÛÈ Û˘Ó‰¤Ô˘Ó ÙÔ˘˜
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡˜ Ì ÙË ÁË. ∆Ô Û‡ÛÙËÌ· ·˘Ùfi ‰È¢ڇÓÂÙ·È ÙÒÚ·
Û˘ÛÙËÌ·ÙÈο Î·È ˘fi ·˘ÛÙËÚfi ¤ÏÂÁ¯Ô ·ÔÙÂÏ› ·Ú¯Èο ¤Ó· ̤ÛÔ
ÛÙ·ıÂÚÔÔ›ËÛ˘. øÛÙfiÛÔ, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·Ú·ÎÌ‹ Ù˘ ÛÂÏÙ˙Ô˘ÎÈ΋˜
ÎÂÓÙÚÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜ ÙÔ 12Ô ·ÈÒÓ· ÂÓÈÛ¯‡ÔÓÙ·È ÔÈ ÌÂÌÔӈ̤Ó˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ.
∆· ÙÈÌ¿ÚÈ·, Ù· ÔÔ›· ·Ú¯Èο Â͢ËÚÂÙÔ‡Û·Ó ÙË ‰È·ÙÚÔÊ‹ ÁÈ· ¤Ó·
ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓÔ ¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ·, Á›ÓÔÓÙ·È ÎÏËÚÔÓÔÌÈο ÎÙ‹Ì·Ù· ÙˆÓ
Â·Ú¯È·ÎÒÓ ‰ÈÔÈÎËÙÒÓ (·Ù¿Ì¢, ÛÙËÓ Î˘ÚÈÔÏÂÍ›· «·È‰·ÁˆÁfi˜
ÚÈÁΛˆÓ»). √ ¯·Ï›Ê˘ ·ÔÎÙ¿ Í·Ó¿ οÔÈ·, ¤ÛÙˆ Î·È ÙÔÈο
ÂÚÈÔÚÈṲ̂ÓË, ÂÏ¢ıÂÚ›· ‰Ú¿Û˘ ηÈ, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔÓ Ô›ÎÔ ÙˆÓ
™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ ÛÙÔ πÚ¿Ó, ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔÈ ÎÏ¿‰ÔÈ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ Î·È ÙˆÓ
·Ù·Ì¤Ë‰ˆÓ ‰ÈÔÈÎÔ‡Ó ·ÓÙ›ÛÙÔȯ· ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Î·È ÛÙË
ªÂÛÔÔÙ·Ì›· Î·È ÙË ™˘Ú›·.
— ∂Í·ÈÙ›·˜ Ù˘ ·ÓÙÈ·ÏfiÙËÙ·˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ ¯·Ï›ÊË Î·È ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ ÁÈ·
ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ÂÍÔ˘Û›·, Ë ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ·˘ıÂÓÙ›· ÂÚȤگÂÙ·È ÛÙÔ˘˜
ÓÔÌԉȉ·ÛοÏÔ˘˜, ÙÔ˘˜ ʇϷΘ Î·È ÂÚÌËÓÂ˘Ù¤˜ Ù˘ ÛÔ‡ÓÓ· ÙÔ˘
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
172
¶ÚÔÊ‹ÙË. √È ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔÈ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ Î·È ÔÈ ‚Â˙›Úȉ¤˜ ÙÔ˘˜
·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÔÓÙ·È ˆ˜ ˘ÂÚ·ÛÈÛÙ¤˜ Ù˘ ÛÔ‡ÓÓ·, ȉȷ›ÙÂÚ· ÛÙÔÓ ·ÁÒÓ·
ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙË ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈ΋ ÈÛÌ·ËÏÈÙÈ΋ Û›·. ¶ÚÔÛ·ıÔ‡Ó Â›Û˘ Ó·
ÓÔÌÈÌÔÔÈËıÔ‡Ó Ï‹Úˆ˜ ÚÔˆıÒÓÙ·˜ ‰·ÛοÏÔ˘˜ Î·È ‰È‰·ÎÙÈÎÔ‡˜
ıÂÛÌÔ‡˜ ÙˆÓ ·Ó·ÁÓˆÚÈÛÌ¤ÓˆÓ Û¯ÔÏÒÓ ÙÔ˘ ‰Èη›Ô˘. ŒÙÛÈ, Ì ·˘Ù‹ ÙËÓ
·Ó·ÁˆÁ‹ Ù˘ ÛÔ‡ÓÓ· Û ıÂÛÌfi ÙÂÚÌ·Ù›˙ÂÙ·È ÌÈ· ‰È·‰Èηۛ· Ô˘
‰È‹ÚÎÂÛ ·fi ÙÔÓ 9Ô ·ÈÒÓ· ÎÈ ÂÍ‹˜: Ë ·Ú·‰ÔÛÈÔÎÚ·Ù›· Î·È Ô
Ú·ÁÌ·ÙÈÛÌfi˜ ÙˆÓ Û¯ÔÏÒÓ ÙÔ˘ ‰Èη›Ô˘ ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÔÓÙ·È ˆ˜ Ú·ÁÌ·ÙÈ΋
ÔÚıÔ‰ÔÍ›· ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì. ∞ÎfiÌË Î·È Ô ÛÔ˘ÊÈÛÌfi˜, ÔÚÁ·ÓˆÌ¤ÓÔ˜ ηÈ
¯ˆÚÈṲ̂ÓÔ˜ Û «Ù¿ÁÌ·Ù·», Á›ÓÂÙ·È ıÂÛÌfi˜ Î·È fiÚÁ·ÓÔ ·˘Ù‹˜ Ù˘
ÔÚıÔ‰ÔÍ›·˜. ™˘Á¯ÚfiÓˆ˜, Ë ıÚËÛ΢ÙÈÎfiÙËÙ· ·ÔÎÙ¿ ÌÈ·
·ÓÙȉȷÓÔÔ‡ÌÂÓË, ˘ÔÎÂÈÌÂÓ›ÛÙÈÎË ÌÔÚÊ‹.

‚. ∏ ™˘Ú›· Î·È Ë ∞›Á˘ÙÔ˜ ˘fi ÙÔ˘˜ AÙ·Ì¤Ë‰Â˜ Î·È ÙÔ˘˜

∞ÁÈÔ˘Ì›‰Â˜, Ë ÈÛÏ·ÌÈ΋ ·fiÎÚÔ˘ÛË ÙˆÓ ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚˆÓ.
∏ ÙÂÏÈ΋ Ê¿ÛË ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ (12Ô˜
·ÈÒÓ·˜ ̤¯ÚÈ Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 13Ô˘ ·ÈÒÓ·)

— ∆Ô 12Ô ·ÈÒÓ· ÔÈ ∑·ÓÁΛ‰Â˜ Ù˘ ªÔÛÔ‡Ï˘ Î·È Ù˘ ¢·Ì·ÛÎÔ‡ —

‰ÈÔÚÈṲ̂ÓÔÈ ˆ˜ ·Ù·Ì¤Ë‰Â˜ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙ԇΈÓ, ·ÏÏ¿ Û‡ÓÙÔÌ·
·˘ÙfiÓÔÌÔÈ— Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÔÈ ·fiÁÔÓÔÈ ÙÔ˘ KÔ‡Ú‰Ô˘ ÛÙÚ·ÙËÁÔ‡
ÙÔ˘˜ ∞ÁÈÔ‡Ì ‰ÈÂÍ¿ÁÔ˘Ó ÈÂÚfi fiÏÂÌÔ ÁÈ· ÙËÓ ·ÏÈÓfiÚıˆÛË ÙÔ˘
ÛÔ˘ÓÈÙÈÎÔ‡ πÛÏ¿Ì ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ ·ÈÚÂÙÈÎÔ‡˜ º·ÙÈÌ›‰Â˜ Î·È ÙÔ˘˜
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜. ∆· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· ÔÓfiÌ·Ù· ÙˆÓ ‰˘Ô
‰˘Ó·ÛÙÂÈÒÓ, Ô ¡Ô˘Ú·ÓÙÓÙ›Ó ÈÌÓ ∑¿ÓÁÎÈ Î·È Ô ™·Ï·¯·ÓÙÓÙ›Ó ÈÌÓ
∞ÁÈÔ‡Ì (™·Ï·ÓÙ›Ó), Â›Ó·È ÛÙÂÓ¿ Û˘Ó‰Â‰Â̤ӷ Ì ÙÔÓ ·ÁÒÓ· ÂÓ¿ÓÙÈ·
ÛÙÔ˘˜ «ºÚ¿ÁÎÔ˘˜». √È ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ˜ ˆÛÙfiÛÔ ÂÍÂÏ›ÍÂȘ Ô˘ ·ÊÔÚÔ‡Ó
ÙËÓ ÈÛÏ·ÌÈ΋ ÈÛÙÔÚ›· Â›Ó·È Ë Î·Ù¿Ï˘ÛË ·fi ÙÔÓ ™ÈÚÎÔ‡¯ Î·È ÙÔÓ ·Ó„Èfi
ÙÔ˘ ™·Ï·ÓÙ›Ó ÙÔ˘ ÈÛÌ·ËÏÈÙÈÎÔ‡ ·ÓÙȯ·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ÛÙÔ ∫¿ÈÚÔ (1171) ÛÙÔ
fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ, Î·È ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· —Ì ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ
ˆ˜ Ó¤Ô Î¤ÓÙÚÔ ÂÍÔ˘Û›·˜— Ë ÂÓÔÔ›ËÛË Ù˘ ∂‡ÊÔÚ˘ ∏ÌÈÛÂÏ‹ÓÔ˘ ˘fi
ÙË ÌÔÓ·Ú¯›· ÙÔ˘ ™·Ï·ÓÙ›Ó. ªÔÚ› Ë ·fiÎÚÔ˘ÛË Ù˘ ÙÚ›Ù˘
ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚ›·˜ Î·È Ë Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ πÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì (1187) Ó· ·ÔÙÂÏÔ‡Û·Ó
¤Ó‰ÔÍ· ÁÂÁÔÓfiÙ· ÛÙ· Ì¿ÙÈ· ÙˆÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ, ÁÈ· ÙÔÓ ™·Ï·ÓÙ›Ó
ˆÛÙfiÛÔ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·Ú¿ ÌÈ· ·Ó·ÁηÛÙÈ΋ ΛÓËÛË Ô˘ ·ÔÛÎÔÔ‡Û ÛÙËÓ
ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜ ™˘Ú›·˜ Î·È Ù˘ ∆˙·˙›Ú· ·fi ÙȘ ‰ÈÂΉÈ΋ÛÂȘ
ÙˆÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ ∑·ÓÁÎȉÒÓØ ÁÈ’ ·˘Ùfi Î·È ‰ÂÓ Â›¯Â Û˘Ó¤¯ÂÈ·. √È
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 6
173
ηڷ-¯ÈÙ·ØÈØ
K¿ÛÁηÚ
™·Ì·ÚοӉË
O˘ÚÁΤÓÙ˜ MÔ˘¯¿Ú·

fi˜
™AXH¢E™ TOY XOPAZM

IÓ‰
TÈÊÏ›‰· (Ù¤ÏË ÙÔ˘ 12Ô˘ ·È.) M·Ï¯ §·¯ÒÚË
KˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË
NÈÛ·Ô‡Ú °¿˙Ó·
ÓÙ·ÓÈÛÌÂÓÙȉÂÛ Û
‰ Â È.)
·˙ÂÚÌ·ØÈØÙ˙·Ó XÂÚ¿Ù˙ ‚È ˜ ·
KfiÓÈ· (IÎfiÓÈÔ) Ó · 12Ô ¢Âϯ›
X·Ï¤È MÔÛÔ‡ÏË P¤È ˙
Á · Ô˜ -
ÛÂÏÙ˙Ô˘ÎÔÈ X·Ì·ÓÙ¿Ó Û .)
AÓÙÈfi¯ÂÈ· ˙·ÓÁÎȉÂÛ (1
1 ‰ Â ·È
˘ Ú È Ô˘ )
TÚ›ÔÏË (12Ô˜-·Ú¯¤˜ 13Ô˘ ·È.) ÛÂÏÙ˙Ô˘ÎÔÈ (11Ô˜-12Ô˜ ·È.) Á Ô Ë 12 È.
˜·
KÚ‹ÙË ¢·Ì·ÛÎfi˜ B·Á‰¿ÙË IÛ·¯¿Ó
(Ù¤
Ï 13Ô
È(
IÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì Î·È ·Ù·ÌÂˉÂÛ (12Ô˜ ·È.) ˘ ÎÔ
¯·ÏÈÊ·ÙÔ ÏÔ
Ô˘ Â Û
AÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ· ÌÂ

.)
12 È ‰ Ì·
·È
XÔÚÌÔ‡˙
Ë 
™›Ú·˙ ÈӉȷ
¤Ï Ì

K¿ÈÚÔ
(Ù Á È Ô Y
·

Ê·ÙÈÌȉÂÛ

·Ú
·‚
(969-1171)

È·
M‰›Ó·
·ÁÈÔ˘ÌȉÂÛ
(1171-1250) T˙¤ÓÙ·
M¤Îη
Ô˜
›Ï
NÂ

· Á ¤ÏË
ÈÔ 1
(Ù

Y Ì 2Ô
È ˘ ·
‰ Â È.)
N›ÏÔ˜˜

Û
N›ÏÔ˜
MÏÂ
§Â˘Îfi

4. O ÈÛÏ·ÌÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜ ÙÔ 12Ô ·ÈÒÓ· (Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ C. Cahen)

ÛÙ·˘ÚÔÊÔڛ˜, Ô˘ ÚÔÎÏ‹ıËÎ·Ó ·fi ÙËÓ ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛË Ù˘

Â·Ó·ÛÙ·ÙÈ΋˜ ·È΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜ Ì ÙȘ ÔÏÈÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ, ‹Ù·Ó ÁÈ·
ÙËÓ ∂˘ÚÒË ¤Ó· ÂÔ¯ÈÎfi ÁÂÁÔÓfi˜, ÁÈ· ÙÔ µ˘˙¿ÓÙÈÔ fï˜ ÌÈ· ‰È·Ú΋˜
ηٷÛÙÚÔÊ‹. ™ÙÔ πÛÏ¿Ì Â¤ÊÂÚ·Ó ‚¤‚·È· ÌÈ· ·Ó·Ù·Ú·¯‹ Ë ÔÔ›· ηٿ
ÙfiÔ˘˜ ÂÍÂÏ›¯ıËΠ·ÎfiÌË Î·È Û ·ÂÈÏ‹, ·ÏÏ¿ Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó
ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ÙˆÓ ·Ï·ÈfiÙÂÚˆÓ Û˘ÓÔÚÈ·ÎÒÓ ÔÏ¤ÌˆÓ Ì ÙÔ ‚˘˙·ÓÙÈÓfi
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi. ∏ ÔÏÈÙÈ΋ ‰È¿Û·ÛË ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì ‰ÂÓ ÌfiÚÂÛÂ, ·ÎfiÌË Î·È
ÂÓfi„ÂÈ ÙÔ˘ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘, Ó· ·ÔÛÔ‚Ëı› ÌfiÓÈÌ·.
— √ ¯·Ï›Ê˘ ÌÂÙ·ÙÔ›˙ÂÙ·È —ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ ·fi fiÛÔ Ì¤¯ÚÈ ÙÒÚ·— ÛÙÔ
ÂÚÈıÒÚÈÔ ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÎÔ‡ Á›ÁÓÂÛı·È. ∞ÎfiÌË Î·È Ô ·Ó-¡¿ÛÈÚ (1180-
1225), Ë ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÌÂÁ¿ÏË ÚÔÛˆÈÎfiÙËÙ· ÙÔ˘ Ô›ÎÔ˘ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ,
‰ÂÓ Î·Ù¤¯ÂÈ Ù›ÔÙ ·Ú·¿Óˆ ·fi ¤Ó·Ó ÙÔÈÎfi ÚfiÏÔ, ·ÚfiÏÔ Ô˘
ηٷʤÚÓÂÈ Ó· ÍÂʇÁÂÈ ·fi ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ Î·È Ó· ÂÂÎÙ›ÓÂÈ
Í·Ó¿ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘ ÛÙÔ ÃÔ˘˙ÈÛÙ¿Ó Î·È ÙÔ ∆˙ÈÌ¿Ï. ∆Ô Ì¤ÛÔ Ì ÙÔ
ÔÔ›Ô ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛ ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂÈÙ˘¯›· Ê·ÓÂÚÒÓÂÈ ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ȉÈÔÊ˘›·
ÙÔ˘: ™˘ÓÂÓÒÓÂÈ ÙȘ ÈÔÙÈΤ˜ ·Ó‰ÚÈΤ˜ ÔÚÁ·ÓÒÛÂȘ Ù˘ ·ÛÙÈ΋˜
ÊÔ˘ÙÔ‡Ô˘·, ÙȘ ·Ó·ÓÂÒÓÂÈ Î·ıÈÛÙÒÓÙ·˜ Ù˜ ÎÚ·ÙÈ΋ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ˘fi ÙÔÓ
¤ÏÂÁ¯fi ÙÔ˘ Î·È ÙȘ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ› ˆ˜ fiÚÁ·ÓÔ ÔÏÈÙÈ΋˜ Û˘ÌÌ·¯›·˜.
ª¿Ù·È· ˆÛÙfiÛÔ ÂÏ›˙Ô˘Ó ÔÈ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ ÛÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍ‹ ÙÔ˘
ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜. ∂Ȃ‚·ÈÒÓÂÈ ‚¤‚·È· ÙÔ ¯Ú›ÛÌ· ÙÔ˘
™·Ï·ÓÙ›Ó ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ·Ó¿ÙÔ (Ô˘ ÙÔÓ Â͢ËÚÂÙ› ÛÙËÓ ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛË ÌÂ
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
174
ÙÔ˘˜ ∑·ÓÁΛ‰Â˜), ·ÏÏ¿ Ë ‰˘ÛÈÛÙ›· ÙÔ˘ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ Â¤ÎÙ·ÛË ÙˆÓ
∞ÁÈÔ˘ÌȉÒÓ Â›Ó·È ÈÛ¯˘ÚfiÙÂÚË ·fi ÙËÓ ·Ó¿ÁÎË Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆÈÛÙÔ‡Ó ÔÈ
ºÚ¿ÁÎÔÈ ·fi ÎÔÈÓÔ‡. Ÿ¯È ÌfiÓÔÓ Ë ÛÊ·›Ú· ÂÈÚÚÔ‹˜ ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË, ·ÏÏ¿
Î·È Ô ÔÏÈÙÈÎfi˜ ÙÔ˘ ÔÚ›˙ÔÓÙ·˜ ÎÈÓÂ›Ù·È È· Û Ï·›ÛÈÔ Â·Ú¯È·Îfi.

Á. √È ∞ÏÌÔÚ·‚›‰Â˜ Î·È ÔÈ ∞ÏÌÔ¯¿‰Â˜ ÛÙË µfiÚÂÈÔ ∞ÊÚÈ΋

Î·È ÙËÓ πÛ·Ó›· (1056-1269)

— ∫·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ô˘ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Ó ÔÈ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔÈ Î·È ÔÈ

·Ù·Ì¤Ë‰Â˜, Ë ¤Û¯·ÙË ¢‡ÛË Î·Ù·ÎÙ¿Ù·È ‰˘Ô ÊÔÚ¤˜ ·fi ‚ÂÚ‚ÂÚÈΤ˜
‰˘Ó·ÛÙ›˜ ÙÔ˘ ÕÙÏ·ÓÙ·. ∫·È ÔÈ ‰‡Ô, ∞ÏÌÔÚ·‚›‰Â˜ (·Ï-ªÔ˘Ú·ÌÈÙÔ‡Ó)
Î·È ∞ÏÌÔ¯¿‰Â˜ (·Ï-ªÔ˘‚·¯¯ÈÓÙÔ‡Ó), ηٷÎÙÔ‡Ó ÙËÓ πÛ·Ó›· ηÈ
Û˘ÌÌÂÙ¤¯Ô˘Ó ÛÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙË reconquista. ∂ÓÒ fï˜ Ô
·ÏÌÔÚ·‚›‰Ë˜ °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê ÈÌÓ ∆·ÛÔ˘Ê›Ó ÂÙ˘¯·›ÓÂÈ ÌÈ· ıÚÈ·Ì‚Â˘ÙÈ΋
Ó›ÎË Î·Ù¿ ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ÛÙË £·Ï¿Î· (1086), ÔÈ ÙÂÏÂ˘Ù·›ÔÈ
∞ÏÌÔ¯¿‰Â˜, ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈ΋ Ì¿¯Ë ÙÔ˘ §·˜ ¡¿‚·˜ ‰Â ∆ÔÏfiÛ·
(1212), ·Ó·Áο˙ÔÓÙ·È Ó· ·ÔÛ˘ÚıÔ‡Ó ÛÙË µfiÚÂÈÔ ∞ÊÚÈ΋.
— ∫·È ÔÈ ‰˘Ô ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÎÈÓÔ‡ÓÙ·È ÛÙÔ Ó‡̷ Ù˘ ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ ·Ê‡ÓÈÛ˘
Î·È ·Ó·Ó¤ˆÛ˘. ∂ÓÒ fï˜ ÔÈ ∞ÏÌÔÚ·‚›‰Â˜, ÛÂ Û˘ÌÌ·¯›· Ì ÙËÓ
ÔÚıÔ‰ÔÍ›· Ù˘ Ì·ÏÈÎÈÙÈ΋˜ Û¯ÔÏ‹˜ ÙÔ˘ ‰Èη›Ô˘, ÂÈ̤ÓÔ˘Ó Û ÌÈ·Ó
¿Î·ÌÙË ·ÊÔÛ›ˆÛË ÛÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË, ÛÙË ÛÙ›ڷ Û˘ÓÙ‹ÚËÛË Î·È ÙËÓ
·ÔÌfiÓˆÛË, ÔÈ ∞ÏÌÔ¯¿‰Â˜ ·ÔηıÈÛÙÔ‡Ó ÌÈ· ˙ˆÓÙ·Ó‹ Û¯¤ÛË Ì ٷ
·Ó·ÙÔÏÈο ΤÓÙÚ· ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡, ÚÔˆıÒÓÙ·˜ Ì ·ÓÔȯÙfi
Ó‡̷ ÙȘ ÓÂ˘Ì·ÙÈΤ˜ ·ÓÙ·ÏÏ·Á¤˜ Î·È ÙȘ ÂÈÛً̘, ÙfiÛÔ ÙȘ
ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜ fiÛÔ Î·È ÙȘ ÎÔÛÌÈΤ˜.

6. ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ ªÔÁÁfiψÓ. ∞fi ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË

Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘ ·fi ÙÔ˘˜ ªÔÁÁfiÏÔ˘˜
̤¯ÚÈ ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜
ÛÙËÓ ∂ÁÁ‡˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹ (1258-1517)

·. ∏ ÌÔÁÁÔÏÈ΋ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ Î·È Ë ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ ªÔÁÁfiψÓ

ÛÙËÓ ÈÛÏ·ÌÈ΋ ∞Ó·ÙÔÏ‹ (13Ô˜-15Ô˜ ·ÈÒÓ·˜)

∏ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÌÔÁÁÔÏÈÎÒÓ Ê˘ÏÒÓ ·fi ÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋ ∞Û›· ÂËÚ¿˙ÂÈ Î·È

ÌÂÙ·ÌÔÚÊÒÓÂÈ ¤Ó·Ó ¢ڇ ¯ÒÚÔ ·fi ÙËÓ Õˆ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ̤¯ÚÈ Ù· µ·ÏοÓÈ·.
ªÂ ÙËÓ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ªÔÁÁfiÏˆÓ Ô ÈÛÏ·ÌÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜ ‚ÈÒÓÂÈ ÌÈ· ÌÂÁ¿ÏË
·ÂÈÏ‹ Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È ·fi ÌË ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜ ¯ıÚÔ‡˜. H ·ÈˆÓfi‚È·
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 6
175
ÎÔÈÓˆÓÈ΋ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋, ıÚËÛ΢ÙÈ΋ Î·È ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋ ÙÔ˘ ÂͤÏÈÍË
Ù›ıÂÙ·È Û ΛӉ˘ÓÔ Î·È Û ÔÏϤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜ ·Ó·ÎfiÙÂÙ·È ÔÚÈÛÙÈο. ª¤Û·
Û ·˘Ùfi ÙÔ Ï·›ÛÈÔ, Ë ·Ó·ÙÚÔ‹ ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘ ·fi ÙÔÓ
ÃÈÔ‡ÏÂÁÎÈÔ˘ (1258) ·ÔÙÂÏ› ÙË Û˘Ì‚ÔÏÈ΋ ÔÚÈÔı¤ÙËÛË ÌÈ·˜ ÂÔ¯‹˜.
— ∂ÓÈÛ¯‡ÂÙ·È Ë ‰È·‰Èηۛ· ‚‰ԢÈÓÔÔ›ËÛ˘ ·fi ÙÔ˘ÚÎÈΤ˜ Ê˘Ï¤˜, ÔÈ
Ôԛ˜ ÂÈÛ¤ÚÚÂ˘Û·Ó ÂÎ Ó¤Ô˘ Ì ÙÔ ÛÙÚ·Ùfi ÙˆÓ ªÔÁÁfiÏˆÓ (‹ ·ˆı‹ıËηÓ
·fi ·˘ÙfiÓ) ÛÙÔ ÈÚ·ÓÈÎfi Î·È ÙÔ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎfi ÔÚÔ¤‰ÈÔ, ÎÈ ¤ÙÛÈ Ô ÂıÓÈÎfi˜
¯·Ú·ÎÙ‹Ú·˜ ÔÏfiÎÏËÚˆÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ ¿ÏÏ·Í ÁÈ· ¿ÓÙ·. √È fiÏÂȘ Î·È Ô
ÔÏÈÙÈÛÌfi˜ ÙÔ˘˜ ηı›ÛÙ·ÓÙ·È ·ÂÈÏÔ‡ÌÂÓ˜ ÓËÛ›‰Â˜. ª¤Û· ÛÙËÓ
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙˆÓ ªÔÁÁfiÏˆÓ Î·È ÂΛ fiÔ˘ ·˘ÙÔ› Û˘Ó·ÓÙÔ‡Ó ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË
Û¯ËÌ·Ù›˙ÔÓÙ·È Ó¤Â˜ ÔÚÈÔıÂÙÈΤ˜ ÁÚ·Ì̤˜. ∆ÂÏÈο, Ë ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÙˆÓ
ªÔÁÁfiÏˆÓ fi¯È ÌfiÓÔÓ ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛ ¿ÌÂÛ· ÙËÓ ÂÍ¿ψÛË ÙˆÓ ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ
Ï·ÒÓ Û ÔÏfiÎÏËÚË ÙË ‰˘ÙÈ΋ ∞Û›·, ·ÏÏ¿ Î·È ¤ÌÌÂÛ·, Ì ÙËÓ ÙÒÛË Ù˘
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙ԇΈÓ, ¤Î·Ó ‰˘Ó·Ù‹ ÙËÓ ¿ÓÔ‰Ô ÙˆÓ ‰È·‰fi¯ˆÓ
ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏ›·, Î·È Î·Ù¿ Û˘Ó¤ÂÈ· ÙËÓ ¿ÓÔ‰Ô Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜
ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ.
— √ ‰È·¯ˆÚÈÛÌfi˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ·Ú·‚ÈÎfi ÎfiÛÌÔ Î·È ÙËÓ ÈÚ·ÓÈ΋ ÛÊ·›Ú·
Á›ÓÂÙ·È ÙÒÚ· ‚·ı‡ÙÂÚÔ˜ ·fi ÔÙ¤. ∆Ô ÁÂÁÔÓfi˜ ·˘Ùfi Û˘Ì‚·›ÓÂÈ ‰ÈfiÙÈ
ÙfiÛÔ ÔÈ MÔÁÁfiÏÔÈ fiÛÔ Î·È ÔÈ TÔ‡ÚÎÔÈ Î˘Ú›·Ú¯ÔÈ ÙÔ˘ πÚ¿Ó Î·È Ù˘
ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, Ù˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜ ∞Û›·˜ Î·È Ù˘ πÓ‰›·˜ ÚÔÛ·ÚÌfi˙ÔÓÙ·È,
ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ÚÔÛËÏ˘ÙÈÛÌfi ÙˆÓ πϯ¿Ó ÛÙÔ πÛÏ¿Ì (ª·¯ÌÔ‡ÓÙ °Î¿˙·Ó, 1295-
1304), ÛÙËÓ ÈÚ·ÓÈ΋ ÎÚ·ÙÈ΋ ÔÚÁ¿ÓˆÛË, ÙË ÁÏÒÛÛ· Î·È ÙÔÓ ÔÏÈÙÈÛÌfi.
— ∂ÓÒ Ë ÌÔÁÁÔÏÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙË Õˆ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ ÙÔ µÔ˘‰ÈÛÌfi,
ÔÈ ªÔÁÁfiÏÔÈ ÙÔ˘ πÚ¿Ó ·Ô‰ÂÈÎÓ‡ÔÓÙ·È ·ÚÎÂÙ¿ ¤Í˘ÓÔÈ, ÒÛÙ ӷ
‰Â¯ÙÔ‡Ó ÙË ıÚËÛΛ· ÙˆÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ ˘ËÎfiˆÓ ÙÔ˘˜ ÛÙÔÓ ÈÚ·ÓÈÎfi
¯ÒÚÔ, ÎÈ ¤ÙÛÈ ÌÂÙ·‰›‰Ô˘Ó ÙÔ πÛÏ¿Ì Î·È ÛÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋ ∞Û›· (·ÎfiÌË Î·È
Ë ÃÚ˘Û‹ √Ú‰‹ ÛÙË ƒˆÛ›· ÚÔÛËÏ˘Ù›˙ÂÙ·È ÛÙÔ πÛÏ¿Ì). ªÂ ÙÔÓ ÙÚfiÔ
·˘ÙfiÓ Ì·Ù·ÈÒÓÔ˘Ó ÙȘ ÂÏ›‰Â˜ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ Ó· ÂÓÈÛ¯‡ÛÂÈ ÌfiÓÈÌ·, Ì ÙË
‰Èψ̷ٛ· Î·È ÙËÓ ÈÂÚ·ÔÛÙÔÏ‹, ÙÔÓ ·ÛÈ·ÙÈÎfi ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi ˘fi ÙÔ˘˜
∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ (˘fi ÙÔ˘˜ √˘ÈÁÔ‡ÚÔ˘˜ ›¯Â ‹‰Ë ÛÙ·ıÂÚÔÔÈËı›) Î·È ÙÔ˘˜
ªÔÁÁfiÏÔ˘˜, ÎÈ ¤ÙÛÈ Ô ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÛÌfi˜ ÛÙËÓ ∞Û›· Êı›ÓÂÈ Î·È ·ÔÙÂÏ›ٷÈ
ÌfiÓÔ ·fi ‰È·ÛÎÔÚÈṲ̂Ó˜ ÌÂÈÔÓfiÙËÙ˜.
— ∏ ÎÔÈÓ‹ ·ÓÙÈ·ÏfiÙËÙ· Ì ÙȘ ÈÛÏ·ÌÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘ ∂ÁÁ‡˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜
Ô‰ËÁ› ÛÙË Û‡Ó·„Ë ‰Èψ̷ÙÈÎÒÓ Û¯¤ÛÂˆÓ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË Î·È
ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙˆÓ ªÔÁÁfiψÓ, ·ÓÔ›ÁÂÈ ÙËÓ ∞Û›· Î·È ÙËÓ Õˆ
∞Ó·ÙÔÏ‹ ÛÙÔ˘˜ E˘Úˆ·›Ô˘˜ ÂÌfiÚÔ˘˜ Î·È Ù·ÍȉÈÒÙ˜ Î·È ÚÔÛʤÚÂÈ
ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÂÚ·ÈÙ¤Úˆ ÂÌÔÚÈÎÒÓ Î·È ÔÏÈÙÈÛÙÈÎÒÓ Â·ÊÒÓ —ÙȘ
Ôԛ˜ Ë ∂˘ÚÒË Û˘Ó¯›˙ÂÈ ÌÂÙ¿ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ pax mongolica Ì ‰È΋
Ù˘ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· Î·È Û Ӥ˜ ‚¿ÛÂȘ.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
176
‚. √È ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔÈ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ Î·È ÙË ™˘Ú›·
(1250-1517). ∏ ¿ÓÔ‰Ô˜ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜

∆Ô Î¤ÓÙÚÔ ÙÔ˘ ·Ú·‚Ô-ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÌÂÙ·ÙÔ›˙ÂÙ·È ÔÚÈÛÙÈο ·fi

ÙÔ Î·ÙÂÛÙÚ·Ì̤ÓÔ πÚ¿Î ÚÔ˜ Ù· ‰˘ÙÈο Ù˘ ∂ÁÁ‡˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹˜, ÛÙÔ ∫¿ÈÚÔ
Î·È ÙË ¢·Ì·ÛÎfi. TÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙˆÓ ª·ÌÂÏÔ‡ÎˆÓ ÓÈο ÙÔ ÛÙÚ·Ùfi ÙˆÓ
ªÔÁÁfiÏˆÓ ÛÙËÓ ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË (ÕÈÓ ∆˙·ÏÔ‡Ù, 1260) Î·È ·ÔÎÚÔ‡ÂÈ ÔÚÈÛÙÈο
ÙÔ˘˜ ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜ ÛÙȘ ·ÎÙ¤˜ ¶·Ï·ÈÛÙ›Ó˘-™˘Ú›·˜. T· ·Ú·¿Óˆ
ÁÂÁÔÓfiÙ· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡Ó ÙȘ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÁÈ· ÌÈ· ÛÙ·ıÂÚ‹ ΢ÚÈ·Ú¯›·
‰È·ÎÔÛ›ˆÓ ÂÙÒÓ ÛÙËÓ ∂ÁÁ‡˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È ÁÈ· ÌÈ· fi„ÈÌË ·ÎÌ‹ ÙÔ˘
ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÓÈÙÈÎÔ‡ πÛÏ¿Ì, Ë ÔÔ›· ÌÔÚ› Ó· ÌËÓ ‹Ù·Ó
‰ËÌÈÔ˘ÚÁÈ΋, ‰È·ÎÚ›ıËΠfï˜ ÛÙËÓ Â‰Ú·›ˆÛË Ù˘ ·Ú¿‰ÔÛ˘ Î·È ÙË
Û˘ÛÛÒÚ¢ÛË Ù˘ ÁÓÒÛ˘.
— ∞ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙÔ ·Ú¿‰ÂÈÁÌ· ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ Î·È ÙˆÓ ∞ÁÈÔ˘ÌȉÒÓ
—fiÓÙ·˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ÛÎÏ¿‚ÔÈ ·˘ÙÒÓ ‚¿‰ÈÛ·Ó ÙÔ ‰ÚfiÌÔ ÚÔ˜ ÙËÓ
΢ÚÈ·Ú¯›· Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ Î·È Ù˘ ™˘Ú›·˜— ÔÈ ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔÈ ıÂÌÂÏÈÒÓÔ˘Ó
ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘˜ ÛÙË ÓÔÌÈÌÔÔ›ËÛË Ô˘ ÙÔ˘˜ ·Ú¤¯ÂÈ Ô ıÂÛÌfi˜ Ù˘
ÛÔ˘ÓÈÙÈ΋˜ ÔÚıÔ‰ÔÍ›·˜ (Ô˘ Û˘Ì‚ÔÏ›˙ÂÙ·È ÛÙÔ «ÛÎÈ҉˜ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ»
ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ ÛÙÔ ∫¿ÈÚÔ), ÙË ‰‡Ó·Ì‹ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ıÂÛÌfi Ù˘
ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›·˜ Ë ÔÔ›· ·ÔÙÂÏÂ›Ù·È ·fi TÔ‡ÚÎÔ˘˜
ÛÎÏ¿‚Ô˘˜ (Ì·ÌÏÔ‡Î), Î·È ÙÔÓ ÎÚ·ÙÈÎfi ÙÔ˘˜ ÚÔ¸ÔÏÔÁÈÛÌfi ÛÙÔ
ÙÈÌ·ÚȈÙÈÎfi ÊÔÚÔÏÔÁÈÎfi Û‡ÛÙËÌ· ÙÔ˘ ÈÎÙ¿.
— ∫·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ·Ú·ÎÌ‹˜ ÙÔ˘ ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙˆÓ ª·ÌÂÏԇΈÓ
·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ —·Ú¯Èο Ì ÂÈÙ˘¯›· (1491)— ÙËÓ ÂÂÎÙ·ÙÈ΋ ‰‡Ó·ÌË
ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÌÂÙ¿ ·fi Ì·ÎÚÔ¯ÚfiÓÈ· ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛË
ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó Ù· ‰¿ÊË ÙÔ˘ ÛÙËÓ ∂ÁÁ‡˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹ (1516-17). TÔ
ÚÈÁÎÈ¿ÙÔ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ∞Ó·ÙÔÏ›· Î·È Ù· µ·ÏοÓÈ· ›¯Â
ÍÂÎÈÓ‹ÛÂÈ ÙËÓ ¿ÓÔ‰fi ÙÔ˘ ·fi ÙÔ 14Ô ·ÈÒÓ·, ηٷÛÙÚ¿ÊËΠ·fi ÙÔÓ
MÔÁÁfiÏÔ ∆ÈÌÔ‡Ú (1402), ·ÏÏ¿ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠͷӿ ̤۷ Û ϛÁ˜
‰ÂηÂٛ˜. √È √ıˆÌ·ÓÔ›, ÂÌ„˘¯ˆÌ¤ÓÔÈ ÛÙÔÓ ·ÁÒÓ· ÙÔ˘˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ
µ˘˙¿ÓÙÈÔ Î·È Ù· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈο µ·ÏοÓÈ· ·fi ÙÔ Ó‡̷ ÙˆÓ Á·˙‹‰ˆÓ
(«Ì·¯ËÙ¤˜» Ù˘ ›ÛÙ˘) —ÙÔ ›‰ÈÔ Ó‡̷ ÂÌ„‡¯ˆÓ ÙÔ˘˜
∆Ô˘ÚÎÔÌ¿ÓÔ˘˜ ÛÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋ ∞Û›· ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙˆÓ Û˘ÓÔÚÈ·ÎÒÓ
ÔÏ¤ÌˆÓ ÛÙÔÓ flÍÔ Î·È ÙÔÓ π·Í¿ÚÙË— ÂÓÛÙÂÚÓ›˙ÔÓÙ·È ÙÂÏÈο ÎÈ ·˘ÙÔ›
ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ΋ ȉ¤· ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ Î·È ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙˆÓ
ÚÔηÙfi¯ˆÓ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙÔ˘ ·Ú·‚ÈÎÔ‡ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘.
 T˙›Ù˙ÂÏÈ
NÙÂχ˜ (T˙›Ù˙ÂÏ) MÔÓ
M¿Ï·Á· AÏÁ¤ÚÈ M¤Ù˙·
KfiÏÔ
K¿‰ÈÍ MÔ˘˙› T‡Óȉ·
T·Ú›Ê· ›Ê ÂÏ ™Ô‡Û·
AÏÁÂı›Ú·˜ ™ÂÏ Ô˘ T MÂÓÙ¤· KˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓË
T·ÁÁ¤ÚË £¤Ô˘Ù· ·˜ Ù
ÕÙÏ MÔÓ·ÛÙ›Ú
KÛ·Ú ÂÛ-™ÂÁÎ›Ú TÂÙÔ˘¿Ó ÂÛ
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 6

ÕÚ˙ÈÏ· ‰ K·˚ÚÔÓ¿Ó M·¯ÓÙ›ÁÈ·

™ÂÚÛÔ‡ ÛÈ
§·Ú¿˜ T·Ô‡ÓÙ XÔÓ¤ÈÓ Ê
M·ÓÙ›˜ ¯· ™Ê·Í
NÂÓÙÚfiÌ· M›ÛÎÚ·
TÏÂÌÛ¤Ó °Î¿ÊÛ· KÂÚΤӷ
O˘Ù˙ÓÙ¿ Û
T¿˙· ٠ȉÂ
T·Ô˘Ú›ÚÙ Ó Ú ›ÓÙ T˙¤ÚÌ·
P·Ì¿Ù ™·Ï¤ ˘· ·˜ ˙Â
ÏÔ Ú T
ºÂ˜ °ÎÂÚÛ›Ê Ù· · ¯¿ TÔ˙¤Ú
MÂÎÓ¤˜ Ó ˜ ™ °Î¿Ì˜
A˙ÂÌÔ‡Ú ·Ì ÙË N¤ÊÙ·
Ï ·˜
ÕÙ
TÔ˘ÁÎÔ‡ÚÙ
O˘Ì ÂÚ-PÌ T˙ÂÊ¿Ú·
È¿
·˜
ÙÏ
Õ ÂÛ ºÈÁΛÁÎ
· ˜
Ó È‰ Ù
M·Ú·Î¤˜ ¤Á Ï ¿Ï
M ÚÈ ÊÈ
· T·
TÈÓÌ¤Ï Ì
™ÈÙ˙ÈÏÌ¿Û·

™Ô˘˜

NÙÚ·¿

5. TÔ M·ÁÎÚ¤Ì Á‡Úˆ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 13Ô˘ ·ÈÒÓ· (Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ Ch.-A. Julien)
177
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
178
Á. ∏ ¢‡ÛË ˘fi ÙȘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ‚ÂÚ‚ÂÚÈΤ˜ ‰˘Ó·ÛÙ›˜
(·fi Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 13Ô˘ ̤¯ÚÈ Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 16Ô˘ ·ÈÒÓ·)

— ªÂ ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙˆÓ ∞ÏÌÔ¯¿‰ˆÓ ηٷÚÚ¤ÂÈ ÙÔ 1269 Ë ÙÂÏÂ˘Ù·›·

ÌÂÁ¿ÏË ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙÔ˘ ‰˘ÙÈÎÔ‡ πÛÏ¿Ì Ô˘ ÂÚÈÏ¿Ì‚·Ó ÙË µfiÚÂÈÔ
∞ÊÚÈ΋ Î·È ÙËÓ πÛ·Ó›·. ™ÙËÓ πÛ·Ó›· ‰È·ÙËÚÂ›Ù·È ÙÔ ÚÈÁÎÈ¿ÙÔ ÙˆÓ
¡·ÛÚȉÒÓ Ù˘ °Ú·Ó¿‰·˜ ˆ˜ ʈÙÂÈÓfi ÚÔ‡ÚÁÈÔ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì, ÒÛÔ˘ ÎÈ
·˘Ùfi ˘Ô¯ˆÚ› ÙÂÏÈο ÛÙËÓ Â›ıÂÛË ÙˆÓ ÂÓˆÌ¤ÓˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ
ÚÈÁΛˆÓ (1492).
— ∏ µfiÚÂÈÔ˜ ∞ÊÚÈ΋ ‰È·ÈÚÂ›Ù·È ·Ó¿ÌÂÛ· Û ÙÚÂȘ ‚ÂÚ‚ÂÚÈΤ˜
‰˘Ó·ÛÙ›˜: ÙÔ˘˜ ª·ÚÈÓ›‰Â˜ (1269-1465) ÛÙÔ ºÂ˜, ÙÔ˘˜
∞ÌÓÙ·ÏÔ˘·ÓÙ›‰Â˜ (1236-1554) ÛÙÔ TÏÂÌÛ¤Ó Î·È ÙÔ˘˜ ÷ÊÛ›‰Â˜ (1229-
1569) ÛÙËÓ ∆‡Óȉ·. √È Ã·ÊÛ›‰Â˜ È‰Ú‡Ô˘Ó Í·Ó¿ ÌÈ· ÔÓÔÌ·ÛÙÈ΋
ËÁÂÌÔÓ›· ÛÙË µfiÚÂÈÔ ∞ÊÚÈ΋, ÂÏÏ›„ÂÈ ˆÛÙfiÛÔ ÌÈ·˜ ÈÛ¯˘Ú‹˜ ÎÂÓÙÚÈ΋˜
ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ‰ÂÓ Î·Ù·Ê¤ÚÓÔ˘Ó Ó· ·Û΋ÛÔ˘Ó ·ÔÙÂÏÂÛÌ·ÙÈÎfi ¤ÏÂÁ¯Ô. ™Â
ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔ ª·ÁÎÚ¤Ì ÙÔ ÛÙÔÈ¯Â›Ô Ô˘ ·›˙ÂÈ ÙÔÓ Î·ıÔÚÈÛÙÈÎfi ÚfiÏÔ
Â›Ó·È Ë ·ÛÙ·ı‹˜ ÈÛÔÚÚÔ›· ·Ó¿ÌÂÛ· Û ·Ó˘fiÙ·ÎÙ˜ Ê˘ÏÂÙÈΤ˜
ÔÚÁ·ÓÒÛÂȘ Î·È ÙËÓ ÂÈÚËÓÂ˘Ì¤ÓË ÁË ÙÔ˘ ÛÙ¤ÌÌ·ÙÔ˜ Ë ÔÔ›·
ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÛÙȘ fiÏÂȘ Î·È ÙȘ Á‡Úˆ ÂÚÈÔ¯¤˜ (·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ ÌÈÏ¿ÓÙ
·Û-Û¿’ÈÌ· Î·È ÙÔ ÌÈÏ¿ÓÙ ·Ï-Ì¿¯˙·Ó).

7. ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ (16Ô˜-18Ô˜ ·ÈÒÓ·˜)

·. ∏ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·

∏ ¿ÓÔ‰Ô˜ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÔÏÔÎÏËÚÒıËΠ‹‰Ë ηٿ ÙËÓ

ÂÚ›Ô‰Ô ÙËÓ ÔÔ›· ¯·Ú·ÎÙËÚ›Û·ÌÂ Û˘ÓÔÏÈο ˆ˜ ÂÚ›Ô‰Ô ÙˆÓ ªÔÁÁfiψÓ.
∆Ô ÚÈÁÎÈ¿ÙÔ ÙÔ˘ √ÛÌ¿Ó, ÙÔ˘ È‰Ú˘Ù‹ Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 13Ô˘
·ÈÒÓ·, ·Ú¯Èο ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·Ú¿ ¤Ó· ·fi Ù· ÌÈÎÚfiÙÂÚ· ÙÔ˘ÚÎÈο ÚÈÁÎÈ¿Ù·
Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ›·˜. ™ÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ÂÈÙ˘¯›Â˜ ÛÙ· µ·ÏοÓÈ· fï˜ ·ÓÔ›ÁÔ˘Ó ÙÔ
‰ÚfiÌÔ ÁÈ· ΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ∏ ηٿÎÙËÛË Ù˘
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ (1453) —Ô˘ Û‹Ì·Ó ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜— Î·È Ë Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ™˘Ú›·˜ Î·È Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ (1516-17)
—Ô˘ Û‹Ì·Ó ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÙˆÓ ª·ÌÂÏԇΈӗ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó
ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡˜ ÛÙ·ıÌÔ‡˜ ÛÙËÓ ÂͤÏÈÍ‹ ÙÔ˘ Û ªÂÁ¿ÏË ¢‡Ó·ÌË Ù˘ ∂ÁÁ‡˜
∞Ó·ÙÔÏ‹˜ Ô˘ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ fiϘ ÙȘ ¯ÒÚ˜ ÙÔ˘ ÎÏ·ÛÈÎÔ‡ ·Ú·‚Ô-
ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡. ÀÂÈÛ¤Ú¯ÂÙ·È ϤÔÓ ÛÙËÓ ÎÏËÚÔÓÔÌÈ¿ ÙÔ˘
¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘, ÙfiÛÔ ˆ˜ ıˆÚËÙÈ΋ ‰ÈÂΉ›ÎËÛË, fiÛÔ Î·È ÛÙËÓ Ú·ÎÙÈ΋
ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛË Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜.
 K·Û›·
¶Ô‰ÔÏ›· M A˙fiÊ NÙ·ÁÎÂÛÙ¿Ó £¿Ï·ÛÛ· K·Ú¿ KÔ˘Ì
B ԢÁ ÚÔ˜
ÛÛ ¢ÓÂ Î Ó Â › NÙÂÚÌ¤ÓÙ
MÚ·ÙÈÛÏ¿‚· MÔ ¶Ú ·Ú· ›ÂÚ ¢ K·‡Î·ÛÔ˜
BȤÓË T›Û K·Ú ω· Ô‡ıÔ ‚›· Ô˜ KÚÈÌ·›· NÙ·ÁÎÂÛÙ¿Ó
· ¿ ‚›· ˜ °ÂˆÚÁ›· M·ÎÔ‡
BÔ˘‰·¤ÛÙË Mfi¯·Ù˜
ıÈ·
I¿ÛÈÔ KÔ˘Ú¿
M·‡ÚË £¿Ï·ÛÛ· TÈÊÏ›‰·
¢Ú¿‚Ô˜ Ô˘ÁÁ·ÚÈ· TÚ·ÓÛ˘Ï‚·Ó›· B·ÙÔ‡Ì K·Ú˜ K·Ú·Ì¿¯ ˙¿Ó
˜ ˚ Ù ˙
È T¤ÌÂÛ‚·Ú BÔ˘ÎÔ˘Ú¤ÛÙÈ EÚ‚¿Ó · ˘Ú
 ™¿‚Ô˜ ˘ KÈÔ˘ÙÛԇΠK·˚Ó·ÚÙ˙‹
TÚ·Â˙Ô‡ÓÙ· ›·
ÕÏ Ì Ô
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 6

K¿ÚÏÔ‚ÈÙ˜ BÂÏÈÁÚ¿‰È ¢Ô‡Ó·‚

B¿ÚÓ· Ì ÂÓ TÛ·ÏÓÙÈÚ¿Ó ˙ÂÚÌ
T·˘Ú›‰· Ï
KÚÔ·Ù›· ™ÂÚ‚›· AÚ EÚ˙ÂÚÔ‡Ì A Œ
‚Ô˘ÏÁ·ÚÈ· Ï Ï›
N›Î·È· BÔÛÓ›· NȘ È˙› ÂÓÙ È˙›Ï KÂÏΛ٠¿Ù
A
P·ÁÎÔ‡˙· M· EÓÙ›ÚÓ IÛÙ·ÓÌÔ‡Ï K A¯Ì K ™›‚·˜ Ô ˘Ú KÔ˘Ú‰ÈÛÙ¿Ó
¤Ó Ή ™fiÊÈ· M X·Ì·ÓÙ¿Ó

A
ÕÁηڷ K¿ÈÛÂÚÈ
¶˘
ÚË
ÈÓ MÔÓÙÂÓ¤ÁÎÚÔ
· ÔÓ› ÎË MÔ‡ÚÛ· §Ô˘ÚÈÛÙ¿Ó
TÔ˘ÏfiÓ · £Ú¿ K

Ï‚
È (K·ÈÛ¿ÚÂÈ·) MÔÛÔ‡ÏËT

£Â
Ó·›

·Ó
· · Ú¿Û °ÎÂÚÌÈÁÈ¿Ó·Ú· ›Á KÈÚÌ·ÓÛ¿¯
KÔÚÛÈ΋

›·
ÛÛ
£ÂÛ/Ó›ÎË K Ì¿ ˜ X·Ï¤È M ÚË
˜ ™·ÚÔ˘¯¿Ó X·Ì›ÓÙ Ó ÚÔ · ÂÛ

›·
Ô ˜ B·Á‰¿ÙË

◊
Ú ›‰Â ÿ˙ÌÈÚ · Ô


‡ ÈΛ Ù
Ï· ™·Ú‰ËÓ›· TÂΤ T ÈÏ ™˘ÚÈ· ·Ì B·ÛfiÚ·
B· Aı‹Ó· MÂÓÙÂÛ¤ ›·

·Ï ÂÈÚÔ
§KI ‚ · Ó Ô Û

˜
§Â¿ÓÙÔ MÔ˘ÌÈÁÈ¿Ó
E˘ÊÚ¿Ù˘
¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ˜ BËÚ˘Ùfi˜
™ÈÎÂÏ›· Pfi‰Ô˜ ¢·Ì·ÛÎfi˜ ¶ÂÚÛÈÎfi˜ KfiÏÔ˜
N·‚·Ú›ÓÔ K‡ÚÔ˜
AÏÁ¤ÚÈ T‡Óȉ· AÎfi X¿
°È‚Ú·ÏÙ¿Ú MÔÓ KÚ‹ÙË ¶·Ï·ÈÛÙÈÓË IÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì Û·
OÚ¿Ó M¿ÏÙ·

Ù˘
MÂÛfiÁÂÈÔ˜ £¿Ï·ÛÛ· N¿ÊÔ˘ÓÙ
·ÏÁÂÚÈ·

ÓË
TÏÂÌÛ¤Ó AÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·
T˙¤ÚÌ· ¢ÈÒÚ˘Á· ÙÔ˘ ™Ô˘¤˙ NÂÙ˙ÓÙ

ÛÈ
M¿Úη

·
˜ TÚ›ÔÏË
Ï· K¿ÈÚÔ ™ÈÓ¿
Õ Ù Î˘ÚËÓ·ØÈØÎË
ÙÚ
È AÈÁ˘ÙÔ˜
ÔÏ X M‰›Ó·
ÈÙ NÂ Ù˙
ÈÛ ›Ï ¿˙
Ô˜ A
Ú· Ë
‚È
΋
AÛÔ˘¿Ó Œ
EÚ
AÚ-PÔ˘

M¤Îη
˘

§È‚˘Î‹ ÚË
™·
ıÚ

ÌÔ
˜
¿

¯· ŒÚËÌÔ˜
AÛ

Ú·
£¿
›Ú
Ì‘ AÏ-

Ó
Ï·

ºÂ˙¿
ÛÛ

NÔ˘‚È΋
·
ÈX¿Ï

ŒÚËÌÔ˜
A¯¿ÁÎ·Ú Ú·
YÂ

0 500¯ÏÌ
¯·
̤

™·
™·¯·Ú·
ÓË

ÕÓÙÂÓ

6. H ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· (Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ H.W. Hazard)

179
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
180
— ∏ ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋ ÈÂÚ·Ú¯›· Î·È Ë ÎÚ·ÙÈ΋ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ‰È·ÌÔÚÊÒÓÔÓÙ·È
Û‡Ìʈӷ Ì ٷ ÚfiÙ˘· ÙˆÓ ÛÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ Î·È Ì·ÌÂÏÔ‡ÎˆÓ ÚÔηÙfi¯ˆÓ
ÙÔ˘˜. √È ÈÔ ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎÔ› ıÂÛÌÔ› ›ӷÈ: Ë Î¿ÛÙ· Ù˘ ËÁÂÙÈ΋˜ ÂÏ›Ù
(ÔÈ √ÛÌ·ÓÏ‹‰Â˜ ˘fi ÙËÓ Î·ıÔ‰‹ÁËÛË Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜), Ë
‰È·Ù‹ÚËÛË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ Âϛ٠̤ۈ ·ÁÔÚ¿˜ Î·È ÂÈÛ·ÁˆÁ‹˜ (·fi Ù·
µ·ÏοÓÈ·), Ë Û˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË ˘fi ÙÔ ‚Â˙›ÚË Î·È Ë ›‰Ú˘ÛË Ù˘
Â·Ú¯È·Î‹˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ Ì ‚¿ÛË ‰È¿ÊÔÚ˜ ÌÔÚʤ˜ ÊÔÚÔÏÔÁÈÎÒÓ
ÙÈÌ·Ú›ˆÓ Î·È ÂÓÔÈΛ·Û˘ ÊfiÚˆÓ, Î·È Ù¤ÏÔ˜ Ë ·˘ÙÔÓÔÌ›· ÙÔ˘ ‰Èη›Ô˘
ÙˆÓ ıÚËÛ΢ÙÈÎÒÓ ÎÔÈÓÔÙ‹ÙˆÓ (ÌÈÏϤÙ) —Î·È Ì ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·˘ÙfiÓ Ë de
facto ÂÁηٿÏÂÈ„Ë Ù˘ Ù·˘ÙfiÙËÙ·˜ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ Î·È Ô‡ÌÌ·.
— ªÂÙ¿ ÙÔ ·ÔÎÔڇʈ̷ Ù˘ ·Ó¿Ù˘Í˘ Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜ ˘fi ÙÔÓ
™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ∞′ (1520-66) ·Ú¯›˙ÂÈ Ë Ì·ÎÚ¿ ÂÚ›Ô‰Ô˜ Ù˘ ·Ú·ÎÌ‹˜ ÌÂ
Ê·ÈÓfiÌÂÓ· ‰È¿Ï˘Û˘ Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ‰ÔÌ‹˜. ªÂÙ¿ ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘
16Ô˘ ·ÈÒÓ· Ë ‰È‡ڢÓÛË Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜ ÙÔ˘ ªÂÁ¿ÏÔ˘ µÂ˙›ÚË Ô‰ËÁ› ÛÙÔ
‰È·¯ˆÚÈÛÌfi Ù˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜ ·fi ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ·Ó¿ÙÔ ÙÔ ÔÔ›Ô
·ÔÙÂÏÔ‡Û ÛËÌÂ›Ô ·Ó·ÊÔÚ¿˜ Ù˘ ÓÔÌÈÌfiÙËÙ·˜. ∞Ú¯Èο Ë ÙÔ˘ÚÎÈ΋
·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›· Î·È ·fi ÙÔ 1579 Î·È Ô ªÂÁ¿ÏÔ˜ µÂ˙›Ú˘ ¯¿ÓÔ˘Ó ÙÔ
ËÁÂÙÈÎfi ·ÚÔ˜ ÙÔ˘˜, ÙÔ ÔÔ›Ô ÂÚȤگÂÙ·È ÛÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ Âϛ٠وÓ
·Á¿‰ˆÓ ÙˆÓ °ÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ. ∞fi ÙÔ 17Ô ·ÈÒÓ· (Û˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ ∫¿ÚÏÔ‚ÈÙ˜,
1699) Ë ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ·Ó·Áο˙ÂÙ·È, ÌÂÙ¿ ·fi ÌÈ· Ì·ÎÚ¿ ÛÂÈÚ¿
·ÔÎÚÔ‡ÛÂˆÓ Î·È ËÙÙÒÓ, Ó· ÂÁηٷÏ›„ÂÈ Ù· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· ‰¿ÊË Ù˘
ÛÙ· µ·ÏοÓÈ· ÛÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈο ·ÓÒÙÂÚË ∂˘ÚÒË.
— ∞fi ÙÔ 18Ô ·ÈÒÓ· Ë ÂͤÏÈÍË Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÚÔÛ‰ÈÔÚ›˙ÂÙ·È ·fi
ÙËÓ ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ó· ·ÓÙÈÌÂÙˆÈÛÙ› Ë ÚfiÎÏËÛË Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ ÛÙËÓ
ÔÈÎÔÓÔÌ›·, ÙËÓ Ù¯ÓÔÏÔÁ›· Î·È ÙÔÓ ÔÏÈÙÈÛÌfi ̤۷ ·fi ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋
ÚÔÛ·ÚÌÔÁ‹ Î·È ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ ÙˆÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎÒÓ ıÂÛÌÒÓ. ◊‰Ë Ë
«ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ ÙÔ˘ÏÈÒÓ» (‚Â˙ÈÚ¿ÙÔ ÙÔ˘ ¡Ù·Ì¿ÓÙ πÌÚ·¯›Ì, 1718-30)
ÛËÌ·ÙÔ‰ÔÙ› ¤Ó· Ó¤Ô ¿ÓÔÈÁÌ· ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË. ∆Ô ¤ÙÔ˜ 1789 ·Ú¯›˙ÂÈ ÌÈ·
ÛÂÈÚ¿ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂˆÓ ÛÙÔ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi, ΢‚ÂÚÓËÙÈÎfi Î·È ‰ÈÔÈÎËÙÈÎfi
ÙÔ̤·, ÔÈ Ôԛ˜ ˆÛÙfiÛÔ ‰ÂÓ ı· ηٷʤÚÔ˘Ó ÙÂÏÈο Ó· ÛÙ·Ì·Ù‹ÛÔ˘Ó
ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÂÍ¿ÚÙËÛË ·fi ÙËÓ ∂˘ÚÒË Î·È ÙË
ÛÙ·‰È·Î‹ ‰È¿Ï˘ÛË Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜.

‚. µfiÚÂÈÔ˜ ∞ÊÚÈ΋

¶·ÚfiÏÔ Ô˘ ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ· ÛÙÔ ª·ÚfiÎÔ ·Ó·‰‡ÂÙ·È, ÌÂÙ¿ ·fi Ì·ÎÚÔ¯ÚfiÓȘ
·ÓÙÈ·Ú·ı¤ÛÂȘ, ÌÈ· ÓÈÎËÊfiÚ· ‰˘Ó·ÛÙ›· AÚ¿‚ˆÓ Û·Ú›ÊˉˆÓ (ÛÔ˘Ú·Ê¿,
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 6
181
·Ï›‰Â˜ ·fiÁÔÓÔÈ ÙÔ˘ ¶ÚÔÊ‹ÙË), Ë ÔÔ›·, ·ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÌÈ·Ó ¤Í˘ÓË
ÔÏÈÙÈ΋ Û˘ÌÌ·¯ÈÒÓ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙȘ Ê˘Ï¤˜, ηٷʤÚÓÂÈ Ó· ÂÂÎÙ›ÓÂÈ ÙË ÁË ÙÔ˘
ÛÙ¤ÌÌ·ÙÔ˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ‚fiÚÂÈ· ÙÔ˘ ÕÙÏ·ÓÙ·, ηٿ ÙÔ ‰Â‡ÙÂÚÔ ÌÈÛfi ÙÔ˘
·ÈÒÓ· Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ηٷÎÙ¿ ÙÔ ÎÂÓÙÚÈÎfi Î·È ·Ó·ÙÔÏÈÎfi
ª·ÁÎÚ¤Ì.

Á. ∆Ô πÚ¿Ó ·fi ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙˆÓ ™·Ê·‚ȉÒÓ ÎÈ ÂÍ‹˜

∆ËÓ Ùˆ¯Â˘ÙÈ΋ ÂÚÈÔ˘Û›· ÙÔ˘ ÌÂÙ·ÌÔÁÁÔÏÈÎÔ‡ ‰˘ÙÈÎÔ‡ πÚ¿Ó ÌÔÈÚ¿˙ÔÓÙ·È

·Ú¯Èο ÔÈ ÙÔ˘ÚÎÌÂÓÈΤ˜ Ê˘ÏÂÙÈΤ˜ Û˘ÓÔÌÔÛÔÓ‰›Â˜ ÙˆÓ ∫·Ú¿-∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡
(1380-1468) Î·È ÙˆÓ ∞Î-∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡ (1378-1508). ∏ ÂÎ Ó¤Ô˘ Û˘Ó¤ÓˆÛË ÙÔ˘
πÚ¿Ó ·ÔÙÂÏ› Â›Ù¢ÁÌ· ÙˆÓ ™·Ê·‚ȉÒÓ, ÌÈ·˜ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ Ô˘ ·Ú¯Èο
ÚÔ‹Ïı ·fi ¤Ó· ·ÈÚÂÙÈÎfi Ù¿ÁÌ· ÛÔ‡ÊÈ. K·Ù¿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ 15Ô˘ ·ÈÒÓ·
ÔÈ ™·Ê·‚›‰Â˜ Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ·Ó ¤Ó·Ó ÈÛ¯˘Úfi ·ÚÈıÌfi Ô·‰ÒÓ (ÙÔ˘˜
∫È˙›ÏÌ·˜) ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ∆Ô˘ÚÎÔÌ¿ÓÔ˘˜ ÙÔ˘ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó Î·È Ù˘
·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜, Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙˆÓ ÔÔ›ˆÓ η٤ÎÙËÛ·Ó ÙËÓ
ÂÚÈÔ¯‹ ·fi ÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó ̤¯ÚÈ ÙÔÓ flÍÔ (Û¿¯Ë˜ πÛÌ·‘›Ï ÈÌÓ
ÿÈÓÙ·Ú, 1501-24). √È ÂÈı¤ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ·ÔÎÚÔ‡ÔÓÙ·È ÔÚÈÛÙÈο Ì ÙË Ó›ÎË ÙÔ˘ ™ÂÏ›Ì ÛÙÔ
∆Û·ÏÓÙÈÚ¿Ó (1514).
— √È ™·Ê·‚›‰Â˜ ÂÁηıÈ‰Ú‡Ô˘Ó ÌÈ· ıÂÔÎÚ·ÙÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘
ÎÚ˘Ì̤ÓÔ˘ ÈÌ¿ÌË Ù˘ Û›·. ∏ ÓÔÌÈÌÔÔ›ËÛ‹ ÙÔ˘˜ ‚·Û›˙ÂÙ·È ÛÙÔ ıÂÛÌfi
ÙˆÓ ÓÔÌԉȉ·ÛÎ¿ÏˆÓ ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ¯ÂÈÚ›˙ÔÓÙ·È ÙËÓ ÂÚÌËÓ›· ÙÔ˘
ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡ ÓfiÌÔ˘ (ÙÔ ÈÙ˙ÓÙȯ¿ÓÙ) ̤¯ÚÈ Ó· ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ Ô ÈÌ¿Ì˘, Ô
·Ó·ÌÂÓfiÌÂÓÔ˜ Ì¿¯ÓÙÈ. ∫·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙˆÓ ™·Ê·‚ȉÒÓ ÙÔ πÚ¿Ó —
Ô˘ ̤¯ÚÈ ÙfiÙ ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡ÓÙ·Ó ·fi ÙÔ˘˜ ÛÔ˘Ó›Ù˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ ηÈ
ªÔÁÁfiÏÔ˘˜— Á›ÓÂÙ·È Ë ¯ÒÚ· Ù˘ Û›· Î·È Ì·˙› Ì ٷ ·ÏÈ¿ ΤÓÙÚ· ÛÙÔ
πÚ¿Î ÙÔ Î·Ù·Ê‡ÁÈÔ Ù˘ ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ Î·È ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋˜ Ù˘ ·Ú¿‰ÔÛ˘Ø
ÙÔ ÎÔÈÓfi ‰fiÁÌ· Û˘Ó‰¤ÂÈ ÙÔ˘˜ Ï·Ô‡˜ ÙÔ˘ πÚ¿Ó Ì ÌÈ· Û˘Ó¯‹ ÔÏÈÙÈ΋
Î·È ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ÂÓfiÙËÙ·. √ Û¿¯Ë˜ ∞Ì¿˜ ∞′ (1588-1629) ηıÈÛÙ¿ ÙËÓ
ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· πÛ·¯¿Ó ΤÓÙÚÔ Ù˘ ÂڛϷÌÚ˘ ·Ó·Ó¤ˆÛ˘ ÙÔ˘ ÈÚ·ÓÔ-
ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡.
— ∆Ô πÚ¿Ó, ÌÂÙ¿ ·fi ¤Ó·Ó ·ÈÒÓ· ÔÏÂÌÈÎÒÓ ·ÓÙÈ·Ú·ı¤ÛÂˆÓ Î·È
‰È¿Û·Û˘ Ù˘ Û·Ê·‚ȉÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ˘fi ÙȘ ‰È¿‰Ô¯Â˜
‰˘Ó·ÛÙ›˜ ÙˆÓ TÔ‡ÚÎˆÓ ∞ÊÛ¿Ú (1736-95) Î·È ÙˆÓ AÊÁ·ÓÒÓ ∑·ÓÙ
(1750-94, ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ™›Ú·˙), ÎÂÚ‰›˙ÂÈ Í·Ó¿, ˘fi ÙË ‰ÂÛÔÙ›· ÙˆÓ
÷˙¿ÚˆÓ (1779-1924), ÌÈ· ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ı¤ÛË ˆ˜ ‰‡Ó·ÌË ·ÏÏ¿ Î·È ˆ˜
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
182
Û‡ÌÌ·¯Ô˜ ÙˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÛÙ· Ï·›ÛÈ· Ù˘ ËÁÂÌÔÓÈ΋˜
ÔÏÈÙÈ΋˜ ÙÔ˘˜ ÁÈ· ÙËÓ ˘fi ‰È¿Ï˘ÛË ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·.
‰. ∏ πÓ‰›· ˘fi ÙÔ˘˜ ÌÔÁÔ‡ÏÔ˘˜ ‚·ÛÈÏ›˜ (1526-1858)

— ¶ÔÏÈÙÈÎÔ› ÎÏËÚÔÓfiÌÔÈ ÙÔ˘ ∆ÈÌÔ‡Ú, ÙÔ˘ ËÁ¤ÙË Ù˘ ‰Â‡ÙÂÚ˘ ÌÔÁÁÔÏÈ΋˜

ÂÈÛ‚ÔÏ‹˜ ÛÙÔÓ ÈÛÏ·ÌÈÎfi ÎfiÛÌÔ ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 14Ô˘ ·ÈÒÓ·, ÌÂÙ¿ ·fi ÌÈ·
ÂÈÙ˘¯‹ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÛÙË ‚fiÚÂÈ· πÓ‰›· (Ì¿¯Ë ÙÔ˘ ¶¿ÓÈ·Ù, 1526)
ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ·Ó¿ÙÔ˘ Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜
‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÙÔ˘ ¢Âϯ› Î·È ÌÈÎÚfiÙÂÚˆÓ ÚÈÁÎÈ¿ÙˆÓ —ÛÙËÓ ·Ú¯‹
·ÚÔ‰Èο. ŸÌˆ˜ Ô ÕÎÌ·Ú (1556-1605), Ô ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˜ ·fi ÙÔ˘˜
«ÌÔÁÔ‡ÏÔ˘˜ ‚·ÛÈÏ›˜», ÛÙ·ıÂÚÔÔÈ› ÙËÓ ÈÛÏ·ÌÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙË
‚fiÚÂÈ· Î·È ÎÂÓÙÚÈ΋ πÓ‰›·. Àfi ÙËÓ ·ÈÁ›‰· ÙÔ˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂ›Ù·È Ô
ÎÏ·ÛÈÎfi˜ ÈÓ‰Ô-ÈÛÏ·ÌÈÎfi˜ ÔÏÈÙÈÛÌfi˜, ‰È·ÌÔÚʈ̤ÓÔ˜ ·fi ÙÔ ÈÚ·ÓÈÎfi
Û‡ÛÙËÌ· ÎÚ·ÙÈ΋˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘, ·ÏÏ¿ Î·È ÂËÚ·Ṳ̂ÓÔ˜ ·fi ÙÔÓ ÂÓÙfiÈÔ
ÈÓ‰Ô˘ÈÛÌfiØ ‚ڋΠÙËÓ ˘„ËÏfiÙÂÚË ¤ÎÊÚ·Û‹ ÙÔ˘ ÛÙÔ ÓÙÈÓ-È ÈÏ·¯› («ıÂ˚΋
ıÚËÛΛ·») ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ ÙÔ˘ ÕÎÌ·Ú, Ë ÔÔ›· ‹Ù·Ó ÌÈ· Û˘ÁÎÚËÙÈÛÙÈ΋
·ÁÎfiÛÌÈ· ıÚËÛΛ·.
— ◊‰Ë ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ∞Ô˘Ú·ÓÁÎ˙›Ì (1658-1707) ·Ú¯›˙ÂÈ ÌÈ·
ÁÚ‹ÁÔÚË ·Ú·ÎÌ‹. ∏ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ ¡¿ÓÙÈÚ-™·¯ ·fi ÙÔ πÚ¿Ó (ηÙÔ¯‹
ÙÔ˘ ¢Âϯ›, 1738-39) Î·È ÙÔ˘ AÊÁ·ÓÔ‡ ¡ÙÔ˘ÚÚ·Ó› ·ÓÔ›ÁÔ˘Ó ÙÔ ‰ÚfiÌÔ
ÛÙËÓ ¿ÓÔ‰Ô ÈÓ‰Ô˘ÈÛÙÈÎÒÓ ÚÈÁÎÈ¿ÙˆÓ, Î·È ÙÂÏÈο ÛÙËÓ ·ÁÁÏÈ΋
·ÔÈÎȷ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·.

