Pidgin

 Ito ay umusbong na bagong wika o tinatawag sa Ingles na
‘nobody’s native language’ o katutubong wikang hindi pag-aari
ninuman.
 Nangyayari ito kapag may dalawang taong nagtatangkang mag-
usap subalit pareho silang may magkaibang unang wika kaya’t
di magkaintindihan dahil hindi nila alam ang wika ng isa’t isa.
 Iba ang register ng wika ng guro sa abogado. Iba rin sa mga
inhinyero, doktor.
 Isang tiyak na halimbawa ng register ng wika ang magkakaibang
tawag sa binibigyan ng serbisyo ng bawat propesyon o larangan.
PROPESYON/LARANGAN TAWAG SA BINIBIGYAN NG SERBISYO

1. Guro ESTUDYANTE
Creole
2. Doktor at Nars PASYENTE
 Ang wikang nagmula sa pidgin ay nagiging likas na wika o
3. Abogado KLIYENTE
unang wika na ng batang isinilang sa komunidad ng pidgin.
4. Tindero/Tindera SUKI/MAMIMILI
Nagamit na ito ng mahabang panahon, kaya’t nabuo ito
5. Drayber/Konduktor PASAHERO
hanggang sa magkaroon ng pattern o mga tuntuning sinusunod
6. Artista FANS
na ng karamihan. Ito ngayon ang creole, ang wikang nagmula
sa isang pidgin at naging unang wika sa isang lugar

PAGLALAHAT
Register
 Itinuturing bilang salik ng varayti ng wika ang register dahil sa
Naiaangkop ng nagsasalita ang uri ng wikang ginagamit niya sa
katangian nitong magbago ng kahulugan sa iba’t ibang larangan
sitwasyon at sa kausap
 Batay sa gamit
 Pansamantalang varayti
Suriin Natin:
1. Isa sa pinakamaningning na bituwin sa
kalawakan ang Polaris

2. Kupas na siya bilang isang bituwin sapagkat

hindi na bumebenta ang kanyang mga pelikula
HEOGRAPIKAL, MORPOLOHIKAL, at
PONOLOHIKAL bilang salik sa Varayti ng Wika

Panuto: Pangkatin ang mga sumusunod na salita ayon sa mga salitang Heograpikal na Varayti
pangkompyuter lang at salitang hindi lang pangkompyuter  Nagiging salik ang heogrpiya o lugar ng nagsasalita sa pagkakaroon
ng varayti ng wika.
Terminal Megabyte Shift
Pilipinas - arkipelago, hindi maiiwasang makalikha ng sariling kultura ng
Wifi Bug Drag
mga tao sa bawat pulo
Firewall Gig Virus
 Kasabay ng nabubuong kultura ang pagbuo rin ng wika sapagkat
CPU Corrupt Menu
RAM Software Hardware ang kultura ay kabuhol ng wika

Pang-Computer lang Hindi Lamang pang-Computer Ano ang resulta nito?

 Nagkakaroon ng magkaibang katawagan ang iisang bagay o
konsepto sa magkakahiwalay at magkakaibang lugar; kultura
 Mapapansin na ang ilang terminong pangkompyuter ay Hal:
ginagamit din sa ibang larangan Langgam sa Sinugbuanong Bisaya
 Mapapansin din na kapag na ginagamit sa ibang larangan, Salvage
naiiba na ang taglay nitong kahulugan
Mahusay
Hal:
 Terminal
 Ang ganitong pagkakaiba sa mga katawagan at kahulugan ng
 Corrupt
 Menu salitang ginagamit sa iba’t ibang lugar ang tinatawag na
Heograpikal na varayti ng wika.
Ang isang salita o termino ay maaaring magkaroon ng iba’t ibang
kahulugan ayon sa larangan o disiplinang paggamitan nito. Hal:
 Daga sa Batangas Daga sa Ilocos
Register ang tawag sa ganitong uri ng mga termino.  Pila sa Maynila Pila sa Bohol
 Lupa Lupa sa Pampangga
 Tinatawag na Register ang mga espesyalisadong termino gaya
ng mga salitang siyentipiko o teknikal na nagtataglay ng iba’t
Police
ibang kahulugan sa iba’t ibang larangan o disiplina.
 Polisi - Indonesia
 Polocja - Poland
Hal:
Kapital Text  Polizei - Italy
Kahulugan sa pagnenegosyo Kahulugan sa Cellpone  Polizia - Germany
Kahulugan sa heograpiya Kahulugan sa Panitikan
Morpolohikal na Varayti
 Nagiging salik din sa varayti ng wika ang iba’t ibang paraan ng
pagbuo ng salita ng mga wika ng mga taong kabilang sa iba’t ibang
kultura
Hal:
Napatak ang mga dahon ng mangga.

Tagalog - Batangas = bagay na nahulog mula sa taas

Tagalog - Maynila = ginagamit siya para sa tubig gaya ng ulan at luha

Napatak Pumatak
Naihi Iihi

Tagalog - Batangas
Pandiwa- nakabanghay sa unlaping /na-/
Hal:
Nasuray - gumewang-gewang
Nakain

Tagalog - Maynila
Pandiwa- nakabanghay sa unlaping /-um-/
Hal:
Kumain

Tausug - Kumaun
Bisaya - Mangaon
Pampanga - Mangan

Ponolohikal na Varayti
 Napansin mo na din marahil na magkakaiba ang bigkas at tunog ng
mga salita bawat lugar
 Bawat lugar ay may kani-kaniyang dialectal accent.

Hal:
Nagkakapalitan ng bigkas sa /e/ at /i/, di kaya’y
/o/ at /u/.

