Professional Documents
Culture Documents
Filipino 8 Q1-M6 (Sanhi at Bunga, at Pagtatalata)
Filipino 8 Q1-M6 (Sanhi at Bunga, at Pagtatalata)
1
Subukin natin ang iyong dati ng kaalaman tungkol sa sanhi at bunga.
2
Panuto: Dugtungan ang sumusunod na mga pangungusap mula sa epikong
Bidasari upang maipakita ang dahilan o kinahinatnan ng mga ito.
3
Aralin
Sanhi at Bunga/
6 Pagsulat ng Talata
Panuto: Basahing mabuti ang kuwento at bigyang-pansin ang mga salitang may
diin.
Kaya naman kung saan pumupunta ang inahin ay sumusunod din ang apat
na sisiw maliban sa itim na sisiw. Nagpapa-iwan na lang ito upang hindi na awayin
ng kanyang mga kapatid.
“Palibhasa’y maitim at pangit nga siguro ako kaya ayaw nila sa akin. Mabuti pa si
Manuel, palagi akong pinupuntahan,” sabi ng itim na sisiw sa kanyang sarili.
4
Madalas na inuubusan ng pagkain ang itim na sisiw. Bunga nito, napipilitan
na lamang makikain ang itim na sisiw sa kainan ng ilang manok upang hindi
magutom.
“Pangit na sisiw! Kunin ka na sana ng agila!” sigaw ng isang sisiw habang kumakain
ang itim na sisiw.
Nakita ni Manuel ang itim na sisiw na nag-iisa kaya kinuha nya ito at dinala
sa loob ng bahay nila. Paglabas ni Manuel sa kanilang bahay, saktong nakita niyang
parating ang buwitre at akmang kukunin na nito ang mga kapatid ng itim na sisiw.
5
Panuto: Mula sa binasang kuwento, gumuhit ng isang pangyayaring para sa iyo ay
kapana-panabik. Pagkatapos ay ipaliwanag kung bakit ito ang kapana-panabik na
pangyayari para sa iyo.
Paliwanag:______________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
6
Balikan ang binasang kuwento. Pansinin ang mga salitang ginamit nang may diin.
Alam mo ba ang gamit ng mga salitang ito? Kung hindi ay alamin mo…
7
Pagyamanin
1. Katulad ng tatay niya, mahilig rin siya dito kung kaya’t binigyan siya ng ama niya
ng isang inahin.
2. Ang itim na sisiw ito ay siyang palaging pinupulot ni Manuel kung saan-saan
sapagkat lumalayo ito sa mga kapatid na sisiw
3. Hindi ka namin kapatid dahil iba ang kulay mo.
4. Kaya naman kung saan pumupunta ang inahin ay sumusunod rin ang apat na
sisiw maliban sa itim na sisiw.
5. Bunga nito, napipilitan na lamang makikain ang itim na sisiw sa kainan ng ilang
manok upang hindi magutom.
6. Lumaki ang itim na sisiw at lalong naging paborito ito ni Manuel.
2. _______________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
3. _______________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
4. _______________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
5. _______________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
6. _______________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
8
Pang-isahang Gawain Blg. 2:
_______________ 1. Katulad ng tatay niya, mahilig rin siya dito kung kaya’t binigyan
siya ng ama niya ng isang inahin.
_______________ 2. Ang itim na sisiw ito ay siyang palaging pinupulot ni Manuel kung
saan-saan sapagkat lumalayo ito sa mga kapatid na sisiw.
_______________ 3. Hindi ka namin kapatid dahil iba ang kulay mo.
1.
2.
3.
4.
5.
9
Pang-isahang Gawain Blg. 3: Suriin ang mga larawan sa ibaba, ibigay ang maaaring
sanhi at bunga ng mga ito.
