Professional Documents
Culture Documents
Turunan Fungsi
Turunan Fungsi
Contoh:
Tentukan turunan dari fungsi berikut menggunakan limit fungsi
1. 𝑓(𝑥) = 3𝑥 2 + 5𝑥 − 6
𝑓(𝑥 + ℎ) = 3(𝑥 + ℎ)2 + 5(𝑥 + ℎ) − 6
𝑓(𝑥 + ℎ) = 3(𝑥 2 + 2𝑥ℎ + ℎ2 ) + 5(𝑥 + ℎ) − 6
𝑓(𝑥 + ℎ) = 3𝑥 2 + 6𝑥ℎ + 3ℎ2 + 5𝑥 + 5ℎ − 6
𝑓(𝑥+ℎ)−𝑓(𝑥)
𝑓 ′ (𝑥) = lim
ℎ→0 ℎ
′ (𝑥) 3𝑥 2 +6𝑥ℎ+3ℎ2 +5𝑥+5ℎ−6−(3𝑥 2 +5𝑥−6)
𝑓 = lim
ℎ→0 ℎ
′ (𝑥) 3𝑥 2 +6𝑥ℎ+3ℎ2 +5𝑥+5ℎ−6−3𝑥 2 −5𝑥+6
𝑓 = lim
ℎ→0 ℎ
3𝑥 2 −3𝑥 2 +6𝑥ℎ+3ℎ2 +5𝑥−5𝑥+5ℎ−6+6
𝑓 ′ (𝑥) = lim
ℎ→0 ℎ
6𝑥ℎ+3ℎ2 +5ℎ
𝑓 ′ (𝑥) = lim
ℎ→0 ℎ
ℎ(6𝑥+3ℎ+5)
𝑓 ′ (𝑥) = lim
ℎ→0 ℎ
′ (𝑥)
𝑓 = lim 6𝑥 + 3ℎ + 5
ℎ→0
′ (𝑥)
𝑓 = 6𝑥 + 3(0) + 5
𝑓 ′ (𝑥) = 6𝑥 + 5
2. 𝑓(𝑥) = −3𝑥 2 + 9𝑥 − 6
𝑓(𝑥 + ℎ) = −3(𝑥 + ℎ)2 + 9(𝑥 + ℎ) − 6
𝑓(𝑥 + ℎ) = −3(𝑥 2 + 2𝑥ℎ + ℎ2 ) + 9(𝑥 + ℎ) − 6
𝑓(𝑥 + ℎ) = −3𝑥 2 − 6𝑥ℎ − 3𝑥 2 ℎ2 + 9𝑥 + 9ℎ − 6
𝑓(𝑥+ℎ)−𝑓(𝑥)
𝑓 ′ (𝑥) = lim
ℎ→0 ℎ
′ (𝑥) −3𝑥 2 −6𝑥ℎ−3𝑥 2 ℎ2 +9𝑥+9ℎ−6−(−3𝑥 2 +9𝑥−6)
𝑓 = lim
ℎ→0 ℎ
′ (𝑥) −3𝑥 2 −6𝑥ℎ−3𝑥 2 ℎ2 +9𝑥+9ℎ−6+3𝑥 2 −9𝑥+6
𝑓 = lim
ℎ→0 ℎ
−3𝑥 2 +3𝑥 2 −6𝑥ℎ−3𝑥 2 ℎ2 +9𝑥−9𝑥+9ℎ−6+6
𝑓 ′ (𝑥) = lim
ℎ→0 ℎ
1|NEWMATRIKS|LITTLEEINSTEIN MATEMATIKA XI
−6𝑥ℎ−3𝑥 2 ℎ2 +9ℎ
𝑓 ′ (𝑥) = lim
ℎ→0 ℎ
ℎ(−6𝑥−3𝑥 2 ℎ+9)
𝑓 ′ (𝑥) = lim
ℎ→0 ℎ
′ (𝑥)
𝑓 = lim −6𝑥 − 3𝑥 2 ℎ + 9
ℎ→0
′ (𝑥)
𝑓 = −6𝑥 − 3𝑥 2 (0) + 9
