ทฤษฎีบท 40 (Euclid III.

22) มุมตรงข้ามของ ี่เ ลี่ยมแนบใน งกลมร มกันเท่ากับ 180°

กําหนดให้ ☐ ABCP เป็ น ☐ หน ใน วง กลม 0
C
จะ ต้อง พิ ญ็ ก่ Ct A งอ
D he A =
18อํ

-1N
และ
DAI D อB + =
18อั

สร้าง
ฐOู ๊
บท ลาก DA และ DC

พิ สูจน์ 1.2A คง c Aก่ C ( ทบ 3 8)

า
=
.

A 2. 2A Dํา มุ ม กลับ Aดิ c ( ทบ 38J

=

ให้ 3. ADI =

มุ ม กลับ Aกิ c
=
36อํ

2A ก่ อ
B ^

42A BC = =
36 อํ ( ข้อ ที่ 1- 3)
" °

2 CAB 0 + Aกิ c) 2
3 60

Aค่ Ct Aด่ C =
18 อํ
5. ลาก OD และ OB

6. 2 DIB = Dอ่ B ( ทบ .
3 8)

7. 2 DIB =

มุ ม กลับ Dอ่ B ( ทบ .
3 8)

8. Dอ่ B +
มุ ม กลับ Dอ่ B =3 60
°

9. 2 DIB + 2D กิ B =
36 อํ (อ 6- 8)

2( DIB + Dกิ B) =
36อํ

DIB + Dกิ B =
18 อํ
Q E. D
บงทฤษฎีบท 40.1 ถ้ามุมตรงข้ามของ ี่เ ลี่ยมร มกันเท่ากับ 180° แล้
บท กลับ ของ ทบ 40 .

ี่เ ลี่ยมนั้นเป็น ี่เ ลี่ยมแนบใน งกลม

กรณี ที่ 1 กรณี ท่ี 2
E D E
จุ ด ☐ นอก วง กลม D
A
A
จุ ด D ใน วงกลม

O O

B B

C C

ไหน ให้ ☐ ABED มี ก

-
เงย + A ก่ อ =
18อํ
,
Bกิ ☐ + Bอ D= 18อํ
จะ ต้อง พิ งน็ มี วง กลม ล้อม รอบ ☐ ABCD

ที่ สมมติ
จุ ด D เป็ น ไม่
จุ ด
ที่ ได้
อยูใน
่ วง กลม เดี ยวกันกับ A. 3,0
จุ ด D เป็ น จุ ด ที่ ไม่ อยู่ ใน วง กลม ที่ ล้อมรอบ s ABC

พิ สูน็ 1. AD ตัด เส้น รอบ วง กลม 0 ที่

จุ ด E C
จุ ด คุ อยู่ นอก มา ลม AB C)

ลาก AD ต่ไป
อ จาก D ตัด เส้น รอบ วง กลม ๐ ที่ จุ ด E C
จุ ด D อยู่ ใน นาลม )

2. A B
, , GE อยู่ บนวง กลม 0 ( ข้อที่ 1)

AFI หํ
^

ABCEJ
3. A BC + 1 ( ทบ
40,1]
=
.

4. ABC ADI + =
18อํ ( ไหน ให้
5. AEGADIC C ปั03,4)
เป็ น เดี ยวกัน
6. จุ ด E ☐
, จุ ด ( AE D
, , อยู่ บน นั้น ตรง เดี ยว กัน อที่ 5)
,

เกิ ด ข้อ ขัดแย้ง

lg ที่ สมบัติ
มี วง กลม ล้อม รอบ
C ขัที่
7. ABCD )

QED
 ทฤษฎีบท 41 (Euclid III.31) มุมที่เ ้นรอบ งที่รองรับด้ ยเ ้นผ่าน ูนย์กลางมีขนาดเท่ากับ 90° นั้นคือ เ ้น
ผ่าน ูนย์กลางรองรับมุมที่เ ้นรอบ งเท่ากับ นึ่งมุมฉาก รือ มุมใน ่ นโค้งครึ่ง งกลมมีขนาดเท่ากับ
นึ่งมุมฉาก ได้ เหลี่ ยม 3 ฝ

รั่ฃึT๊ า
3
.

C C
v v

A B A B
O O

ไหน ให้ ทุ กลม

0 มี AB เป็ น เส้น ผ่ าน ศู นย์กลาง
จะ พิ สูจน์ ACB =
9อํ

(1) พิ µป็ 1. 2 AIB =

AGB ( ทบ 3 8)
.

2. Aอ่ B =
18อํ [ กําหนดหัว
3. 2A อB 218 อํ
ACB =
9อ็

( ] 1) พิ สูน็ 1. ลาก 0C C บท สร้าง ]

2. 0A =
0B =
0C ( รัศมี วงกลม เดี ยว กัน )

3. A อ Bt Cติ At Bกิ่ C =
18อํ ( ผลบวก ของ มา
มุ
ในรู ป DAB C)
Aอ่ 0+0 อA Cภิ 0 อํ
4. +
218 C ผล บวก ของ
มุ ม ภาย
ในรู ป s AO C)
อ่ c อย่ าง ย่ ง0 18อํ
มุ ม ภายในรู ป s BO c)
5. B + + C ผลบวกของ
=

กิ 0 ออก ข้อ ที่

6. c C
2,8A 0C เป็ น s หน้าจั่ว ]
= -

7. OIB ะ
0 ต่ อ ( ข้อ ที่ 2 DBOC เป็ น หน้าจั่ว )
, s
8. COIB +0 อ่ A) tCBAt.BA c =
18อํ c จ ที่ 3)
OIA]
^
9. C 00 Bt + ออง + ออก - e 18 อํ C อ ที่ 2- 8)

อ 218อั
^

20 Bt 200 A

0dB +00A) หอํ

"
2C =

OIB + ออก -
=
9อํ

AIB ะ
9 อํ Q .
E. D.
 โดย
ดA_
" คอ

ทฤ ฎีบท 41.1 มุมบน ่ นโค้งที่ยา ก ่าครึ่ง งกลมเป็นมุมแ ลม และมุมบน ่ นโค้งที่ ั้นก ่าครึ่ง งกลมเป็น
มุมป้าน
C I C
I

B
A
O
O

A B

าหน ใหี่ AB พัน คอ รี ด วง กลม ๐ ที่ Ao B ยาว กว่ า ครึ่ง วง กลม ( รู ป 1)

จะ
พิ สูจน์ AiB < 9 อํ

บทสร้าง ลาก 0A และ OB

ก้อง +0งA + Bกิ 0 ในรู ป DAO B)

°

พิ สูจน์ 1. =
180 C ผลบวก ของ มา
มุ
2. Aอ่ B < 18 อํ ( ป้ อที่ 1)

อ่ B
^
3. A 2A ( B ( ทบ 3 8)
=
.

