TEMAT 1

1.Gdzie żyją ryby?

- żyją we wszytskich typach środowisk wodnych - wody słodkie i słone

- nieliczne gatunki żyją w skrzynie trudnym warunkach - mrocznych głębinach mórz i oceanów

- zamieszkują wszytskie części zbiorników wodnych - w rzekach i strumieniach występują w

biegu górnym, środkowym, dolnym - żyją we wszystkich strefach jezior, mórz i oceanów
(największe bogactwo ryb obserwuje się w strefie przybrzeżnej i strefie otwartej toni wodnej)

2.Ryby:

a) zwierzęta są zmiennocieplnymi.Oznacza to, że temperatura ich ciała zmienia się w zależności

od temperatury środowiska.

b) ustniczek - mieszkaniec rafy koralowej, dobrze czuje się w temperaturze 22-26 stopni
celcjusza. dorsz- mieszkaniec północnej części północnej części Oceanu Atlantyckiego, dobrze
czuje się w temperaturze 2-7 stopni celcjusza.

3.Wędrówki ryb

- Niektóre ryby, aby odbyć tarło podejmują długie wędrówki, często między zbiornikami wód
słonych i słodkich. Do takich należą:

a) łososie - podczas wędrówki na tarło muszą pokonać wiele przeszkód w tym wodospady

b) węgorze - w drodze na tarło przemierzają również krótkie odcinki lądu między zbiornikami
wodnymi

4. Rozmnażanie się, rozwój ryb

a) tarło - pochodzenie tej nazwy pochodzi od zachowanie samic i samców ryb,które podczas
składania ikry ocierają się o siebie

b) zapłodnienie zewnętrzne - połączenie komórki jajowej z plemnikiem poza organizmem samicy

- występuje u większośći zwierząt żyjacych w wodzie (m.in. ryby)

- Ryby rozmnażają się w wodzie, okres rozmnażania u ryb nazywamy tarłem. Czas i długość
występowania są charakterystyczne dla jego gatunku

- tarło (przykłady) : okoń odbywa je wiosną, sum latem, a pstrąg w okresie jessienno zimowym.

- Większość ryb to zwierzęta jajorodne, czyli takie których samica/samice składają jaja. Jaja ryb
nazywamy ikrą. Samice najczęściej składają je na dnie zbiornika - jaja mogą być przyklejone do
roślin zanurzonych w wodzie lub swobodnie się w niej unosić. Niektóre ryby opiekują się
potomstwem. Im mniejsza liczba potomstwa tym opieka jest bardziej troskliwa.
5. Jak oddychają ryby?

Oddychanie - za pomocą skrzeli. Skrzela są one omywane przez wodę, która dostarcza tlen, a
zabiera dwutlenek węgla.Następnie woda wpływa na zewnątrz szczelinami, które są ukryte pod
pokrywami skrzelowymi.

6.Budowa, przystosowania ryb do życia w wodzie

- większość ryb ma wydłużone ciało o owalnym kształcie - pokrywa je skóra, w której znajdują
się gęsto rozmieszczone łuski. Dzięki grubej warstwie śluzu jest ona gładka i śliska.

- ryby pływają dzięki falistym ruchom tułowia oraz ogona, który stanowi główne zródło ich
napędu. Występowanie płetw : PŁETWY PARZYSTE I NIEPARZYSTE

PARZYSTE PŁETWY : piersiowe, brzuszne

NIEPARZYSTE PŁETWY: grzebiowe, ogonowe, odbytowe

- Budowa:

a) łuski (tworzą twardy i sztywny pancerz- chrni przed uszkodzeniami dla ciała)

b) płetwa odbytowa (pomaga utrzymać równowagę)

c) płetwa ogonowa (wspomaga pracę ogona)

d) płetwy piersiowe i brzuszne (odpowiadają za utrzymywanie równowagi - sterowanie ciałem)

e)linia boczna (dostarcza informacje o kierunku i szybkości ruchów wody)

f) płetwa grzbietowa (służy do utrzymywania równowagi - niektóre gatunki ryb mają ich wiele)

g) głowa (sztywno połączona z tułowiem - ułatwia pokonywanie oporu wody

h) oczy (nie mają powiek- są stale utrzymywane przez wodę

TEMAT 2

1.Gdzie żyją ryby – części zbiornika

ciało długie i walcowate= gęste rośliny – murena, szczupak

ciało silnie spiczaste= dno zbiornika wodnego- patelnica, flądra

ciało o opływowym kształcie= strefa otwartej toni wodnej – tuńczyk

2.Jakie ryby żyją w Bałtyku?