′ (𝑥)
𝑓 = −6𝑥 + 9
2|NEWMATRIKS|LITTLEEINSTEIN MATEMATIKA XI
Sifat Turunan Fungsi
3|NEWMATRIKS|LITTLEEINSTEIN MATEMATIKA XI
𝒇(𝒙) = 𝒖(𝒙) × 𝒗(𝒙), maka 𝒇′ (𝒙) = 𝒖′(𝒙)𝒗(𝒙) + 𝒖(𝒙)𝒗′(𝒙)
Contoh:
1. 𝑓(𝑥) = (5𝑥 − 1)(𝑥 2 − 𝑥 − 5)
𝑢(𝑥) = 5𝑥 − 1
𝑢′(𝑥) = 5
𝑣(𝑥) = 𝑥 2 − 𝑥 − 5
𝑣′(𝑥) = 2𝑥 − 1
𝑓 ′ (𝑥) = 𝑢′(𝑥)𝑣(𝑥) + 𝑢(𝑥)𝑣′(𝑥)
𝑓 ′ (𝑥) = (5)(𝑥 2 − 𝑥 − 5) + (5𝑥 − 1)(2𝑥 − 1)
𝑓 ′ (𝑥) = 5𝑥 2 − 5𝑥 − 25 + 10𝑥 2 − 5𝑥 − 2𝑥 + 1
𝑓 ′ (𝑥) = 5𝑥 2 + 10𝑥 2 − 5𝑥 − 5𝑥 − 2𝑥 − 25 + 1
𝑓 ′ (𝑥) = 15𝑥 2 − 12𝑥 − 24
2. 𝑓(𝑥) = (𝑥 2 + 3𝑥 + 4)(2𝑥 2 − 𝑥 − 1)
𝑢(𝑥) = 𝑥 2 + 3𝑥 + 4
𝑢′ (𝑥) = 2𝑥 + 3
𝑣(𝑥) = 2𝑥 2 − 𝑥 − 1
𝑣′(𝑥) = 4𝑥 − 1
𝑓 ′ (𝑥) = 𝑢′(𝑥)𝑣(𝑥) + 𝑢(𝑥)𝑣′(𝑥)
𝑓 ′ (𝑥) = (2𝑥 + 3 )(2𝑥 2 − 𝑥 − 1) + (𝑥 2 + 3𝑥 + 4)(4𝑥 − 1)
𝑓 ′ (𝑥) = 4𝑥 3 − 2𝑥 2 − 2𝑥 + 6𝑥 2 − 3𝑥 − 3 + 4𝑥 3 − 𝑥 2 + 12𝑥 2 − 3𝑥 + 16𝑥 − 4
𝑓 ′ (𝑥) = 4𝑥 3 + 4𝑥 3 − 2𝑥 2 + 6𝑥 2 − 𝑥 2 + 12𝑥 2 − 2𝑥 − 3𝑥 − 3𝑥 + 16𝑥 − 3 − 4
𝑓 ′ (𝑥) = 8𝑥 3 + 15𝑥 2 + 8𝑥 − 7
𝒖(𝒙) 𝒖′(𝒙)𝒗(𝒙)−𝒖(𝒙)𝒗′(𝒙)
𝒇(𝒙) = , maka 𝒇′ (𝒙) = {𝒗(𝒙)}𝟐
𝒗(𝒙)
Contoh:
2𝑥−5
1. 𝑓(𝑥) =
3𝑥−1
𝑢(𝑥) = 2𝑥 − 5
𝑢′ (𝑥) = 2
𝑣(𝑥) = 3𝑥 − 1
𝑣′(𝑥) = 3
𝑢′(𝑥)𝑣(𝑥)−𝑢(𝑥)𝑣′(𝑥)
𝑓 ′ (𝑥) = {𝑣(𝑥)}2
(2)(3𝑥−1)−(2𝑥−5)(3)
𝑓 ′ (𝑥) = (3𝑥−1)2
6𝑥−2−6𝑥+15
𝑓 ′ (𝑥) =
9𝑥 2 −6𝑥+1
′ (𝑥) 13
𝑓 =
9𝑥 2 −6𝑥+1
𝑥 2 −1