8. ∏ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ ÎÚ·ÙÒÓ. ¢˘ÙÈÎÔÔ›ËÛË

Î·È ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË (·fi ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·)

∞fi ÙËÓ Î·Ì‹ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È ÌÈ· ÂıÓÈ΋ ·Ê‡ÓÈÛË, ηٿ ÙË
‰È¿ÚÎÂÈ· Ù˘ ÔÔ›·˜ ÔÏfiÎÏËÚÔ˜ Ô ÈÛÏ·ÌÈÎfi˜ ÎfiÛÌÔ˜ ·ÔÎÙ¿ Ó¤· ÔÏÈÙÈο
Û‡ÓÔÚ· Î·È Ó¤Â˜ ‰Ô̤˜.
— ∏ ÔÏÈÙÈ΋ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ Â›ıÂÛË Ù˘ ∂˘ÚÒ˘ ·ÔÙÂÏ›
ηıÔÚÈÛÙÈÎfi ·Ú¿ÁÔÓÙ· ÛÙËÓ ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ÂͤÏÈÍË ÙˆÓ ÈÛÏ·ÌÈÎÒÓ Ï·ÒÓ.
∏ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÙÔ˘ ¡·ÔϤÔÓÙ· ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ (1798-1801) ηٷÁÚ¿ÊÂÙ·È
ˆ˜ ¤Ó· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi ÁÂÁÔÓfi˜ Ù˘ Ó¤·˜ ÂÔ¯‹˜. ∏ ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛË ÙˆÓ
√ıˆÌ·ÓÒÓ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ˘˜ E˘Úˆ·›Ô˘˜ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Î·È Ë
‰È¿Ï˘ÛË ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎÔ‡ ÎÚ·ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ›¯·Ó ·Ú¯›ÛÂÈ,
‚¤‚·È·, ‹‰Ë ÂηÙfi ¯ÚfiÓÈ· ÚÈÓ, fï˜ ÙÒÚ· Ë Â·Ê‹ Ì ÙËÓ ∂˘ÚÒË
·Ê˘Ó›˙ÂÈ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘ ÂıÓÈ΋˜ Û˘Ó›‰ËÛ˘ ÛÙÔ ÂÛˆÙÂÚÈÎfi ÙÔ˘
 M·‡ÚË £¿Ï·ÛÛ· PˆÛÈΤ˜ ÂÙÚÂÏ·ÈÔÊfiÚ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜

ÚÈ¿
IÛÙ·ÓÌÔ‡Ï B·ÙÔ‡Ì ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ K·˘Î¿ÛÔ˘

Ù·
-N
¶ÂÙÚ
Â

Ú
ÛÔ‚ÈÂÙÈÎË ÂÓˆÛË KÈÓ·
ÕÁηڷ

™˘
ÙÔ˘ Ï·È·ÁˆÁ
fi

È·

‰·
K·˘ TÔ˘ÚÎÈÛÙ¿Ó
οÛÔ ˜

£¿Ï

ÂÓ
ÿ˙ÌÈÚ ÙÔ˘ÚÎÈ· ˘

Ï·
·

Ì
AÌÔ‡-NÙ·ÚÈ¿

›·
Aı‹Ó· AÓ·ÙÔÏ›· (MÈÎÚ¿ AÛ›·) A˙ÂÚÌ·˚

ÂÏ
·Ú
K·Û ÛÛ·
KÈÏÈΛ· Ù˙¿Ó

°ÎÈÏ
AÛÙÂÚ·Ì¿ÓÙ
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 6

¿
AÏÂÍ·Ó‰Ú¤ÙÙ·

Ó
M
¢ˆ‰ÂοÓËÛ· Û˘ÚÈ· MÔÛÔ‡ÏË

·˙
KÚ‹ÙË

Â
TÚ›ÔÏË KÈÚÎԇΠT¯ÂÚ¿ÓË XÔÚ·Û¿Ó K·ÌÔ‡Ï
¶·Ï̇ڷ

ÓÙ
(IÙ·Ï.)K‡ÚÔ˜

fi˜
MÂÛfiÁÂÈÔ˜

ÂÚ
EÙ·ÈÚ›· ¶ÂÙÚ. MÂÁ·ÏË ‚ÚÂÙ·ÓÈ·

IÓ‰

¿Ó
£¿Ï·ÛÛ· ÏÈ‚·ÓÔÛ ·ÊÁ·ÓÈÛÙ·Ó
X¿ÈÊ· B·Á‰¿ÙË ÙÔ˘ IÚ¿Î IÛ·¯¿Ó ¶ÚÔÙÂÎÙÔÚ¿ÙÔ

Ë
¶·Ï·ÈÛÙÈÓË ÈÚ E˘ T
NÙÈ˙ÊÔ‡Ï

‚‡
AÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ· IÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì AÌ¿Ó ÊÚ ›Á ‹ Û˘Á΢ÚÈ·Ú¯›·

§È
¢ÈÒÚ˘Á· ÙÔ˘ ™Ô˘Â˙ ˘ÂÚ
·Î ¿Ù ÚË
˘ ˜ ™Ô˘ÛÙ¿Ú
MÔ¯·Ì¤Ú· ÈÚ·Ó
K¿ÈÚÔ ™Ô˘¤˙ ÈÔÚ‰·ÓÈ· B·ÛfiÚ· ¶ÂÚÈÔ¯‹ ˘fi ÂÓÙÔÏ‹
ÎÔ˘‚ÂØÈØÙ AÁÁÏÔ-IÚ·ÓÈ΋

™ÈÓ¿
ÕηÌ· BÂ
EÙ·ÈÚ›· ÏÔ ÈӉȷ ¶ÚÔÙÂÎÙÔÚ¿Ù· Î·È ÂÚÈÔ¯¤˜ ˘fi ÂÓÙÔÏ‹
O˘‰¤ÙÂÚ˜ ˙ÒÓ˜
¶Â ˘¯
ÚÛ ÈÛÙ ÔÈ Ôԛ˜ ÌÂÙ·ÙÚ¿ËÎ·Ó ÛÂ Û˘ÌÌ·¯›Â˜
ÈÎfi ¿Ó

XÂ
·ÈÁ˘ÙÔ˜ ˜K

X¿

Ù˙¿
fiÏ K·Ú¿ÙÛÈ Á·ÏÏÈ·


Û·

˙Ë
K·Ù¿Ú Ô˜
KfiÏÔ˜ ÙÔ˘ OÌ¿Ó KÙ‹ÛÂȘ
M‰›Ó·
Û·Ô˘‰ÈÎÔ M¿ÛηÙ
‚·ÛÈÏÂÈÔ

EÚ
¶ÂÚÈÔ¯‹ ˘fi ÂÓÙÔÏ‹

˘
T˙¤ÓÙ· OÌ¿Ó

ıÚ
M¤Îη

¿
BÚÂÙ·ÓÈ΋ AÚ·‚È΋ £¿Ï·ÛÛ· ™·ÓÙ˙¿ÎÈ

˜
ÂÓ‰Ô¯ÒÚ· Ù˘ AÏÂÍ·Ó‰Ú¤ÙÙ·˜

¿Ï

›ÏÔ
·
ÙÔ˘ ÕÓÙÂÓ BÔÌ‚¿Ë

NÂ
ÛÛ
AÛ
IÙ·ÏÈ·

·
›Ú
¶Ï‹Ú˘ ΢ÚÈ·Ú¯›·
EÏÏ·‰·

EÚ
¶Ï‹Ú˘ ΢ÚÈ·Ú¯›·

˘ı
X·ÚÙÔ‡Ì X·ÓÙÚ·Ì¿Ô˘Ù

Ú¿
YÂ̤ÓË

È·
ÙÔ˘ÚÎÈ·
ÛÔ˘‰·Ó ¶Ï‹Ú˘ ΢ÚÈ·Ú¯›·

ÙÂÓ
ÕÓ
°·ÏÏÈ΋ ÈÚ·Ó
™ÔÌ·Ï›· KfiÏÔ˜ ÙÔ˘ ÕÓÙÂÓ ¶Ï‹Ú˘ ΢ÚÈ·Ú¯›·
IÙ·ÏÈ΋ 0 1000 2000¯ÏÌ
°·ÏÏÈÎfi˜ ÂÙÚÂÏ·È·ÁˆÁfi˜
·ÈıÈÔÈ· BÚÂÙ·ÓÈ΋ ™ÔÌ·Ï›·
™ÔÌ·Ï›· BÚÂÙ·ÓÈÎfi˜ ÂÙÚÂÏ·È·ÁˆÁfi˜

7. H EÁÁ‡˜ AÓ·ÙÔÏ‹ ÌÂÙ¿ ÙË Û˘Óı‹ÎË Ù˘ §Ô˙¿Ó˘ (Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ H.M. Sachar)
183
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
184
ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘: Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Ì ÙÔ˘˜ ÔϤÌÔ˘˜ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜ ÛÙ·
µ·ÏοÓÈ· ·Ú¯›˙ÂÈ Ë ÂÈÛÙÚÔÊ‹ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ ÛÙËÓ ÎÚ·ÙÈ΋ ·˘ÙÔÓÔÌ›·.
— ∏ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛË Ì ÙËÓ ÎÔÛÌÈ΋ Î·È Ù¯ÓÔÏÔÁÈο ·ÓÒÙÂÚË
∂˘ÚÒË Ô‰ËÁ› ÛÙËÓ ·˘ÙÔÛ˘ÓÂȉËÙÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ.
ªÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌÈÛÙ¤˜ ˘Ô‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó fiÙÈ Ë ÂͤÏÈÍË Î·È Ë
ÚfiÔ‰Ô˜ ÌÔÚÔ‡Ó Ó· ÎÂÚ‰ËıÔ‡Ó ÛÙË ‚¿ÛË Ù˘ ›ÛÙ˘ Î·È fiÙÈ ·˘Ù¤˜
ÚÔÛʤÚÔÓÙ·È Ì¤Û· ÛÙÔ Ó‡̷ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì. ∞Ú¯›˙Ô˘Ó, ÂÈϤÔÓ, Ó·
ÂÚÌËÓÂ‡Ô˘Ó ÙËÓ Â˘Úˆ·˚΋ ¤ÓÓÔÈ· ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ ̤۷ ·fi ÙÔ ÈÛÏ·ÌÈÎfi
Ó‡̷. √È ·Ú·‰ÔÛÈ·ÎÔ› ÓÔÌÈÎÔ› ›¯·Ó ‰ÈηÈÔÏÔÁ‹ÛÂÈ ˆ˜ οÙÈ
·Ó·Áη›Ô ÙËÓ ·Í›ˆÛË ÙˆÓ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓˆÓ ÁÈ· ΢ÚÈ·Ú¯›· ¿Óˆ ÛÙÔ˘˜
ÈÛÙÔ‡˜, ÂÓÒ Ë ¤ÓÓÔÈ· Ù˘ ÂıÓÈ΋˜ Ù·˘ÙfiÙËÙ·˜ ̤۷ ÛÙÔ˘˜ ÎfiÏÔ˘˜ Ù˘
Ô‡ÌÌ·, Ù˘ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ÈÛÙÒÓ, ‹Ù·Ó οÙÈ Í¤ÓÔ ÁÈ’ ·˘ÙÔ‡˜. ªÂ ÙÔÓ
ÂÓÛÙÂÚÓÈÛÌfi Ù˘ ȉ¤·˜ ÙÔ˘ ¤ıÓÔ˘˜ ·Ú¯›˙ÂÈ Ó· Á›ÓÂÙ·È ÈÔ ¤ÓÙÔÓË Ë
··›ÙËÛË ÁÈ· ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ¿‰ÈÎË Î˘ÚÈ·Ú¯›·. EÎÊÚ¿˙ÂÙ·È
΢ڛˆ˜ ·fi ÙÔ˘˜ ÕÚ·‚˜ ÛÙËÓ ÂͤÁÂÚÛË ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋
ηٷ›ÂÛË, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ·Ú¯›˙Ô˘Ó Ó· Û˘ÓÂȉËÙÔÔÈÔ‡Ó ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘˜ ˆ˜
Ô‡ÌÌ· ·Ú·Ì›ÁÈ·, «·Ú·‚ÈÎfi Ï·fi» —Î·È ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ ÂÓÒÓÂÈ, ·ÎfiÌË
Î·È ¤Ú· ·fi Ù· Û‡ÓÔÚ·, Ë ÁÏÒÛÛ· ÙÔ˘ ∫ÔÚ·Ó›Ô˘.
— √È ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÙÔ˘ ÂıÓÈÎÈÛÌÔ‡, ÔÈ Ôԛ˜ ·Ê˘Ó›ÛÙËÎ·Ó ÛÙËÓ ·ÓÙ›ÛÙ·ÛË
ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·, ÛÙÚ¤ÊÔÓÙ·È ÙÂÏÈο ·fi Ù·
Ù¤ÏË ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· Û fiϘ ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ —ÛÙÔÓ ·Ú·‚ÈÎfi ÎfiÛÌÔ, ÛÙÔ
πÚ¿Ó, ·ÏÏ¿ Î·È ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜— ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ Â˘Úˆ·˚΋
·ÔÈÎÈÔÎÚ·Ù›· Î·È ÙÔÓ Â˘Úˆ·˚Îfi ÈÌÂÚÈ·ÏÈÛÌfi. ∏ ÂÈÙ˘¯›· ÙÔ˘˜ —
›‰Ú˘ÛË Î˘Ú›·Ú¯ˆÓ ÎÚ·ÙÒÓ ·fi Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ ·ÁÎfiÛÌÈÔ˘
ÔϤÌÔ˘— Û˘Ì‚·‰›˙ÂÈ Ì ÙËÓ ÂÎÏ·˝Î¢ÛË ÙÔ˘ ‰ËÌfiÛÈÔ˘ ηÈ, fiÏÔ Î·È
ÈÔ ·ÈÛıËÙ¿, ÙÔ˘ ȉȈÙÈÎÔ‡ ‚›Ô˘. ∞¤Ó·ÓÙÈ ÛÙË ı˘ÂÏÏÒ‰Ë ÂͤÏÈÍË Ù˘
ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜ Î·È Ù˘ Ù¯ÓÔÏÔÁ›·˜, ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙȘ ‚·ıȤ˜ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜
‰È·ÊÔÚ¤˜ Î·È ÙȘ ÔÏÈÙÈΤ˜ ·ÓÙÈÊ¿ÛÂȘ, ̤۷ ÛÙÔÓ ÈÛÏ·ÌÈÎfi ÎfiÛÌÔ
ÂÈÎÚ¤Ì·Ù·È Ë ·ÂÈÏ‹ Ó· ÌÂÙ·ÙÚ·› Ë ÂÍȉ·ÓÈÎÂ˘Ì¤ÓË ÂÓfiÙËÙ· Ù˘
ıÚËÛΛ·˜ Î·È Ù˘ ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú·˜ Û ʷÓÙ·Û›ˆÛË. ∆·
ÎÈÓ‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÎÔ‡ πÛÏ¿Ì Ô˘ ÔÚÁ·ÓÒıËÎ·Ó ÛÙÔ ÚfiÛÊ·ÙÔ
·ÚÂÏıfiÓ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ·ÓÙ›‰Ú·ÛË Û ·˘Ù‹ ÙËÓ ÂͤÏÈÍË, fï˜ ›Ûˆ ·fi
Ù· ÎÔÈÓ¿ Û˘Óı‹Ì·Ù· —Ô˘ ˙ËÙÔ‡Ó ÂÈÛÙÚÔÊ‹ ÛÙȘ ÈÛÏ·ÌÈΤ˜ ‚¿ÛÂȘ
ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ Î·È Ù˘ ÎÔÈÓˆÓ›·˜— ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÌÈ· ÏËıÒÚ· ȉÂÒÓ Î·È
ÚÔÁÚ·ÌÌ¿ÙˆÓ.
 ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ 8

✦ XÚÔÓÔÏÔÁÈÎfi˜ ›Ó·Î·˜
™˘ÓÙ¿¯ıËΠ̠ÙË Û˘ÓÂÚÁ·Û›·
ÙˆÓ Annegret Ellerichmann Î·È Esther Peskes

∆· ‰Â‰Ô̤ӷ Ô˘ ¤¯Ô˘Ì ÛÙË ‰È¿ıÂÛ‹ Ì·˜ ÁÈ· ÙËÓ ÈÛÏ·ÌÈ΋ ÈÛÙÔÚ›·
‚·Û›˙ÔÓÙ·È Û ÔÈΛϘ ËÁ¤˜. øÛÙfiÛÔ, ÔÈ ÚˆÙÔÁÂÓ›˜ ËÁ¤˜ ‹ ÔÈ ËÁ¤˜
Ù˘ ·Ú¿‰ÔÛ˘ ‰ÂÓ ·Ú·‰›‰Ô˘Ó Ì ·ÎÚ›‚ÂÈ· Î·È ·ÍÈÔÈÛÙ›· fiϘ ÙȘ
ÈÛÙÔÚÈΤ˜ ¯ÚÔÓÔÏÔÁ›Â˜. √ÚÈṲ̂Ó˜ ·Ó·ÎÚ›‚ÂȘ ÔÊ›ÏÔÓÙ·È ÛÙÔ ÈÛÏ·ÌÈÎfi
ÛÂÏËÓÈ·Îfi ËÌÂÚÔÏfiÁÈÔ (¯ÚÔÓÔÏfiÁËÛË Û‡Ìʈӷ Ì ÙËÓ ∂Á›Ú· ÙÔ˘ 622,
‚Ϥ ·Ú·¿Óˆ ÛÂÏ. 210-215): Û ‰È·Î˘Ì¿ÓÛÂȘ Ù˘ ˘ÔÙÈı¤ÌÂÓ˘ ·Ú¯‹˜
Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘, Û ‰È·ÊÔÚÂÙÈ΋ ·Ú·Ù‹ÚËÛË ‹ ˘ÔÏÔÁÈÛÌfi ÙÔ˘ Ó¤Ô˘
ÊÂÁÁ·ÚÈÔ‡, Û ·ÌÊ›‚ÔÏË ¯ÚÔÓÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ ˆÚÒÓ ÌÂÙ¿ ÙË ‰‡ÛË ÙÔ˘ ‹ÏÈÔ˘.
∞ÚÎÂÙ¿ Û˘¯Ó¿ Ù· ‰Â‰Ô̤ӷ ÙˆÓ ËÁÒÓ Â›Ó·È ÂÏÏÈ‹ ‹ ·Ó·ÎÚÈ‚‹. ∏ ÌÔÚÊ‹
ÔÏÏÒÓ ·Ï·ÈfiÙÂÚˆÓ ¯ÚÔÓÈÎÒÓ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈ΋˜ Î·È Ù˘ Â·Ú¯È·Î‹˜
ÈÛÙÔÚ›·˜ Û˘¯Ó¿ ·ÔÙÂÏ› ÌÂÈÔÓ¤ÎÙËÌ· ‰ÈfiÙÈ ÂÌÂÚȤ¯ÂÈ ÌÈ·Ó ˆ˜ ¤Ó· ‚·ıÌfi
·Ó·ÁηÛÙÈ΋ ¯ÚÔÓÔÏfiÁËÛË, ‰ËÏ·‰‹ Â›Ó·È ÌfiÓÔ Ê·ÈÓÔÌÂÓÈο ·ÎÚÈ‚‹˜. ∞fi
ÙËÓ ¿ÏÏË ÏÂ˘Ú¿, οÔȘ ÂÚÈÔ¯¤˜, ÔÈ Ôԛ˜ ηٿ ÙËÓ ¿Ô„Ë ÙÔ˘
¯ÚÔÓÔÁÚ¿ÊÔ˘ ·Ó‹ÎÔ˘Ó ÛÙËÓ ÂÚÈʤÚÂÈ·, Ï·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ˘fi„Ë ÌfiÓÔÓ fiÙ·Ó
Ì·›ÓÔ˘Ó ÛÙÔ ÛÙfi¯·ÛÙÚÔ ÙÔ˘ ΢ڛ·Ú¯Ô˘ ÂÍ·ÈÙ›·˜ οÔÈˆÓ ·ÓËÛ˘¯ËÙÈÎÒÓ
Î·È ÂÈΛӉ˘ÓˆÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ — ÌfiÓÔ ÙfiÙ ÚÔÛÙ›ıÂÙ·È ÂÎ ÙˆÓ ˘ÛÙ¤ÚˆÓ Î·È
Û˘ÓÔÙÈο Ë ÂÚÈÁÚ·Ê‹ ÔÏÏÒÓ ÂÙÒÓ. ∆Ô ÂӉȷʤÚÔÓ ÙÔ˘ ËÁÂÌfiÓ·
ÂÈ‚¿ÏÏÂÈ ÛÙÔ˘˜ ¯ÚÔÓÔÁÚ¿ÊÔ˘˜ (‰ËÏ·‰‹ ÛÙËÓ ÏÂÈÔÓfiÙËÙ· ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ
·fi Ù· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 10Ô˘ ·ÈÒÓ·) Ó· ÂÚÈÁÚ¿„Ô˘Ó ÙȘ ‰·ÊÈΤ˜ ‚Ϥ„ÂȘ Î·È ÙȘ
ÚÔÙÂÚ·ÈfiÙËÙ˜ Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ·fi ÙË ‰È΋ ÙÔ˘ ÛÎÔÈ¿, Ë ÔÔ›· ‚¤‚·È·
‰ÂÓ ·ÔÙÂÏ› ¿ÓÙ· ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· fiˆ˜ ·˘Ù‹ Ú·ÁÌ·ÙÈο Û˘Ó¤‚Ë. ™ÙÔ ÛËÌ›Ô
·˘Ùfi ÏÔÈfiÓ ¯ÚÂÈ¿˙ÔÓÙ·È ÔÈ ‚ÔËıËÙÈΤ˜ ÂÈÛً̘ Î·È Ë ÌÂϤÙË ÙˆÓ
ÚˆÙÔÁÂÓÒÓ ËÁÒÓ. ¢˘ÛÙ˘¯Ò˜ ÛÒ˙ÔÓÙ·È ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ÚˆÙfiÙ˘· ¤ÁÁÚ·Ê· Ù˘
ÂÚÈfi‰Ô˘ ÚÈÓ ÙË ÌÔÁÁÔÏÈ΋ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ Î·È ÌfiÓÔ ·fi ÙÔ 16Ô ·ÈÒÓ· ¤¯Ô˘ÌÂ
ÔÈÎÈÏ›· ·Ó¿ÏÔÁˆÓ ÂÁÁÚ¿ÊˆÓ (ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ˘˜ ·ÈÁ˘ÙÈ·ÎÔ‡˜ ·‡ÚÔ˘˜).
∞ÓÙÈı¤Ùˆ˜, ‹‰Ë ·fi ÙËÓ ÚÒÈÌË ÂÚ›Ô‰Ô ‰È·ı¤ÙÔ˘Ì ÏËıÒÚ· ÂÈÁÚ·ÊÒÓ
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
218
(ηٿÏÔÁÔ ¯ÚÔÓÔÏÔÁËÌ¤ÓˆÓ ÂÈÁÚ·ÊÒÓ ÂÚȤ¯ÂÈ ÙÔ Répertoire
chronologique d’épigraphie arabe [15.13]) Î·È ·Ó·Ú›ıÌËÙ· ÓÔÌ›ÛÌ·Ù· ÌÂ
ÛÙÔȯ›· ÙÔ˘ ΢ڛ·Ú¯Ô˘ Ô˘ Ù· Âͤ‰ˆÛÂ Î·È ÙË ¯ÚÔÓÔÏÔÁ›· ¤Î‰ÔÛ˘, Ù·
ÔÔ›· Û˘¯Ó¿ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÙȘ ÌÔÓ·‰ÈΤ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ Ì·˜ ÁÈ· ÙȘ
¯ÚÔÓÔÏÔÁ›Â˜ ÙˆÓ ËÁÂÌfiÓˆÓ ÙˆÓ ÌÈÎÚÒÓ ÙÔÈÎÒÓ ‰˘Ó·ÛÙÂÈÒÓ Î·ıÒ˜ Î·È ÁÈ·
ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ˘ËÚÂÛ›·˜ ÙˆÓ Â·Ú¯È·ÎÒÓ Î˘‚ÂÚÓËÙÒÓ Î·È ¿ÏÏˆÓ ˘„ËÏÒÓ
˘·ÏϋψÓ. °È· ÙÔ ÏfiÁÔ ·˘ÙfiÓ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÈÎÔ› ›Ó·Î˜ ÙˆÓ ËÁÂÌfiÓˆÓ ÙˆÓ
ÈÛÏ·ÌÈÎÒÓ ‰˘Ó·ÛÙÂÈÒÓ ¤¯Ô˘Ó Û˘ÓÙ·¯ı› ΢ڛˆ˜ ·fi ÓÔÌÈÛÌ·ÙÔÏfiÁÔ˘˜,
fiˆ˜, ÁÈ· ·Ú¿‰ÂÈÁÌ·, Ô ÂÎÙÂÓ‹˜ ›Ó·Î·˜ ÙÔ˘ Ed. Zambaur [60.06]. ¡¤Â˜,
ˆÛÙfiÛÔ, ·Ó·Î·Ï‡„ÂȘ Î·È ¤Ú¢Ó˜ Ô‰ËÁÔ‡Ó Û˘Ó¯Ҙ Û ‰ÈÔÚıÒÛÂȘ —Ù·
ÈÔ ÚfiÛÊ·Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ¤Ú¢ӷ˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ ÌÈÎÚfi
ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ ÙÔ˘ C. E. Bosworth [60.03]. °È· ÙȘ ¯ÚÔÓÔÏÔÁ›Â˜ Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ Ù˘
ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜ Î·È ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ Ù· ·ÏÈ¿ ‚ÈÔÁÚ·ÊÈο ÏÂÍÈο Ù˘ ÓÙfiÈ·˜
·Ú¿‰ÔÛ˘ (Î·È Ù· ÓÂÎÚÔÏfiÁÈ· ÙˆÓ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ¯ÚÔÓÈÎÒÓ ·fi ÙÔ 12Ô ·ÈÒÓ·
Î·È ÂÍ‹˜) ÚÔÛʤÚÔ˘Ó ÏÔ‡ÛÈÔ ˘ÏÈÎfiØ ˆÛÙfiÛÔ ÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜ ÊÔÚ¤˜,
·Ó·Ê¤ÚÔ˘Ó ÌfiÓÔ ÙÔ ¤ÙÔ˜ ı·Ó¿ÙÔ˘ ÙˆÓ ÏÔÁ›ˆÓ Î·È ÙˆÓ ÏÔÁÔÙ¯ÓÒÓ.
∆Ô ·Ú·Î¿Ùˆ ¯ÚÔÓÔÏfiÁÈÔ ‚·Û›˙ÂÙ·È Û ÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ÌÈÎÚfiÙÂÚˆÓ Î·È
ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚˆÓ ¯ÚÔÓÔÏÔÁÈÎÒÓ ÈÓ¿ÎˆÓ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È Û ÔÈΛϷ ÁÂÓÈο
¤ÚÁ· Î·È ÌÔÓÔÁڷʛ˜. ªÂ ¢ÁÓˆÌÔÛ‡ÓË ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËηÓ, ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÔ
‹‰Ë ·Ó·ÊÂÚı¤Ó ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ Bosworth [60.03], ÔÈ ›Ó·Î˜ ÙˆÓ Brockelmann
[14.01], Cahen [14.02], Duri [40.12], Grunebaum [14.09, 14.12], Inalcik
[67.08], Lewis [15.80], Setton [65.22] Î·È Spuler [66.18] Î·È (ȉȷ›ÙÂÚ· ÁÈ·
ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›· Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜) ÙÔ ÏÂÙÔÌÂÚ¤˜ ۯ‰ȿÁÚ·ÌÌ·
ÙÔ˘ Kissling [14.14]. °È· ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÌÂÙ¿ ÙÔ 1918 ·Ó·Ê¤ÚÔÓÙ·È ÌfiÓÔÓ ÔÈ
¯ÚÔÓÔÏÔÁ›Â˜ Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ Î·È Ù˘ ‰È·Î‹Ú˘Í˘ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙˆÓ ÎÚ·ÙÒÓ
ÛÙËÓ ∂ÁÁ‡˜ Î·È ÙË ª¤ÛË ∞Ó·ÙÔÏ‹ ηıÒ˜ Î·È ÛÙË µfiÚÂÈÔ ∞ÊÚÈ΋.

1. ∏ ∞Ú·‚›· ÚÈÓ ·fi ÙÔ πÛÏ¿Ì

4Ô˜-6Ô˜ ·ÈÒÓ·˜ ∏ ∞Ú·‚›· ·ÔÙÂÏ› Â›ÎÂÓÙÚÔ ÙˆÓ ÔÏ¤ÌˆÓ ÌÂٷ͇

ƒÒÌ˘/µ˘˙·ÓÙ›Ô˘ Î·È ¶ÂÚÛ›·˜ ηıÒ˜ Î·È ÙˆÓ
·ÓÙÈ·Ú·ı¤ÛÂˆÓ Ô˘ ˘ÔÎÈÓÔ‡ÓÙ·È ·fi ·˘Ù¤˜
ÌÂٷ͇ ∞‚ËÛÛ˘Ó›·˜ Î·È ¡fiÙÈ·˜ ∞Ú·‚›·˜.
∞Ú·‚Èο ÌÈÎÚ¿ Ô˘‰¤ÙÂÚ· ÎÚ·Ù›‰È·.
Ù¤ÏË 3Ô˘ ·ÈÒÓ·-602 √È §·¯Ì›‰Â˜ Ù˘ ·Ï-Ûڷ, ÊfiÚÔ˘ ˘ÔÙÂÏ›˜ ÙˆÓ
™·Û·ÓȉÒÓ ÛÙÔ πÚ¿Î.
502-614 √È °·ÛÛ·Ó›‰Â˜, ʇϷگÔÈ ÙˆÓ µ˘˙·ÓÙÈÓÒÓ ÛÙ·
Û˘Úȷο Û‡ÓÔÚ·.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
219
6Ô˜-7Ô˜ ·ÈÒÓ·˜. µÂ‰Ô˘ÈÓÔÔ›ËÛË Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ‰È¿Ï˘ÛË Ù˘ ¡ÔÙ›Ô˘
∞Ú·‚›·˜. ∆Ô µ˘˙¿ÓÙÈÔ Î·È Ë ¶ÂÚÛ›· ÚÔÛ·ıÔ‡Ó Ó·
ÂϤÁÍÔ˘Ó ÙËÓ ·Ú·‚È΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ Î·È ÙÔ
‰È·ÌÂÙ·ÎÔÌÈÛÙÈÎfi ÂÌfiÚÈÔ Ì¤Ûˆ ∞‚ËÛÛ˘Ó›·˜ ηÈ
¡ÔÙ›Ô˘ ∞Ú·‚›·˜.
ÕÓıËÛË ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘ Ù˘ ª¤Îη˜. ÕÓÔ‰Ô˜ Ù˘
ÂÌÔÚÈ΋˜ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›·˜ Ù˘ Ê˘Ï‹˜ ÙˆÓ ∫Ô˘Ú¿È˜.
¤ˆ˜ ÙÔ 528 √ ·Ï-ÿÚÈı ÈÌÓ ∞ÌÚ (∞Ú¤ı·˜), ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ÙˆÓ
∫›ÓÙ·, ÛÙÔ ˙ÂÓ›ı Ù˘ ‰‡Ó·Ì‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÙË µfiÚÂÈ·
∞Ú·‚›·.
503-54 √ §·¯Ì›‰Ë˜ ·Ï-ªÔ‡ÓÙÈÚ °′ ÈÌÓ ·Ó-¡Ô˘‘Ì¿Ó Ù˘ ·Ï-
Ûڷ.
525 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ‚ڷ›Ô˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ ¢Ô˘ ¡Ô˘‚¿˜ Ù˘
ÀÂ̤Ó˘. ∏ ¡fiÙÈ· ∞Ú·‚›· Á›ÓÂÙ·È ·‚ËÛÛ˘Óȷ΋
·ÔÈΛ·.
529-69 √ °·ÛÛ·Ó›‰Ë˜ ·Ï-ÿÚÈı ¢′ ÈÌÓ ∆˙¿Ì·Ï·,
·ÙÚ›ÎÈÔ˜ Î·È Ê‡Ï·Ú¯Ô˜ ÙˆÓ ∞Ú¿‚ˆÓ, ÓÈο ÙÔ 554
ÙÔÓ ªÔ‡ÓÙÈÚ °′.
570(;) ∆Ú›ÙÔ Ú‹ÁÌ· ÙÔ˘ ÊÚ¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ M¿’ÚÈÌ, Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘
·Ï·ÈÔ‡ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ Ù˘ ¡fiÙÈ·˜ ∞Ú·‚›·˜. √
A‚ËÛÛ‡ÓÈÔ˜ ‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ ÀÂ̤Ó˘, ÕÌÚ·¯·,
ÂȯÂÈÚ› ¯ˆÚ›˜ ÂÈÙ˘¯›· Â›ıÂÛË ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙË
ª¤Îη («ŒÙÔ˜ ÙÔ˘ ÂϤʷÓÙ·»), ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ Î‡ÚÔ˜
Î·È ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÈÛ¯‡ ÙÔ˘ ÈÂÚÔ‡.
°¤ÓÓËÛË ÙÔ˘ Mˆ¿ÌÂı ·fi ÙË Ê˘Ï‹ ÙˆÓ ∫Ô˘Ú¿È˜ ÛÙË
ª¤Îη.
575 ∏ ÀÂ̤ÓË Á›ÓÂÙ·È Û·Û·ÓȉÈ΋ Â·Ú¯›· (·fi ÙÔ 598
˘fi ¶¤ÚÛ˜ Û·ÙÚ¿˜).
602 ∆¤ÏÔ˜ ÙˆÓ §·¯ÌȉÒÓ Ù˘ Ûڷ.
ÂÚ›Ô˘ 610(;) ∞Ú·‚ÈΤ˜ Ê˘Ï¤˜ ÓÈÎÔ‡Ó ¤Ó· ·Ú·‚Ô-ÂÚÛÈÎfi
ÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì· ÛÙÔ ¢Ô˘ ∫·Ú ÙÔ˘ πÚ¿Î.

2. Mˆ¿ÌÂı

610(;) √ Mˆ¿ÌÂı ‚ÈÒÓÂÈ ÙËÓ ÚÒÙË ·ÔÎ¿Ï˘„Ë Î·È

ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ÛÙË ª¤Îη ˆ˜ Ô ÚÔÊ‹Ù˘ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì.
∫‹Ú˘ÁÌ· ÙÔ˘ ∫ÔÚ·Ó›Ô˘.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
220
613(;) ∞Ú¯‹ ÙÔ˘ ‰ËÌfiÛÈÔ˘ ÎËÚ‡ÁÌ·ÙÔ˜.
615(;) ªÂÙ·Ó¿ÛÙ¢ÛË ÌÈ·˜ ÔÌ¿‰·˜ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ ÛÙËÓ
∞‚ËÛÛ˘Ó›·.
616-19 ªÔ˚ÎÔÙ¿˙ ÙˆÓ ∫Ô˘Ú¿È˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ·ÙÚÈ¿ ÙÔ˘
Mˆ¿ÌÂı (ÙÔ˘˜ ª¿ÓÔ˘ ÿÛÈÌ).
620-22 ª¤ÏË ÙˆÓ Ê˘ÏÒÓ ÕÔ˘˜ Î·È Ã¿˙Ú·Ù˙ ·fi ÙËÓ
°È¿ıÚÈÌ (ªÂ‰›Ó·) ÚÔÛËÏ˘Ù›˙ÔÓÙ·È ÛÙÔ πÛÏ¿Ì Î·È
‰È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÔÓÙ·È Ì ÙÔÓ Mˆ¿ÌÂı Ì ÛÎÔfi Ó· ÙÔÓ
·Ó·ÎËÚ‡ÍÔ˘Ó ËÁ¤ÙË Ù˘ ÔÌÔÛÔÓ‰›·˜ ÙÔ˘˜ Ô˘
Û·Ú¿˙ÂÙ·È ·fi ÂÓ‰ÔÊ˘ÏÂÙÈΤ˜ ¤¯ıÚ˜.
622 ∏ ∂Á›Ú·: ÌÂÙ·Ó¿ÛÙ¢ÛË ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı Î·È ÙˆÓ
Ô·‰ÒÓ ÙÔ˘ ÛÙË °È¿ıÚÈÌ (ÛÙÔ ÂÍ‹˜: ª·ÓÙ›Ó·Ù ·Ó-
Ó¿ÌÈ, ·Ï-ª·ÓÙ›Ó· «Ë fiÏË ÙÔ˘ ¶ÚÔÊ‹ÙË»). ÿ‰Ú˘ÛË
Ù˘ ÚÒÙ˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜, ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ηÈ
ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ. ∞Ú¯‹ Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜
¯ÚÔÓÔÏfiÁËÛ˘.
624 ∂ÎÛÙÚ·Ù›· ÙÔ˘ ª·ÓÙÚ: Ó›ÎË ÙˆÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ
Â› ÙˆÓ ∫Ô˘Ú¿È˜ Ù˘ ª¤Îη˜.
625 ◊ÙÙ· ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı ·fi ÙÔ˘˜ ªÂÎηÓÔ‡˜ ÛÙÔ fiÚÔ˜
√‡¯Ô˘ÓÙ. ∂Ή›ˆÍË Ù˘ ‚ڷ˚΋˜ Ê˘Ï‹˜ ª¿ÓÔ˘ Ó-
¡·ÓÙ›Ú.
626 ∂ÎÛÙÚ·Ù›· ÛÙÔ ¢Ô‡Ì·Ù ·Ï-∆˙¿ÓÙ·Ï ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÂ
Ê˘Ï¤˜ Ù˘ Û˘Úȷ΋˜ ÌÂıÔÚ›Ô˘.
627 ª¿Ù·ÈË ÔÏÈÔÚΛ· Ù˘ ªÂ‰›Ó·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ∫Ô˘Ú¿È˜
(«√ fiÏÂÌÔ˜ ÙˆÓ Ù¿ÊÚˆÓ», ·Ï-¯¿ÓÙ·Î). ∂ÍÔÏfiı¢ÛË
ÙˆÓ Â‚Ú·›ˆÓ ª¿ÓÔ˘ ∫Ô˘Ú¿È˙·. ÀԉԇψÛË ÙˆÓ
∫·ÏÌ ÛÙÔ ¢Ô‡Ì·Ù ·Ï-∆˙¿ÓÙ·Ï.
628 ∏ Û˘Óı‹ÎË Ù˘ ÃÔ˘ÓÙ·˚Ì›ÁÈ· ·Ú¤¯ÂÈ ÛÙÔ˘˜
ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜ ÙË ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ· ÚfiÛ‚·Û˘ ÛÙÔ ÈÂÚfi
Ù˘ ª¤Îη˜ (ÚÒÙÔ ÚÔÛ·ÓËÌ· ÙÔ 629).
∫·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ‚ڷ˚΋˜ fi·Û˘ ÿÈÌ·Ú.
629 ∞ÓÂÈÙ˘¯‹˜ ÂÎÛÙÚ·Ù›· Û ‚˘˙·ÓÙÈÓfi ¤‰·ÊÔ˜
(ªÔ‡Ù·).
630 ∫·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ª¤Îη˜ ·Ì·¯ËÙ›.
630-32 ∫·ı˘fiÙ·ÍË ÙˆÓ Ê˘ÏÒÓ Ù˘ ·Ú·‚È΋˜ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘.
ª¿¯Ë ÙÔ˘ ÃÔ˘Ó¿ÈÓ. ¶ÔÏÈÔÚΛ· ÙÔ˘ ·Ù-∆¿ÈÊ.
∂ÎÛÙÚ·Ù›· ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ T·ÌԇΠ(ÔÈ °·ÛÛ·Ó›‰Â˜,
Á›ÓÔÓÙ·È ÊfiÚÔ˘ ˘ÔÙÂÏ›˜ ÛÙÔ˘˜ µ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜).
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
221
632 ∞Ô¯·ÈÚÂÙÈÛÙ‹ÚÈÔ ÚÔÛ·ÓËÌ· Î·È ı¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÚÔÊ‹ÙË
ªˆ¿ÌÂı.

3. ∆Ô ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ

·. ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ «ÔÚıfi‰Ô͈ӻ ¯·Ï›ÊˉˆÓ.

∏ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ·Ú·‚È΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜

632-34 √ ∞ÌÔ‡ ª·ÎÚ, o ÚÒÙÔ˜ ¯·Ï›Ê˘ (¯·Ï›Ê·),

·ÔηıÈÛÙ¿ Û ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ∞Ú·‚›· ÙÔ Î‡ÚÔ˜ Ù˘
ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ·ÔÛ¯ÈÛÙÈ΋
ΛÓËÛË ÙˆÓ Ê˘ÏÒÓ Î·È ÛÙ¤ÏÓÂÈ ·Ú·‚Èο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ
Ó· ηٷÎÙ‹ÛÔ˘Ó ÙË ªÂÛÔÔÙ·Ì›· Î·È ÙË ™˘Ú›·.
633 ∫·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ÓfiÙÈ·˜ ªÂÛÔÔÙ·Ì›·˜.
634 ◊ÙÙ· ÙˆÓ µ˘˙·ÓÙÈÓÒÓ ÛÙÔ ∞Ù˙Ó¿ÓÙ·˚Ó (¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË).
634-44 √ ¯·Ï›Ê˘ √‡Ì·Ú ÈÌÓ ·Ï-÷ÙÙ¿Ì. √È
ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ ˘ÔÙ¿ÛÛÔ˘Ó ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ, ÙËÓ
¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË, ÙË ™˘Ú›·, ÙË ªÂÛÔÔÙ·Ì›· Î·È ÙËÓ
¶ÂÚÛ›·. ™ÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ÂÁηٷÛÙ¿ÛÂȘ Î·È ··Ú¯¤˜
Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÎÚ·ÙÈ΋˜ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘
ÛÙȘ ηٷÎÙË̤Ó˜ ¯ÒÚ˜.
635 ∏ ¢·Ì·ÛÎfi˜ ·Ú·‰›‰ÂÙ·È ÛÙÔ˘˜ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜.
636 ª¿¯Ë ÛÙÔÓ ÔÙ·Ìfi °È·ÚÌÔ‡Î: ∏ ‹ÙÙ· ÂÓfi˜ ÈÛ¯˘ÚÔ‡
‚˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ¤¯ÂÈ ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· Ó· ÂÚ¿ÛÂÈ
Ë ™˘Ú›· ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙˆÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ. √ÚÈÛÙÈ΋
ηٿÏË„Ë Ù˘ ¢·Ì·ÛÎÔ‡.
636 (;) Àfi ÙËÓ ËÁÂÛ›· ÙÔ˘ ™·‘ÓÙ ÈÌÓ ∞Ì› √˘·Îο˜ ÔÈ
ÕÚ·‚˜ ÓÈÎÔ‡Ó ÛÙË Ì¿¯Ë Ù˘ ∫·ÓÙÈÛ›ÁÈ· (ÛÙË Ã›Ú·)
¤Ó· Û·Û·ÓȉÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi, ÚÔÛ·ÚÙÔ‡Ó ÙÔ πÚ¿Î ‰˘ÙÈο
ÙÔ˘ ∆›ÁÚË Î·È ÌÂÙ¿ ÙË Ó›ÎË ÛÙËÓ ∆˙·ÏԇϷ
ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ™ÂχÎÂÈ·/
∫ÙËÛÈÊÒÓ.
638 ™‡ÓÔ‰Ô˜ Ù˘ ∆˙¿ÌÈÁÈ· (™˘Ú›·): √ √‡Ì·Ú
Û˘ÛΤÙÂÙ·È Ì ÙÔ˘˜ Û˘ÓÙÚfiÊÔ˘˜ ÙÔ˘ ¶ÚÔÊ‹ÙË
Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ Î·Ù·ÓÔÌ‹ Î·È ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙˆÓ
Ï·Ê˘Ú·ÁˆÁËı¤ÓÙˆÓ ÂÚÈÔ˘ÛÈÒÓ. ™ÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· Á‡Úˆ
ÛÙÔ 640 ȉڇÂÙ·È ÙÔ ÓÙÈ‚¿Ó (ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› ηٿÏÔÁÔÈ,
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
222
Ì ‚¿ÛË ÙÔ˘˜ ÔÔ›Ô˘˜ Á›ÓÔÓÙ·È ÔÈ ‰ˆÚ¤˜).
∫·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ πÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì.
√È fiÏÂȘ-ÊÚÔ‡ÚÈ· µ·ÛfiÚ· (ȉڇıËΠÙÔ 635) ηÈ
Kԇʷ Á›ÓÔÓÙ·È Î¤ÓÙÚ· Ù˘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘
ÙÔ˘ πÚ¿Î Î·È ÔÚÌËÙ‹ÚÈÔ ÙˆÓ ÂfiÌÂÓˆÓ Î·Ù·ÎÙËÙÈÎÒÓ
ÂÎÛÙÚ·ÙÂÈÒÓ ÚÔ˜ Ù· ·Ó·ÙÔÏÈο Î·È ‚fiÚÂÈ·.
639-42 ∫·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ (¿ÏˆÛË Ù˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·˜
ÙÔ 642) ·fi ÙÔÓ AÌÚ ÈÌÓ ·Ï-∞˜.
640 ÕψÛË ÙÔ˘ ÏÈÌ·ÓÈÔ‡ ∫·ÈÛ¿ÚÂÈ· ÛÙËÓ ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓËØ
Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ·ÚÔ˘Û›·˜ ÛÙË ™˘Ú›·.
640-42 ∫·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ¶ÂÚÛ›·˜ (640 ÃÔ˘˙ÈÛÙ¿Ó, 641
·ÔÊ·ÛÈÛÙÈ΋ Ì¿¯Ë ÙÔ˘ Nȯ¿Ô˘·ÓÙ ÛÙËÓ ÔÚÔÛÂÈÚ¿
ÙÔ˘ Z¿ÁÚÔ˜).
641 ∫·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ªÔÛÔ‡Ï˘ (ÕÓˆ ªÂÛÔÔÙ·Ì›·) ηÈ
Ù˘ µ·‚˘ÏÒÓ·˜ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ (ÙÔ ·Ú·‚ÈÎfi ÊÚÔ‡ÚÈÔ
ºÔ˘ÛÙ¿Ù ÎÙ›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ÌÂÙ·ÁÂÓ¤ÛÙÂÚÔ˘
∫·˝ÚÔ˘).
642 ∫·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·˜. ∂ÎÛÙÚ·Ù›· ÛÙËÓ
ª¿Úη (∆ÚÈÔÏ›Ùȉ·, 642-3).
643 ∂ÎÛÙÚ·Ù›˜ ÛÙËÓ ·ÎÙ‹ ÙÔ˘ M¿ÎÚ·Ó Î·È ÛÙÔ
ÓÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈÎfi πÚ¿Ó.
644 ¢ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘ √‡Ì·Ú.
644-56 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ √˘ıÌ¿Ó. ™˘Ó¤¯ÂÈ· ÙˆÓ Î·Ù·ÎÙ‹ÛˆÓ
ÛÙÔ ‚fiÚÂÈÔ Î·È ·Ó·ÙÔÏÈÎfi πÚ¿Ó Î·È ÛÙË ‚fiÚÂÈ·
∞ÊÚÈ΋. ∂ÛˆÙÂÚÈΤ˜ ‰È·Ì¿¯Â˜ ÛÙÔ ÈÛÏ·ÌÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜
ÁÈ· ÙËÓ ·fiÎÙËÛË ÚÔÓÔÌ›ˆÓ ÛÙËÓ ËÁÂÛ›· Î·È ÙËÓ
ȉÈÔÎÙËÛ›·.
·fi ÙÔ 645 ∞·Ú¯¤˜ Ù˘ ·Ú·‚È΋˜ Ó·˘ÙÈ΋˜ ‰‡Ó·Ì˘ ÂÓ¿ÓÙÈ·
ÛÙÔ µ˘˙¿ÓÙÈÔ.
645-46 √È µ˘˙·ÓÙÈÓÔ› Â·Ó·ÎÙÔ‡Ó ÙËÓ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·, ÔÈ
ÕÚ·‚˜ ÙËÓ Â·Ó·Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó.
647 ∫·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ∆ÚÈÔÏ›Ùȉ·˜.
¶ÚÒÙ˜ ·Ú·‚ÈΤ˜ ÂÎÛÙÚ·Ù›˜ ÛÙË ‚fiÚÂÈ· ∞ÊÚÈ΋.
649 ŒÓ·ÚÍË Ó·˘ÙÈÎÒÓ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂˆÓ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ
µ˘˙¿ÓÙÈÔ Î·È Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ∫‡ÚÔ˘.
649-50 ∫·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ¶ÂÚÛ¤ÔÏ˘, ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜ Ù˘
¶ÂÚÛ›‰·˜ (º·Ú˜) Î·È Î¤ÓÙÚÔ˘ ÙÔ˘ ∑ˆÚÔ·ÛÙÚÈÛÌÔ‡.
651 √ °È·˙ÓÙÁΛÚÓÙ °′, Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ™·Û·Ó›‰Ë˜,
‰ÔÏÔÊÔÓÂ›Ù·È Î·Ù¿ ÙËÓ ˘Ô¯ÒÚËÛË ÛÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
223
652 ∫·ı˘fiÙ·ÍË Ù˘ ∞ÚÌÂÓ›·˜. √ ‚˘˙·ÓÙÈÓfi˜ ÛÙfiÏÔ˜
·ÔÎÚÔ‡ÂÙ·È ¤Íˆ ·fi ÙËÓ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·. ∂›ıÂÛË ÛÂ
ÛÈÎÂÏÈο ÏÈÌ¿ÓÈ·. ™‡Ó·„Ë Û˘Óı‹Î˘ Ì ÙË ¡Ô˘‚›·.
ÂÚ› ÙÔ 653 √ √˘ıÌ¿Ó Û˘ÓÙÔÓ›˙ÂÈ ÌÈ· Â›ÛËÌË ¤Î‰ÔÛË ÙÔ˘
ÎÂÈ̤ÓÔ˘ ÙÔ˘ ∫ÔÚ·Ó›Ô˘.
655 ∏ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈ΋ Ó·˘ÙÈ΋ ‰‡Ó·ÌË Î·Ù·ÙÚÔÒÓÂÈ ÙÔ
‚˘˙·ÓÙÈÓfi ÛÙfiÏÔ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·.
656 ¢ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘ √˘ıÌ¿Ó Ì ·ÊÔÚÌ‹ ÙËÓ Î›ÓËÛË
‰È·Ì·ÚÙ˘Ú›·˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ Ô˘
·ÎÔÏÔ‡ıËÛ ÛÙÔ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎfi ÚÔÛˆÈÎfi Î·È Ù·
ÔÈÎÔÓÔÌÈο.
656-61 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ ÕÏÈ, ·Ó„ÈÔ‡ Î·È Á·ÌÚÔ‡ ÙÔ˘
¶ÚÔÊ‹ÙË. ∏ ¤‰Ú· Ù˘ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ ÛÙËÓ Kԇʷ.
∂ÌʇÏÈÔ˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙË Ê·ÙÚ›· ÙÔ˘ ÕÏÈ (Û›·) ηÈ
ÙÔ˘˜ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜ ÙÔ˘ ·fi ÙË Ê˘Ï‹ ÙˆÓ ∫Ô˘Ú¿È˜.
656 ™ÙË «Ì¿¯Ë Ù˘ η̋Ϸ˜» ÛÙË B·ÛfiÚ· Ô ÕÏÈ ÓÈοÂÈ
ÙÔ˘˜ ÔÏÈÙÈÎÔ‡˜ ÙÔ˘ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘˜ (T¿Ï¯·, ZÔ˘Ì¿ÈÚ,
Õ’ÈÛ·).
657 ª¿¯Ë ÙÔ˘ ™ÈÊÊ›Ó ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ÕÏÈ Î·È ÙÔÓ ªÔ˘‘¿Ô˘-
ÈÁÈ·.
658 ∆Ô ‰È·ÈÙËÙÈÎfi ‰ÈηÛÙ‹ÚÈÔ ÙÔ˘ ÕÓÙÚÔ˘¯ ·Ó¿ÌÂÛ·
ÛÙÔÓ ÕÏÈ Î·È ÙÔÓ ªÔ˘‘¿Ô˘ÈÁÈ· ·ÚÓÂ›Ù·È ÛÙÔÓ ÕÏÈ ÙË
ÓÔÌÈÌfiÙËÙ· ÛÙËÓ ÂÍÔ˘Û›·. ∆· Û˘Úȷο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ
‰ËÏÒÓÔ˘Ó ˘ÔÙ·Á‹ ÛÙÔÓ ªÔ˘‘¿Ô˘ÈÁÈ·. ¢È·Ì·ÚÙ˘Ú›·
ÛÙÔ ÛÙÚ·ÙfiÂ‰Ô ÙÔ˘ ÕÏÈ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ ‰È·ÈÙËÙÈÎfi
‰ÈηÛÙ‹ÚÈÔ Î·È «¤ÍÔ‰Ô˜» ÙˆÓ ·ÓÙÈÔÏÈÙ¢Ô̤ӈÓ
·fi ÙËÓ Kԇʷ: Ê·ÙÚ›· ÙˆÓ Ã·ÚÈÙ˙ÈÙÒÓ
(Ã·Ô˘¿ÚÈÙ˙), ËÙÙ¿Ù·È ·fi ÙÔÓ ÕÏÈ ÛÙÔ N·¯Ú·Ô˘¿Ó,
·ÏÏ¿ ‰È·‰›‰ÂÙ·È ÛÙÔ˘˜ ÕÚ·‚˜ µÂ‰Ô˘›ÓÔ˘˜ Î·È ÙȘ
Ê˘Ï¤˜ ÙˆÓ ÂԛΈÓ.
A˘Í·ÓfiÌÂÓÔ˜ ΛӉ˘ÓÔ˜ ÛÙÔ πÚ¿Î ÏfiÁˆ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ
ÂÓÙ¿ÛˆÓ.
661 ÷ÚÈÙ˙›Ù˜ ‰ÔÏÔÊÔÓÔ‡Ó ÙÔÓ ÕÏÈØ Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ÿ۷Ó
·Ú·ÈÙÂ›Ù·È ·fi ÙÔ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ.
ŒÓ·ÚÍË Ù˘ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜ Ù˘ ·Ú·‚È΋˜ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜
ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ (̤¯ÚÈ ÙÔ 750).
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
224
‚. ∆Ô ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ

661-80 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ Ô˘Ì·ÁÈ¿‰Ë ªÔ˘‘¿Ô˘ÈÁÈ· ÈÌÓ ∞Ì›

™Ô˘ÊÁÈ¿Ó. ∏ ¢·Ì·ÛÎfi˜ Á›ÓÂÙ·È Ë Ó¤· ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·.
∞Ú¯‹ Ù˘ ‰Â‡ÙÂÚ˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ ÂÍ¿ψÛ˘.
662-75 √ ZÈÁÈ¿ÓÙ ÈÌÓ ∞Ì›¯È ΢‚ÂÚÓ‹Ù˘ ÛÙÔ πÚ¿Î
(B·ÛfiÚ·) Î·È ‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙˆÓ ÚÒËÓ Û·Û·ÓȉÈÎÒÓ
Â·Ú¯ÈÒÓ.
667 √È ÕÚ·‚˜ ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙË Ã·ÏÎˉfiÓ·,
·ÂÈÏÔ‡Ó ÙÔ µ˘˙¿ÓÙÈÔ Î·È ÂÈÛ‚¿ÏÏÔ˘Ó ÛÙË ™ÈÎÂÏ›·.
670 ªÂ ÙÔÓ √‡ÎÌ· ÈÌÓ ¡¿ÊÈ ·Ú¯›˙Ô˘Ó ÔÈ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ
ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ µÂÚ‚¤ÚÔ˘˜ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘
‚fiÚÂÈ·˜ ∞ÊÚÈ΋˜. ÿ‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ K·˚ÚÔ˘¿Ó.
672 ŒÓ·ÚÍË Ù˘ «ÂÙ¿¯ÚÔÓ˘» ÔÏÈÔÚΛ·˜ Ù˘
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ·fi ÙÔ˘˜ ÕÚ·‚˜.
680-83 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ °È·˙›ÓÙ ∞′, ÁÈÔ˘ ÙÔ˘ ªÔ˘‘¿Ô˘ÈÁÈ·.
680 √ ÃÔ˘Û¿ÈÓ ÈÌÓ ÕÏÈ ËÁÂ›Ù·È Ù˘ ÂͤÁÂÚÛ˘ Ù˘
Ê·ÙÚ›·˜ ÙÔ˘ ÕÏÈ ÛÙËÓ Kԇʷ Î·È ÛÎÔÙÒÓÂÙ·È ÛÙÔ
KÂÚÌÂÏ¿. √ Ì·ÚÙ˘ÚÈÎfi˜ ÙÔ˘ ı¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔÓ Î·ıÈÛÙ¿
ÎÂÓÙÚÈ΋ ÌÔÚÊ‹ Ù˘ Û›·.
683-92 √ ‰Â‡ÙÂÚÔ˜ ÂÌʇÏÈÔ˜ fiÏÂÌÔ˜. ªÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘
°È·˙›ÓÙ (683-84 ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ ªÔ˘‘¿Ô˘ÈÁÈ· B′) Ô
AÌÓÙ·ÏÏ¿¯ ÈÌÓ ·˙-∑Ô˘Ì¿ÈÚ È‰Ú‡ÂÈ ¤Ó·
·ÓÙȯ·ÏÈÊ¿ÙÔ ÛÙË ÃÂÙ˙¿˙Ë. ™ÙË Ì¿¯Ë ÙÔ˘ M·ÚÙ˙
ƒ¿¯ÈÙ (684) ˘fi ÙÔÓ M·ÚÔ˘¿Ó ∞′ ÔÈ √˘Ì·ÁÈ¿‰Â˜
Â·Ó·ÎÙÔ‡Ó ÙË ™˘Ú›·. ™ÙËÓ Kԇʷ Ô MÔ˘¯Ù¿Ú
ÚÔÛ·ı› Ó· ÂÈ‚¿ÏÂÈ ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙˆÓ ∞ÏȉÒÓ.
√ AÌÓÙ·ÏÌ¿ÏÈÎ (685-705), ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ M·ÚÔ˘¿Ó,
·ÔηıÈÛÙ¿ ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô Û fiϘ ÙȘ ÈÛÏ·ÌÈΤ˜
Â·Ú¯›Â˜.
684-85 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ M·ÚÔ˘¿Ó ∞′. √͢Ì̤Ó˜ Ê˘ÏÂÙÈΤ˜
·ÓÙÈ·Ú·ı¤ÛÂȘ Ô‰ËÁÔ‡Ó Û fiÏÂÌÔ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜
Ê˘ÏÂÙÈÎÔ‡˜ Û˘Ó·ÛÈÛÌÔ‡˜ ÙˆÓ K·ÏÌ (Û˘ÌÌ¿¯ˆÓ
ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË) Î·È ÙˆÓ ∫¿È˜ ÛÙÔ M·ÚÙ˙ ƒ¿¯ÈÙ (684).
684-86 ∂ȉËÌ›· ·ÓÒÏ˘ ÛÙË ªÂÛÔÔÙ·Ì›·, ÙË ™˘Ú›· ηÈ
ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ.
685-87 ™ÙÔ πÚ¿Î ÂΉËÏÒÓÂÙ·È ÂͤÁÂÚÛË Ù˘ Û›· ˘fi ÙÔÓ
MÔ˘¯Ù¿Ú ÛÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ·Ï›‰Ë ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÈÌÓ ·Ï-
÷ӷʛÁÈ· Ì ıÚËÛ΢ÙÈο Î·È ÎÔÈÓˆÓÈο ΛÓËÙÚ·.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
225
685-705 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ AÌÓÙ·ÏÌ¿ÏÈÎ. ¶ÂÚ›Ô‰Ô˜ ‰ÈÔÈÎËÙÈÎÒÓ
ÌÂÙ·ÚÚ˘ı̛ۈÓ.
691 ∞Ó¤ÁÂÚÛË ÙÔ˘ Ù˙·ÌÈÔ‡ ÙÔ˘ √‡Ì·Ú (∆ÚÔ‡ÏÔ˜ ÙÔ˘
µÚ¿¯Ô˘) ÛÙËÓ πÂÚÔ˘Û·Ï‹Ì. ™ÎÔÙÒÓÂÙ·È Ô MÔ‡Û‘·Ì
ÈÌÓ ·˙-∑Ô˘Ì¿ÈÚ, ·‰ÂÚÊfi˜ ÙÔ˘ Â›‰ÔÍÔ˘ ‰ÈÂΉÈÎËÙ‹
ÙÔ˘ ıÚfiÓÔ˘ AÌÓÙ·ÏÏ¿¯ ÈÌÓ ·˙-∑Ô˘Ì¿ÈÚ Î·È
‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘ ÛÙÔ πÚ¿Î. √ AÌÓÙ·ÏÌ¿ÏÈΠηٷÎÙ¿ ÙÔ
πÚ¿Î.
692 √ ·Ï-÷Ù˙Ù˙¿Ù˙ ÈÌÓ °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙË
ª¤Îη. ∆¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ·ÓÙȯ·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ÙÔ˘ AÌÓÙ·ÏÏ¿¯
ÈÌÓ ·˙-∑Ô˘Ì¿ÈÚ.
694-714 O ·Ï-÷Ù˙Ù˙¿Ù˙ ÈÌÓ °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê, ΢‚ÂÚÓ‹Ù˘ ÛÙÔ
πÚ¿Î, ·ÔηıÈÛÙ¿ ÙËÓ ÂÈÚ‹ÓË ÛÙËÓ Ù·Ú·Á̤ÓË ·fi
‰È·Ì¿¯Â˜ ·ÈÚ¤ÛÂˆÓ Î·È ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ Â·Ú¯›·. ¡¤·
‰ÈÔÈÎËÙÈ΋ Î·È ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ Ù¿ÍË.
698 √ÚÈÛÙÈ΋ ÂΉ›ˆÍË ÙˆÓ µ˘˙·ÓÙÈÓÒÓ ·fi ÙËÓ
∫·Ú¯Ë‰fiÓ·.
·fi ÙÔ 698 ¡ÔÌÈÛÌ·ÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË: ·ÓÙÈηٿÛÙ·ÛË ÙˆÓ
Û·Û·ÓȉÈÎÒÓ Î·È ‚˘˙·ÓÙÈÓÒÓ ÓÔÌÈÛÌ¿ÙˆÓ ÌÂ
ÓÔÌ›ÛÌ·Ù· ·Ú·‚Ô-ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÂÈÁÚ·Ê‹˜. ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹
Ù˘ ·Ú·‚È΋˜ ˆ˜ ÁÏÒÛÛ·˜ Ù˘ ÁÚ·ÊÂÈÔÎÚ·Ù›·˜.
701 ∂ͤÁÂÚÛË ÙÔ˘ IÌÓ ·Ï-ÕÛ‘·Ù ÛÙË ÓfiÙÈ· ¶ÂÚÛ›· ηÈ
ÙÔ πÚ¿Î.
705 ªÂÙ·ÙÚÔ‹ Ù˘ ÂÎÎÏËÛ›·˜ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ πˆ¿ÓÓË ÛÙË
¢·Ì·ÛÎfi Û Ù˙·Ì› ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ.
705-15 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ ·Ï-√˘·Ï›ÓÙ ∞′. ™Ù·ıÂÚÔÔ›ËÛË Î·È
˙ÂÓ›ı Ù˘ Â¤ÎÙ·Û˘ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜.
711 √ T¿ÚÈÎ ÈÌÓ ∑ÈÁÈ¿ÓÙ ÂÈÛ‚¿ÏÏÂÈ ÛÙË ÓfiÙÈ· πÛ·Ó›·Ø
··Ú¯‹ Ù˘ ηٿÎÙËÛ˘ Ù˘ ∞ÓÙ·ÏÔ‡˜. ∂ÍfiÓÙˆÛË
ÙÔ˘ ÁÔÙıÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ˘fi ÙÔ ‚·ÛÈÏÈ¿ ƒÔ‰ÂÚ›ÎÔ ÛÙÔ
√˘¿ÓÙÈ ª¿Îη.
∫·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ ™ÈÓÙ (MÔ˘ÏÙ¿Ó) ·fi ÙÔÓ
ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÈÌÓ ·Ï-∫¿ÛÈÌ.
712 O ∫Ô˘Ù¿ÈÌ· ÈÌÓ ªÔ‡ÛÏÈÌ, ÕÚ·‚·˜ ‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ ÙÔ˘
ÃÔÚ·Û¿Ó, ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙÔ ÃÔÚ¿˙Ì Î·È ÙËÓ
ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹. ∞Ú¯›˙ÂÈ Ô ÂÍÈÛÏ·ÌÈÛÌfi˜ ÙˆÓ
ÎÂÓÙÚÔ·ÛÈ·ÙÈÎÒÓ ÔÏÈÙÈÛÌÈÎÒÓ Î¤ÓÙÚˆÓ
(ªÔ˘¯¿Ú·, ™·Ì·ÚοӉË).
715-17 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ ™Ô˘Ï·˚Ì¿Ó. ∞ÓÂÈÙ˘¯‹˜ ÔÏÈÔÚΛ·
ÙÔ˘ µ˘˙·ÓÙ›Ô˘.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
226
717-20 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ √‡Ì·Ú µ′. ºÔÚÔÏÔÁÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË
ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛË ÙˆÓ ÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ÂÓÙ¿ÛÂˆÓ Î·È
Ù˘ ÂÁηٿÏÂȄ˘ Ù˘ ˘·›ıÚÔ˘: ··ÏÏ·Á‹ ÙˆÓ
ÚÔÛËÏ˘ÙÈÛÌ¤ÓˆÓ ÌË ∞Ú¿‚ˆÓ (Ì·Ô˘¿ÏÈ) ·fi ÙÔÓ
ÎÂÊ·ÏÈÎfi ÊfiÚÔ (Ù˙›˙ÁÈ·), ·ÏÏ¿ fi¯È ·fi ÙÔÓ ¤ÁÁÂÈÔ
ÊfiÚÔ.
719 ∏ ∫fiÚ‰Ô‚· Á›ÓÂÙ·È Î·ÙÔÈΛ· ÙˆÓ AÚ¿‚ˆÓ ‰ÈÔÈÎËÙÒÓ
Ù˘ AÓÙ·ÏÔ‡˜.
720-24 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ °È·˙›ÓÙ µ′.
724-43 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ ÃÈÛ¿Ì. ∏ ÔÏÈÙÈ΋ ÂÍÔÓÙˆÙÈ΋˜
ÂÎÌÂÙ¿ÏÏ¢Û˘ ÛÙËÓ ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹ Î·È ÙË ‚fiÚÂÈ·
∞ÊÚÈ΋ ˘Ôı¿ÏÂÈ ·ÓÙÈÔÏÈÙ¢ÙÈο ÎÈÓ‹Ì·Ù·.
725 ¶ÚÒÙË ÂͤÁÂÚÛË ÙˆÓ ∫ÔÙÒÓ ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘
ÊÔÚÔÏÔÁ›·˜.
728 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÈÂÚÔ΋ڢη Î·È ıÂÔÏfiÁÔ˘ Ã¿Û·Ó ·fi ÙË
B·ÛfiÚ·.
732 ª¿¯Ë Ù˘ ∆Ô˘Ú ÛÙÔ ¶Ô˘·ÙȤ (∫¿ÚÔÏÔ˜ ª·ÚÙ¤ÏÔ˜).
ÀÔ¯ÒÚËÛË ÙˆÓ ∞Ú¿‚ˆÓ ÛÙË ÓfiÙÈ· ÎÔÈÏ¿‰· ÙÔ˘
ƒÔ‰·ÓÔ‡. TÔ 737 ‰Â‡ÙÂÚË ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÙÔ˘ K¿ÚÔÏÔ˘
ª·ÚÙ¤ÏÔ˘, ·ÓÂÈÙ˘¯‹˜ ÔÏÈÔÚΛ· Ù˘ ¡·ÚÌfiÓ (ÙÔ
759 ÂÁηٷÏ›ÔÓÙ·È È· ÔÈ ÚÔÛ¿ıÂȘ).
734-46 ∂ͤÁÂÚÛË ÙÔ˘ ÿÚÈı ÈÌÓ ™Ô‡Ú·˚Ù˙ ÛÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó:
··›ÙËÛË ÁÈ· ÊÔÚÔÏÔÁÈ΋ ‰ÈηÈÔÛ‡ÓË Î·È ›‰ÈÔ ÌÈÛıfi
ÁÈ· ÕÚ·‚˜ Î·È Ì·Ô˘¿ÏÈ.
740 ∂ͤÁÂÚÛË ÙÔ˘ Z¿ÈÓÙ ÈÌÓ ÕÏÈ ÛÙËÓ Kԇʷ.
∂ÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÙˆÓ µÂÚ‚¤ÚˆÓ ˘fi ÙËÓ ËÁÂÛ›·
÷ÚÈÙ˙ÈÙÒÓ.
743-44 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ ·Ï-√˘·Ï›ÓÙ µ′. ŒÚȉ˜ Î·È ‰È·Ì¿¯Â˜
ÌÂٷ͇ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ.
744 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ °È·˙›ÓÙ °′. √ AÌÔ‡ ªÔ‡ÛÏÈÌ ·ÛΛ
·ÓÔȯً ÚÔ·Á¿Ó‰· ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ ηÈ
˘¤Ú ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ ÛÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó.
744 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ πÌÚ·¯›Ì.
744-47 ∂ͤÁÂÚÛË ÙÔ˘ AÌÓÙ·ÏÏ¿¯ ÈÌÓ ªÔ˘‘¿Ô˘ÈÁÈ· ÂÓ¿ÓÙÈ·
ÛÙÔ˘˜ √˘Ì·ÁÈ¿‰Â˜ Ì ÈÛ¯˘Ú‹ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙˆÓ
Ì·Ô˘¿ÏÈ.
744-50 √ M·ÚÔ˘¿Ó µ′, ·Ú¯Èο Â›‰ÔÍÔ˜ ‰È¿‰Ô¯Ô˜ ηÈ
·ÓÙ›·ÏÔ˜ ÙˆÓ °È·˙›ÓÙ °′ Î·È πÌÚ·¯›Ì, ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È
̤۷ ·fi ÙȘ ‰È·Ì¿¯Â˜ ‰È·‰Ô¯‹˜ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
227
ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ¯·Ï›Ê˘ Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜. ∂ȯÂÈÚ› Ó·
ʤÚÂÈ ÛÙ·ıÂÚfiÙËÙ· ·Ó·‰ÈÔÚÁ·ÓÒÓÔÓÙ·˜ ÙÔ ÛÙÚ·Ùfi
·ÏÏ¿ ˘Ô·ÙÂÈ ÛÙËÓ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ.
745 ∂ȉËÌ›· ·ÓÒÏ˘ ÛÙÔ πÚ¿Î, ÙËÓ ÕÓˆ ªÂÛÔÔÙ·Ì›·
Î·È ÙË ™˘Ú›·.
746 ∂ÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÙˆÓ K·ÏÌ ÛÙË ™˘Ú›· Î·È ÙˆÓ Ã·ÚÈÙ˙ÈÙÒÓ
ÛÙÔ πÚ¿Î.
747 √È Â·Ó·ÛÙ·ÙË̤ÓÔÈ ˘fi ÙÔÓ AÌÔ‡ ªÔ‡ÛÏÈÌ
͉ÈÏÒÓÔ˘Ó ÛÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó ÙË Ì·‡ÚË ÛËÌ·›· ÙˆÓ
∞‚‚·ÛȉÒÓ.
748 √ ∫¿¯Ù·Ì· ÓÈο ÙÔÓ Ô˘Ì·ÁÈ¿‰Ë ‰ÈÔÈÎËÙ‹ ÙÔ˘
ÃÔÚ·Û¿Ó.
749 √ÏfiÎÏËÚË Ë ¶ÂÚÛ›· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ˘fi ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙˆÓ
∞‚‚·ÛȉÒÓ. ∫·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ Kԇʷ˜.
749-50 ∏ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ ı¤ÙÂÈ Ù¤ÏÔ˜ ÛÙÔ
¯·ÏÈÊ¿ÙÔ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓØ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜
ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ (ª¿ÓÔ˘ Ï-∞Ì¿˜, 749-1258).

