sytuacja anglii:byla inna niz w Europie kontynentalnej,spowodowane to bylo kryzysem ekonomicznym i

odkryciami geo.

gospodarka:szybko dostosowala se do nowych warunkow(przyklad: grodzenia na wsiach,zaangazowanie

sie szlachty w przemysl wlokienniczy).Od XVIw powszechne bylowykorzystywanie wegla kamiennego-
>rozwoj hutnictwa zelaza,budownictwaokretow,gornictwo,sukiennictwa

handel:powstanie licznych kompani handlowych,rozwoj handlu przyczynil sie do zmian w procesie

produkcji,system cechowy byl wybierany przez nowe manufaktury

zasady merkantylizmu:państwo ma sprzedawac towary a nie je importowac.W 2 polowie XVIw wyparto z

anglii cudzoziemskich kupcow i rywalizowano w handlu z holendrami i hiszp.

rolnictwo:nadal byla utrzymywana przewaga rolnictwa nad handlem i przemyslem.Na wsi bylo wiele
zmian m.in. przez akcji melioracyjnej.

społeczeństwo:czesciej domagano sie likwidacji reliktow feudalizmu, co prowadzilo do napiec miedzy

monarcha i arystokracja a przedsiebiorcza nowa szlachta,mieszczanstwem i wolnymi chlopami.3 ostatnie
domagaly sie wolnosci handlu,prawa do ziemi i praw poli(realny wplyw na wladze-kryterium udzialu w
rzadzeniu panstwem uznano posiadany majatek)

wprowadzenie republiki:

1649r:anglia republika,na jej czele stala co roku wybierana rada panstwa

niepokoje społeczne wywołane polityka parlamentu - bunty lewellerow i diggerow

powstanie w irlandii i bunt szkotów

1651r:ogłoszenie aktu nawigacyjnego(zakazywano przywozenia do anglii wyrobow zagranicznych na

statkach innych niz ang,wyjatkiem byly statki plywajace pod bandera kraju z ktorego pochodzil towar),byl
on wymierzony w zjednoczone prowincje

wyznania w Anglii:toczyło się wiele sporów religijnych(dot. spraw doktrynowych i spol-politycznych).Od

połowy XVIw pojawiały się nowe wyznania(nowe-wszystko poza anglikanizmem)

kościół anglikański(anglikanizm):nie spełniał oczekiwań mieszczaństwa.Postrzegano go jako

podporządkowany dworowi królewskiemu,a duchowieństwo nie było skore do popierania zmian zach w
strukturze społ.

purytanie:zwolennicy kalwinizmu w anglii. podział na prezbiterian i indepentow(koniec XVIw).Potępiali

rozrywki i luksusy,nakazujac skromne zycie oparte na wierze modlitwie i pracy.Ich hasla mialy uznanie u
nowej szlachty i bogatego mieszczanstwa.
Oba odłamy krytykowały kosciol ang.

-prezbiterianie:odrzucali zaleznosc kosiola od wladzy panstwowej i role krola jako zwierzchnika.uznają

kosciol za wspolnote wiernych zarządzaną przez starszych prezbiterów.Cechowała ich nietolerancyja
wobec innych wyznań. Popularny wśród bogatych mieszczan.

-independenci:negowali zachowane el katolickie(pow koscielnej struktury i posiadanie przez duchownych

dobr ziemskich)popierały ich gł ubozsze warstwy społ.Chcieli oni zreformowac panstwo,zrównać
politycznie wszystkie stany społ angielskiego.Postulowali tworzenie autonomicznych wspolnot religijnych
w ramach istniejacego toleracyjnego kosciola.

katolicy:pozostawali na uboczy tych sporów.Wierzyli ze lojalnosc wobec wladzy zapewni im swobode

religijna(to zawiodlo). 11.1605r-w podziemiach parlamentu

stuartowie: 1603r - początek panowania stuartow

unia personalna:polaczyla Anglie i Szkocje,stalo sie to dzieki objeciu tronu przez Jakuba I(krola Szkocji).

Jakub I(panowanie,polityka):Anglikanie wierzyli, ze Jakub bedzie kontynuowal polityke Tudorow,gdzie

wazna role odgrywal parlament.Katolicy wierzyli,ze Jakub podobnie co jego matka maria stuart bedzie im
przychylny.Obie strony nie mialy racji, bo jakub i byl zwolennikiem absolutyzmu DAMDAMDAM xd,uwazal
ze krol stoi ponad prawem i nie moze byc przez nikogo kontrolowany,przez co naruszyl rownowage w
sprawowaniu wladzy miedzy krolem a parlamentem(nie zlikwidowal go,ale ograniczyl role przez co
powstal konflikt).

