Współczesne kierunki pedagogiczne- notatki do egzaminu

Starożytna Grecja - warunki wychowania

Pięć warunków, które miały być spełnione aby wychować dziecko na człowieka
szlachetnego:
1. Trwała przynależność, zarówno dziecka jak i jego wychowawców (rodziców), do
pewnej wspólnoty, która zapewnia dziecku ochronę, poczucie bezpieczeństwa i
społeczne uznanie. Taką wspólnotą była kiedyś grecka polis, czyli miasto-państwo
liczące ok. 5 tysięcy obywateli, oraz grecka rodzina. „Sukces” w wychowaniu dziecka
zależał od jego poczucia przynależności do miasta i do własnej rodziny. Obie te
wspólnoty dawały mu ochronę, poczucie bezpieczeństwa i uznanie. Rosło w tej
atmosferze na dobrego, szlachetnego człowieka.
2. Jednomyślność członków tej wspólnoty (czyli miasta i rodziny) w kwestii
fundamentalnych przekonań normatywnych, innymi słowy: jeden wspólny dla
wszystkich system wartości, wyznawany przez wszystkich. Powszechna zgoda co do
tego, co jest w życiu wartościowe, dobre, piękne, zasługujące na uznanie.
3. Trwałość ładu społecznego, czyli znane wszystkim i respektowane prawa, obowiązki i
obyczaje, zasady dobrego wychowania, wiarygodna władza, godne zaufania
instytucje.
4. Dobre przykłady dawane dziecku ze strony jego najbliższych.
5. Sensowne możliwości działania dla dzieci, tzw. „godziwe zajęcia”, możliwości
sensownej pracy i zabawy.

Czarna pedagogika (pedagogika negatywna)

Kierunek w pedagogice reflektujący nad wpływem przemocy psychicznej na umysł

dziecka. Przedstawiciele „czarnej pedagogiki” starają się pokazać, jakie są efekty
traumatycznych przeżyć z dzieciństwa w dorosłym życiu.

Pedagogika autorytarna

Czym jest pedagogika autorytarna?

Jest krytyką takiego wychowania i pedagogiki, które mają w sobie cechy autorytarne. Nie
odrzuca się zatem każdego wychowania (jak czyni to „czarna pedagogika”), lecz jedynie jego
autorytarne cechy, opowiadając się za wychowaniem pozbawionym despotyzmu i dominacji
dorosłych nad dziećmi. Pedagogika antyautorytarna jest zatem podobna do „czarnej
pedagogiki”, choć mniej radykalna, bo nie odrzuca każdego wychowania.

Autorytaryzm w wychowaniu: kontrolowanie zachowań i postaw dzieci. Wychowanie

odrzucające, niewrażliwe, wymagające, kontrolujące, skoncentrowane na rodzicu.
Zachowania rodziców: chłód emocjonalny, kontrola zachowań i postaw dzieci,
podporządkowanie ścisłym regułom oraz posłuszeństwo, szacunek dla autorytetu, tradycji i
ciężkiej pracy jako wartości priorytetowe. Metodą wychowania jest kara i brak dyskusji o
przyjętych standardach. Rodzice izolują się, kontrolują, stawiają wymagania, nie okazują
uczuć. Zachowania i cechy dzieci: niezadowolenie, wycofanie, nieufność, zmienność
nastrojów, agresja wobec rówieśników, nieposłuszeństwo, brak spontaniczności,
niesamodzielność, brak ciekawości świata i motywacji osiągnięć, niskie poczucie własnej
wartości.

Skąd wzięła się pedagogika autorytarna?

Z rozczarowania wychowaniem, ze zwątpienie w moc pedagogicznego wpływu na życie

poszczególnych społeczeństw. Z przekonania, że takie ruchy w XX wieku jak bolszewizm,
stalinizm, nazizm, system komunistyczny były efektem wychowania autorytarnego i
wewnętrznego zniewolenia ich twórców. Jest to zatem pedagogika, która upatruje przyczyn
zła dotykającego świata społecznego nie tylko w polityce, nadmiernej industrializacji,
niesprawiedliwości społecznej, katastrofach, epidemiach, lecz również w złej pedagogice i
złym wychowaniu.

Co zawiera w sobie pedagogika autorytarna?

Najważniejsze modele pedagogiczne

- wychowanie wolne od represji

- wychowanie wolne od kar
- wych. wolne od społecznych przymusów
- wych. wolne od autorytetów
- wych. rewolucyjne
- wych. prowadzące do zmiany społeczno-politycznej
- wych. prowadzące do zmiany kultury pedagogicznej i politycznej z totalitarnych na
demokratyczne

Wszystkie te modele tworzą jeden duży kierunek wychowania antyautorytarnego.

Uwaga: nie każdy wychowawca, który jest przeciwnikiem autorytarnego czy represyjnego
stylu wychowania jest od razu przedstawicielem pedagogiki antyautorytarnej.

Nurty pedagogiki autorytarnej:

1. Polityczny (Theodor Adorno)
2. Edukacyjny (Alexander Neill)

Kolejne nurty: pragmatyzm w ujęciu Johna Deweya i pedagogika niedyrektywna

(Carl Rogers)