2. 𝑓(𝑥) =
5
𝑢(𝑥) = 𝑥 2 − 1
𝑢′ (𝑥) = 2𝑥
𝑣(𝑥) = 5
𝑣′(𝑥) = 0
𝑢′(𝑥)𝑣(𝑥)−𝑢(𝑥)𝑣′(𝑥)
𝑓 ′ (𝑥) = {𝑣(𝑥)}2
(2𝑥)(5)−(𝑥 2 −1)(0) 10𝑥 2𝑥
𝑓 ′ (𝑥) = (5)2
= =
25 5
4|NEWMATRIKS|LITTLEEINSTEIN MATEMATIKA XI
𝒇(𝒙) = {𝒖(𝒙)}𝒏 , maka 𝒇′ (𝒙) = 𝒏{𝒖(𝒙)}𝒏−𝟏 𝒖′(𝒙)
Contoh:
1. 𝑓(𝑥) = (2𝑥 2 − 5𝑥)3
𝑢(𝑥) = 2𝑥 2 − 5𝑥
𝑢′(𝑥) = 4𝑥 − 5
𝑓 ′ (𝑥) = 𝑛{𝑢(𝑥)}𝑛−1 𝑢′(𝑥)
𝑓 ′ (𝑥) = 3(2𝑥 2 − 5𝑥)3−1 (4𝑥 − 5)
𝑓 ′ (𝑥) = 3(2𝑥 2 − 5𝑥)2 (4𝑥 − 5)
𝑓 ′ (𝑥) = 3(4𝑥 4 − 20𝑥 3 + 25𝑥 2 )(4𝑥 − 5)
𝑓 ′ (𝑥) = (12𝑥 4 − 60𝑥 3 + 75𝑥 2 )(4𝑥 − 5)
𝑓 ′ (𝑥) = 48𝑥 5 − 60𝑥 4 − 240𝑥 4 + 300𝑥 3 + 300𝑥 3 − 375𝑥 2
𝑓 ′ (𝑥) = 48𝑥 5 − 300𝑥 4 + 600𝑥 3 − 375𝑥 2
2. 𝑓(𝑥) = (𝑥 3 − 2𝑥 2 + 5)2
𝑢(𝑥) = 𝑥 3 − 2𝑥 2 + 5
𝑢′(𝑥) = 3𝑥 2 − 4𝑥
𝑓 ′ (𝑥) = 𝑛{𝑢(𝑥)}𝑛−1 𝑢′(𝑥)
𝑓 ′ (𝑥) = 2(𝑥 3 − 2𝑥 2 + 5)2−1 (3𝑥 2 − 4𝑥)
𝑓 ′ (𝑥) = 2(𝑥 3 − 2𝑥 2 + 5)(3𝑥 2 − 4𝑥)
𝑓 ′ (𝑥) = 2(3𝑥 5 − 10𝑥 4 + 8𝑥 3 + 15𝑥 2 − 10𝑥)
𝑓 ′ (𝑥) = 6𝑥 5 − 20𝑥 4 + 16𝑥 3 + 30𝑥 2 − 20𝑥
5|NEWMATRIKS|LITTLEEINSTEIN MATEMATIKA XI
Gradien, Garis Singgung, dan Garis Normal
Garis Singgung
Cara menentukan garis singgung:
a. Mencari gradien garis singgung (𝑚)
𝑚 = 𝑓′(𝑎)
b. Mencari titik singgung (𝑥1 , 𝑦1 )
𝑥1 = 𝑎
𝑦1 = 𝑓(𝑎)
c. Mencari persamaan garis singgung
𝑦 − 𝑦1 = 𝑚(𝑥 − 𝑥1 )
Contoh:
1. Tentukan persamaan garis singgung kurva 𝑦 = (𝑥 2 + 1)2 di titik berabsis −1!
a. Mencari gradien garis singgung (𝑚)
𝑓 ′ (𝑥) = 2(𝑥 2 + 1)(2𝑥)
𝑓 ′ (𝑥) = 4𝑥 3 + 4𝑥
𝑚 = 𝑓 ′ (−1) = 4(−1)3 + 4(−1)
𝑚 = −4 + (−4)
𝑚 = −8
b. Mencari titik singgung (𝑥1 , 𝑦1 )
𝑥1 = −1
𝑦1 = 𝑓(−1) = ((−1)2 + 1)2
𝑦1 = (1 + 1)2
𝑦1 = 22
𝑦1 = 4
Titik singgung : (−1,4)
6|NEWMATRIKS|LITTLEEINSTEIN MATEMATIKA XI
c. Mencari persamaan garis singgung
𝑦 − 𝑦1 = 𝑚(𝑥 − 𝑥1 )
𝑦 − 4 = −8(𝑥 − (−1))
𝑦 − 4 = −8(𝑥 + 1)
𝑦 − 4 = −8𝑥 − 8
𝑦 + 8𝑥 − 4 + 8 = 0
𝑦 + 8𝑥 + 4 = 0
7|NEWMATRIKS|LITTLEEINSTEIN MATEMATIKA XI
Garis Normal
Cara menentukan garis singgung:
a. Mencari gradien garis singgung (𝑚1 )
𝑚1 = 𝑓′(𝑎)
b. Mencari gradien garis normal (𝑚2 )
1
𝑚2 = −
𝑚1
c. Mencari titik singgung (𝑥1 , 𝑦1 )
𝑥1 = 𝑎
𝑦1 = 𝑓(𝑎)
d. Mencari persamaan garis normal
𝑦 − 𝑦1 = 𝑚2 (𝑥 − 𝑥1 )
Contoh:
4
1. Tentukan persamaan garis normal pada kurva 𝑦 = di titik berabsis 2!
𝑥2
a. Mencari gradien garis singgung (𝑚1 )
𝑓(𝑥) = 4𝑥 −2
𝑓′(𝑥) = −8𝑥 −3
𝑚1 = 𝑓′(2)
𝑚1 = −8(2)−3
1
𝑚1 = −8 ( )
8
𝑚1 = −1
b. Mencari gradien garis normal (𝑚2 )
1
𝑚2 = − (−1) = 1
c. Mencari titik singgung (𝑥1 , 𝑦1 )
𝑥1 = 2
4 4
𝑦1 = (2)2 = = 1
4
Titik singgung: (2,1)
d. Mencari persamaan garis normal
𝑦 − 1 = 1(𝑥 − 2)
𝑦−1=𝑥−2
𝑦 =𝑥−1
2. Tentukan persamaan garis normal kurva 𝑦 = 2𝑥 3 − 4𝑥 + 3 pada titik dengan absis 1!
a. Mencari gradien garis singgung (𝑚1 )
𝑓′(𝑥) = 6𝑥 2 − 4𝑥
𝑚1 = 𝑓′(1)
𝑚1 = 6(1)2 − 4(1)
𝑚1 = 6 − 4
𝑚1 = 2
b. Mencari gradien garis normal (𝑚2 )
1 1
𝑚2 = − (2) = −
2
c. Mencari titik singgung (𝑥1 , 𝑦1 )
𝑥1 = 1
𝑦1 = 2(1)3 − 4(1) + 3 = 1
8|NEWMATRIKS|LITTLEEINSTEIN MATEMATIKA XI
Titik singgung: (1,1)
d. Mencari persamaan garis normal
1
𝑦 − 1 = − (𝑥 − 1)
2
2(𝑦 − 1) = −1(𝑥 − 1)
2𝑦 − 2 = −𝑥 + 1
𝑥 + 2𝑦 − 3 = 0
2
1. Tentukan persamaan garis singgung di titik (-1, -1) pada kurva 𝑦 = 𝑥 2 + !
𝑥
2
2. Tentukan persamaan garis singgung pada kurva 𝑦 = di titik yang mempunyai absis
𝑥3
1.
3. Tentukan persamaan garis normal kurva 𝑦 = 𝑥 4 + 2𝑘𝑥 − 4 di titik (1,5)!
4. Tentukan persamaan garis normal pada kurva 𝑥 2 − 4𝑥 − 2𝑦 − 1 = 0 di titik (1,-2)
9|NEWMATRIKS|LITTLEEINSTEIN MATEMATIKA XI