MODYUL 1 Aralin 1-2

Metalinggwistik na Pagtalakay sa Wikang Filipino Kahulugan, Katangian, Teorya, Klasipikasyon at

Kasaysayan ng Wika I

Pangalan: Rechie Ann V. Bebedor Marka:

Seksyon: BSED MATH 2B Petsa:
Propesor: Hazel Kaye V. Longno

Panuto: Punan ng tamang salita ang bawat antas ng wika.

Balbal Kolokyal Lalawiganin Pambansa Pampanitikan

Tsongke- Puwede-pede Hinigugma (Bisaya)- Malaya Amis-kaawa-awa
Marijuana mahal
Chaka-pangit Kalian-kelan Luslus(Kapampangan) Buhay Mapagkandili-
-luwas mapag-alaga
Datung-pera Diyan-dyan Mapintas(Ilokano) Dangal Alibguho-salbahe
Maganda
Todas-patay Na saan-nasan Bilot(Batangueno)- tao Maitim ang dugo-
tuta salbahe
Olats-talo Paano-pano Igsura(Bisaya)-ulam Takdang aralin Paham-matalino
Dekwat-nanakaw Saakin-sakin Sinsilyo(Bicolano)- Umaga Katoto-kaibigan
barya
Syota-kasintahan Mayroon-meron Manog(kiniray-a)-ahas Simbahan Bugtong-nag-isa
Purita-mahirap Ganoon-ganun Amo(Aklanon)-unggoy Wika Pakikihamok-
pakikipaglaban
Bokal-kalbo Dalawa-dalwa Kalibutan (bisaya)- Bansa Siniphayo-inapi
mundo
Bebot-babae Kwarta-pera Maupay (bisaya)- Pagkain Makati ang dila-
maganda madaldal
 MODYUL 1 Aralin 3-4

KOMUNIKASYON

Paglinaw sa mga terminong Idyolek, Dayalek, Sosyolek, Jargon, Pidgin, Creole, Varayti at Varsasyon,
Heographikal, Sosyal at Akupasyunal

Pangalan: Rechie Ann V. Bebedor Marka:

Seksyon: BSED-MATHEMATICS 2B Petsa:
Propesor:Hazel Kaye V. Longno

Pagsasanay Blg. 1

Direksyon: Sagutin ang mga sumusunod na tanong batay sa mga binasang leksyon.

1. Bakit nagkakaroon ng varayti ang isang wika? Ipaliwanag

Ang pangunahing dahilan ng pagkakaroon ng barayti ng wika ay ang lokasyong heograpikal.

Dahil sa pagkakaiba ng tirahan ng mga tao, maaaring magkaroon din ng iba't ibang barayti ng wika. Ito
ay bunga ng pagkakaiba ng bawat tao. Ang isa pang maaaring dahilan ay ang kalakalan. Dahil dito,
nagkakaroon ng palitan ng kultura at wika. Ang pagkakaroon ng barayti ng wika ay maaari ring dahil sa
pagkatao na mayroon dito. Kabilang dito ang edukasyon at trabaho natin, at maging ang mga taong
nakakasalamuha natin. Ang pagkakaroon nito ay nagpapakita ng pagkamalikhain ng bawat tao at ang
pagkakaroon ng mayamang kultura.

2. Nakatutulong ba sa pagsulong ng pagkakaisa at pag – unlad ng wikang Filipino ang pagkakaroon ng

mga varayti ng wika? Ipaliwanag

Opo, nakakatulong ito dahil sa pagkakaroon ng parehong wika sa iisang lugar, nagkakaintindihan
ang mga tao kaya naman mas napapadali ang pagbibigayan ng mga ideya upang mas mapaunlad ang
kanilang lugar at ang kani-kanilang mga sarili .

3. Ano ang kaugnayan ng idyolek at diyalekto sa tinatawag na varayti at varyasyon ng wika? Ipaliwanag

Dayalek at Idyolek ang dalawa sa mga varayti o varyasyon ng wika na ginagamit natin sa araw-
araw na pakikipag komunikasyon.

4. Anu- ano ang dalawang malalaking uri ng varayti ng wika ayon kay Clifford? Ipaliwanag ang bawat isa.

Ang dalawang malalaking uri ng varayti ng wika ayon kay Clifford ay ang permanenteng wika at
pansamantalang wika. Ang permanenteng wika ay tumutukoy sa likas na gamit at linang sa sinumang
tagapagsalita o tagabasa. Dito nabibilang ang varayti ng wika na dayalek, idyolek, etnolek, at ekolek.
Ang pansamantalang wika naman ay tumutukoy sa nagbabago batay sa pagbabago ng sitwasyon. Dito
nabibilang ang sosyolek, register, pidgin, at creole.

5. Maituturing bang mali ang aksent ng mga taong may rehiyonal na aksent tulad ng bisaya, Ilokano,
Caviteño, atbp? Bakit? Ipaliwanag.

Hindi, sapagkat nakatatak na iyon sa kanilang kultura o paraan ng kanilang pagsasalita, hindi ito
masasabing mali dahil hindi naman ginagamit ang mga aksent na ito sa pangkahalatan.
B. Magbigay ng tiglilimang (5) halimbawa para sa mga sumusunod na varyasyon sa wikang Filipino.

Varyasyon sa Wika

1. Sosyolek -Sige ka, jujumbagin kita

2. Dayalek/dayalekto -pakiurong nga po ang plato (bulacan-hugasan)

3. Idyolek - tagalog- bakit?

4. Ekolek -palikuran (banyo o kubeta)

5. Register - Halliday - Holliday

Varyasyon sa Idyolek

1.“Hindi ka namin tatantanan” ni Mike Enriquez

2. “Ito ang iyong Igan” ni Arnold Clavio

3. “Hoy Gising!” ni Ted Failon

4. “Ang buhay ay weather weather lang” ni Kim Atienza

5. “I shall return” ni Douglas MacArthur

Varyasyon sa Register

1. Pari

2. Pulis

3. Piloto

4. Guro

5. Doktor

Ipaliwanag ang mga sumusunod:

1. Varayti- ang pagkakaroon nito ay bunga ng paniniwala ng mga linggwista na ang wika ay
heterogeneous o nagkakaiba-iba. Dala ito ng nagkakaibang pangkat ng tao na may iba’t ibang lugar na
tinitirahan, interes, gawain, pinag-aralan at iba pa.