4. 2 AIB < 18อํ C ข้อที่ 2,3 )

A อB < 9 อํ *
มุ ม แหลม
ไหน ให้ AB ในคํา ของ วงกลม 0 ที่ AiB สั้นกว่ า ครึ่งวง กลม ( รู ป =1)
1

จะ พิ สูจน์ Af B > 90

บท สร้าง จาก 0A และ 0B

พฺ สูฐ อ่
1. A B +0 มา t Bกิ่ 0 อํ ใน
18 c ผล บวก
มุ ม ภาย s AoB)
-
=

2.
มุ ม กลับ ก่ อB > 18อํ ( อ 1
,
Aอ่ B < 18 อ )

3.
มุ ม กลับ ก่ อB =
2A อิ B ( ทบ .
38J

4. 2 AIB > 18 อํ

AIB 79อํ
QED
ทฤ ฎีบท 42 (Euclid III.26) งกลม งที่เท่ากัน จะได้
1. ่ นโค้งที่รองรับมุมที่เ ้นรอบ งมีขนาดเท่ากัน ต้องมีค ามยา ่ นโค้งเท่ากัน AIB =
E Dํา
= ะ
โค้ง
ส่ วน AKB

2. ่ นโค้งที่รองรับมุมที่จุด ูนย์กลางมีขนาดเท่ากัน ต้องมีค ามยา ่ นโค้งเท่ากัน เท่ า กับ สนง ELR

C
D

O H

eir
F
A B E

K L

กัาหนให้ วง กลม 0 แล H มีขนาด เท่ า กัน มี A อ B- EIF AIB =

E ดF
,
จะ ต้อง พิ สูจน์ หิ Bะ FIF
สc_ําง เลื่ อน
บท วง กลม H ทับวง กลม 0
, จุ ด
0 และ A ทับกัน และ 0A ทับ HE

พิ สูจน์ 1.
จุ ด A E
,
ทับ กัน ( บทสรัง
,
ไหน ใน
2. OB ทับ HF เอง บท สร้าง ไหน ให้ ก่ อ B- EIF)
, ,

ทับ กัน
3.
จุ ด B F
, หอั 2)

4. AI ทับ กับ EI c อา 3)

โ
-

5. ความ ยาว สี
โน AkB เท่ า กับ ความ ยาว ส่ วน ELF 1 ข้อ 4) Q.E.is
 ทฤษฏีบท 42.1 วงกลมเท่ากัน จะได้
1. คอร์ดที่รองรับมุมที่เส้นรอบวงมีขนาดเท่ากัน ต้องมีความยาวคอร์ดเท่ากัน
2. คอร์ดที่รองรับมุมที่จุดศูนย์กลางมีขนาดเท่ากัน ต้องมีความยาวคอร์ดเท่ากัน
ทฤษฎีบท 43 (Euclid III.27) วงกลมสองวงเท่ากัน ส่วนโค้งที่มีความยาวเท่ากัน ต้องรองรับมุมที่จุด
ศูนย์กลางเท่ากันและรองรับมุมที่เส้นรอบวงเท่ากัน

A F

G H

B C D E

I J
จะ ต้อง พิ สูจน์ Bด่ c = DIE และ Bกั้o = DIE

บท สร้าง เลื่ อน วง กลม ดอนทับวง กลม H ค และ H ทับ กัน

จุ ด
BG ซ้อนทับ DH

พิ สูจน์ 1.
จุ ด B ทับ
จุ ด D เก้า หน ให้ วง กลม เท่ ากัน บท สร้าง ง

กําหนดให้ อ
,

ทับ บท สร้าง )
จุ ด
2. C
จุ ด E C
,
1
,

3. GC ซ้อนทับ HE และ BC ซ้อนทับ DE ( อ 1,2 )

4. SBGCISDHE ( ไหนให้ ,
บท สร้าง ข้อ 3)
,

5. Bด่ c = DIE ( จกข้อ 4)

6.BR =
2 Bกิ c และ DIE =
2 DIE ( ทบ .
3 8)

Bกิ cะ DIE ( ข้อ Q E. D.

ดุ 6)
8.
กําหนด ให้ วง กลม 0 และ H มี ขนาด เท่ ากัน มี ก่ อง =
EIIF AIB =
EDI
พิ สูจน์
,
จะ ต้อง AB =
EF

บท สร้าง เลื่ อน วง กลม H ทับ วงกลม 0 ทับกัน

, จุ ด 0 และ
จุ ด H และ อ ทับ HI
พิ สูจน์ 1.
จุ ด A E
,
ทับ กัน ( บท สร้าง กําหนด ให้ )
,

กําหนดให้
2. OB ทับกัน l ข้อ
HF 1
,
บท สร้าง Aอ่ B BIF=
,
3.
จุ ด Bg F ทับ กัน ( ข้อ 2)

4. DAOBI s EHF ( ไหน ให้ ,

บท สร้าง ข้อ 1- 3
ค ม ค)
,
ET
.

,
AI
.

5.
( ข้อ 4)
=

Q E. D.

