Peyğəmbərimizin dilindən

səhər və axşam oxunan dualar

:‫حين يُ ْم ِسي‬ َ ‫حين يُصْ بِ ُح َو‬ َ ‫ « َم ْن قَا َل‬: ِ ‫ قَا َل َرسُو ُل هّٰللا‬:‫ قَا َل‬ َ‫َع ْن َأبي هُ َر ْي َرة‬
‫ُسب َ هّٰللا‬
ِ ‫ ِمَئةَ َم َّر ٍة لَ ْم يَْأ‬،‫ْحان ِ َوبِ َح ْم ِد ِه‬
َ ‫ت َأ َح ٌد يَ ْو َم ْالقِيَا َم ِة ِبَأ ْف‬
‫ض َل ِم َّما َجا َء بِ ِه ِإاَّل‬
‫»َأ َح ٌد قَا َل ِم ْث َل َما قَا َل َأ ْو َزا َد‬
Əbu Hureyrə (r.a.) Allah Rəsulunun (s.ə.s.) belə buyurduğ unu nəql edir:
“Kim səhər-axşam yü z dəfə “Subhənəllaahi və bi həmdihi (Sü bhansan, ya Rəbb!
Həmd və mədh hisləri ilə Səni təsbeh edirəm)” deyərsə, Qiyamət gü nü heç kimin
əməli ondan ü stü n olmaz. Ancaq bu duanı onun qədər oxuyan və ya ondan daha çox
təkrar edən istisnadır (bu təqdirdə həmin zikri və ya duanı onun qədər və ya daha
çox təkrar edən ona çatmış və ya onu keçmiş olar)”. [Mü slim, Zikr 26]

ُ َ‫ يَا َرسُو َل هّٰللا ِ َما ل‬:‫ فَقَا َل‬ ‫ َجا َء َر ُج ٌل ِإلَى النَّبِ ِّي‬:‫ قَا َل‬ َ‫َع ْن َأبي هُ َر ْي َرة‬
 ‫قيت ِم ْن‬
َ ‫حين َأ ْم َسي‬
‫ْت‬ َ ‫ت‬ َ ‫ «َأ َما لَ ْو قُ ْل‬:‫ار َحةَ قَا َل‬ ٍ ‫ َع ْق َر‬:
ِ َ‫ب لَ َد َغ ْتنِي هّٰللاالب‬
‫ك‬ ُ َ‫ لَ ْم ت‬,‫ق‬
َ ‫ض َّر‬ َ َ‫ت ِم ْن َشرِّ َما َخل‬ ِ ‫ت ِ التَّا َّما‬ ِ ‫»َأ ُعو ُذ بِ َكلِ َما‬
Əbu Hureyrə (r.a.) nəql edir:
“Bir dəfə bir adam Allah Rəsulunun (s.ə.s.) hü zuruna gəldi və “Ya Rəsulallah! Dü nən
axşam məni əqrəb sancdı, ağ rıdan əzab çəkdim,” – dedi. Peyğ əmbərimiz (s.ə.s.) onun
şikayətinə: “Əgər axşam dü şəndə “Əuzu bi-kəliməətilləhit-təmməəti min şərri
məə xaləq: Məxluqatın şərindən Allahın mü kəmməl kəlmələrinə sığ ınıram”
desəydin, sənə heç bir ziyan verməzdi,” – deyə cavab verdi”. [Mü slim, Zikr 55]

