TÜRKİYE’DE NÜFUS

KAMP2021
ÖSYM TARZI
íÇERÍK Toprak
................
Bitki
Yapısı Örtüsü
Nüfusun Dağılışını
1. Türkiye Nüfusunun Etkileyen Doğal
Faktörler
Tarihsel Gelişimi
İklim Yer
Koşulları Şekilleri
2. Türkiye’de Nüfus
Politikaları Grafikte boş bırakılan yerlere
aşağıdakilerden hangisinin yazılması gerekir?
3. Türkiye’de Nüfusun
A) Ulaşım
Dağılışı
B) Su kaynakları
C) Teknoloji
4. Türkiye'de Nüfusun
D) Sanayi
Yapısal Özellikleri
E) Madencilik

kamp2021 Coğrafya

TÜRKİYE NÜFUSUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ

(Milyon)
90
Ülkemizde düzenli nüfus sayımı
80 28 Ekim 1927 tarihinde
70
yapılmıştır. Bu sayım sonucuna
60

50 göre ülke nüfusu 13.648.270

40
kişi olarak belirlenmiştir.
30
20 1935'te yapılan ikinci genel
10
nüfus sayım ile periyodik nüfus
2000

sayımları başlamış ve her beş

2009
2007
2008

2013

2015
2010

2014
2012

2016
2017
1975

1990
1970

1985
1955

1965
1935

1980
1945
1950

1960
1940
1927

2011

yılda bir yapılması

Türkiye nüfusunun değişimi (TÜİK)
kararlaştırılmıştır.
Bu sayım sonucunda nüfusun 16 158.018 kişi olduğu tespit edilmiştir.
1935'ten 1990 yılına kadar her beş yılda bir nüfus sayımı yapılmaya devam
edilmiş; 1990'dan sonra ise bir sonraki sayım 2000 yılında yapılmıştır.
2006 yılında çıkarılan bir kanunla ulusal adres veri tabanı oluşturulmuştur ve
2007 tarihi itibariyle adrese dayalı nüfus kayıt sistemine geçilmiştir.

www.youtube.com/kampus
 ✓ 1939’da Hatay’ın anavatana
(Milyon) katılması ile %12’lik bir artış,
90
80 ✓ 1945’de seferberlik hali ve
70
savaşın ekonomik bunalımı
60

50
ile nüfus artış hızı
40 yavaşlamış,
30
20 ✓ 1960’tan sonra işçi göçleri
10
ile nüfus artış hızı
yavaşlamış,
2000

2009
2007
2008

2013

2015
2010

2014
2012

2016
2017
1975

1990
1970

1985
1955

1965
1935

1980
1945
1950

1960
1940
1927

2011

✓ 1985’ten sonra ise kadının

Türkiye nüfusunun değişimi (TÜİK) iş hayatına girmesi,
şehirleşme ve eğitim
seviyesinin artması ile
sürekli nüfus artış hızı
düşmüştür.

kamp2021 Coğrafya

TÜRKİYE NÜFUSUNUN TARİHSEL GELİŞİMİ

(% )
°
30 28,5
27,8
25,2 25 24,9
25
24,6
21,1 21,7
21,7
20 20,7
18,3
17
15,9
15,9
15 13,7 13,4 12,4
13,5
14,5
13,1 13,3 13,5
12,1
10
10,6

5
1927
1935
1940
1945
1950
1955
1960
1965
1970
1975
1980
1985
1990
2000
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017

Türkiye nüfusunun yıllara göre artış hızı değişimi (TÜİK)

✓ 0-14 yaş arası bağımlı nüfusun fazla olması bir ülkenin yeterince
gelişmediği şeklinde yorum yapmamızı sağlar.

✓ Bir ülkede ortanca yaşın artması nüfusun yaşlandığı ve ülkenin geliştiğini

gösterir.

