İÇİNDEKİLER
1. ÜNITE: MODERN ATOM TEOİRİSİ
Atom Modelleri......................................5
Test 1........................................................... 22
Test 2 .......................................................... 24
Test 3 .......................................................... 26
Periyodik Özellikler.............................28
Test 1........................................................... 40
Test 2 .......................................................... 42
Test 3 .......................................................... 44
Genel Tekrar Testi - 1................................... 46
Genel Tekrar Testi - 2................................... 48
2. ÜNITE: GAZLAR
Gazların Özellikleri.............................51
Test 1........................................................... 62
Gazlarda Kinetik Teori........................64
Test 1........................................................... 74
Test 2 .......................................................... 76
İdeal ve Gerçek Gazlar........................78
Test 1........................................................... 82
Genel Tekrar Testi - 1................................... 84
Genel Tekrar Testi - 2................................... 86
3. ÜNITE: SIVI ÇÖZELTİLER VE
ÇÖZÜNÜRLÜK
Çözücü Çözünen Etkileşimleri.............89
Test 1......................................................... 101
Çözeltilerin Koligatif Özellikleri........104
Test 1......................................................... 112
Test 2......................................................... 114
Çözünürlük........................................116
Test 1......................................................... 128
Genel Tekrar Testi - 1................................. 130
Genel Tekrar Testi - 2................................. 132
Genel Tekrar Testi - 3................................. 134
3
4. ÜNITE: K  İMYASAL TEPKİLEMELERDE
ENERJİ
Entalpi değişimi................................139
Test 1......................................................... 144
Standart Tepkime Entalpisi...............146
Test 1 ........................................................ 151
Test 2 ........................................................ 153
Bağ Enerjileri....................................155
Test 1 ........................................................ 158
5. ÜNITE: KİMYASAL TEPKİLEMELERDE HIZ
Kimyasal Tepkimelerde Hız...............163
Tepkimilerde Hız Denklemi...............168
Tepkime Hızına Etki Eden Faktörler....171
Test 1 ........................................................ 177
Test 2 ........................................................ 179
Test 3 ........................................................ 181
6. ÜNITE: KİMYASAL TEPKİLEMELERDE
DENGE
Kimyasal Denge.................................185
Dengeyi Etkileyen Faktörler...............196
Le Chatelier İlkesi ile İlgili
Hesaplamalar....................................204
Test 1 ........................................................ 205
Sulu Çözelti Dengeleri (Asit-Baz).......210
Asit ve Bazların Kuvveti.....................215
Zayıf Asit ve Bazların
Ayrışma Dengeleri.............................219
Test 1 ........................................................ 232
Sulu Çözelti Dengeleri
(Çözünme-Çökelme)..........................236
Çözünürlüge Sıcaklık Etkisi...............240
Çözünürlüge İyon Etkisi.....................242
Test 1 ........................................................ 245
Genel Tekrar Testi - 1................................. 247
 MODERN ATOM TEORİSİ

1. ÜNİTE
MODERN ATOM
KimyaÖzel

TEORİSİ

www.kimyaozel.net
4
 Atom ve Periyodik Sistem
35 37
29. A grubunda yer alan X, Y ve Z elementlerinin 31. 17 Cl ve 17 Cl ile ilgili
MODERN ATOMilk TEORİSİ
dört iyonlaşma enerjileri kj/mol cinsinden
aşağıda verilmiştir.
I. Kimyasal ve fiziksel özellikleri farklıdır.
Element İE1 İE2 İE3 ATOM
İE4 MODELLERİ
35 37
II. 17 Cl nun atom çapı, 17 Cl nin atom çapından
DALTON ATOMXMODELİ
128 430 657 3010 Günümüzde
küçüktür. Thomson modeline bakış:
Y
Ø Atomlar içi dolu 170
kürelerdir.351 1900 2682 ØIII. Elektronnegatif
Atomdaki başınave düşen çekim homojen
pozitif yükler kuvvetleri
olarak dağıl-
Z
Kimyasal tepkimelerde 214
bölüne-431 3821 4217 farklıdır.
mamıştır.
mez, yok olamaz ve başka bir
Ø Atomdaki pozitifhangisi
ifadelerinden yükler çokyaküçük
da hacimdedir.
hangileri
atoma dönüşemezler.
Buna göre yanlıştır?
Ø Kimyasal olaylar Ø Atomda bulunan pozitif yükler atomun kütlesinin yaklaşık
a) X, atomların yeni-
Y ve Z elementlerinin değerlik elektron A)yarısını
Yalnız oluşturur.
I B) Yalnız II C) I ve II
sayısını
den düzenlenmesi ve hangi grupta olduklarını bulu-
ile gerçekleşir.
nuz? D) II ve III E) I, II ve III
Ø Bir elementin bütün atomları büyüklük, şekil ve kütle ba-
kımından aynıdır. Farklı element atomları ise birbirinden Ek Bilgiler
farklıdır.
b) X ile Z’nin aynı periyotta olduğu bilindiği- Ø William Crookes geliştirdiği vakumlu tüp içerisinde gaz-
Ø Farklı element neatomlarının
göre X, Ybelirli oranda
ve Z’nin atombirleşmesinden
çaplarını kar- ların elektriktanımlardan
ile etkileşimleri sonucu ortaya çıkan davranış-
şılaştırınız?
bileşikler oluşur. 32. Aşağıdaki hangisi yanlış
larını inceleyerek katot ışınlarını bulmuştur.
verilmiştir?
Dalton’un bu varsayımları kütlenin korunumu, sabit oranlar
Ø G. Stoney katot ışınlarının atomun yapısındaki (–) yüklü
ve katlı oranlar yasalarını destekler niteliktedir.
A)tanecikler
İyonlaşmaolduğunu
enerjisi:fark
Gazetmiş ve bu
hâldeki taneciklere elektron
nötr
30. Bir elementin ikinci iyonlaşma enerjisinin atomdan
adını elektron koparmak için gereken
vermiştir.
Günümüzde birinci
Daltoniyonlaşma enerjisinden
Atom modeline bakışbüyük olma-
sının nedeni Ø R.enerjidir.
A. Millikan yağ damlacıkları ile yaptığı deneyler so-
Ø Atomun içinde daha küçük tanecikler vardır ve atom boş- B)nucunda
ElektronThomson’un
ilgisi: Gaz hâldeki
bulduğunötr atomun
e
oranından yararlana-
I. Çekirdek çapının küçülmesi
luklu yapıdadır. elektron alması sırasındaki enerjim değişi-
rakmidir.
elektronun yükünü ve kütlesini hesaplamıştır.
Ø RadyoaktifII. Çekirdeksonucu
yükünün artması
KimyaÖzel