Karol I:syn jakuba,odziedziczyl po nim troni tez byl zwolennikiem absolutyzmu i ponosil porazki w polityce
zagranicznej.1628r-Karol I zwolal parlament aby uchwalic nowe podatki jednak nie udalo sie to a sam
parlament przedlozyl mu petycje praw(rzadanie by krol respektowal uprawnienia parlamentu do
stanowienia nowy6ch podatkow i prawo poslow do ochrony przed samowolnymi aresztowaniami).Wladca
to podpisal ale w 1629r zmienil zdanie xd i rozwiazal obie izby i uwiezil najwiekszych
przeciwnikow.Rozpoczelo to okres rzadow absolutnych, krol sprawowal wladze wylaczajac parlament.

dyktatura Cormwella:1653 - cormwell lordem protektorem ,samodzielne rządy cromwella,

04.1653 rozpędzenie parlamentu kadłubowego przy pomocy wojska w lipcu powołano mały parlament,
który został rozwiązany po kilku miesiącach,

12.1653 Cromwell przyjmuje tytuł protektora i obejmuje władze w Anglii. Zostaje naczelnym dowódca
armii i floty, rządzi samodzielnie.

1658:sm cromwella i upadek protektoratu,stanowisko lorda obejmuje syn cromwella-Richard,

wiosna 1659:Richard zrzeka się pełnionej funkcji przez konflikt z wojskiem

wojna domowa(1642-1649): polityce nowego krola sprzeciwiala sie gl nowa szlachta(postrzegala ja jako
zagrozenie dla swoich praw).

1637r:wybuchlo powstanie przeciwko krolowi w szkocji

1640- posiedzenie krótkiego parlamentu

1640-1653 - obrady długiego parlamentu

1641-ogloszono dokument Wielkie napomnienie-lista naduzyc popelnionych przez krola w okresie jego
samowolnych rzadow

1642 - początek wojny karola i z parlamentem,powstanie armii nowego wzoru złożonej z posłusznych
parlamentowi purytanow

oboz Karola(rojalisci):stara arystokracja rodowa i wielcy posiadacze ziemscy,nowa szlachta,rzutkie

mieszczaństwo,ludność wiejska

oboz antykrolewski(Armia Nowego Wzoru):dow. Thomas Fairfax,zolnierze-purytanie,ciezka kawaleria

dow.Olivier Cromwell
mimo ze krol przegral to parlament chcial szukac z nim kompromisu

1645 - zwycięstwo wojsk parlamentu w bitwie pod naseby,a w maju 1646r-oddal sie w rece szkotow
krorzy przekazali go ang parlamentowi(krol potem uciekl)

nowy parlament-Parlament Kadłubowy(podjal on decyzje o zabiciu krola)

1649- stracenie karola i,monarchia w anglii zostala zniesiona

Restauracja Stuartów (1660-1688) Habeas Corpus Act (1679, Karol II):

#Przywrócenie monarchii wyrazem zmian w polityce grup decydujących o losach Anglii - bogate
mieszczaństwo i szlachta hrabstw odwróciły się od rewolucyjnego drobnomieszczaństwa i poparło
dyktaturę Cromwell'a. Ta jednak nie prowadziła do stabilizacji stosunków i nastąpiło zbliżenie tych warstw
do arystokracji wiernej Stuartom

 kompromis: dynastia Stuartów powróciła na tron pod warunkiem rezygnacji z polityki absolutyzmu
 przywrócono dwuizbowy Parlament (Izba Lordów - arystokracja, Izba Gmin - mieszczaństwo i szlachta
hrabstw) - miały być szanowane jego prawa z Petycji prawa (1628) i ustaw z 1641 # W rzeczywistości król i
arystokracja uważali, że atrybucje Parlamentu powinny być szanowane, ale najważniejszy w państwie jest
król, związany tylko prawem boskim (szerokie uprawnienia króla, m.in. zwierzchnictwo nad Parlamentem)
 prawo DYSPENSY - zawieszenie mocy obowiązywania ustawy w stosunku do określonej osoby lub
sprawy
 prawo SUSPENSY - całkowite zawieszenie mocy obowiązywania ustawy w stosunku do wszystkich #
Mieszczaństwo chciało natomiast umocnienia praw Parlamentu (Izby Gmin).

Powstały 2 stronnictwa polityczne:

 WIGOWIE (liberalni) - zwolennicy przewagi Parlamentu
 TORYSI (konserwatyści) - zwolennicy przewagi króla # HABEAS

CORPUS ACT (1679) - wyraz pewnej skłonności Karola II do ugody

 zagwarantowanie kontroli sądowej nad aresztowaniami i przetrzymaniami
 nietykalność osobista i majątkowa II rewolucja angielska

w skutek bill of rights Anglia zostaje monarchi,a parlamenatrną

krol - reprezentowanie
parlament - wladza

W 1640 roku konflikt między zwolennikami Parlamentu i zwolennikami króla doprowadził do wojny
domowej. Wojnę wygrał Parlament, a Karol I Stuart został skazany na egzekucję, która dokonała się w
1649 roku.