Sanhi Larawan Bunga
10
Pang-isahang Pagsusulit Blg. 3: Ikaw bilang isang mag-aaral marahil ay
marami kang pangarap na gustong marating sa iyong buhay. Ngunit dahil sa
ilang diskriminasyon sa lipunang ating ginagalawan ay nahahadlangan ang
pagkamit ng pangarap na ito. Isalaysay kung paano mo malalagpasan ang
mga diskriminasyon sa lipunan upang mapagtagumpay mo ang iyong
pangarap sa buhay. Gamitan mo ito ng mga hudyat ng sanhi at bunga ng
mga pangyayari.
Pamantayan sa Pagmamarka Bahagdan
A. Nilalaman 25%
B. May Kaugnayan sa Paksa 20%
C. Seryoso at Tapat 15%
D. Makatotohanan 15%
E. Nagagamit ang mga hudyat ng sanhi at bunga ng 25%
pangyayari
Kabuuan 100%
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
________________________________________________________________________ .
11
Ang epiko ay mga kuwentong naglalaman ng kabayanihan ng isang taong
kinikilala sa isang lugar samantalang ang kuwetong-bayan naman ay mga
salaysay hinggil sa mga likhang-isip na mga tauhan na kumakatawan sa mga
uri ng mamamayan. Batay sa mga aral at kaalamang nakuha mo sa binasang
epiko at kwentong-bayan ay bumuo ng pangungusap gamit ang mga hudyat
ng sanhi at bunga na makikita sa bawat bilang.
Batay sa Epikong
Bidasari
1. Kaya naisip ng Sultan na ang huling babae na kanyang pipiliin ay ang may
mapukaw na mata.
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
2. Bunga nito, isang sigaw ang narinig ng lahat. “Itigil ang pagsasayaw, ang lahat ay
napakahusay” sansala ng Sultan
_________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
12
Panuto: Gamit ang T-Chart magbigay ng mga sanhi at bunga na may kinalaman sa
ilang suliraning panlipunan sa kasalukuyan. Gamitin ang mga hudyat ng sanhi at
bunga ng mga pangyayari.
SANHI BUNGA
1.
2.
3.
13
Ngayon ay alam mo na ang ugnayang sanhi at bunga. Gayundin ang mga hudyat na
ginagamit sa mga pangyayari na tumutukoy kung ang pahayag ay sanhi o bunga.
Iugnay naman natin ito sa ilang maaaring karanasan mo o ng iba. Basahing mabuti
ang sumusunod na mga sitwasyon at ibigay ang sa palagay mo’y maaaring sanhi at
bunga nito. 5 puntos bawat tanong.
1. Dati, lagi kang nangunguna sa inyong klase subalit nang dumating ang bago
mong kamag-aral mula sa ibang paaralan ikaw ay naging pangalawa na lamang.
Sanhi : __________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
Bunga : _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
2. Sagana sa materyal na bagay ang iyong kamag-aral samantalang ikaw dahil maliit
lamang ang kinikita ng iyong magulang ay sapat lamang na salapi o materyal na
bagay ang naibibigay sa iyo.
Sanhi : __________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
Bunga : _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
3. Ang kapitbahay ninyo ay lagi mong nakikitang bumibili ng mga kasangkapan para
sa kanilang tahanan samantalang kayo ay matagal nang nagtitiyaga sa inyong mga
lumang kagamitan.
Sanhi : __________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
Bunga : _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
4. Parehas na naghahanap-buhay ang iyong mga magulang kung kaya’t ikaw ang
naiiwang tagapangalaga ng iyong mga nakababatang kapatid dahil dito hindi ka na
nakasasama sa iyong mga kaklase sa pamamasyal matapos ang klase.
Sanhi : __________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
Bunga : _________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
14
Karagdagang Gawain
16
ANG PAGTATALATA
Ang talata ay lipon ng mga pangungusap. Layunin nitong
makapaghatid ng isang ganap na kaisipan sa tulong ng mga
magkakaugnay na pangungusap. Ang bawat pangungusap ay
kailangang magkakaugnay tungkol sa pangunahing kaisipan o paksa
ng talata. Malimit ang nasa unahan o ulihan ang paksang
pangungusap. Ito ang naglalaman ng diwa ng talata.