นาง สาว พอลภิ ส ทั้ง จิ 6 5 41 4 3039

 BT =
DI
ทฤษฎีบท 43.1 วงกลม องวงที่เท่ากัน คอร์ดที่มีความยาวเท่ากัน ต้องรองรับมุมที่จุดศูนย์กลางเท่ากัน และ
รองรับมุมที่เ ้นรอบวงเท่ากัน
ทฤษฎีบท 44 (Euclid III.28) วงกลมที่ผ่านจุด A , B , C และวงกลมทีผ่ ่านจุด D , E , F เป็นวงกลมที่
เท่ากัน คอร์ด BC ยาวเท่ากับคอร์ด DE จะได้ ่วนโค้งใ ญ่ BAC เท่ากับ ่วนโค้งใ ญ่ DFE และ ่วนโค้งน้อย
BIC เท่ากับ ว่ นโค้งน้อย DJE

A F

G H

B C D E

I J
ที่ ผ่ าน มี คื อ จุ ด ด
บท สร้าง วง กลม
จุ ด
A
,
B c
, จุ ด ศู นย์กลาง
ที่ ผ่ าน จุ ด มีจุ ดศู นย์กลาง คื อ จุ ด H
คุ E,F
วง กลม

ลาก BG
, GGDH , HE
พิ สูจน์ 1.BG =
DH = ๑[ a
HE ( รัศมี วง กลม เดี ยว กัน )
2. BC =
DE
( ไหน ให้ J
3. DBGCEDDHE (ค ค .
.

ดุ อา ,
2)

4. Bด่ c = DIE C ข้อ 3

5. ความ ยาว ฒิ c = ความยาว DFI (ทบ 42 .

,
ข้อ 4)

6. นามยว BI 2
ความ ยาว DII C การอด กําหนด หั ) Q E. D.
,
ทฤษฎีบท 45 (Euclid III.29) วงกลมผ่านจุด A , B , C และวงกลมผ่านจุด F , D , E เป็นวงกลมที่เท่ากัน
และ ่วนโค้งใ ญ่ BAC เท่ากับ ่วนโค้งใ ญ่ DFE จะได้คอร์ด BC ยาวเท่ากับ คอร์ด DE

A F

ก G
ก H

B C D E

I J
ให้ ที่ ผ่ าน
จุ ด ศู นย์กลาง
บท สร้าง วง กลม มี คื อ
จุ ด A
ตุ c 0
ให้
,

กลม ที่ ผ่าน มี

จุ ดศู นย์กลาง คื อ
วง
จุ ด D E F
, , H
ลาก BG GG
,
DH HE
, ,

เลื่ อน วง กลม 2 วง มา ซ้อนทับ กัน ๐ ทับ

, จุ ด จุ ด H และ BG และ DA

งนิ 1.
จุ ด D ทับ
จุ ด B เก้า หน ให้ ,
บท สอง)
ทับ BI DFI
2.
จุ ด C
จุ ด E
( = )

3. BC ซ้อน ทับ DE l กกอ 3 2)

4. BC ะ DE ( อ 3) Q E. D.
ทฤษฎีบท 46 เ ้น ัมผั วงกลมตั้งฉากกับรัศมีที่จุด ัมผั
กําหนดหั K เป็ น ศู นย์กลางของวง กลม
จุ ด
LN เป็ นเส้น สัมผัสวง กลมที่ L
จุ ด
K
จะ ต้อง พิ สูจน์ หน LN

พิ สูจน์ ให้ เป็ นจุ ด ภาย นอก วง กลม

1.
จุ ด
M
อยู่ บน LN
k

จุ ด อยู่ นอก มาลม

2. um ≥ KL ( M b)
N
เป็ น รยะ ที่ ส้นั
ที่ สุด
L M 3. k L
หก
จุ ด
ไปยัง นั้น LN
ห ( ข้อ 2)
3 ระยะ ที่ สั้น ที่ สุด จะตั้ง หก กับ เส้น ตรง )
4. KL _
| LN ( ข้อ

QED
 ทฤษฎีบท 46.1
1. ที่จุด L บนเ ้นรอบวงของวงกลม มีเ ้น ัมผั วงกลมที่จุด L เพียงเ ้นเดียว
2. ที่จุด L บนเ ้นรอบวงของวงกลม เ ้นตรงที่ตั้งฉากกับเ ้น ัมผั ที่จุด L จะผ่านจุดศูนย์กลางของ
วงกลม
3. เ ้นตรงที่ลากจากจุดศูนย์กลางมาตัง้ ฉากกับเ ้น ัมผั ผ่านจุด ัมผั
O P กําหนด หั ห เป็ น จุ ด ศู นย์กลาง ของวงกลม
L เป็ น จุ ดบน เส้นรอบ วง ของวง กลม

④ พิ สูจน์
K 1.
จุ ด L อยู่ บน เส้น รอบของ วงกลม เพี ยง เดี ยว
จุ ด
M มี เส้น สัมผัส ผ่ าน เพี ยง จุ ด เดี ยว ( ทบ 46)
2.
จุ ด L

ไป
.

3. เส้น ที่ สัมผัส กับ มี เพี ยง เส้น เดี ยว ( จ ก กับ เส้น

ตรวจ
L
จุ ด และ + แ หา
N เพี ยง เส้นเดี ยว
มี )

@
ข้อ ใน เส้นตรง ที่ ตั้ง หก กับ เส้น สัมผัส ของวง กลม ที่
จุ ด
เส้น ตรง ที่ ตั้งฉาก กับ เส้น สัมผัส
L มี เพี ยง
จุ ด
เดี ยว
ดัง นั้น ห อยู่ บน
 ทฤษฎีบท 47 วงกลมมีจุด S เป็นจุดศูนย์กลางและ U เป็นจุดภายนอกวงกลมนั้น จะมีเ ้น ัมผั วงกลม 2
เ ้นเท่านั้นที่ลากจากจุด U มา ัมผั วงกลม

R สร้าง ที่ มี เป็ น เส้น ผ่ าน ที่จุ ด

ศู นย์กลาง ตั
บท วง กลม
us ดวง กลม 3 R 3
,
ลาก เส้น UR RS
, , 53 TU
พิ สูจน์ แก่ ระบํ าง =
9อํ ( วง กลม เป็ น เส้น ผ่ านศู นย์กลาง ที่อยู่ ครึ่ง หนึ่ ง ของโง จะ มี ขนาด
S
us
U มุ ม
เท่ า 90J

2. UR 1 _
RS แสบ 7 _
1ST C จาก ข้อ 1)

T 3. มี เส้น สัมผัสนกลม 3 เพี ยง 2 เท่ านั้น ลาก จาก สัมผัสวงกลม 3

จุ ด จุ ด เรา

[ทบ 46 . .
. เอ } 2) QE D.)