Główni mieszkańcy- ryby morskie. W otwartej toni wodnej żyją śledzie, szproty, dorsze.
W płytkich wodach przybrzeżnych wśród roślin ukrywają się iglicznie i wężynki.
3.

a)W świecie ryb

-Obecnie znamy około 25 tysięcy gatunków ryb. Żyją one samotnie lub skupiają się w
duże stada które nazywamy ławicami,

-Ryby drapieżne stosują różne stragedie polowania. Cierpliwie czekają na swoją ofiarę
lub powoli i niepostrzeżenie się do niej skradają,

-Ryby, które żywią się planktonem, mają zwykle w jamie gębowej liczne wyrostki
filtracyjne,

-Roślinożercy poszukują pożywienia w strefie przybrzeżnej zbiornika wodnego lub na

jego dnie.

b) Ryby:

żarłacz biały (wyjątkowy węch, potrafi wykryć kroplę krwi w ponad 100 litrach wody.

rekin wielorybi (największa znana ryba. Około 10 m długości i waży 20 ton).

żaglina (najszybsza ryba na świecie 110km/h).

pensetnik dwuoki (wprowadza ona w błąd drapieżników polujące na pensetnika).

skorpena ( niewidoczna na tle otoczenia i uzbrojona w liczne kolce jadowe).

Ptaszory (mają silnie rozwinięte płetwy piersiowe)

4. Dlaczego ryby mają różne kształty ciała ?

-Ryby mają różne kształty ciała, ponieważ występują w różnych typach zbiorników
wodnych zajmują inne ich części i prowadzą odmienny tryb życia,

-Opływowy kształt ciała= ten kształt ciała    ułatwia im pokrywanie oporu wody podczas
ruchu,

-Silnie spłaszczone ciało= te zwierzęta są przykryte warstwą piasku, dzięki czemu są

niewidoczne dla zwierząt drapieżnych lub tych na które polują,

-Wydłóżone ciało= dzięki temu mogą szybko pływać i zwinnie omijać przeszkody

5.Znaczenie ryb w przyrodzie

-regulują liczebność organizmów, którymi się żywią i dla których same są pokarmem.

-niektóre ryby wchodzą z innymi organizmami w związki, które przynoszą korzyści co

najmniej jednemu partnerowi (np. babka i krewetka)

6.Znaczenie ryb dla człowieka

-dostarczają ikry, spożywane w wielu krajach jako kawior

-są zródłem mięsa, bogatego w witaminy A I D oraz sole mineralne, głównie fosforu i
wapnia

-są hodowane w akwariach, gdzie można je obserwować i lepiej poznawać ich

zachowanie

-służą do pozyskiwania tranu (leczenie niedoboru witaminy D)

-część ryb są niebezpieczne dla człowieka (rekiny lub skorpeny)

TEMAT 3

1. Gdzie żyją płazy?

-żyją one na lądzie- na czas rozrodu wędrują do pobliskich zbiorników z wodą słodką
(stawy,jeziora)

-żyją na wszytskich kontynentach na świecie- oprócz Antarktydy

-stan odrędwienia zimowego - w tym okresie niektóre płazy przebywają na dnie

zbiorników wodnych, zimują na lądzie, nory, czy w strefach gałęzi.

2.Pojęcie:

a) odrętwienie zimowe- zwierzęta szukają schronienia i wraz z obniżoną temperaturą

środowiska mocno spowalniają swoje procesy życiowe

3.Czym jest rozwój złożony?

Odp: Rozwój, podczas którego z zapłodnionych jaj wylęga się larwa.

4.Zmiennocieplność- co to?

- oznacza to, że temperatura ciała ryb zmienia się w zależności od temperatury

środowiska

5.Opieka nad potomstwem

-większość płazów- nie opiekuje się potomstwem

-znane są gatunki u których możemy zaobserwować różne formy opieki: nad jajami, nad
kijankami : grzbietoród amerykański- żyje w Ameryce Południowej
6.Jak oddychają płazy?

-Potrafią korzystać z tlenu, który znajduje się powietrzu, oraz z tlenu- rozpuszczonego w
wodzie.

-większość dorosłych płazów prowadzi wymianę gazową przez płuca i skórę. Larwy
oddychają za pomocą skrzeli.

7.Budowa, życie -płazy

a)płazy- ciało wszytskich płazów pokrywa delikatna i cienka skóra- nie ma łusek. JEst
ona dobrze ukrwiona oraz- dzięki grubej warstwie śluzu stale wilgotna, mają 2 pary
kończyn palców.

b)budowa

-skóra

-gruba warstwa śluzu

-powieki

-rozdrza

-kończyny przednie

-kończyny tylne

-błona płowna

8.Rozwój żaby trawnej

-samica składa jaja do wody, a samiec polewa je płynem zawierającym plemniki

(zapłodnienie)

-z zapłodnionych jaj wylęgają się kijanki. Oddychają one skrzelami, a do pływania

używają ogona zakończonego płetwą.

-kijanki przechodzą przeobrażenie w ciągu 2-3 miesiącach (w tym czasie rozwijają płuca,
zanikają skrzela, wyrastają kończyny)

-w czerwcu młode żaby rozpoczynają życie na lądzie w pobliżu zbiornika wodnego do

którego powrócą jako dorosłe osobniki (czas godów).