May iba’t ibang uri ng talata ayon sa kinalalagyan sa komposisyon. Ito
ay ang sumusunod:
1. Panimula –ito ang nasa unahan ng isang komposisyon. Dito
nakasaad ang paksa na nais talakayin ng manunulat at kung ano ang
kanyang ipinaliliwanag, isinasalaysay, inilalarawan, o binibigyang
katwiran.
2. Gitnang talata o Talatang Ganap –ito naman ang nasa bahaging
gitna ng isang komposisyon. Ito ay may tungkuling paunlarin o
palawakin ang pangunahing paksa. Binubuo ito ng mga
sumosuportang ideya upang ganap na matalakay ang paksang nais
bigyang-linaw ng manunulat.
3. Wakas o Talatang pabuod –ito naman ang kadalasang pangwakas
ng isang komposisyon. Dito nakasaad ang mahahalagang kaisipan na
nabanggit sa gitnang talata. Minsan, ginagamit ito upang bigyang
linaw ang kabuuan ng komposisyon.
15
Ang talatang bubuoin ay dapat makasunod sa rubric na ito:
Mga Pamantayan Puntos
Ang talata ay binubuo ng magkakaugnay at maayos na mga 5 puntos
kaisipan.
Ito ay nagpapahayag ng sariling palagay o kaisipan tungkol sa 5 puntos
magandang epekto ng sinaunang panitikang Pilipino mula noon
hanggang ngayon.
Nagpapakita ng simula, gitna at wakas sa kabuuan ng talata. 5 puntos
Ito ay bubuuin ng 10 hanggang 12 pangungusap. 5 puntos
KABUUANG PUNTOS 20 Puntos
5 – Napakahusay 2 – Di-mahusay
4 – Mahusay 1 – Sadyang di-mahusay
3 – Katamtaman
16
17
Balikan
Tuklasin
Pagyamanin
Pang-isahang Gawain 3
Pang-isahang Pagsusulit 1, 2 at 3
Isaisip
Isagawa
Tayahin
Karagdagang Gawain
Ang mga sagot sa gawaing ito ay
magmumula sa mga mag-aaral.
Pagyamanin
Subukin A
Subukin B
Pang-isahang Gawain 1 1. dahil nakahain na ang 1. Dahil nalasing si David sa
1. kaya’t alak,
pagkain. 2. dahil tulog na ang lahat.
2. Kaya
2. kung kaya’t uminom siya ng 3. dahil alam niya ang sagot
3. dahilan
maraming tubig. sa tanong.
4. sapagkat
3. Pinakain ko ang alagang aso 4. Masikip na ang lumang
5. kaya’t sapatos ni Mabel
4. sapagka’t nahimatay siya sa
6. tuloy 5. Sapagka’t hindi marunong
pagod.
Pang-isahang Gawain 2 lumangoy si Terry,
5. kaya bumangga ito sa poste.
1. sanhi 6. Dahil sa labis na
6. nakaiwas siya sa sakuna. paninigarilyo,
2. bunga
7. kaya’t inilabas na ni Noel 7. dahil napakahusay at
3. sanhi
4. bunga ang mga bag ng basura. taos puso ang kanyang pag-
awit.
5. bunga
8. Unti-unting nawawalan ng
6. sanhi matitirhan ang mga hayop sa
7. bunga gubat
Susi sa Pagwawasto
Sanggunian
Baisa-Julian, Aileen, et al. Pinagyamang Pluma (K to 12). Quezon City: Phoenix Publishing
House, Inc. 2015
Ruiz, Florian L, et al. Ang Batikan. Quezon City: Education Resources Corporation. 2014
Mahilom, A. (2017). Mga kwentong bayan, Panitikan. Gabay ng Mag-aaral: Sina Adlaw at
Bulan. Hinango sa https://teksbok.blogspot.com/2017/07/sina-adlaw-at-bulan.html
18