ทบ . 47.1 วง กลม 0 แก มี T เป็ น ภายนอก วง กล

จุ ด
ใ Tp ทส TQ เป็ นเส้นสัมผัส วง กลม แล PQ ติ ด 0+ ทีจุ่ ด

R ได้ TP นะ Tง PIO
TQ 3 และ PR อ pf
=

PQ -10T RQ
2
และ
หุ
±
, = Q
,

พิ สูจน์ 1. ลาก P
0,0 Q ( บท สร้าง )

2. PO =
OQ C รัศมี วง กลม เดี ยว กัน)
•P ^

~ 3. TP 0 =
กุ ้Q0 9 อํ
=
( ทบ 46)
.

_ 4. DTPO และ TQO เป็ น D 3)

ฉู ๋ ๆ
" มุ มฉาก ( ข้อ
•
[ • 0
5.TO เป็ นด้านร่ วม
-
6. TPET อ้ -
pอ้ และ T @
2- Tอิ
-
-0 อ้ ( ทบ 29)

จc
.

7. TP =

TQ

8. DTPO รี DTQO
2,57)
( ค ค ค
. . .
อ

9. Tอ่ P =
7 อ่ Q เอา
10 .
PIO 2
Qย C ปั08J
^

Qย
{ Pอ
n.PT02
( ข้อ เอง
=

เป็ น
1 2. ☐ PTOQ ☐
รู ปว่ าว เจอ 3 5)

1 3. PQ / TO
-

cปิ01 6
14

Q E. D
PR RQ
( รอง2)
=

.
ทบ 48 วง กลมสองวง สัมผัสกัน ได้ ศู นย์กลาง ของ กลม ทั้ง สอง สัมผัส
อยู่ เส้น ตรง เดี ยว กัน
จุ ด
และ
จุ ด
.
บน

ไหน ให้ วง กลม ๐ และ วง กลม Q ให้ P เป็ น สัมผัส

จุ ด
วงกลม ทั้งสอง
จะ ต้อง
พิ สูจน์ จุ ด %Q เป็ นจุ ด ที่ อยู่ บนเส้น ตรง เดี ยว กัน
บท สร้าง
ญู ๋ ทฤษฎีบท 49 (Euclid III.32) วงกลมมี O เป็นจุดศูนย์กลาง EF เป็นเ ้น ัมผั วงกลมที่จุด B และ AB เป็น
เ ้นผ่านศูนย์กลาง และ BD เป็นคอร์ดของวงกลม จะได้มุมที่เ ้น ัมผั EF กระทากับคอร์ด BD มีค่าเท่ากับมุม
ที่ ่วนโค้งซึ่งรองรับด้วยคอร์ด BD ที่อยู่ด้านตรงข้าม
D จะ ต้องพิ สูจน์
Dก่ นง
ั "

( C E B^D
= DอB F B^D =

พิ สูจน์
•
0

1. A งF =
90
( ทบ 4 6)

เป็ น เส้นผ่ าน ศู นย์กลาง

๘
.

ชั๋ \ F 2. ADง =
90 CAB .

เป็ น ใน ส่โค้ง )
◦

BAD B^D 9 อํ CDABD ผล รวม ของ มา

ใน ข้อ 2)
ดิ
มุ ม
+ A
มุ
=
3.
, ง
,
4 A B^D + DBI =
9 อํ (อ
1)

5. Bกิ D= DBIF C ปั 0
]
3,4
-

6. ABOD โน ☐ หน ใน วง กลม 0 c ไหน ให้ ,

บท สร้าง ]

Bกั้ Dt Bน อํ อ ABCD ใน อกลม

ใน ด้าน ตรงข้าม รวม กัน นอํ
มุ
มา
7. = 18 ( 6 แน
,

8. E B^D Dฅิ +
=
18 อํ ( E
, คุ F อยู่ บน เส้นตรง เสี ยคน ]

E B^D BID
9. ( ข้อ
ดุ 7,8J Q E. D.
=
ทฤษฎีบท 49.1 ใ ้ I เป็นจุดศูนย์กลางของวงกลมแนบใน ามเ ลี่ยม ABC และ r เป็นรัศมีของวงกลมแนบใน
ามเ ลี่ยม ABC ใ ้ 𝐵𝐶 = 𝑎 , 𝐶𝐴 = 𝑏 , 𝐴𝐵 = 𝑐 , 𝑠 = 𝑎+𝑏+𝑐
2
และ ∆= ∆𝐴𝐵𝐶 = พื้นที่ ามเ ลี่ยม ABC
จะได้
1 1 1
1. ∆𝐼𝐵𝐶 = 2 𝑎𝑟 , ∆𝐼𝐴𝐵 = 2 𝑐𝑟 , ∆𝐼𝐴𝐶 = 2 𝑏𝑟

∆
2. ∆= ∆𝐴𝐵𝐶 = 𝑠𝑟 , 𝑟 = 𝑠
IF /
บท สร้าง ID / BC _
AC IFLAB
,
_

พิ สูจน์ 1. ID ะ
IE =
IF -
r ( รัศมี วง กลม เดี ยว กัน )
2. s IBC =

±
×
สู ง
ฐน ×
( พ.ท.
gป A)

]
{ CBCJCZD
=

gar
-

3.
Dz ก 3
=

± ×
ฐึ XP ( บ . ท .
ป s]

CABJCIFJ
{
2

{
- cr

4. Dzno
=

{ × คน ×
สึ Cพ ท .

.
รู ป s]

IE
±
=
× ACX

gbr
5. JABC อ
=

Jz Bc +
Dz AB +
Dz Ac 2- 4J

1
± arstgcr > + igbr)
=

2
ทฺ ( a + ctb
2
ะ
sr

6. D =
sr [ จาก ปั 05 ]

"
% QED
ทฤษฎีบท 49.2 วงกลมแนบนอก ามเ ลี่ยม ABC และ ัมผั ด้าน BC และ 𝐼𝐴 เป็นจุดศูนย์กลางของวงกลม
และ 𝑟𝐴 เป็นรัศมีของวงกลมจะได้
1. ∆= พื้นที่ ามเ ลี่ยม ABC = ∆𝐴𝐵𝐶 = 12 (𝑏 + 𝑐 − 𝑎)𝑟𝐴

𝑎+𝑏+𝑐
2. ∆= (𝑠 − 𝑎)𝑟𝐴 เมื่อ 𝑠 = 2

เส้น IAD 1-
บท สร้าง ลาก BC
น | AG
E- ฑิ ๋1- AH ภู ๋
พิ สูจน์ ให้ , , ,
[ D= ×
1. ]
ก
_
D= ]ก .
E =
IAF =
ํา ( รัศมี วงกลม เดี ยว กัน )
2. CD
[ F BD
=
× =
a- X BE
= =

, ( ทบ 47. 1) .