2. Varyasyon - sa pagdaan ng panahon, nagiging ispesyalisado ang gawain at tungkulin ng tao at ito ay
nagreresulta ng pagkakaiba-iba ng kultura at wika na siyang nagiging panukat sa progreso ng tao.

3. Diyalekto - wikang subordineyt ng isang katulad ng wika. Ginagamit ito sa tiyak na lugar o rehiyon

4. Idyolek - ang wikang tipikal/ pangkaraniwang ginagamit ng isang tao; ang personal na wika ng isang
tao.

5. Register- anyo ng wika batay sa uri at paksa ng talakayan o larangang pinag-uusapan, sa mga
tagapakinig o kinakausap o kaya ay okasyon at sa iba pang mga salik o factor.
 MODYUL 1 Aralin 5-6

(KOMUNIKASYON SA AKADEMIKONG FILIPINO)

PAGTALAKAY SA DOMEYN AT REPERTWANG PANGWIKA; NGA LINGGWISTIK NA KAALAMAN AT

KASANAYAN

Pangalan:Rechie Ann V. Bebedor Marka:

Seksyon: BSED-MATHEMATICS 2B Petsa:
Propesor: Hazel Kaye V. Longno

Pagsasanay Blg. 1

Gawain I-A Panuto:

 Ipaliwanag kung paano nalilikha ang mga tunog ng isang wika.

Sagot; Maaring ang wika raw ng tao ay mula sa panggagaya sa mga tunog ng kalikasan at ang wika raw
ng tao ay nag ugat sa mga tunog na kanilang nilikha sa mga ritwal na ito na kalaunay nagpababago bago
at nilalapatan ng ibat-ibang kahulugan.

 Ang mga titik ba sa wikang Filipino ay palaging ponema? Pangatwiranan.

Sagot:Oo, dahil ang ponema ay isa sa mga yunit ng tunog na nagpapakita ng kaibahan ng isang salita
mula sa isang pang salita ng partikular na wika.

 Bakit mahalaga ang mga tunog na suprasegmental sa isang wika?

Sagot: Mahalaga ang ‘?” o tuldok na paiwa /’/ sapagkat nakapagpapaiba ito ng kahulugan ng salita kapag
inilagay sa huling pantig ng salitang nagtatapos sa patinig.

 Lagi bang nauuna ang panaguri sa paksa sa mga pahayag sa Filipino? Pangatwiranan ang sagot

Sagot: May dalawang ayos ang pangungusap ,ang karaniwan at di karaniwan. Kung ang panaguri ay
nauuna kaysa sa simuno ang pangungusap ay nasa karaniwang ayos.

 Patunayan kung bakit sinasabing maluwag ang mga pangungusap sa Filipino.

Sagot: Maluluwag ang pagsasama sama ng mga salita sa katutubong takbo ng pangungusap dahil sa
mga ibat ibang lenggwahe na mayroon ang mga filipino.
Gaawain I-B- Ipaliwanag Panuto: Sagutin ang mga tanong sa ibaba. Ipaliwanag ang mga sumusunod sa
loob ng 5-7 pangungusap.

1. Pagkakatulad at pagkakaiba ng mga salita sa iba‟t ibang wika sa Pilipinas.

Sagot: Ang pagkakatulad ay ang wikang pambansa na siyang pinakamalaganap na sinasalita ng mga
naninirahan sa katimugang luzon.Ito ay wikang nasyonal na batay sa taglog na may bukas na pinto sa
pagpasok ng lahat ng mga salita at pariralang maaaring manggaling sa mga kapatid. Habang ang
pagkakaiba naman ay ang pambansa nating salita ay pangunahing wika ng republika ng pilipinas na
sinasalita ng mga hilagang kapuluang.

2. Walang wikang umuunlad kung hindi ito naisusulat at nababasa. Walang wikang umuunlad kung ito
ay hindi sinanay na maglulan ng mga produkto ng kamalayan at iba‟t ibang kaisipan hango sa maraming
kultura.- Randy David.

Sagot: Isa sa makakatulong sa isang indibidwal ang pagbabasa ng mga wikang pilipino upang
makadagdag sa karunungan ng bawat batang pilipino hanggang sila ay lumaki at makakaintindi na ng
wasto.

Gawain II- A Tukuyin kung nasa anong gamit ng pangungusap.

1. Sunog! Sunog! - Padamdam

2. Kunin mo ang pulang pitaka. - Pautos

3. Bakit ka umiiyak? - Patanong

4. Maaari mo bang iguhit ang larawan? - Patanong

5. Ang Pilipinas ay mayaman sa likas na yaman. - Pasalaysay

6. Ay! Nabali ang sanga! - Padamdam

7. Bigyan mo siya ng maiinom. - Pautos

9. Puwede bang umupo sa iyong tabi? - Patanong

10. Umalis ka sa aking harapan - Pautos

Gawain II- B Panuto: Tukuyin kung nasa anong pangungusap na walang paksa.

1. Maligayang pagdating! - Formulasyong panlipunan

2. May magagandang bagay rito. - Pangungusap na existensyal

3. Noon pa. - Pamanahon

4. Ang galing mo! - Pangungusap na paghanga

5. Mayroon talagang ganyan. - Pangungusap na existensyal

Gawain II- C Ibigay ang katuturan ng mga sumusunod ayon sa pagkakaunawa.

 1. Ponoloji - ito ay tumutukoy sa pag-aaral ng makabuluhang tunog.

2.. fown - ito ang tawag sa mga tunog na lumalabas sa bibig at ilong sa pamamagitan ng hangin.

3. ponema - ang tawag sa pinakamaliit na makabuluhang tunog ng wika. Ang bawat wika ay may
kani-kaniyang tiyak na damio bilang ng mga makabuluhang tunog.