 ‫ك‬ َ ‫ اَ ٰللّهُ َّم ِب‬:‫ان يَقُو ُل ِإ َذا َأصْ بَ َح‬

َ ِ‫ك َأصْ بَحْ نَا َوب‬ َ ‫ َأنَّهُ َك‬ ‫ َع ِن النَّبِ ِّي‬ َ‫َع ْن َأبي هُ َر ْي َرة‬
‫ك النُّ ُشو ُر» َوِإ َذا َأ ْم ٰسى قَا َل‬ َ ‫ َوِإلَ ْي‬،‫وت‬
ُ ‫ك نَ ُم‬ َ ِ‫ك نَحْ يَا َوب‬ َ ِ‫َأم َس ْينَا َوب‬:
«ُ‫ك ْال َمصير‬ َ ‫وت َوِإلَ ْي‬ُ ‫ك نَ ُم‬ َ ِ‫ك نَحْ يَا َوب‬َ ِ‫ َوب‬،‫ك َأ ْم َس ْينَا‬ َ ‫»اَ ٰللّهُ َّم ِب‬
Əbu Hureyrənin (r.a.) nəql etdiyinə gö rə, Peyğ əmbərimiz (s.ə.s.) səhərlər belə dua
edərmiş:
“Allahummə bikə asbəhnə və bikə əmsəynə və bikə nəhyə və bikə nəmuutu və
iləykən-nuşuur: Allahım! Sənin kö məyinlə səhərə çıxdıq, Sənin kö məyinlə axşama
çatdıq. Sənin kö məyinlə yaşayır, Sən istəyəndə də ö lü rü k. (O biri aləmdə) Axirət
sabahı yenə Sənə oyanacağ ıq (dö nəcəyik)”.
Axşam olanda isə belə dua edərdi: “Allahummə bikə əmsəynə və bikə nəhyə və
bikə nəmuutu və iləykəl-masiir: Allahım! Sənin kö məyinlə axşama çıxdıq. Biz Sənin
kö məyinlə yaşayır və Sən istəyəndə də ö lü rü k. Yenə də Sənə dö nəcəyik”.    [Əbu
Davud, Ədəb 101;Tirmizi, Dəavat 13]

 ‫اح ُكلِّ يَ ْو ٍم‬ ‫ب‬ ‫ص‬ ‫ي‬ ‫ف‬ ‫ل‬

ُ ‫و‬ ُ ‫ق‬ ‫ي‬ ‫د‬
ٍ ْ
‫ب‬ ‫ع‬
َ ْ
‫ن‬ ‫م‬ ‫ا‬‫م‬ « : ‫ قَال رسُو ُل هّٰللا‬:‫ قَال‬ ‫ان‬ َ ‫َع ْن ُع ْث َم‬
َ َّ‫ان ب ِْن َعف‬
ِ َ َ َ ِ َ ِ َ َ َ
‫هّٰللا‬
‫ض َواَل فِي ال َّس َما ِء‬ ِ ْ‫بِس ِْم ِ الَّذي اَل يَضُرُّ َم َع ا ْس ِم ِه َش ْي ٌء فِي اَأْلر‬: ‫َو َم َسا ِء ُكلِّ لَ ْيلَ ٍة‬
ُ َ‫ ِإاَّل لَ ْم ي‬،‫ت‬
‫ض َّرهُ َش ْي ٌء‬ ٍ ‫ث َمرَّا‬ َ ‫ ثَاَل‬،‫» َوهُ َو السَّمي ُع ْال َعلي ُم‬
Osman ibn Affan (r.a.) Peyğ əmbərimizin (s.ə.s)  belə buyurduğ unu nəql edir:
“Bir qul hər gü n səhər və hər gecə axşam ü ç dəfə belə dua edərsə, ona heç nə zərər
verə bilməz: “Bismilləhilləzi lə yədurru məasmihi şeyun fil ardi və lə fis-səməi və
huvəs-səmiul-alim: O Allahın adı ilə (səhərə və ya axşama çıxdım) ki, Onun adı ilə
hərəkət edib Ona sığ ındıqdan sonra yerdə və gö ydə heç bir şey zərər verə bilməz. O,
hər şeyi eşidən və biləndir”. [Əbu Davud, Ədəb 101; Tirmizi, Dəavat 13]

 ‫ «اِ ْق َرْأ قُلْ هُ َو هّٰللا ُ َأ َح ٌد‬: ِ ‫ قَا َل لي َرسُو ُل هّٰللا‬:‫ قَا َل‬ ‫ب‬
ٍ ‫َع ْن َع ْب ِد هّٰللا ِ ب ِْن ُخبَ ْي‬
‫ك ِم ْن ُكلِّ َش ْي ٍء‬ َ ‫ت تَ ْكفي‬ ٍ ‫ث َمرَّا‬ َ ‫حين تُصْ بِ ُح ثَاَل‬
َ ‫حين تُ ْمسي َو‬ َ ‫» َو ْال ُم َع ِّو َذتَي ِْن‬
Abdullah ibn Xubeyb (r.a.) Allah Rəsulunun (s.ə.s.) ona bu tö vsiyələri verdiyini nəql
etmişdir:
 “Axşama və səhər “Qul huvallahu əhad” ilə “Muavvizəteyn” surələrini (“İxlas”,
“Fəlaq” və “Nas” surələrini) ü ç dəfə oxu! Bu surələri oxumaq səni bü tü n pisliklərdən
qoruyar”. [Əbu Davud, Ədəb 101; Tirmizi, Dəavat 116]