3. D
µ =
ยู ๋ ±
CA F) 11A F) =

{
Cbt ×
% ( ม ท .
.ป A)
4. DAEIA { CAEJCIA E) 21C = =
( + a- ×) คุ ( รู ป A)
พ.ท.

5. พ ท
DCFIA + DCDIA
☐ c
DIAF
=
. .

± CCF ) ( IA F) +
{
C (D) (
IAD ) ( พก รู ป D)
=

±
×
ญ +
±
×"
A

= /
\
ใน
6. พ ท .
.
☐
DBEIA =D DBIA +
DBEIA ( พ.ท. รู ป D
CBE)
± ( D B) CIA D) +
{ CIAE)
=

± วู่
=
[ a- × ง + l a- × )
rn กู
z
( a- )
×
ทุ
_

7-
AABC DAFIA DAEIA = + -
พ ท .
. CDIAF -
พ ท
.
.
DBEIA Cอ 3- 6)

gcb + ×
งทุ _
+
±
แ + a- ×
งทุ
-

xrn
-

[ a- ✗ งกู

± ทู µ + ×) +
cc + a- × ) -2 × -2C a- xD
{ กู [ b ]
=
+
× + c + a- × -2 ✗ -2 a +2 ×

b
}(
=
+
c- a) ทุ _

ให้
atzbtcnn
8. S ไหน
=

e ง

C นํา a มา จบ ทั้ง สอง ข้าง ของ สมการ )

s
{
0_e-as-azatbbyaos
tg-2ane.su
+
-

a =
a-
1

9. DABC Cb
{
=
+ c- a)
rf

= Cb + c- a)
ขA
2-
2
( s a)
ขก
ทฤษฎีบท 49.3 ℎ𝐴 , ℎ𝐵 , ℎ𝐶 เป็นความ ูงของ ามเ ลี่ยม ABC ที่ลากจากจุดยอด A , B , C ไปยังฐาน
ตามลาดับ วงกลมล้อมรอบ ามเ ลี่ยม ABC และ R เป็นรัศมีของวงกลมล้อมรอบ ามเ ลี่ยม ABC จะได้
𝑏𝑐 𝑐𝑎 𝑎𝑏
1. 𝑅 = 2ℎ = 2ℎ = 2ℎ
𝐴 𝐵 𝐶

±
𝐴𝐵𝐶
2. 𝑅= 4∆
เมื่อ ∆= พื้นที่ ามเ ลี่ยม ABC

บ ทาง 0คน BE OH / AC
-
0J / AB
, ,
_

สท 0A OB 0C
, ,

พิ สูจน์ 1.0A =
OB =
0C = R ( รัศมี วง กลม เดี ยวน .

2. อด เป็ นด้าน ร่ วม
3. DBOC เป็ น D หน้ารัว ยาก ข้อ 1)
4.BG 8C ( ข้อ
3,0คน BC ไง )
{ และแ
=
a
.

5. DBOGE ACOO (ค ค ค . .
.
ปั01,3 4)
6. BD =
ยอด =
3 อ้ 0 ( ข้อ 5 ]
±
7. 3อด นะ Bอ้c =
BIC ( ทบ 38,3 [ บน คอ รด ]
±
=
.

Bด่ BEI ใหุ

°

8. 02 290 ( ลาหน หาง )

Bํา± คิ ด ในรู ป
งุ อ 7,8 )
9.
มุ ม ภาย
A C ผล
=
0 รวม สอง

เอ . DBEED 0 BG C ปั 0 7- 9)
" '

ฐื ๋ ฌึ ๋ ญฺ
=
เอา อุ อัตรา ส่ วน ด้าน ที่ สม ป้ อน
1 2. AB =
BE ( กํ าหนด ใหุ อ 1 ใ 043

สวยญื
,

Rze
↳ 2
 ป น็ 1 3.
AAB c งาน § × ( บท .

. ง)

s
{ CBCKADJ
=

{ 9ha
D=

h
A
¥
2

1 4. R =

#
( อ 13 แทน ๓
ทู่ ใน
ให้ไป
,

ฐc
การ สาน

Rฏฺ
R กับ R
=
=
µ
ด ≥
bc
พิ สูจน์ =

¥ Q _
E. D.
พิ สูจน์ 05 โนานร่ วม อ
ฐ ั๋ ฐื ๋ ¥
1 5. .
2 6. = ≥

1 6. JAOB เป็ น J หาง ( จาก ข้อ 1)

กืทํามฤ
" "" งอแง
"" "
ํา
"
% %

1 8. 28. DACEIOBG ( ค ค ค)
DBOJIJAOJ
.

อ
.

(ค ค ค 17)
1,1 ดุ
£ A นะ A ^
. . .

Aอิ B 2 9. 1 ข้อ
1 9. B 0J Aอิ ] ( อ 1 8)
¢ = 1 0B หา

ง Aอิ J ± A นะ Bกิ [ ( ทบ 38 AB เป็ น ใด )

=
=

z
B ก็ AC เป็ นคอก
3 0.CI A C ด่ 0 อ่ B
ๆ
2. B A 2
(ทบ
§ คอ c 3
=

±
2
= .

Cด้ 0 1 รวมสอง มุ มภในฝาง อ ษุ 34

,
.

9อํ าลา หน ใบท สนง

4. A} 0 2A Dํา =
3 1. CIA 2
ผล
,

22 ไง C Aย c ผล รวม สอง
=
ใน ปง อ ษุ 1) 3 2. DCIA Cดิ 0 ( ข้อ ห -3 D ะ

มุ ม
. ภาย 2

2 3. DARISA งิ
,

[ ข้อ
0 3. AF OG 3 2
20-2 2)
34 ˢ CFAIBGO 1 ผลรวมสอง ภาย ฟู่ D
¥ ¥ ศั๋ ข้อ 23 อัตรา ส่ วน ในที่ นอน)
24 มุ ม
= 2 1
,

วู ยุ ญิ๋
2 5.