4. diptonggo - Ito ay tumutukoy sa pinagsamang tunog ng isang patinig (a,e,i,o,u) at isang

malapatinig (w,y) sa loob ng isang pantig.

5. pares minimal - ay isang salita na magkaiba ng kahulugan ngunit magkatulad sa bigkas maliban sa
isang ponema na magkatulad na magkatulad sa isang ponema na posisyon .

6. suprasegmental - ay tumutukoy sa ponema ng haba at tono ng tunog kapag binibigkas

7. morpoloji - ay ang pag-aaral ng istruktura ng mga salita at ang relasyon nito sa iba pang mga salita
ng wika.

8. morpema - ay ang pinakamaliit na yunit ng salita na nagtataglay ng kahulugan.

9. Leksikon - ay isang paraan ng pagbuo ng mga salita.

10. sintak - ay ang pag-aaral o pag-uugnay -ugnay ng mga salita para makabuo ng mga parirala,
sugnay at mga pangungusap.

Gawain II- D Palitan ng angkop na salita ang may salungguhit sa tulong ng pagbabagong
morpoponimiko.

1. Kukunin ng isang pahina ang libro. -Kukunan ng isang pahina ang libro.

2. Ipinagbilin ni Kim na sunurin natin siya. -Ipinagbilin ni Kim na sundin natin siya.

3. Sakayan natin ang kalabaw. -Sasakyan natin ang kalabaw.

4. Takipan mo ng tansan ang bote. -Takpan mo ng tansan ang bote.

5. Masarap ang kanyang niluto. -Masarap ang kanyang niluluto.

Gawain II- -E Ayusin ang mga sumusunod na pangungusap upang maging maayos ang diwa o
kaisipan nito.

1. Si Rina ay masipag at siya ay mapagkakatiwalaan pa - masipag at mapagkatiwalaan si Rina

2. Ang takbo ng kotse ay mabilis at iyon ay maganda. - mabilis ang takbo ng kotse at iyon ay
maganda

3. Nagpapalambot sa kutis ang nilikha ng kamatis. - nilikha ang kamatis na nagpapalambot ng kutis

4. Ang mga paa ng aso ang pilay. - pilay ang mga paa ng aso

5. Nagtungo si Maria sa palengke upang siya ay mamalengke. - mamalengke si Maria kaya siya ay
nagtungo sa palengke
Panuto: Basahin ang awit sa ibaba. Piliin ang mga pandiwa at tukuyin ang aspekto ng pandiwa sa
pamamagitan ng paglalagay nito sa tamang hanay na makikita sa ibaba. Pagkatapos, banghayin sa iba
pang aspekto ng pandiwa.

MUNTIK NA KITANG MINAHAL

Ni: Carol banawa

May sikreto akong sasabihin sa‟yo

Mayroong nangyari hindi ko alam
Ito‟y isang lihim itinatanong kay tagal
Muntik na kitang minahal. „
Di ko nakayang ipadama sa‟yo
Nararamdaman ng pusong ito
Hanggang ngayon ay naaalala pa
Muntik na kitang minahal

Ngayon ay aaminin ko na
Sana nga ay tayo ng dalawa
Bawat tanong mo‟y iniiwasan ko
Akala ang pag-ibig mo‟y di totoo. „

Di ko alam kung anong nangyari

Damdamin ko sa‟yo‟y di ko nasabi
Hanggang ang puso mo‟y nagbago
Sa paghihintay kaytagal.
Saka ko lang naisip, muntik na kitang minahal „
Di ko noon nakaya

Ipaalam sa‟yo
Ang nararamdaman ng pusong ito
At hanggang ngayo‟y naaalala pa
Muntik na kitang minahal

KONTEMPLATIVO IMPERPEKTIVO PERPEKTIVO

1. Sasabihin sinasabi sinabi
2.ipapadama Ipinapadama Ipinadama
2. magbabago Nagbabago Nagbago
4. Aaminin Inaamin Inamin
5. Iniiwasan Iiwasan Naiwasan
6. magsasabi Nagsasabi Nasabi
7. Naalala Inaalala Inalala
8. Itatanong Itinatanong Itinanong
9. Mararamdaman Nararamdaman Naramdaman
10. Maghihintay Naghihintay Naghintay
Panuto: Tukuyin ang uri ng pokus ng pandiwa sa mga sumusunod na pangungusap.

___kumuha__________1. Kumuha ng bagong katulong ang nanay.

_____dinala________2. Dinala ni Rosa sa likod ng bahay ang mga basura.

____sinalo_________3. Sinalo ko ang bola.

_humiling____________4. Humiling ng litson ang may sakit.

___nagsalita__________5. Nagsalita ang Pangulo sa publiko

 Modyul 1 Aralin 7

Komunikasyon sa Akademikong Filipino

Pangalan:Rechie Ann V. Bebedor Marka:

Seksyon: BSED-MATHEMATICS 2B Petsa:
Propesor: Hazel Kaye V. Longno

Gawain –I
Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong.

1. Ano ang Pagsulat? Paano ito naiiba sa pagsasalita?

----- Ang pagsulat ay paraan natin upang mas maging maintindihan ang ating mga sasabihin. Ito rin ay uri
ng komunikasyon (written) dahil sa pwede rin itong magpadala ng mensahe sa ating kausap. Ang
pagsulat ay nakasanayan na nating gawin sa pag-aaral at isa sa pundasyon sa ating pagkatuto, pagkatao
at pamumuhay. Isa sa mga dahilan kung bakit nagagawa ng ating balikan ang nakaraan dahil sa pagsulat.
Naidudukomento natin ang mga kaganapan noong unang panahon. Kung paano ni Lapu-lapu pinatay si
Magellan at marami pang iba. Naiiba ang pagsulat sa pagsasalita dahil ang pagsasalita ay binibigkas ang
mga wika habang ang pagsulat naman ay inilalagay ang salita sa papel. Bibig ang gamit sa pagsasalita
habang kamay naman sa pagsulat.