4. ∆Ô ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ Î·È Ù· ‰È¿‰Ô¯· ÎÚ¿ÙË

̤¯ÚÈ Ù· ̤۷ ÙÔ˘ 11Ô˘ ·ÈÒÓ·

749-54 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ AÌÔ‡ Ï-∞Ì¿˜ ·Û-™·ÊÊ¿¯. √

ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ¯·Ï›Ê˘ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ, Ô M·ÚÔ˘¿Ó µ′,
ηٷÙÚÔÒÓÂÙ·È ÛÙËÓ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈ΋ Ì¿¯Ë ÙÔ˘
ÔÙ·ÌÔ‡ ªÂÁ¿ÏÔ˘ ∑·Ì Î·È ÛÎÔÙÒÓÂÙ·È ÛÙËÓ
∞›Á˘ÙÔ (750). ™Ê·Á‹ Ù˘ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ·˜ ÙˆÓ
√˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ Î·È ÙˆÓ ·ÓÒÙÂÚˆÓ ˘·ÏÏ‹ÏˆÓ ÙÔ˘˜.
751 ª¿¯Ë ÙÔ˘ AÙÏ¿¯ ÛÙÔ T·Ï¿˜: ÔÈ ÕÚ·‚˜ ÓÈÎÔ‡Ó ¤Ó·Ó
ÎÈÓÂ˙ÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi ÛÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋ ∞Û›·. °ÓˆÚ›˙Ô˘Ó ÙÔ
¯·ÚÙ› ·fi ·È¯Ì·ÏÒÙÔ˘˜ ÔϤÌÔ˘Ø ·Ú·ÁˆÁ‹ ¯·ÚÙÈÔ‡
ÛÙË ™·Ì·ÚοӉË.
754-75 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ ª·ÓÛÔ‡Ú.
∞·ÏÏ·Á‹ ·fi ÙË ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈ΋ Û›·, ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ
∞ÏȉÒÓ Â›‰ÔÍˆÓ ‰È·‰fi¯ˆÓ.
¢ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÂÓfi˜ ÌfiÓÈÌÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ·fi ÃÔÚ·Û·Ó›Ù˜.
∆Ô ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ˘Ô˘ÚÁÔ‡ Ù·¯˘‰ÚÔÌ›ˆÓ ηÈ
ÏËÚÔÊÔÚÈÒÓ (Û¿¯ÈÌ ·Ï-Ì·Ú›ÓÙ Ô˘¿Ï-¯¿Ì·Ú)
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
228
ÔÚÁ·ÓÒÓÂÙ·È ¤ÙÛÈ ÒÛÙ ӷ ·ÔÙÂÏ› ¤Ó· ÎÂÓÙÚÈÎfi
fiÚÁ·ÓÔ ÂϤÁ¯Ô˘.
755 √ ·Ï-ª·ÓÛÔ‡Ú ÔÚÁ·ÓÒÓÂÈ ÙË ‰ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘ AÌÔ‡
ªÔ‡ÛÏÈÌ.
755-88 √ AÌÓÙ·ÚÚ·¯Ì¿Ó ∞′, ÂÌ›Ú˘ Ù˘ ∫fiÚ‰Ô‚· ·fi ÙÔ
756, ȉڇÂÈ ÙËÓ ÈÛ·ÓÈ΋ ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ
√˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ (755-1031). ∞Ú¯Èο ÔÈ ËÁÂÌfiÓ˜
ʤÚÔ˘Ó ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ ÂÌ›ÚË Î·È ·fi ÙÔ 929 ·˘ÙfiÓ ÙÔ˘
¯·Ï›ÊË.
™˘Ó¯›˜ ·Ó·Ù·Ú·¯¤˜ ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ·ÓÙÈ·ÏfiÙËÙ·˜
ÙˆÓ ·Ú·‚ÈÎÒÓ Ê˘ÏÒÓ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ ·ÏÏ¿ Î·È Ì ÙÔ˘˜
ÚÔÛËÏ˘ÙÈṲ̂ÓÔ˘˜ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜.
756(;) ∂ÎÙ¤ÏÂÛË ÙÔ˘ IÚ·ÓÔ‡ Û˘ÁÁڷʤ· AÌÓÙ·ÏÏ¿¯ ÈÌÓ
·Ï-ªÔ˘Î¿ÊÊ·, ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙ‹ ÂÚÛÈ΋˜ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜
(ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ ÙÔ˘ ηÏÔ‡ Ú›ÁÎÈ·, ÈÛÙÔÚÈο ¤ÚÁ·) ÛÙ·
·Ú·‚Èο.
762-63 √ ·Ï-ª·ÓÛÔ‡Ú È‰Ú‡ÂÈ ÙË µ·Á‰¿ÙË ˆ˜ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·
Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓØ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi ηÈ
ÔÏÈÙÈÛÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘.
∂ÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÙˆÓ ∞ÏȉÒÓ ÛÙÔ πÚ¿Î Î·È ÛÙË ªÂ‰›Ó·
(ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÈÌÓ ∞ÌÓÙ·ÏÏ¿¯).
765 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ∆˙¿‘Ê·Ú ·Û-™¿ÓÙÈÎ, ÈÌ¿ÌË Ù˘
¯Ô˘Û·˚ÓÈÙÈ΋˜ ÁÚ·ÌÌ‹˜ Ù˘ Û›·. ªÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘
·Ú¯›˙ÂÈ Ë ‰È·›ÚÂÛË Ù˘ Û›·.
767 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ AÌÔ‡ ÷ӛʷ, ·˘ıÂÓÙ›·˜ Ô˘ ¤‰ˆÛÂ
ÙÔ fiÓÔÌ¿ Ù˘ ÛÙËÓ ÈÚ·ÎÈÓ‹ Û¯ÔÏ‹ ‰Èη›Ô˘ ÙˆÓ
÷ӷÊÈÙÒÓ.
767 (768;) £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ IÌÓ πÛ¯¿Î, Û˘ÁÁڷʤ· Ù˘
ÎÏ·ÛÈ΋˜ ‚ÈÔÁÚ·Ê›·˜ ÙÔ˘ ªˆ¿ÌÂı (Û›Ú·).
775-85 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ M¿¯ÓÙÈØ ÔÈ IÚ·ÓÔ› ª·Ú̷Λ‰Â˜
Á›ÓÔÓÙ·È ‚Â˙›Úˉ˜ (̤¯ÚÈ ÙÔ 803). ∞ÁÒÓ·˜ ÂÓ¿ÓÙÈ·
Û Ӥ˜ Ì·˙ÓÙ·ÎÈÛÙÈΤ˜ Î·È Ì·Óȯ·˚ÛÙÈΤ˜ ·ÈÚ¤ÛÂȘ.
776-79 ∂ͤÁÂÚÛË ÙÔ˘ MÔ˘Î¿ÓÓ· ÛÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó.
777-909 ÷ÚÈÙ˙ÈÙÈÎfi ÚÈÁÎÈ¿ÙÔ ÙˆÓ ƒÔ˘ÛÙ·ÌȉÒÓ ÛÙÔ
T¿¯·ÚÙ (‰˘ÙÈ΋ ∞ÏÁÂÚ›·).
778 ∞ÔÙ˘¯›· Ù˘ ÂÎÛÙÚ·Ù›·˜ ÙÔ˘ ∫·ÚÏÔÌ¿ÁÓÔ˘ ÛÙË
ÃÒÚ· ÙˆÓ µ¿ÛÎˆÓ Î·È ÔÏÔÎÏËÚˆÙÈ΋ ηٷÛÙÚÔÊ‹
ÙÌËÌ¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ÙÔ˘ ˘fi ÙÔÓ ƒÔÏ¿Ó‰Ô ÛÙÔ
ƒÔÓıÂÛ‚¿ÏÏȘ.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
229
785-86 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ ÿÓÙÈ.
∞Ó¤ÁÂÚÛË ÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ Ù˙·ÌÈÔ‡ Ù˘ ∫fiÚ‰Ô‚·˜.
786 (;) £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ Ã·Ï›Ï ÈÌÓ Õ¯Ì·ÓÙ (ηٿ ¿ÏÏÔ˘˜ 776 ‹
791), ÁÚ·ÌÌ·ÙÈÎÔ‡, ÏÂÍÈÎÔÁÚ¿ÊÔ˘ Î·È ÌÂÏÂÙËÙ‹ Ù˘
ÚÔÛˆ‰›·˜. √ Ì·ıËÙ‹˜ ÙÔ˘ ™ÈÌ·Ô˘¿È¯ Û˘Ó¤Ù·Í ÙËÓ
ÚÒÙË Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈ΋ Ù˘ ·Ú·‚È΋˜
ÁÏÒÛÛ·˜.
786-809 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ ÷ÚÔ‡Ó ·Ú-ƒ·Û›ÓÙ. ¢ËÌÈÔ˘ÚÁÂ›Ù·È ÙÔ
·Í›ˆÌ· ÙÔ˘ ·ÓÒÙ·ÙÔ˘ 牋 (οÓÙÈ Ï-ÎÔ˘ÓÙ¿Ù). √
AÌÔ‡ °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê Û˘ÁÁÚ¿ÊÂÈ ÙÔ «BÈ‚Ï›Ô ÙÔ˘ ¤ÁÁÂÈÔ˘
ÊfiÚÔ˘». ∞ÎÌ‹ ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ Î·È ¿ÓıËÛË Ù˘
·Ú·‚È΋˜ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜ Î·È ÂÈÛÙ‹Ì˘.
789-926 √È πÓÙÚÈÛ›‰Â˜, ·ÏȉÈ΋ ‰˘Ó·ÛÙ›· ÛÙÔ ª·ÚfiÎÔ.
795 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ª¿ÏÈÎ ÈÌÓ ÕÓ·˜, ÓÔÌÈÎÔ‡ ÛÙË
ªÂ‰›Ó·, ·˘ıÂÓÙ›·˜ Ù˘ Ì·ÏÈÎÈÙÈ΋˜ Û¯ÔÏ‹˜ ÙÔ˘
‰Èη›Ô˘.
796-822 √ ·Ï-Ã¿Î·Ì ∞′ ÛÙËÓ πÛ·Ó›·. ∂ÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÛÙËÓ
∫fiÚ‰Ô‚·, fiÏË-ÎÚ¿ÙÔ˜ ÛÙÔ ∆ÔϤ‰Ô.
798 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÓÔÌÈÎÔ‡ AÌÔ‡ °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê, Ô ÔÔ›Ô˜
Ì·˙› Ì ÙÔÓ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ·Û-™·˚Ì¿ÓÈ (¤ı·Ó ÙÔ
805) ·ÔÙÂÏ› ÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ ‰È¿‰Ô¯Ô ÙÔ˘ AÌÔ‡
÷ӛʷ.
800 ªÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔÈ ¤ÌÔÚÔÈ ÛÙËÓ ∫›Ó· (K·ÓÙfiÓ·).
ÿ‰Ú˘ÛË ÂÓfi˜ ÂÚÁÔÛÙ·Û›Ô˘ ¯·ÚÙÈÔ‡ ÛÙË µ·Á‰¿ÙË.
800-12 O IÌÓ ·Ï-ÕÁÎÏ·Ì ‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ πÊÚÈΛÁÈ· (∆˘ÓËÛ›·,
Ì ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÙÔ K·˚ÚÔ˘¿Ó). ∞ÁÏ·‚›‰Â˜ 800-909.
803 ¶ÙÒÛË ÙˆÓ ª·ÚÌ·ÎȉÒÓ, ‚Â˙›ÚˉˆÓ ÙÔ˘ ÷ÚÔ‡Ó
·Ú-ƒ·Û›ÓÙ.
806 ∫·Ù¿ÎÙËÛË ÙˆÓ ∆˘¿ÓˆÓØ ·Ú·‚È΋ ÚÔÒıËÛË Ì¤¯ÚÈ
ÙËÓ ÕÁ΢ڷ.
808 √È πÓÙÚÈÛ›‰Â˜ È‰Ú‡Ô˘Ó ÙÔ ºÂ˜.
809-13 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ AÌ›Ó. ªÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ÷ÚÔ‡Ó ·Ú-
ƒ·Û›ÓÙ Ë ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÌÔÈÚ¿˙ÂÙ·È Û ‰‡Ô ÁÈÔ˘˜ ÙÔ˘.
√ ·Ï-∞Ì›Ó ˘Ô·ÙÂÈ ÛÙÔÓ ·Ï-ª·’ÌÔ‡Ó, Ô ÔÔ›Ô˜ ÌÂ
ÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ¯ÔÚ·Û·ÓÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ
Â·ÓÂÓÒÓÂÈ ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· (813).
·fi ÙÔ 810 √ ÓÔÌÈÎfi˜ ·Û-™¿ÊÈ‘È, Ì·ıËÙ‹˜ ÙÔ˘ ª¿ÏÈÎ ÈÌÓ ÕÓ·˜,
‰È‰¿ÛÎÂÈ ÛÙË µ·Á‰¿ÙËØ Û˘ÛÙËÌ·ÙÔÔ›ËÛË ÙˆÓ
ÓÔÌÈÎÒÓ ËÁÒÓ.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
230
813 √ ÛÙÚ·Ùfi˜ ÙÔ˘ ÃÔÚ·Û¿Ó ˘fi ÙÔÓ T¿¯ÈÚ ÈÌÓ ·Ï-
ÃÔ˘Û¿ÈÓ ÔÏÈÔÚΛ Î·È Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙË µ·Á‰¿ÙË
ÛÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ·Ï-ª·’ÌÔ‡Ó. ¢ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘ AÌ›Ó.
813-33 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ M·’ÌÔ‡Ó. ¶ÔÏÈÙÈÛÌÈ΋ ηÈ
ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ ¿ÓıËÛË. ¶ÚÔÒıËÛË ÙˆÓ ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛˆÓ
ÙˆÓ ¤ÚÁˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ Ì·ıËÌ·ÙÈÎÒÓ, ÁÈ·ÙÚÒÓ Î·È
ÊÈÏÔÛfiʈÓ. ∫·Ù·‰›ˆÍË ÙˆÓ Ô·‰ÒÓ Ù˘ ·Ú¿‰ÔÛ˘,
·¯Ï ·Ï-¯·ÓÙ›ı, Î·È ÚÔÒıËÛË Ù˘ ÔÚıÔÏÔÁÈÛÙÈ΋˜
‰ÔÁÌ·ÙÈ΋˜ Ù˘ ÌÔ˘‘Ù¿˙ÈÏ·. ∆¿ÛÂȘ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜
ÂΉËÏÒÓÔÓÙ·È ÛÙȘ Â·Ú¯›Â˜.
814 (815;) £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ AÌÔ‡ ¡Ô˘‚¿˜, ·ÓÙÈÚfiÛˆÔ˘ Ó¤ˆÓ
ıÂÌ¿ÙˆÓ Î·È ÌÔÚÊÒÓ ÛÙËÓ ·Ú·‚È΋ Ô›ËÛË.
816 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÛÔ‡ÊÈ ª·‘ÚÔ‡Ê ·Ï-∫¿Ú¯È.
816-37 ∂ÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÙÔ˘ ª¿Ì·Î (Ì·˙ÓÙ·ÎÈÛÙÈ΋ ·›ÚÂÛË
Ù˘ ¯Ô˘ÚÚ·Ì›ÁÈ·: ‰˘·‰ÈÛÌfi˜, ÌÂÙÂÌ„‡¯ˆÛË) ÂÓ¿ÓÙÈ·
ÛÙËÓ ·ÚÈÛÙÔÎÚ·Ù›· Ù˘ ˘·›ıÚÔ˘ Î·È ÛÙÔ˘˜ ÕÚ·‚˜
ÛÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿ÓØ ·fi ÙÔ 827 Î·È ÛÙË ‰˘ÙÈ΋
¶ÂÚÛ›·.
817 ™ÙÔ MÂÚ‚ Ô ·Ï-M·’ÌÔ‡Ó ‰ÈÔÚ›˙ÂÈ ‰È¿‰Ô¯fi ÙÔ˘ ÙÔÓ
ÈÌ¿ÌË ÕÏÈ ·Ú-ƒ›ÓÙ· (¤ı·Ó ÙÔ 818): ‚Ú·¯‡‚È·
ÚÔÛ¿ıÂÈ· Û˘ÌÊÈÏ›ˆÛ˘ Ì ÙÔ˘˜ ∞Ï›‰Â˜.
817-19 ∞ÓÙȯ·ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ πÌÚ·¯›Ì ÈÌÓ ·Ï-ª¿¯ÓÙÈ ÛÙË
µ·Á‰¿ÙË. ªÂÙ¿ ÙËÓ ˘ÔÙ·Á‹ ÙÔ˘ Â›‰ÔÍÔ˘ ‰È·‰fi¯Ô˘,
Ô ·Ï-ª·’ÌÔ‡Ó ÂÈÛÙÚ¤ÊÂÈ ÛÙË µ·Á‰¿ÙË.
820 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ™¿ÊÈ‘È, ·˘ıÂÓÙ›·˜ Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜ ‰Èη›Ô˘
ÙˆÓ ™·ÊÈÈÙÒÓ.
821-73 Àfi ÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË ÙˆÓ ∆·¯ÈÚȉÒÓ ÙÔ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi πÚ¿Ó
Á›ÓÂÙ·È ÛÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ.
822-52 √ ∞ÌÓÙ·ÚÚ·¯Ì¿Ó µ′ Ù˘ ∫fiÚ‰Ô‚·˜.
823 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ ·Ï-√˘¿ÎÈÓÙÈ.
825 ‹ 826 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÔÈËÙ‹ AÌÔ‡ Ï-∞Ù¿¯ÈÁÈ·.
827 ∞Ú¯›˙ÂÈ Ë Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ™ÈÎÂÏ›·˜.
√ ·Ï-ª·’ÌÔ‡Ó ‰È·Ù¿˙ÂÈ ÙË Û‡ÛÙ·ÛË Ù˘ Ì›¯Ó· (ÈÂÚ¿
ÂͤٷÛË, Û˘Ó¯›ÛÙËΠ·fi ÙÔ˘˜ ‰È·‰fi¯Ô˘˜ ÙÔ˘ ̤¯ÚÈ
ÙÔ 848): ÂÈ‚¿ÏÏÂÈ ÙÔ ıÂÔÏÔÁÈÎfi ‰fiÁÌ· Ù˘
ÌÔ˘‘Ù¿˙ÈÏ·Ø ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ ÙË «‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·»
ÙÔ˘ ∫ÔÚ·Ó›Ô˘. √ ˘ÔÛÙËÚÈÎÙ‹˜ Ù˘ ·Ú¿‰ÔÛ˘
կ̷ÓÙ ÈÌÓ Ã¿ÓÌ·Ï (780-855) ‰ÈÒÎÂÙ·È ˆ˜
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
231
·ÓÙÈÚfiÛˆÔ˜ Ù˘ ·ÓÙ›ÛÙ·Û˘ ÙˆÓ ·¯Ï ·Ï-¯·ÓÙ›ı
ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ÔÚıÔÏÔÁÈÛÙÈ΋ ‰ÔÁÌ·ÙÈ΋.
829-30 ∂ͤÁÂÚÛË ÙˆÓ ∫ÔÙÒÓ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ.
831 ¶ÙÒÛË ÙÔ˘ ¶·Ï¤ÚÌÔ˘ ÌÂÙ¿ ·fi ·Ú·‚È΋ ÔÏÈÔÚΛ·
(·Ú·Ì¤ÓÂÈ ˘fi ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ̤¯ÚÈ ÙÔ
1072).
833-42 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ‡‘Ù·ÛÈÌ. ¢ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÌÈ·˜
ۈ̷ÙÔÊ˘Ï·Î‹˜ ·fi ÙÔ˘ÚÎÈο Î·È ¿ÏÏ· Â›ÏÂÎÙ·
ÛÒÌ·Ù· ÁÈ· ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË.
836 √ ·Ï-ªÔ‡‘Ù·ÛÈÌ È‰Ú‡ÂÈ ÙË ™·Ì¿ÚÚ·, ÊÚÔ‡ÚÈÔ Î·È
ηÙÔÈΛ· ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË.
837 √ ÛÙÚ·Ùfi˜ ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË ˘fi ÙÔÓ πÚ·Ófi ·Ï-∞ÊÛ›Ó
ηٷÓ›ÁÂÈ ÙËÓ ÂͤÁÂÚÛË Ù˘ ¯Ô˘ÚÚ·Ì›ÁÈ· ˘fi ÙÔÓ
ª¿Ì·Î (·fi ÙÔ 816) ÛÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó.
841 √ ÛÙÚ·ÙËÁfi˜ ·Ï-∞ÊÛ›Ó Âı·›ÓÂÈ ÛÙË Ê˘Ï·Î‹
(ηÙËÁÔÚ›· ÁÈ· ·ÔÛÙ·Û›· ÛÙÔ ∑ˆÚÔ·ÛÙÚÈÛÌfi).
842-47 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ √˘¿ÙÈÎ, ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ·ÓÙÈÚÔÛÒÔ˘
Ù˘ ÈÛ¯˘Ú‹˜ ÎÚ·ÙÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ.
844 √È ¡ÔÚÌ·Ó‰Ô› ÂÈÛ‚¿ÏÏÔ˘Ó ÛÙËÓ πÛ·Ó›· ηÈ
ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙË ™Â‚›ÏË.
847-61 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ˘Ù·Ô˘¿ÎÎÈÏ. ∆¤ÏÔ˜ Ù˘ Ì›¯Ó·, Ë
‰È‰·Ûηϛ· ÙˆÓ ·¯Ï ·Ï-¯·ÓÙ›ı ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·È ˆ˜
ÔÚıÔ‰ÔÍ›·, ·ÓÙÈÔÚıÔÏÔÁÈÛÙÈ΋ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË. √
ÚÒÙÔ˜ ¯·Ï›Ê˘ Ô˘ ‰ÔÏÔÊÔÓ‹ıËΠ·fi ÙÔ˘˜
TÔ‡ÚÎÔ˘˜ Ú·ÈÙˆÚÈ·ÓÔ‡˜ ÙÔ˘.
ÂÚ› ÙÔ 847 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ Ì·ıËÌ·ÙÈÎÔ‡ Î·È ÁˆÁÚ¿ÊÔ˘ ·Ï-
ÃÔÚ·˙Ì›.
852-86 √ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ∞′ Ù˘ ∫fiÚ‰Ô‚·˜.
855 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ կ̷ÓÙ ÈÌÓ Ã¿ÓÌ·Ï, ΋ڢη ÙÔ˘ ¯·ÓÙ›ı
Î·È ·˘ıÂÓÙ›·˜ Ù˘ Û¯ÔÏ‹˜ ‰Èη›Ô˘ ÙˆÓ Ã·ÓÌ·ÏÈÙÒÓ.
857 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ MÔ˘¯¿ÛÈÌÈ, ÂÓfi˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡
‰È‰·ÛοÏÔ˘ Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ Â˘Û¤‚ÂÈ·˜ Î·È ıÂÔÏÔÁ›·˜.
861-62 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ‡ÓÙ·ÛÈÚ. ∞Ú¯›˙ÂÈ ÌÈ· ‰ÂηÂÙ›·
ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜.
861-945 ¶·Ú·ÎÌ‹ Ù˘ ÎÚ·ÙÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ. √È
Â·Ú¯›Â˜ ·Ú¯›˙Ô˘Ó ÛÙ·‰È·Î¿ Ó· ·ÔÛÒÓÙ·È ·fi ÙÔ
¯·ÏÈÊ¿ÙÔ.
862-66 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ˘ÛÙ·‘›ÓØ Ô ›‰ÈÔ˜ ηıÒ˜ Î·È ÔÈ ‰‡Ô
‰È¿‰Ô¯Ô› ÙÔ˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ˘fi ÙÔÓ Ï‹ÚË ¤ÏÂÁ¯Ô Ù˘
ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ ÊÚÔ˘Ú¿˜.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
232
865 º·ÙÚÈ·ÛÙÈΤ˜ ‰È·Ì¿¯Â˜ ÙˆÓ TÔ‡ÚÎˆÓ ÛÙÚ·ÙËÁÒÓ. √
ÏËı˘ÛÌfi˜ Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘ ˘fi ÙÔ ¯·Ï›ÊË
˘ÂÚ·Û›˙ÂÙ·È ÙËÓ fiÏË ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi
ÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì· ·fi ÙË ™·Ì¿ÚÚ·.
866-69 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ˘‘Ù¿˙˙. ¶ÙÒÛË Î·È ‰ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘
MÔ˘ÛÙ·‘›Ó.
867-911 √ °È·‘ÎÔ‡Ì ·Û-™·ÊÊ¿Ú (867-79) Î·È ÔÈ
™·ÊÊ·Ú›‰Â˜ ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Ó ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔÈ ÛÙÔ ™ÈÛÙ¿Ó,
Î·È ÛÙ· Ù¤ÏË ÙÔ˘ 9Ô˘ ·ÈÒÓ· ÛÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜
ÙÔ˘ πÚ¿Ó.
868 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ Û˘ÁÁڷʤ· ·Ï-∆˙¿¯È˙, ·ÚÈÛÙÔÙ¤¯ÓË Ù˘
·Ú·‚È΋˜ Úfi˙·˜ Î·È Ù˘ ·ÓÂΉÔÙÔÏÔÁÈ΋˜-
ÂÁ΢ÎÏÔ·È‰È΋˜ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜ ¿ÓÙ·Ì.
868-905 √ կ̷ÓÙ ÈÌÓ ∆Ô˘ÏÔ‡Ó (868-83) Î·È ÔÈ
∆Ô˘ÏÔ˘Ó›‰Â˜ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔÈ Î˘‚ÂÚÓ‹Ù˜ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ.
∏ ∞›Á˘ÙÔ˜ ·ÔÛ¿Ù·È ·fi ÙÔ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ.
869 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÈÌÓ ∫·Ú(Ú)¿Ì,
‰È‰·ÛοÏÔ˘ Ù˘ ‰ËÌÔÊÈÏÔ‡˜ ·›ÚÂÛ˘ ηÚÚ·Ì›ÁÈ·
ÛÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó (ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ¡ÈÛ·Ô‡Ú).
869-70 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ‡¯Ù·ÓÙÈ. ∂ͤÁÂÚÛË Ì·‡ÚˆÓ
ÛÎÏ¿‚ˆÓ (∑·ÓÙ˙) ÛÙÔ ÓfiÙÈÔ πÚ¿Î ˘fi ÙËÓ ËÁÂÛ›· ÙÔ˘
·Ï›‰Ë ËÁ¤ÙË ÕÏÈ ÈÌÓ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙØ ›‰Ú˘ÛË ÂÓfi˜
·˘ÙfiÓÔÌÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ (869-83).
870 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ªÔ˘¯¿ÚÈ, Û˘ÁÁڷʤ· Ù˘ ÈÔ
ÂÈÊ·ÓÔ‡˜ «Î·ÓÔÓÈ΋˜» Û˘ÏÏÔÁ‹˜ ¯·ÓÙ›ı.
870-92 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ‡‘Ù·ÌÈÓÙ. √ ·‰ÂÚÊfi˜ ÙÔ˘ ·Ï-
ªÔ˘Ô˘¿ÊÊ·Î, Ô ÔÔ›Ô˜ ·ÛΛ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›·,
·ÔηıÈÛÙ¿ ÙË ‰‡Ó·ÌË ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹
·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙË ™˘Ú›· Î·È ÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó.
870 (;) £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ∫›ÓÙÈ, ÚÒÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘
ÕÚ·‚· ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘ Î·È Ê˘ÛÈÔÁÓÒÛÙË.
873 √ °È·‘ÎÔ‡Ì ·Û-™·ÊÊ¿Ú ·fi ÙÔ ™ÈÛÙ¿Ó
ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó ·fi ÙÔ˘˜ ∆·¯ÈÚ›‰Â˜.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÓÂÛÙÔÚÈ·ÓÔ‡ ÃÔ˘Ó¿ÈÓ ÈÌÓ πÛ¯¿Î ÌÂ
ÙÔÓ ÔÔ›Ô ¤ÊÙ·Û·Ó ÛÙÔ ·ÒÁÂÈfi ÙÔ˘˜ ÔÈ ÌÂÙ·ÊÚ¿ÛÂȘ
È·ÙÚÈÎÒÓ, Ê˘ÛÈÔÁÓˆÛÙÈÎÒÓ Î·È ÊÈÏÔÛÔÊÈÎÒÓ ¤ÚÁˆÓ
·fi Ù· ÂÏÏËÓÈο ÛÙ· ·Ú·‚Èο.
∂Í·Ê¿ÓÈÛË ÙÔ˘ ‰ˆ‰¤Î·ÙÔ˘ ÈÌ¿ÌË Ù˘ Û›·, Ô ÔÔ›Ô˜,
Û‡Ìʈӷ Ì ÙË ÛÈÈÙÈ΋ ›ÛÙË, ÂÓÂÚÁ› Ì˘ÛÙÈο
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
233
(ÁοÈÌ·) ˆ˜ «Î‡ÚÈÔ˜ ÙÔ˘ ¯ÚfiÓÔ˘» Î·È ·Ó·Ì¤ÓÂÙ·È
Ó· ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ ˆ˜ Ì¿¯ÓÙÈ ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙˆÓ Î·ÈÚÒÓ.
874 (;) £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÛÔ‡ÊÈ AÌÔ‡ °È·˙›ÓÙ ·Ï-ªÈÛÙ¿ÌÈ.
875 ∏ Â·Ú¯›· Ù˘ ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹˜ (ªÔ˘¯¿Ú·,
™·Ì·ÚοӉË) ·Ú·¯ˆÚÂ›Ù·È ·fi ÙÔ ¯·Ï›ÊË ÛÙÔÓ
N·ÛÚ ∞′ ÈÌÓ Õ¯Ì·ÓÙ (864-92) Ô ÔÔ›Ô˜ ÚÔ¤Ú¯ÂÙ·È
·fi ÙËÓ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· ÙˆÓ ™·Ì·ÓȉÒÓ (‰ÈÔÈÎËÙ¤˜ ÙÔ˘
ÃÔÚ·Û¿Ó ·fi ÙÔ 819). ∞˘ÙfiÓÔÌË Î˘‚¤ÚÓËÛË ÙˆÓ
ÛÔ˘ÓÈÙÒÓ ™·Ì·ÓȉÒÓ ÛÙÔ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi πÚ¿Ó Ì¤¯ÚÈ ÙÔ
Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 10Ô˘ ·ÈÒÓ·. ¶ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋ ¿ÓıËÛË,
·Ê‡ÓÈÛË Ù˘ ÈÚ·ÓÈ΋˜ ÂıÓÈ΋˜ Û˘Ó›‰ËÛ˘ Î·È Ù˘
Ó¤·˜ ÂÚÛÈ΋˜ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ªÔ‡ÛÏÈÌ ÈÌÓ ·Ï-÷Ù˙Ù˙¿Ù˙,
Û˘ÁÁڷʤ· ÌÈ·˜ «Î·ÓÔÓÈ΋˜» Û˘ÏÏÔÁ‹˜ ¯·ÓÙ›ı.
876 √ ·Ï-ªÔ˘Ô˘¿ÊÊ·Î ÓÈο ÙÔÓ °È·‘ÎÔ‡Ì ·Û-™·ÊÊ¿Ú
ÛÙÔ ¡Ù¿ÈÚ ·Ï-∞ÎÔ‡Ï ÛÙÔÓ ∆›ÁÚË.
877 √ կ̷ÓÙ ÈÌÓ ∆Ô˘ÏÔ‡Ó, ‰ÈÔÈÎËÙ‹˜ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘,
ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙË ™˘Ú›·. ŒÓ·ÚÍË ÙˆÓ ÂÚÁ·ÛÈÒÓ ÁÈ·
ÙËÓ ·Ó¤ÁÂÚÛË ÙÔ˘ Ù˙·ÌÈÔ‡ ÙÔ‡ πÌÓ ∆Ô˘ÏÔ‡Ó ÛÙÔ
ÊÚÔ‡ÚÈfi ÙÔ˘ ·Ï-∫·Ù¿’È (ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ÛËÌÂÚÈÓÔ‡
∫·˝ÚÔ˘).
878 ¶ÙÒÛË ÙˆÓ ™˘Ú·ÎÔ˘ÛÒÓØ ÔÈ ÕÚ·‚˜ ·ÔÛÔ‡Ó ÙË
™ÈÎÂÏ›· ·fi ÙÔ˘˜ µ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜.
879 ∫·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÂÌÔÚÈÎÔ‡
ΤÓÙÚÔ˘ ÛÙÔ ÎÈÓÂ˙ÈÎfi ÏÈÌ¿ÓÈ Ù˘ ∫·ÓÙfiÓ·˜
(÷ÓÊÔ‡).
879-928 √ √‡Ì·Ú ÈÌÓ Ã·ÊÛÔ‡Ó Î·È ÔÈ ÁÈÔÈ ÙÔ˘ ÚÔηÏÔ‡Ó
·Ó·Ù·Ú·¯‹ ÛÙÔ ÈÛ·ÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ.
883 √ ÛÙÚ·Ùfi˜ ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË Î·Ù·Ï‡ÂÈ ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙˆÓ
∑·ÓÙ˙.
888-912 √ AÌÓÙ·ÏÏ¿¯ ¯·Ï›Ê˘ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ ÛÙËÓ
∫fiÚ‰Ô‚·. ª¿¯Â˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ ÂÍÂÁÂṲ́ÓÔ˘˜ ÙÔ˘
πÌÓ Ã·ÊÛÔ‡Ó.
889 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÊÈÏÔÏfiÁÔ˘, ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ Î·È ıÂÔÏfiÁÔ˘
IÌÓ ∫Ô˘Ù¿ÈÌ·.
ÂÚ› ÙÔ 890 √È ∫·ÚÌ¿Ù˜, ÕÚ·‚˜ Ô·‰Ô› Ù˘ ÈÛÌ·ËÏÈÙÈ΋˜ Û›·,
ÂÓÂÚÁÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ˘fi ÙËÓ ËÁÂÛ›· ÙÔ˘ ÷ÌÓÙ¿Ó
∫¿ÚÌ·Ù ÛÙÔ πÚ¿Î Î·È ÙË ™˘Ú›·. ∏ ·˘Í·ÓfiÌÂÓË
ÂÈıÂÙÈÎfiÙËÙ· Ù˘ ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈ΋˜ Û›· ÂÈÙ·¯‡ÓÂÈ ÙËÓ
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
234
ηٿÚÚ¢ÛË ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘.
892 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÏÔÁ›Ô˘, ÂȉÈÎÔ‡ Û ı¤Ì·Ù· ¯·ÓÙ›ı,
ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ·Ù-∆›ÚÌÈÓÙÈ Ô ÔÔ›Ô˜ ‰È·Ù‡ˆÛÂ
ηÓfiÓ˜ ÁÈ· ÙÔÓ ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÌfi Ù˘ ·ÍÈÔÈÛÙ›·˜ ÙˆÓ
ÈÛÓ¿ÓÙ (ÛÙ¤ÌÌ·Ù· Ù˘ ·Ú¿‰ÔÛ˘).
892-902 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ‡‘Ù·ÓÙÈÓÙ. £ÚËÛ΢ÙÈΤ˜ ηÈ
ÔÏÈÙÈΤ˜ ·Ó·Ù·Ú·¯¤˜.
894 ÿ‰Ú˘ÛË ÂÓfi˜ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ∫·ÚÌ·ÙÒÓ ÛÙ· ·Ó·ÙÔÏÈο Ù˘
·Ú·‚È΋˜ ¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘.
897 ÿ‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ˙·˚‰ÈÙÈÎÔ‡ ÎÚ·ÙÈÎÔ‡ Ì˯·ÓÈÛÌÔ‡ ÛÙËÓ
ÀÂ̤ÓË.
900 √È ™·Ì·Ó›‰Â˜ ˘fi ÙÔÓ πÛÌ·‘›Ï (892-907) ÂÎÙÔ›˙Ô˘Ó
ÙÔ˘˜ ™·ÊÊ·Ú›‰Â˜ ·fi ÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó.
∂Ó›Û¯˘ÛË Ù˘ ÂÚÛÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜.
902-08 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ‡ÎÙ·ÊÈ. ™Ù·ıÂÚÔÔ›ËÛË ÙÔ˘
¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÌÂٷ͇ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ ηÈ
‰˘ÙÈÎÔ‡ πÚ¿Ó. ∏ BfiÚÂÈÔ˜ ∞ÊÚÈ΋ ˘fi ÙÔ˘˜
∞ÁÏ·‚›‰Â˜ Î·È ÙÔ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi πÚ¿Ó ˘fi ÙÔ˘˜
™·Ì·Ó›‰Â˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ·˘ÙfiÓÔ̘ Â·Ú¯›Â˜. ª¿¯Â˜
Ì ÙÔ˘˜ ∫·ÚÌ¿Ù˜.
905-91 ∏ ·Ú·‚È΋ ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ Ã·ÌÓÙ·ÓȉÒÓ Î˘‚ÂÚÓ¿ (Ù·
¤ÙË 929-79 ˆ˜ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙË) ÛÙËÓ ∆˙·˙›Ú· (ÕÓˆ
ªÂÛÔÔÙ·Ì›·, ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ªÔÛÔ‡ÏË), Î·È Ù· ¤ÙË
945-1004 ·ÎfiÌË Î·È ÛÙË ‚fiÚÂÈ· ™˘Ú›· (ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·
÷ϤÈ)Ø ‰ÈÂÍ¿ÁÂÈ ÔϤÌÔ˘˜ ÛÙ· Û‡ÓÔÚ· Ì ÙÔ
µ˘˙¿ÓÙÈÔ.
908-32 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ‡ÎÙ·ÓÙÈÚ ÌÂÙ¿ ·fi ‰È·Ì¿¯Â˜ ÁÈ· ÙÔ
ıÚfiÓÔ Î·È ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘ ÙÔ˘
AÌÓÙ·ÏÏ¿¯ ÈÌÓ ·Ï-ªÔ˘‘Ù¿˙˙. ¶ÚÔԉ¢ÙÈ΋
·Ô‰˘Ó¿ÌˆÛË ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ·fi ‚Â˙›Úˉ˜ ηÈ
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ‡˜.
909-72 √È πÛÌ·Ëϛ٘ ÂÎÙÔ›˙Ô˘Ó ÙÔ˘˜ ∞ÁÏ·‚›‰Â˜ ·fi ÙËÓ
πÊÚÈΛÁÈ· (∆˘ÓËÛ›·) Î·È ÂÁηıÈÛÙÔ‡Ó ÙÔ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ
ÙˆÓ º·ÙÈÌȉÒÓ Ì ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÙË ª·¯ÓÙ›ÁÈ·
(√˘Ì·˚ÓÙ·ÏÏ¿¯ ·Ï-ª¿¯ÓÙÈ 909-34).
910 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ Ì˘ÛÙÈÎÈÛÙ‹ ∆˙Ô˘Ó¿ÈÓÙ.

912-61 √ ∞ÌÓÙ·ÚÚ·¯Ì¿Ó °′ Ù˘ ∫fiÚ‰Ô‚·˜. ∞ÁÒÓ˜

ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ º·ÙÈÌ›‰Â˜ Î·È ÙÔ˘˜ µÂÚ‚¤ÚÔ˘˜ ÛÙÔ
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
235
ª·ÁÎÚ¤Ì. ∆Ô ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ ÛÙËÓ
πÛ·Ó›· ‚Ú›ÛÎÂÙ·È ÛÙËÓ ·ÎÌ‹ ÙÔ˘.
913-42 √ Û·Ì·Ó›‰Ë˜ N·ÛÚ µ′ ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ ÙËÓ ·Ú·‚È΋ ηÈ
ÂÚÛÈ΋ ÎÔ˘ÏÙÔ‡Ú·. √ ¯ÒÚÔ˜ ÂÍÔ˘Û›·˜ ÙˆÓ
™·Ì·ÓȉÒÓ ÁÓÒÚÈÛ ÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ¤ÎÙ·Û‹ ÙÔ˘ Ì ٷ
ΤÓÙÚ· ÛÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó Î·È ÙËÓ ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹.
922 ™Ù·‡ÚˆÛË ÙÔ˘ Ì˘ÛÙÈÎÈÛÙ‹ ·Ï-÷ÏÏ¿Ù˙ ÛÙË µ·Á‰¿ÙË.
923 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ·Ù-∆¿Ì·ÚÈ (ÁÂÓÓ‹ıËΠÙÔ 838),
Û¯ÔÏÈ·ÛÙ‹ ÙÔ˘ ∫ÔÚ·Ó›Ô˘, ÓÔÌÈÎÔ‡ Î·È ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡. ∆Ô
¯ÚÔÓÈÎfi ÙÔ˘ Û˘ÓÔ„›˙ÂÈ ÙȘ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ˜ ËÁ¤˜ Ù˘
ÚÒÈÌ˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜.
925 (;) £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÁÈ·ÙÚÔ‡ Î·È ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘ ∞ÌÔ‡ ª·ÎÚ
ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÈÌÓ ∑·Î·Ú›ÁÈ· ·Ú-ƒ¿˙È (ƒ·˙‹˜).
929 √ AÌÓÙ·ÚÚ·¯Ì¿Ó °′ Ù˘ ∫fiÚ‰Ô‚·˜ ʤÚÂÈ ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ
ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ·ÛÙÚÔÓfiÌÔ˘ ·Ï-ª·ÙÙ¿ÓÈ
(AÏÌ·Ù¤ÓÈÔ˘˜).
929-69 ∂ÌÈÚ¿ÙÔ ÙÔ˘ ¯·ÌÓÙ·Ó›‰Ë ·Ï-Ã¿Û·Ó ¡¿ÛÈÚ-·ÓÙ-
¡Ù¿Ô˘Ï· ·fi ÙË ªÔÛÔ‡ÏË (ÕÓˆ ªÂÛÔÔÙ·Ì›·).
930 √È ∫·ÚÌ¿Ù˜ ÙÔ˘ ª·¯Ú¤ÈÓ ÛÙË ª¤Îη: ÛÊ·Á‹ ÙˆÓ
ÚÔÛ΢ÓËÙÒÓ, ÎÏÔ‹ Ù˘ ª·‡Ú˘ ¶¤ÙÚ·˜ ·fi ÙËÓ
K¿‘Ì·. ∫·Ù¿ÎÙËÛË ÙÔ˘ √Ì¿Ó.
932-34 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ ∫¿¯ÈÚ.
934-40 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ ƒ¿ÓÙÈ. ™ÊÂÙÂÚÈÛÌfi˜ Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜ ÙÔ˘
·Ô‰˘Ó·ÌˆÌ¤ÓÔ˘ ¯·Ï›ÊË ·fi ÙÔÓ ·ÓÒÙ·ÙÔ ÂÌ›ÚË
(·Ì›Ú ·Ï-Ô˘Ì·Ú¿) ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡ (936).
∏ ÛÈÈÙÈ΋ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· ÙˆÓ ªÔ˘ÁȉÒÓ
·fi ÙÔ ¡Ù·˚Ï¿Ì ÛÙËÓ ∫·Û›· £¿Ï·ÛÛ· ηٷʤÚÓÂÈ
ÌÂÙ¿ ·fi ·ÁÒÓ˜ Ó· ηٷÎÙ‹ÛÂÈ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÛÙÔ
‰˘ÙÈÎfi πÚ¿Ó.
935-69 √È π¯Ûȉ›‰Â˜, ‰˘Ó·ÛÙ›· Ô˘ ›‰Ú˘ÛÂ Ô ∆Ô‡ÚÎÔ˜
ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÈÌÓ ∆Ô˘Ù˙Ù˙ (935-46), ΢ڛ·Ú¯ÔÈ ÛÙËÓ
∞›Á˘ÙÔ Î·È ÙË ™˘Ú›·.
936 (;) £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ıÂÔÏfiÁÔ˘ ·Ï-ÕÛ‘·ÚÈ, Ô ÔÔ›Ô˜
¯ÚËÛÈÌÔÔÈÒÓÙ·˜ Ù· ̤۷ ÙÔ˘ Î·Ï¿Ì ¤ıÂÛÂ
Û˘ÛÙËÌ·ÙÈο ÙȘ ‚¿ÛÂȘ Ù‹˜ ‰ÔÁÌ·ÙÈ΋˜ ÙˆÓ ·¯Ï ·Ï-
¯·ÓÙ›ı, Ë ÔÔ›· ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË.
936 √ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÈÌÓ ƒ¿‘ÈÎ, fiÓÙ·˜ ·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ÂÌ›Ú˘
ÛÙË µ·Á‰¿ÙË, ηٷʤÚÓÂÈ Ó· Û˘Ó‰˘¿ÛÂÈ ÙËÓ
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
236
·ÓÒÙ·ÙË ·Ú¯ËÁ›· ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡ Ì ÙÔÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi ηÈ
‰ÈÔÈÎËÙÈÎfi ¤ÏÂÁ¯Ô Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜.
939 √ AÌÓÙ·ÚÚ·¯Ì¿Ó °′ ËÙÙ¿Ù·È ·fi ÙÔÓ ƒ·Ì›ÚÔ Ù˘
§ÂfiÓ ÛÙË ™ÈÌ¿Óη˜.
940 √ ƒÔ˘ÓٷΛ, ·˘ÏÈÎfi˜ ÔÈËÙ‹˜ ÙÔ˘ Û·Ì·Ó›‰Ë N·ÛÚ µ′
ÛÙËÓ ªÔ˘¯¿Ú·, Â›Ó·È Ô ÚÒÙÔ˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜
·ÓÙÈÚfiÛˆÔ˜ Ù˘ Ó¤·˜ ÂÚÛÈ΋˜ Ô›ËÛ˘.
940-44 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ‡ÙÙ·ÎÈ.
941 √ ·Ï-ª·ÙÔ˘Ú›ÓÙÈ Âı·›ÓÂÈ ÛÙË ™·Ì·ÚοӉË. ∂›Ó·È,
ÌÂÙ¿ ÙÔ ‰¿ÛηÏfi ÙÔ˘ ·Ï-ÕÛ‘·ÚÈ, Ô ‰Â‡ÙÂÚÔ˜
ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜ ‰ÔÁÌ·ÙÈÎfi˜ Ù˘ ÛÔ‡ÓÓ· Ô˘ ˘ÂÚ¿ÛÈÛÂ
ÙÔ ÔÚıfi‰ÔÍÔ ‰fiÁÌ· Ì ٷ ̤۷ ÙÔ˘ ηϿÌ.
∂ȉËÌ›· ·ÓÒÏ˘ ÛÙÔ πÚ¿Î.
942 √ ¯·ÌÓÙ·Ó›‰Ë˜ ·Ï-Ã¿Û·Ó ·fi ÙË ªÔÛÔ‡ÏË
ÚÔÛÙ¿Ù˘ ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË, ÌÂÙ¿ ÙË ‰ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘ IÌÓ
ƒ¿‘ÈÎ Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ÕÚ·‚·˜ ·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ÂÌ›Ú˘,
·›ÚÓÂÈ ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ¡·ÛÈÚ·ÓÙÓÙ¿Ô˘Ï·.
∞·Ú¯‹ Ù˘ ‰È¿Ï˘Û˘ Ù˘ Û·Ì·ÓȉÈ΋˜ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜
ÛÙÔ πÚ¿ÓØ ÂÁηÈÓÈ¿˙ÂÙ·È Ì Â·Ó·ÛÙ¿ÛÂȘ ÛÙÔ ·Ï¿ÙÈ
Î·È ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ.
944-46 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ˘ÛÙ¿ÎÊÈ. √È ªÔ˘Á›‰Â˜
·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙË ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ Î·È ‰ÈÔÈÎËÙÈ΋
ÂÍÔ˘Û›· ÛÙÔ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ (945-1055).
944-47 ∂ÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÙˆÓ µÂÚ‚¤ÚˆÓ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ º·ÙÈÌ›‰Â˜.
945-1003 √È Ã·ÌÓÙ·Ó›‰Â˜ ÙÔ˘ ÷ÏÂÈÔ‡. √ ™·˚Ê·ÓÙÓÙ¿Ô˘Ï·
(945-967) ·ÔÛ¿ ÙÔ Ã·Ï¤È Î·È ÙÔ ÃÈ̘ ·fi ÙÔ˘˜
π¯Ûȉ›‰Â˜ Î·È Ì¿¯ÂÙ·È ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ µ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜.
™ÙËÓ ·˘Ï‹ ÙÔ˘ ÂÓÈÛ¯‡ÂÈ ÙÔÓ ÔÈËÙ‹ ·Ï-
ªÔ˘Ù·Ó¿ÌÌÈ, ÙÔÓ ÈÛÙÔÚÈÎfi Î·È ÏfiÁÈÔ AÌÔ‡ Ï-
º¿Ú·Ù˙ ·Ï-πÛÌ·¯¿ÓÈ Î·È ÙÔ ÊÈÏfiÛÔÊÔ ·Ï-º·Ú¿ÌÈ.
945 √È ªÔ˘Á›‰Â˜ ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙÔ πÚ¿Î, Ô
MÔ˘‘È˙·ÓÙÓÙ¿Ô˘Ï· ˆ˜ ·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ÂÌ›Ú˘ ÛÙË µ·Á‰¿ÙË
¤¯ÂÈ ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘.
946-74 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ ªÔ˘Ù›.
949-83 O AÓÙÔ˘ÓÙ·ÓÙÓÙ¿Ô˘Ï· ·ÔÙÂÏ› ÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚÔ
΢ڛ·Ú¯Ô Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÙˆÓ ªÔ˘ÁȉÒÓ ÛÙÔ πÚ¿Ó
(·fi ÙÔ 977 Î·È ÛÙÔ πÚ¿Î) Î·È ·Ó·Óˆً ÙÔ˘
ÈÚ·ÓÈÎÔ‡ ‚·ÛÈÏ›Ԣ.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
237
950 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘ ·Ï-º·Ú¿ÌÈ, ÂÚÌËÓÂ˘Ù‹
Ù˘ ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÚÔÊËÙ›·˜ Î·È ıÂÔÎÚ·Ù›·˜ ̤ۈ ÙˆÓ
ÂÓÓÔÈÒÓ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜.
ÂÚ›Ô˘ ·fi ÙÔ 950 ¶ÚÔÛ¯ÒÚËÛË ÛÙÔ πÛÏ¿Ì ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ Ê˘ÏÒÓ ·Ó·ÙÔÏÈο
ÙÔ˘ π·Í¿ÚÙË (∫·ÚÏÔ‡ÎÔÈ Î·È ∫·Ú·¯·Ó›‰Â˜).
954-61 √ Û·Ì·Ó›‰Ë˜ AÌÓÙ·ÏÌ¿ÏÈÎ ∞′.
956 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ M·Û‘Ô‡ÓÙÈ, ÔÏ˘Ù·ÍȉÂ̤ÓÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡
Î·È Û˘ÁÁڷʤ· ÌÈ·˜ ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ·˜ Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜,
Ù˘ ÁˆÁÚ·Ê›·˜ Î·È ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ.
961-976 √ ·Ï-Ã¿Î·Ì µ′ Ù˘ ∫fiÚ‰Ô‚·˜. ªÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘
ÂÛˆÙÂÚÈ΋ ‰È¿Ï˘ÛË ÙÔ˘ ÈÛ·ÓÈÎÔ‡ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ÙˆÓ
√˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ.
961-63 √ AÏÙÈÁΛÓ, TÔ‡ÚÎÔ˜ ÛÙÚ·ÙËÁfi˜ ÙˆÓ ™·Ì·ÓȉÒÓ,
·ÔÎÙ¿ ·˘ÙÔÓÔÌ›· ÛÙË °¿˙Ó· (™ÈÛÙ¿Ó - ∞ÊÁ·ÓÈÛÙ¿Ó,
̤¯ÚÈ ÙÔ 999 ÛÙÔ fiÓÔÌ· ÙˆÓ ™·Ì·ÓȉÒÓ).
965 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ MÔ˘Ù·Ó¿ÌÌÈ, ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘
·ÓÙÈÚÔÛÒÔ˘ Ù˘ ÎÏ·ÛÈ΋˜ ·Ú·‚È΋˜ ÔÈËÙÈ΋˜
Ù¤¯Ó˘.
∂ÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÙˆÓ ·¯ÓÙ¿Ù ÛÙËÓ ∞ÓÙÈfi¯ÂÈ· Î·È ÙÔ Ã·Ï¤È.
967 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ Î·È ÏÔÁ›Ô˘ AÌÔ‡ Ï-º¿Ú·Ù˙
·Ï-πÛÌ·¯¿ÓÈ. ∆o «µÈ‚Ï›Ô ÙˆÓ ÙÚ·ÁÔ˘‰ÈÒÓ» ÙÔ˘
·ÔÙÂÏ› ÙËÓ Î‡ÚÈ· ËÁ‹ ÁÈ· ÙËÓ ·Ï·ÈÔ·Ú·‚È΋ ηÈ
ÎÏ·ÛÈ΋ Ô›ËÛË.
968 ∆Ô µ˘˙¿ÓÙÈÔ ·Ó·Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ ∫ÈÏÈΛ· Î·È ÙË
µfiÚÂÈÔ ™˘Ú›·.
969 √È º·ÙÈÌ›‰Â˜ ΢ÚÈÂ‡Ô˘Ó ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔØ Î·Ù¿ÏË„Ë ÙÔ˘
ºÔ˘ÛÙ¿Ù Î·È ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ∫·˝ÚÔ˘ (·Ï-∫¿¯ÈÚ·). ∏
‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ º·ÙÈÌȉÒÓ Î·ı›ÛÙ·Ù·È ËÁÂÙÈ΋ ‰‡Ó·ÌË
ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ªÂÛÔÁ›Ԣ.
972-1152 ∏ ‚ÂÚ‚ÂÚÈ΋ ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ ∑ÈÚȉÒÓ ÛÙËÓ IÊÚÈΛÁÈ·
Î·È ÙËÓ ∞Ó·ÙÔÏÈ΋ ∞ÏÁÂÚ›· (̤¯ÚÈ ÙÔ 1049 ˆ˜ ÊfiÚÔ˘
˘ÔÙÂÏ›˜ ÙˆÓ º·ÙÈÌȉÒÓ).
973 ∆Ô ∫¿ÈÚÔ Á›ÓÂÙ·È ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÙˆÓ Ê·ÙÈÌȉÒÓ
¯·ÏÈÊÒÓ. ∆Ô ·Ï-Õ˙¯·Ú, Ù˙·Ì› Î·È Û˘Á¯ÚfiÓˆ˜ Û¯ÔÏ‹
‰Èη›Ô˘ (ȉڇıËΠÙÔ 970, ·ÔÂÚ·ÙÒıËΠÙÔ 972),
Á›ÓÂÙ·È ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi ΤÓÙÚÔ Ù˘ ÈÛÌ·ËÏÈÙÈ΋˜ Û›·.
974 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡ ıÂÔÏfiÁÔ˘ Î·È ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘
°È¿¯ÁÈ· ÈÌÓ ÕÓÙÈ.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
238
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ IÌÓ ∆˙›ÓÓÈ, Ô ÔÔ›Ô˜ Û˘ÛÙËÌ·ÙÔÔ›ËÛÂ
ÙËÓ ·Ú·‚È΋ ÁÚ·ÌÌ·ÙÈ΋.
ÂÚ› ÙÔ 974 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ Û·Ì·Ó›‰Ë ‚Â˙›ÚË ª¿Ï‘·ÌÈ,
ÌÂÙ·ÊÚ·ÛÙ‹ ÙˆÓ ¯ÚÔÓÈÎÒÓ ÙÔ˘ T¿Ì·ÚÈ ÛÙ·
ÂÚÛÈο.
974-91 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ T¿’È‘. ¢È·¿ÏË ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË Ì ÙÔ˘˜
ÌÔ˘Á›‰Â˜ ÂÌ›Úˉ˜ ÁÈ· ÙËÓ ·˘ÙÔÓÔÌ›· ÙÔ˘ πÚ¿Î.
977 √ ÌÔ˘Á›‰Ë˜ AÓÙÔ˘ÓÙ·ÓÙÓÙ¿Ô˘Ï· ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔ
ÂÌÈÚ¿ÙÔ Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘ Î·È ÛÙ¤ÊÂÙ·È ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ·fi ÙÔ
¯·Ï›ÊË.
977-97 √ ™ÂÌÔ˘ÎÙÈÁΛÓ, Ô ÛÎÏ¿‚Ô˜ ÛÙÚ·ÙËÁfi˜ ÙÔ˘
AÏÙÈÁΛÓ, È‰Ú˘Ù‹˜ Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÙˆÓ °·˙Ó·‚ȉÒÓ
ÛÙÔ ∞ÊÁ·ÓÈÛÙ¿Ó, ÙË µfiÚÂÈ· πÓ‰›· Î·È ÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó.
ÂÚ› ÙÔ 980 ∂ÈÛÙÔϤ˜ ÙˆÓ I¯Ô˘¿Ó ·Û-™·Ê¿ («∞‰ÂÏÊÔ› Ù˘
ηı·Ú‹˜ ›ÛÙ˘») ·fi ÙË B·ÛfiÚ·, ÊÈÏÔÛÔÊÈ΋ ηÈ
Ê˘ÛÈ΋ ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ·.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¡Ù·ÎÈΛ, ·˘ÏÈÎÔ‡ ÔÈËÙ‹ ÙˆÓ
™·Ì·ÓȉÒÓ, Ô ÔÔ›Ô˜ ˆ˜ Û˘ÁÁڷʤ·˜ ÂÓfi˜ ÂÚÛÈÎÔ‡
‚·ÛÈÏÈÎÔ‡ ¤Ô˘˜ Â›Ó·È Ô Úfi‰ÚÔÌÔ˜ ÙÔ˘ ºÈÚÓÙ·Ô˘Û›.
983 ªÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ AÓÙÔ˘ÓÙ·ÓÙÓÙ¿Ô˘Ï· ·Ú¯›˙ÂÈ Ë
‰È¿Ï˘ÛË Ù˘ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜ ÙˆÓ ªÔ˘ÁȉÒÓ. ∞˘ÙÔÓÔÌ›·
ÙˆÓ Â·Ú¯ÈÒÓ.
991 ∏ µÂÓÂÙ›· ÛÙ¤ÏÓÂÈ ÚÂۂ›˜ ÛÙÔ˘˜ ÕÚ·‚˜
Ú›ÁÎÈ˜ Ù˘ ªÂÛÔÁ›Ԣ.
991-1031 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ ∫¿ÓÙÈÚ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÂÎıÚfiÓÈÛË ÙÔ˘ T¿’È‘.
∂Ó›Û¯˘ÛË Ù˘ ÔÚıÔ‰ÔÍ›·˜ Ô˘ ÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ
·Ú¿‰ÔÛË.
̤¯ÚÈ ÙÔ 992 ∆Ô˘ÚÎÌÂÓÈο ʇϷ ÙˆÓ √ÁÔ‡˙ˆÓ (°ÎÔ˘˙˙)
ÚÔ¯ˆÚÔ‡Ó ·fi ÙËÓ ÎÈÚÁÈÛÈ·Ó‹ ÛÙ¤· ÚÔ˜ ÙËÓ
ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹ Î·È ÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó.
∏ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· ÙÔ˘ ÔÁÔ‡˙Ô˘ ·Ú¯ËÁÔ‡ ™·ÏÙ˙Ô‡Î
(™ÂÏÙ˙Ô‡Î), ¤¯ÔÓÙ·˜ ÚÔÛ¯ˆÚ‹ÛÂÈ ÛÙÔ πÛÏ¿Ì,
˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ ÙÔ˘˜ ™·Ì·Ó›‰Â˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜
∫·Ú·¯·Ó›‰Â˜ ÛÙÔÓ ·ÁÒÓ· ÁÈ· ÙËÓ ªÔ˘¯¿Ú·.
992-1124 √È TÔ‡ÚÎÔÈ ∫·Ú·¯·Ó›‰Â˜ ÛÙËÓ ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹
(ªÔ˘¯¿Ú·) Î·È ÙÔ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi ∆Ô˘ÚÎÈÛÙ¿Ó. ∆¤ÏÔ˜
Ù˘ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜ ÙˆÓ ™·Ì·ÓȉÒÓØ Ô flÍÔ˜ Á›ÓÂÙ·È
ÔÚÈÔıÂÙÈ΋ ÁÚ·ÌÌ‹ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ∫·Ú·¯·Ó›‰Â˜ ηÈ
ÙÔ˘˜ °·˙Ó·‚›‰Â˜. √ÁÔ‡˙ÔÈ ÛÙËÓ ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹ Î·È ÙÔ
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
239
ÃÔÚ¿˙Ì (∆˙·ÓÙ ÛÙÔÓ ™˘Ú-¡Ù·ÚÈ¿ / π·Í¿ÚÙË),
ÌÈÛıÔÊfiÚÔÈ ·fi ÙËÓ ·ÙÚÈ¿ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙ԇΈÓ
˘ÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó ÙÔ˘˜ ∫·Ú·¯·Ó›‰Â˜.
994 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ·Ù-∆·ÓÔ‡¯È, ·ÓÒÙ·ÙÔ˘ ‰ÈηÛÙ‹ ηÈ
ÏfiÁÈÔ˘ ·fi ÙË µ·Á‰¿ÙË.
995-1017 ™¿¯Ë‰Â˜ ÙˆÓ ª·ÌÔ˘ÓȉÒÓ ·fi ÙÔ ÃÔÚ¿˙Ì ÛÙÔ
°ÎÔ˘ÚÁοÓÙ˙.
996-1021 √ Ê·ÙÈÌ›‰Ë˜ ·Ï-ÿÎÈÌ ıˆÚ› ÙÔÓ Â·˘Ùfi ÙÔ˘
ÂÓÛ¿ÚΈÛË Ù˘ ıÂ˚΋˜ ‰È¿ÓÔÈ·˜Ø ‰ÈˆÁÌfi˜ ÙˆÓ
‚ڷ›ˆÓ Î·È ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ.
°¤ÓÂÛË Ù˘ ·›ÚÂÛ˘ ÙˆÓ ¢ÚÔ‡˙ˆÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÙÔÓ
ÙÈÌÔ‡Ó ˆ˜ ıÂfiÙËÙ·.
998-1030 √ ª·¯ÌÔ‡ÓÙ Ù˘ °¿˙Ó·˜ ‰ÈÂÍ¿ÁÂÈ ÂÎÛÙÚ·Ù›˜ ÛÙË
‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈ΋ πÓ‰›· (¶·ÓÙÛ¿Ì, 1001-21) Î·È ı¤ÙÂÈ
Ù· ηٷÎÙË̤ӷ ‰¿ÊË ˘fi ÙËÓ ÈÛÏ·ÌÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·
ÛÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ. ¶ÚÔÛ¿ÚÙËÛË
ÙÔ˘ ÃÔÚ·Û¿Ó (999), ÙÔ˘ ÃÔÚ¿˙Ì (1017) Î·È Ù˘
‰˘ÙÈ΋˜ ¶ÂÚÛ›·˜ (1029).
1000 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ MÔ˘Î¿ÓÙÓÙ·ÛÈ, ÔÏ˘Ù·ÍȉÂ̤ÓÔ˘
ÁˆÁÚ¿ÊÔ˘ Î·È Û˘ÁÁڷʤ· Ù˘ °ÂˆÁÚ·Ê›·˜ ÙÔ˘
ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ Ù˘ ˘‰ÚÔÁ›Ԣ.
1006 √ ª·¯ÌÔ‡Ó٠ηٷʤÚÓÂÈ Ï‹ÁÌ· ÛÙÔ˘˜
∫·Ú·¯·Ó›‰Â˜ ÙÔ˘ ∆Ô˘ÚÎÈÛÙ¿Ó.
1008 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ª·ÓÙÈ‘·˙˙·Ì¿Ó ·Ï-÷̷ÓÙ¿ÓÈ, È‰Ú˘Ù‹
ÙÔ˘ ÏÔÁÔÙ¯ÓÈÎÔ‡ ›‰Ô˘˜ ÙˆÓ Ì·Î¿Ì· (Û·ÙÈÚÈο
ËıÔÁÚ·Ê‹Ì·Ù· Û ÔÌÔÈÔηٿÏËÎÙË Úfi˙·).
ÂÚ› ÙÔ 1010 √ ºÈÚÓÙ·Ô˘Û› ·fi ÙÔ ∆Ô˘˜ ÔÏÔÎÏËÚÒÓÂÈ ÙÔ ÂÚÛÈÎfi
ÂıÓÈÎfi ¤Ô˜ Û·¯Ó·Ì¤ (µÈ‚Ï›Ô ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿),
·ÊÈÂڈ̤ÓÔ ÛÙÔÓ ª·¯ÌÔ‡ÓÙ ·fi ÙË °¿˙Ó·.
1013 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ª·ÎÈÏÏ¿ÓÈ, ÓÔÌÈÎÔ‡ Î·È ıÂÔÏfiÁÔ˘ Ù˘
Û¯ÔÏ‹˜ ÙÔ˘ ÕÛ‘·ÚÈ.
1016 ªÈ· Ó·˘ÙÈ΋ Ó›ÎË Ù˘ ¶›˙·˜ Î·È Ù˘ °¤ÓÔ˘·˜ ‰ÈÒ¯ÓÂÈ
ÙÔ˘˜ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜ ·fi ÙÔ ∆˘ÚÚËÓÈÎfi ¶¤Ï·ÁÔ˜.
1017 √È °·˙Ó·‚›‰Â˜ ÛÙÔ ÃÔÚ¿˙ÌØ ·ÓÙÈηٿÛÙ·ÛË ÙˆÓ
ª·ÌÔ˘ÓȉÒÓ.
ÂÚ› ÙÔ 1020 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¶¤ÚÛË ÔÈËÙ‹ ºÈÚÓÙ·Ô˘Û›.
1021 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÛÔ‡ÊÈ ·Û-™Ô‡Ï·ÌÈ, Ô ÔÔ›Ô˜
Û˘Ó¤ÁÚ·„Â Ì˘ÛÙÈÎÈÛÙÈο Û¯fiÏÈ· ÙÔ˘ ∫ÔÚ·Ó›Ô˘ ÎÈ ¤Ó·
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
240
‚ÈÔÁÚ·ÊÈÎfi ÏÂÍÈÎfi Ù˘ ÛÔ˘ÊÈ΋˜ ‰È‰·ÎÙÈ΋˜
·Ú¿‰ÔÛ˘.
1023 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÏfiÁÈÔ˘, ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘ Î·È ÛÔ‡ÊÈ AÌÔ‡
÷˚ÁÈ¿Ó ·Ù-∆·Ô˘¯›ÓÙÈ.
1023-79 H ·Ú·‚È΋ ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ ªÈÚ‰·ÛȉÒÓ ÛÙÔ Ã·Ï¤È.
1023-91 √È ∞Ì·ÓÙ›‰Â˜ Ù˘ ™Â‚›Ï˘.
1027-31 O ÃÈÛ¿Ì °′, ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ √˘Ì·ÁÈ¿‰Ë˜ ÛÙËÓ ∫fiÚ‰Ô‚·.
1029 √ ª·¯ÌÔ‡ÓÙ Ù˘ °¿˙Ó·˜ ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙÔ ƒ¤È Î·È ÙÔ
∆˙ÈÌ¿Ï: ÔÈ °·˙Ó·‚›‰Â˜ ÛÙÔ ˘„›Â‰Ô ÙÔ˘ ‰˘ÙÈÎÔ‡
πÚ¿Ó.
1030 ∆Ô ‚È‚Ï›Ô ÁÈ· ÙËÓ πÓ‰›· ÙÔ˘ ÂÚ¢ÓËÙ‹ Ù˘ ʇÛ˘ ηÈ
ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ·Ï-ªÈÚÔ‡ÓÈ (973 – ÂÚ›Ô˘ 1050).
ª¿¯Â˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙȘ ÔÚÁ·ÓÒÛÂȘ Ù˘ ÊÔ˘ÙÔ‡Ô˘· ηÈ
ÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÊÚÔ˘Ú¿ Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘ Î·È ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ MÈÛηԢ¿È¯,
Ô ÔÔ›Ô˜ Û˘Ó¤ÁÚ·„ ÌÈ· ÊÈÏÔÛÔÊÈ΋ ËıÈ΋ ÎÈ ¤Ó·
‰È‰·ÎÙÈÎfi ÈÛÙÔÚÈÎfi ¤ÚÁÔ (√È ÂÌÂÈڛ˜ ÙˆÓ Ï·ÒÓ).
1030-41 √ M·Û‘Ô‡ÓÙ (ÌÂÙ¿ ÙË ÌÂÛÔ‚·ÛÈÏ›· ÙÔ˘ ·‰ÂÚÊÔ‡
ÙÔ˘ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ) ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ Ù˘ °¿˙Ó·˜.
1031 ∆¤ÏÔ˜ ÙˆÓ √˘Ì·ÁÈ¿‰ˆÓ ÛÙËÓ πÛ·Ó›· Î·È ‰È¿Û·ÛË
Ù˘ ∞ÓÙ·ÏÔ‡˜ Û ÌÈÎÚ¿ ÎÚ¿ÙË.
1031-75 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ ∫¿’ÈÌ, Ë ÙÂÏÂ˘Ù·›· Ê¿ÛË Ù˘
·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜ ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË ÚÈÓ ÙËÓ ¿ÊÈÍË ÙˆÓ
™ÂÏÙ˙ԇΈÓ. √ ·Ï-ª·Ô˘¿ÚÓÙÈ (¤ı·Ó ÙÔ 1058)
‰È·Ù˘ÒÓÂÈ ÙËÓ ÎÏ·ÛÈ΋ ıˆڛ· ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘.
1032 ¶·ÓÒÏË ÛÙÔ πÚ¿Î, ÙËÓ ÕÓˆ ªÂÛÔÔÙ·Ì›· Î·È ÙË
™˘Ú›·.
1036-37 √È ÛÂÏÙ˙Ô‡ÎÔÈ TÔÁÚÔ‡Ï-ª¤Ë Î·È ∆Û·ÁÚ›-ª¤Ë
ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó.
1036-94 √ Ê·ÙÈÌ›‰Ë˜ ·Ï-ªÔ˘ÛÙ¿ÓÛÈÚ: ˙ÂÓ›ı Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜,
·Ú¯‹ Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ Î·È ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ ·ÔÛ‡ÓıÂÛ˘
ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ÙˆÓ º·ÙÈÌȉÒÓ.
1037 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ IÌÓ ™›Ó· (A‚ÈΤÓÓ·˜),
·ÓÂÈÛÙ‹ÌÔÓ· ÏfiÁÈÔ˘, ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘ Î·È ÁÈ·ÙÚÔ‡ ÌÂ
Ôχ ÌÂÁ¿ÏË Â›‰Ú·ÛË ÛÙËÓ ÈÛÏ·ÌÈ΋ ·Ó·ÙÔÏ‹ ÙÔ˘
ªÂÛ·›ˆÓ·, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÔ‡ ÌÈ·˜ ·Ú·‚È΋˜
ÂÁ΢ÎÏÔ·›‰ÂÈ·˜ ηٿ ÙËÓ ·ÚÈÛÙÔÙÂÏÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË.
1038 √ ToÁÚÔ‡Ï-ª¤Ë ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ÛÙÔ ¡ÈÛ·Ô‡Ú, Ô
∆Û·ÁÚ›-ª¤Ë ÛÙÔ ªÂÚ‚.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
241
1039 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ πÌÓ ·Ï-ÿÈÙ·Ì, ·ÛÙÚÔÓfiÌÔ˘,
Ì·ıËÌ·ÙÈÎÔ‡ Î·È ÔÙÈÎÔ‡, ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÛÙ‹ÚÈÍ Ô
Ê·ÙÈÌ›‰Ë˜ ·Ï-ÿÎÈÌ.
1039-40 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ √‡ÓÛÔ˘ÚÈ, ÔÈËÙ‹ ·ÓËÁ˘ÚÈÎÒÓ ÏfiÁˆÓ
ÛÙËÓ ·˘Ï‹ ÙÔ˘ ª·¯ÌÔ‡ÓÙ Ù˘ °¿˙Ó·˜.
1040 ª¿¯Ë ÙÔ˘ ¡Ù·ÓÙ·ÓοÓ: ÔÈ ÛÂÏÙ˙Ô‡ÎÔÈ TÔÁÚÔ‡Ï Î·È
∆Û·ÁÚ› ˘ÔÙ¿ÛÛÔ˘Ó ÙÔÓ M·Û‘Ô‡ÓÙ Ù˘ °¿˙Ó·˜.
∆¤ÏÔ˜ Ù˘ Á·˙Ó·‚ÈÙÈ΋˜ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜ ÛÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó
Î·È ÙÔ ‰˘ÙÈÎfi πÚ¿Ó, Û˘Ó¤¯ÈÛ‹ Ù˘ Á‡Úˆ ·fi ÙË °¿˙Ó·
(™ÈÛÙ¿Ó) Î·È ÛÙË ‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈ΋ πÓ‰›·.
1041 √È ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔÈ ˘fi ÙÔÓ ToÁÚÔ‡Ï Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙÔ
ÃÔÚ¿˙Ì.
1043 √ ToÁÚÔ‡Ï Î˘ÚȇÂÈ ÙÔ ∆·Ì·ÚÈÛÙ¿Ó (ÔÚÔÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘
EÏÌÔ‡Ú˙) Î·È ÙËÓ ÂÚÛÈ΋ fiÏË ƒ¤È.
¢È·Ú·ÁÌ·Ù‡ÛÂȘ Ì ÙÔ ¯·Ï›ÊËØ Ô ToÁÚÔ‡Ï
·Ó·ÎËÚ‡ÛÛÂÙ·È «ÚÔÛÙ¿Ù˘ ÙÔ˘ Ú›ÁÎÈ· ÙˆÓ
ÈÛÙÒÓ».
∏ ™˘Ú›· ÍÂʇÁÂÈ ·fi ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ÙˆÓ º·ÙÈÌȉÒÓ.
1045-55 ∂ÎÛÙÚ·Ù›˜ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ
·Ó·ÙÔÏÈ΋ ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Î·È ÙËÓ ∞ÚÌÂÓ›·: ·ÂÈÏÔ‡Ó
Ù· ‚˘˙·ÓÙÈÓ¿ ·Ó·ÙÔÏÈο Û‡ÓÔÚ·.
1049 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¶¤ÚÛË ÛÔ‡ÊÈ Î·È Î‹Ú˘Î· AÌÔ‡ ™·‘›ÓÙ
ÈÌÓ ∞Ì› Ï-ÿÈÚ ·fi ÙÔ ¡ÈÛ·Ô‡Ú.
√È ∑ÈÚ›‰Â˜ ÙÔ˘ K·˚ÚÔ˘¿Ó ·‡Ô˘Ó ÙË Û˘ÌÌ·¯›· ÙÔ˘˜
Ì ÙÔ˘˜ º·ÙÈÌ›‰Â˜. ™Â ·ÓÙ›ÔÈÓ· ÙÔ ∫¿ÈÚÔ ÛÙÚ¤ÊÂÈ
ÙÔ˘˜ ‚‰Ԣ›ÓÔ˘˜ ÃÈÏ¿Ï ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ IÊÚÈΛÁÈ· (·fi
ÙÔ 1050).
·fi ÙÔ 1050 ∂Í¿ψÛË ÙˆÓ ·Ú·‚ÈÎÒÓ Ê˘ÏÒÓ ÙˆÓ ª¿ÓÔ˘ ÃÈÏ¿Ï
Î·È ™Ô˘Ï¿ÈÌ ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ µfiÚÂÈÔ ∞ÊÚÈ΋: ÌÂÚÈ΋
Âڋ̈ÛË ÙÔ˘ ª·ÁÎÚ¤Ì Î·È ·ÈÒÓ·˜ ·Ó·Ú¯›·˜.
ÂÚ› ÙÔ 1050 √È MÔ˘Ú·ÌÈÙÔ‡Ó (∞ÏÌÔÚ·‚›‰Â˜), ÔÏÂÌÈÛÙ¤˜ Ù˘
›ÛÙ˘ ·fi ÙÔ˘˜ ‚ÂÚ‚¤ÚÔ˘˜ ™·Ó¯¿Ù˙·, ‰È·‰›‰Ô˘Ó
ÈÛÏ·ÌÈο ·Ê˘ÓÈÛÙÈο ÎÈÓ‹Ì·Ù· ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ∞ÊÚÈ΋
(Â΂ÔϤ˜ ÙÔ˘ ™ÂÓÂÁ¿ÏË, ª·˘ÚÈÙ·Ó›·, °Î¿Ó·, ‰˘ÙÈÎfi
™Ô˘‰¿Ó).
ÌÂÙ¿ ÙÔ 1050 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ IÚ·ÓÔ‡ ·ÛÙÚÔÓfiÌÔ˘ Î·È ÔÏ˘›ÛÙÔÚ· ·Ï-
ªÈÚÔ‡ÓÈ (ÁÂÓÓ‹ıËΠÙÔ 973).
1051 √ ToÁÚÔ‡Ï Î˘ÚȇÂÈ ÙÔ ∆˙ÈÌ¿Ï (πÛ·¯¿Ó, ̤¯ÚÈ
ÙfiÙ ˘fi ÙÔ˘˜ ∫·ÎÔÁ›‰Â˜).
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
242
¢È›ۉ˘ÛË ÙÔ˘ÚÎÌÂÓÈÎÒÓ Ê˘ÏÒÓ ÛÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó
Î·È ÙËÓ ÕÓˆ ªÂÛÔÔÙ·Ì›·.

5. ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙ԇΈÓ

√È ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔÈ ÛÙÔ πÚ¿Ó, ÙË ªÂÛÔÔÙ·Ì›· Î·È ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· — ∏ ™˘Ú›·

Î·È Ë ∞›Á˘ÙÔ˜ ˘fi ÙÔ˘˜ AÙ·Ì¤Ë‰Â˜ Î·È ÙÔ˘˜ ∞ÁÈÔ˘Ì›‰Â˜ — ∏ ÈÛÏ·ÌÈ΋
·ÓÙÂ›ıÂÛË Î·Ù¿ ÙˆÓ ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚˆÓ — ∏ ÙÂÏÈ΋ Ê¿ÛË ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ÙˆÓ
∞‚‚·ÛȉÒÓ — √È ∞ÏÌÔÚ·‚›‰Â˜ Î·È ÔÈ ∞ÏÌÔ¯¿‰Â˜ ÛÙË µfiÚÂÈÔ ∞ÊÚÈ΋

1055 √ ToÁÚÔ‡Ï-ª¤Ë ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÛÙË

µ·Á‰¿ÙË, ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÙÔ ¯·Ï›ÊË ·Ï-∫¿’ÈÌ ˆ˜
«ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ Ù˘ ·Ó·ÙÔÏ‹˜ Î·È Ù˘ ‰‡Û˘» Î·È ı¤ÙÂÈ
Ù¤ÏÔ˜ ÛÙËÓ ËÁÂÌÔÓ›· ÙˆÓ ªÔ˘ÁȉÒÓ. √ ¤ÏÂÁ¯Ô˜ ÙÔ˘
¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ÂÚÓ¿ÂÈ ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ·Ó¿ÙÔ ÙˆÓ «ªÂÁ¿ÏˆÓ
™ÂÏÙ˙ԇΈӻ ÛÙÔ πÚ¿Ó Î·È πÚ¿Î.
1056-61 √È ‚¤Ú‚ÂÚÔÈ ™·Ó¯¿Ù˙· Ù˘ ™·¯¿Ú·˜ (ÔÌ¿‰· Ù˘
Ê˘Ï‹˜ ÙˆÓ §·ÌÙÔ‡Ó·) ˘fi ÙÔÓ ∞ÌÔ‡ ª·ÎÚ ÈÌÓ
√‡Ì·Ú ıÂÌÂÏÈÒÓÔ˘Ó ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙˆÓ
MÔ˘Ú·ÌÈÙÔ‡Ó (∞ÏÌÔÚ·‚›‰Â˜) ÛÙÔ Ì·ÚÔÎÈÓfi
ÕÙÏ·ÓÙ·.
1057 √È ª¿ÓÔ˘ ÃÈÏ¿Ï Î·Ù·ÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó ÙÔ ∫·˚ÚÔ˘¿Ó.
1058 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ª·Ô˘¿ÚÓÙÈ, Û˘ÁÁڷʤ· ÌÈ·˜ Û˘ÓÔÏÈ΋˜
ÂÚÈÁÚ·Ê‹˜ ÙˆÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ ıÂÛÌÒÓ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÓÈÙÈÎÔ‡
πÛÏ¿Ì.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ Ù˘ÊÏÔ‡ ÔÈËÙ‹ AÌÔ‡ Ï-∞Ï¿ ·Ï-
ª·‘¿ÚÚÈ (ÁÂÓÓ‹ıËΠÙÔ 973), ÊÈÏÂχıÂÚÔ˘
ÛÎÂÙÈÎÈÛÙ‹.
1059-60 ªÂÛÔ‚·ÛÈÏ›· ÙÔ˘ ª·Û·Û›ÚÈ (TÔ‡ÚÎÔ˜ ÛÙÚ·ÙËÁfi˜
ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ªÔ˘Á›‰Ë) ÛÙÔ πÚ¿Î ÛÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘
¯·Ï›ÊË ÙˆÓ º·ÙÈÌȉÒÓ.
1061-91 ∂ÍÔÚÌÒÓÙ·˜ ·fi ÙËÓ ∫¿Ùˆ πÙ·Ï›· ÔÈ ¡ÔÚÌ·Ó‰Ô›
ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙË ™ÈÎÂÏ›· (1072 ¶·Ï¤ÚÌÔ).
1061-1106 √È ∞ÏÌÔÚ·‚›‰Â˜ (·Ï-ªÔ˘Ú·ÌÈÙÔ‡Ó) ˘fi ÙÔÓ
°ÈÔ‡ÛÔ˘Ê ÈÌÓ ∆·ÛÔ˘Ê›Ó Î˘ÚÈÂ‡Ô˘Ó ÙÔ ª·ÚfiÎÔ
(1062 ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ª·Ú·Î¤˜) Î·È ÙËÓ πÛ·Ó›· (1086).
ÕηÌÙË ÓÔÌÔÙ˘›· ηٿ ÙÔ ‰fiÁÌ· Ù˘ Ì·ÏÈÎÈÙÈ΋˜
Û¯ÔÏ‹˜ ÙÔ˘ ‰Èη›Ô˘.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
243
1063-72 O AÏ-∞ÚÛÏ¿Ó, ÛÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˜ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜.
∫ÏËÚÔÓfiÌÔ˜ ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ∆Û·ÁÚ›-ª¤Ë (·fi ÙÔ
1061) Î·È —ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·fiÎÚÔ˘ÛË ¿ÏÏˆÓ ˘Ô„ËÊ›ˆÓ
(Ì¿¯Ë ÙÔ˘ ¡Ù·ÌÁοÓ)— ÙÔ˘ ı›Ԣ ÙÔ˘ ToÁÚÔ‡Ï,
Á›ÓÂÙ·È Î‡ÚÈÔ˜ fiÏˆÓ ÙˆÓ ÛÂÏÙ˙Ô˘ÎÈÎÒÓ ÂÚÈÔ¯ÒÓ.
∂ÎÛÙÚ·Ù›˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ º·ÙÈÌ›‰Â˜ Î·È ÙÔ˘˜
µ˘˙·ÓÙÈÓÔ‡˜.
1064 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ IÌÓ Ã·˙Ì, IÛ·ÓÔ‡ ÔÏÈÙÈÎÔ‡,
ÓÔÌÈÎÔ‡, ıÂÔÏfiÁÔ˘ Î·È ÏfiÁÈÔ˘.
1064-68 ∂Èı¤ÛÂȘ ÙÔ˘ AÏ-∞ÚÛÏ¿Ó ÛÙËÓ ∞ÚÌÂÓ›· Î·È ÙËÓ
ÎÂÓÙÚÈ΋ ªÈÎÚ·Û›· (1067 ∫·ÈÛ¿ÚÂÈ· / ∫¿ÈÛÂÚÈ,
1068 πÎfiÓÈÔ / KfiÓÈ·). √ ƒˆÌ·Ófi˜ ¢ÈÔÁ¤Ó˘ ¢′
ÂÍÔÏ›˙ÂÙ·È ÁÈ· ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÛÙËÓ ∞ÚÌÂÓ›· (1069).
1065-72 §ÈÌfi˜ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ.
1065-92 O NÈ˙·Ì·ÏÌÔ‡ÏÎ, ¶¤ÚÛ˘ ‚Â˙›Ú˘ ÙˆÓ ÛÂÏÙ˙ԇΈÓ
AÏ-∞ÚÛÏ¿Ó Î·È M¿Ï·Î-™·¯. ™˘ÁÎÂÓÙÚˆÙÈ΋
ÔÚÁ¿ÓˆÛË Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ηٿ ÙËÓ ÈÚ·ÓÈ΋
·Ú¿‰ÔÛË, ÂÍ¿ψÛË ÙÔ˘ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÈÎÙ¿ Ì ٷ
ÛÙÚ·ÙȈÙÈο ÙÈÌ¿ÚÈ·, ÛÙ·ıÂÚÔÔ›ËÛË Ù˘ ·ÛÙÈ΋˜
Î·È ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜.
1067 √ NÈ˙·Ì·ÏÌÔ‡ÏΠȉڇÂÈ ÛÙË µ·Á‰¿ÙË ÌÈ· ÛËÌ·ÓÙÈ΋
Û¯ÔÏ‹ ÙÔ˘ Û·ÊÈÈÙÈÎÔ‡ ‰Èη›Ô˘ (·Ï-Ì¿ÓÙÚ·Û· ·Ó-
ÓÈ˙·Ì›ÁÈ·).
1069-70 √ °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê ·fi ÙÔ ª·Ï·Û·ÁÎÔ‡Ó ÁÚ¿ÊÂÈ ÛÙÔ
K¿ÛÁÎ·Ú (∆Ô˘ÚÎÈÛÙ¿Ó) ¤Ó· ·ÏÏËÁÔÚÈÎfi ‰È‰·ÎÙÈÎfi
Ô›ËÌ· Û ·Ó·ÙÔÏÈÎÔÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÁÏÒÛÛ·: ··Ú¯¤˜ Ù˘
ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜ ÛÙ· ÙÔ˘ÚÎÈο.
1071 √ AÏ-∞ÚÛÏ¿Ó ·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ ÙË ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹ ÂÈÛ‚ÔÏ‹
ÛÙËÓ ∞ÚÌÂÓ›· Î·È ÂÍÔÏÔıÚ‡ÂÈ ÙÔ ÛÙÚ·Ùfi ÙˆÓ
B˘˙·ÓÙÈÓÒÓ ÛÙÔ ª·Ï·˙ÁΛÚÓÙ (ª¿Ù˙ÈÎÂÚÙ)Ø
·È¯Ì·ÏˆÛ›· ÙÔ˘ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ƒˆÌ·ÓÔ‡ ¢ÈÔÁ¤ÓË. ∏
ªÈÎÚ¿ ∞Û›· ·ÓÔ›ÁÂÙ·È ÛÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ηٿÏË„Ë.
√ ª¿ÏÈÎ ¡Ù·ÓÈṲ̂ÓÙ Î˘Ú›·Ú¯Ô˜ ÂÓfi˜ ÙÔ˘ÚÎÌÂÓÈÎÔ‡
·˘ÙfiÓÔÌÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÛÙË ‚fiÚÂÈ· Î·È ·Ó·ÙÔÏÈ΋
ªÈÎÚ¿ ∞Û›·.
1072 √È ¡ÔÚÌ·Ó‰Ô› ˘fi ÙÔÓ ƒÔ‚¤ÚÙÔ °ÈÛοډÔ
ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙÔ ¶·Ï¤ÚÌÔ (™ÈÎÂÏ›·).
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ∫Ô˘Û¿ÈÚÈ, Ô ÔÔ›Ô˜ Û˘Ó¤ÁÚ·„ ¤Ó·
ÎÏ·ÛÈÎfi ÂÁ¯ÂÈÚ›‰ÈÔ ÁÈ· ÙÔ Ì˘ÛÙÈÎÈÛÌfi.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
244
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ AÏ-∞ÚÛÏ¿Ó ÛÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÂÓ¿ÓÙÈ·
ÛÙÔ˘˜ ∫·Ú·¯·Ó›‰Â˜ ÛÙËÓ ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹.
1072-92 √ ÛÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˜ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ M¿ÏÈÎ-™·¯.
1073-94 √ ª·ÓÙÚ ·Ï-∆˙·Ì¿ÏÈ ÂÌ›Ú˘ Î·È ‚Â˙›Ú˘ ÙÔ˘
ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÙˆÓ º·ÙÈÌȉÒÓ.
1075 (;) £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÛÔ‡ÊÈ ·Ï-ÃÔ˘Ù˙Ô˘›ÚÈ, Ô ÔÔ›Ô˜
Û˘Ó¤ÁÚ·„ Û ÂÚÛÈ΋ ÁÏÒÛÛ· ÙËÓ ÚÒÙË
Û˘ÛÙËÌ·ÙÈ΋ Ú·ÁÌ·Ù›· ÁÈ· ÙË ˙ˆ‹ Î·È ÙË
‰È‰·Ûηϛ· ÙˆÓ ÛÔ‡ÊÈ.
1075-94 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ‡ÎÙ·ÓÙÈ.
1076 ∆¤ÏÔ˜ Ù˘ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜ ÙˆÓ º·ÙÈÌȉÒÓ ÛÙË ™˘Ú›·: √
TÔ‡ÚÎÔ˜ ÛÙÚ·ÙËÁfi˜ AÙÛ›˙ ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙË
¢·Ì·ÛÎfiØ ·›ÙËÛË ‚Ô‹ıÂÈ·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˘˜.
1077-78 √ ™Ô˘Ï·˚Ì¿Ó ÈÌÓ ∫Ô˘Ù·ÏÌ›˜ (∫Ô˘ÙÏÔ˘ÌÔ‡˜)
ÂÁηÈÓÈ¿˙ÂÈ ÛÙË ¡›Î·È· (π˙Ó›Î) ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙˆÓ
™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ Ù˘ ∞Ó·ÙÔÏ›·˜ (™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔÈ ÙÔ˘ ƒÔ˘Ì,
̤¯ÚÈ ÙÔ 1307, ·fi ÙÔ 1243 ˘fi ÌÔÁÁÔÏÈ΋
ÂÈ΢ÚÈ·Ú¯›·).
1078 √ ÛÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˜ ∆Ô˘ÙÔ‡˜, ·‰ÂÚÊfi˜ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘
ª¿ÏÈÎ-™·¯, Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÏËÚÂÍÔ˘ÛÈfiÙËÙ· ÁÈ· ÙË ™˘Ú›·
Î·È ÙËÓ ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË Î·È ÂÎÙÔ›˙ÂÈ ÙÔÓ AÙÛ›˙.
√ÈÎÔÁÂÓÂȷ΋ ‰È·‰Ô¯‹ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ Ù˘ ™˘Ú›·˜
̤¯ÚÈ ÙÔ 1117.
1082 √ ËÁ¤Ù˘ ÙˆÓ ∞ÏÌÔÚ·‚ȉÒÓ °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê ÈÌÓ
∆·ÛÔ˘Ê›Ó (1062-1106) ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ ÛÙË µfiÚÂÈÔ
∞ÊÚÈ΋ ÌÈ· ÎÏÂÈÛÙ‹ ÂÚÈÔ¯‹ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜.
1083 √ AÏÊfiÓÛÔ˜ ™∆′ Ù˘ ∫·ÛÙ›Ï˘ Î·È Ù˘ §ÂfiÓ ÓÈο ÙÔÓ
·Ï-ªÔ‡‘Ù·ÌÈÓÙ Ù˘ ™Â‚›Ï˘.
1085 ÕψÛË ÙÔ˘ ∆ÔϤ‰Ô˘ ·fi ÙȘ ‰˘Ó¿ÌÂȘ Ù˘
reconquista ˘fi ÙÔÓ AÏÊfiÓÛÔ ™∆′.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ıÂÔÏfiÁÔ˘ ·Ï-∆˙Ô˘‚¿ÈÓÈ, ‰·ÛοÏÔ˘ ÙÔ˘
°Î·˙¿ÏÈ (¤ı·Ó ÙÔ 1111).
1086 √ °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê ÈÌÓ ∆·ÛÔ˘Ê›Ó ÓÈο ÙÔ˘˜ IÛ·ÓÔ‡˜
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ˘fi ÙÔÓ AÏÊfiÓÛÔ ™∆′ ÛÙË Ì¿¯Ë Ù˘
£·Ï¿Î· ÛÙÔ ª·ÓÙ·¯fiı. ∫˘ÚÈ·Ú¯›· ÙˆÓ
∞ÏÌÔÚ·‚ȉÒÓ ÛÙËÓ ∞ÓÙ·ÏÔ‡˜ ̤¯ÚÈ ÙÔ 1148.
1088 (;) £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¡¿ÛÈÚ-È ÃÔ˘ÛÚ¿Ô˘, ÈÛÌ·ËÏ›ÙË
ıÂÔÏfiÁÔ˘ Î·È ÔÈËÙ‹ ·fi ÙÔ ª·Ï¯, Ô ÔÔ›Ô˜
Û˘Ó¤ÁÚ·„ ÌÈ· ÛËÌ·ÓÙÈ΋ Ù·ÍȉȈÙÈ΋ ÂÚÈÁÚ·Ê‹
(1045-52).
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
245
1089 √È º·ÙÈÌ›‰Â˜ ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ ∞Îfi, ÙËÓ T‡ÚÔ Î·È
¿ÏÏ· ÏÈÌ¿ÓÈ· ÛÙËÓ ·Ï·ÈÛÙÈÓȷ΋ ·ÎÙ‹.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ AÌÓÙ·ÏÏ¿¯ ·Ï-∞ÓÛ¿ÚÈ, ¯·ÓÌ·Ï›ÙË
ÛÔ‡ÊÈ Î·È Û˘ÁÁڷʤ· ÂÚÛÈ΋˜ Ô›ËÛ˘ Î·È Úfi˙·˜.
1090-1124 O Ã¿Û·Ó ÈÌÓ ·Û-™·Ì¿¯ ·Ú¯ËÁfi˜ ÙˆÓ ÂÈıÂÙÈÎÒÓ
«∞ÛÛ·Û›ÓˆÓ» (·ÈÚÂÙÈÎfi ÙÌ‹Ì· ÙˆÓ ¡È˙·Ú› Ù˘
ÈÛÌ·‘ÈÏ›ÁÈ·) ÛÙÔ ÊÚÔ‡ÚÈÔ AÏ·ÌÔ‡Ù ÛÙËÓ ÔÚÔÛÂÈÚ¿
ÙÔ˘ ∂ÏÌÔ‡Ú˙.
1090 √ ·ÏÌÔÚ·‚›‰Ë˜ °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê ÈÌÓ ∆·ÛÔ˘Ê›Ó
·ÔÌ·ÎÚ‡ÓÂÈ ÙÔ˘˜ ÈÛ·ÓÔ‡˜ ÌÈÎÚÔ‡˜ Ú›ÁÎÈ˜
(ÌÔ˘ÏԇΠ·Ù-Ù·Ô˘¿’ÈÊ) Î·È Á›ÓÂÙ·È ÌÔÓ·‰ÈÎfi˜
΢ڛ·Ú¯Ô˜ Ù˘ ∞ÓÙ·ÏÔ‡˜.
1091 √È ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔÈ Î¿ÓÔ˘Ó ÙË µ·Á‰¿ÙË ÚˆÙÂ‡Ô˘Û¿ ÙÔ˘˜.
·fi ÙÔ 1092 ¶ÔÏ˘¿ÚÈı̘ ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÔÏÈÙÔÊ˘Ï¿ÎˆÓ
(·ÁÈ·ÚÔ‡Ó) ÛÙË µ·Á‰¿ÙË.
1092 O ‚Â˙›Ú˘ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ NÈ˙·Ì·ÏÌÔ‡ÏÎ
‰ÔÏÔÊÔÓÂ›Ù·È ·fi ÙÔ˘˜ ∞ÛÛ·Û›ÓÔ˘˜.
¢È·›ÚÂÛË Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ ÛÙËÓ
∂ÁÁ‡˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹ ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ª¿ÏÈÎ-™·¯.
1092-1107 √ ∫Èϛ٘-∞ÚÛÏ¿Ó ∞′ ·ÔηıÈÛÙ¿ ÛÙË ¡›Î·È· (I˙Ó›Î)
ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ ÙÔ˘ ƒÔ˘Ì ÛÙË ªÈÎÚ¿
∞Û›· (ÌÂÙ¿ ·fi ÙË ÌÂÛÔ‚·ÛÈÏ›· 1086-92). ¶fiÏÂÌÔÈ
Ì ÙÔ˘˜ TÔ‡ÚÎÔ˘˜ ¡Ù·ÓÈÛÌÂÓÙ›‰Â˜ ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋
ªÈÎÚ¿ ∞Û›· ηıÒ˜ Î·È Ì ÙÔ˘˜ ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜.
1094-1118 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ˘ÛÙ¿˙¯ÈÚ.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÂÌ›ÚË ª·ÓÙÚ ·Ï-∆˙·Ì¿ÏÈ Î·È ÙÔ˘
Ê·ÙÈÌ›‰Ë ·Ï-ªÔ˘ÛÙ¿ÓÛÈÚ, ·Ú¯‹ Ù˘ ‰È¿Ï˘Û˘ Ù˘
΢ÚÈ·Ú¯›·˜ ÙˆÓ º·ÙÈÌȉÒÓ.
1095 √ ∆Ô˘ÙÔ‡˜ ¤ÊÙÂÈ ÛÙÔÓ fiÏÂÌÔ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔÓ
ªÂÚÎ-°È¿ÚԢΠ(1094-1105 ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ÛÙË
µ·Á‰¿ÙË) ÁÈ· ÙË ‰È·‰Ô¯‹ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙ԇΈÓ. √ ÁÈÔ˜
ÙÔ˘ ƒÈÓÙ‚¿Ó (̤¯ÚÈ ÙÔ 1113) ÛÙÔ Ã·Ï¤È Î·È Ô ÁÈÔ˜
ÙÔ˘ ¡ÙÔ˘Î¿Î (̤¯ÚÈ ÙÔ 1104) ÛÙË ¢·Ì·ÛÎfi.
√È º·ÙÈÌ›‰Â˜ ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙË ÓfiÙÈ· ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË.
√ ‚˘˙·ÓÙÈÓfi˜ ·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ·˜ ∞ϤÍÈÔ˜ ˙ËÙ¿ ·fi ÙÔÓ
¿· ‚Ô‹ıÂÈ· ηٿ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙ԇΈÓ.
™‡ÓÔ‰Ô˜ Ù˘ ∫ÏÂÚÌfiÓ: Ô ¿·˜ √˘Ú‚·Ófi˜ µ′
ÎËÚ‡ÙÙÂÈ ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚ›· ÛÙ· πÂÚÔÛfiÏ˘Ì·.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
246
1095-1106 √ ÓÔÌÈÎfi˜ Î·È ıÂÔÏfiÁÔ˜ ·Ï-°Î·˙¿ÏÈ ·Ú·ÈÙ›ٷÈ
·fi ÙËÓ ¤‰Ú· ÙÔ˘ ÛÙË ÓÈ˙·Ì›ÁÈ· Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘ ηÈ
ÁÚ¿ÊÂÈ, ˙ÒÓÙ·˜ Û ·ÔÌfiÓˆÛË, ÙÔ Î‡ÚÈÔ ¤ÚÁÔ ÙÔ˘ ∏
·Ó·˙ˆ‡ÚˆÛË ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ Ù˘ ıÚËÛΛ·˜.
1095-1153 ∏ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· ™Ô‡ÊÈ ÔÚ›˙ÂÈ ÙÔÓ Ú·’›˜ Ù˘ ¢·Ì·ÛÎÔ‡.
1096 ∞Ú¯‹ Ù˘ ÚÒÙ˘ ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚ›·˜ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë
ÙˆÓ πÂÚÔÛÔχ̈Ó, ÌÂÙ¿ ·fi ·ÚfiÙÚ˘ÓÛË ÙÔ˘ ¿·
√˘Ú‚·ÓÔ‡ µ′.
1097 ¡›ÎË ÙˆÓ ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚˆÓ Â› ÙÔ˘ ∫Èϛ٘-∞ÚÛÏ¿Ó ∞′ ÛÙÔ
¢ÔڇϷÈÔ (‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈ΋ ªÈÎÚ¿ ∞Û›·). √È
ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔÈ ˘fi ÙÔÓ °ÎfiÙÊÚÈÓÙ ÙÔ˘ ªÔ˘ÈÁÈfiÓ
ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙË ¡›Î·È· (I˙Ó›Î), ˘fi ÙÔÓ T¿ÓÎÚÂÓÙ
ÙËÓ ∆·ÚÛfi Î·È ÔÏÈÔÚÎÔ‡Ó ÙËÓ ∞ÓÙÈfi¯ÂÈ·. √È
™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔÈ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ οÓÔ˘Ó ÙËÓ ∫fiÓÈ·
(πÎfiÓÈÔ) ÚˆÙÂ‡Ô˘Û¿ ÙÔ˘˜. √ B·Ï‰Ô˘˝ÓÔ˜ Ù˘
ªÔ˘ÁÈfiÓ ÎfiÌ˘ Ù˘ Œ‰ÂÛÛ·˜.
1098 √È ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔÈ Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ ∞ÓÙÈfi¯ÂÈ·
(µÔËÌÔ‡Ó‰Ô˜ ÙÔ˘ ∆¿Ú·ÓÙ·).
√ Ê·ÙÈÌ›‰Ë˜ ‚Â˙›Ú˘ ·Ï-ÕÊÓÙ·Ï ·ÔÛ¿ Ù·
πÂÚÔÛfiÏ˘Ì· ·fi ÙÔ˘˜ ∞ÚÙԢΛ‰Â˜.
1099 √È ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔÈ Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó Ù· πÂÚÔÛfiÏ˘Ì·Ø Ô
°ÎfiÙÊÚÈÓÙ ÙÔ˘ ªÔ˘ÈÁÈfiÓ ÙÔÔÙËÚËÙ‹˜ (advocatus)
ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ∆¿ÊÔ˘. ◊ÙÙ· ÙˆÓ º·ÙÈÌȉÒÓ (·Ï-ÕÊÓÙ·Ï)
ÛÙÔ ·Ú·ı·Ï¿ÛÛÈÔ ÊÚÔ‡ÚÈÔ ∞Îfi. ∆¤ÏÔ˜ Ù˘ ÚÒÙ˘
ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚ›·˜.
·fi ÙÔ 1100 ∞ÛÙÈΤ˜ ÔÈÎÔÁ¤ÓÂȘ ÌÔÓÔˆÏÔ‡Ó ÙÔ ·Í›ˆÌ· ÙÔ˘
Ú·’›˜ ÛÙË ™˘Ú›· Î·È ÙËÓ ÕÓˆ ªÂÛÔÔÙ·Ì›·: Ë
ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· NÈÛ¿Ó Î˘Úȷگ› ÛÙÔ ÕÌÈÓÙ, Ë
ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ· ª·ÓÙ› ÛÙÔ Ã·Ï¤È.
1100-18 √ µ·Ï‰Ô˘˝ÓÔ˜ ∞′ ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ÛÙ· πÂÚÔÛfiÏ˘Ì· (1100-
1187 Ï·ÙÈÓÈ΋ ‚·ÛÈÏ›·, ÛÙËÓ ∞Îfi ̤¯ÚÈ ÙÔ 1291).
1101-30 ∏ÁÂÌÔÓ›· ÙÔ˘ ÕÌÈÚ, ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ÈÛ¯˘ÚÔ‡ ¯·Ï›ÊË ÙˆÓ
º·ÙÈÌȉÒÓ.
1104 √ TÔ˘ÁÙÈÁÎ›Ó ·Ù¿Ì¢ ÙÔ˘ ÛÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˘ ¡ÙÔ˘Î¿Î,
Î·È ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ ΢ڛ·Ú¯Ô˜ Ù˘ ¢·Ì·ÛÎÔ‡.
1105-18 ∂ÓÔÔ›ËÛË Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ ˘fi
ÙÔÓ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ∞′ ÈÌÓ ª¿ÏÈÎ-™·¯. √ ·‰ÂÚÊfi˜
ÙÔ˘ ™¿ÓÙ˙·Ú ΢‚ÂÚÓ¿ ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ¶ÂÚÛ›· (·fi ÙÔ
1097).
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
247

1106-43 O ÕÏÈ ÈÌÓ °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê ÈÌÓ ∆·ÛÔ˘Ê›Ó Î˘Ú›·Ú¯Ô˜ Ù˘

ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ πÛ·Ó›·˜ Î·È Ù˘ BÔÚ›Ԣ ∞ÊÚÈ΋˜.
ÀÔ¯ÒÚËÛË Ù˘ ‰‡Ó·Ì˘ ÙˆÓ ∞ÏÌÔÚ·‚ȉÒÓ ·fi ÙÔ
1120 ηٿ ÙÔÓ ·ÁÒÓ· ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ Î›ÓËÌ· ÙˆÓ
∞ÏÌÔ¯¿‰ˆÓ.
1107 ∫ÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ Î·È ·Ó·‰È·ÓÔÌ‹ ÙˆÓ ÂÁÁ›ˆÓ
ÎÙËÌ¿ÙˆÓ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ.
√ ÛÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˜ ∫Èϛ٘-∞ÚÛÏ¿Ó ∞′ ¤ÊÙÂÈ ÛÙÔÓ
÷ÌÔ‡Ú (ÕÓˆ ªÂÛÔÔÙ·Ì›·) ÛÙË Ì¿¯Ë Ì ÙÔ˘˜
™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˘˜ ÙÔ˘ πÚ¿Î. ∏ ÂÍÔ˘Û›· ÙˆÓ ‰È·‰fi¯ˆÓ ÙÔ˘
ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋ ªÈÎÚ¿ ∞Û›·
(ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· KfiÓÈ·).
1109 ∂ÓÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ÚÈÁΛˆÓ ÌÚÔÛÙ¿ ÛÙËÓ
∆Ú›ÔÏË Ì ÛÎÔfi ‰·ÊÈΤ˜ ‰ÈÂΉÈ΋ÛÂȘ ÛÙËÓ
∞Ó·ÙÔÏ‹. ÕψÛË Ù˘ ÔÏÈÔÚÎË̤Ó˘ ∆Ú›ÔÏ˘ ·fi
ÙÔ˘˜ ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜.
1111 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ °Î·˙¿ÏÈ, ÎÚÈÙÈÎÔ‡ Ù˘ ıˆÚËÙÈ΋˜
‰ÔÁÌ·ÙÈ΋˜ Î·È Ù˘ ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜ (Î·È È‰È·›ÙÂÚ· Ù˘
ÂÈıÂÙÈ΋˜ ÛÈÈÙÈ΋˜ ÈÛÌ·‘ÈÏ›ÁÈ·), ·Ó·Óˆً Ù˘
‰È‰·Ûηϛ·˜ Ù˘ ›ÛÙ˘ ηٿ ÙË ÛÔ˘ÓÈÙÈ΋ ‰È‰·ÎÙÈ΋
·Ú¿‰ÔÛË Î·È ÙË ÛÔ˘ÊÈ΋ Â˘Û¤‚ÂÈ·.
1113 ªÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ƒÈÓÙ‚¿Ó ÙÔ Ã·Ï¤È ‚Ú›ÛÎÂÙ·È
˘fi ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÙÔ˘ ÁÈÔ˘ ÙÔ˘ Î·È ·fi ÙÔ 1114 ˘fi
‰È¿ÊÔÚÔ˘˜ ‰ÈÔÈÎËÙ¤˜ (̤¯ÚÈ ÙÔ 1129).
∏ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋ AÚ·ÁÔÓ›· ΢ÚȇÂÈ ÙË ™·Ú·ÁfiÛ·.
1118 ªÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ∞′ ÈÌÓ ª¿ÏÈÎ-
™·¯ Ë ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ ‰È·Ï‡ÂÙ·È
ÔÚÈÛÙÈο Û ·˘ÙfiÓÔÌ· ÎÚ·Ù›‰È· ÙˆÓ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓˆÓ ÙÔ˘
¡ÈÛ·Ô‡Ú (ÃÔÚ·Û¿Ó), Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘ (πڿΠηÈ
‰˘ÙÈ΋ ¶ÂÚÛ›·) Î·È Ù˘ KfiÓÈ·˜ (ªÈÎÚ¿ ∞Û›·) Î·È ÛÂ
·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ÚÈÁÎÈ¿Ù· ÙˆÓ AÙ·Ì¤Ë‰ˆÓ
(«·È‰·ÁˆÁÔ› ÚÈÁΛˆÓ») ÛÙË ™˘Ú›·, ÙËÓ ÕÓˆ
ªÂÛÔÔÙ·Ì›· Î·È ÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó.
1118-57 √ ™¿ÓÙ˙·Ú, ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ª¿ÏÈÎ-™·¯ Î·È ·fi ÙÔ 1097
΢ڛ·Ú¯Ô˜ Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ¶ÂÚÛ›·˜ (ÃÔÚ·Û¿Ó),
ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ·‰ÂÚÊÔ‡ ÙÔ˘ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ∞′
Á›ÓÂÙ·È ·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ÙÔ˘ Ô›ÎÔ˘ ÙˆÓ
™ÂÏÙ˙ԇΈÓ.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
248
√È °·˙Ó·‚›‰Â˜ Á›ÓÔÓÙ·È ÊfiÚÔ˘ ˘ÔÙÂÏ›˜ ÙˆÓ
™ÂÏÙ˙ԇΈÓ.
1118-35 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ˘ÛÙ¿ÚÛÈÓÙ.
1120-21 O ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÈÌÓ ∆Ô˘Ì¿ÚÙ (¤ı·Ó ÙÔ 1130),
È‰Ú˘Ù‹˜ ÙÔ˘ ıÚËÛ΢ÙÈÎÔ‡ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌÈÛÙÈÎÔ‡
ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜ ÙˆÓ ÌÔ˘Ô˘·¯¯ÈÓÙÔ‡Ó (∞ÏÌÔ¯¿‰Â˜),
·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ‚ÂÚ‚¤ÚÔ˘˜ ª·ÛÌÔ‡ÓÙ· ˆ˜
Ì¿¯ÓÙÈ Î·È Ì·˙› Ì ÙÔ ÛÙÚ·ÙËÁfi ÙÔ˘ ∞ÌÓÙ·ÏÌÔ˘’Ì›Ó
ÍÂÎÈÓ¿ÂÈ ·fi ÙÔÓ ÕÙÏ·ÓÙ· ÙÔÓ ·ÁÒÓ· ÙÔ˘ ÂÓ¿ÓÙÈ·
ÛÙÔ˘˜ ∞ÏÌÔÚ·‚›‰Â˜ ÙÔ˘ ª·Ú·Î¤˜.
1122 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÷ڛÚÈ, ÊÈÏÔÏfiÁÔ˘ Î·È ‰ÂÍÈÔÙ¤¯ÓË ÙÔ˘
ÏÔÁÔÙ¯ÓÈÎÔ‡ ›‰Ô˘˜ ÙˆÓ Ì·Î¿Ì· (ÔÈËÙÈ΋ Úfi˙·).
1124 √ ÊÚ·ÁÎÈÎfi˜ Î·È Ô ‚ÂÓÂÙÛÈ¿ÓÈÎÔ˜ ÛÙfiÏÔ˜
ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ ∆‡ÚÔ.
1126 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ կ̷ÓÙ ·Ï-°Î·˙¿ÏÈ, ·‰ÂÚÊÔ‡ ÙÔ˘
ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ·Ï-°Î·˙¿ÏÈ (¤ı·Ó ÙÔ 1111) ηÈ
‰ËÌÔÊÈÏÔ‡˜ ÛÔ‡ÊÈ ‰·ÛοÏÔ˘.
1127-46 √ IÌ·ÓÙ·ÓÙÓÙ›Ó Z¿ÓÁÎÈ ÈÌÓ AÎ-™ÔÓÎÔ‡Ú (·Ù¿Ì¢
ÙÔ˘ ÛÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˘ MÔ˘ÁÎÈÙ·ÓÙÓÙ›Ó M·¯ÌÔ‡ÓÙ µ′),
Á›ÓÂÙ·È Î˘‚ÂÚÓ‹Ù˘ Ù˘ ªÔÛÔ‡Ï˘ Î·È ·fi ÙÔ 1129
ÙÔ˘ ÷ÏÂÈÔ‡. ¶ÚÔ·Á·Ó‰›˙ÂÈ ÙÔ Ù˙ȯ¿ÓÙ (ÈÂÚfi˜
fiÏÂÌÔ˜) Î·È ÂÁηÈÓÈ¿˙ÂÈ ÙËÓ Â›ıÂÛË Î·Ù¿ ÙˆÓ
ÎÚ·ÙÒÓ ÙˆÓ ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚˆÓ.
1127-56 √ ∞ÙÛ›˙, Û¿¯Ë˜ ÙÔ˘ ÃÔÚ¿˙Ì, ·Ú¯Èο ΢‚ÂÚÓ‹Ù˘ ÙÔ˘
ÛÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˘ ™¿ÓÙ˙·Ú Î·È ·fi ÙÔ 1141 ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˜
ÛÙÔ °ÎÔ˘ÚÁοÓÙ˙.
1130 (;) £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ™·Ó·’›, ÚÒÙÔ˘ ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ÔÈËÙ‹ ÙÔ˘
ÛÔ˘ÊÈÎÔ‡ Ì˘ÛÙÈÎÈÛÌÔ‡ Û ÂÚÛÈ΋ ÁÏÒÛÛ·.
1130-63 ªÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ πÌÓ ∆Ô˘Ì¿ÚÙ, Ô «¯·Ï›Ê˘» ÙÔ˘
AÌÓÙ·ÏÌÔ˘’Ì›Ó ·ˆı› ÙÔ˘˜ ∞ÏÌÔÚ·‚›‰Â˜ ·fi ÙÔ
ª·ÚfiÎÔ (1147 ¿ÏˆÛË ÙÔ˘ ª·Ú·Î¤˜) Î·È Î¿ÓÂÈ ÙÔ˘˜
∞ÏÌÔ¯¿‰Â˜ ΢ڛ·Ú¯Ô˘˜ ÛÙË µfiÚÂÈÔ ∞ÊÚÈ΋ (̤¯ÚÈ
ÙÔ 1269) Î·È ÙËÓ πÛ·Ó›· (1145-1225).
ÂÚ› ÙÔ 1131 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ √‡Ì·Ú ÷˚ÁÈ¿Ì, Ì·ıËÌ·ÙÈÎÔ‡,
·ÛÙÚÔÓfiÌÔ˘, ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘ Î·È ÔÈËÙ‹ ÂÈÁÚ·ÌÌ·ÙÈÎÒÓ
ÙÂÙÚ¿ÛÙȯˆÓ (ÚÔ˘Ì·‘ÈÁÈ¿Ù).
1132 ∞Ó¤ÁÂÚÛË Ù˘ ¶·Ï·Ù›Ó·˜ ÙÔ˘ ªÔÓÚ¿Ï ÛÙÔ
¶·Ï¤ÚÌÔ ·fi ÙÔÓ ƒÔÁ‹ÚÔ µ′ (̤¯ÚÈ ÙÔ 1140).
1135-36 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ ƒ·Û›ÓÙ. ¶ÔÏ˘¿ÚÈı̘ ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÙˆÓ
·ÁÈ·ÚÔ‡Ó ÛÙË µ·Á‰¿ÙË.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
249
1136-60 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ‡ÎÙ·ÊÈ.
1137-75 √ ™·ÌÛ·ÓÙÓÙ›Ó ∂ÏÓÙ›ÁÎÈÔ˘˙, ·Ù¿Ì¢ ÙˆÓ
ÛÔ˘ÏÙ¿ÓˆÓ Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘, ȉڇÂÈ ·˘ÙfiÓÔÌÔ
ÚÈÁÎÈ¿ÙÔ ÛÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó Î·È ÙË ‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈ΋
¶ÂÚÛ›· (̤¯ÚÈ ÙÔ 1225). ∏ ÂÍÔ˘Û›· ÙˆÓ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓˆÓ
Êı›ÓÂÈ ·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙÔ˘˜ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˘˜ AÙ·Ì¤Ë‰Â˜
Î·È ÙËÓ ·Ó·Óˆ̤ÓË ·˘ıÂÓÙ›· ÙˆÓ ¯·ÏÈÊÒÓ.
1138 √È ÛÙÚ·ÙËÁÔ› ÙˆÓ ∫Ô‡Ú‰ˆÓ AÁÈÔ‡Ì ÈÌÓ ™¿ÓÙÈ
(·Ù¤Ú·˜ ÙÔ˘ ™·Ï·ÓÙ›Ó) Î·È Ô ·‰ÂÚÊfi˜ ÙÔ˘ ™ÈÚÎÔ‡¯
Ì·›ÓÔ˘Ó ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙÔ˘ ∑¿ÓÁÎÈ.
1139 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ·Ó‰·ÏÔ˘ÛÈ·ÓÔ‡ ‚Â˙›ÚË, ÁÈ·ÙÚÔ‡ ηÈ
ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘ πÌÓ ª¿Ù˙Ù˙· ÛÙÔ ºÂ˜.
1141 ◊ÙÙ· ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ ˘fi ÙÔÓ ™¿ÓÙ˙·Ú ÛÙË Ì¿¯Ë
ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÓÈÍË Ù˘ ÂͤÁÂÚÛ˘ ÙÔ˘ÚÎÈÎÒÓ Ê˘ÏÒÓ
ÙˆÓ ∫·Ú¿-ÃÈÙ¿È. √ ∞ÙÛ›˙, Û¿¯Ë˜ ÙÔ˘ ÃÔÚ¿˙Ì,
ÚÔÛ·ı› Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÂÈ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· ·fi ÙÔÓ
™¿ÓÙ˙·Ú, ·ÏÏ¿ ˘Ô¯ÚÂÔ‡Ù·È Ó· ·Ó·ÁÓˆÚ›ÛÂÈ ÚÒÙ·
ÙËÓ ÂÈ΢ÚÈ·Ú¯›· ÙˆÓ ∫·Ú¿-ÃÈÙ¿È.
1144 √ Z¿ÓÁÎÈ ·Ó·Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ Œ‰ÂÛÛ· ·fi ÙÔ˘˜
ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜ (ÎfiÌ˘ ∑ÔÛÎÂÏ›Ó µ′): ·ÊÔÚÌ‹ Ù˘
‰Â‡ÙÂÚ˘ ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚ›·˜ (1147-9).
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ·˙-∑·Ì¿¯Û·ÚÈ, ÊÈÏÔÏfiÁÔ˘ ηÈ
ÌÔ˘Ù·˙ÈÏ›ÙË Û¯ÔÏÈ·ÛÙ‹ ÙÔ˘ ∫ÔÚ·Ó›Ô˘ ÛÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó.
1145 √È ∞ÏÌÔ¯¿‰Â˜ ‰ڷÈÒÓÔÓÙ·È ÛÙËÓ È‚ËÚÈ΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ.
1146-74 √ NÔ˘Ú·ÓÙÓÙ›Ó ª·¯ÌÔ‡ÓÙ ÈÌÓ ∑¿ÓÁÎÈ, ‰È¿‰Ô¯Ô˜
ÙÔ˘ ·Ù¤Ú· ÙÔ˘ ÛÙÔ Ã·Ï¤È Î·È (·fi ÙÔ 1154) ÛÙË
¢·Ì·ÛÎfi (Î·È Ì·˙› Ì ÙÔÓ ·‰ÂÚÊfi ÙÔ˘ ™·˚Ê·ÓÙÓÙ›Ó
°Î¿˙È ÛÙË ªÔÛÔ‡ÏË, 1146-9), ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ
·Ú¯ËÁ›· Û ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ÈÛÏ·ÌÈ΋ ™˘Ú›· ηÈ
ÔÏÂÌ¿ÂÈ ÛÙÔ Ó‡̷ ÙÔ˘ ÈÂÚÔ‡ ÔϤÌÔ˘ Î·È Ù˘
ÔÚıÔ‰ÔÍ›·˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜
º·ÙÈÌ›‰Â˜Ø ÂÈ‚¿ÏÏÂÈ ·Ó·ÁηÛÙÈ΋ ·Ó·ÛÙÔÏ‹ Ù˘
ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚ›·˜ Î·È ·ˆı› ÙÔ˘˜ ºÚ¿ÁÎÔ˘˜ ÛÙËÓ
ÔÚÂÈÓ‹ ÂÚÈÔ¯‹ ‰˘ÙÈο ÙÔ˘ √ÚfiÓÙË Î·È ÙÔ˘ πÔÚ‰¿ÓË.
1147 √È ∞ÏÌÔ¯¿‰Â˜ ˘fi ÙÔÓ ∞ÌÓÙ·ÏÌÔ˘’Ì›Ó
ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙÔ ª·Ú·Î¤˜Ø Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜
ÙˆÓ ∞ÏÌÔÚ·‚ȉÒÓ. ∏ ·˘Ï‹ ÙÔ˘˜ Á›ÓÂÙ·È Î¤ÓÙÚÔ ÙˆÓ
Ù¯ÓÒÓ Î·È ÙˆÓ ÂÈÛÙËÌÒÓ.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
250
1147-49 ¢Â‡ÙÂÚË ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚ›·. ◊ÙÙ˜ ÙˆÓ °ÂÚÌ·ÓÒÓ
ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚˆÓ (˘fi ÙÔÓ KfiÓÚ·ÓÙ °′) ÛÙÔ ¢ÔڇϷÈÔ
Î·È ÙˆÓ °¿ÏÏˆÓ (˘fi ÙÔÓ §Ô˘‰Ô‚›ÎÔ ∑′) ÛÙË
§·Ô‰›ÎÂÈ· (1148) ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˘˜ Ù˘
∞Ó·ÙÔÏ›·˜.
1148 ∏ ‰Â‡ÙÂÚË ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚ›· Ó·˘·Á› ÛÙË Ì¿Ù·ÈË
ÔÏÈÔÚΛ· Ù˘ ¢·Ì·ÛÎÔ‡.
√ ™·˚Ê·ÓÙÓÙ›Ó ™Ô‡ÚÈ ·fi ÙÔ °ÎÔ˘Ú (ÎÂÓÙÚÈÎfi
∞ÊÁ·ÓÈÛÙ¿Ó) ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÂΉ›ÎËÛ˘
ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙË °¿˙Ó·.
1149-69 √ ˙·ÓÁΛ‰Ë˜ ∫Ô˘ÙÌ·ÓÙÓÙ›Ó Ù˘ ªÔÛÔ‡Ï˘.
1149 √ NÔ˘Ú·ÓÙÓÙ›Ó Î·Ù·Ê¤ÚÓÂÈ Ï‹ÁÌ· ÛÙÔ˘˜
∞ÓÙÈÔ¯ÂÈ·ÓÔ‡˜ (ƒ·˚ÌÔ‡Ó‰Ô˜ ÙÔ˘ ¶Ô˘·ÙȤ) ÛÙÔ IÓ¿Ì
(ÃÈÛÓ ÿÓÓÈÌ).
1150-51 O ÁÔ˘Ú›‰Ë˜ AÏ·’·ÓÙÓÙ›Ó ÃÔ˘Û¿ÈÓ (1149-61)
ηٷÛÙÚ¤ÊÂÈ ÙË °¿˙Ó·. ∏ ÂÍÔ˘Û›· ÙˆÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ
°·˙Ó·‚ȉÒÓ ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÛÙÔ ¶·ÓÙ˙¿Ì.
1152 √ ƒ·˚ÌÔ‡Ó‰Ô˜ °′ Ù˘ ∆Ú›ÔÏ˘ ‰ÔÏÔÊÔÓÂ›Ù·È ·fi
∞ÛÛ·Û›ÓÔ˘˜.
√ ™·Ï·¯·ÓÙÓÙ›Ó ÈÌÓ ∞ÁÈÔ‡Ì (™·Ï·ÓÙ›Ó) Ì·›ÓÂÈ
ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙÔ˘ NÔ˘Ú·ÓÙÓÙ›Ó ÛÙÔ Ã·Ï¤È.
1153 ∏ ∞ÛηÏÒÓ Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ºÚ¿ÁÎÔ˘˜
(‚·ÛÈÏÈ¿˜ B·Ï‰Ô˘˝ÓÔ˜ °′ ÙˆÓ πÂÚÔÛÔχ̈Ó).
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ıÂÔÏfiÁÔ˘ Î·È ·ÈÚÂÛÈÔÁÚ¿ÊÔ˘ ·Û-
™·¯Ú·ÛÙ¿ÓÈ.
1154 √ NÔ˘Ú·ÓÙÓÙ›Ó ÈÌÓ ∑¿ÓÁÎÈ ÚÔÛ·ÚÙ¿ ÙË ¢·Ì·ÛÎfi.
√ ¯·Ï›Ê˘ ÙˆÓ º·ÙÈÌȉÒÓ ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÂÈ ÂÌÔÚÈο
ÚÔÓfiÌÈ· ÛÙËÓ ¶›˙·. O ·Ï-πÓÙÚ›ÛÈ ÔÏÔÎÏËÚÒÓÂÈ ÛÙËÓ
·˘Ï‹ ÙÔ˘ ƒÔÁ‹ÚÔ˘ µ′ ÛÙË ™ÈÎÂÏ›· ÙËÓ ·ÁÎfiÛÌÈ·
ÁˆÁÚ·Ê›· ÙÔ˘.
1156-92 √ ∫Èϛ٘-∞ÚÛÏ¿Ó µ′ ‰È¢ڇÓÂÈ ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙˆÓ
™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ ÛÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋ ªÈÎÚ¿ ∞Û›·Ø ·ÒıËÛË
ÙˆÓ ¡Ù·ÓÈÛÌÂÓÙȉÒÓ.
1157 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ™¿ÓÙ˙·Ú, ‰È¿Ï˘ÛË ÙÔ˘ ÛÂÏÙ˙Ô˘ÎÈÎÔ‡
ÛÔ˘ÏÙ·Ó¿ÙÔ˘. √È Û¿¯Ë‰Â˜ ÙÔ˘ ÃÔÚ¿˙Ì ·ÔÎÙÔ‡Ó
΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙ· ·Ó·ÙÔÏÈο ÙÔ˘ ÃÔÚ·Û¿Ó Ì¤¯ÚÈ ÙË
ªÈÎÚ¿ ∞Û›· (Ë ÔÔ›· ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ Ì ÙË ÌÔÁÁÔÏÈ΋
ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ·fi ÙÔ 1220).
1160-70 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ˘ÛÙ¿ÓÙ˙ÈÓÙ.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
251
1162 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ IÌÓ ∑Ô˘¯Ú (A‚ÂÓ˙Ô¿Ú), ÁÈ·ÙÚÔ‡ Ù˘
·˘Ï‹˜ Î·È ‚Â˙›ÚË ÙÔ˘ ·ÏÌÔ¯¿‰Ë AÌÓÙ·ÏÌÔ˘’Ì›Ó.
1163-68 ∂Èı¤ÛÂȘ ÙˆÓ ºÚ¿ÁÎˆÓ (‚·ÛÈÏÈ¿˜ AÌ·ÏÚ›¯Ô˜, 1163-
74) ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ Ô˘ ÎÏÔÓ›˙ÂÙ·È ·fi ÂÛˆÙÂÚÈΤ˜
·Ó·Ù·Ú·¯¤˜, Û˘ÌÌ·¯›· Ì ÙÔ Ê·ÙÈÌ›‰Ë ‚Â˙›ÚË
™¿Ô˘·Ú. O NÔ˘Ú·ÓÙÓÙ›Ó ·ÔÛÙ¤ÏÏÂÈ ÙÔ 1164 Î·È ÂÎ
Ó¤Ô˘ ÙÔ 1167 ÙÔ ÛÙÚ·ÙËÁfi ÙˆÓ ∫Ô‡Ú‰ˆÓ ™ÈÚÎÔ‡¯ ηÈ
ÙÔÓ ·Ó„Èfi ÙÔ˘ ™·Ï·¯·ÓÙÓÙ›Ó (™·Ï·ÓÙ›Ó).
1163-84 O ·ÏÌÔ¯¿‰Ë˜ ∞ÌÔ‡ °È·‘ÎÔ‡Ì °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê ∞′
‰È¿‰Ô¯Ô˜ ÙÔ˘ ∞ÌÓÙ·ÏÌÔ˘’Ì›Ó: ˘ÂÚ·ÛÈÛÙ‹˜ ÙÔ˘
πÛÏ¿Ì ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ reconquista ÛÙËÓ ¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·
Î·È ÙËÓ πÛ·Ó›·, ÚÔÛÙ¿Ù˘ ÔÈËÙÒÓ, ÊÈÏÔÛfiÊˆÓ Î·È
ÁÈ·ÙÚÒÓ ÛÙȘ ·˘Ï¤˜ Ù˘ ™Â‚›Ï˘ Î·È ÙÔ˘ ª·Ú·Î¤˜.
1164 O Ã¿Û·Ó µ′, ÌÂÁ¿ÏÔ˜ ·Ú¯ËÁfi˜ Ù˘ ÂÚÛÈ΋˜ ÓÈ˙·Ú›ÁÈ·
(∞ÛÛ·Û›ÓÔÈ) ÙÔ˘ ∞Ï·ÌÔ‡Ù, Û ÌÈ· «ÁÈÔÚÙ‹ Ù˘
·Ó¿ÛÙ·Û˘» ‰¤¯ÂÙ·È Ó· ÙÔÓ ÚÔÛ΢ӋÛÔ˘Ó ˆ˜ ÈÌ¿ÌË
Î·È ‰È·ÎËÚ‡ÛÛÂÈ ÙËÓ Î·Ù¿ÚÁËÛË ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÓfiÌÔ˘.
1166 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÈÂÚÔ΋ڢη Î·È ÛÔ‡ÊÈ AÌÓÙ·ÏοÓÙÈÚ
·Ï-∆˙ÈÏ¿ÓÈ ÛÙË µ·Á‰¿ÙË. ™˘ÌÊÈÏ›ˆÛ ÙËÓ ÈÛÙ‹ ÛÙËÓ
·Ú¿‰ÔÛË ıÚËÛΛ· ÙÔ˘ ÓfiÌÔ˘ ÙˆÓ Ã·ÓÌ·ÏÈÙÒÓ ÌÂ
ÙÔÓ ÂÎÛÙ·ÙÈÎfi ·ÙÔÌÈÎÈÛÌfi ÙˆÓ Ì˘ÛÙÈÎÈÛÙÒÓ. ∞fi
·˘ÙfiÓ ‹Ú ÙÔ fiÓÔÌ¿ Ù˘ Ë Î·ÓÙÈÚ›ÁÈ·.
1168-69 ∆Ú›ÙË ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÙˆÓ ·ÁÈÔ˘ÌȉÒÓ ÛÙÚ·ÙËÁÒÓ
™ÈÚÎÔ‡¯ Î·È ™·Ï·ÓÙ›Ó ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ ÌÂÙ¿ ·fi
¤ÎÎÏËÛË ‚Ô‹ıÂÈ·˜ ÙÔ˘ Ê·ÙÈÌ›‰Ë ·Ï-ÕÓÙÈÓÙ. ªÂÙ¿ ÙËÓ
˘Ô¯ÒÚËÛË ÙˆÓ ºÚ¿ÁÎˆÓ Î·È ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘
™¿Ô˘·Ú, Ô ™ÈÚÎÔ‡¯ —Î·È ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ Ô
™·Ï·ÓÙ›Ó— Á›ÓÂÙ·È ‚Â˙›Ú˘ ÙÔ˘ ÕÓÙÈÓÙ.
1169 (;) £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¶¤ÚÛË ÔÈËÙ‹ AÓ‚·Ú›, ‰ÂÍÈÔÙ¤¯ÓË ÙˆÓ
·ÓËÁ˘ÚÈÎÒÓ ÏfiÁˆÓ.
1170-80 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ˘ÛÙ·ÓÙ›.
∞Ó¤ÁÂÚÛË ÙÔ˘ Ù˙·ÌÈÔ‡ ÙˆÓ ∞ÏÌÔ¯¿‰ˆÓ ÛÙË ™Â‚›ÏË
ÌÂ ÙÔ ÌÈÓ·Ú¤ ÙÔ˘, ÙË ÛËÌÂÚÈÓ‹ «ÃÈÚ¿ÏÓÙ·».
1171 √ NÔ˘Ú·ÓÙÓÙ›Ó Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙË ªÔÛÔ‡ÏË.
√ ™·Ï·ÓÙ›Ó ‰È·ÎËÚ‡ÛÛÂÈ ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘
ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ. ªÂ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘
ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ Ê·ÙÈÌ›‰Ë ·Ï-ÕÓÙÈÓÙ ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ ÙÔ
ÈÛÌ·ËÏÈÙÈÎfi ·ÓÙȯ·ÏÈÊ¿ÙÔ. √ ™·Ï·ÓÙ›Ó ‰È·ÎfiÙÂÈ ÙȘ
Û¯¤ÛÂȘ ÙÔ˘ Ì ÙÔ˘˜ ∑·ÓÁΛ‰Â˜ Î·È È‰Ú‡ÂÈ ÙÔ
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
252
ÛÔ˘ÏÙ·Ó¿ÙÔ ÙˆÓ ∞ÁÈÔ˘ÌȉÒÓ (̤¯ÚÈ ÙÔ 1250).
1171-93 ∫˘ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘ ™·Ï·ÓÙ›Ó. ∞Ó·Û˘ÁÎÚfiÙËÛË ÙÔ˘
·ÈÁ˘ÙÈ·ÎÔ‡ Ó·˘ÙÈÎÔ‡. ∞ÔÎÏÂÈÛÌfi˜ ÙˆÓ
∂˘Úˆ·›ˆÓ ·fi ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ‰È¿ ̤ÛÔ˘ Ù˘ ∂Ú˘ıÚ¿˜
£¿Ï·ÛÛ·˜, ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙÔ˘ ·ÈÁ˘ÙÈ·ÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘
Ì ÙËÓ πÓ‰›·. ∂Ó›Û¯˘ÛË ÙˆÓ ÛÔ˘ÓÈÙÈÎÒÓ ‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ
ıÂÛÌÒÓ.
1172 √È ∞ÏÌÔ¯¿‰Â˜ ˘fi ÙÔÓ ∞ÌÔ‡ °È·‘ÎÔ‡Ì °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê
∞′ ÔÏÈÔÚÎÔ‡Ó Ì¿Ù·È· ÙÔ √˘¤ÙÂ.
1173 H ¶›˙· ·ÔÎÙ¿ ÂÌÔÚÈο ÚÔÓfiÌÈ· ÛÙËÓ
∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·.
1174 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ NÔ˘Ú·ÓÙÓÙ›Ó. √ ™·Ï·ÓÙ›Ó
ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙË ¢·Ì·ÛÎfi Î·È ÂÁηÈÓÈ¿˙ÂÈ ÙȘ
ÂÈı¤ÛÂȘ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ ∑·ÓÁΛ‰Â˜ Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜
™˘Ú›·˜.
√ B·Ï‰Ô˘˝ÓÔ˜ ¢′ Ô §ÂÚfi˜ ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ÙˆÓ
πÂÚÔÛÔχ̈Ó.
1175 √ ¯·Ï›Ê˘ ·Ï-ªÔ˘ÛÙ·ÓÙ› ·Ú·¯ˆÚ› ÛÙÔÓ ™·Ï·ÓÙ›Ó
ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ·Ó¿ÙÔ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘, Ù˘ ¶·Ï·ÈÛÙ›Ó˘ ηÈ
Ù˘ ™˘Ú›·˜. ∂ίÂÈÚ›· Ì ٷ πÂÚÔÛfiÏ˘Ì·.
1176 ª¿¯Ë ÛÙÔ ª˘ÚÈÔΤʷÏÔ: Ô ‚˘˙·ÓÙÈÓfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ˘fi
ÙÔÓ ª·ÓÔ˘‹Ï ∫ÔÌÓËÓfi ∞′ ηٷÙÚÔÒÓÂÙ·È ·fi ÙÔ˘˜
™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˘˜ ÙÔ˘ ƒÔ˘Ì.
1176-81 ¡¤Ô ÎÙËÌ·ÙÔÏfiÁÈÔ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ, ·Ó·‰È·ÓÔÌ‹ Ù˘
Á˘ Ì ÙË ÌÔÚÊ‹ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÙÈÌ·Ú›ˆÓ (ÈÎÙ¿) ηÈ
‚·ÛÈÏÈÎÒÓ Á·ÈÒÓ.
1179 ∂·Ó¿ÏË„Ë ÙÔ˘ Ù˙ȯ¿ÓÙ: O ™·Ï·ÓÙ›Ó (ÌÂÙ¿ ·fi ÙËÓ
‹ÙÙ· ÛÙÔ ∆·ÏÏ ·Û-™¿ÊÈÁÈ· [ªÔÓ ∑ÈÛÎ¿Ú ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ
ƒ¿ÌÏ·] Ùo 1177) ηٷʤÚÓÂÈ Ï‹ÁÌ· ÛÙÔ
ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi ˘fi ÙÔÓ B·Ï‰Ô˘˝ÓÔ ¢′ ÛÙÔ
M·ÚÙ˙ √˘ÁÈÔ‡Ó. O ·ÈÁ˘ÙÈ·Îfi˜ ÛÙfiÏÔ˜ ÂÈÙ›ıÂÙ·È
ÛÙËÓ ∞Îfi. ∆Ô 1180 ÎËÚ‡ÛÛÂÙ·È Ó¤· ÂίÂÈÚ›·.
1180-1225 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ ¡¿ÛÈÚ: ÂÓÒÓÂÈ Î·È ·Ó·ÓÂÒÓÂÈ ÙÔ
ΛÓËÌ· Ù˘ ÊÔ˘ÙÔ‡Ô˘· (ÈÔÙÈ΋ ·Ó‰ÚÈ΋
ÔÚÁ¿ÓˆÛË) ηıÈÛÙÒÓÙ·˜ ÙËÓ ÎÚ·ÙÈ΋ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ˘fi
ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯fi ÙÔ˘ Î·È Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ¿ Ù˘ Ô‰ËÁ› ÙÔ
¯·ÏÈÊ¿ÙÔ Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘ ÛÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¿ÓıËÛ‹ ÙÔ˘.
1182 ∂›ıÂÛË ÙÔ˘ ™·Ï·ÓÙ›Ó ÛÙË ªÔÛÔ‡ÏË.
1183 √ ƒ·˚ӿωԘ ÙÔ˘ ™·ÙÈÁÈfiÓ (·ÚÈ·Ú¯Ô˜ ÙÔ˘ ∫·Ú¿Î
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
253
Î·È ÙÔ˘ ™·Ô˘Ì¿Î) Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ› ÂÈı¤ÛÂȘ ÛÂ
ÏÈÌ¿ÓÈ· Ù˘ ∂Ú˘ıÚ¿˜ £¿Ï·ÛÛ·˜ Ì ÙÂÏÈÎfi ÛÎÔfi ÙË
ª¤Îη ·ÏÏ¿ ηٷÙÚÔÒÓÂÙ·È ·fi ÙÔÓ ·ÈÁ˘ÙÈ·Îfi
ÛÙfiÏÔ. √ ™·Ï·ÓÙ›Ó ·ˆı› ÙÔ˘˜ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘˜
∑·ÓÁΛ‰Â˜ ·fi ÙÔ Ã·Ï¤È.
√ πÌÓ ƒÔ˘ÛÓÙ (∞‚ÂÚÚfi˘), ‰È·‰Â¯fiÌÂÓÔ˜ ÙÔÓ πÌÓ
∆Ô˘Ê¿ÈÏ, Á›ÓÂÙ·È ÚÔÛˆÈÎfi˜ ÁÈ·ÙÚfi˜ ÙÔ˘ ·ÏÌÔ¯¿‰Ë
∞ÌÔ‡ °È·‘ÎÔ‡Ì °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê ∞′ Î·È ·ÓÒÙ·ÙÔ˜
‰ÈηÛÙ‹˜ Ù˘ ∫fiÚ‰Ô‚·˜.
1184 √ ·ÏÌÔ¯¿‰Ë˜ °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê ∞′ ¤ÊÙÂÈ ÌÂÙ¿ ÙË Ì¿Ù·È·
ÔÏÈÔÚΛ· ÙÔ˘ ™·ÓÙ·Ú¤Ì (¶ÔÚÙÔÁ·Ï›·). ∆ÔÓ
‰È·‰¤¯ÂÙ·È Ô ∞ÌÔ‡ °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê °È·‘ÎÔ‡Ì ·Ï-
ª·ÓÛÔ‡Ú (1184-99).
1185 ∂ίÂÈÚ›· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ™·Ï·ÓÙ›Ó Î·È ÙÔÓ
ƒ·˚ÌÔ‡Ó‰Ô °′ ÙÔ˘ ™ÂÓ ∑ÈÏ (∆Ú›ÔÏË Î·È ∆È‚ÂÚÈ¿˜).
√ ™·Ï·ÓÙ›Ó ·›ÚÓÂÈ ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙË
ªÔÛÔ‡ÏË Î·È ÙÔ 1186, ÌÂÙ¿ ·fi Û˘Óı‹ÎË, Á›ÓÂÙ·È
·fiÏ˘ÙÔ˜ ΢ڛ·Ú¯Ô˜ Ù˘ ∆˙·˙›Ú·.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ∞Ó‚·Ú›, ‰ÂÍÈÔÙ¤¯ÓË Ùo˘ ·ÓËÁ˘ÚÈÎÔ‡
ηۛÓÙ· Û ÂÚÛÈ΋ ÁÏÒÛÛ·.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÁÈ·ÙÚÔ‡ Î·È ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘ IÌÓ ∆Ô˘Ê¿ÈÏ,
ÚÔηÙfi¯Ô˘ Î·È ÚÔÛÙ¿ÙË ÙÔ˘ IÌÓ ƒÔ˘ÛÓÙ ÛÙËÓ
∫fiÚ‰Ô‚·.
1187 OÈ °ÎÔ˘Ú›‰Â˜ ÂÍÔÏÔıÚÂ‡Ô˘Ó ÙÔ˘˜ °·˙Ó·‚›‰Â˜ ÛÙÔ
¶·ÓÙ˙¿Ì Î·È Â·Ó·ÎÙÔ‡Ó ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ
·Ó·ÙÔÏÈÎfi ∞ÊÁ·ÓÈÛÙ¿Ó. √ °ÎÈÁÈ·Ù·ÓÙÓÙ›Ó
ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ (1163-1203 ÛÙÔ °ÎÔ˘Ú) ·ÎÔÏÔ˘ı›
ÂÂÎÙ·ÙÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ Ì ηÙ‡ı˘ÓÛË ÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó,
ÂÓÒ Ô ·‰ÂÚÊfi˜ ÙÔ˘ MÔ˘‘È˙·ÓÙÓÙ›Ó ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ
(1173-1206 ÛÙË °¿˙Ó·) ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙË ‚fiÚÂÈ·
πÓ‰›·.
√ ™·Ï·ÓÙ›Ó Î·Ù·Ê¤ÚÓÂÈ ÂÍÔÏÔıÚ¢ÙÈÎfi Ï‹ÁÌ· ÛÙÔ
ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi ÛÙÔ ÃÈÙÙ›Ó (‰˘ÙÈο Ù˘ Ï›ÌÓ˘
°ÂÓÓËÛ·Ú¤Ù), ·È¯Ì·ÏˆÙ›˙ÂÈ ÙÔ ‚·ÛÈÏÈ¿ °ÎÔ˘›ÓÙÔ ÙˆÓ
πÂÚÔÛÔÏ‡ÌˆÓ Î·È ÂÎÙÂÏ› ÙÔÓ ƒ·˚Ó¿Ï‰Ô ÙÔ˘ K·Ú¿Î.
ªÂÙ¿ ·fi ÌÈ· ÓÈÎËÊfiÚ· ÚԤϷÛË Î·Ù¿ Ì‹ÎÔ˜ ÙˆÓ
·ÎÙÒÓ ¶·Ï·ÈÛÙ›Ó˘-§È‚¿ÓÔ˘, ÔÏÈÔÚΛ ηÈ
ηٷϷ̂¿ÓÂÈ Ù· πÂÚÔÛfiÏ˘Ì·.
√ AÙÙ¿Ú, ¶¤ÚÛ˘ Ì˘ÛÙÈÎÈÛÙ‹˜ ÔÈËÙ‹˜ (¤ı·Ó ÙÔ 1190
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
254
‹ ·ÚÁfiÙÂÚ·), Û˘ÁÁÚ¿ÊÂÈ ÙÔ ·ÏÏËÁÔÚÈÎfi ÔÈËÙÈÎfi ¤Ô˜
Ì·ÓٛΠ·Ù-Ù¿ÈÚ.
1188-92 ∆Ú›ÙË ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚ›· Ì ·ÊÔÚÌ‹ ÙËÓ ¿ÏˆÛË ÙˆÓ
πÂÚÔÛÔχ̈Ó.
1190 √È ÁÂÚÌ·ÓÔ› ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔÈ ˘fi ÙÔÓ ºÚÂȉÂÚ›ÎÔ ∞′
ª·ÚÌ·ÚfiÛ· ÓÈÎÔ‡Ó ÙÔ˘˜ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˘˜ Ù˘
ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ Î·È Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ KfiÓÈ·
(πÎfiÓÈÔ).
√ ª·ÚÌ·ÚfiÛ· Ó›ÁÂÙ·È ÛÙÔÓ ∫·Ï‡Î·‰ÓÔ (°ÎÈÔÎ
™Ô˘) Ù˘ ∫ÈÏÈΛ·˜.
1191 √ ƒÈ¯¿Ú‰Ô˜ ∞′ Ù˘ ∞ÁÁÏ›·˜ Î·È Ô º›ÏÈÔ˜ µ′ Ù˘
°·ÏÏ›·˜ ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ ∞Îfi ÌÂÙ¿ ·fi ÙÚ›¯ÚÔÓË
ÔÏÈÔÚΛ· ÙˆÓ ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚˆÓ.
√ °È¿¯ÁÈ· ·Û-™Ô˘¯Ú·Ô˘¿ÚÓÙÈ, ÛÔ‡ÊÈ Î·È ‰¿ÛηÏÔ˜
ÌÈ·˜ ÁÓˆÛÙÈ΋˜ ÎÔÛÌÔÏÔÁ›·˜ Î·È ÌÈ·˜ ÂʈÙÈṲ̂Ó˘
ÊÈÏÔÛÔÊ›·˜ (¯ÈÎÌ¿Ù ·Ï-ÈÛÚ¿Î), ηÙËÁÔÚÂ›Ù·È ˆ˜
·ÈÚÂÙÈÎfi˜ Î·È ÂÎÙÂÏÂ›Ù·È Ì ‰È·Ù·Á‹ ÙÔ˘ ™·Ï·ÓÙ›Ó.
1192 √È °ÎÔ˘Ú›‰Â˜ ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙÔ ¢Âϯ›.
1193 √ ™·Ï·ÓÙ›Ó Âı·›ÓÂÈ ÛÙ· πÂÚÔÛfiÏ˘Ì· Î·È ·ÎÔÏÔ˘ı›
‰È·›ÚÂÛË Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙÔ˘.
1194 √ TÂΛ˜, Û¿¯Ë˜ ÙÔ˘ ÃÔÚ¿˙Ì, ÓÈο ÙÔÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô
ÛÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ Ù˘ ¶ÂÚÛ›·˜.
1195 √ ·ÏÌÔ¯¿‰Ë˜ AÌÔ‡ °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê °È·‘ÎÔ‡Ì ·Ï-
ª·ÓÛÔ‡Ú ÂÙ˘¯·›ÓÂÈ ÌÈ· ÛËÌ·ÓÙÈ΋ Ó›ÎË ÛÙÔ
AÏ¿ÚÎÔ˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ ∫·ÛÙÈÏÈ¿ÓÔ˘˜.
1196-1549 ∏ ‚ÂÚ‚ÂÚÈ΋ ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ ª·ÚÈÓȉÒÓ ÛÙÔ
ª·ÚfiÎÔ (̤¯ÚÈ ÙÔ 1269 Ì·˙› Ì ÙÔ˘˜ ∞ÏÌÔ¯¿‰Â˜).
1198 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÷ʛÓÙ ÈÌÓ ƒÔ˘ÛÓÙ (A‚ÂÚÚfi˘),
·Ó‰·ÏÔ˘ÛÈ·ÓÔ‡ 牋, ÁÈ·ÙÚÔ‡ Î·È ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘ ηٿ
ÙËÓ ·ÚÈÛÙÔÙÂÏÈ΋ ·Ú¿‰ÔÛË, Û˘ÁÁڷʤ·
ÛËÌ·ÓÙÈÎÒÓ Û¯ÔÏ›ˆÓ ÛÙ· ¤ÚÁ· ÙÔ˘ ∞ÚÈÛÙÔÙ¤ÏË.
√ÏÔÎÏ‹ÚˆÛË ÙÔ˘ Ù˙·ÌÈÔ‡ ÙˆÓ ∞ÏÌÔ¯¿‰ˆÓ ÛÙË
™Â‚›ÏË Ì ÙÔ ÌÈÓ·Ú¤ ÙÔ˘, ÙËÓ «ÃÈÚ¿ÏÓÙ·».
1199-1214 O ·ÏÌÔ¯¿‰Ë˜ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ·Ó-¡¿ÛÈÚ ÛÙË µfiÚÂÈÔ
∞ÊÚÈ΋ Î·È ÙËÓ πÛ·Ó›·. ∂ÈÙ˘¯›Â˜ Ù˘ recon-
quista.
1200-1220 Àfi ÙÔÓ ∞Ï·’·ÓÙÓÙ›Ó ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ, Û¿¯Ë ÙÔ˘
ÃÔÚ¿˙Ì, Ë ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ‚ÈÒÓÂÈ Ôχ ÌÂÁ¿ÏË
¿ÓıËÛË (·ÔηٿÛÙ·ÛË Ù˘ ÈÚ·ÓÈ΋˜ ÌÔÓ·Ú¯›·˜,
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
255
Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË Ì ÙÔ ¯·Ï›ÊË ·Ó-¡¿ÛÈÚ) ÚÈÓ ÙË ‰È¿Ï˘ÛË
Ô˘ ı· ÂÈʤÚÂÈ Ë ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ªÔÁÁfiψÓ.
1200-18 √ ·‰ÂÚÊfi˜ ÙÔ˘ ™·Ï·ÓÙ›Ó, o ·Ï-ª¿ÏÈÎ ·Ï-ÕÓÙÈÏ,
ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ Î·È Ù˘ ™˘Ú›·˜.
1201-02 ¶·ÓÒÏË ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ ÌÂ Û˘Ó¤ÂÈ· ÙË ÌÂÁ¿ÏË
ÏËı˘ÛÌȷ΋ Ì›ˆÛË.
1202-04 ∆¤Ù·ÚÙË ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚ›·: Ï·ÙÈÓÈÎfi ‚·Û›ÏÂÈÔ ÛÙËÓ
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË.
1203-27 √ TÂÌÔ˘Ù˙›Ó —ÌÂÙ¿ ÙÔ 1206 ∆˙¤ÓÁÎÈ˙ ÷ӗ ȉڇÂÈ
ÙË ÌÔÁÁÔÏÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·.
1204 ÕψÛË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ·fi ÙÔ˘˜
ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜.
√ ·Ú·‚Ô‚ڷ›Ô˜ ÁÈ·ÙÚfi˜, ÊÈÏfiÛÔÊÔ˜ ηÈ
ıÚËÛ΢ÙÈÎfi˜ ‰¿ÛηÏÔ˜ ª·˚ÌÔÓ›‰Ë˜ ·fi ÙËÓ
∫fiÚ‰Ô‚· Âı·›ÓÂÈ ÛÙÔ ºÔ˘ÛÙ¿Ù ÙÔ˘ ∫·˝ÚÔ˘.
1206-10 √ ∫Ô˘ÙÌ·ÓÙÓÙ›Ó ∞˚Ì¿Î, ÛÙÚ·ÙËÁfi˜ ÙÔ˘ ÁÎÔ˘Ú›‰Ë
ªÔ˘‘È˙·ÓÙÓÙ›Ó, ȉڇÂÈ ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ·Ó¿ÙÔ ÙÔ˘ ¢Âϯ›
(«ÛÎÏ¿‚ÔÈ ‚·ÛÈÏ›˜», ̤¯ÚÈ ÙÔ 1290).
1206 √ TÂÌÔ˘Ù˙›Ó ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·È ·ÓÒÙ·ÙÔ˜ ·Ú¯ËÁfi˜ ÙˆÓ
ªÔÁÁfiÏˆÓ Î·È ·›ÚÓÂÈ ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ∆˙¤ÓÁÎÈ˙ ÷Ó.
1208 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ·Ï-ÕÓÙÈÏ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ ·Ú·¯ˆÚ›
ÂÌÔÚÈο ÚÔÓfiÌÈ· ÛÙË µÂÓÂÙ›·.
∂ÌÔÚÈ΋ Û˘Ìʈӛ· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙË µÂÓÂÙ›· Î·È ÙÔÓ
∞ÁÈÔ˘Ì›‰Ë ÙÔ˘ ÷ÏÂÈÔ‡.
1209 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ıÂÔÏfiÁÔ˘ º·¯Ú·ÓÙÓÙ›Ó ·Ú-ƒ¿˙È,
˘ÂÚ·ÛÈÛÙ‹ Ù˘ ÛÔ‡ÓÓ· Î·È ÙˆÓ ÌÂıfi‰ˆÓ ÙÔ˘
ÕÛ‘·ÚÈ, ÛÙÔ ÃÂÚ¿Ù.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¶¤ÚÛË ÔÈËÙ‹ NÈ˙·Ì› ·fi ÙËÓ °Î¿ÓÙ˙·,
ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡ Û˘ÁÁڷʤ· ÚÔÌ·ÓÙÈÎÒÓ ÔÈËÙÈÎÒÓ
ÂÒÓ.
1212 √ ¶¤ÙÚÔ˜ µ′ Ù˘ ∞Ú·ÁÔÓ›·˜ ÓÈοÂÈ ÙÔ˘˜ ∞ÏÌÔ¯¿‰Â˜
ÛÙË Ì¿¯Ë ÙÔ˘ §·˜ ¡¿‚·˜ ‰Â ∆ÔÏfiÛ·. ∏ reconquista
Ô‰ËÁ› ÛÙËÓ ÔÈÛıÔ¯ÒÚËÛË ÙˆÓ ∞ÏÌÔ¯¿‰ˆÓ ·fi ÙËÓ
πÛ·Ó›· (1225).
1215 √È ªÔÁÁfiÏÔÈ ‰ÈÂÈÛ‰‡Ô˘Ó ÛÙË ‚fiÚÂÈ· ∫›Ó· ηÈ
ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙÔ ¶ÂΛÓÔ.
1218 ªÔÁÁÔÏÈ΋ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÛÙÔ ∆Ô˘ÚÎÈÛÙ¿Ó (™ÂÌÈÚÂÙÛȤ).
M ‰È·Ù·Á‹ ÙÔ˘ ∞Ï·’·ÓÙÓÙ›Ó ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ, Û¿¯Ë ÙÔ˘
ÃÔÚ¿˙Ì, ÂÎÙÂÏÔ‡ÓÙ·È ·ÂÛÙ·Ï̤ÓÔÈ ÙÔ˘ ∆˙¤ÓÁÎÈ˙
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
256
Ã·Ó ÛÙÔ OÙÚ¿Ú ÛÙÔÓ π·Í¿ÚÙË. ∏ Â›ıÂÛË ÂΉ›ÎËÛ˘
ÙˆÓ ªÔÁÁfiÏˆÓ (1219-20) ʤÚÓÂÈ ÙÔ ÃÔÚ¿˙Ì Î·È ÙËÓ
ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹ ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙÔ˘˜ Î·È ÂÁηÈÓÈ¿˙ÂÈ ÙË
ÌÔÁÁÔÏÈ΋ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÛÙË ª¤ÛË Î·È ∂ÁÁ‡˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹.
1218-38 ªÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ M¿ÏÈÎ ·Ï-ÕÓÙÈÏ ‰È·›ÚÂÛË Ù˘
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ ∞ÁÈÔ˘ÌȉÒÓ. √ ·Ï-ª¿ÏÈÎ ·Ï-
∫¿ÌÈÏ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘: ÔÏÈÙÈ΋
Û˘Ó‡·Ú͢ Ì ÙÔ˘˜ ºÚ¿ÁÎÔ˘˜.
∞ÂÈÏ‹ ÁÈ· ÙÔ˘˜ ∞ÁÈÔ˘Ì›‰Â˜ ÙÔ˘ µÔÚÚ¿ (·Ï-
∆˙·˙›Ú·) ·fi ÙÔ˘˜ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˘˜ ÙÔ˘ ƒÔ˘Ì Î·È ÙÔ˘˜
Û¿¯Ë‰Â˜ ÙÔ˘ ÃÔÚ¿˙Ì.
1219 ∏ ¢·ÌȤÙË Î·Ù·ÎÙ¿Ù·È ·fi ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜, ÙÔ 1221
Â·Ó·ÎÙ¿Ù·È ·fi ÙÔÓ ·Ï-∫¿ÌÈÏ.
1219-37 AÏ·’·ÓÙÓÙ›Ó K·˚ÎÔ˘Ì¿ÓÙ ∞′: ¯Ú˘Û‹ ÂÔ¯‹ Ù˘
KfiÓÈ·˜ (πÎfiÓÈÔ) ˆ˜ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·˜ ÙˆÓ ™ÂÏÙ˙ԇΈÓ
ÙÔ˘ ƒÔ˘Ì.
1220-1 √È ªÔÁÁfiÏÔÈ Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó Î·È ÙÔ
ÃÔÚ¿˙Ì. √ ∆˙·Ï·Ï·ÓÙÓÙ›Ó (1230-31), ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜
Û¿¯Ë˜ ÙÔ˘ ÃÔÚ¿˙Ì, ‰ÈÒÎÂÙ·È ÛÙËÓ πÓ‰›· Î·È ÂÚÓ¿ÂÈ
Ù· ÙÂÏÂ˘Ù·›· ¯ÚfiÓÈ· ÙÔ˘ ‰ÈˆÎfiÌÂÓÔ˜ ÚÔ˜ ÙË ¢‡ÛË.
¶Âı·›ÓÂÈ ÛÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó.
1221 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÛÔ‡ÊÈ N·Ù˙Ì·ÓÙÓÙ›Ó ∫Ô‡ÌÚ· (ηٿ
ÙËÓ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ªÔÁÁfiÏˆÓ ÛÙÔ ÃÔÚ¿˙Ì), Ì·ıËÙ‹ ÙÔ˘
AÌÓÙ·Ïο¯ÈÚ ·Ï-™Ô˘¯Ú·Ô˘¿ÚÓÙÈ (¤ı·Ó ÙÔ 1168),
‰ÔÁÌ·ÙÈ΋ ·˘ıÂÓÙ›· ÙÔ˘ Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÎÔ˘ÌÚ·Ô˘›ÁÈ·.
1222 √ ª·ÓÙÚ·ÓÙÓÙ›Ó §Ô‡’ÏÔ˘ ·Ù¿Ì¢ Ù˘ ªÔÛÔ‡Ï˘
ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ∑·ÓÁΛ‰Ë.
1223 √È ªÔÁÁfiÏÔÈ ˘fi ÙÔÓ ∆˙¤Ì ÓÈοÓ ÙÔ˘˜ ƒÒÛÔ˘˜
Î·È ÙÔ˘˜ ∫Ô˘Ì¿ÓÔ˘˜ ÛÙÔÓ ∫¿Ïη.
∂ÌʇÏÈÔÈ fiÏÂÌÔÈ Î·È ·ÁÒÓ˜ ÁÈ· ÙË ‰È·‰Ô¯‹ ÙÔ˘
ıÚfiÓÔ˘ ÂÁηÈÓÈ¿˙Ô˘Ó ÙË ‰È¿Ï˘ÛË Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÙˆÓ
∞ÏÌÔ¯¿‰ˆÓ. ÕÓÔ‰Ô˜ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙÈÎÒÓ ‰˘Ó·ÛÙÂÈÒÓ
ÛÙË µfiÚÂÈÔ ∞ÊÚÈ΋.
1225 √È ∞ÏÌÔ¯¿‰Â˜ ÂÁηٷÏ›Ô˘Ó ÙËÓ È‚ËÚÈ΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ
Î·È Ë ÈÛÏ·ÌÈ΋ πÛ·Ó›· ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÛÙË ÌÈÎÚ‹
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙˆÓ ¡·ÛÚȉÒÓ Ù˘ °Ú·Ó¿‰·˜ (1230-
1492).
1225-6 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ ∑¿¯ÈÚ.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
257
1226-42 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ˘ÛÙ¿ÓÛÈÚ.
1227 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ∆˙¤ÓÁÎÈ˙ Ã·Ó Î·È ‰È·›ÚÂÛË Ù˘
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜: √ √ÁΤÓÙÂ˚ (1229-41) Á›ÓÂÙ·È
ªÂÁ¿ÏÔ˜ ÿÓÔ˜ ÙˆÓ ªÔÁÁfiÏˆÓ ÛÙÔ ∫·Ú·ÎÔÚÔ‡Ì
Î·È ÔÏÔÎÏËÚÒÓÂÈ ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ‚fiÚÂÈ·˜ ∫›Ó·˜.
√ ª·ÙÔ‡ (1227-55, ÿÓÔ˜ Ù˘ ªÏ √Ú‰‹˜, ÙÔ˘
˘Ú‹Ó· Ù˘ ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ÃÚ˘Û‹˜ √Ú‰‹˜) ÛÙÔ ÃÔÚ¿˙Ì
Î·È ÙËÓ ÎÈÙÛ·ÎÈ΋ ÛÙ¤· (ÓfiÙÈ· ƒˆÛ›·), Ô ŸÚÓÙ·
(1226-80, §Â˘Î‹ √Ú‰‹) ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ™È‚ËÚ›·, Ô
∆Û·Á¿Ù·˚ (1229-41) ÛÙËÓ ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹ Î·È ÙÔ
·Ó·ÙÔÏÈÎfi ∆Ô˘ÚÎÈÛÙ¿Ó, Ô ∆ÔÏÔ‡È ÛÙËÓ ªÔÁÁÔÏ›·.
1228 √ ºÚÂȉÂÚ›ÎÔ˜ µ′ (1212-50), ·ÊÔÚÈṲ̂ÓÔ˜ ·fi ÙÔÓ
¿· °ÚËÁfiÚÈÔ £′, ÍÂÎÈÓ¿ÂÈ ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚ›·.
1228-1574 √È Ã·ÊÛ›‰Â˜ ηı›ÛÙ·ÓÙ·È ÎÏËÚÔÓfiÌÔÈ ÙˆÓ
∞ÏÌÔ¯¿‰ˆÓ ÛÙËÓ IÊÚÈΛÁÈ· (∆˘ÓËÛ›· Î·È ·Ó·ÙÔÏÈ΋
∞ÏÁÂÚ›·), AÌÔ‡ ∑·Î·Ú›ÁÈ· °È¿¯ÁÈ· ∞′ 1228-49
(·fi ÙÔ 1237 ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˜).
1229 √ ·Ï-ª¿ÏÈÎ ·Ï-∫¿ÌÈÏ, ÌÂÙ¿ ·fi Û˘Óı‹ÎË Ì ÙÔÓ
ºÚÂȉÂÚ›ÎÔ µ′, ·Ú·¯ˆÚ› Ù· πÂÚÔÛfiÏ˘Ì· ÛÙÔ˘˜
ºÚ¿ÁÎÔ˘˜.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ °È·ÎÔ‡Ù, ÏfiÁÈÔ˘ ·fi ÙË µ·Á‰¿ÙË Ô
ÔÔ›Ô˜ Û˘Ó¤ÁÚ·„ ¤Ó· ‚ÈÔÁÚ·ÊÈÎfi Î·È ÁˆÁÚ·ÊÈÎfi
ÏÂÍÈÎfi ÌÂÁ¿Ï˘ ·Í›·˜.
1230-72 √ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ∞′ ÈÌÓ ·Ï-Õ¯Ì·Ú È‰Ú‡ÂÈ ÛÙË
°Ú·Ó¿‰· ÙÔÓ Ô›ÎÔ ÙˆÓ ¡·ÛÚȉÒÓ (ª¿ÓÔ˘ Ï-կ̷Ú),
ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÈÛÏ·ÌÈ΋ ‰˘Ó·ÛÙ›· ÛÙËÓ πÛ·Ó›·
(̤¯ÚÈ ÙÔ 1492). ∞Ó¤ÁÂÚÛË Ù˘ AÏ¿ÌÚ· («∫fiÎÎÈÓÔ
ºÚÔ‡ÚÈÔ»).
1233 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ IÌÓ ·Ï-∞Ù›Ú ·fi ÙË
ªÔÛÔ‡ÏË, Û˘ÁÁڷʤ· ÌÈ·˜ ÌÓËÌÂÈÒ‰Ô˘˜
·ÁÎfiÛÌÈ·˜ ÈÛÙÔÚ›·˜.
1234 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ AÌÔ‡ ÷ʘ √‡Ì·Ú ·Û-
™Ô˘¯Ú·Ô˘¿ÚÓÙÈ, Ô ÔÔ›Ô˜ ˆ˜ ÛÔ‡ÊÈ ˘‹ÚÍÂ
‰¿ÛηÏÔ˜ ÙÔ˘ ¯·Ï›ÊË ·Ó-¡¿ÛÈÚ Î·È È‰Ú˘Ù‹˜ ÙÔ˘
Ì˘ÛÙÈÎÈÛÙÈÎÔ‡ Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÛÔ˘¯Ú·Ô˘·ÚÓÙ›ÁÈ·.
1235 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ IÌÓ ·Ï-º¿ÚÈÓÙ, ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡ ÛÔ‡ÊÈ
ÔÈËÙ‹ Ô˘ ¤ÁÚ·„ Û ·Ú·‚È΋ ÁÏÒÛÛ·.
1236 ∏ ∫fiÚ‰Ô‚· ·Ú·‰›‰ÂÙ·È ÛÙÔ˘˜ ∫·ÛÙÈÏÈ¿ÓÔ˘˜ ˘fi
ÙÔÓ ºÂÚ‰ÈÓ¿Ó‰Ô °′.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
258
1236-1554 ¢˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ AÌÓÙ·ÏÔ˘·ÓÙȉÒÓ ÛÙÔ TÏÂÌÛ¤Ó.
1237-41 ∆Ô ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÙÌ‹Ì· Ù˘ ƒˆÛ›·˜ ˘ÔÙ¿ÛÛÂÙ·È
ÛÙÔ˘˜ ªÔÁÁfiÏÔ˘˜ (1240 ÙÒÛË ÙÔ˘ ∫Ȥ‚Ô˘).
1238 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ª¿ÏÈÎ ·Ï-∫¿ÌÈÏØ ·ÁÒÓ˜ ‰È·‰Ô¯‹˜ ÙˆÓ
∞ÁÈÔ˘ÌȉÒÓ.
1240 ∂ͤÁÂÚÛË ÙˆÓ ‰ÂÚ‚›ÛˉˆÓ ÙÔ˘ ª·Ì¿ πÛ¯¿Î
ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ ™ÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˘˜ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜.
√ IÛ·Ófi˜ ÛÔ‡ÊÈ πÌÓ ·Ï-ÕÚ·ÌÈ ·fi ÙË MÔ‡ÚıÈ·
Âı·›ÓÂÈ ÛÙË ¢·Ì·ÛÎfi. À‹ÚÍ ıˆÚËÙÈÎfi˜ Ù˘
Ì˘ÛÙÈÎÈÛÙÈ΋˜ ÊÒÙÈÛ˘ (ÈÛÚ¿Î) ÛÙË ‚¿ÛË ÂÓfi˜
·ÓıÂ˚ÛÙÈÎÔ‡ ÌÔÓÈÛÌÔ‡.
1240-55 √ ª¿ÙÔ˘, ¤Ó·˜ ÂÁÁÔÓfi˜ ÙÔ˘ ∆˙¤ÓÁÎÈ˙ ÿÓ, Á›ÓÂÙ·È
·Ú¯ËÁfi˜ Ù˘ ÃÚ˘Û‹˜ √Ú‰‹˜.
1241 ª¿¯Ë ÛÙÔ ‰›Ô ÙÔ˘ §›ÁÎÓÈÙ˙: ÔÈ ªÔÁÁfiÏÔÈ Ù˘
ÃÚ˘Û‹˜ √Ú‰‹˜ ÓÈÎÔ‡Ó ¤Ó· ÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì· ·ÔÙÂÏÔ‡ÌÂÓÔ
·fi ÁÂÚÌ·ÓÔ‡˜ ÈfiÙ˜ Î·È ¶ÔψÓÔ‡˜ ηÈ
ÂÚËÌÒÓÔ˘Ó ÙËÓ √˘ÁÁ·Ú›·. ∞Ó·Áο˙ÔÓÙ·È Ó·
˘Ô¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙÔ˘ ı·Ó¿ÙÔ˘ ÙÔ˘ ªÂÁ¿ÏÔ˘
Ã·Ó √ÁΤÓÙÂ˚.
1242-43 ∂ÈÛ‚ÔÏ‹ ÙˆÓ ªÔÁÁfiÏˆÓ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ◊ÙÙ· ÙˆÓ
™ÂÏÙ˙Ô‡ÎˆÓ ÙÔ˘ ƒÔ˘Ì ÛÙÔ KÈÔÛ¤ ¡Ù·Á (1243).
1242-58 ÷ÏÈÊ¿ÙÔ ÙÔ˘ MÔ˘ÛÙ¿‘ÛÈÌ, ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ¯·Ï›ÊË
ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ.
1244 ŒÓ· ÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì· ¯ÔÚ·˙ÌÈÙÒÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ (ÛÚˆÁ̤ÓÔ
ÛÙË ªÂÛÔÔÙ·Ì›· ηٿ ÙË Ê˘Á‹ ÙÔ˘ ·fi ÙÔ˘˜
ªÔÁÁfiÏÔ˘˜) ·ÓÙ·ÔÎÚÈÓfiÌÂÓÔ ÛÙËÓ ÚfiÛÎÏËÛË ÙÔ˘
·ÁÈÔ˘Ì›‰Ë ·Ï-ª¿ÏÈÎ ·Û-™¿Ïȯ ¡·Ù˙Ì·ÓÙÓÙ›Ó Ó·
ÔÏÂÌ‹ÛÂÈ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔÓ ·ÓÙ›·Ïfi ÙÔ˘ ‘IÌ·ÓÙ·ÓÙÓÙ›Ó
ÛÙË ™˘Ú›·, ÏÂËÏ·Ù› Ù· πÂÚÔÛfiÏ˘Ì· Î·È ı¤ÙÂÈ Ù¤ÏÔ˜
ÛÙË ÊÚ·ÁÎÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·.
1246-49 √ °ÎÈÔ˘ÁÈԇΠªÂÁ¿ÏÔ˜ ÿÓÔ˜ ÙˆÓ ªÔÁÁfiψÓ.
1248 √È Î·ÛÙÈÏÈ¿ÓÔÈ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ› ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙË
™Â‚›ÏË.
1249-50 ™Ù·˘ÚÔÊÔÚ›· ÙÔ˘ §Ô˘‰Ô‚›ÎÔ˘ £′ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘: ÔÈ
Á¿ÏÏÔÈ ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔÈ Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙË ¢·ÌȤÙË,
·Ó·Áο˙ÔÓÙ·È fï˜ Ó· ˘Ô¯ˆÚ‹ÛÔ˘Ó ÛÙËÓ ∞Îfi ÌÂÙ¿
·fi ÛÎÏËÚ¤˜ ·ÓÙÂÈı¤ÛÂȘ.
1250 √ TÔ˘Ú¿Ó-™·¯, ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ÙˆÓ ∞ÁÈÔ˘ÌȉÒÓ Ù˘
∞ÈÁ‡ÙÔ˘, ‰ÔÏÔÊÔÓÂ›Ù·È ·fi ¿Ù·ÎÙÔ˘˜ TÔ‡ÚÎÔ˘˜
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
259
ÛÙÚ·ÙÈÒÙ˜. √ Ì·ÌÂÏÔ‡ÎÔ˜ I˙˙·ÓÙÓÙ›Ó ·ÓÙÚ‡ÂÙ·È
ÙË ¯‹Ú· ÛÔ˘ÏÙ¿Ó· ™¿Ù˙·Ú-·ÓÙ-¡ÙÔ˘ÚÚ Î·È È‰Ú‡ÂÈ ÙÔ
ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙˆÓ ª·ÌÂÏÔ‡ÎˆÓ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ Î·È ÙË ™˘Ú›·
(1250-1517).
1251-59 √ MfiÓÁÎÂ, ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ToÏÔ‡È, ªÂÁ¿ÏÔ˜ ÿÓÔ˜ ÙˆÓ
ªÔÁÁfiÏˆÓ ÛÙÔ K·Ú·ÎÔÚÔ‡Ì. O ·‰ÂÚÊfi˜ ÙÔ˘,
ÃÈÔ‡ÏÂÁÎÈÔ˘, ‰ÈÂÍ¿ÁÂÈ Ó¤Â˜ ÂÈı¤ÛÂȘ ÛÙË ‰˘ÙÈ΋
∞Û›·.
1253-56 √ °Ô˘ÏȤÏÌÔ˜ ÙÔ˘ ƒÔ‡ÌÚÔ˘Î, ‚ÔÚÂÈÔÁÂÚÌ·Ófi˜
ÊÚ·ÁÎÈÛηÓfi˜, ËÁ·›ÓÂÈ ˆ˜ ·ÂÛÙ·Ï̤ÓÔ˜ ÙÔ˘ ¿·
Î·È ÙÔ˘ §Ô˘‰Ô‚›ÎÔ˘ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ Ù˘ °·ÏÏ›·˜ ÛÙÔ
ªÂÁ¿ÏÔ Ã¿ÓÔ ÛÙÔ K·Ú·ÎÔÚÔ‡Ì.
1256-59 O ÃÈÔ‡ÏÂÁÎÈÔ˘, ÂÁÁÔÓfi˜ ÙÔ˘ ∆˙¤ÓÁÎÈ˙ ÷Ó, ΢ÚȇÂÈ
ÙËÓ ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹, ÙÔ πÚ¿Ó Î·È ÙÔ πÚ¿Î. TÔ 1256
ηٷÛÙÚ¤ÊÂÈ ÙÔ Ô¯˘Úfi ÙˆÓ ∞ÛÛ·Û›ÓˆÓ, ÙÔ ∞Ï·ÌÔ‡Ù
ÛÙËÓ ÔÚÔÛÂÈÚ¿ ÙÔ˘ EÏÌÔ‡Ú˙.
H ÌÔÁÁÔÏÈ΋ ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ πϯ¿Ó ÛÙÔ πÚ¿Ó (̤¯ÚÈ
ÙÔ 1353).
1256 √ ª·ÙÔ‡, ÿÓÔ˜ Ù˘ ÃÚ˘Û‹˜ √Ú‰‹˜, Âı·›ÓÂÈ. √
‰È¿‰Ô¯fi˜ ÙÔ˘ ª¤ÚΠ(1257-66), ·‰ÂÚÊfi˜ ÙÔ˘
ÃÈÔ‡ÏÂÁÎÈÔ˘, Á›ÓÂÙ·È ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˜Ø Û˘ÌÌ·¯›· ÌÂ
ÙÔ˘˜ ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔ˘˜ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘, ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛË ÌÂ
ÙÔ˘˜ ‚Ô˘‰ÈÛÙ¤˜ πϯ¿Ó.

6. ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ ªÔÁÁfiψÓ

∞fi ÙËÓ ¿ÏˆÛË Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘ ·fi ÙÔ˘˜ ªÔÁÁfiÏÔ˘˜ ̤¯ÚÈ ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË Ù˘
ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÛÙËÓ ∂ÁÁ‡˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹ — √È ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔÈ ÛÙËÓ
∞›Á˘ÙÔ Î·È ÙË ™˘Ú›· — ∏ ¢‡ÛË ˘fi ÙȘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ‚ÂÚ‚ÂÚÈΤ˜
‰˘Ó·ÛÙ›˜.

1258 √ ÃÈÔ‡ÏÂÁÎÈÔ˘ ΢ÚȇÂÈ ÙË µ·Á‰¿ÙË: ‰ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘

¯·Ï›ÊË, Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ÙˆÓ ∞‚‚·ÛȉÒÓ. ∏
∆·˘Ú›‰· ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ πϯ¿Ó.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ™¿ÓÙÈÏÈ, È‰Ú˘Ù‹ ÂÓfi˜ ÛÔ˘ÊÈÎÔ‡ Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜.
1260 √È ªÔÁÁfiÏÔÈ ÔÏÈÔÚÎÔ‡Ó Î·È Î·Ù·ÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó ÙÔ
÷ϤÈ Î·È Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙË ¢·Ì·ÛÎfi (˘fi ÙÔÓ
ÛÙÚ·ÙËÁfi KÈÙÌÔ‡Áη).
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
260
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ªfiÓÁÎÂØ Ô ÃÈÔ‡ÏÂÁÎÈÔ˘ ÂÈÛÙÚ¤ÊÂÈ
ÛÙÔ K·Ú·ÎÔÚÔ‡Ì. √ ∫Ô˘ÌÈÏ¿È ·Ó·ÎËÚ‡ÛÛÂÙ·È
ªÂÁ¿ÏÔ˜ ÿÓÔ˜ (ηٷÎÙËÙ‹˜ Ù˘ ∫›Ó·˜, 1279-80).
√È ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔÈ ˘fi ÙÔÓ ª·˚Ì¿Ú˜ (1260-77)
ηٷʤÚÓÔ˘Ó Ï‹ÁÌ· ÛÙÔ˘˜ ªÔÁÁfiÏÔ˘˜ ÛÙÔ ÕÈÓ
∆˙·ÏÔ‡Ù (¶ËÁ‹ ÙÔ˘ °ÔÏÈ¿ı, ‚fiÚÂÈ· ÙˆÓ
πÂÚÔÛÔχ̈Ó) Î·È ÙÔ˘˜ ·Ó·Áο˙Ô˘Ó Ó·
ÛÙ·Ì·Ù‹ÛÔ˘Ó ÙË ı˘ÂÏÏÒ‰Ë ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÙÔ˘˜.
1261 ∂ÌÔÚÈ΋ Û˘Óı‹ÎË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ Î·È ÙÔ
µ˘˙¿ÓÙÈÔ ÁÈ· ÙË ÌÂÙ·ÊÔÚ¿ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÛÎÏ¿‚ˆÓ
·fi ÙË ª·‡ÚË £¿Ï·ÛÛ· ÛÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙˆÓ
ª·ÌÂÏԇΈÓ.
1261-1320 ∏ ÛÂÏÙ˙Ô˘ÎÈ΋ ªÈÎÚ¿ ∞Û›· ‰È·ÌÂÏ›˙ÂÙ·È ÛÂ
·˘ÙfiÓÔÌ· ÂÌÈÚ¿Ù· Î·È ÍÂʇÁÂÈ ·fi ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ÙˆÓ
MÔÁÁfiÏˆÓ πϯ¿Ó:
¶ÚÈÁÎÈ¿Ù· Á·˙‹‰ˆÓ ÛÙËÓ ∫·Ú›· (MÂÓÙÂÛ¤-ª¤Ë,
1261), ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ∫·Ú·Ì¿Ó (§¿Ú·Ó‰·) ÛÙËÓ
ÎÂÓÙÚÈ΋ Î·È ÓfiÙÈ· ªÈÎÚ¿ ∞Û›· (∆Ô‡ÚÎÔÈ ÙÔ˘
∫·Ú·Ì¿Ó, ·fi ÙË ‰ÂηÂÙ›· ÙÔ˘ ÂÍ‹ÓÙ·), ÛÙËÓ
ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ KÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜ Î·È ÙÔ˘ ¡ÙÂÓÈ˙Ï› (∆Ô‡ÚÎÔÈ
°ÎÂÚÌÈÁÈ¿Ó, Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ 13Ô˘ ·ÈÒÓ·), ÛÙË µÈı˘Ó›·
(OÛÌ¿Ó, 1281), ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ A˚ÓÙ›Ó (∆Ú¿ÏÏÂȘ-
∞˚‰›ÓÈÔ) Î·È ÙÔ˘ ª›ÚÁΠ(¶˘ÚÁ›ÔÓ) ÛÙËÓ ‰ȿ‰·
ÙÔ˘ MÂÓÙÂÚ¤˜ (ª·›·Ó‰ÚÔ˜) (∆Ô‡ÚÎÔÈ ÙÔ˘ A˚ÓÙ›Ó,
1308), ÛÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ Ù˘ M¿ÓÈÛ· (ª·ÁÓËÛ›·) ÛÙËÓ
‰ȿ‰· ÙÔ˘ °ÎÂÓÙ›˙ (ŒÚÌÔ˜) (™·ÚÔ˘¯¿Ó-ª¤Ë,
1313), ÛÙË ª˘Û›· (∆Ô‡ÚÎÔÈ ÙÔ˘ K·Ú¿ÛÈ).
1265-71 √È ÂÈı¤ÛÂȘ ÙˆÓ ª·ÌÂÏÔ‡ÎˆÓ Î·Ù¿ ÙˆÓ
ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚˆÓ ı¤ÙÔ˘Ó Ù¤ÏÔ˜ ÛÙȘ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ˜
ÊÚ·ÁÎÈΤ˜ ÎÙ‹ÛÂȘ ÛÙËÓ ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË Î·È ÙË ™˘Ú›·.
1265-82 ªÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ MÔÁÁfiÏÔ˘ ÃÈÔ‡ÏÂÁÎÈÔ˘, Ô ÁÈÔ˜
ÙÔ˘ AÌ¿Î· ȉڇÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ πϯ¿Ó ÛÙÔ πÚ¿Ó.
¶fiÏÂÌÔÈ Ì ÙË ÃÚ˘Û‹ √Ú‰‹ Î·È ÙÔ˘˜ ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔ˘˜.
1267-80 √ ªfiÓÁΠTÂÌÔ‡Ú, ÌÂÙ¿ ÙÔÓ ªÔ‡ÛÏÈÌ ª¤ÚΠͷӿ
Ô·‰fi˜ ÙÔ˘ Û·Ì·ÓÈÛÌÔ‡ Ù˘ Ê˘Ï‹˜, Á›ÓÂÙ·È Ã¿ÓÔ˜
Ù˘ ÃÚ˘Û‹˜ √Ú‰‹˜.
1268 ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔÈ ˘fi ÙÔÓ ª·˚Ì¿Ú˜ ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó
Î·È ÏÂËÏ·ÙÔ‡Ó ÙËÓ ∞ÓÙÈfi¯ÂÈ·.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
261
1269 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ·Ó‰·ÏÔ˘ÛÈ·ÓÔ‡ ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘ Î·È ÛÔ‡ÊÈ
IÌÓ ™·Ì‘›Ó.
1269-1465 ∏ ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ ª·ÚÈÓȉÒÓ (ÓfiÙÈ· ÙÔ˘ ÕÙÏ·ÓÙ·
·fi ÙÔ 1169, ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ºÂ˜ ·fi ÙÔ 1248) ·ˆı›
ÙÔ˘˜ ∞ÏÌÔ¯¿‰Â˜ ·fi ÙÔ ª·ÚfiÎÔ (1470-1549 ÎÏ¿‰Ô˜
ÙˆÓ √˘·ÙÙ·ÛȉÒÓ).
1270 ™Ù·˘ÚÔÊÔÚ›· ÙÔ˘ §Ô˘‰Ô‚›ÎÔ˘ £′ Ì ÙÔ˘˜ Á¿ÏÏÔ˘˜
ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ∆‡Óȉ·. ∂›ıÂÛË ÛÙËÓ
∫·Ú¯Ë‰fiÓ·, ·ÏÏ¿ ÌÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ §Ô˘‰Ô‚›ÎÔ˘
Û˘Óı‹ÎË Î·È ·Ô¯ÒÚËÛË.
1270-72 ™Ù·˘ÚÔÊÔÚ›· ÙÔ˘ E‰Ô˘¿Ú‰Ô˘ Ù˘ ∞ÁÁÏ›·˜ ÂÓ¿ÓÙÈ·
ÛÙËÓ ∆˘ÓËÛ›· Î·È ÙËÓ ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË.
1271 √ ª·˚Ì¿Ú˜ ÔÏÈÔÚΛ Î·È Î˘ÚȇÂÈ ÙÔ ÊÚÔ‡ÚÈÔ
ÙˆÓ πˆ·ÓÓÈÙÒÓ KÚ·Î ÓÙ ™Â‚·ÏȤ.
1273 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÛÔ‡ÊÈ ∆˙·Ï·Ï·ÓÙÓÙ›Ó ƒÔ˘Ì› ÛÙËÓ
KfiÓÈ· (πÎfiÓÈÔ), Û˘ÁÁڷʤ· Ì˘ÛÙÈÎÈÛÙÈÎÒÓ
‰È‰·ÎÙÈÎÒÓ ÔÈËÌ¿ÙˆÓ Û ÂÚÛÈ΋ ÁÏÒÛÛ·. ∆Ô
Ù¿ÁÌ· ÙˆÓ Ì‚Ï‚‹‰ˆÓ (Ù¿ÁÌ· ÙˆÓ «√Ú¯Ô‡ÌÂÓˆÓ
‰ÂÚ‚›ÛˉˆÓ») ȉڇıËΠۇÌʈӷ Ì ÙË ‰È‰·Ûηϛ·
ÙÔ˘.
1274 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ·Ó‰·ÏÔ˘ÛÈ·ÓÔ‡ ÔÈËÙ‹ Î·È ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡
IÌÓ ™·‘›ÓÙ.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¡·ÛÈÚ·ÓÙÓÙ›Ó ·Ù-∆Ô‡ÛÈ, ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘,
ÛÈ›ÙË ıÂÔÏfiÁÔ˘ Î·È ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡ ·ÛÙÚÔÓfiÌÔ˘.
¶ÚfiÛÊÂÚ ÙȘ ˘ËÚÂۛ˜ ÙÔ˘ ·Ú¯Èο ÛÙÔ˘˜
∞ÛÛ·Û›ÓÔ˘˜ ηÈ, ÌÂÙ¿ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘˜ (1256), ÛÙÔ˘˜
ªÔÁÁfiÏÔ˘˜.
1277 √ Ì·ÌÂÏÔ‡ÎÔ˜ ª·˚Ì¿Ú˜ ηٷʤÚÓÂÈ Ï‹ÁÌ· ÛÂ
¤Ó· ÛÂÏÙ˙Ô˘ÎÈÎÔ-ÌÔÁÁÔÏÈÎfi ÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì· ÛÙË ªÈÎÚ¿
∞Û›· (EÏÌÈÛÙ¿Ó)Ø Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ∫·ÈÛ¿ÚÂÈ·˜
(∫··‰ÔΛ·).
1280-90 √ ∫·Ï·‚Ô‡Ó ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ÙˆÓ ª·ÌÂÏԇΈÓ:
ÔÏÔÎÏËÚÒÓÂÈ ÙËÓ ÂΉ›ˆÍË ÙˆÓ ºÚ¿ÁÎˆÓ ·fi ÙË
™˘Ú›·.
1281 √È ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔÈ ˘fi ÙÔÓ ∫·Ï·‚Ô‡Ó ˘ÂÚ·Û›˙ÔÓÙ·È
ÛÙÔ ÃÈ̘ ÙË ™˘Ú›· ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ ªÔÁÁfiÏÔ˘˜.
1281-1326 √ OÛÌ¿Ó ∞′ ÈÌÓ ŒÚÙÔÁÚÔ˘Ï (√ÛÌ¿Ó °·˙‹) ȉڇÂÈ
ÙÔ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÚÈÁÎÈ¿ÙÔ ÛÙË µÈı˘Ó›·.
1282 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ IÌÓ Ã·ÏÏÈοÓ, Û˘ÁÁڷʤ· ÂÓfi˜
‚ÈÔÁÚ·ÊÈÎÔ‡ ÏÂÍÈÎÔ‡ ÛËÌ·ÓÙÈÎÒÓ ·Ó‰ÚÒÓ Ù˘
ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ÈÛÙÔÚ›·˜ Î·È ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ (1274).
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
262
1284-91 √ πϯ¿Ó AÚÁÎÔ‡Ó, ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ AÌ¿Î·, ÚÔÛ·ı› Ó·
ÂÈ‚¿ÏÂÈ ÙÔÓ µÔ˘‰ÈÛÌfi ÛÙÔ πÚ¿Ó. ¶Âı·›ÓÂÈ Î·Ù¿ ÙË
‰È¿ÚÎÂÈ· ÌÈ·˜ Ï·˚΋˜ Â·Ó¿ÛÙ·Û˘.
1286 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ 牋 ·Ï-ª·˚ÓÙ¿Ô˘È ·fi ÙÔ ™›Ú·˙ Ô
ÔÔ›Ô˜ Û˘Ó¤ÁÚ·„ ÌÈ· ÔÏ˘‰È·‚·Ṳ̂ÓË
«ÔÚıfi‰ÔÍË» ÂÂÍÂÚÁ·Û›· ÙÔ˘ ÎÔÚ·ÓÈÎÔ‡
Û¯ÔÏÈ·ÛÌÔ‡ ÙÔ˘ ·˙-∑·Ì¿¯Û·ÚÈ (¤ı·Ó ÙÔ 1144).
1289 √È ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔÈ ·ÔÛÔ‡Ó ÙËÓ ∆Ú›ÔÏË ·fi ÙÔ˘˜
ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÛÔ‡ÊÈ IÚ¿ÎÈ, ÔÈËÙ‹ Ù˘ Ì˘ÛÙÈÎÈÛÙÈ΋˜
¤ÎÛÙ·Û˘, Ô ÔÔ›Ô˜ ÂËÚ¿ÛÙËΠ·fi ÙÔÓ IÌÓ ·Ï-
ÕÚ·ÌÈ.
1290 √ ∫·Ï·‚Ô‡Ó Âı·›ÓÂÈ Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÛÙËÓ
∞Îfi Î·È ÙÔÓ ‰È·‰¤¯ÂÙ·È Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ·Ï-ÕÛÚ·Ê Ã·Ï›Ï
(1290-94).
1290-1320 √È ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔÈ Ã¿ÏÙ˙È ÙÔ˘ ¢Âϯ›. √ TÔ˘ÁÏÔ‡Î-™·¯
Î·È ÔÈ ÚÒÙÔÈ ÙÔ˘ ·fiÁÔÓÔÈ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÙÔ˘˜
‰È·‰¤¯ÔÓÙ·È ÛÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 1320-51, ‰ÈÂÚ‡ÓÔ˘Ó ÙËÓ
΢ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ·Ó¿ÙÔ˘ ÙÔ˘ ¢Âϯ› ÛÙÔ
ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ ÙÌ‹Ì· Ù˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜ Î·È ‚fiÚÂÈ·˜ πÓ‰›·˜.
1291 ∏ ∞Îfi, Ë ÙÂÏÂ˘Ù·›· Â˘Úˆ·˚΋ ‚¿ÛË ÛÙËÓ
¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË, Â·Ó·ÎÙ¿Ù·È ·fi ÙÔ˘˜ ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔ˘˜
˘fi ÙÔÓ Ã·Ï›Ï. ∆¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏ›Ԣ ÙˆÓ
πÂÚÔÛÔÏ‡ÌˆÓ Î·È ÙˆÓ ÏÔÈÒÓ ÊÚ·ÁÎÈÎÒÓ ÎÙ‹ÛˆÓ
ÛÙË ™˘Ú›·.
1292 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¶¤ÚÛË ÔÈËÙ‹ ™·‘ÓÙ› ·fi ÙÔ ™›Ú·˙,
‰ÂÍÈÔÙ¤¯ÓË Ù˘ Ï˘ÚÈ΋˜ Î·È ËıÈÎÔ-‰È‰·ÎÙÈ΋˜
Ô›ËÛ˘ Î·È ¤ÌÌÂÙÚ˘ Úfi˙·˜.
1293 ¢ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘ Ã·Ï›Ï Î·È ‰È·Ì¿¯Ë ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜
ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔ˘˜ ÁÈ· ÙË ‰È·‰Ô¯‹ ÙÔ˘ ıÚfiÓÔ˘. ¢È¿‰Ô¯Ô˜
Ô ·Ó-¡¿ÛÈÚ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ, ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ∫·Ï·‚Ô‡Ó
(΢‚¤ÚÓËÛ 1294-95, 1299-1309, 1309-40).
1294 ∏ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÙˆÓ πϯ¿Ó Ó· ÂÈÛ·Á¿ÁÔ˘Ó ¯¿ÚÙÈÓÔ
¯Ú‹Ì· Ô‰ËÁ› ÛÙË ‰È¿Ï˘ÛË Ù˘ ÈÚ·ÓÈ΋˜ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜.
1295-1304 √ °Î¿˙·Ó, ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ AÚÁÎÔ‡Ó, ÙÔ 1295 Á›ÓÂÙ·È
ÛÔ˘Ó›Ù˘ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˜ Î·È ÔÈ πϯ¿Ó Á›ÓÔÓÙ·È Ë
ÂıÓÈ΋ ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙÔ˘ πÚ¿Ó. ∞Ó·Û˘ÁÎÚfiÙËÛË Î·È
Ó¤· ¿ÓÔ‰Ô˜ Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ˙ˆ‹˜.
ªÂÙ·ÚÚ˘ıÌÈÛÙÈÎfi ÚfiÁÚ·ÌÌ· ÙÔ˘ ˘Ô˘ÚÁÔ‡ ÙÔ˘,
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
263
ÁÈ·ÙÚÔ‡ Î·È ÈÛÙÔÚÈÔÁÚ¿ÊÔ˘ ƒ·ÛÈÓÙ·ÓÙÓÙ›Ó
º·ÓÙÏ·ÏÏ¿¯ (1247-1318).
1296-1316 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ AÏ·’·ÓÙÓÙ›Ó ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÙÔ˘ ¢Âϯ›
ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙÔ ‰˘ÙÈÎfi Î·È ÓfiÙÈÔ ¡ÙÂοÓ.
1298 ∏ ·Ó·‰È·ÓÔÌ‹ ÙˆÓ ·ÈÁ˘ÙÈ·ÎÒÓ ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ
ÙÈÌ·Ú›ˆÓ ÚÔ˜ fiÊÂÏÔ˜ ÙˆÓ ‚·ÛÈÏÈÎÒÓ ÎÙËÌ¿ÙˆÓ
Ó·˘·Á› ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ·ÓÙ›ÛÙ·Û˘ ÙˆÓ ª·ÌÂÏԇΈÓØ
ÙÔ 1299 ‰ÔÏÔÊÔÓÂ›Ù·È Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ §·Ù˙›Ó (1297-99).
1299 ªÔÁÁÔÏÈ΋ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ Î·È ÚÔÛˆÚÈÓ‹ ηٿÏË„Ë Ù˘
™˘Ú›·˜.
1301 √ √ÛÌ¿Ó ÔÏÈÔÚΛ ÙËÓ π˙ӛΠ(¡›Î·È·) Î·È ÓÈο ¤Ó·
‚˘˙·ÓÙÈÓfi ÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì· ÛÙÔ µ·Ê·›ÔÓ. ∞˘Í¿ÓÔ˘Ó ÔÈ
ÔÌ¿‰Â˜ ÙˆÓ TÔ‡ÚÎˆÓ ÔÏÂÌÈÛÙÒÓ Ù˘ ›ÛÙ˘ Á‡Úˆ
·fi ÙÔÓ OÛÌ¿Ó ÛÙȘ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈΤ˜ ·Ú¿ÎÙȘ
ÂÚÈÔ¯¤˜ Ù˘ ı¿Ï·ÛÛ·˜ ÙÔ˘ ª·ÚÌ·Ú¿. OÈ
√ÛÌ·ÓÏ‹‰Â˜ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ·ÂÈÏ‹ ÁÈ· ÙÔ µ˘˙¿ÓÙÈÔ Î·È
ÁÈ· ÙË ÌÔÁÁÔÏÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·.
√ Û½¯Ë˜ ™·ÊÈÁÈ·ÓÙÓÙ›Ó È‰Ú‡ÂÈ ÛÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó ÙÔ
‰ÂÚ‚ÈÛÈÎfi Ù¿ÁÌ· ÙˆÓ ™·Ê·‚ȉÒÓ.
1303 ∏ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ÌÔÁÁÔÏÈ΋ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÛÙË ™˘Ú›·
·ÔÎÚÔ‡ÂÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔ˘˜.
1304-16 √ πϯ¿Ó √ÏÙ˙¤ÈÙÔ˘, ·‰ÂÚÊfi˜ ÙÔ˘ °Î¿˙·Ó. ÃÙ›˙ÂÈ ÙÔ
1307 ÙË Ó¤· ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ™Ô˘ÏÙ·Ó›ÁÈ·. ∆Ô 1310
Á›ÓÂÙ·È ÛÈ›Ù˘.
1308 √È ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÙÔ˘ A˚ÓÙ›Ó Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙÔ ª›ÚÁÎÂ
(¶˘ÚÁ›ÔÓ)Ø Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ªÈÎÚ¿ ∞Û›· ̤¯ÚÈ
ÙËÓ π˙Ì›Ú (™Ì‡ÚÓË).
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ÛÂÏÙ˙Ô‡ÎÔ˘ ª·Û‘Ô‡ÓÙ °′.
1310 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¯·Ó·Ê›ÙË ÓÔÌÈÎÔ‡ Î·È ıÂÔÏfiÁÔ˘ ·Ó-
¡¿Û·ÊÈ.
1311 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ∫Ô˘ÙÌ·ÓÙÓÙ›Ó ™ÈÚ¿˙È, ·ÛÙÚÔÓfiÌÔ˘
Î·È Û˘ÓÂÚÁ¿ÙË ÙÔ˘ ¡·ÛÈÚ·ÓÙÓÙ›Ó ∆Ô‡ÛÈ.
∞Ó·ıÂÒÚËÛË ÙÔ˘ ÙÔÏÂÌ·˚ÎÔ‡ ÌÔÓÙ¤ÏÔ˘ ÁÈ· ÙÔ˘˜
Ï·Ó‹Ù˜.
1312 √ √˘·ÛÛ¿Ê Á›ÓÂÙ·È ÈÛÙÔÚÈÎfi˜ Ù˘ ·˘Ï‹˜ ÙÔ˘
MÔÁÁfiÏÔ˘ √ÏÙ˙¤ÈÙÔ˘ ÛÙË ™Ô˘ÏÙ·Ó›ÁÈ·.
1313 O ™·ÚÔ˘¯¿Ó-ª¤Ë ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙË M¿ÓÈÛ·
(ª·ÁÓËÛ›·). ∞ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ ÚÈÁÎÈ¿ÙÔ ÛÙËÓ ‰ȿ‰·
ÙÔ˘ °ÎÂÓÙ›˙.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
264
1313-41 O √˙Ì¤ÁÎ, ÿÓÔ˜ Ù˘ ÃÚ˘Û‹˜ √Ú‰‹˜, ·Û¿˙ÂÙ·È ÙÔ
πÛÏ¿Ì. ∂Í¿ψÛË ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÛÙËÓ
ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ™·Ú¿È.
1315 (1316;) √ ÈÂÚ·fiÛÙÔÏÔ˜ ƒ·˚ÌÔ‡Ó‰Ô˘˜ §Ô‡ÏÏÔ˘˜
ÏÈıÔ‚ÔÏÂ›Ù·È Ì¤¯ÚÈ ı·Ó¿ÙÔ˘ ÛÙÔ ªÔ˘˙› (ªÈÙ˙¿ÁÈ·
/ ∞ÏÁÂÚ›·).
1315 ¡¤· ηٷÁÚ·Ê‹ Î·È Î·Ù·ÓÔÌ‹ ÙˆÓ ·ÈÁ˘ÙÈ·ÎÒÓ
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ ÙÈÌ·Ú›ˆÓ (ÈÎÙ¿) ·fi ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ ·Ó-
¡¿ÛÈÚ: ‰È‡ڢÓÛË ÙˆÓ ‚·ÛÈÏÈÎÒÓ ÎÙËÌ¿ÙˆÓ,
·Ô‰˘Ó¿ÌˆÛË ÙˆÓ ª·ÌÂÏԇΈÓ.
1316-35 √ πϯ¿Ó ∞ÌÔ‡ ™·‘›ÓÙ, Ô·‰fi˜ ÎÈ ·˘Ùfi˜ ÙÔ˘
ÛÔ˘ÓÈÙÈÎÔ‡ πÛÏ¿Ì.
1318 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ƒ·ÛÈÓÙ·ÓÙÓÙ›Ó, ‚Â˙›ÚË ÙÔ˘ MÔÁÁfiÏÔ˘
°Î¿˙·Ó. ™ÙËÓ ·ÁÎfiÛÌÈ· ÈÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ‰›ÓÂÈ ÌÈ·
Û˘ÓÔÏÈ΋ ÂÈÎfiÓ· ÙˆÓ ÈÛÏ·ÌÈÎÒÓ ÎÚ·ÙÒÓ, Ù˘
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈ΋˜ ¢‡Û˘, Ù˘ πÓ‰›·˜ Î·È Ù˘ ∫›Ó·˜, ηıÒ˜
Î·È ÙÔ˘ πÔ˘‰·˚ÛÌÔ‡.
1320-25 √ °ÎÈÁÈ¿Ù-·ÓÙ-ÓÙ›Ó ∆Ô˘ÁÏÔ‡Î-™·¯, ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ÙÔ˘
¢Âϯ›, ·ÔηıÈÛÙ¿ ÙËÓ ÈÛÏ·ÌÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙÔ
¡ÙÂοÓ.
1320 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ °ÈÔ˘ÓÔ‡˜ ∂ÌÚ¤, TÔ‡ÚÎÔ˘ ÛÔ‡ÊÈ Î·È
Ï·˚ÎÔ‡ ÔÈËÙ‹.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ·ÛÙÚÔÓfiÌÔ˘ Î·È ÔÙÈÎÔ‡ ∫·Ì·Ï·ÓÙÓÙ›Ó
·Ï-º¿ÚÈÛÈ, Ì·ıËÙ‹ ÙÔ˘ ∫Ô˘ÙÌ·ÓÙÓÙ›Ó ™ÈÚ¿˙È (1236-
1311).
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¡È˙·Ú›, ÛÈ›ÙË ÂÚÈËÁËÙ‹ Î·È ÔÈËÙ‹
·ÓËÁ˘ÚÈÎÒÓ ÏfiÁˆÓ.
1323 ∂ÈÚ‹ÓË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜
πϯ¿Ó.
1325 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ıÂÔÏfiÁÔ˘ Î·È ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘ ·Ï-∞ÏÏ¿Ì·
·Ï-ÛÏÏÈ, Ì·ıËÙ‹ ÙÔ˘ ∆Ô‡ÛÈ, Ô ÔÔ›Ô˜
Û˘ÛÙËÌ·ÙÔÔ›ËÛ ÙÔ ÛÈÈÙÈÎfi ‰fiÁÌ· Û¯ÂÙÈο Ì ÙÔÓ
ÈÌ¿ÌË.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ AÌ›Ú-È ÃÔ˘ÛÚ¿Ô˘ ·fi ÙÔ ¢Âϯ›, È‰Ú˘Ù‹
Ù˘ ÈÓ‰Ô-ÂÚÛÈ΋˜ Ô›ËÛ˘.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ NÈ˙·Ì·ÓÙÓÙ›Ó ∞Ô˘Ï›ÁÈ· ·fi ÙÔ ¢Âϯ›,
IÓ‰Ô-ÈÚ·ÓÔ‡ ÛÔ‡ÊÈ Î·È ‚·ÛÈÎÔ‡ È‰Ú˘Ù‹ Ù˘ ÙÛÈÛÙ›ÁÈ·,
ÙÔ˘ ÈÔ ‰È·‰Â‰Ô̤ÓÔ˘ ÛÔ˘ÊÈÎÔ‡ Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÛÙËÓ
πÓ‰›·.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
265
1325-51 √ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ∆Ô˘ÁÏԇΠÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ÙÔ˘ ¢Âϯ›: Ù·
ÔÈÎÔÓÔÌÈο Î·È ÔÏÈÙÈο ÂÈÚ¿Ì·Ù· ηıÒ˜ Î·È ÔÈ
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÔ› Ù˘¯Ô‰ÈˆÎÙÈÛÌÔ› Ô‰ËÁÔ‡Ó ÛÙËÓ
·Ô‰˘Ó¿ÌˆÛË Ù˘ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜ ÛÙÔ ¡ÙÂοÓ.
1325-53 √ ÂÚÈËÁËÙ‹˜ πÌÓ ª·ÙÙÔ‡Ù· ·fi ÙËÓ ∆·ÁÁ¤ÚË
ÂÈÛΤÙÂÙ·È ÙËÓ ∂ÁÁ‡˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹, ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ηÈ
ÎÂÓÙÚÈ΋ ∞ÊÚÈ΋, ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Î·È ÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜
Ù˘ ÃÚ˘Û‹˜ √Ú‰‹˜, ÙËÓ ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹, ÙËÓ πÓ‰›·, ÙË
ÓÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∞Û›· Î·È ÙËÓ ∫›Ó·.
1326 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ OÛÌ¿Ó ÌÂÙ¿ ·fi ÙËÓ ¿ÏˆÛË Ù˘
¶ÚÔ‡Û·˜ ·fi ÙÔ ÁÈÔ ÙÔ˘ OÚ¯¿Ó. O ‰È¿‰Ô¯fi˜ ÙÔ˘
OÚ¯¿Ó (1326-61) ÔÚÁ·ÓÒÓÂÈ ÙÔ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi
ÚÈÁÎÈ¿ÙÔ Á‡Úˆ ·fi ÙËÓ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ¶ÚÔ‡Û· ÛÂ
ÎÚ¿ÙÔ˜ Î·È ÍÂÎÈÓ¿ÂÈ ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ Â¤ÎÙ·ÛË ÛÙËÓ
∂˘ÚÒË (1354).
1326-34 O ÙÛ·Á·Ù·˝‰Ë˜ T·ÚÌ·ÛÈÚ›Ó ÚÔÛ¯ˆÚ› ÛÙÔ
ÛÔ˘ÓÈÙÈÎfi πÛÏ¿Ì. ¢È¿‰ÔÛË ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì ÛÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋
∞Û›·. ™ÙË ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ÂÚ›Ô‰Ô (1334-60) Ë ÎÂÓÙÚÈ΋
∞Û›· ¯ˆÚ›˙ÂÙ·È Û ¤Ó· ‰˘ÙÈÎfi ÌÈÛfi (ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹)
Ì ̛· ΢ڛˆ˜ ÊÂÔ˘‰·ÏÈ΋ ‰ÔÌ‹ Û ÈÛÏ·ÌÈ΋ ‚¿ÛË
Î·È ¤Ó· ·Ó·ÙÔÏÈÎfi ÙÌ‹Ì· ˘fi ÌÔÓ·Ú¯È΋ ËÁÂÛ›· ηÈ
ÌÈÎÚ‹ ÂÈÚÚÔ‹ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì.
1328 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ IÌÓ ∆·˚Ì›ÁÈ·, ¯·ÓÌ·Ï›ÙË ÓÔÌÈÎÔ‡ ηÈ
ıÂÔÏfiÁÔ˘, ‚·ÛÈÎÔ‡ ıˆÚËÙÈÎÔ‡ ÙÔ‡ ÛÙËÚÈ˙fiÌÂÓÔ˘
ÛÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË ÔÚıfi‰ÔÍÔ˘ πÛÏ¿Ì.
1331 √ OÚ¯¿Ó ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙË ¡›Î·È· (I˙Ó›Î) ηÈ
ÂÂÎÙ›ÓÂÈ ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘ ̤¯ÚÈ ÙÔ ™ÎÔ‡Ù·ÚÈ
ÎÔÓÙ¿ ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË.
1332-45 ∂ÎÛÙÚ·Ù›˜ ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ ÙÔ˘ A˚ÓÙ›Ó ÛÙ· µ·ÏοÓÈ·
˘fi ÙÔÓ √˘ÌÔ‡Ú-ª¤Ë.
1333-40 ∏ Ì·ÚÔÎÈÓ‹ ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ ª·ÚÈÓȉÒÓ ÛÙËÓ
πÛ·Ó›·. ¶ÚÔÛˆÚÈÓ‹ ηÙÔ¯‹ Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ µÔÚ›Ԣ
∞ÊÚÈ΋˜ (1347-49).
1333-54 √ Ó·ÛÚ›‰Ë˜ °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê ∞′. ∏ ·Ó¤ÁÂÚÛË Ù˘ AÏ¿ÌÚ·
ÛÙË °Ú·Ó¿‰· ÔÏÔÎÏËÚÒÓÂÙ·È ·fi ÙÔ ÁÈÔ ÙÔ˘
ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ∂′(1354-91).
1335 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ πϯ¿Ó ∞ÌÔ‡ ™·‘›ÓÙ. ¢È¿Ï˘ÛË ÙÔ˘
ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÙˆÓ πϯ¿Ó ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙˆÓ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌÒÓ ÙˆÓ
ÙÔÈÎÒÓ ‰˘Ó·ÛÙÂÈÒÓ (1335-53).
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
266
1336-1412 ™ÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ËÁÂÌÔÓ›· ÙˆÓ MÔÁÁfiÏˆÓ ∆˙·Ï·ÁÈÚȉÒÓ
ÛÙÔ πÚ¿Î Î·È ÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó. ™˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ Ì ÙÔÓ
Ô›ÎÔ ÙˆÓ ªÔ˘˙·ÊÊ·ÚȉÒÓ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 1393 ÛÙÔ º·Ú˜
Î·È ÛÙÔ ÂÚÛÈÎfi πÚ¿Î.
1336-1576 √È ‚·ÛÈÏ›˜ Ù˘ µÂÁÁ¿Ï˘ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔÈ. ŒÓ· ÌÂÁ¿ÏÔ
ÙÌ‹Ì· Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ µÂÁÁ¿Ï˘ ÚÔÛËÏ˘Ù›˙ÂÙ·È ÛÙÔ
πÛÏ¿Ì.
1337 ¶ÚÒÙË ·ÔÙ˘¯Ë̤ÓË ·fiÂÈÚ· ·fi‚·Û˘ ÙˆÓ
√ıˆÌ·ÓÒÓ ÛÙË £Ú¿ÎË.
1337-81 ∏ ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ ™·ÚÌ·ÓÙ¿Ú —¤Ó· ‰ËÌÔÊÈϤ˜
ÛÈÈÙÈÎfi ΛÓËÌ·— Ù¿ÛÛÂÙ·È ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›·
Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÙˆÓ KÔ˘ÚÙ ·fi ÙÔ ÃÂÚ¿Ù ÙÔ˘ ‰˘ÙÈÎÔ‡
ÃÔÚ·Û¿ÓØ ÙÂÏÈο Î·È ÔÈ ‰‡Ô ÂÍÔÏÔıÚ‡ÔÓÙ·È ·fi
ÙÔÓ TÈÌÔ‡Ú.
1340 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ Ì·ÌÂÏÔ‡ÎÔ˘ ·Ï-ª¿ÏÈÎ ·Ó-¡¿ÛÈÚ
ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ.
1341 √ ∆˙¿ÓÈ-ªÂÁÎ, ÿÓÔ˜ Ù˘ ÃÚ˘Û‹˜ √Ú‰‹˜,
·ÓÙÈÌÂÙˆ›˙ÂÈ ÙË ‰È¿Ï˘ÛË ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÙˆÓ πϯ¿Ó ÛÙÔ
πÚ¿Ó. ª¿Ù·ÈË ÚÔÛ¿ıÂÈ· Ó· ÚÔÛ·ÚÙ‹ÛÂÈ ÙÔ
∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó ÛÙË ÃÚ˘Û‹ √Ú‰‹.
1345 √È √ıˆÌ·ÓÔ› ÚÔÛ·ÚÙÔ‡Ó ÙÔ ÚÈÁÎÈ¿ÙÔ ÙÔ˘
∫·Ú¿ÛÈ ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ·ÎÙ‹.
1346 √ OÚ¯¿Ó ·ÓÙÚ‡ÂÙ·È ÙË £ÂÔ‰ÒÚ·, ÎfiÚË ÙÔ˘
‚˘˙·ÓÙÈÓÔ‡ ÌÓËÛÙ‹Ú· ÙÔ˘ ıÚfiÓÔ˘ πˆ¿ÓÓË ™∆′
∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓÔ‡.
1347-50 ∂ȉËÌ›· ·ÓÒÏ˘ Û ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔ ÌÂÛÔÁÂÈ·Îfi
¯ÒÚÔ (∂˘ÚÒË, µfiÚÂÈ· ∞ÊÚÈ΋, ∂ÁÁ‡˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹).
1347-58 √ AÏ·’·ÓÙÓÙ›Ó Ã¿Û·Ó ª¿¯Ì·Ó-™·¯ ȉڇÂÈ ÙÔ
‚·Û›ÏÂÈÔ ÙˆÓ ª·¯Ì·ÓȉÒÓ Ù˘ M·ÓÙÔ‡Ú· (‚fiÚÂÈÔ
¡ÙÂοÓ) Ô˘ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 1527 ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ
·fi ÙÔ ¢Âϯ›. ª¿¯Â˜ ÙˆÓ ª·¯Ì·ÓȉÒÓ (1347-1527)
ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ ÈÓ‰Ô˘ÈÛÙ¤˜ ‚·ÛÈÏ›˜ Ù˘ ÓfiÙÈ·˜ πÓ‰›·˜.
1348 ◊ÙÙ· ÙÔ˘ Ì·ÚÈÓ›‰Ë ∞ÌÔ‡ Ï-Ã¿Û·Ó (1331-51) ÛÙÔ
K·˚ÚÔ˘¿Ó ÂÓ¿ÓÙÈ· Û ̛· Û˘ÓÔÌÔÛÔÓ‰›· ·Ú·‚ÈÎÒÓ
Ê˘ÏÒÓ µÂ‰Ô˘›ÓˆÓ.
1351-1413 ∏ ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ ∆Ô˘ÁÏÔ˘ÎȉÒÓ ÙÔ˘ ¢Âϯ›
ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÛÙË ‚fiÚÂÈ· πÓ‰›· (ÙËÓ ‰È·‰¤¯ÔÓÙ·È ÔÈ
™¿ÈÁÈÓÙ [1414-51] Î·È ÔÈ §fiÓÙÈ [1451-1526]). ∂ͤÏÈÍË
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
267
ÂıÓÈÎÒÓ ÌÔÚÊÒÓ ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì ˘fi ÙȘ ‰È¿ÊÔÚ˜ ÈÓ‰ÈΤ˜
‰˘Ó·ÛÙ›˜.
1352 (1361;) £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÃÔ˘¿Ù˙Ô˘, ·˘ÏÈÎÔ‡ ÔÈËÙ‹ ÙˆÓ
ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ πϯ¿Ó, ÙˆÓ ªÔ˘˙·ÊÊ·ÚȉÒÓ Î·È ÙˆÓ
∆˙·Ï·ÁÈÚȉÒÓ.
1353 O ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ¶·Û¿, ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ OÚ¯¿Ó, Ì ÔıˆÌ·ÓÈο
ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÈ ÙÔÓ πˆ¿ÓÓË
∫·ÓÙ·ÎÔ˘˙ËÓfi ÛÙËÓ ∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏË.
1354 ™˘Ìʈӛ· ÌÂٷ͇ √ıˆÌ·ÓÒÓ Î·È °ÂÓÔ‚¤˙ˆÓ.
1354-57 ∞Ú¯‹ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ÂÈÛ‚ÔÏ‹˜ ÛÙ· µ·ÏοÓÈ· ˘fi ÙÔÓ
™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ¶·Û¿. K·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ∫·ÏÏ›ÔÏ˘ (1354).
1359-61 √È √ıˆÌ·ÓÔ› ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙË £Ú¿ÎË.
·fi ÙÔ 1359 •ÂÛÔ‡Ó ÂÌʇÏÈÔÈ fiÏÂÌÔÈ ÛÙË ÃÚ˘Û‹ √Ú‰‹.
1361-89 √ MÔ˘Ú¿Ù ∞′ ÔıˆÌ·Ófi˜ ËÁÂÌfiÓ·˜, ·›ÚÓÂÈ ÁÈ·
ÚÒÙË ÊÔÚ¿ ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘. √ıˆÌ·ÓÈ΋
Â¤ÎÙ·ÛË ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ªÈÎÚ¿ ∞Û›· ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ
µ˘˙¿ÓÙÈÔ, Î·È ÛÙ· µ·ÏοÓÈ· ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ
·Ú·ÎÌ¿˙Ô˘Û· ΢ÚÈ·Ú¯›· Ù˘ ™ÂÚ‚›·˜.
¢ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ °ÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ (ÁÂÓ› ÙÛÂÚ›
«Ó¤Ô˜ ÛÙÚ·Ùfi˜»), Â›ÏÂÎÙÔ ÛÒÌ· ·ÔÙÂÏÔ‡ÌÂÓÔ ·fi
ÛÎÏ¿‚Ô˘˜ ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ Ô˘ ÚÔ¤Ú¯ÔÓÙ·È ·fi ÙȘ
˘ÔÙ·Á̤Ó˜ ¯ÒÚ˜ ÙˆÓ µ·ÏηӛˆÓ (ÓÙ‚ÛÈṲ́
«·È‰ÔÌ¿˙ˆÌ·»).
1361 ∏ ÕÁ΢ڷ Á›ÓÂÙ·È ÔıˆÌ·ÓÈ΋.
1362 √ MÔ˘Ú¿Ù Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ ∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏË
(EÓÙ›ÚÓÂ) (1366-1453 ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ÚˆÙÂ‡Ô˘Û·).
1363-66 √ıˆÌ·ÓÈΤ˜ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ ÛÙË µÔ˘ÏÁ·Ú›· Î·È ÙË
£Ú¿ÎË Ì¤¯ÚÈ ÙȘ ÓfiÙȘ ·Ú˘Ê¤˜ Ù˘ ‚·ÏηÓÈ΋˜
ÔÚÔÛÂÈÚ¿˜.
1365 ™Ù·˘ÚÔÊfiÚÔÈ ˘fi ÙÔÓ ¶¤ÙÚÔ ∞′ Ù˘ ∫‡ÚÔ˘
ÏÂËÏ·ÙÔ‡Ó ÙËÓ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·.
1370-1405 √ MÔÁÁfiÏÔ˜ ËÁÂÌfiÓ·˜ TÈÌÔ‡Ú (TÂÌÔ‡Ú), ·fi ÙÔ
1360 ÂÈ‚Ï‹ıËΠÛÙËÓ ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹. ÀÔÙ¿ÛÛÂÈ ÙÔ
·Ó·ÙÔÏÈÎfi πÚ¿Ó (1379-85), ÙË ‰˘ÙÈ΋ ¶ÂÚÛ›· Î·È ÙË
ªÂÛÔÔÙ·Ì›· (1395-1400), ÙËÓ ÎÈÙÛ·ÎÈ΋ ÛÙ¤·
(1395), ÙË ‚fiÚÂÈ· πÓ‰›· (1398-99) Î·È ÙË ªÈÎÚ¿
∞Û›· (1402). ¶ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Ë ™·Ì·ÚοӉË, fiÏË ÌÂ
ÂÍ·ÈÚÂÙÈ΋ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
268
1371 √È √ıˆÌ·ÓÔ› ÓÈÎÔ‡Ó ÙÔ˘˜ ™¤Ú‚Ô˘˜ ÛÙÔ ∆ÛÂÚÓfiÌÂÓ
ÛÙÔÓ ÔÙ·Ìfi ª·Ú›ÙÛ· Î·È Î·Ù·ÎÙÔ‡Ó ÙË ÛÂÚ‚È΋
ª·Î‰ÔÓ›·.
1375 √È ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔÈ ·Ó·ÙÚ¤Ô˘Ó Ì ÙÔ˘ÚÎÈ΋
˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙÔ ·ÚÌÂÓÈÎfi ‚·Û›ÏÂÈÔ Ù˘ ∫ÈÏÈΛ·˜
(ªÈÎÚ‹ ∞ÚÌÂÓ›·). ∏ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙˆÓ
ª·ÌÂÏÔ‡ÎˆÓ ·ÔÎÙ¿ fiÏÔ Î·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ÛËÌ·Û›·
ÁÈ· ÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ·Ó¿ÌÂÛ· Û ∂˘ÚÒË Î·È πÓ‰›·.
1376-1405 √ TÔÎÙ·Ì›˜ ÂÓÒÓÂÈ ÙË ÃÚ˘Û‹ √Ú‰‹ ÁÈ· ÙÂÏÂ˘Ù·›·
ÊÔÚ¿Ø ËÙÙ¿Ù·È ‰‡Ô ÊÔÚ¤˜ ·fi ÙÔÓ TÈÌÔ‡Ú.
1378-1508 ∏ ÙÔ˘ÚÎÌÂÓÈ΋ Ê˘ÏÂÙÈ΋ Û˘ÓÔÌÔÛÔÓ‰›· ÙˆÓ ∞Î-
∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡ («ÕÛÚ· ¶Úfi‚·Ù·») ÛÙÔ ¡ÙÈÁÈ·ÚÌ¿ÎÚ
Î·È ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ªÂÙ¿ ÙËÓ ‹ÙÙ· ÙˆÓ
∫·Ú¿-∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡ (1467) Î·È ÙˆÓ ∆ÈÌÔ˘ÚȉÒÓ (1469)
Á›ÓÔÓÙ·È Î‡ÚÈÔÈ ÙÔ˘ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó Î·È Ù˘ ¶ÂÚÛ›·˜.
1379-85 √ MÔÁÁfiÏÔ˜ TÈÌÔ‡Ú ÂÚÓ¿ÂÈ ÙÔÓ flÍÔ Î·È
˘ÔÙ¿ÛÛÂÈ ÙÔ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi πÚ¿Ó (ÃÔÚ¿˙Ì, ÃÔÚ·Û¿Ó).
1380-1468 ∏ ÙÔ˘ÚÎÌÂÓÈ΋ Ê˘ÏÂÙÈ΋ ÔÌÔÛÔÓ‰›· ÙˆÓ ∫·Ú¿-
∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡ («ª·‡Ú· ¶Úfi‚·Ù·») ÛÙÔ
∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó (ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Ë ∆·˘Ú›‰·). ª¿¯Â˜
ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ ∆˙·Ï·ÁÈÚ›‰Â˜ (¿ÏˆÛË Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘
1412) Î·È Â¤ÎÙ·ÛË ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ¶ÂÚÛ›· ̤¯ÚÈ ÙËÓ
‹ÙÙ· ÙÔ˘˜ ·fi ÙÔ˘˜ AÎ-∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡ (1467).
1381-86 √È √ıˆÌ·ÓÔ› ‰È¢ڇÓÔ˘Ó Ù· ‰¿ÊË ÙÔ˘˜ ÛÙË ªÈÎÚ¿
∞Û›· (1381 ÚÔÛ¿ÚÙËÛË Ù˘ ÂÚÈÔ¯‹˜ ÙˆÓ ∆Ô‡ÚΈÓ
ÙÔ˘ °ÎÂÚÌÈÁÈ¿Ó, ÙÔ 1386 ÓÈÎÔ‡Ó ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ ÙÔ˘
∫·Ú·Ì¿Ó ÛÙËÓ KfiÓÈ·).
1382 O ToÎÙ·Ì›˜ ÂÓÒÓÂÈ ÙË §Â˘Î‹ Î·È ÙË ÃÚ˘Û‹ √Ú‰‹
ÙˆÓ ªÔÁÁfiÏˆÓ Î·È Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙË ªfiÛ¯·.
1382-99 √ ·Ï-ª¿ÏÈÎ ·˙-∑¿¯ÈÚ ª·ÚÎԇΠ(ÌÂÛÔ‚·ÛÈÏ›·
1389-90), ÚÒÙÔ˜ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ÙˆÓ TÛÂÚΤ˙ˆÓ
ª·ÌÂÏÔ‡ÎˆÓ ÙÔ˘ ªÔ‡ÚÙ˙È (̤¯ÚÈ ÙÔ 1517).
1385-86 √È ÔıˆÌ·ÓÔ› ∆Ô‡ÚÎÔÈ Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙË ™fiÊÈ· ηÈ
ÙÔ ¡È˜.
1387 √È √ıˆÌ·ÓÔ› ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË.
1388 ŒÓ·˜ Û˘Ó·ÛÈÛÌfi˜ ·fi ™¤Ú‚Ô˘˜, µfiÛÓÈÔ˘˜ ηÈ
µÔ˘ÏÁ¿ÚÔ˘˜ ηٷʤÚÓÂÈ Ï‹ÁÌ· ÛÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜
ÛÙÔ ¶ÏfiÙÛÓÈÎ.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
269
1389 ª¿¯Ë ÙÔ˘ KÔÛfi‚Ô˘ (∫ÔÛÛ˘ÊÔ¤‰ÈÔ). √È √ıˆÌ·ÓÔ›,
ÓÈÎÒÓÙ·˜ ÙÔ ÛÂÚ‚ÈÎfi ÛÙÚ·Ùfi ÙˆÓ µ·ÏηӛˆÓ,
‰ڷÈÒÓÔ˘Ó ÙȘ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ÓfiÙÈ· ÙÔ˘ ¢Ô‡Ó·‚Ë
(ƒÔ‡ÌÂÏË).
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ™·‘ÓÙ·ÓÙÓÙ›Ó ·Ù-∆·ÊÙ·˙·Ó›, ¶¤ÚÛË
ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ Î·È ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘ ÛÙËÓ ·˘Ï‹ ÙÔ˘ TÈÌÔ‡Ú.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÛÔ‡ÊÈ ª·¯·’·ÓÙÓÙ›Ó ¡·ÎÛÌ¿ÓÙ,
‰·ÛοÏÔ˘ ÙÔ˘ Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜ Ó·ÎÛÌ·ÓÙ›ÁÈ·.
1389-1403 √ ÔıˆÌ·Ófi˜ ª·ÁÈÂ˙›Ù ∞′ °ÈÏÓÙÈÚ›Ì («Ë ∞ÛÙÚ·‹»)
ÂÂÎÙ›ÓÂÈ ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ ÛÙË ªÈÎÚ¿
∞Û›· ̤¯ÚÈ ÙËÓ ·ÓÙÂ›ıÂÛË ÙˆÓ ªÔÁÁfiÏˆÓ ÙÔ˘
TÈÌÔ‡Ú, Î·È Â‰Ú·ÈÒÓÂÈ ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘˜ ÛÙÔ˘˜
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÔ‡˜ Ï·Ô‡˜ ÙˆÓ µ·ÏηӛˆÓ.
1389-90 √ ª·ÁÈÂ˙›Ù ÚÔÛ·ÚÙ¿ Ù· ÙÔ˘ÚÎÈο ÂÌÈÚ¿Ù· ÛÙË
‰˘ÙÈ΋ ∞Ó·ÙÔÏ›·: MÂÓÙÂÛ¤, ∞˚ÓÙ›Ó, ™·ÚÔ˘¯¿Ó,
°ÎÂÚÌÈÁÈ¿Ó, ÷̛ÓÙ.
1390 ∏ ‹ÙÙ· ÙˆÓ ∫·Ú·Ì·ÓȉÒÓ ÛÙÔ ∞Î-∆Û¿È ¤¯ÂÈ ˆ˜
Û˘Ó¤ÂÈ· ÙËÓ ·Ú¿‰ÔÛË Ù˘ ÎÂÓÙÚÈ΋˜ ªÈÎÚ¿˜
∞Û›·˜ Û ÔıˆÌ·ÓÈο ¯¤ÚÈ·. ∫·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘
ºÈÏ·‰¤ÏÊÂÈ·˜, Ù˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›·˜ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ÎÙ‹Û˘
ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¶¤ÚÛË ÔÈËÙ‹ ÿÊÈ˙, ‰ÂÍÈÔÙ¤¯ÓË ÙÔ˘
Áη˙¿Ï, ÛÙÔ ™›Ú·˙.
1392 ∏ ∫·ÛÙ·ÌÔÓ‹ Î·È Ë ∞Ì¿ÛÂÈ· (‚fiÚÂÈ· ªÈÎÚ¿ ∞Û›·)
ÂÚÓ¿Ó ÛÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜.
1393 √È √ıˆÌ·ÓÔ› ·ÔÛÔ‡Ó ÙÔ T›ÚÓÔ‚Ô Î·È ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹
ÙÔ˘ ¢Ô‡Ó·‚Ë ·fi ÙÔ˘˜ µÔ˘ÏÁ¿ÚÔ˘˜.
1394 √ ª·ÁÈÂ˙›Ù Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘ «™Ô˘ÏÙ¿ÓÔ˘ ÙÔ˘
ƒÔ˘Ì» ·fi ÙÔÓ ·‚‚·Û›‰Ë ÂÈÎÔÓÈÎfi ¯·Ï›ÊË ÛÙÔ
∫¿ÈÚÔ. K·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ ·fi ÙÔ˘˜
OıˆÌ·ÓÔ‡˜. ∞Ú¯‹ ÙÔ˘ ·ÔÎÏÂÈÛÌÔ‡ Ù˘
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ (̤¯ÚÈ ÙÔ 1402).
1395-1400 √ MÔÁÁfiÏÔ˜ TÈÌÔ‡Ú ˘ÔÙ¿ÛÛÂÈ ÙË ‰˘ÙÈ΋ ¶ÂÚÛ›·
Î·È ÙÔ πÚ¿Î.
1395 √ TÈÌÔ‡Ú ÂÈÛ‚¿ÏÏÂÈ ÛÙËÓ ÎÈÙÛ·ÎÈ΋ ÛÙ¤· ηÈ
ÂÍÔ˘‰ÂÙÂÚÒÓÂÈ ÙË ‰‡Ó·ÌË ÙÔ˘ ·ÓÙÈ¿ÏÔ˘ ÙÔ˘
ToÎÙ·Ì›˜, ÙÔ˘ ÿÓÔ˘ Ù˘ §Â˘Î‹˜ Î·È ÃÚ˘Û‹˜
√Ú‰‹˜. ¶ÚԤϷÛË Ì¤¯ÚÈ ÙË ªfiÛ¯· Î·È ÙÔ
∞ÛÙÚ·¯¿Ó.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
270
1396 ª¿¯Ë Ù˘ ¡ÈÎfiÔÏ˘: √È √ıˆÌ·ÓÔ› ηٷʤÚÓÔ˘Ó
Ï‹ÁÌ· ÛÙÔ ÛÙÚ·Ùfi Ù˘ ‚ÂÓÂÙÔ-Ô˘ÁÁÚÈÎÔ-‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜
ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚ›·˜ ˘fi ÙÔÓ ™ÈÁÈÛÌÔ‡Ó‰Ô Ù˘ √˘ÁÁ·Ú›·˜.
1397 √È √ıˆÌ·ÓÔ› ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙÔ ÕÚÁÔ˜Ø Ë
¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ˜ ÂÚÓ¿ Û ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·.
1397-98 √ ª·ÁÈÂ˙›Ù ÚÔÛ·ÚÙ¿ ÙÔ ∫·Ú·Ì¿Ó, ÙËÓ
∫·˚Û·Ú›ÁÈ· Î·È ÙÔ ™›‚·˜.
1398-99 √ TÈÌÔ‡Ú Î·Ù·ÎÙ¿ ÙË ‚fiÚÂÈ· πÓ‰›·: ÏÂËÏ·Û›· ÙÔ˘
¢Âϯ›, ·Ú·ÎÌ‹ Î·È ‰È¿Ï˘ÛË ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ·Ó¿ÙÔ˘ ÙÔ˘
¢Âϯ›.
1400-01 √ TÈÌÔ‡Ú ÎÂÚ‰›˙ÂÈ ¤‰·ÊÔ˜ ÛÙË °ÂˆÚÁ›·, ÙË ªÈÎÚ¿
∞Û›·, ÙË ™˘Ú›· Î·È ÙÔ πÚ¿Î. ÕψÛË Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘,
ÙÔ˘ ÷ÏÂÈÔ‡ Î·È Ù˘ ¢·Ì·ÛÎÔ‡, ÏÂËÏ·Û›· Ù˘
™˘Ú›·˜.
1402 ª¿¯Ë Ù˘ ÕÁ΢ڷ˜: √ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜
ÂÍÔÏÔıÚ‡ÂÙ·È ·fi ÙÔÓ ∆ÈÌÔ‡Ú. O ª·ÁÈÂ˙›Ù
·È¯Ì·ÏˆÙ›˙ÂÙ·È Î·È ·˘ÙÔÎÙÔÓ› (1403). √ ∆ÈÌÔ‡Ú
·›ÚÓÂÈ ÙË ™Ì‡ÚÓË ·fi ÙÔ˘˜ πˆ·ÓÓ›Ù˜.
1403 ¢È·ÌÂÏÈÛÌfi˜ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜: √
∆ÈÌÔ‡Ú ·ÔηıÈÛÙ¿ ÙËÓ ·˘ÙÔÓÔÌ›· ÙˆÓ
ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈÎÒÓ ÚÈÁÎÈ¿ÙˆÓ Î·È ··ÏÏ¿ÛÛÂÈ ÙÔ
µ˘˙¿ÓÙÈÔ ÁÈ· ÌÈ· ·ÎfiÌË ÊÔÚ¿ ·fi ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋
›ÂÛË.
1403-13 MÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ª·ÁÈÂ˙›Ù ·ÎÔÏÔ˘ı›
ÌÂÛÔ‚·ÛÈÏ›· Î·È fiÏÂÌÔÈ ‰È·‰Ô¯‹˜ ÙˆÓ ÁÈˆÓ ÙÔ˘,
™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó (1403-11 ÛÙËÓ ∂ÓÙ›ÚÓÂ/ƒÔ‡ÌÂÏË), IÛ¿
(ÛÙËÓ ¶ÚÔ‡Û·), ªÂ¯Ì¤Ù (ÛÙËÓ AÌ¿ÛÂÈ·, ÌÂÙ¿ ÛÙËÓ
¶ÚÔ‡Û·/∞Ó·ÙÔÏ›·) Î·È MÔ˘Û¿.
1403 ∂ȉËÌ›· ·ÓÒÏ˘ Î·È ÏÈÌfi˜ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ.
1405 √ ∆ÈÌÔ‡Ú Âı·›ÓÂÈ ÛÙÔ OÙÚ¿Ú ÛÙÔÓ π·Í¿ÚÙË Î·Ù¿
ÙËÓ ÚԤϷۋ ÙÔ˘ ÚÔ˜ ÙËÓ ∫›Ó·.
1405-17 √ ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ∆ÈÌÔ‡Ú, Ô ™¿¯ÚÔ˘¯, ΢ڛ·Ú¯Ô˜ ÛÙÔ
ÃÔÚ·Û¿Ó, Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· ÛÙËÓ ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹, ÙË
‰˘ÙÈ΋ ¶ÂÚÛ›· Î·È ÙÔ πÚ¿Î. ÕÓıËÛË ÙÔ˘ ÈÚ·ÓÈÎÔ‡
ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡ ÛÙȘ fiÏÂȘ (ÏÔÁÔÙ¯ӛ· Û ÂÚÛÈ΋ ηÈ
ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÁÏÒÛÛ·, ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋, ÂÈÛً̘).
1406 ÈÚÈÛÌfi˜ ÙˆÓ ÔıˆÌ·ÓÈÎÒÓ Â‰·ÊÒÓ, fiÏÂÌÔ˜
·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó (ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË) Î·È ÙÔÓ
·‰ÂÚÊfi ÙÔ˘ ªÂ¯Ì¤Ù (ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, ¤¯ÔÓÙ·˜ ÙËÓ
˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙÔ˘ ·‰ÂÚÊÔ‡ ÙÔ˘ MÔ˘Û¿).
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
271
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ IÌÓ Ã·ÏÓÙÔ‡Ó, ÔÏÈÙÈÎÔ‡
Î·È ‰ÈηÛÙ‹ ·fi ÙÔ ª·ÁÎÚ¤Ì. ™ÙËÓ «∂ÈÛ·ÁˆÁ‹»
ÙÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ ÙÔ˘ ¤ÚÁÔ˘ ÂÚÈÁÚ¿ÊÂÈ ÙË ıˆڛ· ηÈ
ÙÔ Û‡ÛÙËÌ· Ù˘ ÈÛÙÔÚ›·˜ ˆ˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÂÈÛÙ‹Ì˘.
1407 ∆¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÂÌÊ˘Ï›Ô˘ ÔϤÌÔ˘ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ (1405-7)
ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ º¿Ú·Ù˙.
1408 √È ∫·Ú¿-∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡ ˘fi ÙÔÓ ∫·Ú¿ °ÈÔ‡ÛÔ˘Ê (·fi
ÙÔ 1406 ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Ë ∆·˘Ú›‰·) ÓÈοÓ ÙÔÓ
ÙÈÌÔ˘Ú›‰Ë MÈÚ¿ÓÛ·¯.
1411 O MÔ˘Û¿ ÓÈο ÙÔÓ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó Î·È ÔÏÈÔÚΛ ÙËÓ
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË.
1412 ™˘Ìʈӛ· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ªÂ¯Ì¤Ù Î·È ÙÔ ‚˘˙·ÓÙÈÓfi
·˘ÙÔÎÚ¿ÙÔÚ· ª·ÓÔ˘‹Ï ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔÓ MÔ˘Û¿.
√È ∫·Ú¿-∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡ ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙË µ·Á‰¿ÙË.
1413 √ ªÂ¯Ì¤Ù ηٷʤÚÓÂÈ Ï‹ÁÌ· ÛÙÔÓ MÔ˘Û¿ ηÈ
ηı›ÛÙ·Ù·È ÌÔÓ·‰ÈÎfi˜ ΢ڛ·Ú¯Ô˜ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ (1413-21). ¶ÚÔÛ¿ıÂȘ ÁÈ· ÙËÓ
ÔÏÈÙÈ΋ Î·È ıÚËÛ΢ÙÈ΋ ÂÓÔÔ›ËÛË Ù˘
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÕÏÈ ·Ï-∆˙Ô˘ÚÙ˙¿ÓÈ, ıÂÔÏfiÁÔ˘ ηÈ
ÊÈÏÔÏfiÁÔ˘ ÛÙËÓ ·˘Ï‹ ÙÔ˘ ∆ÈÌÔ‡Ú.
1415 ¶ÔÚÙÔÁ·ÏÈ΋ Â¤ÎÙ·ÛË, ηٿÎÙËÛË Ù˘ £¤Ô˘Ù·.
1416 √ıˆÌ·ÓÈ΋ Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË Ì ÙË µÂÓÂÙ›· ÁÈ· ÙËÓ
΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙÔ ∞ÈÁ·›Ô. ◊ÙÙ· ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ ÛÙËÓ
∫·ÏÏ›ÔÏË ·fi ÙÔ ‚ÂÓÂÙÛÈ¿ÓÈÎÔ ÛÙfiÏÔ.
∏ ÂͤÁÂÚÛË ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ·ÎÙ‹ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ ηÈ
ÛÙË ƒÔ‡ÌÂÏË ˘fi ÙËÓ ÂÈÚÚÔ‹ ÙÔ˘ ·ÈÚÂÙÈÎÔ‡ ÛÔ‡ÊÈ
ª·ÓÙÚ·ÓÙÓÙ›Ó ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ Ì ÙËÓ ÂÎÙ¤ÏÂÛ‹ ÙÔ˘.
1418 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ∫·ÏηۿÓÙÈ, ˘·ÏÏ‹ÏÔ˘ Ù˘
΢‚¤ÚÓËÛ˘ Î·È Û˘ÁÁڷʤ· ÂÓfi˜ ÂÁ΢ÎÏÔ·È‰ÈÎÔ‡
ÂÁ¯ÂÈÚȉ›Ô˘ ÁÈ· ÙË ‰ÈÔ›ÎËÛË.
1421-44 ¶ÚÒÙË ÂÚ›Ô‰Ô˜ ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛ˘ ÙÔ˘ ªÔ˘Ú¿Ù B′.
ÀÂÚ·Û›˙ÂÈ ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙ·
µ·ÏοÓÈ· ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ √‡ÁÁÚÔ˘˜. ¶Ï‹Ú˘
·ÔηٿÛÙ·ÛË Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜ ÛÙË
ªÈÎÚ¿ ∞Û›·.
1422 √È √ıˆÌ·ÓÔ› ¯ÚËÛÈÌÔÔÈÔ‡Ó ˘ÚÔ‚fiÏ· fiÏ· ÛÙËÓ
·ÔÙ˘¯Ë̤ÓË ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘˜ Ó· ηٷϿ‚Ô˘Ó ÙËÓ
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
272
1422-38 ∏ÁÂÌÔÓ›· ÙÔ˘ Ì·ÌÂÏÔ‡ÎÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ ª·ÚÛÌ¿È:
ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÂϤÁ¯Ô˘ ÙˆÓ Ì¤ÛˆÓ ÏËڈ̋˜ ηÈ
ÌÔÓÔÒÏËÛ˘ ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘ ˙¿¯·Ú˘, ÈÂÚÈÔ‡ ηÈ
ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ Ì·¯·ÚÈÎÒÓ.
1423 √È ‚˘˙·ÓÙÈÓÔ› Ú›ÁÎÈ˜ ·Ú·¯ˆÚÔ‡Ó ÙË
£ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ÛÙÔ˘˜ µÂÓÂÙÔ‡˜ ÂÓfi„ÂÈ Ù˘
ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·ÂÈÏ‹˜: ·ÊÔÚÌ‹ ÙÔ˘ ‚ÂÓÂÙÔ-ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡
ÔϤÌÔ˘ (1423-30).
1426 √È ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔÈ ˘fi ÙÔÓ ª·ÚÛÌ¿È ηٷʤÚÓÔ˘Ó
Ï‹ÁÌ· ÛÙÔÓ Î˘ÚÈ·Îfi ÛÙÚ·Ùfi. ∏ ∫‡ÚÔ˜ Á›ÓÂÙ·È
˘ÔÙÂÏ‹˜ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ (1427).
1426 (;)-86 √ ÿÙ˙Ù˙È °ÎÈÚ¿È, ·fiÁÔÓÔ˜ ÙÔ˘ MÔÁÁfiÏÔ˘
∆˙¤ÓÁÎÈ˙ ÷Ó, È‰Ú˘Ù‹˜ ÙÔ˘ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˘ ¯·Ó¿ÙÔ˘ Ù˘
∫ÚÈÌ·›·˜.
1428 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÛÔ‡ÊÈ AÌÓÙ·ÏÎ·Ú›Ì ·Ï-∆˙›ÏÈ, Ô·‰Ô‡
Î·È Û˘Ó¯ÈÛÙ‹ Ù˘ Ì˘ÛÙÈÎÈÛÙÈ΋˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜ ÙÔ˘
πÌÓ ·Ï-ÕÚ·ÌÈ.
1429 √ ÙÈÌÔ˘Ú›‰Ë˜ √˘ÏÔ‡ÁÎ-ªÂÎ ·ÓÂÁ›ÚÂÈ ¤Ó·
·ÛÙÂÚÔÛÎÔÂ›Ô ÛÙË ™·Ì·ÚοӉË.
1430 √ ªÔ˘Ú¿Ù µ′ ı¤ÙÂÈ Ù¤ÏÔ˜ ÛÙË ‚ÂÓÂÙÛÈ¿ÓÈÎË
΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÿÊÈ˙-È ÕÌÚÔ˘, ÙÈÌÔ˘Ú›‰Ë ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡
Î·È ÔÏ˘Ù·ÍȉÂ̤ÓÔ˘ ÁˆÁÚ¿ÊÔ˘.
1437 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ Ì·ÌÂÏÔ‡ÎÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ ª·ÚÛÌ¿È.
1438-57 ¢È·Î˘‚¤ÚÓËÛË ÙÔ˘ Ì·ÌÂÏÔ‡ÎÔ˘ ·Ï-ª¿ÏÈÎ ·˙-∑¿¯ÈÚ
∆˙·ÎÌ¿Î.
1438 TÔ˘ÚÎÈ΋ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÛÙËÓ √˘ÁÁ·Ú›·: ηٿÎÙËÛË Ù˘
™Â̤ӉÚÂÈ·˜. ¶·ÓÒÏË ÛÙÔ πÚ¿Î.
1440 ∞ÓÂÈÙ˘¯‹˜ ÔÏÈÔÚΛ· ÙÔ˘ µÂÏÈÁÚ·‰›Ô˘ ·fi ÙÔ˘˜
∆Ô‡ÚÎÔ˘˜.
1442 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ AÈÁ‡ÙÈÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ ·Ï-ª·ÎÚ›˙È.
1443 ŒÓ·˜ ÛÙ·˘ÚÔÊÔÚÈÎfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ·ÔÙÂÏÔ‡ÌÂÓÔ˜ ·fi
√‡ÁÁÚÔ˘˜, ¶ÔψÓÔ‡˜, ™¤Ú‚Ô˘˜ Î·È ƒÔ˘Ì¿ÓÔ˘˜ ˘fi
ÙÔÓ πˆ¿ÓÓË √˘Ó˘¿‰Ë ηٷʤÚÓÂÈ Ï‹ÁÌ· ÛÙÔ˘˜
∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ Î·È Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙÔ ¡È˜.
1444 √ ªÔ˘Ú¿Ù µ′ Û˘Ó¿ÙÂÈ ÙËÓ ÂÈÚ‹ÓË ÙÔ˘ ™¤ÁÎÂÓÙÈÓ ÌÂ
ÙÔ˘˜ √‡ÁÁÚÔ˘˜ ÛÙ·˘ÚÔÊfiÚÔ˘˜: Ô ¢Ô‡Ó·‚˘ Á›ÓÂÙ·È
Û˘ÓÔÚȷ΋ ÁÚ·ÌÌ‹, Ë µÏ·¯›· ÊfiÚÔ˘ ˘ÔÙÂÏ‹˜ ÛÙÔ˘˜
√‡ÁÁÚÔ˘˜. ∂ÈÙ˘¯Ë̤ÓË ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
273
∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ ÙÔ˘ ∫·Ú·Ì¿Ó ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ªÂÙ¿ ÙËÓ
·Ú·‚›·ÛË Ù˘ ÂίÂÈÚ›·˜ ·fi ÙÔ˘˜ √‡ÁÁÚÔ˘˜,
ÛËÌ·ÓÙÈ΋ ‹ÙÙ· ÙÔ˘ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙË Ì¿¯Ë
Ù˘ µ¿ÚÓ·˜. √ ªÔ˘Ú¿Ù µ′ ·Ú·ÈÙÂ›Ù·È Î·È
·Ú·¯ˆÚ› ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ÛÙÔ ÁÈÔ ÙÔ˘ ªÂ¯Ì¤Ù µ′.
1446-51 O ªÔ˘Ú¿Ù µ′ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÂÎ Ó¤Ô˘ ÙËÓ ·Ú¯ËÁ›·.
∂·Ó¿ÏË„Ë ÙˆÓ ÂÂÎÙ·ÙÈÎÒÓ ÔÏ¤ÌˆÓ ÛÙË
ÓÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∂˘ÚÒË, ÏÂËÏ·Û›· Ù˘
¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘.
1447-49 √ ÙÈÌÔ˘Ú›‰Ë˜ √˘ÏÔ‡ÁÎ-ªÂΠ΢ڛ·Ú¯Ô˜ ÛÙË
™·Ì·ÚοӉË.
1447-88 √ Û½¯Ë˜ ∆˙Ô˘Ó¿ÈÓÙ (1447-60) Î·È Ô ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ Û½¯Ë˜
ÿÈÓÙ·Ú (1460-88), ÂÈıÂÙÈÎÔ› ·fiÁÔÓÔÈ ÙÔ˘ Û½¯Ë
™·ÊÈÁÈ·ÓÙÓÙ›Ó, ÔÚÁ·ÓÒÓÔ˘Ó ÙÔ˘˜ Ô·‰Ô‡˜ ÙÔ˘˜ ÛÂ
ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ÛÒÌ· (∫È˙›ÏÌ·˜
«∫ÔÎÎÈÓÔÛÎÔ‡Êˉ˜») Î·È ‰È·‰›‰Ô˘Ó ÙÔ ÛÈÈÙÈÎfi
Ù¿ÁÌ· ÙˆÓ ™·Ê·‚ȉÒÓ ÛÙÔ ‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈÎfi πÚ¿Ó, ÙÔ
∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó Î·È ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ªÈÎÚ¿ ∞Û›·.
1448 ¢Â‡ÙÂÚË Ì¿¯Ë ÙÔ˘ ∫ÔÛfi‚Ô˘. √È √ıˆÌ·ÓÔ›
ηٷʤÚÓÔ˘Ó Ï‹ÁÌ· ÛÙÔ˘˜ ™¤Ú‚Ô˘˜ Î·È √‡ÁÁÚÔ˘˜
˘fi ÙÔÓ πˆ¿ÓÓË √˘Ó˘¿‰Ë Î·È Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ
∆Ú·ÓÛ˘Ï‚·Ó›·.
1451-1526 ∏ ·ÊÁ·ÓÈ΋ ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ §fiÓÙÈ ÙÔ˘ ¢Âϯ›.
1451-69 √ ÙÈÌÔ˘Ú›‰Ë˜ AÌÔ‡ ™·‘›Ó٠·ÚÈÔ˜ ÙÔ˘ ·Ó·ÙÔÏÈÎÔ‡
πÚ¿Ó, Ù˘ ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹˜ Î·È ÙÔ˘ ‰˘ÙÈÎÔ‡ ∆Ô˘ÚÎÈÛÙ¿Ó
Ì ¤‰Ú· ÙË ™·Ì·ÚοӉË.
1451-81 √ ÔıˆÌ·Ófi˜ ªÂ¯Ì¤Ù µ′, o ÂÔÓÔÌ·˙fiÌÂÓÔ˜ º¿Ùȯ
(«Ô ∫·Ù·ÎÙËÙ‹˜»). ™Ù·ıÂÚÔÔ›ËÛË Ù˘ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜
ÛÙ· µ·ÏοÓÈ·. ∏ ÚÒÙË ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ÓÔÌÔıÂÛ›·.
∑ˆËÚ‹ ÔÈÎÔ‰ÔÌÈ΋ ‰Ú·ÛÙËÚÈfiÙËÙ·. ∞Ó·‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË
ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ °ÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ. H ÎÔÈÓˆÓÈ΋
ÈÛÔÚÚÔ›· ·ÂÈÏÂ›Ù·È ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ˘ÔÙ›ÌËÛ˘ ÙÔ˘
ÓÔÌ›ÛÌ·ÙÔ˜, Ù˘ ÌÔÓÔˆÏȷ΋˜ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜ Î·È ÙˆÓ
ηٷۯ¤ÛˆÓ.
1453 ÕψÛË Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ ·fi ÙÔ˘˜
√ıˆÌ·ÓÔ‡˜, Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓ‹˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. ∏
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË Á›ÓÂÙ·È ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Ù˘
ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Î·È Ó¤Ô ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi
ΤÓÙÚÔ ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÎfiÛÌÔ˘.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
274
1453-61 ™Ô˘ÏÙ·Ó¿ÙÔ ÙÔ˘ Ì·ÌÂÏÔ‡ÎÔ˘ ·Ï-ª¿ÏÈÎ ·Ï-ÕÛÚ·Ê
πÓ¿Ï.
1453-78 √ √˘˙Ô‡Ó ∏·Û¿Ó Ô‰ËÁ› ÙÔ˘˜ AÎ-∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡ ÛÙÔ
·ÒÁÂÈÔ Ù˘ ‰‡Ó·Ì‹˜ ÙÔ˘˜ ÛÙÔ ¡ÙÈÁÈ·ÚÌ¿ÎÚ, ÙËÓ
·Ó·ÙÔÏÈ΋ ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Î·È ÙÔÓ ∫·‡Î·ÛÔ, ˘ÔÙ¿ÛÛÂÈ
ÙÔ˘˜ ∫·Ú¿-∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡ (1467), ÂÚÈÔÚ›˙ÂÈ ÙÔ
ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙˆÓ ∆ÈÌÔ˘ÚȉÒÓ ÛÙÔ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi
πÚ¿Ó Î·È ÂÂÎÙ›ÓÂÈ ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘ ÛÙËÓ ¶ÂÚÛ›·,
ÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó Î·È ÙÔ πÚ¿Î.
1455 ∆Ô ÁÂÓÔ‚¤˙ÈÎÔ ÓËÛȈÙÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙÔ˘ ∞ÈÁ·›Ô˘ ÛÂ
ÙÔ˘ÚÎÈο ¯¤ÚÈ·.
1456 √ πˆ¿ÓÓ˘ √˘Ó˘¿‰Ë˜ ˘ÂÚ·Û›˙ÂÙ·È ÙÔ
ÔÏÈÔÚÎÔ‡ÌÂÓÔ ·fi ÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ µÂÏÈÁÚ¿‰È.
ÀÔ¯ÒÚËÛË ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ ÛÙË µÔ˘ÏÁ·Ú›·,
·Ó·ÎÔ‡ÊÈÛË Ì ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ √˘Ó˘¿‰Ë.
1457-58 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ Û¤Ú‚Ô˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ °ÂˆÚÁ›Ô˘
ªÚ¿ÓÎÔ‚ÈÙ˜. √ M·¯ÌÔ‡Ù ¶·Û¿ ˘ÔÙ¿ÛÛÂÈ ÙË
™ÂÚ‚›·, ÚԤϷÛË ÛÙË ‚fiÚÂÈ· ∞‰ÚÈ·ÙÈ΋.
1458-1519 √È ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔÈ Î·Ù·ÎÙÔ‡Ó Ù· ·ÙÏ·ÓÙÈο ÏÈÌ¿ÓÈ· ÙÔ˘
ª·ÚfiÎÔ˘. ∆Ô 1471 ÔÈ ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔÈ ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ∞ÊÚÈ΋.
1460 √ ªÂ¯Ì¤Ù µ′ ÔÏÔÎÏËÚÒÓÂÈ ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘
¶ÂÏÔÔÓÓ‹ÛÔ˘. ∆¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ‚˘˙·ÓÙÈÓÔ‡
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚÈÎÔ‡ Ô›ÎÔ˘ ÙˆÓ ¶·Ï·ÈÔÏfiÁˆÓ.
1463-79 ¶fiÏÂÌÔ˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·
Î·È ÙË µÂÓÂÙ›·. ¶ÚÔÛ¿ÚÙËÛË Ù˘ µÔÛÓ›·˜ (1463-64).
∏ µÂÓÂÙ›· ÚÔÌËı‡ÂÈ fiÏ· ÛÙÔ˘˜ ∞Î-∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡
(1470).
1465 √ ÎÏ¿‰Ô˜ ÙˆÓ √˘·ÙÙ·ÛȉÒÓ ·Ó·ÙÚ¤ÂÈ ÙÔÓ Ô›ÎÔ ÙˆÓ
ª·ÚÈÓȉÒÓ ÛÙÔ ª·ÚfiÎÔ (΢‚ÂÚÓ¿ ̤¯ÚÈ ÙÔ 1549).
1467 ∏ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÙˆÓ ∫·Ú¿-∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡ ˘fi ÙÔÓ
∆˙ȯ¿Ó-™·¯ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ ∞Î-∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡ (√˘˙Ô‡Ó
÷ۿÓ) ηٷϋÁÂÈ ÛÙËÓ ‹ÙÙ· Î·È ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘
‰˘Ó·ÛÙ›·˜. ∂¤ÎÙ·ÛË ÙˆÓ ∞Î-∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡ ÛÙËÓ
¶ÂÚÛ›· Î·È ÙÔ πÚ¿Î.
1467-68 ∂ÎÛÙÚ·Ù›˜ ÙÔ˘ ªÂ¯Ì¤Ù µ′ ÛÙËÓ ∞Ï‚·Ó›·. ∆Ô 1468
Âı·›ÓÂÈ Ô Â·Ó·ÛÙ¿Ù˘ IÛÎÂÓÙ¤Ú ª¤Ë.
1468 √ ªÂ¯Ì¤Ù µ′ ÚÔÛ·ÚÙ¿ ÙÔ ÙÔ˘ÚÎÈÎfi ÚÈÁÎÈ¿ÙÔ ÙÔ˘
∫·Ú·Ì¿Ó.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
275
1468-96 √È fiÏÂÌÔÈ ÙÔ˘ Ì·ÌÂÏÔ‡ÎÔ˘ ·Ï-ª¿ÏÈÎ ·Ï-ÕÛÚ·Ê
∫¿’ÈÙ-ª¿È Ì ÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙Ô˘Ó ÌÂÓ
ÛÙÔ˘˜ ∞ÈÁ‡ÙÈÔ˘˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÂÈÙ˘¯›·, ·ÏÏ¿
Ô‰ËÁÔ‡Ó Û ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ηٷÛÙÚÔÊ‹.
1469 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÙÈÌÔ˘Ú›‰Ë AÌÔ‡ ™·‘›ÓÙ ÌÂÙ¿ ·fi ÙËÓ
·ÔÙ˘¯Ë̤ÓË ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ AÎ-
∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡ ÛÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó.
1469-1506 √ ÃÔ˘Û¿ÈÓ ª·˚ηڿ ÛÙÔ ÃÂÚ¿Ù (ÃÔÚ·Û¿Ó),
ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜ ΢ڛ·Ú¯Ô˜ ÙÔ˘ Ô›ÎÔ˘ ÙˆÓ
∆ÈÌÔ˘ÚȉÒÓ.
1470 ∏ µÂÓÂÙ›· ¯¿ÓÂÈ ÙÔ NÂÁÎÚÔfiÓÙ ÛÙËÓ ∂‡‚ÔÈ·.
™˘ÌÌ·¯›· Ì ÙÔ˘˜ ∞Î-∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡ (√˘˙Ô‡Ó Ã·Û¿Ó).
1473 ª¿¯Ë ÙÔ˘ ª¿ÛÎÂÓÙ (TÂÚÙ˙¿Ó) ÛÙÔÓ ∂˘ÊÚ¿ÙË: √
ªÂ¯Ì¤Ù µ′ ηٷʤÚÓÂÈ ÂÍÔÏÔıÚ¢ÙÈÎfi Ï‹ÁÌ· ÛÙÔÓ
√˘˙Ô‡Ó Ã·Û¿Ó.
1474 OÈ √ıˆÌ·ÓÔ› ηٷÎÙÔ‡Ó ÙËÓ ∫ÈÏÈΛ·.
1475 √È °ÂÓÔ‚¤˙ÔÈ ·ˆıÔ‡ÓÙ·È ·fi ÙÔÓ ∫·ÊÊ¿
(KÂʤ/£ÂÔ‰ÔÛ›· ÛÙËÓ ∫ÚÈÌ·›·). √È ∆¿Ù·ÚÔÈ Ù˘
∫ÚÈÌ·›·˜ Á›ÓÔÓÙ·È ˘ÔÙÂÏ›˜ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ.
√ÚÈÛÙÈ΋ ÚÔÛ¿ÚÙËÛË ÙÔ˘ ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ ÚÈÁÎÈ¿ÙÔ˘
ÙÔ˘ ∫·Ú·Ì¿Ó.
1479 ª¤Ûˆ Ù˘ ÔÏÈÔÚΛ·˜ ÙÔ˘ ™ÎÔ‡Ù·ÚÈ (·fi ÙÔ 1474) Ë
ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÂÍ·Ó·Áο˙ÂÈ ÙË µÂÓÂÙ›·
Ó· Û˘ÓıËÎÔÏÔÁ‹ÛÂÈ. ∏ µÂÓÂÙ›· ·Ú·ÈÙÂ›Ù·È ·fi ÙËÓ
∞Ï‚·Ó›· Î·È ÙȘ ÎÙ‹ÛÂȘ Ù˘ ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ.
1481 ∂ÌʇÏÈÔ˜ fiÏÂÌÔ˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔÓ ª·ÁÈÂ˙›Ù µ′, ÙÔÓ
ÔÔ›ÔÓ ˘ÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó ÔÈ °ÂÓ›ÙÛ·ÚÔÈ, Î·È ÙÔÓ ·‰ÂÚÊfi
ÙÔ˘ ∆˙ÂÌ (˘Ô·ÙÂÈ ÙÔ 1481, ÙÔ 1482 ÙÚ¤ÂÙ·È ÛÂ
Ê˘Á‹ ÛÙË ƒfi‰Ô), Ô ÔÔ›Ô˜ ̤¯ÚÈ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘
(1495) ·ÂÈÏ› ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·.
1481-1512 √ ª·ÁÈÂ˙›Ù µ′ ÔıˆÌ·Ófi˜ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜. ¶ÂÚ›Ô‰Ô˜
ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ Î·È ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ ÛÙ·ıÂÚÔÔ›ËÛ˘.
1484 TÔ˘ÚÎÈ΋ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÛÙË ªÔω·‚›· ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜
¶ÔψÓÔ‡˜ Ô˘ ı¤ÏÔ˘Ó Ó· ÂÂÎÙ·ıÔ‡Ó ÚÔ˜ ÓfiÙÔÓ.
1485-91 √ fiÏÂÌÔ˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜
ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔ˘˜ ÁÈ· ÙËÓ ∫ÈÏÈΛ· ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ Ì ÙËÓ ‹ÙÙ·
ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ ÛÙËÓ ∫·˚Û·Ú›ÁÈ· (AÁ¿ ∆Û·˚Ú›).
∞ÒÏÂÈ· ÙˆÓ ÕÓÙ·Ó· (Õ‰·Ó·) Î·È T·ÚÛÔ‡˜
(∆·ÚÛfi˜) ÛÙË Û˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ 1491.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
276
1492 ∆Ô˘ÚÎÈΤ˜ ÂȉÚÔ̤˜ ÛÙË ™Ù¿ÁÈÂÚÌ·ÚÎ (™Ù˘Ú›·),
K¤ÚÓÙÂÓ Î·È KÚ¿ÈÓ. √È ∆Ô‡ÚÎÔÈ ËÙÙÒÓÙ·È ÛÙÔ µ›ÏÏ·¯.
∂ȉËÌ›· ·ÓÒÏ˘ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ.
ŒÓ· ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎfi ÛÙÚ¿ÙÂ˘Ì· ˘fi ÙÔÓ ºÂÚ‰ÈÓ¿Ó‰Ô
Ù˘ AÚ·ÁÔÓ›·˜ Î·È ÙËÓ πÛ·‚¤ÏÏ· Ù˘ ∫·ÛÙ›Ï˘
ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙË °Ú·Ó¿‰· Î·È ı¤ÙÂÈ Ù¤ÏÔ˜ ÛÙËÓ
ÈÛÏ·ÌÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙËÓ πÛ·Ó›·. √ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜
¡·ÛÚ›‰Ë˜ ·ÔÛ‡ÚÂÙ·È ÛÙÔ ª·ÚfiÎÔ.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¶¤ÚÛË ÛÔ‡ÊÈ Î·È ÔÈËÙ‹ ∆˙¿ÌÈ ÛÙÔ
ÃÂÚ¿Ù.
1497-1503 ∞Ó¤ÁÂÚÛË ÙÔ˘ Ù˙·ÌÈÔ‡ ÙÔ˘ ª·ÁÈÂ˙›Ù ÛÙËÓ
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË.
1497-1510 ∏ πÛ·Ó›· ηٷÎÙ¿ ÙȘ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ˜ ÌÂÛÔÁÂȷΤ˜
fiÏÂȘ Ù˘ µÔÚ›Ԣ ∞ÊÚÈ΋˜.
1498 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ MÈÚ¯Ô˘¿ÓÙ, ·˘ÏÈÎÔ‡ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ ÙˆÓ
∆ÈÌÔ˘ÚȉÒÓ.
1498-1509 √È ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔÈ ·ÔÎÙÔ‡Ó ÙËÓ ˘ÂÚÔ¯‹ ÛÙÔ
˘ÂÚfiÓÙÈÔ ÂÌfiÚÈÔ ÙÔ˘ πÓ‰ÈÎÔ‡ øηÓÔ‡: ÙÔ 1498 Ô
µ¿ÛÎÔ ÓÙ· °Î¿Ì· ϤÂÈ ÛÙËÓ πÓ‰›· Ì ÙÔÓ ÕÚ·‚·
ηÂÙ¿ÓÈÔ ÙÔ˘ IÌÓ ª¿Ù˙ÈÓÙ ·fi ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋
∞ÊÚÈÎ‹Ø ›‰Ú˘ÛË ÔÚÙÔÁ·ÏÈÎÒÓ ÂÌÔÚÈÎÒÓ Î¤ÓÙÚˆÓ.
∆Ô 1509 ÛËÌÂÈÒÓÂÙ·È Ó›ÎË ÙˆÓ ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏˆÓ ÛÙË
Ó·˘Ì·¯›· ·ÓÔȯٿ ÙÔ˘ ¡Ù›Ô˘ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙË Û˘ÌÌ·¯›·
ÙˆÓ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓˆÓ Ù˘ °ÎÔ˘Ù˙·Ú¿Ù Ì ÙÔ˘˜ AÈÁ‡ÙÈÔ˘˜
ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔ˘˜.
1499-1503 ¢Â‡ÙÂÚÔ˜ ÙÔ˘ÚÎÔ-‚ÂÓÂÙÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜: Ë µÂÓÂÙ›·
¯¿ÓÂÈ ÎÙ‹ÛÂȘ Ù˘ ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ.
1500 √ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ™·˚Ì¿ÓÈ, ÿÓÔ˜ ÂÓfi˜ ÛÈ‚ËÚÈÎÔ‡
ÌÔÁÁÔÏÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ηٷÎÙ¿ÂÈ ÂÚÈÔ¯¤˜ ÙˆÓ
ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ ∆ÈÌÔ˘ÚȉÒÓ Î·È È‰Ú‡ÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ
√˘˙Ì¤ÎˆÓ ÛÙËÓ ÀÂÚˆÍÈ·Ó‹ Î·È ÙÔ ÃÔÚ¿˙Ì.
1501 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ‚Â˙›ÚË ÕÏÈ-™ÈÚ ¡Â‚¿’È, ÛËÌ·ÓÙÈÎÔ‡
ÔÈËÙ‹ Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ ÁÏÒÛÛ·˜
(∆Û·Á·Ù¿È) ÛÙËÓ ·˘Ï‹ ÙˆÓ ∆ÈÌÔ˘ÚȉÒÓ ÛÙÔ ÃÂÚ¿Ù.
1501-16 O ∫·ÓÛ¿Ô˘¯ ·Ï-°Î¿Ô˘ÚÈ, ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜
Ì·ÌÂÏÔ‡ÎÔ˜ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜.
1501-24 √ Û¿¯Ë˜ πÛÌ·‘›Ï ȉڇÂÈ Ì·˙› Ì ÙÔ˘˜ TÔ˘ÚÎ̤ÓÈÔ˘˜
∫È˙›ÏÌ·˜ ÙË ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ ™·Ê·‚ȉÒÓ ÛÙÔ
∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó (‹ÙÙ· ÙˆÓ AÎ-∫ÔÁÈÔ˘ÓÏÔ‡ ÙÔ 1501)
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
277
Î·È Î·Ù·ÎÙ¿ ÙÔ πÚ¿Ó Î·È ÙË ªÂÛÔÔÙ·Ì›·. ∏
ıÂÔÎÚ·ÙÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙÔ fiÓÔÌ· ÙÔ˘ ·Ï›‰Ë ÈÌ¿ÌË
ÂÓÔÔÈ› ÙËÓ ¶ÂÚÛ›· ˘fi ÙÔ ÛÈÈÙÈÎfi ‰fiÁÌ·.
1502 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¶¤ÚÛË ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘ Î·È ıÂÔÏfiÁÔ˘
¡Ù·Ô˘·Ó›Ø ÊÈÏÔÛÔÊÈ΋ ıÂÒÚËÛË ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡
ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ηٿ ÙÔÓ ·Ï-º·Ú¿ÌÈ Î·È ÙÔÓ ¡·ÛÈÚ·ÓÙÓÙ›Ó
·Ù-∆Ô‡ÛÈ.
1504 √ TÔ‡ÚÎÔ˜ ∑·¯ÈÚ·ÓÙÓÙ›Ó ª¿ÌÔ˘Ú ·fi ÙË
º·ÚÁοӷ (ÎÂÓÙÚÈ΋ ∞Û›·) ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙËÓ
∫·ÌÔ‡Ï. √È ÚÒÙ˜ ÂȉÚÔ̤˜ ÛÙËÓ πÓ‰›· ̤¯ÚÈ ÙÔÓ
πÓ‰fi ÔÙ·Ìfi ÂÁηÈÓÈ¿˙Ô˘Ó ÙËÓ ¿ÓÔ‰Ô ÙˆÓ
«ªÔÁÔ‡ÏˆÓ µ·ÛÈϤˆÓ» Ù˘ πÓ‰›·˜ (·fi ÙÔ 1526).
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¶¤ÚÛË Î‹Ú˘Î· K·ÛÈÊ› ÛÙÔ ÃÂÚ¿Ù,
Û˘ÁÁڷʤ· ËıÔÏ·ÛÙÈ΋˜ Úfi˙·˜ Î·È Ô›ËÛ˘.
1505 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ∆˙·Ï·Ï·ÓÙÓÙ›Ó ·Û-™Ô˘ÁÈÔ‡ÙÈ, AÈÁ‡ÙÈÔ˘
ÊÈÏÔÏfiÁÔ˘, ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ Î·È ÂÁ΢ÎÏÔ·È‰ÈÛÙ‹.
1506 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÃÔ˘Û¿ÈÓ ª·˚ηڿ, ÙÈÌÔ˘Ú›‰Ë
΢ڛ·Ú¯Ô˘ ÛÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó, ÔÈËÙ‹ Ô˘ ¤ÁÚ·„ ÛÙ·
ÙÔ˘ÚÎÈο ÙÛ·Á·Ù¿È, ÚÔÛÙ¿ÙË ÙˆÓ ÔÈËÙÒÓ ∆˙¿ÌÈ
Î·È NÂÔ˘¿‘È, ÙÔ˘ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ MÈÚ¯Ô˘¿ÓÙ Î·È ÙÔ˘
˙ˆÁÚ¿ÊÔ˘ ªȯ˙¿ÓÙ.
1511 √È Û·Ú›Ê˜ ™¿‘ÓÙÈ ÂÁηıÈ‰Ú‡Ô˘Ó ·ÏȉÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·
ÛÙÔ ª·ÚfiÎÔ (1549 Ù¤ÏÔ˜ ÙˆÓ √˘·ÙÙ·ÛȉÒÓ ÛÙÔ
ºÂ˜). ¶ÚÔ¿ÛÈÛË Ù˘ ¯ÒÚ·˜ ·fi ÙÔ˘ÚÎÈΤ˜ ηÈ
ÔÚÙÔÁ·ÏÈΤ˜ ÂÈı¤ÛÂȘ Î·È Â¤ÎÙ·ÛË Ù˘
Ì·ÚÔÎÈÓ‹˜ ÂÍÔ˘Û›·˜ ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ∞ÊÚÈ΋.
1511-12 ∂ÌʇÏÈÔ˜ fiÏÂÌÔ˜ ·Ó¤ÌÂÛ· ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ
ª·ÁÈÂ˙›Ù Î·È ÙÔ ÓÂfiÙÂÚÔ ÁÈÔ ÙÔ˘ ™ÂÏ›Ì.
1512-13 ™ÈÈÙÈ΋ ÂͤÁÂÚÛË ˘fi ÙÔÓ ™·¯-∫Ô˘Ï› ÛÙË ªÈÎÚ¿
∞Û›·, ˘Ô‰·˘ÏÈ˙fiÌÂÓË ·fi ÙÔ˘˜ ™·Ê·‚›‰Â˜.
1512-20 √ ÔıˆÌ·Ófi˜ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ™ÂÏ›Ì ∞′ °È·‚Ô‡˙ («Ô
ºÔ‚ÂÚfi˜»). ∞ÈÌ·ÙËÚ‹ ηٷÛÙÔÏ‹ Ù˘ Û›·, Ô͢Ì̤ÓË
·fi ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ·ÓÙÈ·Ú¿ıÂÛË Ì ÙË ÛÈÈÙÈ΋
‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ ™·Ê·‚ȉÒÓ ÙÔ˘ πÚ¿Ó.
1514 √ Û·Ê·‚›‰Ë˜ IÛÌ·‘›Ï, ˆ˜ ÚÔÛÙ¿Ù˘ Ù˘ Û›·,
‰ÈÂÍ¿ÁÂÈ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ηٿ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ. ª¿¯Ë
ÙÔ˘ ∆Û·ÏÓÙÈÚ¿Ó (∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó): Ô ™ÂÏ›Ì ∞′ ÓÈο
ÙÔÓ IÛÌ·‘›Ï, ˘ÔÙ¿ÛÛÂÈ ÙÔ ∫Ô˘Ú‰ÈÛÙ¿Ó Î·È ÙË
ªÂÛÔÔÙ·Ì›· ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ηÈ
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
278
·ÔÎÚÔ‡ÂÈ ÔÚÈÛÙÈο ÙȘ ÂÂÎÙ·ÙÈΤ˜ ÂȉÈÒÍÂȘ ÙˆÓ
™·Ê·‚ȉÒÓ ÚÔ˜ Ù· ‰˘ÙÈο.
1515 √È √ıˆÌ·ÓÔ› ÂÍÔÏÔıÚÂ‡Ô˘Ó ÛÙËÓ ∞ÚÌÂÓ›· ÙÔ˘˜ ¢Ô˘
Ï-∫·ÓÙÚ, ˘ÔÙÂÏ›˜ ÙˆÓ ª·ÌÂÏԇΈÓ.
1515-16 √È ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔÈ Î·Ù·ÎÙÔ‡Ó ÙËÓ ÀÂ̤ÓË. ∏
ÚÔÛ¿ıÂÈ¿ ÙÔ˘˜ Ó· ηٷϿ‚Ô˘Ó ÙÔ ÕÓÙÂÓ Ó·˘·Á›.
1516 √ ™ÂÏ›Ì ÓÈοÂÈ ÙÔÓ Ì·ÌÂÏÔ‡ÎÔ ∫·ÓÛ¿Ô˘¯ ·Ï-
°Î¿Ô˘ÚÈ ÛÙÔ M·ÚÙ˙ ¡Ù¿ÌÈÎ Î·È Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙË
™˘Ú›·.
1517 √È √ıˆÌ·ÓÔ› ˘fi ÙÔÓ ™ÂÏ›Ì Î·Ù·ÎÙÔ‡Ó ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ.
∆¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÙˆÓ ª·ÌÂÏԇΈÓ. ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘
ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÙÈÌ·ÚȈÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÛÙËÓ ·Ú·‚È΋
∂ÁÁ‡˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹. √ ™ÂÏ›Ì ·Ú·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ Ù· ÎÏÂȉȿ
Ù˘ ∫¿‘Ì· ÛÙË ª¤Îη Î·È ·›ÚÓÂÈ ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ÙÔ˘
¯·Ï›ÊË ÓÔÌÈÌÔÔÈÔ‡ÌÂÓÔ˜ ·fi ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ
ÂϤÁ¯ÂÈ ÙÔ˘˜ ÈÂÚÔ‡˜ ÙfiÔ˘˜.