ษื ๋ นั๋ ฐ ั๋ ง
=
= 35. = =
=

1 ปั 032 อัตรา ด้าน ที่

สมนัย กัน
,

3 )
=
1A
nk
6.
¥ ฐ ั๋
3
=

ญฺ
R =

☒ I
{ =

R
=

Gbne
2 hc ☒
นาง สาว มา จน นํ า รหัส นัก ศึ กษา 6 5 41 4 3039
 ทฤษฎีบท 49.4 วงกลมแนบใน ามเ ลี่ยม ABC ด้าน BC , CA , AB ัมผั วงกลมที่จุด D , E , F ตามลาดับ
̂ ̂ ̂
จะได้ มุมภายใน ามเ ลี่ยม DEF มีค่า 𝐹𝐷̂𝐸 = 90° − 𝐵𝐴2 𝐶 , 𝐷𝐸̂ 𝐹 = 90° − 𝐴𝐵2 𝐶 , 𝐸𝐹̂𝐷 = 90° − 𝐴𝐶2𝐵
|

ให้]
ตื พ๊ ิ
ไป 1. ID / - BC
,
IE / -

AGIEIAB ( กําหนด

2. AFI ^5
A F-
=
อํ C ใ๐ D

Ifg
=
9

3. AI ใน ด้านร ัม
4. AF =
ก⇐ ( ทบ . ก )
G. IF
=
IE ะ
ID L รัศมีวง กลม เดี ยว กัน ]
6. DAF ] Is AEI (ค ค ค ข้อ 3. -
5)
,
.
.

7. FII =
Eกิ I Bภิ่ 0 [ ข้อ 6 ]
} ภายปD
=

.FI AFIIAI
ฅุ ๋ FIA
180 1 ผล รวม ของ
มุ ม
= -

พิ สูน็ 1 2. BI ] B^D ] ข้อ D 180-90-1 Bกิ 0 [ ข้อ 2,7 ]

=

90 C
=
=

1 3. BI เป็ นด้านร่ วม 9. EIA ง # ( ไอ 6)

=

±
=

1 4.
BF BD ( ทบ 4 7. D 10 Fดิ E FIE
¥ ( ทบ 38
2
.
.
.

1 1. FดE FIA 90
Bญฺ
1 5. s BFIESBDI G.๑ ดข013-1
ั 4)
1 ข้อ 8- 10] ☒
← -
.
=

และ 5

1 6. FBI DBI
2 ABI @ 5)
±
=
01

17 BIF =
180 - BII -

F Bน ( ผล รวม ของ ใช้ 4. งI =

c ±2↑ =

qo วาง
ในของ ] เป็ นด้านร่ ม
≥
180-90 - ง มุ ม ภาย 2 2.CI

2 3. CD CE ( ทบ 47 D
BID
=

BIF Fง
.

1 8. 1 C ปิ ๐
ตก
= =

1
2 4. DCDIISCEI ( ค ค ค ใ 022-23 แสง 5)
DEI
2 .
.
.
,

1 9.
อI Eอ ] AIB
=

{
FID ( ทบ 3 8) 2ด
(อ
±
2
D
=

2 4)
.

DIF CID
ฒฺ ยิ D] อะ
2 6.
( ข้อ
4. 2
BIF 171 9)
2
1 80 ( ผล รวม ของ
qo ^
-

มุ ม
=
-
-

☒
/ 218อ -9 ๐
หู
่ งาน ของ D
ๆ
2 7. CID I E-
ฎุ่
(
( ข้อ 2 4)
ะ

DIE
^

2 8. EF D =
DIF ( ทบ 38 ]
.

2 9. EFD =
CID =

90 -
Af B [ ปั 02628)

=*

นาง สวม ลง ทั้ง ปี รหัส นักศึ กษา 6 541 4 3039

ทบ .
49.5 วง กลม ไหนใน DABC วง กลม In แนบนอก DABC และ สัมผัส ด้าน BC
1. IIIA =] ง [ n
=
9อํ
2.
B. 0,1A , ] อยู่ บนวง กลม เดี ยวกัน
3. A
1,1A อยู่ บน เส้น ตรง เดี ยวกัน
ไป ถึ ง p สัมผัส วง กลม In ที่ H
,

บท สร้าง ต่ อ Ac
จุ ด
-

ต่ อ ไปถึ ง 0 สัมผัสวงกลม In ที่ G

AB
จุ ด
วง กลม ] สัมผัส DABC ที่
จุ ด D E F
-

, ,
ด้าน AB
, BGAC ตาม ลําดับ
พิ สูจน์ FII Ef] FIE ( ทบ โน ภาย นอก เป็ น เส้น สัมผัส
±
47.1
จุ ด
1. ะ ะ C และ CF CE
, ,
วงกลม )
ํา
^

30
{
HI ] 1 50 + C ทบ เป็ น
จุ ด
2. 47.1
จุ ด ภาย นอก แก
=
=
.
c
กฺ ,
2
เส้น สัมผัส วงกลม )
อ 1A
n CH CS
JI ]
,
3. ] ECI +
( ข้อ
1,21
=

กุ

FEE JIH
{ ±
=
+

JIH )
± ( FIE
=
+

AIH กอ H อุ ้ บท สร้าง)
21 ( 18
= =

÷
9อํ

ในทํานอง เดี ยวกนั

=

4. 1 งนะ 9 อํ ( กับ อ
2 1
กู ๋
90 ํา

5. 1 อ ]
ถ๋IB { = 9อํ +9อํ 1 ข้อ 3,43
2
18 อํ
6. ☐ BIC] เป็ นรู ป ☐ ที่ แน ใน วงกลม เดี ยวกัน C ทบ 40 .
อ 5)
กฺ ,

7. Fกั]้ =Dกิ 1 Fกิ่ D ( เป็ น

{
ทบ 47.1
จุ ด A จุ ด ภาย นอกวง
=
.
กลม AF AD
,

เป็ น เส้นสัมผัส วง กลม )

, ,

8.
HAI Gกิ น {
= = H กิ 0 ( ทบ 471 .

, จุ ด A เป็ น ภาย นอก วง กลม

จุ ด AH AG เป็ น
, ,
เส้นสัมผัสวงกลม)