2. Alin sa mga proseso ng pagsulat ang higit mong pag-uukulan ng pansin? Bakit?
----- Ang bago sumalat. Kapag ako ay gumagawa ng isang sulatin Lalo na't sanaysay, mas pinagtutuunan
ko ng pansin ang pagpaplano ng mga dapat isulat. Nangangalap muna ako impormasyon na kailangan,
mga salita na dapat gamitin at kinukonstrak ko muna ito sa aking isipan. Mas dito nabubuhos ang aking
atensyun sa paglikha ng isang sulatin.

3. Alin sa mga uri ng pagsulat ang kaya mong sulatin?Bakit?

----- Ang pagsasalaysay na uri ng pagsulat. Ito ay masasabi ko nakaya kong likhain dahil parang sa
nagkukwento ka lamang. Ang mga konsepto na dapat gamitin ay basi sa buhay o karanasan ng isang tao
na maaaring totoo o kathang-isip lamang. Kung baga sa madaling salita ito ay may malayang konsepto sa
pagsulat dahil kahit hindi totoo konsepto ay pweding gamitin.

Gawain II
Panuto:Sagutin ang mga tanong sa ibaba:
1. Paano mo mailallarawan ang iyong sarili bilang

a) anak
----- Ako ay isang mapagmahal na anak sa kanyang magulang, marunong maawa, hindi gaanong masipag
ngunit marunong humarap sa responsibilidad, at matulungin.
b) kapatid
----- Ako ay isang mapagmahal na kapatid kahit na subra ang agwat ng aming edad hindi man nagtagal
ang aming pagsasama dahil maaga syang nagkapamilya ngunit sa tuwing ako ay kailangan niya ay andon
ako pra dumamay.

c) kaibigan
----- Ako bilang Isang kaibigan, marunong po akong tumanaw ng utang na loob at isang matulungin sa
kapwa. Ako rin po ay taga adbays ng aking mga kaibigan kapag sila ay may problema. Mas gusto kung
kahit maliit lang ang kaibigan ko pero puro mga tunay.
d) estudyante
----- Ako bilang isang estudyanti, ako ay masipag mag-aral, di gaanung katalinuhan pero ginagawa ang
lahat para makapagtapos, mabilis matuto, marunong rumespito at may pangarap sa buhay.
e) Filipino
----- Ako bilang isang Filipino, ako ay mapagmahal sa aking bayan at kapwa, may paninindigan,
matulungin at tapat sa aking pinagmulan.
 Modyul 1 Aralin 8

Komunikasyon sa Akademikong Filipino

KOMUNIKASYONG VERBAL AT DI- VERBAL

Pangalan: Rechie Ann V. Bebedor Marka:

Seksyon: BSED MATHEMATICS 2B Petsa:
Propesor: Hazel Kaye V. Longno
PAGSASANAY 1

A. Panuto:Sagutin. Sampung puntos bawat bilang.

1) Ibigay ang dalawang uri ng komunikasyon.Ipaliwanag ang pagkakaiba ng dalawa.

Ang dalawang uri ng komunikasyon ay berbal at di-berbal na komunikasyon. Ang berbal na

komunikasyon ay tumutukoy sa pagpaparating ng ideya o mensahe gamit ang salitang nagririprisinta sa
mga kaisipan. At ang di berbal na komunikasyon naman ay pagpapalitan ng mensahe o
pakikipagtalastasan na ang daluyan o channel ay hindi lahat lamang ng sinasalitang tunog kundi kasama
ang kilos ng katawan at ang tinig na iniaangkop sa mensahe.

2) Sa ngayon ba ay natutupad ang layunin ng komunikasyon na makapagkalat ng tamang impormasyon

at mga kapakipakinabang na kaalaman.

Oo, dahil bawat tao ay makakapag komunikasyon kayo kahit nasa malayong lugar kayo ay
nagkakaintindihan ang bawat indibidwal.

3) Bumanggit ng mga makabagong kagamitan sa pakikipag komunikasyon sa kasalukuyan.

Ang mga kagamitan sa pakikipag komunikasyon ngayon ay ang mga cellphone, laptop, tablet ,
ipad atbp. Mahalaga ito dahil nakakausap nila ang mga mahal nila o nasa malayong lugar sa
pamamagitan ng pag uusap sa videocall.

4) Ano ang kahalagahan ng komunikasyong berbal at di- berbal sa pang araw-araw na buhay natin.

Ang kahalagahan ng komunikasyong berbal ay gumagamit ng wika para maglipat ng

impormasyon, isip, opinyon, at saloobin. Habang ang di-berbal na komunikasyon ay ang ating mga
aksyon o galaw ng katawan senyales ay kasangkapan upang maibatid ang mensahe. Itong dalawang
komunikasyon ay parehong mahalaga.

B. Magbigay ng mga halimbawa para sa bawat uri ng komunikasyon.

 Intrapersonal

A. Pagsusulat ng panitikan

B. Pagguhit

C. Pagpipinta

D. Pag-uukit

 Interpersonal
A. Simpleng pakikipag usap sa karaniwang tao (komunikasyon ng dalawang tao)

B. Panayam

C. Komunikasyon ng munting grupo

D. Nagpapalitan ng kuro-kuro (brainstorming)

C. Di - Verbal na Komunikasyon

Pagutnuto: Tukuyin ang mga mensaheng ipinararating ng mga di-verbal na komunikasyon.

_______Galit_________1. nandidilat na mga mata

______Tahimik_______2. nanunuyo ang mga labi

_______Bingi________3. malaking tainga

______Magkatulad____4. halos magkadikit ang kulay

____Pumapag-ibig____5. namumula ang mga pisngi

_Mainit ang ulo______6. pakendeng-kendeng lumakad

_____Mainaaamoy____7. lumalaki ang butas ng ilong

_______Mahiyain_____8. manipis ang mga labi

________Gutom_____9. tumirik ang mga mata

______Pangyayaya___10. Kindat
 Modyul 1 Lesson 9-10

Komunikasyon sa Akademikong Filipino

Gamit ng Wika Bilang Koda ng Komunikasyon

Pangalan: Rechie Ann V. Bebedor Marka:

Seksyon: Bsed mathematics 2B Petsa:
Propesor: Hazel Kaye V. Longno
PAGSASANAY

I- A Panuto : Sagutin ang tanong na, “Bakit mahalaga ang komunikasyon sa isang indibidwal?” Gawing
patalata ang sagot.