tepkimeler atom parçalanabilir.

III. bütün
Elektron başına düşen çekim gücünün art- ØC)
E.Elektron bulutu:
Goldstein Elektronların
Crooeks bulunma
tüpü ile yaptığı ih-
çalışmalarda pozitif
Ø Bir elementin atomları aynı değildir. Aynı elementin timalinin yüksekvarlığını
olduğu tespit
hacimsel bölgedir.
ması vardır. (İzotop atomlar)
farklı kütleli atomları
(+) yüklü ışınların etmiştir. Bu ışınlara önce
ifadelerinden hangisi ile açıklanabilir? D)kanal
Uyarılmış hâl:sonrada
ışınları Atoma günümüzde
enerji verilerek
kullandığımız proton
adıelektronun
verildi. daha yüksek enerji seviyesine
THOMSON ATOM MODELİ
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III geçme hâlidir.
D)ileI ve
Thomson katot ışınları II deneyde
yaptığı E)bu
I, IIışınların
ve III negatif E) Temel hâl: Bağ elektronlarını çekme hâlidir.
yüklü elektronlardan oluştuğunu ispatlamıştır. Örnek 1
e yük
Elektronun oranını bulmuştur.
m kütle Bütün maddeler aynı tür
I atomlardan oluşur.
Üzümlü 33.
kekeGörselleri verilen
benzetilen atom modellerinin
Thomson isimlerini boşluklara yazınız.
atom modelinin
varsayımları:
Dalton Atom II Bir elementin tüm atomları
Ø Atomlar yarıçapları yaklaşık 10–8 modeli kütlece aynıdır.
cm olan pozitif yüklü kürelerdir. III
Bir bileşiği oluşturan atom-
Ø Negatif yüklü iyonlar bu küre içe-
lar arasında tam sayılarla
risine rastgele dağılmıştır.
ifade edilen bir oran vardır.
Ø Atomdaki negatif (–) yük sayısı
pozitif (+) yük sayısına eşit oldu- Dalton atom modeli ile ilgili yukarıdaki açıklamalar-
ğundan atomlar yük bakımından dan hangileri doğrudur?
nötrdür.
............................. ............................. ............................. .............................
Ø Elektronların kütlesi ihmal edilebilecek kadar küçüktür. Bu
nedenle atomun kütlesinin büyük bir kısmını pozitif yüklü Çözüm
tanecikler oluşturur.
93
www.kimyaozel.net
5
 MODERN ATOM TEORİSİ