7. ∏ ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ

∏ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· – ∆Ô πÚ¿Ó ·fi ÙËÓ ÂÔ¯‹ ÙˆÓ ™·Ê·‚ȉÒÓ – ∏

πÓ‰›· ˘fi ÙÔ˘˜ ªÔÁÔ‡ÏÔ˘˜

1520 √ TÔ‡ÚÎÔ˜ ÎÔ˘ÚÛ¿ÚÔ˜ ÷˚Ú·ÓÙÓÙ›Ó ª·ÚÌ·ÚfiÛ·

ı¤ÙÂÈ ÙȘ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ ÛÙËÓ ∞ÏÁÂÚ›· ˘fi ÙȘ
‰È·Ù·Á¤˜ ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÔ‡ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ Î·È ‰ÈÂÍ¿ÁÂÈ
Ó·˘ÙÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ ηٿ Ù˘ πÛ·Ó›·˜ ÛÙË ÓfiÙÈ·
ªÂÛfiÁÂÈÔ.
1520-66 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó, Ô ÂÔÓÔÌ·˙fiÌÂÓÔ˜
∫·ÓÔ˘Ó› («Ô ¡ÔÌÔı¤Ù˘», ηıÒ˜ Î·È «Ô
ªÂÁ·ÏÔÚÂ‹˜»), ΢‚ÂÚÓ¿ ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÛÙÔ ·ÒÁÂÈÔ Ù˘ ‰‡Ó·Ì‹˜ Ù˘. ª¤Ûˆ
ÙˆÓ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂˆÓ ÙˆÓ ÎÚ·ÙÈÎÒÓ ıÂÛÌÒÓ Ë
ÔÏÈÙÈ΋ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ‰ÔÌ‹ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜
·ÔÎÙ¿ ÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ÌÔÚÊ‹ Ù˘. ™˘ÌÌÂÙÔ¯‹ ÛÙÔ
·È¯Ó›‰È ÙˆÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ Ù˘ Â˘Úˆ·˚΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜.
1521 √È √ıˆÌ·ÓÔ› ηٷÎÙÔ‡Ó ÙÔ µÂÏÈÁÚ¿‰È Î·È Û¿˙Ô˘Ó
ÙËÓ ·Ì˘ÓÙÈ΋ ÁÚ·ÌÌ‹ ÙÔ˘ ¢Ô‡Ó·‚Ë.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
279
1522 √È √ıˆÌ·ÓÔ› ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙË ƒfi‰ÔØ ·Ô¯ÒÚËÛË
ÙˆÓ πˆ·ÓÓÈÙÒÓ.
1524-76 √ ™·¯ ∆·¯Ì¿Û ∞′, ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ IÛÌ·‘›Ï, ÛÙÔ πÚ¿Ó.
∂ÎÛÙÚ·Ù›˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜ √˘˙Ì¤ÎÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜
√ıˆÌ·ÓÔ‡˜.
1526 ª¿¯Ë ÙÔ˘ Mfi¯·Ù˜: Ó›ÎË ÙÔ˘ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó Â› ÙÔ˘
‚·ÛÈÏÈ¿ §Ô˘‰Ô‚›ÎÔ˘ Ù˘ √˘ÁÁ·Ú›·˜, ÏÂËÏ·Û›· Ù˘
¯ÒÚ·˜. ∏ √˘ÁÁ·Ú›· Á›ÓÂÙ·È ÊfiÚÔ˘ ˘ÔÙÂÏ‹˜ ÛÙÔ˘˜
∆Ô‡ÚÎÔ˘˜.
ª¿¯Ë ÙÔ˘ ¶¿ÓÈ·Ù: Ô ª¿ÌÔ˘Ú Î·Ù·Ê¤ÚÓÂÈ Ï‹ÁÌ·
ÛÙÔÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ ÙˆÓ §fiÓÙÈ ÙÔ˘ ¢Âϯ› ηÈ
ȉڇÂÈ ÙË ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ ÌÔÁÔ‡ÏˆÓ ‚·ÛÈϤˆÓ ÛÙËÓ
πÓ‰›·.
1527 ∆¤ÏÔ˜ Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÙˆÓ ª·¯Ì·ÓȉÒÓ. ¶¤ÓÙÂ
ÙÔÈΤ˜ ‰˘Ó·ÛÙ›˜ ÌÔÈÚ¿˙ÔÓÙ·È ÙÔ ¡ÙÂÎ¿Ó Ì¤¯ÚÈ
ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛ‹ ÙÔ˘ ·fi ÙÔ˘˜ ÌÔÁÔ‡ÏÔ˘˜ ‚·ÛÈÏ›˜
ÕÎÌ·Ú Î·È AÔ˘Ú·ÓÁÎ˙›Ì.
1529 ∏ ÚÒÙË ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÔÏÈÔÚΛ· Ù˘ µÈ¤Ó˘ ·ÔÙ˘Á¯¿ÓÂÈ.
√ ÷˚ÚÂÓÙÓÙ›Ó ª·ÚÌ·ÚfiÛ· Ì·›ÓÂÈ ÛÙËÓ
ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ˘ËÚÂÛ›· Î·È ·Ú¯›˙ÂÈ ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙÔ˘
ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙfiÏÔ˘.
∆Ô ∞ÏÁ¤ÚÈ Á›ÓÂÙ·È ÔıˆÌ·ÓÈÎfi.
1530-56 √ ÌÔÁÔ‡ÏÔ˜ ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ¡·ÛÈÚ·ÓÙÓÙ›Ó ÃÔ˘Ì·ÁÈÔ‡Ó
(1540-55 ÛÙËÓ ÂÍÔÚ›·).
1532-33 ∂ÎÛÙÚ·Ù›· ÙÔ˘ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ÛÙËÓ ∞˘ÛÙÚ›·,
ηٿÎÙËÛË ÙÔ˘ °ÎÈÔ˘Ó˜. ™˘Óı‹ÎË ÂÈÚ‹Ó˘ Ì ÙÔ˘˜
∞„‚Ô‡ÚÁÔ˘˜ ÙÔ 1533.
1534 √ıˆÌ·ÓÈ΋ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔÓ ™·¯ ∆·¯Ì¿Û
Ù˘ ¶ÂÚÛ›·˜. √ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ
∆·˘Ú›‰· Î·È ÙË µ·Á‰¿ÙË, ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ηÙÔ¯‹ ÙÔ˘
∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó Î·È ÙÔ˘ πÚ¿Î.
1534-74 √È ∆Ô‡ÚÎÔÈ ÂÍÔÚÌÒÓÙ·˜ ·fi ÙÔ ∞ÏÁ¤ÚÈ Â‰Ú·ÈÒÓÔ˘Ó
ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘˜ ÛÙË µfiÚÂÈÔ ∞ÊÚÈ΋. ™˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ Ì ÙÔ
‚·ÛÈÏÈ¿ K¿ÚÔÏÔ ∂′ Î·È Ì ÙËÓ πÛ·Ó›·.
∂·ÓÂÈÏËÌ̤Ó˜ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ Ù˘ ∆‡Óȉ·˜ (ÙÔ 1534
·fi ÙÔ Ó·‡·Ú¯Ô ÷˚ÚÂÓÙÓÙ›Ó ª·ÚÌ·ÚfiÛ·, ÙÔ
1570, Î·È ÙÔ 1574 ÔÚÈÛÙÈο) ̤¯ÚÈ ÙË ÌÂÁ¿ÏË ÂΉ›ˆÍË
ÙˆÓ πÛ·ÓÒÓ ·fi ÙË µfiÚÂÈÔ ∞ÊÚÈ΋.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
280
1536 °·ÏÏÔ-ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÂÌÔÚÈ΋ Û˘Ìʈӛ· Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ·
ÌÈ· ÔÏÈÙÈ΋ Û˘ÌÌ·¯›· (ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔÓ K¿ÚÔÏÔ ∂′).
1536-41 ∂ÎÛÙÚ·Ù›· ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ K·ÚfiÏÔ˘ ∂′ ÛÙËÓ ∆‡Óȉ·
Î·È ÙÔ ∞ÏÁ¤ÚÈ.
1536-87 ∫·ıÂÛÙÒ˜ ÔıˆÌ·ÓÒÓ ÌÂËÏÂÚÌ¤Ë‰ˆÓ ÛÙË µfiÚÂÈÔ
∞ÊÚÈ΋.
1537-57 √È Û·Ú›Ê˜ ™¿‘ÓÙÈ ÂΉÈÒÎÔ˘Ó ÙÔ˘˜ ¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔ˘˜
·fi ÙÔ ÓfiÙÈÔ ª·ÚfiÎÔ.
1538 ª¿¯Ë Ù˘ ¶Ú¤‚Â˙·˜: ÔÈ √ıˆÌ·ÓÔ› ηٷʤÚÓÔ˘Ó
Ï‹ÁÌ· ÛÙÔ ÛÙfiÏÔ Ù˘ πÂÚ¿˜ ™˘ÌÌ·¯›·˜ (K¿ÚÔÏÔ˜ ∂′,
µÂÓÂÙ›·, ¿·˜) Î·È ·ÔÎÙÔ‡Ó ÙË Ó·˘ÙÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·
ÛÙË ªÂÛfiÁÂÈÔ.
1540-55 ªÂÛÔ‚·ÛÈÏ›· ÙˆÓ ∞ÊÁ·ÓÒÓ ˘fi ÙÔÓ ™ÈÚ-™·¯ ™Ô˘Ú
Î·È ÙÔ˘˜ ‰È·‰fi¯Ô˘˜ ÙÔ˘ ÛÙÔ ¢Âϯ›.
1541 ªÈ· Ó·˘ÙÈ΋ Âȯ›ÚËÛË ÙÔ˘ K·ÚfiÏÔ˘ ∂′ ÛÙÔ ∞ÏÁ¤ÚÈ
·ÔÙ˘Á¯¿ÓÂÈ.
1541-47 ªÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ πˆ¿ÓÓË ∑·fiÏ˘· Ù˘ √˘ÁÁ·Ú›·˜
ÙÔ˘ÚÎÔ-·˘ÛÙÚÈ·Îfi˜ fiÏÂÌÔ˜ ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙˆÓ
‰ÈÂΉÈ΋ÛÂˆÓ ÙˆÓ ∞„‚Ô‡ÚÁˆÓ ÛÙËÓ √˘ÁÁ·Ú›·.
√ıˆÌ·ÓÈ΋ ‰ÈÔ›ÎËÛË ÛÙËÓ √˘ÁÁ·Ú›·. ªÂÙ¿ ÙȘ
ÙÔ˘ÚÎÈΤ˜ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ ·ÎÔÏÔ˘ı› ÂίÂÈÚ›· Ì ÙÔ˘˜
∞„‚Ô‡ÚÁÔ˘˜, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ‰È·ÙËÚÔ‡Ó ÂÏ¿¯ÈÛÙ· ÙÌ‹Ì·Ù·
Ù˘ √˘ÁÁ·Ú›·˜.
1548-55 ¡¤Ô˜ ÙÔ˘ÚÎÔ-ÂÚÛÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜. ™ÙË Û˘Óı‹ÎË Ù˘
AÌ¿ÛÂÈ·˜ ÔÈ √ıˆÌ·ÓÔ› ‰È·ÙËÚÔ‡Ó ÙȘ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ
ÙÔ˘˜ ÛÙË ªÂÛÔÔÙ·Ì›·. ¢È·›ÚÂÛË Ù˘ °ÂˆÚÁ›·˜.
1549 √È Û·Ú›Ê˜ (ÛÔ˘Ú·Ê¿) ™¿‘ÓÙÈ ÂΉÈÒÎÔ˘Ó ÙÔ˘˜
√˘·ÙÙ·Û›‰Â˜ ·fi ÙÔ ºÂ˜ Î·È ·ÔÎÙÔ‡Ó ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›·
Û ÔÏfiÎÏËÚÔ ÙÔ ª·ÚfiÎÔ (ÎÏ¿‰Ô˜ ÙˆÓ ™·‘ÓÙȉÒÓ
̤¯ÚÈ ÙÔ 1659).
1549-54 √È Û·Ú›Ê˜ ™¿‘ÓÙÈ ·ÔÎÚÔ‡Ô˘Ó ÔıˆÌ·ÓÈΤ˜
ÂÈı¤ÛÂȘ ÛÙÔ ª·ÚfiÎÔ.
1550 ∞Ó¤ÁÂÚÛË ÙÔ˘ Ù˙·ÌÈÔ‡ ÙÔ˘ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ÛÙËÓ
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË.
1551 √ TÔ‡ÚÎÔ˜ Ó·‡·Ú¯Ô˜ ¶›ÚÈ ƒ¤’Ș ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙÔ
ª¿ÛηÙ.
√È πˆ·ÓÓ›Ù˜ ·Ú·‰›‰Ô˘Ó ÙËÓ ∆Ú›ÔÏË (§È‚‡Ë)
ÛÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜.
1551-62 ™˘Ó¤¯ÈÛË ÙÔ˘ Ô˘ÁÁÚÈÎÔ‡ ÔϤÌÔ˘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜
√ıˆÌ·ÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ∞„‚Ô‡ÚÁÔ˘˜.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
281
1554-56 √ ¡ÙÚ·ÁÎÔ‡Ù (TÔ˘ÚÁÎÔ‡Ù), ‰È¿‰Ô¯Ô˜ ÙÔ˘
÷˚ÚÂÓÙÓÙ›Ó ª·ÚÌ·ÚfiÛ·, ÔÏÔÎÏËÚÒÓÂÈ ÙËÓ
ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ηٿÎÙËÛË Ù˘ ‚ÔÚÂÈÔ·ÊÚÈηÓÈ΋˜ ·ÎÙ‹˜.
1556 √È √ıˆÌ·ÓÔ› ·Ó·ÙÚ¤Ô˘Ó ÙË ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ
∑ÈÁÈ·ÚȉÒÓ ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ∞ÏÁÂÚ›·.
¡·˘Ì·¯›· ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜
¶ÔÚÙÔÁ¿ÏÔ˘˜ ÛÙÔÓ πÓ‰ÈÎfi ˆÎ·Ófi.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ TÔ‡ÚÎÔ˘ ÔÈËÙ‹ ºÔ˘˙Ô˘Ï›.
1556-1605 √ ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ÕÎÌ·Ú ÙÔ˘ ¢Âϯ›, È‰Ú˘Ù‹˜ ÌÈ·˜
Û˘ÁÎÚËÙÈÛÙÈ΋˜ ·ÁÎfiÛÌÈ·˜ ıÚËÛΛ·˜. ∞ÒÁÂÈÔ
Ù˘ ¢ËÌÂÚ›·˜ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ ªÔÁԇψÓ
ÛÙË ‚fiÚÂÈ· Î·È ÎÂÓÙÚÈ΋ πÓ‰›·.
1558 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ Z·˚Ó·ÓÙÓÙ›Ó ·Ï-∞ÌÈÏ›, IÚ·ÓÔ‡
ıÂÔÏfiÁÔ˘ Ù˘ Û›·.
1565 ∂ÓÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈÎÒÓ ‰˘Ó·ÛÙÂÈÒÓ ÙÔ˘
¡ÙÂοÓ. ∫·Ù·ÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏ›Ԣ ÙˆÓ
πÓ‰Ô˘ÈÛÙÒÓ ÙÔ˘ µÈÙ˙·ÁÈ·Ó·ÁÎ¿Ú ÛÙË ÓfiÙÈ· πÓ‰›·,
ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘ ÚÔ‡ÚÁÈÔ˘ ÙÔ˘ ·Ú¯·›Ô˘
ÈÓ‰Ô˘ÈÛÙÈÎÔ‡ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡.
1565-68 ∆Ô˘ÚÎÔ-·˘ÛÙÚÈ·Îfi˜ fiÏÂÌÔ˜.
1566 ªÂ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ Ë ÂÚ›Ô‰Ô˜
Ù˘ Â¤ÎÙ·Û˘ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. ∆ÔÓ
‰È·‰¤¯ÂÙ·È Ô ™ÂÏ›Ì µ′, «Ô ªÂÎÚ‹˜» (1566-74):
΢‚ÂÚÓËÙÈΤ˜ ÏËÚÂÍÔ˘ÛÈfiÙËÙ˜ ÂÚȤ¯ÔÓÙ·È ÛÙÔ
™¤Ú‚Ô ªÂÁ¿ÏÔ µÂ˙›ÚË ™ÔÎÔÏÏÔ‡ ªÂ¯Ì¤Ù ¶·Û¿ ηÈ
ÛÙÔÓ Â‚Ú·›Ô °ÈÔÛ¤Ê ¡·Û›.
1568-70 ∂ͤÁÂÚÛË ÙˆÓ ∑·˚ÓÙÈÙÒÓ ÛÙËÓ ÀÂ̤ÓË ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜
√ıˆÌ·ÓÔ‡˜.
1570 √È √ıˆÌ·ÓÔ› ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ ∫‡ÚÔ.
∂ÈÚ‹ÓË Ì ÙÔ˘˜ ªÔÛÎÔ‚›Ù˜.
1571 ¡·˘Ì·¯›· Ù˘ ¡·˘¿ÎÙÔ˘ (§Â¿ÓÙÔ): ηٷÛÙÚÔÊ‹
ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙfiÏÔ˘ ·fi ÙÔÓ ÈÛ·ÓÔ-
‚ÂÓÂÙÛÈ¿ÓÈÎÔ ÛÙfiÏÔ Ù˘ πÂÚ¿˜ ™˘ÌÌ·¯›·˜ (¢ÔÓ
ÃÔ˘¿Ó Ô ∞˘ÛÙÚÈ·Îfi˜). ªÂÙ¿ ÙË ‰È¿Ï˘ÛË Ù˘
Û˘ÌÌ·¯›·˜ Î·È ÙËÓ ·Ó·‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙÔ˘ ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡
ÛÙfiÏÔ˘ Ë πÛ·Ó›· ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÛÙË ‰˘ÙÈ΋
ªÂÛfiÁÂÈÔ.
1573 ªÂÙ¿ ·fi ÙÚ›¯ÚÔÓÔ fiÏÂÌÔ Ë µÂÓÂÙ›· ·Ú·¯ˆÚ›
ÙËÓ ∫‡ÚÔ ÛÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
282
1574-95 √ ªÔ˘Ú¿Ù °′ ÔıˆÌ·Ófi˜ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜. ∞˘Í·ÓfiÌÂÓË
ÂÈÚÚÔ‹ ÙÔ˘ ·Ï·ÙÈÔ‡ (ÂÚ›Ô‰Ô˜ Ù˘ «Î˘ÚÈ·Ú¯›·˜
ÙˆÓ Á˘Ó·ÈÎÒÓ»). ∫·Ù·¯Ú‹ÛÂȘ ÛÙÔ ÙÈÌ·ÚȈÙÈÎfi
Û‡ÛÙËÌ· Î·È ÛÙË ÛÙÚ·ÙÔÏfiÁËÛË ÙˆÓ °ÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ.
™ÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1589-92.
1577-90 √ıˆÌ·ÓÔ-ÂÚÛÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜: ηٿÎÙËÛË Ù˘
∆ÈÊÏ›‰·˜ (1578), ÙÔ˘ K·Ú˜ Î·È Ù˘ ∆·˘Ú›‰·˜ (1585),
Ù· ÚÈÁÎÈ¿Ù· Ù˘ °ÂˆÚÁ›·˜ Á›ÓÔÓÙ·È ÊfiÚÔ˘
˘ÔÙÂÏ‹.
1578-1603 √ Û·Ú›Ê˘ կ̷ÓÙ ·Ï-ª·ÓÛÔ‡Ú ÙÔ˘ ª·ÚfiÎÔ˘. ∆Ô
1590-91 ηٿÎÙËÛË Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ ∞ÊÚÈ΋˜
(∞˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙˆÓ ™ÔÓÁÎ¿È Ì ÙÔ TÈÌÔ˘ÎÙÔ‡ ηÈ
ÙÔ °Î¿Ô ÛÙÔÓ ¡›ÁÂÚË).
1580 √È √ıˆÌ·ÓÔ› ·Ú·¯ˆÚÔ‡Ó ÂÌÔÚÈο ÚÔÓfiÌÈ· ÛÙËÓ
∞ÁÁÏ›·.
1583 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ √˘¿¯ÛÈ ·fi ÙÔ ª·ÊÎ, ÛÔ‡ÊÈ
ÚÔÌ·ÓÙÈÎÔ‡ ÔÈËÙ‹.
1587 ¢ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÙÚÈÒÓ ÔıˆÌ·ÓÈÎÒÓ ÌÂËÏÈÎÈÒÓ, ÙÔ˘
∞ÏÁÂÚ›Ô˘, Ù˘ ∆‡Óȉ·˜ Î·È Ù˘ ∆Ú›ÔÏ˘.
1588-1629 √ Û¿¯Ë˜ ∞Ì¿˜ Ù˘ ¶ÂÚÛ›·˜: ·ÎÌ‹ Ù˘
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ ™·Ê·‚ȉÒÓ. ¢È‡ڢÓÛË ÙÔ˘
ÈÚ·ÓÈÎÔ‡ ¯ÒÚÔ˘ ΢ÚÈ·Ú¯›·˜, ÂΉ›ˆÍË ÙˆÓ
√˘˙Ì¤ÎˆÓ ·fi ÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó Î·È ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ
·fi ÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó, ÙÔ ¡ÙÈÁÈ·ÚÌ¿ÎÚ Î·È ÙÔ πÚ¿Î.
∞ÎÌ‹ Ù˘ ·Ú¯ÈÙÂÎÙÔÓÈ΋˜ Î·È Ù˘ ˙ˆÁÚ·ÊÈ΋˜
(ƒÈÓÙ¿-È ∞Ì·Û›).
1588 (;) £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ™ÈÓ¿Ó ¶·Û¿, ·Ú¯ÈÙ¤ÎÙÔÓ· ÙˆÓ
ÔıˆÌ·ÓÈÎÒÓ ÚˆÙ¢ԢÛÒÓ (Ù˙·Ì› ÙÔ˘ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó
[1557] ÛÙËÓ ÿÛÙ·ÌÔ˘Ï, Ù˙·Ì› ÙÔ˘ ™ÂÏ›Ì ÛÙËÓ
∂ÓÙ›ÚÓÂ).
1590 ∂ÈÚ‹ÓË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ ¶¤ÚÛ˜ Î·È ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·, Ë ÔÔ›· Ì ÙË °ÂˆÚÁ›·, ÙÔ ∫·Ú·Ì¿¯
Î·È ÙÔ ™ÈÚ‚¿Ó ÂÎÙ›ÓÂÙ·È Ì¤¯ÚÈ ÙÔÓ ∫·‡Î·ÛÔ Î·È ÙËÓ
∫·Û›· £¿Ï·ÛÛ·, Î·È ÎÂÚ‰›˙ÂÈ ÙËÓ ∆·˘Ú›‰· Î·È ÙÔ
§Ô˘ÚÈÛÙ¿Ó.
1593-1606 ¶fiÏÂÌÔ˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜
∞„‚Ô‡ÚÁÔ˘˜, Ï‹ÁÂÈ Ì ÙË Û˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ ™ÈÙ‚·ÙÔÚfiÎ
(1606).
1595-1603 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ªÂ¯Ì¤Ù °′.
1596 √ Û¿¯Ë˜ AÌ¿˜ οÓÂÈ ÙÔ πÛ·¯¿Ó ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Ù˘
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ ™·Ê·‚ȉÒÓ.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
283
1599 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÔ‡ ÈÛÙÔÚÈÎÔ‡ ™·‘ÓÙÔ˘ÓÙÓÙ›Ó
ÃfiÙ˙· ∂ʤÓÙË.
1600 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ TÔ‡ÚÎÔ˘ ÔÈËÙ‹ ª·Î›. ∆Ô ¤ÚÁÔ ÙÔ˘
·ÔÙÂÏ› ÙÔ ·ÔÎÔڇʈ̷ Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ Ï˘ÚÈ΋˜
Ô›ËÛ˘.
1602-12 ¡¤Ô˜ ÙÔ˘ÚÎÔ-ÂÚÛÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜.
1603 √ Û¿¯Ë˜ ÙˆÓ ™·Ê·‚ȉÒÓ AÌ¿˜ Â·Ó·ÎÙ¿ ·fi ÙÔ˘˜
√ıˆÌ·ÓÔ‡˜ ÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó (∆·˘Ú›‰·) Î·È ÙÔÓ
∫·‡Î·ÛÔ (∂ÚÈ‚¿Ó, ™ÈÚ‚¿Ó, ∫·Ú˜).
1603-17 ∏ÁÂÌÔÓ›· ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÔ‡ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ A¯Ì¤Ù ∞′.
1605 ¶ÂÚÛÈ΋ Ó›ÎË Â› ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ ÛÙË Ï›ÌÓË √‡ÚÌÈ·.
√È ™·Ê·‚›‰Â˜ Â·Ó·ÎÙÔ‡Ó ÙÔ ¡ÙÈÁÈ·ÚÌ¿ÎÚ Î·È ÙÔ
πÚ¿Î (ªÔÛÔ‡ÏË, µ·Á‰¿ÙË).
1605-27 √ ÌÔÁÔ‡ÏÔ˜ ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ∆˙·¯·ÓÁÎ›Ú ÛÙÔ ¢Âϯ›.
1606 ™˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ ™ÈÙ‚·ÙÔÚfiÎ, ÂÈÎÔÛ·ÂÙ‹˜ ÂίÂÈÚ›·
·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ Î·È ÙËÓ ∞˘ÛÙÚ›·. √È
∞„‚Ô‡ÚÁÔÈ ¯¿ÓÔ˘Ó Â‰¿ÊË ÛÙËÓ √˘ÁÁ·Ú›·.
1609-14 ∂Ή›ˆÍË ÙˆÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ ·fi ÙËÓ πÛ·Ó›·.
1609-87 ªÂÙ¿ ÙËÓ ÙÒÛË ¿ÏÏˆÓ ‚·ÛÈÏ›ˆÓ ÙÔ˘ ¡ÙÂοÓ, Ë
ÓfiÙÈ· πÓ‰›· ÌÔÈÚ¿˙ÂÙ·È ÛÙË ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ ÕÓÙÈÏ-
™·¯ Ù˘ ªÈÙ˙·Ô‡Ú Î·È ÙË ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ ∫Ô˘ÙÌ-
™·¯ Ù˘ °ÎÔÏÎfiÓÙ· ̤¯ÚÈ ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛ‹ Ù˘ ·fi
ÙÔ˘˜ ÌÔÁÔ‡ÏÔ˘˜ ‚·ÛÈÏ›˜.
∞·Ú¯¤˜ Ù˘ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜ √˘ÚÓÙÔ‡.
1612 ∂ÈÚ‹ÓË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ πÚ¿Ó Î·È ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·, Ë ÔÔ›· ¯¿ÓÂÈ ÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó ηÈ
ÙË °ÂˆÚÁ›· Ô˘ ÂÚÓ¿Ó ÛÙ· ¯¤ÚÈ· ÙˆÓ ™·Ê·‚ȉÒÓ.
√È √ıˆÌ·ÓÔ› ·Ú·¯ˆÚÔ‡Ó ÂÌÔÚÈο ÚÔÓfiÌÈ· ÛÙËÓ
√ÏÏ·Ó‰›·.
1617-18 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ ∞′ ÂÎıÚÔÓ›˙ÂÙ·È ÌÂÙ¿ ·fi
ÂͤÁÂÚÛË ÛÙÔ ·Ï¿ÙÈ ÏfiÁˆ Ù˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ ÙÔ˘
ηı˘ÛÙ¤ÚËÛ˘.
1618-22 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ √ÛÌ¿Ó µ′.
1622 (1621;) £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ª·¯·’·ÓÙÓÙ›Ó ·Ï-ÕÌÈÏÈ, ÛÈ›ÙË
ıÂÔÏfiÁÔ˘ Î·È Ì·ıËÌ·ÙÈÎÔ‡.
1622 ∏ ∞ÁÁÏ›· ‚ÔÌ‚·Ú‰›˙ÂÈ ÙÔ ∞ÏÁ¤ÚÈ ˆ˜ ÂΉ›ÎËÛË ÁÈ·
ÂÈÚ·ÙÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ (ÂÎ Ó¤Ô˘ ÙÔ 1655 Î·È ÙÔ
1672).
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
284
ªÈ· ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÛÙË ªÔω·‚›· ÂÓ¿ÓÙÈ·
ÛÙËÓ ¶Ôψӛ· (1620-22) ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ Ì ·ÒÏÂȘ.
ªÂÙ¿ ÙË Û˘Ìʈӛ· ÂÈÚ‹Ó˘ ·ÎÔÏÔ˘ı› ÂͤÁÂÚÛË ÙˆÓ
°ÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ: Ô √ÛÌ¿Ó µ′ ÛÎÔÙÒÓÂÙ·È.
1622-23 ¢Â‡ÙÂÚË ÂÚ›Ô‰Ô˜ ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛ˘ ÙÔ˘ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿
∞′, ÂÎıÚÔÓ›˙ÂÙ·È Ì ʿÙÔ˘· ÙÔ˘ ÛÂ˚¯Ô˘ÏÈÛÏ¿ÌË.
1623 ∫·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘ ·fi ÙÔ Û¿¯Ë AÌ¿˜ ∞′ Ù˘
¶ÂÚÛ›·˜.
1623-40 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ªÔ˘Ú¿Ù ¢′, ÂÚÈÔÚ›˙ÂÈ ÙË ‰‡Ó·ÌË ÙÔ˘
ÛÒÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ °ÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ. ∂˘ÌÂÙ¿‚ÏËÙÔ˜ fiÏÂÌÔ˜ ÌÂ
ÙÔ πÚ¿Ó (1623-39).
1628-58 √ ÌÔÁÔ‡ÏÔ˜ ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ™¿¯Ë˜ ∆˙·¯¿Ó.
1629-42 ªÂ ÙÔ Û¿¯Ë ™·Ê› ·Ú¯›˙ÂÈ Ë ·Ú·ÎÌ‹ ÙˆÓ
™·Ê·‚ȉÒÓ. √ ªÔ˘Ú¿Ù ¢′ Â·Ó·ÎÙ¿ ÙÔ πÚ¿Î (1638).
·fi ÙÔ 1631 √ ÎÏ¿‰Ô˜ ºÈÏ¿ÏÈ ÙˆÓ Û·Ú›ÊˉˆÓ ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÂÈ ÙËÓ
ÔÏÈÙÈ΋ ÂÓfiÙËÙ· ÙÔ˘ ª·ÚfiÎÔ˘.
1633 ∏ ÂͤÁÂÚÛË ÙÔ˘ ‰ÚÔ‡˙Ô˘ Ú›ÁÎÈ· º·¯Ú·ÓÙÓÙ›Ó ÛÙÔ
§›‚·ÓÔ Î·È ÙË ™˘Ú›· ηٷÓ›ÁÂÙ·È ·fi ÙÔ˘˜
√ıˆÌ·ÓÔ‡˜ ÛÂ Û˘ÌÌ·¯›· Ì ÙËÓ ∆ÔÛοÓË, ÙÔÓ ¿·
Î·È ÙËÓ πÛ·Ó›· (Ô º·¯Ú·ÓÙÓÙ›Ó ÂÎÙÂÏÂ›Ù·È ÙÔ 1635).
1635 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ N·Ê‘›, TÔ‡ÚÎÔ˘ ÔÈËÙ‹ Ì ÈÓ‰Ô-
ÂÚÛÈÎfi ÛÙÈÏ.
1638 √ ªÔ˘Ú¿Ù ¢′ ηٷÎÙ¿ ÙÔ πÚ¿Î ·fi ÙÔ˘˜ πÚ·ÓÔ‡˜
(ÛÊ·Á‹ ÙˆÓ ÛÈÈÙÒÓ ÛÙË µ·Á‰¿ÙË). ªÂ ÙË Û˘Óı‹ÎË
ÙÔ˘ ∫·ÛÚ-È ™ÈÚ›Ó Ô ªÔ˘Ú¿Ù ¢′ ·Ú·¯ˆÚ› ÙÔÓ
∫·‡Î·ÛÔ (∂ÚÈ‚¿Ó) Î·È ÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó (∆·˘Ú›‰·)
ÛÙÔ˘˜ ™·Ê·‚›‰Â˜. √ÚÈÛÙÈ΋ ‰È¢ı¤ÙËÛË ÙˆÓ
Û˘ÓfiÚˆÓ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜
™·Ê·‚›‰Â˜.
1640 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ¶¤ÚÛË ıÂÔÏfiÁÔ˘ Î·È ÊÈÏÔÛfiÊÔ˘
™·ÓÙÚ·ÓÙÓÙ›Ó ™ÈÚ·˙› (MÔÏÏ¿ ™¿ÓÙÚ·) ÛÙÔ πÛ·¯¿Ó.
1640-48 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ πÌÚ·¯›Ì ∞′. ∏ ÂÈÚÚÔ‹ ÙˆÓ ÎÏÈÎÒÓ
ÙÔ˘ ¯·ÚÂÌÈÔ‡ ÊÙ¿ÓÂÈ ÛÙÔ ·ÒÁÂÈfi Ù˘. ∏ η΋
‰È·¯Â›ÚÈÛË Ô‰ËÁ› ÛÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ηٷÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘
ÎÚ¿ÙÔ˘˜.
1645-69 √ıˆÌ·ÓÔ-‚ÂÓÂÙÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ∫Ú‹ÙË, Ô˘
·ÔÙÂÏ› ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô Ô¯˘Úfi Ù˘ µÂÓÂÙ›·˜ ÛÙËÓ
·Ó·ÙÔÏÈ΋ ªÂÛfiÁÂÈÔ.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
285
1648-87 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ªÂ¯Ì¤Ù ¢′. ª¤¯ÚÈ ÙÔ 1656 ÂÚ›Ô‰Ô˜
·Ó·Ú¯›·˜ ÏfiÁˆ ·Ú·ÙÂÙ·Ì¤ÓˆÓ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂˆÓ ÙˆÓ
Ê·ÙÚÈÒÓ.
1651 ¡›ÎË ÙÔ˘ ‚ÂÓÂÙÛÈ¿ÓÈÎÔ˘ ÛÙfiÏÔ˘ ÛÙËÓ ¶¿ÚÔ.
1656-61 √ ªÂÁ¿ÏÔ˜ µÂ˙›Ú˘ ªÂ¯Ì¤Ù KÈÔÚÔ˘ÏÔ‡
·Ó·‰ÈÔÚÁ·ÓÒÓÂÈ ÙËÓ ·Ú·ÎÌ¿˙Ô˘Û· ÔıˆÌ·ÓÈ΋
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Ì ÂÛˆÙÂÚÈΤ˜ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ —
¿ÚÛË Ù˘ ÂÈÚÚÔ‹˜ ÙÔ˘ ¯·ÚÂÌÈÔ‡ Î·È ÙˆÓ
°ÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ, Â͢Á›·ÓÛË ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ÙÔ˘
ÎÚ¿ÙÔ˘˜— Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ÂÈÙ˘¯›Â˜.
1657 ∞ÔηٿÛÙ·ÛË Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÈ΋˜ ÂÈÚÚÔ‹˜ ÛÙȘ
·Ú·‰Ô˘Ó¿‚Ș ËÁÂÌÔӛ˜.
1658 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ TÔ‡ÚÎÔ˘ ÎÔÛÌÔÁÚ¿ÊÔ˘ ηÈ
ÂÁ΢ÎÏÔ·È‰ÈÛÙ‹ ÷Ù˙Ù˙› ÿÏÈÊ· (∫È·Ù›
∆ÛÂÏÂÌ‹).
1658-59 √È √ıˆÌ·ÓÔ› ηٷÛÙ¤ÏÏÔ˘Ó ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÛÙË ªÈÎÚ¿
∞Û›·.
1658-1707 √ ÌÔÁÔ‡ÏÔ˜ ‚·ÛÈÏÈ¿˜ AÔ˘Ú·ÓÁÎ˙›Ì ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÂÙ·È
ÓÈÎËÙ‹˜ ÛÙÔ˘˜ ·ÁÒÓ˜ ‰È·‰Ô¯‹˜ ÙÔ˘ ıÚfiÓÔ˘ ÂÓ¿ÓÙÈ·
ÛÙÔÓ ·‰ÂÚÊfi ÙÔ˘ ¡Ù¿Ú· ™ÈÎÔ‡¯ (1658-59) ηÈ
ÛÙ·ıÂÚÔÔÈ› ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì ÛÙË
‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈ΋ πÓ‰›· Î·È ÙÔ ¡ÙÂοÓ. ªÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi
ÙÔ˘ ·Ú¯›˙ÂÈ Ë ·Ú·ÎÌ‹ Ù˘ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ
ªÔÁԇψÓ.
1659-71 ∫·ıÂÛÙÒ˜ ÙˆÓ ·Á¿‰ˆÓ ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ÛÙÔ ∞ÏÁ¤ÚÈ.
1661-76 √ ∞¯Ì¤Ù ∫ÈÔÚÔ˘ÏÔ‡, ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ ªÂ¯Ì¤Ù, ªÂÁ¿ÏÔ˜
µÂ˙›Ú˘ Î·È de facto ΢ڛ·Ú¯Ô˜.
1663-64 H ÔıˆÌ·ÓÈ΋ Â›ıÂÛË ÛÙËÓ ∞˘ÛÙÚ›· ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ ÌÂ
‹ÙÙ· ÛÙÔ ™·ÈÓ °ÎÔÙÙ¿ÚØ ÂÈÎÔÛ·ÂÙ‹˜ ÂίÂÈÚ›·.
1665 √È °¿ÏÏÔÈ ‚ÔÌ‚·Ú‰›˙Ô˘Ó ÙÔ ∞ÏÁ¤ÚÈ Î·È ÙËÓ ∆‡Óȉ·
ˆ˜ ·ÓÙ›ÔÈÓ· ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÚ·Ù›·.
1669 √È √ıˆÌ·ÓÔ› ·ÔÛÔ‡Ó ÙËÓ ∫Ú‹ÙË ·fi ÙÔ˘˜
BÂÓÂÙÔ‡˜.
1670 ™˘Óı‹ÎË Ù˘ µÂÓÂÙ›·˜: ∏ ∫Ú‹ÙË Á›ÓÂÙ·È ÔıˆÌ·ÓÈ΋
ÂÎÙfi˜ ·fi ÙÚÂȘ ÂÚÈÔ¯¤˜.
1671-1830 ∫·ıÂÛÙÒ˜ ÙˆÓ ÓÙ½ (ÓÙ·Á›) ÛÙÔ ∞ÏÁ¤ÚÈ.
1672-76 ∆Ô˘ÚÎÔ-ÔψÓÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜. √ ‚·ÛÈÏÈ¿˜ πˆ¿ÓÓ˘ °′
™ÔÌȤÛÎÈ Ù˘ ¶Ôψӛ·˜ ·Ó·Áο˙ÂÙ·È ÌÂÙ¿ ·fi
¢ÌÂÙ¿‚ÏËÙ˜ Ì¿¯Â˜ (1676 ‹ÙÙ· ÛÙÔ ZÔ˘Ú¿‚ÓÔ) Ó·
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
286
·Ú·‰ÒÛÂÈ ÛÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ ÙËÓ ¶Ô‰ÔÏ›· Î·È ÙËÓ
√˘ÎÚ·Ó›·: Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Á›ÓÂÙ·È
¿ÌÂÛÔ˜ Á›ÙÔÓ·˜ Ù˘ ƒˆÛ›·˜.
1676-83 √ ∫·Ú¿ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ (Á·ÌÚfi˜ ÙÔ˘ ∞¯Ì¤Ù
∫ÈÔÚÔ˘ÏÔ‡) ÔıˆÌ·Ófi˜ ªÂÁ¿ÏÔ˜ µÂ˙›Ú˘.
1677-81 ∆Ô˘ÚÎÔ-ÚˆÛÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜. ªÂ ÙË Û˘Óı‹ÎË ÙÔ˘
ƒ¿ÓÙ˙ÈÓ (1681) ÙÔ ∫›Â‚Ô ·Ú·¯ˆÚÂ›Ù·È ÛÙÔ˘˜
ƒÒÛÔ˘˜.
1683-99 ∆Ô˘ÚÎÔ-·˘ÛÙÚÈ·Îfi˜ fiÏÂÌÔ˜. ∆Ô 1683 ‰Â‡ÙÂÚË
·ÓÂÈÙ˘¯‹˜ ÔÏÈÔÚΛ· Ù˘ µÈ¤Ó˘ ·fi ÙÔÓ ∫·Ú¿
ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ Î·È ‹ÙÙ· ÛÙÔ K¿ÏÂÓÌÂÚÁÎ. ∆Ô 1684 ÈÂÚ¿
Û˘ÌÌ·¯›· Ù˘ ∞˘ÛÙÚ›·˜ Ì ÙËÓ ¶Ôψӛ·, ÙË µÂÓÂÙ›·
Î·È ÙÔÓ ¿·, Î·È ÙÔ 1687 Î·È Ì ÙË ƒˆÛ›·, ÂÓ¿ÓÙÈ·
ÛÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜.
1684 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ E‚ÏÈÁÈ¿ ∆ÛÂÏÂÌ‹, Û˘ÁÁڷʤ· ÌÈ·˜
ÛËÌ·ÓÙÈ΋˜ Ù·ÍȉȈÙÈ΋˜ ·Ê‹ÁËÛ˘ Û¯ÂÙÈο Ì ÙËÓ
ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Î·È ÙÔ˘˜ Á›ÙÔÓ¤˜ Ù˘ ÛÙËÓ
∂˘ÚÒË Î·È ÙËÓ ∂ÁÁ‡˜ ∞Ó·ÙÔÏ‹.
1686 ∏ ∞˘ÛÙÚ›· ηٷÎÙ¿ ÙÔ ŸÊÂÓ.
1687 √È √ıˆÌ·ÓÔ› ËÙÙÒÓÙ·È ÛÙÔ Mfi¯·Ù˜Ø ·ÒÏÂÈ· Ù˘
√˘ÁÁ·Ú›·˜. ™Ù¿ÛË ÙˆÓ °ÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ, ÂÎıÚfiÓÈÛË ÙÔ˘
ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ ªÂ¯Ì¤Ù ¢′.
1687-91 √ ™Ô˘ÏÂ˚Ì¿Ó µ′ ÔıˆÌ·Ófi˜ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜.
1688 √È ∞˘ÛÙÚÈ·ÎÔ› ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙÔ µÂÏÈÁÚ¿‰È.
1689 ◊ÙÙ· ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ ÛÙÔ NȘ. √ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿
KÈÔÚÔ˘ÏÔ‡ ªÂÁ¿ÏÔ˜ µÂ˙›Ú˘: ·Ó·‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙÔ˘
ÛÙ·ÛÈ·Ṳ̂ÓÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡ Î·È ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ.
1690 √È √ıˆÌ·ÓÔ› Â·Ó·ÎÙÔ‡Ó ÙÔ ¡È˜ Î·È ÙÔ µÂÏÈÁÚ¿‰È.
1691 √ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ KÈÔÚÔ˘ÏÔ‡ ¤ÊÙÂÈ ÛÙË Ì¿¯Ë ÙÔ˘
™ÙÛ·Ï·Óη̤Ó.
1691-95 √ A¯Ì¤Ù µ′ ÔıˆÌ·Ófi˜ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜.
1694 ÿ‰Ú˘ÛË Ù˘ Compagnie d’ Afrique, ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÂȘ
Á˘ Î·È ÂÌÔÚÈÎÒÓ ÚÔÓÔÌ›ˆÓ ÛÙË °·ÏÏ›· ÛÙË
µfiÚÂÈÔ ∞ÊÚÈ΋.
1694-1722 √ ÃÔ˘Û¿ÈÓ, Ô ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˜ Û¿¯Ë˜ ÙˆÓ
™·Ê·‚ȉÒÓ ÛÙÔ πÚ¿Ó, ÎÈÓ‰˘Ó‡ÂÈ ·fi ÂÛˆÙÂÚÈΤ˜
Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ, ÚˆÛÈο Î·È ÙÔ˘ÚÎÈο Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ηÈ
·ÓÙÈÛÈÈÙÈ΋ ·˘ÙÔÓÔÌ›· ÛÙÔ ∞ÊÁ·ÓÈÛÙ¿Ó.
1695-1703 √ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ µ′ ÔıˆÌ·Ófi˜ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜.
1696 √ ªÂÁ¿ÏÔ˜ ¶¤ÙÚÔ˜ ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙÔ A˙fiÊ.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
287
1697 ∞ÔÊ·ÛÈÛÙÈ΋ ‹ÙÙ· ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ ·fi ÙÔ ‚·ÛÈÏÈÎfi
ÛÙÚ·Ùfi ˘fi ÙÔÓ Ú›ÁÎÈ· ∂˘Á¤ÓÈÔ Ù˘ ™·‚Ô˝·˜ ÛÙË
Z¤ÓÙ· ÛÙÔÓ ÔÙ·Ìfi ∆›Û·.
1699 ™˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ ∫¿ÚÏÔ‚ÈÙ˜, Ë ÚÒÙË ÛËÌ·ÓÙÈ΋
‰Èψ̷ÙÈ΋ ‹ÙÙ· ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ: Ë √˘ÁÁ·Ú›·, Ë
∆Ú·ÓÛ˘Ï‚·Ó›·, Ë ™Ï·‚ÔÓ›· Î·È Ë ∫ÚÔ·Ù›·
ÂÚȤگÔÓÙ·È ÛÙËÓ ∞˘ÛÙÚ›·, Ë ∫·ÌÓ›ÙÛ·
(∫¿ÌÂÓÂÙ˜), Ë ¶Ô‰ÔÏ›· Î·È Ë √˘ÎÚ·Ó›· ÛÙËÓ
¶Ôψӛ·, Ë ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ˜ ÎÈ ¤Ó· ÌÂÁ¿ÏÔ ÙÌ‹Ì· Ù˘
¢·ÏÌ·Ù›·˜ ÛÙË µÂÓÂÙ›·.
1700 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ Û·Ê·‚›‰Ë ‚Â˙›ÚË ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ
ª¿ÎÈÚ ª·Ù˙ÏÈÛ›, ÛÈ›ÙË ıÂÔÏfiÁÔ˘.
1702 ™˘Ó¿ÙÔÓÙ·˜ Û˘Óı‹ÎË Ì ÙË ƒˆÛ›· ÔÈ √ıˆÌ·ÓÔ›
¯¿ÓÔ˘Ó ÙÔ ∞˙fiÊ.
1703 ∂ͤÁÂÚÛË ÙˆÓ °ÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔÓ
ÛÂ˚¯Ô˘ÏÈÛÏ¿ÌË ºÂ˚˙Ô˘ÏÏ¿¯ Î·È ÙÒÛË ÙÔ˘
ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ µ′. TÔÓ ‰È·‰¤¯ÂÙ·È Ô A¯Ì¤Ù °′
(1703-30).
1706-1957 ∏ ‰˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ ¯Ô˘Û·˚ÓȉÒÓ Ì¤Ë‰ˆÓ ÛÙËÓ
∆‡Óȉ·.
1707 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ AÔ˘Ú·ÓÁÎ˙›Ì ÌÂÙ¿ ·fi ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜
·ÒÏÂȘ ÛÙÔÓ ÂÈÎÔÛ·ÂÙ‹ fiÏÂÌÔ Ì ÙÔ˘˜ ª·Ú¿ı·
ÛÙÔ ¡ÙÂοÓ. H ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÙˆÓ ªÔÁԇψÓ
‰È·Ï‡ÂÙ·È ÁÚ‹ÁÔÚ· ηٿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙˆÓ ‰È·‰fi¯ˆÓ
ÙÔ˘.
1710-11 √ıˆÌ·ÓÔ-ÚˆÛÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜ Ô˘ ÙÂÏÂÈÒÓÂÈ Ì ÙËÓ
‹ÙÙ· ÙÔ˘ ªÂÁ¿ÏÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ Î·È ÙË Û˘Óı‹ÎË ÛÙÔÓ
¶ÚÔ‡ıÔ. ∂ÈÛÙÚÔÊ‹ ÙÔ˘ ∞˙fiÊ ÛÙËÓ ∆Ô˘ÚΛ·.
1711-1835 ¢˘Ó·ÛÙ›· ÙˆÓ ∫·Ú·Ì·ÓÏ›‰ˆÓ ÛÙËÓ ∆ÚÈÔÏ›Ùȉ·.
1714-18 √ıˆÌ·ÓÈ΋ Â›ıÂÛË Î·Ù¿ Ù˘ µÂÓÂÙ›·˜. √È µÂÓÂÙÔ›
¯¿ÓÔ˘Ó Ù· Ô¯˘Ú¿ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔ Î·È ÙȘ
ÙÂÏÂ˘Ù·›Â˜ ı¤ÛÂȘ ÙÔ˘˜ ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË. ∆Ô 1716
Â¤Ì‚·ÛË Ù˘ ∞˘ÛÙÚ›·˜.
1716 √ Ú›ÁÎÈ·˜ ∂˘Á¤ÓÈÔ˜ Ù˘ ™·‚Ô˝·˜ ÓÈο ÙÔ˘˜
∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ ÛÙÔ ¶ÂÙÂÚ‚·ÚÓÙ¿ÈÓ, ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙÔ
∆¤ÌÂÛ‚·Ú Î·È Î·Ù·ÎÙ¿ ÙÔ µÂÏÈÁÚ¿‰È (1717).
1718 ™˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ ¶·Û¿ÚÔ‚ÈÙ˜, ‰Â‡ÙÂÚË ÌÂÁ¿ÏË ‹ÙÙ· ÙˆÓ
√ıˆÌ·ÓÒÓ ·fi ÙÔ˘˜ ∞„‚Ô‡ÚÁÔ˘˜: Ë ∆Ô˘ÚΛ· ¯¿ÓÂÈ
ÙÔ ∆¤ÌÂÛ‚·Ú, ÙË ‚fiÚÂÈ· ™ÂÚ‚›· Î·È ÙË ªÈÎÚ‹
µÏ·¯›·, Ô˘ ÂÚȤگÔÓÙ·È ÛÙËÓ ∞˘ÛÙÚ›·.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
288
1718-30 ∏ «ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ ÙÔ˘ÏÈÒÓ» ˘fi ÙÔÓ ¡Â‚Û¯ÈÚÏ›
πÌÚ·¯›Ì ¶·Û¿, ªÂÁ¿ÏÔ µÂ˙›ÚË ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘
A¯Ì¤Ù °′: ¿ÓÔÈÁÌ· ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ ÔÏÈÙÈÛÙÈ΋ Â›‰Ú·ÛË,
ÂÈÛ·ÁˆÁ‹ Ù˘ Ù˘ÔÁÚ·Ê›·˜. ªÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ ÁÈ· ÙË
ÛÙ·ıÂÚÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜.
1722 ∂ÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÙˆÓ ∞ÊÁ·ÓÒÓ ÛÙËÓ ¶ÂÚÛ›·. √ MÈÚ
ª·¯ÌÔ‡Ó٠ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙÔ πÛ·¯¿Ó, ÂÎıÚÔÓ›˙ÂÈ ÙÔ
Û¿¯Ë ÃÔ˘Û¿ÈÓ Î·È ‰ÔÏÔÊÔÓ› ÙÔ˘˜ Ú›ÁÎÈ˜ ÙˆÓ
™·Ê·‚ȉÒÓ. µÚ·¯‡‚È· ·ÊÁ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·.
1722-23 ªÂ ÙËÓ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÙÔ˘ ªÂÁ¿ÏÔ˘ ¶¤ÙÚÔ˘ ÛÙÔ
¡ÙÂÚÌ¤ÓÙ Î·È ÙÔ ª·ÎÔ‡ Ë ƒˆÛ›· ÊÙ¿ÓÂÈ ÛÙËÓ
∫·Û›· £¿Ï·ÛÛ·. ∂ÌÏÂÎfiÌÂÓË ÛÙȘ ‰È·Ì¿¯Â˜
‰È·‰Ô¯‹˜ ÙÔ˘ ıÚfiÓÔ˘ ˘¤Ú ÙÔ˘ T·¯Ì¿Û (1722-32),
ÂÁ›ÚÂÈ ·ÍÈÒÛÂȘ Î·È Û ¿ÏÏ· ÈÚ·ÓÈο ‰¿ÊË.
√È √ıˆÌ·ÓÔ› ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ ∆ÈÊÏ›‰· (1723).
1724 ∆Ô˘ÚÎÔ-ÚˆÛÈ΋ Û˘Óı‹ÎË ÁÈ· ÙË ‰È·ÓÔÌ‹ ÙÔ˘
‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈÎÔ‡ πÚ¿Ó. √È ∆Ô‡ÚÎÔÈ Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙÔ
÷̷ÓÙ¿Ó Î·È ÙËÓ ∆·˘Ú›‰·.
1727 √ πÌÚ·¯›Ì MÔ˘ÙÂÊÂÚÚÈο, ÔıˆÌ·Ófi˜ ÔÏÈÙÈÎfi˜
Ô˘ÁÁÚÈ΋˜ ηٷÁˆÁ‹˜, ı¤ÙÂÈ Û ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙÔ ÚÒÙÔ
ÔıˆÌ·ÓÈÎfi Ù˘ÔÁÚ·Ê›Ô.
1729 √ N¿ÓÙÈÚ, ËÁ¤Ù˘ Ù˘ ÙÔ˘ÚÎÌÂÓÈ΋˜ Ê˘Ï‹˜ ÙˆÓ
AÊÛ¿Ú, fiÓÙ·˜ ÛÙËÓ ˘ËÚÂÛ›· ÙÔ˘ Û·Ê·‚›‰Ë
T·¯Ì¿Û µ′, ÂΉÈÒÎÂÈ ÙÔ˘˜ ∞ÊÁ·ÓÔ‡˜ ·fi ÙËÓ
¶ÂÚÛ›·, Á›ÓÂÙ·È Î˘‚ÂÚÓ‹Ù˘ Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜
¶ÂÚÛ›·˜ Î·È ·ÔÎÙ¿ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÚfiÏÔ ÛÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋
ÂÍÔ˘Û›·.
1730 √ N¿ÓÙÈÚ ·ˆı› ÙÔ˘˜ ∆Ô‡ÚÎÔ˘˜ ·fi ÙÔ
∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó (∆·˘Ú›‰·) Î·È ÙÔ ∫ÈÚÌ·ÓÛ¿¯
(÷̷ÓÙ¿Ó).
∂ͤÁÂÚÛË ÙˆÓ °ÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ ·Ó·Áο˙ÂÈ ÙÔÓ A¯Ì¤Ù °′
Ó· ·Ú·ÈÙËı›. ¢ÈÂÙ‹˜ ‰ÈÎÙ·ÙÔÚ›· ÙÔ˘ ËÁ¤ÙË ÙˆÓ
°ÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ ¶·ÙÚfiÓ· ÷ϛÏ.
1730-54 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ª·¯ÌÔ‡Ù ∞′. √ °¿ÏÏÔ˜
·ÚÓËÛ›ıÚËÛÎÔ˜ MÔÓ‚¿Ï ·Ó·‰ÈÔÚÁ·ÓÒÓÂÈ ÙË
‰ÈÔ›ÎËÛË Î·È ÙÔ ÛÙÚ·Ùfi.
1736 √ N¿ÓÙÈÚ ÌÂÙ¿ ·fi Û˘ÌÌ·¯›· Ì ÙË ƒˆÛ›· (1735)
·Ó·Áο˙ÂÈ ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Ó·
ÂÈÛÙÚ¤„ÂÈ ÙȘ ¯ÒÚ˜ ÙÔ˘ ∫·˘Î¿ÛÔ˘, °ÂˆÚÁ›·, ™ÈÚ‚¿Ó
Î·È ∞ÚÌÂÓ›·. ªÂÙ¿ ÙÔ ı¿Ó·ÙÔ ÙÔ˘ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˘
™·Ê·‚›‰Ë, Ô ¡¿ÓÙÈÚ ·Ó·ÎËÚ‡ÛÛÂÙ·È Û¿¯Ë˜ Ù˘
¶ÂÚÛ›·˜ (1736-47).
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
289
1736-47 O ¡¿ÓÙÈÚ Î˘Ú›·Ú¯Ô˜ ÙÔ˘ πÚ¿Ó. ÀÔÙ·Á‹ ÙÔ˘
∞ÊÁ·ÓÈÛÙ¿Ó (1738), ÂÎÛÙÚ·Ù›˜ ÛÙËÓ πÓ‰›· (1738-
39), ÙÔ ∆Ô˘ÚÎÈÛÙ¿Ó (1740) Î·È ÙÔ ¡Ù·ÁÂÛÙ¿Ó (1741-
42). ∂ÈʤÚÔÓÙ·˜ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ ÛÙÔ ÛÈÈÙÈÎfi ‰fiÁÌ·
ÁÈ· ÙÔÓ ÈÌ¿ÌË, ÚÔÛ·ı› Ó· Û˘Ì‚È‚¿ÛÂÈ ÙÔ
ÛÔ˘ÓÈÙÈÎfi Ì ÙÔ ÛÈÈÙÈÎfi πÛÏ¿Ì. ∆ËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1743-46
fiÏÂÌÔ˜ Ì ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÁÈ· ÙËÓ
·Ó·ÁÓÒÚÈÛË Ù˘ ÌÂÙÚÈÔ·ıÔ‡˜ Û›· ˆ˜ ÔÚıÔ‰fi͢
Û¯ÔÏ‹˜ ÙÔ˘ ‰Èη›Ô˘.
1736-39 ¶fiÏÂÌÔ˜ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ Ì ÙËÓ ∞˘ÛÙÚ›· Î·È ÙË
ƒˆÛ›·. ™ÙË Û˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ µÂÏÈÁÚ·‰›Ô˘ Ë ∆Ô˘ÚΛ·
Â·Ó·ÎÙ¿ ÙË ‚fiÚÂÈ· ™ÂÚ‚›· Ì ÙÔ µÂÏÈÁÚ¿‰È Î·È ÙË
Ó·˘ÙÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙË ª·‡ÚË £¿Ï·ÛÛ·, ÂÓÒ Ë
ƒˆÛ›· ·›ÚÓÂÈ ÙÔ ∞˙fiÊ.
1738-39 √ Û¿¯Ë˜ ¡¿ÓÙÈÚ ÂÈÛ‚¿ÏÏÂÈ ÛÙËÓ πÓ‰›· Î·È ÏÂËÏ·Ù›
ÙÔ ¢Âϯ›. √ ÌÔÁÔ‡ÏÔ˜ ‚·ÛÈÏÈ¿˜ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ
·Ó·Áο˙ÂÙ·È Ó· ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÂÈ ÙȘ Â·Ú¯›Â˜ ‚fiÚÂÈ·
Î·È ‰˘ÙÈο ÙÔ˘ πÓ‰Ô‡ ÔÙ·ÌÔ‡.
1746 √ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÈÌÓ ∞ÌÓÙ·ÏÔ˘·¯¯¿Ì (1703-91),
È‰Ú˘Ù‹˜ ÙÔ˘ ÊÔÓÙ·ÌÂÓÙ·ÏÈÛÙÈÎÔ‡ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌÈÛÙÈÎÔ‡
ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜ Ô˘·¯¯·Ì›ÁÈ·, ÍÂÎÈÓ¿ÂÈ, ÛÂ Û˘ÌÌ·¯›· ÌÂ
ÙÔÓ ÕÚ·‚· Ê˘ÏÂÙÈÎfi ËÁ¤ÙË ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÈÌÓ
™·‘Ô‡ÓÙ ÛÙËÓ ¡Ù·Ú‘›ÁÈ· (N·Ù˙ÓÙ/ÎÂÓÙÚÈ΋ ∞Ú·‚›·),
ÙË ‰È¿‰ÔÛË Ù˘ ÂÈıÂÙÈ΋˜ ‰È‰·Ûηϛ·˜ ÙÔ˘ ÛÙËÓ
∞Ú·‚›·.
1747 √ Û¿¯Ë˜ ¡¿ÓÙÈÚ ‰ÔÏÔÊÔÓÂ›Ù·È ·fi ËÁ¤Ù˜ ÙˆÓ
∞ÊÛ¿ÚˆÓ Î·È Ã·˙¿ÚˆÓ. ∏ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·
Û·Ú¿ÛÛÂÙ·È ·fi ÔϤÌÔ˘˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÂ
ÔÏ˘¿ÚÈıÌÔ˘˜ Â›‰ÔÍÔ˘˜ ‰È·‰fi¯Ô˘˜.
√ Û¿¯Ë˜ կ̷ÓÙ ¡ÙÔ˘ÚÚ·Ó› ·ÔÎÙ¿ ÈÛ¯˘Ú‹
·˘ÙÔÓÔÌ›· ÛÙÔ ∞ÊÁ·ÓÈÛÙ¿ÓØ Â¤ÎÙ·ÛË ÛÙÔ
·Ó·ÙÔÏÈÎfi πÚ¿Ó Î·È ÙËÓ πÓ‰›·.
1747-1831 ∫·ıÂÛÙÒ˜ ÙˆÓ Ì·ÌÂÏÔ‡ÎˆÓ ·Û¿‰ˆÓ Ù˘ µ·Á‰¿Ù˘.
1750-79 √ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ∫·Ú›Ì-Ã·Ó ∑·ÓÙ ÙÔ˘ ™›Ú·˙
΢ڛ·Ú¯Ô˜ ÛÙÔ πÚ¿Ó. ¶ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ηÈ
ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋˜ ÛÙ·ıÂÚfiÙËÙ·˜, ÂÌÔÚÈΤ˜ Û¯¤ÛÂȘ ÌÂ
ÙËÓ ∞ÁÁÏ›·.
1754-57 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ √ÛÌ¿Ó °′. ∂ÛˆÙÂÚÈΤ˜ ·Ó·Ù·Ú·¯¤˜,
ηıÂÛÙÒ˜ ÌÈÛ·ÏÏÔ‰ÔÍ›·˜.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
290
1757-74 √ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ °′ ÔıˆÌ·Ófi˜ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ —ÛÙËÓ
Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· ΢‚ÂÚÓ¿ Ô ªÂÁ¿ÏÔ˜ µÂ˙›Ú˘ ÙÔ˘
ƒ·ÁΛÌ ¶·Û¿. ¶·ÚfiÏÔ Ô˘ ÂÈı˘ÌÔ‡Ó ÙËÓ ÂÈÚ‹ÓË ÔÈ
√ıˆÌ·ÓÔ› ÂÌϤÎÔÓÙ·È Û ÌÔÈÚ·›Ô fiÏÂÌÔ Ì ÙË
ƒˆÛ›·.
1757 √ Û¿¯Ë˜ կ̷ÓÙ ¡ÙÔ˘ÚÚ·Ó› (1747-73) ÙÔ˘
∞ÊÁ·ÓÈÛÙ¿Ó ÏÂËÏ·Ù› ÙÔ ¢Âϯ› Î·È ÙËÓ ÕÁÎÚ· ηÈ
ÂÂÎÙ›ÓÂÈ ÙÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÛÙË ‚ÔÚÂÈÔ‰˘ÙÈ΋ πÓ‰›·
(™ÈÓÙ, ª·ÏÔ˘ÙÛÈÛÙ¿Ó, ¶·ÓÙ˙¿Ì Î·È ∫·ÛÌ›Ú).
1761 ™‡ÌʈÓÔ ÊÈÏ›·˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Î·È ÙËÓ ¶ÚˆÛ›·.
1768-74 √ıˆÌ·ÓÔ-ÚˆÛÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜.
1770 √ ÚˆÛÈÎfi˜ ÛÙfiÏÔ˜ Ù˘ µ·ÏÙÈ΋˜ £¿Ï·ÛÛ·˜
ηٷÛÙÚ¤ÊÂÈ ÙÔÓ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÛÙË Ì¿¯Ë ÙÔ˘ ∆ÛÂṲ̂
(·ÓÔȯٿ Ù˘ Ã›Ô˘).
1774 ™˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ KÈÔ˘ÙÛԇΠ∫·˚Ó·ÚÙ˙‹: Ë ÔıˆÌ·ÓÈ΋
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ·Ú·ÈÙÂ›Ù·È ·fi ÙËÓ ÂÈ΢ÚÈ·Ú¯›· Ù˘
ÛÙÔ˘˜ ∆·Ù¿ÚÔ˘˜ Ù˘ ∫ÚÈÌ·›·˜ (Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜
‰È·ÙËÚ›, ˆÛÙfiÛÔ, Ù· ‰ÈηÈÒÌ·Ù¿ ÙÔ˘ ˆ˜
ÓÂ˘Ì·ÙÈÎfi˜ ËÁ¤Ù˘ ÙˆÓ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ) Î·È Ë
ÙÛ·Ú›Ó· ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ‰ÈηÈÒÌ·Ù· ÚÔÛÙ·Û›·˜ ÙˆÓ
ÔÚıfi‰ÔÍˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ Ô˘ ‚Ú›ÛÎÔÓÙ·È ˘fi
ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·. ªÂ Ù· ‰ÈηÈÒÌ·Ù·
Ó·˘ÛÈÏÔ˝·˜ Ô˘ ·ÔÎÙ¿ Ë ƒˆÛ›·, Ë ∆Ô˘ÚΛ· ¯¿ÓÂÈ
ÙË ı¤ÛË Ô˘ ηÙ›¯Â ÛÙÔ ÂÌfiÚÈÔ ÙÔ˘ §Â‚¿ÓÙÂ.
∂ÛˆÙÂÚÈΤ˜ Î·È Â͈ÙÂÚÈΤ˜ ÔÏÈÙÈΤ˜ ·‰˘Ó·Ì›Â˜
·¤Ó·ÓÙÈ ÛÙȘ Â˘Úˆ·˚Τ˜ ªÂÁ¿Ï˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ.
1774-89 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ∞ÌÓÙÔ˘Ï¯·Ì›Ù ∞′.
1779 √ AÁ¿ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ, ËÁ¤Ù˘ ÙˆÓ TÔ˘ÚÎ̤ÓȈÓ
÷˙¿ÚˆÓ, ΢ÚȇÂÈ ÙË ‚fiÚÂÈ· ¶ÂÚÛ›· (1785
ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· Ë ∆¯ÂÚ¿ÓË). ∞Ó·Û‡ÛÙ·ÛË Ù˘
ÎÂÓÙÚÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ ÛÙÔ πÚ¿Ó.
1783 ∏ ÙÛ·Ú›Ó· ∞ÈηÙÂÚ›ÓË µ′ ˘ÔÙ¿ÛÛÂÈ ÙÔ˘˜ ∆·Ù¿ÚÔ˘˜
Ù˘ ∫ÚÈÌ·›·˜.
1784 ™˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ A˚Ó·Ï› ∫·‚¿Î ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙËÓ
ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· Î·È ÙË ƒˆÛ›·Ø Ë ∫ÚÈÌ·›·
ÂÚȤگÂÙ·È ÛÙÔ˘˜ ƒÒÛÔ˘˜. ¶·‡ÂÈ Ó· ÈÛ¯‡ÂÈ Ë
·Í›ˆÛË ÙÔ˘ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ Ó· Â›Ó·È ÈÌ¿Ì˘ fiÏˆÓ ÙˆÓ
ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓˆÓ.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
291
1787-92 √ıˆÌ·ÓÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙË ƒˆÛ›· Î·È ÙËÓ
∞˘ÛÙÚ›·. §‹ÁÂÈ Ì ÙȘ Û˘Óı‹Î˜ ÙÔ˘ ™ÈÛÙfi‚Ô˘ (1791)
Î·È ÙÔ˘ π·Û›Ô˘ (1792): √È ∆Ô‡ÚÎÔÈ ¯¿ÓÔ˘Ó ÙȘ
‚fiÚÂȘ ·ÎÙ¤˜ Ù˘ ª·‡Ú˘ £¿Ï·ÛÛ·˜ ̤¯ÚÈ ÙËÓ
Â΂ÔÏ‹ ÙÔ˘ ¢Ó›ÛÙÂÚÔ˘ Î·È ÙËÓ ∫ÚÈÌ·›·, Ô˘
ÂÚȤگÔÓÙ·È ÛÙÔ˘˜ ƒÒÛÔ˘˜.
1788-1840 √ ª·Û›Ú ™È¯¿Ì µ′, ÂÌ›Ú˘ ÙÔ˘ §È‚¿ÓÔ˘, ÔÏÂÌ¿
ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· Ù˘ ¯ÒÚ·˜.
1789-1807 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ™ÂÏ›Ì °′: ¢Â‡ÙÂÚË ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙÔ˘
ÂÍÂ˘Úˆ·˚ÛÌÔ‡, ÚÒÙ˜ ÔıˆÌ·ÓÈΤ˜ ÚÂۂ›˜ ÛÂ
Â˘Úˆ·˚Τ˜ ÚˆÙ‡ԢÛ˜, ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡
ÓÈ˙¿ÌÈ-È Ù˙ÂÓÙ›ÓÙ. ∏ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ÙˆÓ °ÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ
ÛÙÔ˘˜ ÓˆÙÂÚÈÛÌÔ‡˜ Ô‰ËÁ› ÛÙÔÓ ÂÎıÚÔÓÈÛÌfi ÙÔ˘
ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘.
1794-97 √ AÁ¿ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ‰ÔÏÔÊÔÓ› ÙÔÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô Z·ÓÙ
ÙÔ˘ ™›Ú·˙ (1794) Î·È ÂÁηÈÓÈ¿˙ÂÈ ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· Ù˘
‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÙˆÓ Ã·˙¿ÚˆÓ Û ÔÏfiÎÏËÚË ÙËÓ ¶ÂÚÛ›·
(1794-1924). ∆Ô 1796 ÛÙ¤ÊÂÙ·È Û¿¯Ë˜.
1797-1834 √ Û¿¯Ë˜ º·Ù¯-ÕÏÈ Î˘Ú›·Ú¯Ô˜ ÙÔ˘ πÚ¿Ó. ∏ ¶ÂÚÛ›·
Á›ÓÂÙ·È ‰›Ô ÙÚÈ‚‹˜ ÁÈ· Ù· ÂÂÎÙ·ÙÈο Û˘ÌʤÚÔÓÙ·
Ù˘ ƒˆÛ›·˜ (∫·‡Î·ÛÔ˜) Î·È Ù˘ ∞ÁÁÏ›·˜
(∞ÊÁ·ÓÈÛÙ¿Ó).