B- Tukuyin kung anong modelo ng SPEAKING ang sumisimbolo sa bawat salita.

1. Nanay-ina - Participants

2. nobela-teleserye - Genre

3. liham-sulat - Instrumentalities

4. guro-nagtuturo - Participants

5. palengke- pamilihan - Setting and scene

6. ospital- pagamutan - Setting and scene

7. tatay-ama - Participants

8. tahanan - Setting and scene

9. paaralan--eskwelahan - Setting and scene

10. panayam-pakikipag-ugnay - Act

Panuto: Alamin kung saan kabilang sa modelong SPEAKING ang nakasalungguhit na salita o mga salita.
Isulat sa patlang pagkatapos ng pangungusap ang sagot

1. Nagluto si nanay ng hapunan - Participants

2. Pinagbaabwalan ang paglabas ng mga menor de edad - Norms

3. Magbasa kayong mabuti bago sumagot - Instrumentalities

4. Ang mamasyal sa Baguio ang pinanabikan kong puntahan - Setting and scene

5. Nakakatakot ang magpunta sa mga mataong lugar - Setting and scene

6. Si Tracy ay nangangarap na maging doctor. - Participants

7. Dumating na sina Earl at Shawn sa bahay para maglaro. - Participants

8. Napakahigpit ng mga bantay sa Checkpoint. - Setting and scene

9. Si Sonny ay sumulat ng isang kahanga - hangang sanaysay. - Keys

10. Mangiyak - ngiyak siya habang nagkukwento.- Instrumentalities

Panuto: Ipaliwanag

1. Bakit nagsasalita ang isang tao?

Ans: Dahil meron tayung kakahayang magsalita simula ng pagsilang ng bawat indibidwal natutu tayu
magsalita mula sa ating mga magulang hanggang sa makapag aral na din tayu ay mas natutu tayu
magsalita ng mahusay.

2. Maaari bang mahulaan ng isang simpleng modelo ang katotohanan?

Sagot: OO,dahil ang indibidwal ay maaari malaman ang katotohanan na nangyayari . Kaya kahit
simpleng modelo ay maaari nya itong malaman o mahulaan dahil ito ay ang kanyang pagaari.

Pangangatwiran

1. Dapat bang manghimasok ang magulang sa anak kung pag-ibig ang pag-uusapan?

Sagot: Para sa akin may karapatan sila manghimasok sa buhay ng kanilang anak una ay upang
magabayan sila at mapabuti ang kanilang kalagayan at hindi sila maligaw ng landas pero ang
panghihimasok ng magulang sa buhay ng kanilang anak ay may limitasyon hindi sa lahat ng bagay
magulang ang mag-dedesisyon para sa anak nila kailangan din namin o nilang tumayo sa sarili nilang paa
at kung pwede suportahan na lang nila ang kanilang anak sa mga bagay na gusto nila ngunit kapag ito’y
mali dapat nilang sabihin ito at ipaliwanag ng maayos upang maintindihan ng kanilang anak.

2. Naniniwala ka ban a kung may pag-ibig na wagas at dakila, mayroon ding pag-ibig na sakim at walang
awa? Patunayan

Sagot: Oo, dahil sa bawat relasyon ay walang perpekto ang indibidwal ay may kanya kanyang
destinasyon sa buhay, maari ang ibang buhay pag ibig ay maganda o wagas o dakila sa pagmamahal sa
isa’t isa. Maari din ang ibang buhay pag ibig ay sakim o walang awa, katulad na lamang sa mga magka
relasyon na palaging nag aaway dahil hindi magkakaintindihan.

Panuto B. Piliin ang titik ng angkop na kahulugan ng sumusunod na mga hanay.

Hanay A Hanay B

D 1. Ang ngiti ng ina ay patak ng ulan a. Hindi marunong ngumiti

Kung tag-araw b. Kawalan ng pag-asa

C 2. Ang bata kong puso ay tigang na c. Kulang sa pagmamahal

Lupang uhaw sa pagmamahal d. Hindi matalos ang tunay na

damdamin

E 3. Nasa kalamigan ng lupa ang e. Tanggap na ang kamatayan

Kaluwalhatian ko sa pagdurugtong f. madalang ngumiti

sa buhay ni Ama.
Panuto: Piliin at isulat ang titik ng kasingkahulugan ng mga sumusunod na pahayag.

a. Lumalawak ang kaalaman ng dahil sa pagbabasa‟t pagsusulat

b. Hindi umuunlad ang buhay ng taong tamad.
c. Ang buhay ay parang gulong, minsa‟y nasa ibabaw, minsa‟y nasa ilalim.
d. Mainit sa mata ang mga taglay na kayamanan ng tao.
e. Ang gamit ng tao ay depende sa kanyang katayuan sa buhay.

B 1. Talagang ganito sa lapad ng lupa, ay hali-halili lamang ang

A 2. Sa tao ang bato,aklat ang kagaya, ang talim ng isip, tabak ang kapara
C 3. Batong nasa gilid, bahay ang talaba, sadlakan ng dumi at nilulumot pa.
D 4. Batong palamuti na singsing sa kamay, madalas uriin ayon sa may taglay.
E 5. At saka ang bato‟y waring may samyo raw, kahit mo itago ay naaanuyan.
Panuto: Hanapin at bilugan ang kasingkahulugan ng mga salitang may salungguhit sa

loob ng panaklong.