 Ang pagkakaibang ito sa bigkas at tunog ng mga salita ang

tinatawag na Varayti sa Ponolohiya.
 Hindi lamang exclusibo ito sa pilipinas maging sa ibang wika din sa
daigdig.

Hal:
Today /tu-dey/ vs. /tuday/
Accurate /a-kyu-reyt/ vs. /a-kyu-rit/

Tandaan:
 Nasa katawagan at kahulugan ng salita ang
pagkakaiba kung ito ay heograpikal na varayti

 Sa morpohikal na varayti, ang pagkakaiba ay na sa

anyo at ispeling ng salita at hindi sa kahulugan.

 Samantala, sa ponolohikal na varayti, nasa bigkas at

tunog ng salita ang pagkakaiba.
 Variety is the spice of life A. PERMANENTENG BARAYTI
 Ang salik ng pagkakaiba ng mga barayting ito ay permanente
 Pagkakaiba = Negatibo  Likas na gamit at linang sa sinumang tagapagsalita
 Maaaring positibo
 Isang fenomenong pangwika o magandang pangyayari sa
A. Dayalek,
wika
B. Idyolek,
 Pagkakaisa sa pagkakaiba - nabubuo ang ugnayan sa
C. Etnolek

Tao = bumubuo sa lipunan, dumidivelop sa kanikanilang mga kultura Dayalek

 Ito ang barayti ng wikang ginagamit ng partikular na pangkat ng mga
Kaya, hindi maiiwasang magkaroon ng pagkakaiba-iba sa paniniwala, tao mula sa isang partikular na lugar tulad ng lalawigan, rehiyon, o
gawi, kaalaman pati na rin sa wika bayan.
 Gumagamit ang mga tao ng isang wikang katulad ng sa iba pang lugar
Resulta: subalit naiiba ang punto o tono, may magkaibang katawagan para sa
Varayti ng wika o sub languages na maaaring iklasipika higit sa isang iisang kahulugan, iba ang gamit na salita para sa isang bagay, o
paraan magkakaiba ang pagbuo ng pangungusap na siyang nagpapaiba sa
- Zosky dayalek ng lugar.

Idyolek
 Kahit na iisa ang wika ay may natatanging paraan ng pagsasalita ang
Ano ang Varayti? Varyasyon? bawat isa
 Ang varayti ng wika ay pagkakaroon ng natatanging katangian na  Lumulutang ang mga katangian at kakayahang natatangi ng taong
naguugnay sa partikular na uri ng katangiang sosyo-sitwasyunal nagsasalita
na makatutulong sa pagkilala sa isang partikular na varyasyon o  Walng dalawang taong nagsasalita ng isang wika ang bumibigkas nito
varayti ng wika. nang magkaparehong-magkapareho
- Catford (1965)
 Isang maliit na grupo o pormal o makabuluhang katangian na
nauugnay sa partikular na uri ng katangiang sosyo-sitwasyonal. Etnolek
- Alonzo  Barayti ng wika mula sa mga etnolongguwistikong grupo
 Ang salitang ‘etnolek’ ay nagmula sa salitang etniko at diyalek.
 Taglay nito ang mga salitang nagiging bahagi na ng pagkakakilanlan ng
isang pangkat-etniko
 Varayti - katangiang dala o taglay ng pagiging
heterogenous ng ating wika Halimbawa:
 Varyasyon - resulta ng kagkakaiba at wika; katulad ng Vakuul = tumutukoy sa gamit ng mga Ivatan na pantakip sa ulo sa init
varayti ng wika man o sa ulan
Bulanon = full moon

Ang paggamit ng mga Ibaloy ng SH sa sumula, gitna at dulo ng salita tulad ng:
2 Dimensiyon ng Varyabilidad Shuwa (dalawa), sadshak (kaligayahan), pershen (hawak)
Constantino (2002) mula kay Eastman (1971)

Pagkakaiba-iba ng wika:
B. PANSAMANTALANG BARAYTI
 Heograpiko (diyalekto)
 Ito ay nagpapaliwanag ng pagkakaiba-iba ng wika dahil sa  Nakabatay sa sitwasyon, estilo at moda
iba’t iba o kalat-kalat na lokasyon ng mga tagapagsalita ng  Nagbabago batay sa pagbabago
isang wika. Mula rito ay nadedevelop ang varayting
pangwika. A. Sosyolek
B. Pidgin
 Sosyo-ekonomiko (sosyolek) C. Register
 Ito ay nagkakaroon ng pagkakaiba-iba ng wika dahil sa D. Creole
iba’t ibang estado ng tao sa lipunan. Kung kaya,
mayroong tinatawag na mga wika ng bakla, horse Sosyolek
language, elit, masa at iba pa  Kapansin-pansin kung paano makikitang nagkakapangkat-pangkat ang
mga tao batay sa ilang katangian.
 Nakabatay sa katayuan o antas panlipunan o dimensyong sosyal ng
mga taong gumagamit ng wika.

2 Uri ng Varayti ng Wika  Ayon kay Rubrico (2009) ang sosyolek ang pinakamahusay na
Alonzo batay kay Catford palantandaan ng istratipikasyon ng isang lipunan, na siyang nagsasaad
sa pagkakaiba ng paggamit ng mga tao na nakapaloob dito batay sa
 Permanenteng Varayti kanilang katayuan sa lipunan at sa grupo na kanilang kinabibilangan.
 Pansamantalang Varayti Para matanggap ang isang tao sa isang grupong sosyal, kailangan
niyang matutunan ang sosyolek na ito.