8. ∏ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÂıÓÈÎÒÓ ÎÚ·ÙÒÓ

1798-1801 °·ÏÏÈ΋ ÂÎÛÙÚ·Ù›· ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ ˘fi ÙÔÓ

¡·ÔϤÔÓÙ· µÔÓ·¿ÚÙË, ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ηٿÎÙËÛË
Î·È ÂÈÛÙËÌÔÓÈ΋ ÂÍÂÚ‡ÓËÛË Ù˘ ¯ÒÚ·˜.
™˘ÌÌ·¯›· Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ Ì ÙË
ƒˆÛ›· Î·È ÙËÓ ∞ÁÁÏ›·.
1799-1801 ŒÓ· ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÂÎÛÙÚ·Ù¢ÙÈÎfi ÛÒÌ· ˘fi ÙÔÓ
ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÕÏÈ ·Ó·Áο˙ÂÈ ÙÔ˘˜ °¿ÏÏÔ˘˜ Ó·
ÂÁηٷÏ›„Ô˘Ó ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ.
1800 ™˘Óı‹ÎË Ù˘ ·ÁÁÏÈ΋˜ East India Company
(·ÂÛÙ·Ï̤ÓÔ˜ Ô ™ÂÚ ∆˙ÔÓ ª¿ÏÎÔÏÌ) Ì ÙÔ Û¿¯Ë
º·Ù¯-ÕÏÈ ÙÔ˘ πÚ¿Ó ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ ∞ÊÁ·ÓÈÛÙ¿Ó Î·È ÙË
°·ÏÏ›·.
1801 √È √˘·¯¯·Ì›Ù˜ ÂÈÛ‚¿ÏÏÔ˘Ó Î·È ÏÂËÏ·ÙÔ‡Ó ÙÔ
∫ÂÚÌÂÏ¿ ÛÙÔ πÚ¿Î.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
292
1801-05 ªÂÙ¿ ÙËÓ ·Ô¯ÒÚËÛË ÙˆÓ °¿ÏÏˆÓ ·fi ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ,
fiÏÂÌÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ÂÍÔ˘Û›·˜ ·Ó¿ÌÂÛ·
ÛÙÔÓ ÔıˆÌ·Ófi ‰ÈÔÈÎËÙ‹, ÙÔ˘˜ ª·ÌÂÏÔ‡ÎÔ˘˜ Î·È ÙËÓ
·Ï‚·ÓÈ΋ Ù·ÍÈ·Ú¯›· ÙÔ˘ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÕÏÈ.
1802 ªÂ ÙË Û˘Óı‹ÎË Ù˘ ∞ÌȤÓ˘ Ë ∞›Á˘ÙÔ˜
·Ú·¯ˆÚÂ›Ù·È Í·Ó¿ ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·.
1803-06 √È √˘·¯¯·Ì›Ù˜ ˘fi ÙÔÓ ™·‘Ô‡ÓÙ ÈÌÓ ∞ÌÓÙ·Ï‘·˙›˙
΢ÚÈÂ‡Ô˘Ó ÙË ÃÂÙ˙¿˙Ë (ªÂ‰›Ó· 1804, ª¤Îη 1806)
Î·È Ì¤¯ÚÈ ÙËÓ Î·Ù·ÛÙÔÏ‹ ÙÔ˘˜ ·fi ·ÈÁ˘Ùȷο
ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ (1812-18) ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡Ó Û ÌÂÁ¿Ï·
ÙÌ‹Ì·Ù· Ù˘ ∞Ú·‚›·˜.
1804-06 ∏ ÚÒÙË ÛÂÚ‚È΋ ÂͤÁÂÚÛË ˘fi ÙÔÓ ∫·Ú·ÁÂÒÚÁË
(∫·Ú·Ù˙fiÚÙ˙Â). ∆Ô 1805 Ë ™ÂÚ‚›· ·ÔÎÙ¿ ‰ÈÎfi Ù˘
Û‡ÓÙ·ÁÌ·.
1804-13 πÚ·ÓÔ-ÚˆÛÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜ ÛÙÔÓ ∫·‡Î·ÛÔ.
1805-48 √ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÕÏÈ Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ ÂÍÔ˘Û›· ÛÙËÓ
∞›Á˘ÙÔ, ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ
΢‚ÂÚÓ‹Ù˘ Ù˘ ¯ÒÚ·˜ (1806-48, ·fi ÙÔ 1840
·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˜ ˆ˜ ÎÏËÚÔÓÔÌÈÎfi˜ ΢ڛ·Ú¯Ô˜) ηÈ
Ô‰ËÁ› ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ ÛÙÔ ‰ÚfiÌÔ Ù˘ ÂıÓÈ΋˜
·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜. ªÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ ÛÙÔ ÛÙÚ·Ùfi, ÙË ÁË

Î·È ÙË ÊÔÚÔÏÔÁ›·, ÚÔÛ¿ıÂȘ ÔÚÁ¿ÓˆÛ˘ ÂÓfi˜

Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ Î·È ÌÈ·˜
Û‡Á¯ÚÔÓ˘ ‚ÈÔÌ˯·Ó›·˜.
1806-12 √ıˆÌ·ÓÔ-ÚˆÛÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜. §‹ÁÂÈ Ì ÙË Û˘Óı‹ÎË
ÙÔ˘ µÔ˘ÎÔ˘ÚÂÛÙ›Ô˘.
1807 ∞ÁÁÏÈ΋ Ó·˘ÙÈ΋ ·Ú¤Ì‚·ÛË ·ÔÎÚÔ‡ÂÙ·È ÌÚÔÛÙ¿
ÛÙËÓ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏË, ·ÁÁÏÈÎfi ·Ô‚·ÙÈÎfi ÛÒÌ·
ËÙÙ¿Ù·È ÛÙËÓ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÂÈ·.
™˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ ºÈÓÎÂÓÛÙ¿ÈÓ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙË °·ÏÏ›· ηÈ
ÙÔ πÚ¿Ó ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙË ƒˆÛ›· Î·È ÙËÓ ∞ÁÁÏ›·. √
°¿ÏÏÔ˜ ÛÙÚ·ÙËÁfi˜ °Î·ÚÓÙ¿Ó ÛÙ¤ÏÓÂÙ·È ÛÙÔ πÚ¿Ó ÁÈ·
Ó· ÂÎ·È‰Â‡ÛÂÈ ÙÔ ÛÙÚ·Ùfi.
1807-08 ªÂÙ¿ ÙË ‰ÔÏÔÊÔÓ›· ÙÔ˘ ™ÂÏ›Ì °′ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ Ô
ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ ¢′. ∞Ó·ÙÚ¤ÂÙ·È ·fi Ô·‰Ô‡˜ ÙÔ˘ ™ÂÏ›Ì.
1808-39 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ª·¯ÌÔ‡Ù µ′. ªÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ ˘fi ÙËÓ
Â›‰Ú·ÛË ‰˘ÙÈÎÔÂ˘Úˆ·˚ÎÒÓ È‰ÂÒÓ, ·Ó·‰È¿Ù·ÍË Ù˘
ÎÚ·ÙÈ΋˜ ‰ÈÔ›ÎËÛ˘ Î·È ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡. ∫·Ù¿ÚÁËÛË ÙÔ˘
ÛÒÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ °ÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ (1826).
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
293
1811 √ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÕÏÈ ‰È·Ï‡ÂÈ ÙÔ ·ÈÁ˘ÙÈ·Îfi ÛÒÌ· ÙˆÓ
ª·ÌÂÏԇΈÓ, ‰ÔÏÔÊÔÓ›· ÙˆÓ ËÁÂÙÒÓ ÙˆÓ
ª·ÌÂÏԇΈÓ. ∞Ó·‰È¿Ù·ÍË ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡ Î·È Ù˘
‰ÈÔ›ÎËÛ˘ ηٿ ÙÔ Á·ÏÏÈÎfi ÚfiÙ˘Ô. ªÔÓÔˆÏȷ΋
ÔÈÎÔÓÔÌ›·, ηٿۯÂÛË ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÎÙËÌ¿ÙˆÓ Î·È
Ù˘ ÂÚÈÔ˘Û›·˜ ÙˆÓ Â˘·ÁÒÓ È‰Ú˘Ì¿ÙˆÓ (1816).
1811-18 ∂ÎÛÙÚ·Ù›˜ ÙÔ˘ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÕÏÈ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜
√˘·¯¯·Ì›Ù˜. √È ÁÈÔÈ ÙÔ˘ ∆Ô˘ÛÔ‡Ó Î·È (1816-18)
πÌÚ·¯›Ì ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓÔ˘Ó ÙËÓ Ô˘·¯¯·ÌÈÙÈ΋ ÂÍÔ˘Û›·
ÙˆÓ AÏ ™·‘Ô‡ÓÙ ·fi ÙËÓ ·Ú·‚È΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ. ∏
ÃÂÙ˙¿˙Ë Î·È Ë ·ÎÙ‹ Ù˘ ∂Ú˘ıÚ¿˜ £¿Ï·ÛÛ·˜
ÂÚȤگÔÓÙ·È ÛÙËÓ ·ÈÁ˘Ùȷ΋ ÂÈÚÚÔ‹.
1812 ™˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ µÔ˘ÎÔ˘ÚÂÛÙ›Ô˘ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜
√ıˆÌ·ÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ƒÒÛÔ˘˜.
1813 πÚ·ÓÔ-ÚˆÛÈ΋ Û˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ °ÎÔ˘ÏÈÛÙ¿Ó: ∆Ô πÚ¿Ó
·Ú·¯ˆÚ› ÛÙË ƒˆÛ›· ÙȘ Â·Ú¯›Â˜ ÙÔ˘ ∫·˘Î¿ÛÔ˘
(¡Ù·ÁÎÂÛÙ¿Ó, °ÂˆÚÁ›·, ¡ÙÂÚÌ¤ÓÙ, ™ÈÚ‚¿Ó).
1814 πÚ·ÓÔ-‚ÚÂÙ·ÓÈ΋ Û˘Ìʈӛ·, ·Á›ˆÛË Ù˘ ·ÁÁÏÈ΋˜
ÂÈÚÚÔ‹˜.

1815-17 ¢Â‡ÙÂÚË ÛÂÚ‚È΋ ÂͤÁÂÚÛË ˘fi ÙÔÓ M›ÏÔ˜

√ÌÚ¤ÓÔ‚ÈÙ˜. ∆Ô 1817 ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·È ˆ˜ ·ÓÒÙ·ÙÔ˜
ÎÔ˘˙ ÙÔ˘ ·Û·ÏÈÎÈÔ‡ ÙÔ˘ µÂÏÈÁÚ·‰›Ô˘.
1817 ∞·ÁfiÚ¢ÛË Ù˘ ÂÈÚ·Ù›·˜ ÛÙÔ ª·ÚfiÎÔ.
1818 √ ·ÈÁ˘ÙÈ·Îfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ˘fi ÙÔÓ πÌÚ·¯›Ì ¶·Û¿
ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙËÓ ¡Ù·Ú‘›ÁÈ·: ∆¤ÏÔ˜ Ù˘ ÚÒÙ˘
Ô˘·¯¯·ÌÈÙÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÙˆÓ AÏ ™·‘Ô‡ÓÙ.
∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ Ì˯·ÓÒÓ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ.
ÿ‰Ú˘ÛË Û¯ÔÏÒÓ È·ÙÚÈ΋˜, Ì˯·ÓÈÎÒÓ Î·È ¯ËÌ›·˜,
ηıÒ˜ Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈÎÒÓ Î·È Ó·˘ÙÈÎÒÓ ·Î·‰ËÌÈÒÓ.
1820 µÚÂÙ·ÓÈ΋ Û˘Ìʈӛ· Ì ٷ ÎÚ¿ÙË ÙˆÓ Û¿¯Ë‰ˆÓ ÛÙÔÓ
¶ÂÚÛÈÎfi ∫fiÏÔ.
1820-22 √ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÕÏÈ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ ΢ÚȇÂÈ ÙÔ
·Ó·ÙÔÏÈÎfi ™Ô˘‰¿Ó (ÙÔ 1823 ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ÷ÚÙÔ‡Ì).
1821 ∞Ó¤ÁÂÚÛË ÙÔ˘ ·ÈÁ˘ÙÈ·ÎÔ‡ ÎÚ·ÙÈÎÔ‡ Ù˘ÔÁÚ·Ê›Ԣ
ÛÙÔ ∫¿ÈÚÔ-ªÔ˘Ï¿Î.
1821-29 √ ÂÏÏËÓÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜ Ù˘ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜.
ºÈÏÂÏÏËÓÈÎfi ΛÓËÌ· ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË.
1824-27 √ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÕÏÈ ÂÌϤÎÂÙ·È ˆ˜ ÛÙÚ·ÙËÁfi˜ ÙÔ˘
ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ·ÂÏ¢ıÂÚˆÙÈÎfi fiÏÂÌÔ.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
294
√ ÁÈÔ˜ ÙÔ˘ πÌÚ·¯›Ì ÂÎÛÙÚ·Ù‡ÂÈ ÛÙËÓ
¶ÂÏÔfiÓÓËÛÔØ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ∫Ú‹Ù˘. ∆Ô 1827
Û˘ÓıËÎÔÏfiÁËÛË Ù˘ ∞ÎÚfiÔÏ˘.
1826 ∆Ô ÛÒÌ· ÙˆÓ °ÂÓÈÙÛ¿ÚˆÓ, ¤ÂÈÙ· ·fi ÙËÓ ÂͤÁÂÚÛ‹
ÙÔ˘˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙȘ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ ÙÔ˘
ª·¯ÌÔ‡Ù µ′, ‰È·Ï‡ÂÙ·È Ì ·ÈÌ·ÙËÚfi ÙÚfiÔ.
∫·Ù¿ÚÁËÛË ÙÔ˘ Ù¿ÁÌ·ÙÔ˜ ÙˆÓ ªÂÎÙ·Û‹‰ˆÓ Ô˘
‹Ù·Ó ÛÙÂÓ¿ Û˘Ó‰Â‰Â̤ÓÔ Ì ·˘ÙÔ‡˜.
1826-28 ƒˆÛÔ-ÂÚÛÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜ ÛÙÔÓ ∫·‡Î·ÛÔ. ªÂ ÙË
Û˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ ∆Ô˘ÚÎÔÌ·ÓÙÛ¿È ÙÔ πÚ¿Ó ·Ú·¯ˆÚ› ÛÙË
ƒˆÛ›· ÙÔ ∂ÚÈ‚¿Ó Î·È ÙÔ ¡·¯ÙÛÈ‚¿Ó. À„ËϤ˜
ÔÏÂÌÈΤ˜ ·Ô˙ËÌÈÒÛÂȘ: «¢ÈÔÌÔÏÔÁ‹ÛÂȘ» ÁÈ· ÙÔ˘˜
ÚÒÛÔ˘˜ ·ÓÙÈÚÔÛÒÔ˘˜ ÛÙÔ πÚ¿Ó.
1827 ™˘ÌÌ·¯›· ÙˆÓ ÕÁÁψÓ, °¿ÏÏˆÓ Î·È ƒÒÛˆÓ ÂÓ¿ÓÙÈ·
ÛÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ Ì ÛÎÔfi ÙËÓ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙˆÓ
∂ÏÏ‹ÓˆÓ. O ·ÈÁ˘ÙÈ·Îfi˜ ÛÙfiÏÔ˜ ηٷÙÚÔÒÓÂÙ·È
ÛÙË Ó·˘Ì·¯›· ÙÔ˘ ¡·‚·Ú›ÓÔ˘.

1828 ∏ ƒˆÛ›· ‰ÈÂÈÛ‰‡ÂÈ ÛÙËÓ ÎÂÓÙÚÈ΋ ∞Û›·

·Ú·Î¿ÌÙÔÓÙ·˜ ÙËÓ ∫·Û›· £¿Ï·ÛÛ·.
ŒÎ‰ÔÛË Ù˘ ÚÒÙ˘ ·Ú·‚È΋˜ ÂÊËÌÂÚ›‰·˜ ·Ï-
Ô˘·Î¿’È ·Ï-ÌÈÛÚ›ÁÈ·, ÔÚÁ¿ÓÔ˘ Ù˘ ·ÈÁ˘Ùȷ΋˜
΢‚¤ÚÓËÛ˘.
1829 √È Â˘Úˆ·˚Τ˜ ªÂÁ¿Ï˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ ˘ÔÁÚ¿ÊÔ˘Ó ÙÔ
ÚˆÙfiÎÔÏÏÔ ÙÔ˘ §ÔÓ‰›ÓÔ˘ ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· Ù˘
∂ÏÏ¿‰·˜. √È ƒÒÛÔÈ Î˘ÚÈÂ‡Ô˘Ó ÙËÓ ∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏË
(∂ÓÙ›ÚÓÂ).
ªÂ ÙË Û˘Óı‹ÎË Ù˘ ∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏ˘ Ë ƒˆÛ›·
·Ú·ÈÙÂ›Ù·È ·fi ÙȘ ηٷÎÙ‹ÛÂȘ Ù˘ ÛÙËÓ
Â˘Úˆ·˚΋ ∆Ô˘ÚΛ·. √È √ıˆÌ·ÓÔ› ·Ó·ÁÓˆÚ›˙Ô˘Ó ÙÔ
ÚˆÙfiÎÔÏÏÔ ÙÔ˘ §ÔÓ‰›ÓÔ˘.
1830 √È °¿ÏÏÔÈ Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ ∞ÏÁÂÚ›·.
1831 √ ª·¯ÌÔ‡Ù µ′ ·Ó·Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙË µ·Á‰¿ÙË Î·È
‰È·Ï‡ÂÈ ÙÔ ·Û·Ï›ÎÈ ÙˆÓ ª·ÌÂÏԇΈÓ.
1831-32 √ ·ÈÁ˘ÙÈ·Îfi˜ ÛÙÚ·Ùfi˜ ˘fi ÙÔÓ πÌÚ·¯›Ì ¶·Û¿
΢ÚȇÂÈ ÙË ™˘Ú›·. √ ¯·˙¿ÚÔ˜ Ú›ÁÎÈ·˜ AÌ¿˜
ªÈÚ˙¿ ΢ÚȇÂÈ ÙÔ ÃÔÚ·Û¿Ó.
1832 ∂ÌÊ¿ÓÈÛË Ù˘ ÚÒÙ˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ÂÊËÌÂÚ›‰·˜
ٷ΂›Ì-È ‚ÂηÁ› (ÎÚ·ÙÈÎfi˜ ·ÁÁÂÏÈ·ÊfiÚÔ˜).
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
295
1832-33 ∞ÈÁ˘Ùȷ΋ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·, Ó›ÎË ÛÙËÓ
KfiÓÈ· (1832). ∏ ÚˆÛÈ΋ Â¤Ì‚·ÛË ˘¤Ú ÙÔ˘
ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ ÚÔηÏ› ÙËÓ ÚÒÙË ‰ÈÂıÓ‹ ÎÚ›ÛË ÙÔ˘
ÌÂÛ·Ó·ÙÔÏÈÎÔ‡, ‰Èψ̷ÙÈΤ˜ ·ÓÙȉڿÛÂȘ Ù˘
∞ÁÁÏ›·˜ Î·È Ù˘ °·ÏÏ›·˜. ™ÙË Û˘Ìʈӛ· Ù˘
KÈÔ˘Ù¿¯ÂÈ·˜ Ô ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ·Ú·¯ˆÚ› ÙË ™˘Ú›· ηÈ
Ù· Õ‰·Ó· ÛÙÔÓ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÕÏÈ.
1832-47 √ AÌÓÙ·ÏοÓÙÈÚ ÂÌ›Ú˘ Ù˘ ∞ÏÁÂÚ›·˜. ¶fiÏÂÌÔ˜ Ù˘
·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙË °·ÏÏ›·.
1833 ™‡Ì‚·ÛË ‚Ô‹ıÂÈ·˜ ÙÔ˘ ÃÈÔ˘ÓÎÈ¿Ú πÛÎÂÏÂÛ›
·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ √ıˆÌ·ÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜ ƒÒÛÔ˘˜. ∏
∆Ô˘ÚΛ· ·Ú·¯ˆÚ› ÙË ™˘Ú›· Î·È Ù· Õ‰·Ó· ÛÙËÓ
∞›Á˘ÙÔ.
1834-48 √ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ Û¿¯Ë˜ Ù˘ ¶ÂÚÛ›·˜. ∞Ô¯ÒÚËÛË Ù˘
‚ÚÂÙ·ÓÈ΋˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ·ÔÛÙÔÏ‹˜. ªÈ·
ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ Âȯ›ÚËÛË ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ ∞ÊÁ·ÓÈÛÙ¿Ó
·ÔÙ˘Á¯¿ÓÂÈ ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ‚ÚÂÙ·ÓÈ΋˜ ›ÂÛ˘. ∆Ô
ΛÓËÌ· ÙÔ˘ «ª·Ì» ÚÔηÏ› ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜
·Ó·Ù·Ú·¯¤˜ (1844-50).
1835 √ AÌÓÙ·ÏοÓÙÈÚ Î·Ù·Ê¤ÚÓÂÈ Ï‹ÁÌ· ÛÙÔ˘˜
°¿ÏÏÔ˘˜ ÛÙË ª¿ÎÙ·. ∂·Ó·Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘
∆ÚÈÔÏ›Ùȉ·˜.
1837-38 ¶ÂÚÛÈ΋ ÔÏÈÔÚΛ· ÙÔ˘ ÃÂÚ¿Ù. ∞›ÚÂÙ·È ÌÂÙ¿ ·fi
‚ÚÂÙ·ÓÈ΋ ›ÂÛË.
√ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÕÏÈ ‰È¢ڇÓÂÈ ÙËÓ Î˘ÚÈ·Ú¯›· Ù˘
∞ÈÁ‡ÙÔ˘ ÛÙËÓ ∞Ú·‚›· (̤¯ÚÈ ÙÔÓ ¶ÂÚÛÈÎfi ∫fiÏÔ)
Î·È ÛÙÔ ™Ô˘‰¿Ó.
1838 ™˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ °È¿ÏÙ·-§ÈÌ¿Ó ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙËÓ ∆Ô˘ÚΛ·
Î·È ÙË ªÂÁ¿ÏË µÚÂÙ·Ó›·: ‰·ÛÌÔ› ÚÔÙÈÌ‹Ûˆ˜ ÁÈ·
·ÁÁÏÈο ÚÔ˚fiÓÙ·.
1839 ∏ ∞ÁÁÏ›· ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙÔ ÕÓÙÂÓ. ª¤ÙÚÔ ÂÓ¿ÓÙÈ·
ÛÙËÓ Â¤ÎÙ·ÛË Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ ÛÙËÓ ∞Ú·‚›·.
¢Â‡ÙÂÚË ÎÚ›ÛË ÙÔ˘ ÌÂÛ·Ó·ÙÔÏÈÎÔ‡, ÚÔÎÏËı›۷
·fi ÙÔÓ ÔıˆÌ·ÓÔ-·ÈÁ˘ÙÈ·Îfi fiÏÂÌÔ: ÔıˆÌ·ÓÈ΋
ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÛÙË ™˘Ú›·, ‹ÙÙ· ÛÙË Ì¿¯Ë ÙÔ˘ ¡·ÛÈÌ›Ó. √È
µÚÂÙ·ÓÔ› ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ ∫·ÌÔ‡Ï Î·È ÙÔ
∫·ÓÙ·¯¿Ú (̤¯ÚÈ ÙÔ 1842), ÁÈ· Ó· ÚÔÏ¿‚Ô˘Ó ÙË
ÚˆÛÈ΋ Â¤ÎÙ·ÛË.
1839-61 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ∞ÌÓÙÔ˘ÏÌÂÙ˙›Ù Î·È ªÂÁ¿ÏÔ˜ µÂ˙›Ú˘
Ô ƒÂÛ›Ù ¶·Û¿˜: Û˘Ó¤¯ÈÛË Î·È ‰È‡ڢÓÛË Ù˘
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
296
ÔÏÈÙÈ΋˜ ÙˆÓ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂˆÓ (ÂÚ›Ô‰Ô˜ ÙˆÓ
Ù·Ó˙ÈÌ¿Ù). ∆Ô 1839 ÙÔ ¯·ÙÙ-È ÛÂÚ›Ê ÙÔ˘ °ÎÈÔ˘Ï¯·Ó¤:
‚·ÛÈο ‰ÈηÈÒÌ·Ù·, ηٿÚÁËÛË ÙˆÓ ÙÈÌ·Ú›ˆÓ ηÈ
ÙˆÓ ÌÈÛıÒÛÂˆÓ ÙˆÓ ÊfiÚˆÓ, ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ÚÒÙ˘
ÓÔÌÔıÂÙÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜ (1854, 1861).
1840 ∏ Û˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ §ÔÓ‰›ÓÔ˘ ı¤ÙÂÈ Ù¤ÏÔ˜ ÛÙË
ÌÂÛ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ÎÚ›ÛË. ªÈ· ÚfiÙ·ÛË ÂÈÚ‹Ó˘
·ÔÚÚ›ÙÂÙ·È ·fi ÙÔÓ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÕÏÈ, ‹ÙÙ· ÙÔ˘
·ÈÁ˘ÙÈ·ÎÔ‡ Ó·˘ÙÈÎÔ‡ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ∞ÁÁÏ›·. ∏
∞›Á˘ÙÔ˜ ·Ó·Áο˙ÂÙ·È Ó· ÂÊ·ÚÌfiÛÂÈ ÙË Û˘Óı‹ÎË
ÙÔ˘ °È¿ÏÙ·-§ÈÌ¿Ó Î·È Ó· ¿ÚÂÈ ÙÔ˘˜ ÚÔÛٷ٢ÙÈÎÔ‡˜
‰·ÛÌÔ‡˜. ∏ ·fiÂÈÚ· Â΂ÈÔÌ˯¿ÓÈÛ˘ Ó·˘·Á›.
√È ªÂÁ¿Ï˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ ÂÂÌ‚·›ÓÔ˘Ó ˘¤Ú ÙÔ˘
ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˘ Î·È ·Ó·Áο˙Ô˘Ó ÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ Ó·
·ÔÛ˘Úı› ·fi ÙË ™˘Ú›·.
1841 ™ÙÔÓ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÕÏÈ ·Ú·¯ˆÚÂ›Ù·È Ë ÎÏËÚÔÓÔÌÈ΋
·ÓÙÈ‚·ÛÈÏ›· Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ Î·È Ì ÙËÓ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË
Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ÂÈ΢ÚÈ·Ú¯›·˜ Á›ÓÂÙ·È Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο
·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˜.
1842 ∂ÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÙˆÓ ¢ÚÔ‡˙ˆÓ ÛÙÔ §›‚·ÓÔ,
·Ó·‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË Ù˘ ¯ÒÚ·˜.
∏ ÂͤÁÂÚÛË ÙÔ˘ ÂÌ›ÚË ¡ÙÔÛÙ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ Ù˘
∫·ÌÔ‡Ï ¤¯ÂÈ ˆ˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ÙËÓ ÂΉ›ˆÍË ÙˆÓ
BÚÂÙ·ÓÒÓ ·fi ÙÔ ∞ÊÁ·ÓÈÛÙ¿Ó.
1843 √ AÌÓÙ·ÏοÓÙÈÚ, ÂÌ›Ú˘ Ù˘ ∞ÏÁÂÚ›·˜,
‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈÂ›Ù·È ÛÙÔ ª·ÚfiÎÔ Ì ÛÎÔfi Ó·
ÚÔηϤÛÂÈ ÂͤÁÂÚÛË ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙË °·ÏÏ›·.
1847 ∏ ÂͤÁÂÚÛË ÙÔ˘ ∞ÌÓÙ·ÏοÓÙÈÚ Ó·˘·Á› ÛÙËÓ
∞ÏÁÂÚ›·. √ AÌÓÙ·ÏοÓÙÈÚ ·È¯Ì·ÏˆÙ›˙ÂÙ·È ÛÙÔ
ª·ÚfiÎÔ (Âı·›ÓÂÈ ÙÔ 1883 ÛÙËÓ ÂÍÔÚ›·).
1848 ∞ÓÙÈ‚·ÛÈÏ›· ÙÔ˘ πÌÚ·¯›Ì ¶·Û¿ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ.
£¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ πÌÚ·¯›Ì Î·È ÙÔ˘ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÕÏÈ ÙÔ
›‰ÈÔ ¤ÙÔ˜.
1848-50 ∂ÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÛÙËÓ ¶ÂÚÛ›· ÙˆÓ Ô·‰ÒÓ ÙÔ˘ «ª·Ì»
™¿ÈÁÈÓÙ ÕÏÈ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ, Ô ÔÔ›Ô˜ ·fi ÙÔ 1844
ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ˆ˜ ·Ô‰¤ÎÙ˘ ıÂ˚ÎÒÓ ·Ôηχ„ˆÓ. √
ª·Ì Û˘ÏÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È Î·È ÂÎÙÂÏÂ›Ù·È ÙÔ 1850.
1848-54 √ AÌ¿˜ ÛÏÌÈ ·ÓÙÈ‚·ÛÈϤ·˜ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘.
∞ÓÙȉ˘ÙÈÎfi Ú‡̷ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔÓ ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌfi Ù˘
¯ÒÚ·˜.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
297
1848-96 O ¡·ÛÈÚ·ÓÙÓÙ›Ó-™·¯ ÛÙÔ πÚ¿Ó. √ ªÂÁ¿ÏÔ˜ ∂Ì›Ú˘
MÈÚ˙¿ ∆·Î› Ã·Ó Î¿ÓÂÈ ÚÔÛ¿ıÂȘ
ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌÔ‡ (1848-51).
1849 √È √˘·¯¯·Ì›Ù˜ ˘fi ÙÔÓ º¿ÈÛ·Ï (∞Ï ™·‘Ô‡ÓÙ)
ÂΉÈÒÎÔ˘Ó ÙÔÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô AÈÁ‡ÙÈÔ Î˘‚ÂÚÓ‹ÙË ·fi
ÙËÓ ·Ú·‚È΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ.
1850-60 ™ÙÔ˘˜ AÈÁ‡ÙÈÔ˘˜ ÊÂÏ¿¯Ô˘˜ ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·È ÙÔ
ÎÏËÚÔÓÔÌÈÎfi ‰Èη›ˆÌ· ÛÙË ÁË ÙÔ˘˜.
1852 √ ÚÒÙÔ˜ ·ÈÁ˘ÙÈ·Îfi˜ ÛȉËÚfi‰ÚÔÌÔ˜.
∞fiÂÈÚ· ‰ÔÏÔÊÔÓ›·˜ ÙÔ˘ ¡·ÛÈÚ·ÓÙÓÙ›Ó-™·¯ ·fi
Ô·‰Ô‡˜ ÙÔ˘ ª·Ì. ¢›ˆÍË Î·È Ì·˙ÈΤ˜ ÂÎÙÂϤÛÂȘ
ÙˆÓ Ô·‰ÒÓ ÙÔ˘ ª·Ì (ª·Ì›).

1853-56 ¶fiÏÂÌÔ˜ Ù˘ ∫ÚÈÌ·›·˜: ÚÔÎÏ‹ıËΠ·fi ÙÔ˘˜

Â˘Úˆ·˚ÎÔ‡˜ ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌÔ‡˜ ÁÈ· ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· ÙˆÓ
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÈÎÒÓ ÌÂÈÔÓÔÙ‹ÙˆÓ ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·. §‹ÁÂÈ Ì ÙË Û˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ¶·ÚÈÛ›ˆÓ
(1856).
1854 ∆Ô Û˘Ì‚Ô‡ÏÈÔ ÙˆÓ Ù·Ó˙È̿٠ηı›ÛÙ·Ù·È ÙÔ ÚÒÙÔ
ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ÓÔÌÔıÂÙÈÎfi fiÚÁ·ÓÔ.
1854-63 √ ™·‘›ÓÙ ·ÓÙÈ‚·ÛÈϤ·˜ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘. ∆· ÚÒÙ·
‰¿ÓÂÈ· ·fi ÙËÓ ∂˘ÚÒË.
1856 ÷ÙÙ-È ÃÈÔ˘Ì·ÁÈÔ‡Ó: ¢È¿Ù·ÁÌ· ÚÔ˜ ÂÈ·ڈÛË Î·È
‰È‡ڢÓÛË ÙˆÓ ÔıˆÌ·ÓÈÎÒÓ ÌÂÙ·ÚÚ˘ı̛ۈÓ.
£ÚËÛ΢ÙÈ΋ ÂÏ¢ıÂÚ›·, ‰ÈηÈÒÌ·Ù· ÙˆÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ
˘ËÎfiˆÓ, ‰ÈηÛÙÈΤ˜ Î·È ÊÔÚÔÏÔÁÈΤ˜
ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ.
ªÂ ÙË Û˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ¶·ÚÈÛ›ˆÓ ÙÂÚÌ·Ù›˙ÂÙ·È Ô
ÎÚÈÌ·˚Îfi˜ fiÏÂÌÔ˜: ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË Ù˘ ‰·ÊÈ΋˜
·ÎÂÚ·ÈfiÙËÙ·˜ Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜, Ô˘‰ÂÙÂÚÔÔ›ËÛË Ù˘
ª·‡Ú˘ £¿Ï·ÛÛ·˜, ¿ÚÛË ÙÔ˘ ÚˆÛÈÎÔ‡
ÚÔÙÂÎÙÔÚ¿ÙÔ˘ ÛÙȘ ·Ú·‰Ô˘Ó¿‚Ș ËÁÂÌÔӛ˜.
1856-57 πÚ·ÓÔ-‚ÚÂÙ·ÓÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜ ˆ˜ Û˘Ó¤ÂÈ· Ù˘
ηٿÏ˄˘ ÙÔ˘ ÃÂÚ¿Ù ·fi ÙÔ˘˜ πÚ·ÓÔ‡˜. §‹ÁÂÈ ÌÂ
ÙË Û˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ¶·ÚÈÛ›ˆÓ: ÙÔ πÚ¿Ó ·ÔÛ‡ÚÂÙ·È ·fi
ÙÔ ∞ÊÁ·ÓÈÛÙ¿Ó Î·È ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÙËÓ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·
ÙÔ˘. ∆Ô ∞ÊÁ·ÓÈÛÙ¿Ó Á›ÓÂÙ·È ÌÈÎÚfi Ô˘‰¤ÙÂÚÔ
ÎÚ·Ù›‰ÈÔ Ô˘ ·ÔÚÚÔÊ¿ ÙȘ ÙÚÈ‚¤˜ ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙË
ƒˆÛ›· Î·È ÙËÓ πÓ‰›·.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
298
1857 ™‡ÓÙ·ÁÌ· ÁÈ· ÙËÓ ∆˘ÓËÛ›·.
1858 √ıˆÌ·ÓÈÎfi˜ ·ÁÚÔÙÈÎfi˜ ÓfiÌÔ˜.
ÿ‰Ú˘ÛË Ù˘ ÂÙ·ÈÚ›·˜ ÙÔ˘ ηӷÏÈÔ‡ ÙÔ˘ ™Ô˘¤˙ (1854
·Ó¿ıÂÛË ÛÙÔÓ ºÂÚÓ¿Ó ÓÙ §ÂÛÛ¤) Ì ·ÁÁÏÈο ηÈ
Á·ÏÏÈο ÎÂÊ¿Ï·È·. ∆Ô 1859 ·Ú¯›˙ÂÈ Ë ·Ó¤ÁÂÚÛË.
1859 ∞ÔÙ˘¯›· ÙÔ˘ ÎÔ‡ÏÂÏÈ ‚·Î‘·Û›, Ù˘ Û˘ÓÙËÚËÙÈ΋˜
·fiÂÈÚ·˜ ÁÈ· ÙÂÚÌ·ÙÈÛÌfi ÙˆÓ ÔıˆÌ·ÓÈÎÒÓ
ÌÂÙ·ÚÚ˘ı̛ۈÓ.
ŒÓ·ÚÍË Ù˘ ·Ó¤ÁÂÚÛ˘ ÙÔ˘ ηӷÏÈÔ‡ ÙÔ˘ ™Ô˘¤˙.
1860 AÓÙȉڷÛÙÈΤ˜ Ì˯·ÓÔÚڷʛ˜ ÛÙË ™˘Ú›· Î·È ÙÔ
§›‚·ÓÔ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ ¯·ÙÙ-È ¯ÈÔ˘Ì·ÁÈÔ‡Ó. ¢›ˆÍË ÙˆÓ
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ÛÙË ¢·Ì·ÛÎfi.
◊ÙÙ· ÙÔ˘ ª·ÚfiÎÔ˘ ÛÙÔÓ fiÏÂÌÔ Ì ÙËÓ πÛ·Ó›·.
1860-61 ∂ÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÙˆÓ ¢ÚÔ‡˙ˆÓ, ÂÌʇÏÈÔ˜ fiÏÂÌÔ˜ ηÈ
ÛÊ·Á‹ Ì·ÚˆÓÈÙÒÓ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÒÓ ÛÙÔ §›‚·ÓÔ,
ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ Â¤Ì‚·ÛË Ù˘ °·ÏÏ›·˜ ÁÈ· Ó· ÙÔ˘˜
ÚÔÛٷ٤„ÂÈ. ∆Ô 1861 ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ·˘ÙfiÓÔÌ˘
Â·Ú¯›·˜ ªÔÓ §ÈÌ¿ÓØ ÌÈ· «règlement organique»
ηıÔÚ›˙ÂÈ ÙȘ ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜ ·Ó·ÏÔÁ›Â˜ Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜
·ÓÙÈÚÔÛÒ¢Û˘.
1861 ¢ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ÌÂÙ˙Ï›˜-È ·¯ÎÈ¿Ì-È ·ÓÙÏÈÁȤ, ÙÔ˘ Ó¤Ô˘
ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÓÔÌÔıÂÙÈÎÔ‡ ÛÒÌ·ÙÔ˜.
1861-76 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ∞ÌÓÙÔ˘Ï‘·˙›˙. ™˘Ó¤¯ÈÛË ÙˆÓ
ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂˆÓ ÙˆÓ Ù·Ó˙ÈÌ¿Ù (ÓÔÌÔıÂÛ›·,
ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎfi Û‡ÛÙËÌ·). √ÈÎÔÓÔÌÈ΋ ¯ÚˆÎÔ›· Ù˘
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜ ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ‰·Ó›ˆÓ ·fi
ÙËÓ ∂˘ÚÒË (1874).
1862 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÙËÓ ¤ÓˆÛË Ù˘ ªÔω·‚›·˜
Ì ÙË µÏ·¯›· Ô˘ ÔÏÔÎÏËÚÒıËΠÙÔ 1859:
¢ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ƒÔ˘Ì·Ó›·˜ (1866 ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙË).
1863 √ ª·¯·’·ÏÏ¿¯, Ì·ıËÙ‹˜ ÙÔ˘ ª·Ì, ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È
ÛÙÔ πÚ¿Î ˆ˜ Ë ÚÔÛˆÔÔ›ËÛË Ù˘ ıÂ˚΋˜ ‚Ô‡ÏËÛ˘,
›‰Ú˘ÛË Ù˘ ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ ÎÔÈÓfiÙËÙ·˜ ÙˆÓ ª·¯·’›.
∞fi ÙÔ 1868 ̤¯ÚÈ ÙÔ ı¿Ó·Ùfi ÙÔ˘ ÙÔ 1892 ˙ÂÈ Ì·˙› ÌÂ
ÙÔ˘˜ Ô·‰Ô‡˜ ÙÔ˘ Û ÂÍÔÚ›· ÛÙËÓ ∞Îfi ÌÂÙ¿ ·fi
‰È·Ù·Á‹ Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘.
1863-79 O πÛÌ·‘›Ï ·ÓÙÈ‚·ÛÈϤ·˜ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ (ÙÔ 1866
·›ÚÓÂÈ ÙÔÓ Ù›ÙÏÔ ¯ÈÓÙ›‚). ∏ ÂÂÎÙ·ÙÈ΋ Â͈ÙÂÚÈ΋
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
299
ÔÏÈÙÈ΋ ÛÙËÓ ∂Ú˘ıÚ¿ £¿Ï·ÛÛ· Î·È ÛÙÔ ™Ô˘‰¿Ó
ηıÒ˜ Î·È ÔÈ ‰··ÓËÚ¤˜ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ ÁÈ· ÙÔÓ
ÂÍÂ˘Úˆ·˚ÛÌfi Ù˘ ¯ÒÚ·˜ Ô‰ËÁÔ‡Ó ÛÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·
ÌÂÁ¿ÏÔ˘ Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡ ¯Ú¤Ô˘˜. ÕÓıËÛË ÙÔ˘ ÂÌÔÚ›Ô˘
ÙÔ˘ ‚·Ì‚·ÎÈÔ‡ ηٿ ÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ·ÌÂÚÈηÓÈÎÔ‡
ÂÌÊ˘Ï›Ô˘ ÔϤÌÔ˘.
1864 ∞Ó·Ù›ıÂÙ·È ÛÙË ªÂÁ¿ÏË µÚÂÙ·Ó›· Ë ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙÔ˘
Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜ ÙËÏÂÁÚ¿ÊˆÓ ÛÙÔ πÚ¿Ó.
√ ÓfiÌÔ˜ ÁÈ· Ù· ‚ÈÏ·¤ÙÈ· ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›˙ÂÈ ÙÔ
ÔıˆÌ·ÓÈÎfi Â·Ú¯È·Îfi Û‡ÛÙËÌ·.
1865 ÿ‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ·ÓÙÈÔÏÈÙ¢ÙÈÎÔ‡ Û˘Ó‰¤ÛÌÔ˘ ÙˆÓ ¡¤ˆÓ
√ıˆÌ·ÓÒÓ ˘fi ÙËÓ ËÁÂÛ›· ÙˆÓ N·Ì›Î ∫ÂÌ¿Ï, ZÈÁÈ¿
¶·Û¿ Î·È ∞Ï› ™Ô˘‘·‚›: ȉÂÔÏÔÁ›· ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡
·ÙÚȈÙÈÛÌÔ‡, ÙÔ˘ Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈÎÔ‡ ÔÏÈÙ‡̷ÙÔ˜ ηÈ
ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÌÔÓÙÂÚÓÈÛÌÔ‡, ÂÓÂÚÁfi˜ ̤¯ÚÈ ÙÔ 1870.
1866 ÿ‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ·ÌÂÚÈηÓÈÎÔ‡ ·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ Ù˘
µËÚ˘ÙÔ‡ ·fi ÚÔÙÂÛÙ¿ÓÙ˜ ÈÂÚ·fiÛÙÔÏÔ˘˜.
«∞Ó·Á¤ÓÓËÛË» (Ó¿¯ÓÙ·) Ù˘ ·Ú·‚È΋˜ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜
·fi ÙÔ˘˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Ù˘ ™˘Ú›·˜, Ì ÙË ‚Ô‹ıÂÈ· ÙˆÓ
ªÔ‡ÙÚÔ˘˜ ªÔ˘ÛÙ¿ÓÈ Î·È N¿ÛÈÊ ·Ï-°È·˙ÈÙ˙›.
1866-68 ªÈ· ÂͤÁÂÚÛË ÛÙËÓ ∫Ú‹ÙË Î·Ù·ÛÙ¤ÏÏÂÙ·È ·fi ÙÔ˘˜
√ıˆÌ·ÓÔ‡˜.
1867 ∞ÌÓÙÔ˘Ï‘·˙›˙, Ô ÚÒÙÔ˜ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ Ô˘ Ù·Íȉ‡ÂÈ
ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË. √È √ıˆÌ·ÓÔ› ÂÁηٷÏ›Ô˘Ó ÛÂÚ‚Èο
ÊÚÔ‡ÚÈ·.
1868 ¢ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ÎÚ·ÙÈÎÔ‡ Û˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘
(ÛÔ˘Ú¿-ÁÈ ÓÙ‚ϤÙ), ÂÓfi˜ Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘
·ÓÙÈÚÔÛˆ¢ÙÈÎÔ‡ ÓÔÌÔıÂÙÈÎÔ‡ ÛÒÌ·ÙÔ˜.
1868-69 ∂ÎfiÓËÛË ÙÔ˘ ÌÂÙ˙ÂÏϤ, ÂÓfi˜ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡ ·ÛÙÈÎÔ‡
ÎÒ‰Èη.
1869 ¢È¿ÓÔÈÍË ÙÔ˘ ηӷÏÈÔ‡ ÙÔ˘ ™Ô˘¤˙.
1869-71 ªÂÙ·ÚÚ˘ıÌÈÛÙÈ΋ ÚÔÛ¿ıÂÈ· ÙÔ˘ MÈÓÙ¯¿Ù ¶·Û¿
ÛÙÔ πÚ¿Î.
1870 ∏ ∞ÏÁÂÚ›· ÂÓۈ̷ÙÒÓÂÙ·È ÛÙË Á·ÏÏÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋
‰ÈÔ›ÎËÛË.
√ ªÔ˘¯¿ÌÌ·Ó٠կ̷ÓÙ ÈÌÓ ∞ÌÓÙ·ÏÏ¿¯
·ÚÔ˘ÛÈ¿˙ÂÙ·È ÛÙÔ ™Ô˘‰¿Ó ˆ˜ Ô ÚÒÙÔ˜ «Ì¿¯ÓÙÈ».
ºÔÓÙ·ÌÂÓÙ·ÏÈÛÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
300
1871 £¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ªÔ‡ÎÚ·ÓÈ Î·Ù¿ ÙËÓ
·ÓÙÈ·ÔÈÎȷ΋ ÂͤÁÂÚÛË ÛÙËÓ ∞ÏÁÂÚ›· ÙˆÓ
µÂÚ‚¤ÚˆÓ Ù˘ ∫·‚˘Ï›·˜.
1871-79 √ ¶¤ÚÛ˘ ıÚËÛ΢ÙÈÎfi˜ ÊÈÏfiÛÔÊÔ˜ ηÈ
ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌÈÛÙ‹˜ ∆˙·Ì·Ï·ÓÙÓÙ›Ó ·Ï-∞ÊÁηӛ,
È‰Ú˘Ù‹˜ ÙÔ˘ ·ÓÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÌÔÓÙÂÚÓÈÛÌÔ‡, ÛÙÔ ∫¿ÈÚÔ.
∂ËÚ¿˙ÂÈ ÙËÓ ·˘Í·ÓfiÌÂÓË ·ÓÙÈÔϛ٢ÛË ÙˆÓ
AÈÁ‡ÙÈˆÓ ÂıÓÈÎÈÛÙÒÓ Î·È Ô·‰ÒÓ ÙÔ˘
Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈÎÔ‡ ÔÏÈÙ‡̷ÙÔ˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔÓ ¯ÈÓÙ›‚ ηÈ
ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô Ù˘ ¯ÒÚ·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ͤÓÔ˘˜. ª·ıËÙ¤˜ ÙÔ˘
Â›Ó·È ÔÈ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ∞ÌÓÙÔ‡¯ Î·È ™·‘ÓÙ
∑·ÁÎÏÔ‡Ï.