1. Nawalan ng pasok dahil sa sigwa,(Kidlat, bagyo, kulog)

2. Nalipos ang mga dahon ng bulaklak( nasira, nalanta, lumago)

3. Humupa na ang bagyo kagabi,(tumigil, dumating, tumindi).

4. Nagiging mabilis ang pag ikot ng lamo, (orasan, sasakyan, kalesa).

5. Ang lunday ay ginamit sa pagtakas ng mga tulisan, (Bangka, kalesa, eroplano)

Tukuyin ang kapangyarihan ng salita batay sa kasiningan nito sa akda. Bilugan ang

titik ng tamang sagot.

1. Huwag mong ilagay ang batas sa iyong mga kamay.

a. maghigante b. magpahintulot c. magpataw ng parusa d. magpayo

2. Pahilig na ang sikat ng araw subalit mainit pa rin ang singaw ng pader

a. papalubog b. lilitaw c. nagtatago d. puputok

3.Ang hindi magmahal sa kanyang salita mahigit sa hayop at malansang isda.

a. pagmamalasakit b. paglayo c. paggamit d. pagtakwil

4. Pag-ibig sa tinubuang wika

a. pananatili b. pagmamahal c. paniniwala d. pagbibigay

5. Ibon mang may laying lumipad

a. nakakulong b. Malaya c. mapigil d. mapagmataas

Piliin sa kahon ang pares-minimal na ilalagay sa patlang upang mabuo ang

pangungusap.

Dali-tali - Pumunta ka dito dali at lagyan mo ng tali ang sitaw

Taga-daga - ang mga taga Antipolo ay maraming alagang daga sa kanilang bahay.

Sabat- sapat - bilang sabat sa usapan si karen dahil hindi daw sapat ang kanyang pera

Bagay- lagay - maraming binili na mga bagay si Ana kaya ang kanyang mga anak ang nag lagay ng mga
pinamili niya sa lamesa

Pantay- bantay - ang mga puno ay pantay at maraming bunga kaya maraming bantay na tao.

Gulay-kulay - ang mga magsasaka ay maraming tanim na gulay at ito ay kulay berde.

Kilalanin ang salitang may diptonggo at klaster

1. Ang tulay ay dinadaanan ng mga tao - Tulay

2. Ang kwento na galing sa bibliya ay magandang basahin. - Kwento, bibliya, magandang

3. Si doctor Manny ay eksperto sa panggagamot sa kanser. - eksperto, panggagamot

4. Malakas ang daloy ng tubig sa ilog - daloy

5. Nawalan ng klase ang mga mag-aaral dahil sa malakas na bagyo. - klase

6. Ang mga kwarto ay sa aming paaralan ay madilim - kwarto, aming

7. Ang mga kahoy ay ginamit sa pagluluto. - kahoy

8. Labing anim na letra ang katinig - Labing

9. Ang buhay ng pulubi ay mahirap. - buhay

10. Aray! Ang sabi ng batang nasugatan, - Aray!, Batang

Isulat ang katumbas na baybay sa Filipino ng mga sumusunod na salitang hiram

1. Cajon - Kahon

2. Municipio - munisipyo
3. local - lokal

4.centro - sentro

5. driver - driber

6. leader - lider

7. engcuentro - engkwentro

8.delicado - delikado

9. Calle - kayle

10 vapor - Bapor

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang teksto. Sagutin ang mga katanungan sa

ibaba kaugnay nito. Bilugan ang titk ng wastong sagot.

Salapi, ito‟y likhang-taong instrument sa pagbili. Sa tao, sa bansa at sa daigdig, ito‟y

mahalaga at saligan ng lakas at karamihan sa maraming bagay.

Dahil sa salapi, kumikilos ang daigdig. Ang walang buhay na katawan ng mga

napagagalaw at pati ang lupalop ay nararating. Anupa‟t ang salapi ay lubhang

makapangyarihan. Ito‟y waring dinidiyos ng tao at ng daigdig sa larangan ng material.

Ngunit kung gaano kabuti ang salapi ilang tao ang nasasawi araw-araw. Ilang trono at

korona na nag bumagsak at nawasak dahil sa salapi.

Ang impluwensya ng salapi ay laganap sa lahat ng dako. May mga mayaman at

mahirap na nagtakwil ng kanilang prinsipyo dahil sa salapi. Sila‟y nasilaw at nabuhay

sa kinang ng ginto. Hindi lamang iyan. Hindi rin maitatatwa na ang taong masalapi‟y

Diyos at prinsipyo o paninindigan ay sekundaryo lamang. Ang mabuti‟y masalapi ka

na‟y malinis pa ang iyong puso‟t kaloobansa mata ng Diyos at ng tao.

1. ang uri ng tekstong iyong binasa ay

a. informative b. narrative c. ekspositori d. argumentative

2. Ang salitang trono sa ikatlong talata ay isang halimbawa ng

a. pare-minimal b. klaster c. diptonggo d. hiram na salita

3. Ano ang nais iparating ng tekstong binasa?

a. nakasisilaw na salapi b. ang Salapi ay likhang tao

c. mag ipon ng maraming salapi d. Ang mabuti‟y may salapi

4. ang salitang bulwagan na matatagpuan sa unang talata ay.

a. malaking sala b. kusina c. hagdanan d. silid-tulugan

Panuto: KOMPOSISYON Sumulat ng sariling talambuhay, Bigyan ng pansin ang mga

bantas na ginamit at mga pamantayan nito.

Ang Aking Talambuhay

Ako si Rechie Ann Villasis Bebedor, isinilang ako sa bayan nang Barotac Viejo, Iloilo noong ika-18
ng Hunyo, dalawang libu’t isa. Ang aking mga magulang ay sina Jose Ren Bebedor, isang magsasaka at
Chinnie Bebedor, isang may bahay. May isa akong kapatid na si Romie Bebedor. Ako ang bunso sa
aming dalawa. Ang tawag nang pamilya ko sa akin ay’ che-che’, sa mga kaibigan ko namn ay ‘rich’ sunod
sa aking unang pangalan. Isa lamang akong simpleng estudyante na may munting pangarap. Yun ay ang
makapagtapos ng pag-aaral.