Örnek 2 gösterir. Çok az bir kısmının ise levhaya çarparak sapması

pozitif yüklü taneciklerin atomun merkezinde çok küçük bir
Thomson atom modeline göre; hacimde toplandığının kanıtıdır.
I. Atomlar parçalanamaz.
Rutherford atom modeline göre;
II. Atomlardaki pozitif yük sayısı negatif yük sayısına eşittir.
Ø Atomdaki (+) yüklerin (proton) ta-
III. Atomlar nötr taneciklerdir. mamı çekirdek adı verilen yoğun
IV. Elektronların kütlesi atomun kütlesinin yaklaşık yarısı ka- ve küçük bölgede toplanmıştır.
dardır. Ø Atomun büyük bir kısmı boşluktan
ifadelerinden hangileri yanlıştır? ibarettir. Elektronlar bu boşlukta bu-
lunur ve çekirdek etrafında dönerler.
Çözüm
Ø Pozitif yüklerin toplam kütlesi atomun kütlesinin yaklaşık
yarısı kadardır. (Rutherford nötronların varlığının farkına
varmış ama ispatlayamamıştır. J. Chadwick protonun
kütlesinden çok az büyük ve yüksüz tanecik olan nötronu
keşfetmiştir.)
RUTHERFORD ATOM MODELİ
Ø Çekirdekteki pozitif yük miktarı bir elementin tüm atomla-
Rutherford radyoaktif bir elementten elde ettiği pozitif yüklü
rında aynıdır, farklı elementlerde ise farklıdır.
(+) alfa taneciklerinin ince altın levhada saçılmalarını göz-
lemlemiştir. Ø Bir atomda pozitif yük sayısınca elektron bulunur.
KimyaÖzel

Örnek 3
Çekirdek
İnce altın levha
Pozitif yüklü
Işın kaynağı tanecikler

Alfa (α) ışınları

Dedektör

Kurşun blok

-
++
- + - Altın atomları
++
-
++ - 1 Rutherford’un yaptığı deneyde pozitif yüklü alfa tane-
- + - cikleri ile ilgili;
++
-
++
4
- I. Çoğunun sapmaya uğramamasının atomda çok büyük
++ - + - 3 2
boşlukların olduğu
++ -
++
- II. Çok az bir kısmının büyük açılarla sapmasının (+) yüklerin
- + - Çekirdek
çekirdek denilen küçük bir hacimde toplandığı
++
-

Alfa parçacıkları İnce altın levha

III. Elektronlara çarparak büyük açılarla yön değiştirdiği
neden ve sonuçlarından hangileri ile açıklanabilir?
Pozitif yüklü taneciklerin büyük bir kısmının levhadan hiç sap-
madan geçmesi atomun büyük bir kısmının boşluk olduğunu Çözüm

www.kimyaozel.net
6
 Genel Tekrar Testi - 1

TEST 1

1. I. Altın levha deneyi, Rutherford’a aittir. 3. Bir atoma ait elektronların aşağıdaki kuantum sayı-
larından hangisine sahip olması mümkün değildir?
II. Dalton atom modeline göre, bir elementin tüm atom-
ları birbirinin aynıdır.
Baş Açısal Manyetik Spin
III. Pozitif yükün tamamı çekirdek adı verilen çok küçük kuantum momentum kuantum kuantum
bir hacimde toplanmıştır ifadesi Thomson atom mo- sayısı kuantum sayısı sayısı
deline aittir.
(n) sayısı (ℓ) (mℓ) (ms)

IV. Bohr atom modeline göre, elektronlar çekirdekten be- A) 4 3 –1 1

–
lirli uzaklıklarda dairesel yörüngelerde bulunur. 2
Yukarıdaki ifadelerden doğru (D) veya yanlış (Y) B) 3 2 +2 1
+
olarak I, II, III ve IV yolunu izleyerek sıralandığın- 2
da aşağıdakilerden hangisi doğru olur? C) 5 0 0 1
–
2
A) D, Y, Y, D B) Y, D, D, Y
D) 4 1 –2 1
C) D, D, Y, Y D) Y, D, Y, D +
2
E) D, D, Y, D E) 3 1 –1 1
–
2
KimyaÖzel

4. Aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır?

2. I. A
 tom, pozitif yük bulutundan oluşmakta, (-) yükler A) n=3 ve ℓ=2 kuantum sayılarında en fazla 10 elektron
yani elektronlar bu bulut içerisinde homojen dağıl- bulunabilir.
maktadır. B) 3. enerji düzeyinde 9 orbital bulunur.

II. Pozitif yüklerin toplam kütlesi, elementin atom kütlesi- C) 3d orbitalinin manyetik kuantum sayısı mℓ= –2, –1,
nin yaklaşık olarak yarısıdır. 0, +1, +2 değerlerini alır.
D) 4s orbitallerinin enerjisi, 3d orbitallerinin enerjisinden
III. Elektronlar bulunduğu yörüngeden bir üst yörüngeye
yüksektir.
enerji alarak geçebilir.
E) Açısal momentum kuantum sayısı (ℓ) 3 ile ifade edilen
IV. Atomda bulunan elektronların konumu ve hızı aynı orbital f orbitalidir.
anda kesin olarak belirlenemez.
Yukarıda bazı bilim insanlarının yaptıkları deneysel çıka-
rımlar verilmiştir.
5. Temel halde 3d orbitalinde 5 elektron bulunan bir
Buna göre, verilenler arasında aşağıdaki bilim in- X atomu için;
sanlarından hangisinin çalışmasına ait sonuç bu-
I. Atom numarası 24’tür.
lunmamaktadır?
II. Küresel simetri özelliği gösterir.
A) Thomson
B) Rutherford III. s orbitallerinde toplam 8 elektron bulunur.

C) Bohr yargılarından hangileri kesinlikle doğrudur?

D) Heisenberg A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
E) Dalton D) I ve II E) I, II ve III

46