1.

Wstęp

W całym projekcie będę używał tranzystorów BC857C i BC847C, ze względu na najwyższe

wzmocnienie, o następujących parametrach:

Ucemax 45V
Icmax 100mA
Pmax 310mA
βdc 520
βac 420-800

2. Nadajnik

Nadajnik będzie składał się z układu różnicowego, sterowanego źródła prądowego służącego
do regulacji wzmocnienia w zależności od tłumienia linii transmisyjnej oraz wtórników
dopasowujących impedancję nadajnika do impedancji linii. Ze względu na wartość składowej
sumacyjnej decyduje się na realizację UR na tranzystorach NPN oraz zasilanie Vccn = 4V i
Veen = -2V. Pozwoli mi to zachować minimum 1,3V na źródło prądowe. Aby nie wkroczyć w
zakres nasycenia napięcie odkładające się na opornikach kolektorowych nie powinno być
większe od 0,4V. Dzięki temu mogę uzyskać maksymalne wzmocnienie 16V/V co jest dosyć
dobrą wartością zważywszy na to, że nie chcemy uzyskać w nadajniku zbyt dużego sygnału ze
względu szerokość strefy przejściowej w układzie UR odbiornika. Aby nie przekroczyć
dozwolonej rezystancji wyjściowej (ogranicza ją impedancja linii) ustalam wartość oporników
kolektorowych na 1kΩ. Decyduje się na zastosowanie źródła prądowego na tranzystorze NPN
z układem potencjometrycznym, którego górne napięcie zasilania będzie regulowane w
zależności od potrzeb (strat na linii). Ze względu na użycie wtórników wzmocnienie skutecznie
układu spadnie, dlatego początkowo zakładam wzmocnienie 8V/V. W tej sytuacji prąd jaki jest
konieczny do uzyskania tego wzmocnienia wynosi 400uA. Gdy straty linii przesyłowej
wyniosą 6dB (dwukrotny spadek amplitudy sygnału) wystarczy go zwiększyć do 800uA.
Sterownie napięciem będzie odbywać się w zakresie od 0,32 do 1,32V. Aby uzyskać
odpowiednią rezystancję wyjściową wtórnika prąd przez niego płynący powinien wynosić co
najmniej 0,8mA. Wybieram więc bezpieczną wartość 1mA.

Podsumowanie parametrów nadajnika:

I 2,6 – 3,2mA
kusk 3,97 – 7,94 V/V
Rwe 75 - 150kΩ
Rwy 143.8Ω
 Schemat nadajnika

3. Linia transmisyjna

Stratność linii transmisyjnej zostanie zasymulowana za pomocą następującego dopasowanego

tłumika 6dB:

Schemat linii transmisyjnej

 4. Odbiornik

Odbiornik będzie składał się z układu różnicowego, źródła prądowego oraz wtórników
służących do wysterowania obciążenia symetrycznego. Decyduję się na zastosowanie
tranzystorów PNP oraz zasilania Vcco = 5V i Veeo = -5V. Dzięki temu uzyskam ponad 2V na
realizację źródła prądowego i ok. 7V na spadek na opornikach kolektorowych. Aby uzyskać
odpowiednią amplitudę na wyjściu należy wzmocnić sygnał 60-krotnie. W tym celu zastosuje
oporniki RCO1 i RCO2 o wartości 1kΩ. Następnie zaprojektuje źródło prądowe o wydajności
3mA co pozwala mi osiągnąć odpowiednie wzmocnienie. Osiągnięcie zakładanej amplitudy
sygnału wyjściowego (1,2Vpp) wymaga zastosowana wtórnika o prądzie emitera co najmniej
6,5mA. Po dokonaniu obliczeń wzmocnienie wyszło poniżej oczekiwanych 60V/V (52V/V) ze
względu na rezystancje wejściowe i wyjściowe poszczególnych stopni oraz stratności we
wtórnikach. Nie stanowi to jednak problemu, gdyż wystarczy zwiększyć wydajność źródła do
3.375mA co pozwoliło uzyskać zakładane wzmocnienie.

Schemat odbiornika
Podsumowanie parametrów odbiornika:

I 20.2mA
kusk 59V/V
Rwe 146.5Ω
Rwy 6.6Ω

5. Schemat zaprojektowanego układu

6. Symulacja

Poniżej zamieszczam zrzuty z symulacji pokazujące poprawne działanie układu.

Jak można zauważyć amplituda na wyjściu wyniosła 1,195Vpp, czyli cel został zrealizowany.

Po zmianie składowej sumacyjnej amplituda na wyjściu nie uległa zmianie.

Po wstawieniu tłumika w tor transmisyjny, modulującego straty linii, i zwiększeniu

wzmocnienia w nadajniku amplituda zmieniła się względem pierwotnej o 5,1%. Stało się to ze
względu na różnicę pomiędzy prądem obliczonym oraz otrzymanym w symulacji (prąd po
zmianie napięcia nie zwiększył dwukrotnie w stosunku do prądu początkowego).

W nadajniku pobór prądu wyniósł niecałe 4mA, zaś w odbiorniku ok. 20mA w konfiguracji
maksymalnego poboru (zwiększony prąd w nadajniku rekompensujący tłumienie linii
transmisyjnej), czyli nie przekroczyłem maksymalnego dozwolonego prądu.
Na powyższym zrzucie można zauważyć, że składowa różnicowa jest prawidłowo wzmacniana
(podano połowę wartości międzyszczytowej, sygnał obniżył się i szczyt górnej połówki dotyka
0).

Po zmianie grupy wzmocnienia tranzystorów (z C na B) amplituda na wyjściu nieznacznie

spadła (o 2,9%). Mieści się ona w granicach rozsądku.

7. Podsumowanie

Zaprojektowany układ spełnia wymagania postawione w treści zadania. Przenoszony sygnał

pozostał niezniekształcony. Nie było wymagane powiększenie strefy przejściowej w układzie
różnicowym odbiornika, ponieważ sygnał do niego doprowadzany nie przekroczył bezpiecznej
wartości 30mVpp (w tym zakresie można z dobrym przybliżeniem założyć że sygnał jest
wzmacniany liniowo). Wyjście nadajnika zostało dopasowane do linii transmisyjnej z 2,7%
dokładnością, a wejście odbiornika z 4,6% co spełnia warunki dopasowania. Układ jest odporny
na zmiany wzmocnienia tranzystorów ze względu na wymuszone rezystancje wyjściowa
nadajnika (poprzez wtórniki oraz dodatkowe rezystory dopasowujące) oraz wejściową
odbiornika (dodatkowy rezystor dopasowujący) – dopasowanie utrzymywane jest do spadku
bety do ok. 100. Spadek wzmocnienia skutecznego całego toru o 10% obserwuje dopiero dla β
= 230, więc w dolnym zakresie wzmocnienia tranzystora z grupy B. Ma na to także wpływ
użycie wtórników na wyjściu odbiornika oraz niska rezystancja generatora.