Nag aral ako nang elementarya sa pampublikong paaralan ng San Lucas Elementary School.
Nakapagtapos ako sa elementarya bilang isang 1st Honorable mention. Ang nakuha kong mataas na
marka ay syang naging daan upang mapabilang ako sa mataas na seksyon sa Barotac Viejo National
Highschool, bilang isang studyante ng Science technology and Engineering class. Nakapagtapos ako nang
ika sampung baitang bilang isang with honors. Sa di inaasahan napabilang ako sa naabutan nang K to 12
curriculum na nilunsad nang DepEd. Minabuti kung kuhanin ang strand na HUMSS o Humnities and
Social Sciences dahil dito napa bilang ang pagiging guro. Naka pagtapos din ako na nangunguna sa aming
klasi. Napag desisyunan ko na mag aral nang aking kolehiyo sa Northern Polytechnic State College sa
Barotac Viejo dahil sa Covid na naganap noong Desyembre hanggang kasalukuyan. Kumuha ako nang
Bachelor in Secondary Education Major in Mathematics kahit na hindi naman talaga ako magaling sa
matematika dahil gusto kung subukin ang aking kakayahan. Ngayon nasa ika dalawang taon na ako na
nag- aaral sa kolehiyo na may pamamaraan nang blended learning. Kaya mas lalo akong na hihirapan sa
pag intindi sa klase ngunit ginagawa ko ang aking makakaya upang matugonan nang maayus at maka
pasa sa tamang oras ang aking mga proyekto at modyuls.

Ganito man ang nangyari nais kong makapagtapos ng pag-aaral.Hindi lamang para sa akin kundi
maging sa aking mga magulang. Magkaroon ng magandang kinabukasan. Lahat ng ito ay pangarap ng
bawat isa, ang makaahon sa kahirapan. Masuwerte ako sa mga taong nakapaligid sa akin, lalo na sa
aking mga magulang. Masasabi kong maganda at makulay ang mundong aking ginagalawan dahil sa
nandyan ang aking mga magulang na handang dumamay at sumuporta sa lahat ng bagay na lubos kong
pinagpapasalamat.
Pangalan: Rechie Ann V. Bebedor Marka:
Seksyon: Bsed mathematics 2B Petsa:
Propesor: Hazel Kaye V. Longno

( Maaring pilasin kung ipapasa sa guro)

Gawain:

I.

1. Maglista ng patalastas sa telebisyon tungkol sa sabong panlaba.

Todo-puti na kagulat-gulat! “oh gulat ka no!”- Tide

2. Isulat ang mga sanhi kung bakit nahikayat kang bumili ng produktong ini-endorso.

Nahihikayat ako dahil bagay ito sa aking pamilya nakakaputi, nakakaalis ng mantsa sa abut kayang
halaga.

3. Basahin ang patalastas ng isang piling miyembro at ang kasapi ay maglilista kung anong uri ng

tagapakinig ang kaklase. ISulat ang buong pangalan at klasipikasyon nito habang nakikinig.

II.

Naranasan mo na ba na mautusang maghatid ng isang mahalagang dokumento sa isang lugar

o kaya‟y nahilingang bantayan ang isang mahalagang dokumento? Sa sitwasyonng ibinigay,

pareho bang nasususnod nang maayos ang tagubilin sa iyo? Nauunawaan mo ba ang

kanilang sinabi?

Sagot: Hindi ko pa talaga naranasan na mautusan na mag hatid ng isang mahalagang dokumento o
mabantayan ang isang mahalagang dokumento ngunit sapalagay ko kung nautusan ako ay masususnod
ko nang maayos ang tagubilin sa akin at mauunawaan ko ang kanilang mga sinabi.

III.

Panuto: Ipaliwanag ang sumusunod na konsepto kaugnay sa kasanayan sa pagsasalita.

1. ”Kalahati sa mundo ay binubuo ng mga taong may gustong sabihin subalit di tio maipahayag;

ang natitrang kalahati ay yaong walang masabi subalit patuloy sa pagsasalita.

Sagot: Nangangahulugang may mga taong gusto may ipahayag ngunit nahihiya o walang lakas ng loob na
sasabihin sa iyo. Subalit meron ding taong walang ambag o alam saiyong buhay ngunit maraming
sinasabi na hindi magaganda sa inyo.

2. Ang pagkilos/ pagkumpas ay repleksyon ng indibidwal na personalidad ng bawat ispiker.

Sagot: Ito ay ang mabisnag komunikasyon ay nakasalalay nang malaki sa mga partisipant nito. Kung
gayon malaki ang impluwensiya ng mabisang pagsasalita sa epektibong proseso ng komunikasyon.

3. Ang makatotohanang pagahahnda ng talumpati ay nangangahulugang pagkuha ng anuman

mula sa iyong sarili.

Sagot: Ito ay nakadependi sa paksa nang isang talumpati subalit kun ito’y naka relayt sa aking karanasan
maaari kun ibahaga ang sarili ko bilang halimbawa upang mas mapagtibay ang aking sinasabi ukol sa
nasabing topiko.

IV. Magtagisan sa Pagbigkas

Isadula obigkasin ang pahayag na “Balot, Penoy, bili na kayo ng itlog na ballot, sapagkat itong balot

ay taong laging nanlalambot” sa iba‟t ibang sitwasyon (Drama, Komedya, Aksyon, Sayawit,

Nakatatakot atbp.
Pangalan: Rechie Ann V. Bebedor Marka:
Seksyon: Bsed mathematics 2B Petsa:
Propesor: Hazel Kaye V. Longno

PAGSASANAY

Gawain –I

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na tanong.