✓ Geri kalmış ülkelerde doğum oranlarının fazla olmasına bağlı olarak

genç nüfus fazla, yaşlı nüfus ise azdır.

www.youtube.com/kampus
 Doğum Oranları Ölüm Oranları
(% )
°

60

50

40

30

20

10

0 Yıllar

1955

1965

2000
1935

1945

1950

1960
1940

1985
1980

1990
1975
1970
Türkiye’de yıllara göre doğum ve ölüm oranları
Nüfus artış hızının düşmesi nüfus miktarının azaldığı anlamına gelmez.
Ülkemizde son yıllarda nüfus artış hızı düşmekte ancak nüfus artmaya
devam etmektedir.
Ülkemizde doğum oranlarının en yüksek olduğu yıl 1950’dir. Bunun
sebebi ise seferberlik halinin kalkması ve savaşın ekonomik bunalımının
sona ermesidir.
Ülkemizde ölüm oranının en fazla olduğu yıl ise 1940’dır. Bunun sebebi
ise II. Dünya Savaşı, kıtlık ve ekonomik zorluktur.

kamp2021 Coğrafya

TÜRKİYE'DE NÜFUS POLİTİKALARI

1923-1965 YILLARI ARASI

Bu dönemde nüfusu miktarını arttırmaya yönelik politika benimsenmiştir.

Benimsenen politikanın nedenleri:
Nüfusun askeri ve siyasi bir güç olarak görülmesi,
Tarımda insan gücüne duyulan ihtiyacın fazla olması (makine kullanımının
yetersizliği)
Salgın hastalıklardan dolayı ölüm oranlarının fazla olması,
Ülkenin hızla kalkınmak ve sosyal işbölümü oluşumuna ihtiyaç duyması.
Bu kapsamda atılan adımlar:
Çok çocuklu ailelerin vergiden muaf olması, madalya takılması
Doğum evleri kurularak ücretsiz sağlık hizmetleri sağlanması,
Yurt dışından göçmen nüfusun getirilmesi
Ücretsiz arsa verilmesi

www.youtube.com/kampus
 1965-1980 YILLARI ARASI

Bu dönemde nüfus miktarını azaltmaya yönelik politika benimsenmiştir.

Benimsenen politikanın nedenleri:
Nüfus artış hızının ülke kalkınma hızını yavaşlatması,
Tarımda makine kullanımının artması ve insan gücüne duyulan
ihtiyacın azalması,
Orduda insan gücünün yerini teknolojiye bırakması,
Sağlık koşullarının iyileşmesi ile ölüm oranlarının azalması.
Bu kapsamda atılan adımlar:
Nüfus planlaması kanunu çıkarılması
Gebeliği önleyici ürünlerin ithalatı serbest bırakılması
Nüfus miktarını arttırmaya yönelik kanunların yürürlükten
kaldırılması

kamp2021 Coğrafya

1980-2005 YILLARI ARASI

Nüfusun niteliğini arttırmaya yönelik politika benimsenmiştir.

Bu kapsamda aile planlaması kanunu çıkarılmıştır.

2005 YILINDA SONRA

Nüfus miktarını arttırmaya yönelik politika benimsenmiştir.

2000 yılları sonrasında nüfus artış hızının giderek düşmesi mevcut
hükümeti gelecekte ortaya çıkabilecek sorunlardan dolayı nüfus
miktarını tekrar arttırmaya yönelik politika benimsemesine neden
olmuştur.
Bu kapsamda atılan adımlar:
Doğum izninin arttırılması,
Babalara da doğum izni verilmesi,
Çocuk başına ödenek verilmesi
Anneler iş hayatında kolaylıklar sağlanması (kreş, süt izni)

www.youtube.com/kampus
 TÜRKİYE'DE NÜFUSUN DAĞILIŞI

✓ Aritmetik nüfus yoğunluğu en

yüksek olan ilimiz İstanbul, en
düşük ise Tunceli’dir.

✓ Ülkemizde nüfusun %70’i

kıyılarda yaşamaktadır.

✓ Fizyolojik nüfus yoğunluğu en

fazla olan bölgemiz Marmara,
en az ise İç Anadolu’dur.