1872 √ Û¿¯Ë˜ ¡·ÛÈÚ·ÓÙÓÙ›Ó ·Ú·¯ˆÚ› ÂÎÙÂٷ̤ӷ

ÚÔÓfiÌÈ· ÛÙÔÓ ÕÁÁÏÔ ‚·ÚfiÓÔ °ÈÔ‡ÏÈÔ˘˜ ÓÙ ƒfiÈÙÂÚ
ÂÈÙÚ¤ÔÓÙ¿˜ ÙÔ˘ Ó· ÂÎÌÂÙ·ÏÏ¢Ù› ÔÈÎÔÓÔÌÈο ÙÔ
πÚ¿Ó. ∆Ô 1873 ·ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛË ÙÔ˘ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌÈÛÙ‹
ÔÏÈÙÈÎÔ‡ MÈÚ˙¿ ÃÔ˘Û¿ÈÓ Ã·Ó Î·È ¿ÚÛË ÙˆÓ
ÚÔÓÔÌ›ˆÓ.
1873 √ Û¿¯Ë˜ ¡·ÛÈÚ·ÓÙÓÙ›Ó ÂÈÛΤÙÂÙ·È ÙËÓ ∂˘ÚÒË
(Â›Û˘ ÙÔ 1887 Î·È ÙÔ 1889). ∆·ÍȉȈÙÈΤ˜
·ÊËÁ‹ÛÂȘ Û ·Ïfi ‡ÊÔ˜ Ô˘ ¿ÛÎËÛ·Ó ÌÂÁ¿ÏË
ÂÈÚÚÔ‹.
1873-77 √ ÷˚Ú·ÓÙÓÙ›Ó ¶·Û¿ ªÂÁ¿ÏÔ˜ µÂ˙›Ú˘ Ù˘
∆˘ÓËÛ›·˜: ‰ÈÔÈÎËÙÈΤ˜ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ, Â͢Á›·ÓÛË
ÙÔ˘ ÎÚ·ÙÈÎÔ‡ ÚÔ¸ÔÏÔÁÈÛÌÔ‡.
1873-94 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ·Ï-Ã¿Û·Ó ÙÔ˘ ª·ÚfiÎÔ˘.
1874 √ÈÎÔÓÔÌÈ΋ ηٿÚÚ¢ÛË Ù˘ ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜. ÿ‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ¡ÙÈÔ˘ÁÈÔ‡Ó-È
√˘ÌÔ˘ÌÈÁȤ («∂ÈÙÚÔ‹ ‰ËÌfiÛÈˆÓ ¯ÚÂÒÓ»),
ÂÏÂÁÎÙÈÎfi ÎÔÓÛfiÚÙÛÈÔ˘Ì ÙˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ÎÚ·ÙÒÓ-
ÈÛÙˆÙÒÓ. ™˘ÓˆÌÔÛ›· ÙÔ˘ MÈÓÙ¯¿Ù ¶·Û¿ ÂÓ¿ÓÙÈ·
ÛÙÔ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ AÌÓÙÔ˘Ï‘·˙›˙.
1875 ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ÙˆÓ ÌÈÎÙÒÓ ‰ÈηÛÙËÚ›ˆÓ ÛÙË ∞›Á˘ÙÔ. ∏
¯ÚˆÎÔ›· Ù˘ ·ÈÁ˘Ùȷ΋˜ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜ Ô‰ËÁ› ÛÙËÓ
ÒÏËÛË ÙˆÓ ÌÂÙÔ¯ÒÓ ÙÔ˘ ηӷÏÈÔ‡ ÙÔ˘ ™Ô˘¤˙ ÛÙËÓ
∞ÁÁÏ›· (¡ÙÈÛÚ·¤ÏÈ). ¢ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÌÈ·˜ ‰ÈÂıÓÔ‡˜
ÂÈÙÚÔ‹˜ ‰È·¯Â›ÚÈÛ˘ ¯ÚÂÒÓ (1876) ηÈ
·˘Í·ÓfiÌÂÓË ·ÁÁÏÈ΋ ÂÈÚÚÔ‹ ÛÙÔ ∫¿ÈÚÔ.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
301
1875-76 ∂ÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÛÙËÓ µÔÛÓ›· Î·È ÙËÓ ∂Ú˙ÂÁÔ‚›ÓË
ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·, ÙÔ 1876 ÛÙË
µÔ˘ÏÁ·Ú›·. ∆Ô 1876 Ë ™ÂÚ‚›· Î·È ÙÔ ªÔÓÙÂÓ¤ÁÎÚÔ
ÎËÚ‡ÛÛÔ˘Ó fiÏÂÌÔ ÛÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·,
ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ηÙÔ¯‹ Ù˘ ™ÂÚ‚›·˜. ∂ίÂÈÚ›· ÌÂÙ¿ ·fi
ÚˆÛÈ΋ ›ÂÛË.
1876 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ AÌÓÙÔ˘Ï‘·˙›˙ ·Ó·ÙÚ¤ÂÙ·È (Î·È ÛÙË
Û˘Ó¤¯ÂÈ· ‰ÔÏÔÊÔÓ›ٷÈ) ¤ÂÈÙ· ·fi ÌÈ· ÂͤÁÂÚÛË
ÛÙÔ ·Ï¿ÙÈ ˘ÔÎÈÓÔ‡ÌÂÓË ·fi ÙÔÓ MÈÓÙ¯¿Ù ¶·Û¿. √
Ó¤Ô˜ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜, ªÔ˘Ú¿Ù ∂′, ÂÎıÚÔÓ›˙ÂÙ·È Ï›ÁÔ ÌÂÙ¿
ÙËÓ ÂÓıÚfiÓÈÛ‹ ÙÔ˘ ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋˜ ÙÔ˘
ηı˘ÛÙ¤ÚËÛ˘.
1876-1909 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ∞ÌÓÙÔ˘Ï¯·Ì›Ù µ′.
1876 √ MÈÓÙ¯¿Ù ¶·Û¿ ‰ËÌÔÛȇÂÈ ÙÔ Û‡ÓÙ·ÁÌ· Ù˘
ÔıˆÌ·ÓÈ΋˜ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜: ·‰È·ÈÚÂÙfiÙËÙ· Ù˘
·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·˜, ÂÏ¢ıÂÚ›· Î·È ›Û· ‰ÈηÈÒÌ·Ù· ÁÈ·
fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ˘ËÎfiÔ˘˜, ÎÔÈÓÔ‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË.
1877 ŒÂÈÙ· ·fi Ï›Á˜ Û˘Ó‰ÚÈ¿ÛÂȘ ÙÔ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi
ÎÔÈÓÔ‚Ô‡ÏÈÔ ‰È·ÎfiÙÂÈ ÙȘ ÂÚÁ·Û›Â˜ ÙÔ˘. √
ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ∞ÌÓÙÔ˘Ï¯·Ì›Ù ı¤ÙÂÈ ÙÔ Û‡ÓÙ·ÁÌ· ÂÎÙfi˜
ÈÛ¯‡Ô˜ Î·È ÂÈÛÙÚ¤ÊÂÈ ÛÙËÓ ·ÔÏ˘Ù·Ú¯È΋ ÌÔÚÊ‹
‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛ˘. ¢›ˆÍË Ù˘ ·ÓÙÈÔÏ›Ù¢Û˘. √
MÈÓÙ¯¿Ù ¶·Û¿ ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓÂÙ·È (ÙÔ 1883
‰ÔÏÔÊÔÓÂ›Ù·È ÛÙËÓ ÂÍÔÚ›·).
1877-78 ƒˆÛÔ-ÙÔ˘ÚÎÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜. ª¿¯Ë ÛÙËÓ ¶Ï‡ӷ
(¶Ï¤‚ÂÓ) Î·È ÙË ‰È¿‚·ÛË Ù˘ ™›η˜. √È ƒÒÛÔÈ ÛÙËÓ
∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏË. ™˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘: ∆Ô
ªÔÓÙÂÓ¤ÁÎÚÔ, Ë ™ÂÚ‚›·, Ë ƒÔ˘Ì·Ó›· de jure
·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ˜, Ë µÔ˘ÏÁ·Ú›· ·˘ÙfiÓÔÌË. ∏ ƒˆÛ›·
·›ÚÓÂÈ Â‰¿ÊË ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Î·È ÙËÓ
ÀÂÚη˘Î·Û›·. ∏ ∞ÁÁÏ›· ·›ÚÓÂÈ ÙËÓ ∫‡ÚÔ ÌÂÙ¿
·fi ÎÚ˘Ê‹ ˘fiÛ¯ÂÛË ÛÙËÓ ∆Ô˘ÚΛ· Ó· ÙË ‚ÔËı‹ÛÂÈ
ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙË ƒˆÛ›·.
1878 ∆Ô Û˘Ó¤‰ÚÈÔ ÙÔ˘ µÂÚÔÏ›ÓÔ˘. ∂È·ڈÛË ÙˆÓ
Û˘ÌʈÓÈÒÓ ÙÔ˘ ∞Á›Ô˘ ™ÙÂÊ¿ÓÔ˘. ¶·Ú·¯ÒÚËÛË ÛÙËÓ
∞˘ÛÙÚ›· ÙÔ˘ ‰ÈηÈÒÌ·ÙÔ˜ ‰È·Ù‹ÚËÛ˘ ÊÚÔ˘Ú¿˜ ÛÙË
µÔÛÓ›· Î·È ÙËÓ ∂Ú˙ÂÁÔ‚›ÓË. ∆· ˘fiÏÔÈ·
ÔıˆÌ·ÓÈο ‰¿ÊË ÛÙ· µ·ÏοÓÈ· ·Ú·Ì¤ÓÔ˘Ó ÂÛٛ˜
·ÓˆÌ·Ï›·˜. ¢ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù˘ Ù·ÍÈ·Ú¯›·˜ ÙˆÓ
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
302
∫Ô˙¿ÎˆÓ ˘fi ÙËÓ ·Ú¯ËÁ›· ÚÒÛˆÓ ·ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ ˆ˜
ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ÈÚ·ÓÈÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡ — Ì ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·
ÙÔ˘ ÛÒÌ·ÙÔ˜ ·˘ÙÔ‡ ÂÓÈÛ¯‡ÂÙ·È Ë ÚˆÛÈ΋ ÂÈÚÚÔ‹
ÛÙÔ πÚ¿Ó.
1879 √ ¯ÈÓÙ›‚ πÛÌ·‘›Ï οÓÂÈ ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÂȘ ÛÙËÓ
ÂıÓÈÎÈÛÙÈ΋ ·ÓÙÈÔϛ٢ÛË ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi
¤ÏÂÁ¯Ô ÙˆÓ Í¤ÓˆÓ. √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ·ÔÌ·ÎÚ‡ÓÂÈ ÙÔÓ
πÛÌ·‘›Ï ÌÂÙ¿ ·fi ›ÂÛË ÙˆÓ Â˘Úˆ·˚ÎÒÓ ‰˘Ó¿ÌˆÓ.
∆ÔÓ ‰È·‰¤¯ÂÙ·È Ô ∆·Ô˘Ê›Î (1879-92). ¶·Ú·ÁÁ¤ÏÂÙ·È
ÂÎ Ó¤Ô˘ Ë Â˘Úˆ·˚΋ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ÂÔÙ›· Î·È Ù˘
·Ú·¯ˆÚÔ‡ÓÙ·È ‰ÈÂ˘Ú˘Ì¤Ó˜ ÏËÚÂÍÔ˘ÛÈfiÙËÙ˜.
∞¤Ï·ÛË ÙÔ˘ ∆˙·Ì·Ï·ÓÙÓÙ›Ó ·Ï-∞ÊÁηӛ ·fi ÙËÓ
∞›Á˘ÙÔ.
1881-82 ∏ ÂͤÁÂÚÛË ÙˆÓ ·ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ Ù˘ ·ÓÙÈÔÏ›Ù¢Û˘
Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ ˘fi ÙÔÓ Õ¯Ì·ÓÙ √˘Ú¿ÌÈ ¶·Û¿, ÙÔ˘˜
ÔÔ›Ô˘˜ ˘ÔÛÙËÚ›˙Ô˘Ó Î·È ÔÈ Ô·‰Ô› ÙÔ˘ AÊÁηӛ
Î·È ÂΛÓÔÈ ÙÔ˘ Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈÎÔ‡ ÔÏÈÙ‡̷ÙÔ˜, Ô‰ËÁ›
ÛÙËÓ ·Ó·ÁηÛÙÈ΋ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÂÓfi˜ ÂıÓÈÎÈÛÙÈÎÔ‡
˘Ô˘ÚÁÈÎÔ‡ Û˘Ì‚Ô˘Ï›Ô˘.
§·˚Τ˜ ÂÍÂÁ¤ÚÛÂȘ Ô‰ËÁÔ‡Ó ÛÙËÓ ÂÈ‚ÔÏ‹ ηÙÔ¯‹˜
·fi ÙËÓ ∞ÁÁÏ›· (1882). ∏ ∞›Á˘ÙÔ˜ Ù›ıÂÙ·È ˘fi
‚ÚÂÙ·ÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·.
√ «Ì¿¯ÓÙÈ» ªÔ˘¯¿ÌÌ·Ó٠կ̷ÓÙ ÈÌÓ ∞ÌÓÙ·ÏÏ¿¯
ÚÔÛηÏ› Û ÈÂÚfi fiÏÂÌÔ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ·ÈÁ˘Ùȷ΋
΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙÔ ™Ô˘‰¿Ó. ¶ÚÒÙ˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜
ÂÈÙ˘¯›Â˜.
1881-83 °·ÏÏÈ΋ ηÙÔ¯‹ Ù˘ ∆˘ÓËÛ›·˜ (1881). ªÂ ÙË
Û˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ M¿ÚÓÙÔ (1881) Î·È ÙË Û˘Ìʈӛ· Ù˘
§· ª¿ÚÛ· (1883) Ë ∆˘ÓËÛ›· Á›ÓÂÙ·È Á·ÏÏÈÎfi
ÚÔÙÂÎÙÔÚ¿ÙÔ.
1882-1907 √ §fiÚ‰Ô˜ KÚfiÌÂÚ ‚ÚÂÙ·Ófi˜ ·Óı‡·ÙÔ˜ ÛÙËÓ
∞›Á˘ÙÔ. √ÈÎÔÓÔÌÈ΋ ‰È‡ڢÓÛË Î·È
ÛÙ·ıÂÚÔÔ›ËÛË, ·‡ÍËÛË Ù˘ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ÙÔ˘
‚·Ì‚·ÎÈÔ‡, ÌÂÁ¿ÏË ÏËı˘ÛÌȷ΋ ·‡ÍËÛË.
∫·Ù¿ÚÁËÛË Ù˘ ·ÁÁ·Ú›·˜.
1883 √ M¿¯ÓÙÈ Î˘ÚȇÂÈ ÙÔ √˘Ì¿ÈÓÙ Î·È ÌÂÙ¿ ·fi ÙËÓ
ηٷÙÚfiˆÛË ÙÔ˘ ·ÁÁÏÔ-·ÈÁ˘ÙÈ·ÎÔ‡ ÛÙÚ·ÙÔ‡
ÂϤÁ¯ÂÈ ÙÔ ·Ó·ÙÔÏÈÎfi ™Ô˘‰¿Ó.
1884 √È ∆˙·Ì·Ï·ÓÙÓÙ›Ó ·Ï-∞ÊÁηӛ Î·È Ô ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ
∞ÌÓÙÔ‡¯ ‰ËÌÔÛÈÂ‡Ô˘Ó ÛÙÔ ¶·Ú›ÛÈ ÙÔ ·Ú·‚ÈÎfi
ÂÚÈÔ‰ÈÎfi ·Ï-√‡ÚÔ˘· ·Ï-Ô˘Ô‡Ùη (˘¤Ú Ù˘
ÈÛÏ·ÌÈ΋˜ ·Ó·Ó¤ˆÛ˘, ηٿ Ù˘ ·ÔÈÎȷ΋˜
ÔÏÈÙÈ΋˜ Ù˘ ∞ÁÁÏ›·˜).
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
303
1885 √·‰Ô› ÙÔ˘ M¿¯ÓÙÈ Î˘ÚÈÂ‡Ô˘Ó ÙÔ Ã·ÚÙÔ‡Ì. ◊ÙÙ·
ÙˆÓ ·ÈÁ˘ÙÈ·ÎÒÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ ˘fi ÙÔÓ ÕÁÁÏÔ
‰ÈÔÈÎËÙ‹ °ÎfiÚÓÙÔÓØ ı¿Ó·ÙÔ˜ ÙÔ˘ °ÎfiÚÓÙÔÓ.
√ M¿¯ÓÙÈ Âı·›ÓÂÈ ˆ˜ ΢ڛ·Ú¯Ô˜ ÙÔ˘ ™Ô˘‰¿Ó ÛÙÔ
÷ÚÙÔ‡Ì. ∆ÔÓ ‰È·‰¤¯ÂÙ·È Ô («¯·Ï›Ê˘»)
AÌÓÙ·ÏÏ¿¯ ∞ÌÔ‡ ª·ÎÚØ Â¤ÎÙ·ÛË ÚÔ˜ ÙËÓ
∞‚ËÛÛ˘Ó›·.
1885-88 ∂ÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ƒÔ‡ÌÂÏË Ì ÛÎÔfi ÙËÓ
ÚÔÛ¿ÚÙËÛË ÛÙË µÔ˘ÏÁ·Ú›·. ™˘Ó¯›˙ÔÓÙ·È ÔÈ
·Ó·Ù·Ú·¯¤˜ Î·È ÔÈ ÙÚÔÌÔÎÚ·ÙÈΤ˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ ÛÙȘ
ÔıˆÌ·ÓÈΤ˜ Â·Ú¯›Â˜ ÙˆÓ µ·ÏηӛˆÓ.
1888 √È Ô·‰Ô› ÙÔ˘ M¿¯ÓÙÈ ‰ÈÂÍ¿ÁÔ˘Ó fiÏÂÌÔ ÂÓ¿ÓÙÈ·
ÛÙËÓ ∞‚ËÛÛ˘Ó›·, ηٷÛÙÚ¤ÊÔ˘Ó ÙÔ °ÎÔÓÙ¿Ú Î·È
˘ÔÙ¿ÛÛÔ˘Ó ÙËÓ Â·Ú¯›· ÙÔ˘ πÛËÌÂÚÈÓÔ‡.
1889 √·‰Ô› ÙÔ˘ M¿¯ÓÙÈ Î·Ù·Ê¤ÚÓÔ˘Ó Ï‹ÁÌ· ÛÙËÓ
∞‚ËÛÛ˘Ó›· ÛÙÔ °Î·Ï·Ì¿Ù. ¶¤ÊÙÂÈ Ô ‚·ÛÈÏÈ¿˜
πˆ¿ÓÓ˘.
ºÔÈÙËÙ¤˜ Ù˘ È·ÙÚÈ΋˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ·Î·‰ËÌ›·˜ ÛÙËÓ
ÿÛÙ·ÌÔ˘Ï È‰Ú‡Ô˘Ó ÙËÓ ÚÒÙË ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙÔ˘
ÊÈÏÂχıÂÚÔ˘ ·ÓÙÈÔÏÈÙ¢ÙÈÎÔ‡ ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜ ÙˆÓ
«¡ÂfiÙÔ˘ÚΈӻ. ªÂÙ¿ ÙËÓ ·ÔÙ˘¯Ë̤ÓË ·fiÂÈÚ·
Â·Ó¿ÛÙ·Û˘ (1892) ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈÔ‡ÓÙ·È ÂÍfiÚÈÛÙÔÈ
ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË.
1890-97 ∂·Ó·ÛÙ·ÙÈÎfi ΛÓËÌ· ÙˆÓ ∞ÚÌÂÓ›ˆÓ. ∂ÍÂÁÂṲ́Ó˜
ÔÌ¿‰Â˜ ·ÈÌ·ÙÔ΢ÏÔ‡Ó ÔıˆÌ·ÓÔ‡˜ ˘·ÏÏ‹ÏÔ˘˜.
1891 ∆Ô ª¿ÛÎ·Ù Î·È ÙÔ OÌ¿Ó ˘fi ‚ÚÂÙ·ÓÈ΋ ÚÔÛÙ·Û›·.
√ ∆˙·Ì·Ï·ÓÙÓÙ›Ó ·Ï-∞ÊÁηӛ ·ÂÏ·‡ÓÂÙ·È ·fi ÙÔ
πÚ¿Ó ÛÙËÓ ∆Ô˘ÚΛ·Ø ÛÙËÓ ÂÍÔÚ›· ‰Ú·ÛÙËÚÈÔÔÈ›ٷÈ
ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ Û¿¯Ë ¡·ÛÈÚ·ÓÙÓÙ›Ó.
1891-91 ∂ÍÂÁ¤ÚÛÂȘ ÙÔ˘ ηÓÔ‡ ÛÙÔ πÚ¿Ó: ¢È·Ì·ÚÙ˘Ú›· ÌÈ·˜
ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈ΋˜ ıÚËÛ΢ÙÈ΋˜ Û˘ÌÌ·¯›·˜ ˘fi ÙËÓ
ËÁÂÛ›· ÙˆÓ ÛÈÈÙÒÓ Ô˘ÏÂÌ¿‰ˆÓ (Ô˘Ï·Ì¿) ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ
ÌÔÓÔÒÏÈÔ ÙÔ˘ ηÓÔ‡ ·fi ÙÔ˘˜ ͤÓÔ˘˜ (ÚÔÓfiÌÈÔ
ÙÔ˘ 1890) Î·È ÛÙÔ ÍÂÔ‡ÏËÌ· ÙÔ˘ πÚ¿Ó ÛÙÔ˘˜
∂˘Úˆ·›Ô˘˜. ∏ ¿ÚÛË ÙÔ˘ ÚÔÓÔÌ›Ô˘ (1892)
ÂÈ‚·Ú‡ÓÂÈ ÙÔ πÚ¿Ó Ì ˘„ËÏfi Â͈ÙÂÚÈÎfi ¯Ú¤Ô˜.
∞‡ÍËÛË Ù˘ ÚˆÛÈ΋˜ ÂÈÚÚÔ‹˜ Û ‚¿ÚÔ˜ Ù˘
‚ÚÂÙ·ÓÈ΋˜.
1892-1914 √ AÌ¿˜ ÛÏÌÈ µ′ ·ÓÙÈ‚·ÛÈϤ·˜ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘.
1892 ∂ÁηٷÏ›ÔÓÙ·È ÔÈ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ ÙÔ˘ MÈÓÙ¯¿Ù
ÛÙÔ πÚ¿Î.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
304
√ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ∞ÌÓÔ‡¯, Ô ÈÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi˜ AÈÁ‡ÙÈÔ˜
Ì·ıËÙ‹˜ ÙÔ˘ ·Ï-∞ÊÁηӛ, ÂÚÁ¿˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ·ÓˆÙ¿ÙË
Û¯ÔÏ‹ ÙÔ˘ Ù˙·ÌÈÔ‡ Õ˙¯·Ú ÛÙÔ ∫¿ÈÚÔ (1892-1905), ·fi
ÙÔ 1899 ÎÈ ˆ˜ ÌÔ˘ÊÙ‹˜ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘, ÚÔ˜ ÙËÓ
ηÙ‡ı˘ÓÛË ÊÈÏÂχıÂÚˆÓ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂˆÓ ÛÙÔ
Ó‡̷ ÙÔ˘ ÈÛÏ·ÌÈÎÔ‡ ÌÔÓÙÂÚÓÈÛÌÔ‡.
√ Ì˘ıÈÛÙÔÚÈÔÁÚ¿ÊÔ˜ °ÎÔ‡ÚÙ˙È ∑·˚ÓÙ¿Ó (1861-1914)
ȉڇÂÈ ÛÙÔ ∫¿ÈÚÔ Ì·˙› Ì ¿ÏÏÔ˘˜ §È‚·Ó¤˙Ô˘˜
¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ ÙÔ ÛËÌ·ÓÙÈÎfi ÏÔÁÔÙ¯ÓÈÎfi ÂÚÈÔ‰ÈÎfi
·Ï-ÃÈÏ¿Ï.
1894 ∞ÈÌ·ÙËÚ‹ ηٷÛÙÔÏ‹ ·ÚÌÂÓÈÎÒÓ ÂÍÂÁ¤ÚÛÂˆÓ Ì ÙË
‚Ô‹ıÂÈ· ÎÔ˘Ú‰ÈÎÒÓ ¿Ù·ÎÙˆÓ ÛˆÌ¿ÙˆÓ. √È ÛÊ·Á¤˜
ÙˆÓ ∞ÚÌÂÓ›ˆÓ ÚÔηÏÔ‡Ó ÙËÓ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË Ù˘ ÎÔÈÓ‹˜
ÁÓÒÌ˘ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË.
1894-1907 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ AÌÓÙ·Ï‘·˙›˙ ÙÔ˘ ª·ÚfiÎÔ˘.
1896-97 ∂ÏÏËÓÔ-ÙÔ˘ÚÎÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ∫Ú‹ÙË. ªÂÙ¿
·fi ÙȘ ÂÈÙ˘¯›Â˜ ÙˆÓ ∆Ô‡ÚÎˆÓ Û˘Ó¿ÙÂÙ·È ÂÈÚ‹ÓË
˘fi ÙËÓ ›ÂÛË ÙˆÓ ªÂÁ¿ÏˆÓ ¢˘Ó¿ÌˆÓ. ∆Ô 1898 Ë
∫Ú‹ÙË Á›ÓÂÙ·È ·˘ÙfiÓÔÌË Ì ¤ÏÏËÓ· ‰ÈÔÈÎËÙ‹ (ÙÔ 1908
ÂÓÒÓÂÙ·È Ì ÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·).
1896 ŒÓ·˜ Ô·‰fi˜ ÙÔ˘ ∆˙·Ì·Ï·ÓÙÓÙ›Ó ·Ï-∞ÊÁηӛ
‰ÔÏÔÊÔÓ› ÙÔ Û¿¯Ë ¡·ÛÈÚ·ÓÙÓÙ›Ó.
1896-97 √ Û¿¯Ë˜ MÔ˘˙·ÊÊ·Ú·ÓÙÓÙ›Ó Î˘Ú›·Ú¯Ô˜ ÙÔ˘ πÚ¿Ó.
∂Í·ÈÙ›·˜ Ù˘ ·‰‡Ó·Ì˘ ‰È·Î˘‚¤ÚÓËÛ˘ Û˘Ó¯›˙ÂÙ·È Ë
‰È›ۉ˘ÛË ÙˆÓ ÚˆÛÈÎÒÓ Î·È ‚ÚÂÙ·ÓÈÎÒÓ
Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓØ Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË ÁÈ· ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ÙÔ˘ πÚ¿Ó
̤ۈ Ù˘ ·Ú·¯ÒÚËÛ˘ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ ÚÔÓÔÌ›ˆÓ ÛÙÔ
Â͈ÙÂÚÈÎfi.
1898 µÚÂÙ·ÓÔ-·ÈÁ˘Ùȷο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ ˘fi ÙÔ ÛÙÚ·ÙËÁfi
∫›ÙÛÓÂÚ ÓÈÎÔ‡Ó ÙÔ˘˜ ÂÍÂÁÂṲ́ÓÔ˘˜ ÙÔ˘ ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜
Ù˘ Ì·¯ÓÙ›ÁÈ· ÛÙÔ √˘ÌÌ ¡ÙÔ‡ÚÌ·Ó.
√ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ƒ·Û›ÓÙ ƒ›ÓÙ·, Ì·ıËÙ‹˜ ÙÔ˘
ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ∞ÌÓÙÔ‡¯, ȉڇÂÈ ÛÙÔ ∫¿ÈÚÔ ÙÔ
‚‰ÔÌ·‰È·›Ô ÂÚÈÔ‰ÈÎfi ·Ï-ª·Ó¿Ú, ̤ۈ ÙÔ˘ ÔÔ›Ô˘
ÂȉÈÒÎÂÈ Ó· ‰È·‰ÒÛÂÈ ÙȘ ‰ÈΤ˜ ÙÔ˘ ȉ¤Â˜ Î·È ÙȘ
ȉ¤Â˜ ÙÔ˘ AÌÓÙÔ‡¯ ÁÈ· ÌÈ· ÌÔÓÙÂÚÓÈÛÙÈ΋
ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì, ÂÈηÏÔ‡ÌÂÓÔ˜ ÙÔ˘˜
«ÚÔ¿ÙÔÚ˜» ÙÔ˘ ÚÒÙÔ˘ πÛÏ¿Ì (Û¿Ï·Ê, ÂÍÔ‡
Û·Ï·Ê›ÁÈ·).
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
305
1899 µÚÂÙ·ÓÔ-·ÈÁ˘Ùȷ΋ Û˘Á΢ÚÈ·Ú¯›· ÛÙÔ ™Ô˘‰¿Ó.
1900-08 ∫·Ù·Û΢‹ Ù˘ ÛȉËÚÔ‰ÚÔÌÈ΋˜ ÁÚ·ÌÌ‹˜ ÛÙË
ÃÂÙ˙¿˙Ë Ì ηÙ‡ı˘ÓÛË ÙË ª¤Îη —ÚfiÎÂÈÙ·È ÁÈ·
·ÓÈÛÏ·ÌÈÎfi ¤ÚÁÔ.
1905 ™Ê·Á‹ ÙˆÓ ∞ÚÌÂÓ›ˆÓ ÛÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ ∆Ô˘ÚΛ·.
1905-06 ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË ÛÙÔ πÚ¿Ó ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ Â͈ÙÂÚÈ΋
·Ú¤Ì‚·ÛË Î·È ÛÙËÓ ·Ó›Î·ÓË Î˘‚¤ÚÓËÛË ÙˆÓ
÷˙¿ÚˆÓ. ∞ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛË ÙÔ˘ Úˆı˘Ô˘ÚÁÔ‡
A˚Ó·ÓÙÓÙ¿Ô˘Ï· (1903-06) Î·È ‰ÈÂÍ·ÁˆÁ‹ ÂÎÏÔÁÒÓ
ÁÈ· ÌÈ· Û˘Ì‚Ô˘Ï¢ÙÈ΋ ÂıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË (M¿Ù˙ÏȘ-È
ÛÔ˘Ú¿-ÁÈ ÌÈÏÏ›). ∏ ÚÒÙË Ì¿Ù˙ÏȘ Û˘Ó¤Ú¯ÂÙ·È ÛÙËÓ
∆¯ÂÚ¿ÓË Î·È ÂÎÔÓ› ¤Ó· ÎÔÈÓÔ‚Ô˘Ï¢ÙÈÎfi
Û‡ÓÙ·ÁÌ·.
1906 ¢ËÌÔÛ›Â˘ÛË ÙÔ˘ ÈÚ·ÓÈÎÔ‡ Û˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜.
∏ ∞ÁÁÏ›· Ȥ˙ÂÈ ÁÈ· ÙËÓ ·Ú·¯ÒÚËÛË Ù˘
¯ÂÚÛÔÓ‹ÛÔ˘ ÙÔ˘ ™ÈÓ¿ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ.
1906-07 ∏ ˘fiıÂÛË ¡ÙÈÓÛ·‚¿È Û¯ÂÙÈο Ì ÙȘ ÂÂÌ‚¿ÛÂȘ
‚ÚÂÙ·ÓÒÓ ·ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ ÚÔηÏ› ÙË
‰Ú¿ÛË ÂıÓÈÎÈÛÙÈÎÒÓ ·ÓÙÈÛÙ·ÛÈ·ÎÒÓ ÎÈÓËÌ¿ÙˆÓ.
ÿ‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ÂıÓÈÎÔ‡ ÎfiÌÌ·ÙÔ˜ ÙÔ˘ ªÔ‡ÛÙ·Ê· K¿ÌÈÏ
Î·È ÙÔ˘ ÎfiÌÌ·ÙÔ˜ √‡ÌÌ· ÙÔ˘ §Ô‡ÙÊÈ ·Û-™¿ÈÁÈÓÙ.
¶·Ú·›ÙËÛË ÙÔ˘ ∫ÚfiÌÂÚ.
1907 ∆Ô Â·Ó·ÛÙ·ÙÈÎfi ΛÓËÌ· Ù˘ «∂Ù·ÈÚ›·˜ Ù˘
√ıˆÌ·ÓÈ΋˜ ∂Ï¢ıÂÚ›·˜» (√ÛÌ·ÓÏ› ÃÈÔ˘ÚÚÈÁȤÙ
∆˙ÂÌ‘ÈÁÈÂÙ›) ÂÓÒÓÂÙ·È ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË Ì ÙȘ
ÂÍfiÚÈÛÙ˜ ÔÌ¿‰Â˜ ÙˆÓ ¡ÂfiÙÔ˘ÚÎˆÓ Î·È È‰Ú‡Ô˘Ó ÙËÓ
«∂ÈÙÚÔ‹ ÁÈ· ∂ÓfiÙËÙ· Î·È ¶ÚfiÔ‰Ô» (IÙÙȯ¿ÓÙ ‚Â
∆ÂÚ·ÎΛ ∆˙ÂÌ‘ÈÁÈÂÙ›).
µÚÂÙ·ÓÔ-ÚˆÛÈ΋ Û˘ÌÌ·¯›· ÁÈ· ÙË ‰È·›ÚÂÛË ÙÔ˘ πÚ¿Ó
Û ˙ÒÓ˜ Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ: ∏ µÚÂÙ·Ó›· ÂËÚ¿˙ÂÈ ÙËÓ
ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ¶ÂÚÛÈÎÔ‡ ∫fiÏÔ˘ Î·È ÙÔ
ÓÔÙÈÔ·Ó·ÙÔÏÈÎfi ÙÌ‹Ì· Ù˘ ¯ÒÚ·˜, Ë ƒˆÛ›· ¤¯ÂÈ
Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ÛÙÔ ‚fiÚÂÈÔ Î·È ÎÂÓÙÚÈÎfi πÚ¿Ó, ÂÓÒ ÌÈ·
Ô˘‰¤ÙÂÚË ÂÚÈÔ¯‹ ÛÙ· ÓÔÙÈÔ‰˘ÙÈο ·Ú·Ì¤ÓÂÈ
·ÓÔȯً ÁÈ· ·Ú·¯ˆÚ‹ÛÂȘ Î·È ÚÔ˜ ÙȘ ‰‡Ô
‰˘Ó¿ÌÂȘ.
1908 √ ·ÔÏ˘Ù·Ú¯ÈÎfi˜ Û¿¯Ë˜ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ÕÏÈ (1907-09),
˘ÔÛÙËÚÈ˙fiÌÂÓÔ˜ ·fi ÙËÓ Ù·ÍÈ·Ú¯›· ÙˆÓ ∫Ô˙¿ÎˆÓ,
‰È·Ï‡ÂÈ ÙË Ì¿Ù˙ÏȘ Î·È ÂÎÙÂÏ› ËÁ¤Ù˜ Ù˘
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
306
ÂıÓÈÎÈÛÙÈ΋˜ ·ÓÙÈÔÏ›Ù¢Û˘. ∂ͤÁÂÚÛË Ù˘
·ÓÙÈÔÏ›Ù¢Û˘ ÛÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó (∆·˘Ú›‰·).
∂ͤÁÂÚÛË ÙˆÓ ¡ÂfiÙÔ˘ÚÎˆÓ ˘fi ÙËÓ ËÁÂÛ›· Ù˘
«∂ÈÙÚÔ‹˜ ÁÈ· ∂ÓfiÙËÙ· Î·È ¶ÚfiÔ‰Ô»,
˘ÔÛÙËÚ›˙ÂÙ·È ·fi Â·Ó·ÛÙ·ÙË̤ӷ ΢‚ÂÚÓËÙÈο
ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ. ¢È·Î‹Ú˘ÍË ÙÔ˘ Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈÎÔ‡
ÔÏÈÙ‡̷ÙÔ˜ ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË (∂Ó‚¤Ú ¶·Û¿). √
ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ∞ÌÓÙÔ˘Ï¯·Ì›Ù ı¤ÙÂÈ Í·Ó¿ Û ÈÛ¯‡ ÙÔ
Û‡ÓÙ·ÁÌ· ÙÔ˘ 1876Ø Â·ÓÂÎÏÔÁ‹ ÙÔ˘ ÎÔÈÓÔ‚Ô˘Ï›Ô˘ ÌÂ
ÏÂÈÔ„ËÊ›· ÙˆÓ ¡ÂfiÙÔ˘ÚΈÓ. √ ZÈÁÈ¿ °ÎÈÔÎ-∞Ï
‰È·Ù˘ÒÓÂÈ ÙÔ ‚·ÛÈÎfi ۯ‰ȿÁÚ·ÌÌ· ÙÔ˘ ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡
ÂıÓÈÎÈÛÌÔ‡.
∏ µÔ˘ÏÁ·Ú›· ÎËÚ‡ÙÙÂÈ ÙËÓ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· Ù˘ ·fi ÙËÓ
ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›·. ∏ ∞˘ÛÙÚ›· ÚÔÛ·ÚÙ¿ ÙË
µÔÛÓ›· Î·È ÙËÓ ∂Ú˙ÂÁÔ‚›ÓË.
1908-09 ∂ÌʇÏÈÔ˜ fiÏÂÌÔ˜ ÛÙÔ πÚ¿Ó: ƒˆÛÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ
ηٷϷ̂¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ ∆·˘Ú›‰·. ª·¯ÙÈÁÈ¿ÚÔÈ Î·È
Â·Ó·Ûٿ٘ ·fi ÙÔ ∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó ΢ÚÈÂ‡Ô˘Ó ÙÔ
πÛ·¯¿Ó Î·È ÙÔ °ÎÈÏ¿Ó Î·È ÚÔÂÏ·‡ÓÔ˘Ó ÚÔ˜ ÙËÓ
∆¯ÂÚ¿ÓË. º˘Á‹ ÙÔ˘ Û¿¯Ë ÛÙË ƒˆÛ›·.
1909 ∞ÔÙ˘¯›· Ù˘ Û˘ÓÙËÚËÙÈ΋˜ ·ÓÙÂ·Ó¿ÛÙ·Û˘ ÛÙËÓ
ÿÛÙ·ÌÔ˘Ï. √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ∞ÌÓÙÔ˘Ï¯·Ì›Ù
ÂÎıÚÔÓ›˙ÂÙ·È, Ô ªÂ¯Ì¤Ù ∂′ (1909-18)
·Ó·ÎËÚ‡ÛÛÂÙ·È Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈÎfi˜ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜.
ºÈÏÂχıÂÚË Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË.
1909-25 √ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ կ̷ÓÙ-™·¯ ΢‚ÂÚÓ¿ÂÈ ÛÙÔ πÚ¿Ó ˘fi
ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ÙˆÓ ™˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈÎÒÓ.
1909 ÿ‰Ú˘ÛË Ù˘ Anglo-Persian Oil Company Î·È ¿‰ÂÈ·
ÂÎÌÂÙ¿ÏÏ¢Û˘ ÙˆÓ ÎÔÈÙ·ÛÌ¿ÙˆÓ ÂÙÚÂÏ·›Ô˘ Ù˘
ÓfiÙÈ·˜ ¶ÂÚÛ›·˜. ŒÓÙ·ÛË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙ· ·ÁÁÏÈο ηÈ
ÚˆÛÈο Û˘ÌʤÚÔÓÙ· ÂÙÚÂÏ·›Ô˘.
1911 ªÂ ·Ó¿ıÂÛË Ù˘ Ì¿Ù˙ÏȘ Ô ·ÌÂÚÈοÓÔ˜ ªfiÚÁηÓ
™Ô‡ÛÙÂÚ ·Ó·Ï·Ì‚¿ÓÂÈ ÙËÓ ·Ó·‰ÈÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙˆÓ
ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÒÓ Ù˘ ¶ÂÚÛ›·˜. ∏ ƒˆÛ›· Â΂ȿ˙ÂÈ ÙË
‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÌÈ·˜ ÊÈÏÔÚˆÛÈ΋˜ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ Î·È ÙËÓ
·ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛË ÙÔ˘ ™Ô‡ÛÙÂÚ.
1911-12 √ıˆÌ·ÓÔ-ÈÙ·ÏÈÎfi˜ fiÏÂÌÔ˜ ÁÈ· ÙËÓ ∆Ú›ÔÏË. ∏
πÙ·Ï›· ΢ÚȇÂÈ ÙË §È‚‡ËØ Ì ÙË Û˘Óı‹ÎË Ù˘
§Ô˙¿Ó˘ Ë ∆Ô˘ÚΛ· ·Ú·ÈÙ›ٷÈ.
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
307
1912-13 √ ¶ÚÒÙÔ˜ µ·ÏηÓÈÎfi˜ ¶fiÏÂÌÔ˜. √È √ıˆÌ·ÓÔ›
¯¿ÓÔ˘Ó ÙËÓ ∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏË Î·È ÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË.
°·ÏÏÈο Î·È ÈÛ·ÓÈο ÚÔÙÂÎÙÔÚ¿Ù· ÛÙÔ ª·ÚfiÎÔ.
O ÛÙڷٿگ˘ §˘ˆÙ·› ΢‚ÂÚÓ‹Ù˘ ÙÔ˘ ª·ÚfiÎÔ˘
(1912-25).
1913 √È ¡ÂfiÙÔ˘ÚÎÔÈ Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó Ì Ú·ÍÈÎfiËÌ· ÙËÓ
ÂÍÔ˘Û›·. ∏ ÊÈÏÔÁÂÚÌ·ÓÈ΋ ÙÚÈ·Ó‰Ú›· ÙˆÓ EÓ‚¤Ú,
T·Ï‘¿Ù Î·È ∆˙ÂÌ¿Ï Ô‰ËÁ› ÙËÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ÛÙÔÓ
¶ÚÒÙÔ ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ ¶fiÏÂÌÔ.
∫·Ù¿ ÙÔ ¢Â‡ÙÂÚÔ µ·ÏηÓÈÎfi ¶fiÏÂÌÔ Ù˘ ™ÂÚ‚›·˜,
∂ÏÏ¿‰·˜ Î·È ƒÔ˘Ì·Ó›·˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙË µÔ˘ÏÁ·Ú›· Ô
EÓ‚¤Ú ·›ÚÓÂÈ ›Ûˆ ÙËÓ ∞‰ÚÈ·ÓÔ‡ÔÏË. ™˘Óı‹Î˜ Ù˘
∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ (1913) Î·È Ù˘ ∞ı‹Ó·˜ (1914).
1914-1918 ¶ÚÒÙÔ˜ ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ˜ ¶fiÏÂÌÔ˜.
1914 ∏ ∆Ô˘ÚΛ· Ì·›ÓÂÈ ÛÙÔÓ ¶ÚÒÙÔ ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ ¶fiÏÂÌÔ
ÛÙÔ Ï¢Úfi ÙˆÓ ∫ÂÓÙÚÈÎÒÓ ¢˘Ó¿ÌˆÓ. ª¿¯Â˜ ÛÂ
Ù¤ÛÛÂÚ· ̤و·: ηӿÏÈ ÙÔ˘ ™Ô˘¤˙, ªÂÛÔÔÙ·Ì›·
Î·È ¶ÂÚÛ›·, ∫·‡Î·ÛÔ˜, ¢·Ú‰·Ó¤ÏÈ·.
∏ ∞›Á˘ÙÔ˜ ÎËÚ‡ÛÛÂÙ·È ·ÁÁÏÈÎfi ÚÔÙÂÎÙÔÚ¿ÙÔ ÌÂ
ÛÎÔfi ÙËÓ ·ÛÊ¿ÏÂÈ· ÙÔ˘ ηӷÏÈÔ‡ ÙÔ˘ ™Ô˘¤˙.
1914-17 ∆Ô πÚ¿Ó ˙ËÙ¿ Ô˘‰ÂÙÂÚfiÙËÙ· ·ÏÏ¿ ηٷϷ̂¿ÓÂÙ·È
·fi ‚ÚÂÙ·ÓÈο Î·È ÚˆÛÈο ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ Ô˘
Ì¿¯ÔÓÙ·È Î·Ù¿ Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜. ∏ ÂÍÔ˘Û›· Ù˘
΢‚¤ÚÓËÛ˘ ÂÚÈÔÚ›˙ÂÙ·È ÛÙËÓ ∆¯ÂÚ¿ÓË.
1916 ™˘Ìʈӛ· Sykes-Picot ÁÈ· ÙÔ ‰È·¯ˆÚÈÛÌfi ÙˆÓ
·ÁÁÏÈÎÒÓ Î·È ÙˆÓ Á·ÏÏÈÎÒÓ Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ ÛÙË ª¤ÛË
∞Ó·ÙÔÏ‹ Î·È ÁÈ· ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÂÓfi˜ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˘
·Ú·‚ÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ˘fi Â˘Úˆ·˚Îfi ¤ÏÂÁ¯Ô.
1916-18 ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË ÛÙËÓ ·Ú·‚È΋ ¯ÂÚÛfiÓËÛÔ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ
ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ·˘ÙÔÎÚ·ÙÔÚ›· ˘fi ÙÔ Û·Ú›ÊË ÃÔ˘Û¿ÈÓ
Ù˘ ª¤Îη˜, Ì ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË ÙˆÓ µÚÂÙ·ÓÒÓ (T. E.
§ÒÚÂÓ˜).
1917 ¢È·Î‹Ú˘ÍË ÙÔ˘ ¿ÁÁÏÔ˘ ˘Ô˘ÚÁÔ‡ Â͈ÙÂÚÈÎÒÓ
ª¿ÏÊÔ˘Ú ÁÈ· ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÌÈ·˜ «ÂıÓÈ΋˜
·ÙÚ›‰·˜» ÙˆÓ ∂‚Ú·›ˆÓ ÛÙËÓ ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË.
√È √ıˆÌ·ÓÔ› ËÙÙÒÓÙ·È ·fi ÙÔ˘˜ µÚÂÙ·ÓÔ‡˜ ÛÙË
ªÂÛÔÔÙ·Ì›· Î·È ·Ô¯ˆÚÔ‡Ó ·fi ÙÔ πÚ¿Î. ªÂÙ¿
·fi ÙËÓ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË ÙˆÓ ªÔÏÛ‚›ÎˆÓ ÔÈ ƒÒÛÔÈ
·ÔÛ‡ÚÔÓÙ·È ·fi ÙÔ πÚ¿Ó.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
308
1918 ªÈ· ‚ÚÂÙ·ÓÈ΋ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ·ÔÛÙÔÏ‹ ÔÚÁ·ÓÒÓÂÈ
ÙÔÓ ∫·‡Î·ÛÔ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ÌÔÏÛ‚ÈÎÈ΋ ƒˆÛ›· ηÈ
ÁÈ· ÙËÓ ·ÛÊ¿ÏÂÈ· ÙˆÓ ·ÁÁÏÈÎÒÓ Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ ÛÙÔ
πÚ¿Ó. ª¤ÙˆÔ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙËÓ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÂÈÛ‚ÔÏ‹
(∞˙ÂÚÌ·˚Ù˙¿Ó-∫ÈÚÌ·ÓÛ¿¯) Î·È ÛÙË ÁÂÚÌ·ÓÈ΋
Â›ıÂÛË ·fi ÙËÓ √˘ÎÚ·Ó›·.
√ §ÒÚÂÓ˜ ΢ÚȇÂÈ ÙË ¢·Ì·ÛÎfi. ∫·Ù¿ÚÚ¢ÛË ÙÔ˘
ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ ÌÂÙÒÔ˘ ÛÙËÓ ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË. ∞ÔÌ¿ÎÚ˘ÓÛË
Î·È Ê˘Á‹ ÙˆÓ ËÁÂÙÒÓ ÙˆÓ ¡ÂfiÙÔ˘ÚΈÓ. ∂ίÂÈÚ›· ÙÔ˘
ªÔ‡‰ÚÔ˘: ·ÔÛÙÚ¿Ù¢ÛË Ù˘ ∆Ô˘ÚΛ·˜, ¿ÓÔÈÁÌ· ÙˆÓ
™ÙÂÓÒÓ, ÛÙË Û˘Ó¤¯ÂÈ· ηÙÔ¯‹ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘
Î·È ÙÌËÌ¿ÙˆÓ Ù˘ ªÈÎÚ¿˜ ∞Û›·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜.
∞ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· Ù˘ ÀÂ̤Ó˘, Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈ΋ ‚·ÛÈÏ›·.
µÚ·¯‡‚È· ‰ËÌÔÎÚ·Ù›· Ù˘ ∆ÚÈÔÏ›Ùȉ·˜.
ªÈ· ·ÈÁ˘Ùȷ΋ ·ÓÙÈÚÔÛˆ›· (Ô˘¿ÊÓÙ) ˘fi ÙÔÓ
™·‘ÓÙ ∑·ÁÎÏÔ‡Ï ÂÁ›ÚÂÈ ·ÍÈÒÛÂȘ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜.
∞Ú¯‹ ÙÔ˘ ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜ √˘¿ÊÓÙ ÛÙËÓ ∞›Á˘ÙÔ.
1918-22 √ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô˜ ÔıˆÌ·Ófi˜ ÛÔ˘ÏÙ¿ÓÔ˜ ªÂ¯Ì¤Ù ™∆′
µ·¯ÈÓÙÔ˘ÓÙÓÙ›Ó.
1919 √ ™·‘ÓÙ ∑·ÁÎÏÔ‡Ï, ËÁ¤Ù˘ ÙÔ˘ ÎfiÌÌ·ÙÔ˜ √˘¿ÊÓÙ ÁÈ·
ÙËÓ ÂıÓÈ΋ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘,
Û˘ÏÏ·Ì‚¿ÓÂÙ·È ·fi ÙȘ ‚ÚÂÙ·ÓÈΤ˜ ·Ú¯¤˜. §·˚΋
ÂͤÁÂÚÛË Î·Ù·Ó›ÁÂÙ·È ·fi Ù· ÛÙÚ·Ù‡̷ٷ
ηÙÔ¯‹˜.
¢È·Î‹Ú˘ÍË ÙÔ˘ ÙÔ˘ÚÎÈÎÔ‡ ÂıÓÈÎÔ‡ Û˘Ì‚ÔÏ·›Ô˘.
ŒÂÈÙ· ·fi ‰ˆÚÔ‰ÔΛ· IÚ·ÓÒÓ ˘Ô˘ÚÁÒÓ
˘ÔÁÚ¿ÊÂÙ·È ÈÚ·ÓÔ-‚ÚÂÙ·ÓÈ΋ Û˘Óı‹ÎË ÁÈ· ÙË
‰È‡ڢÓÛË ÙˆÓ ‚ÚÂÙ·ÓÈÎÒÓ ÚÔÓÔÌ›ˆÓ ÛÙÔ πÚ¿Ó.
1919-22 ªÂ ·ÊÔÚÌ‹ ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÂÈÛ‚ÔÏ‹ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›· Ô
∫ÂÌ¿Ï ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ (AÙ·ÙÔ‡ÚÎ) Û˘ÁÎÂÓÙÚÒÓÂÈ
ÂıÓÈÎÈÛÙÈΤ˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ. ∆Ô˘ÚÎÈÎfi˜
fiÏÂÌÔ˜ Ù˘ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜ ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙÔ˘˜
™˘ÌÌ¿¯Ô˘˜.
1920 ∏ Û˘Úȷ΋ ÂıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË ÎËÚ‡ÛÛÂÈ ÙËÓ
·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏ›Ԣ Ù˘ ™˘Ú›·˜ Ì ·Ú¯ËÁfi
ÙÔÓ º¿ÈÛ·Ï, ÁÈÔ ÙÔ˘ Û·Ú›ÊË ÃÔ˘Û¿ÈÓ.
∏ Û˘Ó‰È¿ÛÎÂ„Ë Ù˘ ∫ÔÈÓˆÓ›·˜ ÙˆÓ ∂ıÓÒÓ ÛÙÔ ™·Ó
ƒ¤ÌÔ ÎËÚ‡ÙÙÂÈ ÙË ™˘Ú›· Î·È ÙÔ §›‚·ÓÔ ÂÚÈÔ¯¤˜ ˘fi
ÙËÓ ÂÓÙÔÏ‹ Ù˘ °·ÏÏ›·˜. ∏ °·ÏÏ›· ηٷϷ̂¿ÓÂÈ ÙË
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
309
¢·Ì·ÛÎfi Î·È ·Ó·ÙÚ¤ÂÈ ÙËÓ Î˘‚¤ÚÓËÛË º¿ÈÛ·Ï.
∏ ÃÂÙ˙¿˙Ë Á›ÓÂÙ·È ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙË.
ªÂ ÙËÓ ÂÓۈ̿وÛË ·Ú¿ÎÙÈˆÓ fiÏÂˆÓ (·Ó¿ÌÂÛ·
Û ¿ÏϘ Î·È Ù˘ µËÚ˘ÙÔ‡) ÔÈ Á·ÏÏÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ
‰È¢ڇÓÔ˘Ó ÙÔ ¤‰·ÊÔ˜ ÙÔ˘ MÔÓ §ÈÌ¿Ó, Ô˘
ÌÂÙÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È Û °ÎÚ·Ó §ÈÌ¿Ó.
OÈ ªÔÏÛ‚›ÎÔÈ Î·Ù·Ï·Ì‚¿ÓÔ˘Ó ÙÔ ƒÂÛÙ ÛÙÔ πÚ¿Ó.
¢È·ÎËÚ‡ÛÛÂÙ·È Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ™Ô‚ÈÂÙÈ΋˜
¢ËÌÔÎÚ·Ù›·˜ ÙÔ˘ °ÎÈÏ¿Ó Î·È ÔÈ µÚÂÙ·ÓÔ›
·ÔÛ‡ÚÔÓÙ·È ÛÙÔ ∫·˙‚›Ó.
√È fiÚÔÈ Ù˘ Û˘Óı‹Î˘ ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ ˘ÔÁÚ¿ÊÔÓÙ·È
·fi ÙËÓ Î˘‚¤ÚÓËÛË Ù˘ ÿÛÙ·ÌÔ˘Ï. √ ªÔ˘ÛÙ·Ê¿
KÂÌ¿Ï ‰ÂÓ ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÙË Û˘Óı‹ÎË, Ë ÔÔ›·
·Î˘ÚÒÓÂÙ·È ·fi ÙÔÓ ÂÏÏËÓÔ-ÙÔ˘ÚÎÈÎfi fiÏÂÌÔ.
1921 ∆Ô πÚ¿Î Á›ÓÂÙ·È Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈ΋ ÌÔÓ·Ú¯›· ˘fi ÙÔÓ
¯·ÛÈÌ›ÙË º¿ÈÛ·Ï ÈÌÓ ÃÔ˘Û¿ÈÓ. ŒÓ· «Û‡ÌʈÓÔ
Û˘ÌÌ·¯›·˜» ÂÍ·ÛÊ·Ï›˙ÂÈ ÙȘ ‚ÚÂÙ·ÓÈΤ˜ ÂȉÈÒÍÂȘ.
ª¿¯Ë ÛÙÔ ™·ÁÁ¿ÚÈÔ ÔÙ·Ìfi: √È ∆Ô‡ÚÎÔÈ
·ÔÎÚÔ‡Ô˘Ó ÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÂÈÛ‚ÔÏ‹.
∏ ÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÂıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË ‰ËÌÔÛȇÂÈ ÙËÓ
ηٷÛÙ·ÙÈ΋ ÓÔÌÔıÂÛ›· ÛÙËÓ ÕÁ΢ڷ.
¶Ú·ÍÈÎfiËÌ· ÛÙÔ πÚ¿Ó ·fi ÙÔÓ ƒÈÓÙ¿ ÷Ó,
·ÍȈ̷ÙÈÎfi Ù˘ Ù·ÍÈ·Ú¯›·˜ ÙˆÓ ∫Ô˙¿ÎˆÓ. ¡¤·
ÂıÓÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛË. TÔ ‰È¿ÛÙËÌ· 1921-25
˘ÔÙ¿ÛÛÔÓÙ·È ÔÈ Ê˘ÏÂÙÈΤ˜ ·˘ÙfiÓÔ̘ ÂÚÈÔ¯¤˜
(ª·¯ÙÈÁÈ¿ÚÔÈ Î·È ÓÔÙÈÔÂÚÛÈΤ˜ Ê˘Ï¤˜,
˘ÔÛÙËÚÈ˙fiÌÂÓ˜ ·fi ÙËÓ ∞ÁÁÏ›·) Î·È Â‰Ú·ÈÒÓÂÙ·È
Ë ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ÂÍÔ˘Û›·.
1921-26 √ fiÏÂÌÔ˜ ÙÔ˘ ƒÈÊ ÛÙÔ ÈÛ·ÓÈÎfi ª·ÚfiÎÔØ ˘ÔÙ·Á‹
ÙÔ˘ AÌÓÙ·ÏηڛÌ.
1922 ™˘Ó‰È¿ÛÎÂ„Ë ÙˆÓ ªÔ˘‰·ÓÈÒÓ. √È ™‡ÌÌ·¯ÔÈ
·ÔÊ·Û›˙Ô˘Ó Ó· ·ÔÛ˘ÚıÔ‡Ó ·fi ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·.
√È ∆Ô‡ÚÎÔÈ Î·Ù·ÚÁÔ‡Ó ÙÔ ÛÔ˘ÏÙ·Ó¿ÙÔ, Ô ªÂ¯Ì¤Ù
™∆′ ÂÁηٷÏ›ÂÈ ÙËÓ ÿÛÙ·ÌÔ˘Ï Î·È Ô
∞ÌÓÙÔ˘ÏÌÂÙ˙›Ù ‰ÈÔÚ›˙ÂÙ·È ¯·Ï›Ê˘ ¯ˆÚ›˜ ÎÔÛÌÈ΋
ÂÍÔ˘Û›·.
∏ ªÂÁ¿ÏË µÚÂÙ·Ó›· ‰È·ÎËÚ‡ÛÛÂÈ ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘
·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˘ µ·ÛÈÏ›Ԣ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ Ì ‚·ÛÈÏÈ¿
ÙÔÓ Õ¯Ì·ÓÙ ºÔ˘’¿ÓÙ ∞′ ˘fi ‚ÚÂÙ·ÓÈÎfi ¤ÏÂÁ¯Ô.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
310
1922-32 √ÚÈÛÙÈ΋ ηٿÎÙËÛË Ù˘ §È‚‡Ë˜ ·fi ÙËÓ πÙ·Ï›·.
1923 ¢È·Î‹Ú˘ÍË ÙÔ˘ ·ÈÁ˘ÙÈ·ÎÔ‡ Û˘ÓÙ¿ÁÌ·ÙÔ˜.
™˘Óı‹ÎË Ù˘ §Ô˙¿Ó˘: Ë ∆Ô˘ÚΛ· ·Ú·ÈÙÂ›Ù·È ·fi ÙȘ ÌË
ÙÔ˘ÚÎÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜, ·›ÚÓÂÈ ÙËÓ ·Ó·ÙÔÏÈ΋ £Ú¿ÎË Á‡Úˆ
·fi ÙËÓ ∂ÓÙ›ÚÓÂ, ÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô Ù˘ ÿÛÙ·ÌÔ˘Ï Î·È ÙˆÓ
™ÙÂÓÒÓ Î·È ÙËÓ ·fiÏ˘ÙË Î˘ÚÈ·Ú¯›· ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·.
¢È·Î‹Ú˘ÍË Ù˘ ∆Ô˘ÚÎÈ΋˜ ¢ËÌÔÎÚ·Ù›·˜, Úfi‰ÚÔ˜ Ô
ªÔ˘ÛÙ·Ê¿ KÂÌ¿Ï.
∏ ÀÂÚÈÔÚ‰·Ó›· ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÙ·È ·fi ÙËÓ ∞ÁÁÏ›· ˆ˜
·˘ÙfiÓÔÌÔ ÎÚ¿ÙÔ˜ ˘fi ‚ÚÂÙ·ÓÈ΋ ÂÓÙÔÏ‹
(ÚˆÙÂ‡Ô˘Û· ÙÔ ∞ÌÌ¿Ó).
√ ƒÈÓÙ¿ Ã·Ó Á›ÓÂÙ·È Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ ÙÔ˘ πÚ¿Ó Î·È Ô
Û¿¯Ë˜ ʇÁÂÈ ÛÙËÓ ∂˘ÚÒË.
1924 √ IÌÓ ™·‘Ô‡Ó٠ηٷÎÙ¿ ÙË ÃÂÙ˙¿˙Ë, ÂΉÈÒÎÂÈ ÙÔÓ
ÃÔ˘Û¿ÈÓ Î·È È‰Ú‡ÂÈ ¤Ó· Ô˘·¯¯·ÌÈÙÈÎfi ‚·Û›ÏÂÈÔ.
∫·Ù¿ÚÁËÛË ÙÔ˘ ¯·ÏÈÊ¿ÙÔ˘ ÛÙËÓ ∆Ô˘ÚΛ·, Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘
Ô›ÎÔ˘ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ.
¶ÔÏÈÙÈο ‰ÈηÛÙ‹ÚÈ· ÛÙË ı¤ÛË ÙˆÓ ‰ÈηÛÙËÚ›ˆÓ Ù˘
Û·Ú›·.
1925 ∆¤ÏÔ˜ Ù˘ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÙˆÓ Ã·˙¿ÚˆÓ. √ ƒÈÓÙ¿ ÷Ó
Á›ÓÂÙ·È Û¿¯Ë˜.
1926 ªÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿ÎÙËÛË Ù˘ ª¤Îη˜ Î·È ÙËÓ ÙÒÛË ÙÔ˘
Û·Ú›ÊË ÃÔ˘Û¿ÈÓ (1925) Ô AÌÓÙ·Ï‘·˙›˙ ÈÌÓ
™·‘Ô‡ÓÙ ·Ó·ÎËÚ‡ÛÛÂÙ·È ‚·ÛÈÏÈ¿˜ Ù˘ ÃÂÙ˙¿˙˘. ∏
∞ÁÁÏ›· ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÙËÓ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· ÙÔ˘ ÙÔ 1927.
¢È·Î‹Ú˘ÍË Ù˘ ¢ËÌÔÎÚ·Ù›·˜ ÙÔ˘ §È‚¿ÓÔ˘ ˘fi
Á·ÏÏÈ΋ ÂÓÙÔÏ‹. ∆Ô Û‡ÓÙ·ÁÌ· Ú˘ıÌ›˙ÂÈ ÙȘ
ıÚËÛ΢ÙÈΤ˜ ·Ó·ÏÔÁ›Â˜.
1928 ∫·Ù¿ÚÁËÛË ÙÔ˘ πÛÏ¿Ì ˆ˜ ıÚËÛΛ·˜ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜
ÛÙËÓ ∆Ô˘ÚΛ·. ∂ÈÛ·ÁˆÁ‹ ÙÔ˘ Ï·ÙÈÓÈÎÔ‡ ·ÏÊ·‚‹ÙÔ˘.
1932 ∞ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· ÙÔ˘ πÚ¿Î Î·È ·Ô‰Ô¯‹ ÙÔ˘ ÛÙËÓ
∫ÔÈÓˆÓ›· ÙˆÓ ∂ıÓÒÓ.
∏ ∆Ô˘ÚΛ· ÚÔÛ¯ˆÚ› ÛÙËÓ ∫ÔÈÓˆÓ›· ÙˆÓ ∂ıÓÒÓ.
1936 ∆¤ÏÔ˜ Ù˘ ·ÁÁÏÈ΋˜ ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋˜ ηÙÔ¯‹˜ ÛÙËÓ
∞›Á˘ÙÔ (ÂÎÙfi˜ ·fi ÙËÓ ÂÚÈÔ¯‹ ÙÔ˘ ηӷÏÈÔ‡).
1937 ∞Ô‰Ô¯‹ Ù˘ ∞ÈÁ‡ÙÔ˘ ÛÙËÓ ∫ÔÈÓˆÓ›· ÙˆÓ ∂ıÓÒÓ.
1941 ∆˘È΋ ¿ÚÛË Ù˘ ·ÁÁÏÔ-Á·ÏÏÈ΋˜ ÂÓÙÔÏ‹˜ ηÈ
‰È·Î‹Ú˘ÍË Ù˘ ¢ËÌÔÎÚ·Ù›·˜ Ù˘ ™˘Ú›·˜.
1943 ∞ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· ÙÔ˘ §È‚¿ÓÔ˘. ŒÓ· «ÂıÓÈÎfi
K Ε ΦΑ Λ Α Ι Ο 8
311
Û˘Ì‚fiÏ·ÈÔ» Ú˘ıÌ›˙ÂÈ ÙȘ ı¤ÛÂȘ ÂÍÔ˘Û›·˜, ȉȷ›ÙÂÚ·
·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙÔ˘˜ Ì·ÚˆÓ›Ù˜ ¯ÚÈÛÙÈ·ÓÔ‡˜ Î·È ÙÔ˘˜
ÛÔ˘Ó›Ù˜ ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ¿ÓÔ˘˜.
1945 ∏ ™˘Ú›· Î·È Ô §›‚·ÓÔ˜ ÚÔÛ¯ˆÚÔ‡Ó ÛÙËÓ ∫ÔÈÓˆÓ›·
ÙˆÓ ∂ıÓÒÓ.
ÿ‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ∞Ú·‚ÈÎÔ‡ ™˘Ó‰¤ÛÌÔ˘: ∞›Á˘ÙÔ˜, ™˘Ú›·,
§›‚·ÓÔ˜, ÀÂÚÈÔÚ‰·Ó›·, πÚ¿Î, ™·Ô˘‰È΋ ∞Ú·‚›·
Î·È ÀÂ̤ÓË.
1946 ∏ πÔÚ‰·Ó›·, Ô §›‚·ÓÔ˜ Î·È Ë ™˘Ú›· ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÔÓÙ·È
ˆ˜ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙ· ÎÚ¿ÙËØ ·Ô¯ÒÚËÛË ÙˆÓ Á·ÏÏÈÎÒÓ Î·È
‚ÚÂÙ·ÓÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ.
¢È·Î‹Ú˘ÍË ÙÔ˘ µ·ÛÈÏ›Ԣ Ù˘ ÀÂÚÈÔÚ‰·Ó›·˜.
1947 ÿ‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÙÔ˘ ¶·ÎÈÛÙ¿Ó Î·È Ù˘ πÓ‰È΋˜
ŒÓˆÛ˘, Ô˘ ·ÓÙÈη٤ÛÙËÛ·Ó ÙËÓ ·ÓÙÈ‚·ÛÈÏ›· Ù˘
‚ÚÂÙ·ÓÈ΋˜ πÓ‰›·˜.
1948 ∆¤ÏÔ˜ Ù˘ ‚ÚÂÙ·ÓÈ΋˜ ÂÓÙÔÏ‹˜ ÛÙËÓ ¶·Ï·ÈÛÙ›ÓË. ∆·
∏ӈ̤ӷ ŒıÓË ÂÁÎÚ›ÓÔ˘Ó ÙË ‰È·›ÚÂÛË Ù˘ ¯ÒÚ·˜
Î·È ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙÔ˘ ‚ڷ˚ÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÙÔ˘
πÛÚ·‹Ï. ∞Ú·‚Ô-ÈÛÚ·ËÏÈÓfi˜ fiÏÂÌÔ˜.
1950 ªÂÙ¿ ÙËÓ ÚÔÛ¿ÚÙËÛË ÂÓfi˜ ÙÌ‹Ì·ÙÔ˜ Ù˘
¶·Ï·ÈÛÙ›Ó˘ Ë πÔÚ‰·Ó›· ÌÂÙÔÓÔÌ¿˙ÂÙ·È ÛÂ
÷ÛÈÌÈÙÈÎfi µ·Û›ÏÂÈÔ Ù˘ πÔÚ‰·Ó›·˜.
1951 ∆Ô µ·Û›ÏÂÈÔ Ù˘ §È‚‡Ë˜ Á›ÓÂÙ·È ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ.
1952 ∞ÈÁ˘Ùȷ΋ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË: ¶Ú·ÍÈÎfiËÌ· ÙˆÓ
«∂χıÂÚˆÓ ∞ÍȈ̷ÙÈÎÒÓ» ˘fi ÙÔ Û˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë
AÌÓÙ ·Ó-¡¿ÛÈÚ (N¿ÛÛÂÚ) Î·È ÙÔ ÛÙÚ·ÙËÁfi
N·Ù˙›Ì, ÂÎıÚfiÓÈÛË ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ º·ÚԇΠ(1936-52).
1953 ∏ ∞›Á˘ÙÔ˜ ·Ó·ÎËÚ‡ÛÛÂÙ·È ¢ËÌÔÎÚ·Ù›·.
1954 ∏ °·ÏÏ›· ·Ó·ÁÓˆÚ›˙ÂÈ ÙËÓ ·˘ÙÔÓÔÌ›· Ù˘ ∆˘ÓËÛ›·˜.
∞Ú¯‹ ÙÔ˘ ·ÏÁÂÚÈÓÔ‡ ·ÂÏ¢ıÂÚˆÙÈÎÔ‡ ·ÁÒÓ·
ÂÓ¿ÓÙÈ· ÛÙË °·ÏÏ›·.
1956 ∆Ô µ·Û›ÏÂÈÔ ÙÔ˘ ª·ÚfiÎÔ˘ ˘fi ÙÔÓ ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ∂′
(1927-61) Á›ÓÂÙ·È ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ. ∞ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· Ù˘
∆˘ÓËÛ›·˜Ø ÙÔ 1957 Á›ÓÂÙ·È ¢ËÌÔÎÚ·Ù›·.
1958 ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË ÛÙÔ πÚ¿Î ˘fi ÙÔÓ AÌÓÙ·ÏηڛÌ
∫¿ÛÈÌ, ÙÒÛË Ù˘ ÌÔÓ·Ú¯›·˜, ·Ó·Î‹Ú˘ÍË Ù˘
¢ËÌÔÎÚ·Ù›·˜.
1958-61 ∏ ∞›Á˘ÙÔ˜ Î·È Ë ™˘Ú›· ÛÙËÓ ∏ӈ̤ÓË ∞Ú·‚È΋
¢ËÌÔÎÚ·Ù›·.
 Ι Σ Λ Α Μ – Μ Ι Α Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η Σ Τ Η Ν Ι Σ Τ Ο ΡΙ Α Τ ΟΥ
312
1962 ¢È·Î‹Ú˘ÍË Ù˘ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›·˜ Ù˘ ∞ÏÁÂÚ›·˜.
™‡ÓÙ·ÁÌ· ÁÈ· ÙÔ ª·ÚfiÎÔ.
¢È·Î‹Ú˘ÍË Ù˘ ∞Ú·‚È΋˜ ¢ËÌÔÎÚ·Ù›·˜ Ù˘ ÀÂ̤Ó˘
ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÙÒÛË Ù˘ ÌÔÓ·Ú¯›·˜.
1967 ¢È·Î‹Ú˘ÍË Ù˘ §·˚΋˜ ¢ËÌÔÎÚ·Ù›·˜ Ù˘ ¡ÔÙ›Ô˘
ÀÂ̤Ó˘ (ÌÂÙ¿ ÙÔ 1970 §·˚΋ ¢ËÌÔÎÚ·Ù›· Ù˘
ÀÂ̤Ó˘).
1969 ¶ÙÒÛË Ù˘ ÌÔÓ·Ú¯›·˜ ÛÙË §È‚‡Ë ·fi ÙÔ
Û˘ÓÙ·ÁÌ·Ù¿Ú¯Ë MÔ˘‘¿ÌÌ·Ú ·Ï-∫·ÓÙ¿ÊÈ. ∆Ô 1977
‰È·Î‹Ú˘ÍË Ù˘ ™ÔÛÈ·ÏÈÛÙÈ΋˜ §È‚˘Î‹˜ ∞Ú·‚È΋˜
§·˚΋˜ ∆˙·Ì·¯ÈÚ›ÁÈ·.
1979 ∂·Ó¿ÛÙ·ÛË ÛÙÔ πÚ¿Ó: ∞Ó·ÙÚÔ‹ ÙÔ˘ Û¿¯Ë
ªÔ˘¯¿ÌÌ·ÓÙ ƒÈÓÙ¿ ¶·¯Ï·‚›, ‰È·Î‹Ú˘ÍË Ù˘
πÛÏ·ÌÈ΋˜ ¢ËÌÔÎÚ·Ù›·˜ ÙÔ˘ πÚ¿Ó.