1. Ano ang Pagsulat? Paano ito naiiba sa pagsasalita?

Ang pagsulat ay isang anyo ng komunikasyon kung saan ang kaalaman o mga ediya ng tao ay isinasalin sa
pamamagitan ng mga titik at simbolo. Ito ay nagbibigay-daan para maihayag ng mga tao ang kanilang
mga saloobin sa pamamagitan ng tekstuwal na pamamaraan. Ang pagkakaiba ng pagsulat sa pagsasalita
ay ang pagsulat ay pagsasalin sa papel o sa anumang kasangkapang maaaring magamit na
mapagsasalinan ng mga nabuong salita, simbolo at ilustrasyon ng isang tao o mga tao sa layuning
maipahayag ang nasa kanyang kaisipan. Ang pagsasalita naman ay pagbibigay, pagbabahagi ng kaisipan,
mensahe sa pamamagitan ng berbal naparaan na ginagamit ang wika na may wastong tunog, tamang
gramatika, uoang malinawna maipaliwanag ang damdamin at kaisipan.

2. Alin sa mga proseso ng pagsulat ang higit mong pag-uukulan ng pansin? Bakit?

Pagsulat ng Burador. Ang burador ay ang tinatawag nating draft. Sa bahaging ito, nais mo lamang isulat
sa lahat ng nasa iyong isipan ng walang pakialam sa mga pagkakamali. Nakatutulong ito para ang mga
ideyang nasa iyong isipan ay lumabas. Paglalahad din ito ng mga saloobin at personal na opinyon na mas
lalong magpapaganda sa iyong gawa.

3. Alin sa mga uri ng pagsulat ang kaya mong sulatin?Bakit?

Ito ay isang uri ng pagsulat na kaya kung sulatin ay ang malikhain, dahil dito nabibilang ang pagsulat ng
tula, nobela, o maikling katha. Ito ang napili ko dahil nagfofocus ito sa ating mga imahinasyon o
maaaring fiksyonal at di-fiksyonal.

Gawain II

Panuto:Sagutin ang mga tanong sa ibaba:

1. Paano mo mailallarawan ang iyong sarili bilang

a) anak - mailalarawan ko ang aking sarili bilang isang anak na masipag, mabait, at matulungin sa kahit
kanino man.
b) kapatid - mailalarawan ko ang aking sarili bilang kapatid na mapagmahal, maunawain at laging
sumusuporta sa aking kapatid.

c) kaibigan - mailalarawan ko ang aking sarili bilang Isang kaibigang tunay na nag mamahal sa aking mga
kaibigan.

d) estudyante- mailalarawan ko ang aking sarili bilang isang mabuting estudyante na gagawin ang lahat
ng aking mga gawain upang maka pag tapos ng pag aaral.

e) Filipino- mailalarawan ko ang aking sarili bilang isang Filipino na mapag Mahal sa aking bansa.

Pangalan: Rechie Ann V. Bebedor Marka:

Seksyon: Bsed mathematics 2B Petsa:
Propesor: Hazel Kaye V. Longno

PAGSASANAY
Gawain I
Panuto:
Ipagpalagay na ikaw ay isang bagong gradweyt batay sa kursong iyong nagustuhan.
Gumawa ng isang resume Huwag kaligtaang lagyan ito ng cover letter.
Ika-15 Marso 2025
Gng. Wellet Del Castillo
Punong-Guro
Barotac Viejo National High School
Poblacion, Barotac Viejo, Iloilo
Sa Kinauukulan,

Magandang araw po. Ako po si Rechie Ann Bebedor nagnanais pong mag-apply bilang isang
guro sa asignaturang Matimatiko. Ako po ay 24 taong gulang, dalaga at nakapagtapos ng
Bachelor of Secondary Education major in Mathematics sa Northern Institute Polytechnic
State College sa Barotac Viejo noong 2024 bilang isang Cum Laude. Ako po ay isang mag
aaral din nang BVNHS noon at nais ko pong bumalik sa aking pinaggalingang paaralan
upang mag bahagi nang kaalaman. Sa pagdaragdag, ako po’y masipag, maunawain, at
mahabagin: naniniwala po akong tinataglay ko ang mga katangiang kailangan ng isang guro
upang maging mas mainam ang pagkatuto ng mga estudyante. Ginagalang at nirerespeto ko
rin ang adhikain ng paaralang makapagbigay ng magandang eduksayon sapagkat ito rin po
ang humubog sa akin noon. Unang kuha ko palang sa Licensure Examination for teachers
nakapasa agad ako kung kaya’t sinisigurado ko pong sapat ang aking kaalaman upang
magturo.
Kalakip po ng liham na ito ang aking resume upang makatulong sa inyong desisyong
paunlakan ang aking pagnanais na makakuha ng iskedyul sa personal na panayam. Ako
po’y libre’t handang tumugon sa inyong tanggapan sa anumang oras niyo naisin. Maraming
salamat po.

Lubos na gumagalang,
Rechie Ann Bebedor
Rechie Ann Bebedor
Brgy. San Lucas Barotac Viejo, Iloilo
09702259310
rechieannbebedor@gmail.com

Layunin
Posisyon sa pagtuturo sa Metimatika para sa inisyal na karanasan sa pagtatrabaho

Personal Na Impormasyon
Edad 24
Kapanganakan Hunyo 18, 2001
Lugar ng kapanganakan Brgy. San Lucas, Barotac Viejo, Iloilo
Kasarian Babae
Pagkamamamayan Filipino
Relihiyon Roman Catholic

Edukasyon
San Lucas Elementary School “First Honorable Mention” (2008-2014)
Baratac Viejo National High School “With Honors” (2014-2018)
Baratac Viejo Senior High School “With High Honors” (2018-2020)
Northern Institute Polytechnic State College “Cum Laude” (2020-2024)

Karanasan
Student Teacher
Barotac Viejo National Highschool (2023)
Lecturer/Facilitator (2024)
4th Barotac Viejo math festival
Mga Kasanayan
 Nakagagawa ng sariling instruksiyonal na material (tradisyunal o makabago)
 Nakagagamit ng Microsoft Word, Excel, PowerPoint, at Photoshop
 Maalam sa teknolohiya ng Internet
 Natatapos ang mga gawain sa takdang panahon
 Nakakapag formulate nang sariling formula

Sangunian ng Karakter
Roselyn Causing
Kasamang student teacher sa Matimatika
09309844709
Brgy. Puerto Princesa, Barotac Viejo, Iloilo