9. A F H P
, , , อยู่ บน เส้นตรงเดี ยวกัน ( บท สร้าง ]

HIIA FกิIn H กิคะ กิ D= Fกิ ] HAI

วุ
10 (ข้อ 7- 9)
{F
. = = =

1 1. A
, 2,3 กุ อยู่ บน เส้น ตรง เดี ยว กัน ( อ 10 )
Q E. D.
 ให้ เป็ นจุ ด ศู นย์กลาง ของวงกลม ทั้ง สอง วง ติ ดกัน ที่ ให้ C เป็ น ตัด ของ เส้นตรง
อุ จุ ด จุ ด AB และ
ทบ 49.6
. วงกลม A และ B
,

0,02 ได้ AC CB และ

ํา 1 AB
=
_

พิ สูจน์ C รัศมี วง กลม เดี ยว กัน )

AG อุ Ag
1. =
B -
-

BG
เป็ น ด้าน ร่ วม
,
2.
0,02
3. DA 0,02 Is
Bอุ อุ ( ค .
ค ค
. .
อ 1,2 )
4s AB และ s Bg เป็ น D หน้าจั่ว เอา)
อุ
5. 02C _
1 AB
0,01 _
AB ( ข้อ 4)
,

6. AC =
CB C อ 4,5 )

7.
0,021 AB ( ปั04ง 5) QED Q E. D.
_
 ที่ ลากจาก เหลี่ ยม มา ตั้งฉากกับฐาน มีจุ ด ตัด ร่ วม กัน เรียกว่ า จุ ด ออก เชน เตา อริ
"

1 สัน ตรง Orthocentrc )

"

จุ ด ยอดของสาม (
ทบ . 49.7

ถ้า หน ให้ DABC มี AD -1 BC

บท สร้าง -ให้ 0 เป็ น ตัด ของ AD และ BE

จุ ด
-

ลาก เส้ น ตรง CO และ ต่ อ เส้น ตรง CO ตัด AB ที่ จุ ด F

-
DE

จะ ต้อง พิ สูจน์ cF-

1 AB

พิ สูโ 1. AEB = ADIB OTIC = =

0 กิ c =
"

90 ( ลา หน ให้ ]
2. 0 E,
, GD อยู่ บน วง กลม เดี ยว กัน ( ทบ 40 .

,
ข้อ 1)
3. Dอ่ C DFIC =
( ทบ 39 ข้อ 2 CD เป็ น คอริด)
.

, ,
4. Dd Aอิ F (
มุ ม ตรงข้าม )
=

5. DIC = Aอิ F ( ข้อ 3,4 )

อยู่ บนวงกลม เดี ยวกัน

6. A B D E
, , , ( ทบ 45 อ 1)
DFIB
.
,
7. =
BID ( ทบ 39 ข้อ 6 BD ใน คอริด)
,
.

IA 218อํ
^
8. 0 -

CA0 F +1 =
กิ 0) ( ผลรวม ของ
มุ มา
ใน DFO A)
อ CDIC + Bกิ D)
18
Fกิ 0 pกิ D เป็ น มุ ม เดี ยวกัน
= -

( และ

18 อ DIC DTIB )
=

(
( อ 7)
-

=
18อํ -9 อํ CBE 1AC) _

=
9 อั

9. CF | _ AB ( ข้อ 8) Q E. D
ทฤษฎีบท 49.8 ามเ ลี่ยม ABC เป็น ามเ ลี่ยมมุมแ ลม มี 𝐴𝐷 ⊥ 𝐵𝐶 , 𝐵𝐸 ⊥ 𝐶𝐴 , 𝐶𝐹 ⊥ 𝐴𝐵 และ
AD , BE , CF มีจุดตัดร่วมกันที่จุด O จะได้
1. AD แบ่งครึ่งมุม 𝐸𝐷̂𝐹 , BE แบ่งครึ่งมุม 𝐷𝐸̂𝐹 และ CF แบ่งครึ่งมุม 𝐸𝐹̂𝐷
2. 𝐸𝐷̂𝐶 = 𝐹𝐷̂𝐵 = 𝐵𝐴̂𝐶 , 𝐷𝐸̂𝐶 = 𝐹𝐸̂𝐴 = 𝐴𝐵̂𝐶 และ 𝐷𝐹̂𝐵 = 𝐸𝐹̂𝐴 = 𝐴𝐶̂𝐵
3. ∆𝐴𝐵𝐶 , ∆𝐵𝐹𝐷 , ∆𝐶𝐷𝐸 , ∆𝐴𝐸𝐹 เป็น ามเ ลี่ยมมุมเท่า พิ สูจน์ ④
1.
มุ ม
£
0 0=0 ดิ c =
9 อํ ( ไหน ให้ )
2.
จุ ด 0 DCE
อยู่ บนอกลม เสี ย กัน C ทบ 40 อา ☐ ODCE)

สนง
.

, ,

3. 0 ก่ E oi EL มุ ม ที่ มี เป็ น ใน เดี ยว กัน ข้อ 2)

ฐาน
=
OE
OE วง กลม
,
V 4. OIB =
อด B =
90
°

~
5.
อุ F B D
, , อยู่ บนวง กลม เดี ยว กัน ( ทบ 40 .

,
ข้อ 4 ,
OFB D)

6. 0 กิ F =
0 ง FC
มุ ม
ที่ มี 0F เป็ นฐานในวง กลม ส่ วนโค้ง OF ข้อ 5)
,

7. BIC BFIC 90 2 =

8. BC เป็ น เส้นผ่ าน ศู นย์กลาง ของ วง กลม BCEF c ข้อ 7 ทบ 4 1)

,

9. FBIE = Ff B ( อ 8 EF เป็ นฐาน และ มุ ม ทั้ง สอง Bc EF ]

อยู่ ใน สี่ โค้ง

,

FE ของ วงกลม )
10.0กิ E =
0 ดิ F (
ข้อ 3
, 6,9 มุ ม 0กงF และ Fดิ F เป็ น มุ ม เย กัน)
OIE และ FIE เป็ น เสี ยกัน)
มุ ม

แบ่ ง ครึ่ง
EDI c อ 10J
1 1. AD
มุ ม
1 2. ใน สนอง เดี ยวกัน BE ก็ แบ่ ง ครึ่ ง DEF แบ่ งครึ่ง EID
มุ ม และ CF
มุ ม