✓ Tarımsal nüfus yoğunluğunun

en fazla olduğu yer Karadeniz
ve Doğu Anadolu Bölgesi’dir.
En az ise İç Anadolu’dur.

kamp2021 Coğrafya

Yoğun Nüfuslu Alanlar

Çatalca-Kocaeli Bölümü ve
Güney Marmara Bölümü
(Sanayi, ticaret, turizm ve
tarım)
Doğu Karadeniz kıyı kesimi
(iklim)
Batı Karadeniz (Zonguldak-
madencilik, sanayi)
Kıyı Ege (Tarım, turizm, sanayi)
Adana-İskenderun (Doğu Akdeniz/sanayi, tarım)
Antalya (turizm)
Yukarı Fırat Bölümü (Ulaşım, madencilik)
Orta Fırat (Gaziantep/ sanayi, tarım, ticaret)
Yukarı Sakarya (Sanayi, ulaşım, ticaret)

www.youtube.com/kampus
Seyrek Nüfuslu Alanlar
Yıldız Dağları Bölümü (Yer
şekleri)
Doğu Karadeniz (Bayburt-
Gümüşhane/Yer şekilleri)
Sinop (Yer şekilleri)
Çanakkale (Ana ulaşım yollarına
sapa kalması)
Iğdır (Ana ulaşım yollarına sapa
kalması)
Teke ve Taşeli Platoları (Yer şekilleri, litolojik yapı)
Menteşe yöresi (Yer şekilleri)
Hakkâri (Yer şekilleri, iklim)
Konya/Karapınar yöresi (Yağış yetersizliği)
Erzurum-Kars (Yer şekilleri, iklim)

kamp2021 Coğrafya

TÜRKİYE'DE NÜFUSUN YAPISAL ÖZELLİKLERİ

Nüfusun Yaş ve Cinsiyet Özelliği

%23,6
0-14 Yaş

%67,9
15-65 Yaş Erkek Kadın
%50,2 %49,8

%8,5
65 + Yaş

Türkiye nüfusunun yaş gruplarına Nüfusun cinsiyete göre dağılımı

dağılımı (TÜİK, 2017) (2017)

www.youtube.com/kampus
Kır ve Şehir Nüfusunun Dağılımı

%92,5
Şehir Nüfusu

%7,5
Kır Nüfusu

Türkiye'de kır ve şehir nüfusuna ait oranlar (TÜİK, 2017)

kamp2021 Coğrafya

Nüfusun Eğitim Durumu

%3,8
Okuma yazma
bilmeyenler

Okuryazar oranı (TÜİK, 2016)

%96,2
Okuma yazma
bilenler

Çalışan Nüfusun Ekonomik Faaliyet Kollarına Göre Dağılımı

%61,5
%19,4 Hizmet
Tarım
Çalışan nüfusun iş kollarına dağılışı (TÜİK, 2017)
%19,1
Sanayi

www.youtube.com/kampus
 SORU

Türkiye’nin kıyı bölgelerindeki bazı kentlerin nüfuslarının

mevsimlere göre değişmesinde aşağıdaki ekonomik faaliyetlerden
hangisi daha etkili olmuştur?

A) Madencilik

B) Ulaşım

C) Turizm

D) Ticaret

E) Sanayi

kamp2021 Coğrafya

SORU

Türkiye’de tarımsal nüfus yoğunluğu fazla olan bölgelerin en

önemli özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yağış miktarının fazla olması

B) Tarım alanlarının dar ve parçalı olması

C) Tarımda çalışan nüfusun fazla olması

D) Geniş tarım arazilerinin bulunması

E) Yer şekillerinin alçak ve sade olması

www.youtube.com/kampus
 ÖDÜLLÜ SORU

Tropikal bölgelerdeki yüksek ve dağlık araziler, alçak düzlüklere

göre daha sık nüfuslanmıştır.

Bu durum öncelikle aşağıdakilerden hangisiyle ilgilidir?

A) Yağış biçimiyle

B) Toprak verimliliğiyle

C) Sıcaklık koşullarıyla

D) Su kaynaklarıyla

E) Yağış düzeniyle

kamp2021 Coğrafya

ÖDÜLLÜ SORU

Aşağıdaki yörelerden hangisinin seyrek nüfuslanmasında hem

iklim koşullarının hem de yer şekillerinin olumsuz etkisinden söz
edilebilir?

A) Menteşe Yöresi

B) Taşeli Yöresi

C) Ardahan Yöresi

D) Artvin - Rize Yöresi

E) Teke Yöresi

www.youtube.com/kampus
kamp2021 Coğrafya

www.youtube.com/kampus