พิ ไข้ 2 ◦

1 3. E ก่ C ADC -0 ดิ E
=
=
90
°
-

อ ดิ E ( ไหน ให้]
=
9 อํ -
ODF [ ข้อ 10 )

=
FBB
1 4. Fกิ C =
9 อํ -
FIA CDFAC โน Lฉ )

9 อํ Dอ [ CFIA อิ E ใน มุ ม เดี ยว กัน)

=

แล 0
-

=
9 อํ -0 ดิ E ( ข้อ 3)

=
EDIC ( ข้อ 1 5)

1 5. EDC FกงB = = Bกิ 0 ( ข้อ 13,1

4,1
= ก่ c และ B ก่ อ มุ ม เดี ยว กัน )
1 6. ในสนอง เดี ยว กัน 0 Bํา FIA 2
A ดิ c DIB EIA ^ อB *

พิ สูจน์
และ
= = -

ลอง

เสี ย กัน ข้อ

17. E Dน
=

BAYF เอง B = ABIC ( มุ ม ,

เ5)

1 8. DIB AIB=
( อ 1 6)

เป็ นสาม เหลี่ ยม

1 9. s
ABGDBFD มุ ม เท่ า CSABGDBFD)

2อ ในทํ านอง เดี ยว กัน เป็ นสาม เหลี่ ยม เท่ า

.

DABgsc.DE ,
DAEF
มุ ม
Q E. D
ทฤษฎีบท 50 (Euclid II . 12) ามเ ลีย่ ม ABC เป็น ามเ ลี่ยมมุมป้าน มีมุม iA เป็นมุมป้าน ต่อด้าน BC
ไปที่จุด D และ 𝐴𝐷 ⊥ 𝐵𝐷 จะได้ 𝐴𝐵2 = 𝐵𝐶 2 + 𝐴𝐶 2 + 2(𝐵𝐶)(𝐶𝐷)

พิ สูจน์ 1. BD =
BC + cD ( ไหน ให้]
2
Bก้ =
CBC + (D)

B ด้ =
BI +2 CBCJCC D) +0ด้
2. A นะ Bด้ Aง + Cs ADB เป็ น J มุ มฉาก , ทบ 2 9)
3. Actcด้ + A ด้ Cs ADC เป็ น 1 มุ มฉาก ทบ 29)
, .

"

AD ะ
AI c ด้
-
( อ 1,27
2 2

4. AB = Bด้ AD
+

2
5. AB =
[ Bct 2 ( BCJCC D) + CD] Aด้+

=
[ Bct +2 ( BCJCC D)] + fc ก้ AD +
]
2 B อ +2 CBCJCCD) + AC
=
BCํา -

Ac 2+2 CBCJCC D)
ทฤษฎีบท 51 (Euclid II . 13) ามเ ลีย่ ม ABC เป็น ามเ ลี่ยมมุมแ ลม มี D อยู่บนด้าน BC
และ 𝐴𝐷 ⊥ 𝐵𝐷 จะได้ 𝐴𝐵2 = 𝐵𝐶 2 + 𝐴𝐶 2 − 2(𝐵𝐶)(𝐶𝐷)

พิ สูจน์ 1. A นะ ADI Bด้ Cs ABD เป็ น s

มุ ม นก ,
ทบ 28 )
.

ADi.CA
2
2. AC =
CDACD เป็ น s
มุ มาก , ทบ 28) .

3. BD =
BC -
CD
Bด้ =
CBC -
2

c D)

Bท้ BI-2C BCJCCD) ภ้

=

+
2
4. AB =
A ก้ + B ด้
ด่
"

AB =
A + [ BI -2 CB c) CCD) tcD ] (อ 1,3)
ํา
AB
[ B ย้-2 ( BCJCC D) ] [ A เอง + +
[ด้] ( ข้อ 2)
Aนะ BCIAI -2 CBC ) ( C D)
Q E. D.
 ทฤษฎีบท 52 ามเ ลี่ยม ABC มี AX เป็นเ ้นมัธยฐาน จะได้ 𝐴𝐵2 + 𝐴𝐶 2 = 2𝐵𝑋2 + 2𝐴𝑋2
ไหน ให้ DABC เป็ นรู ป D ที่ มี Ax เป็ น เส้น ปั ก
บท สร้าง เส้น ตรง AD / BC -

พิ สู ง ( กรณี ที่ ด อยู่ ระหว่ าง จุ ด CJ

จุ ด
1 × และ

ฒั๋
2 2 c

1. AB A × +2C BX ) ( XD) ( ทบ ABX )

50,0
=
+
.

2. AI =
× + อ หั้ -2 (XC ) ( XD) ( ทบ .
51 ,
DAX c)
ABIAI [
2
3. AI +2 CB D) [XD)] [ × ย้ AM 21 ✗ c)( ×
⑤
=
B✗ + +
+
1

[ BIAXI 2 CBX ) (× D)] [ BX AI -2 ( BX ) ( XD]] + +

CBX XG
=

2 ฒั๋ +2A \
=

[กรณี ท่ี 2 D แส X เป็ น จุ ด เดี ยวกัน]

จุ ด
4. A นะ B✗ํา AI CAABX ใน D มุ ม นอก
,
ทบ 29)
.

5. AI =
× AI เป็ น ทบ 29)
มุ ม นอก ,
+
cs Acx D .

6. Aต้ AI [ BI + Ax] +
+ =

[×อ + AI ]
=

[ BXIAI] [ BXIAI ] + c Bx =
× c)

= 2 BI +2A✗ 2
[กรณี ที่ 3
จุ ด D
อยู่ ราง จุ ด B และ
]
จุ ด ✗
โ นา สัน สกน )
พิ สูจน์ 1. BX =
✗c CAX

BXIA✗2-
"
2. AB CBX ) ( XD ทบ 51 DAXB ]
2
2 ( .

3. Aข้ะ ย้tAX +24/C) CXD) ( ทบ

50,0 AXCJ
× .

4. Aน AI [ BEIA×2-2C BXJCX D)] + [ ✗ 02 A ×2+2 CXCJCXDJJ

+ =
+

=
[ Bข้
+
2- 2
A× 51ft
แ✗ ]] [ BI AXICBXLJKDD + +

2 B ×4- 2A ข้
=