 ِ ‫ك هّٰلِل‬
ُ ‫ َأ ْم َس ْينَا َوَأ ْم ٰسى ْال ُم ْل‬:‫ ِإ َذا َأ ْم ٰسى قَا َل‬ ِ ‫ان نَبِ ُّي هّٰللا‬
َ ‫ َك‬:‫ قَا َل‬ ‫َع ِن اب ِْن َم ْسعُو ٍد‬
‫ ُأ َراهُ قَا َل فِي ِه َّن‬:‫َّاوي‬
‫ر‬ ‫ال‬ ‫ل‬ ‫ا‬َ ‫ق‬ » ُ ‫ه‬َ ‫ل‬ ‫ك‬
َ ‫ري‬ َ
‫ش‬ ‫اَل‬ ‫ه‬‫د‬َ ْ‫ح‬‫و‬ ُ ‫ اَل ٰله اَّل هّٰللا‬، ‫و ْالحم ُد هّٰلِل‬:
ِ َ ُ َ ‫َ َ ْ ِ ِإ َ ِإ‬
 « ‫ك َخ ْي َر َما في ٰه ِذ ِه‬ َ ُ‫ َربِّ َأ ْسَأل‬،ٌ‫ك َولَهُ ْال َح ْم ُد َوهُ َو َع ٰلى ُك ِّل َش ْي ٍء قَدير‬ ُ ‫لَهُ ْال ُم ْل‬
ِّ‫ َرب‬،‫ك ِم ْن َش ِّر َما في ٰه ِذ ِه اللَّ ْيلَ ِة َو َش ِّر َما بَ ْع َدهَا‬ َ ِ‫اللَّ ْيلَ ِة َو َخ ْي َر َما بَ ْع َدهَا َوَأ ُعو ُذ ب‬
‫ب فِي‬ ٍ ‫ار َو َع َذا‬ ِ َّ‫ب فِي الن‬ ٍ ‫ك ِم ْن َع َذا‬َ ‫ َأ ُعو ُذ ِب‬،‫ك ِم َن ْال َك َس ِل َوسُو ِء ْال ِكبَ ِر‬ َ ِ‫َأ ُعو ُذ ب‬
‫ «َأصْ بحْ نَا وَأصْ بح ْالم ْل ُ هّٰلِل‬:‫ك َأ ْيضًا‬ َ ِ‫» ْالقَب ِْر» َوِإ َذا َأصْ بَ َح قَا َل ٰذل‬
ِ ‫ك‬ ُ َ َ َ َ
İbn Məsud (r.a.) nəql edir: “Peyğ əmbərimiz (s.ə.s.) axşam olanda belə dua edərdi:
“Əmseynə və əmsəl-mulku lilləh, vəl-hamdu lilləh, lə iləhə illəllah vahdəhu lə
şərikə ləh, ləhul-mulku və ləhul-hamdu və huvə alə kulli şeyin qadir, rabbi əs
əlukə xayra mə fi həzihil-leyləti və xayra mə ba`dəhə və əuzu bikə min şərri mə
fi həzihil-leyləti və şərri mə ba`dəhə, rabbi əuzu bikə minəl-kəsəli və suil-kibər,
əuzu bikə min əzəbin-nar və əzəbil-qabr: Biz və bü tü n mü lk – həqiqi sahibimiz
Allaha aid olaraq axşama çıxdıq. Əzəldən əbədə bü tü n həmd və mədhlər Ona
məxsusdur. Allahdan başqa ilah  yoxdur, yalnız O, vardır. Onun tayı-bərabəri və şəriki
yoxdur. Mü lkü n həqiqi sahibi O olduğ u kimi əzəldən əbədə bü tü n həmdlər də Ona
aiddir. O, hər şeyə qadirdir. Rəbbim! Bu gecə və bundan sonrakı gecələrin xeyrini
Səndən istəyir, onların şərindən də yenə Sənə sığ ınıram. Ya Rəbbi, tənbəllikdən,
qocalıqla gələn sıxıntılardan, Cəhənnəm və qəbir əzabından Sənə sığ ınıram”.
Səhər olanda da: “Əsbəhnə və əsbəhal-mulku lilləh: Biz və bü tü n mü lk – sahibimiz
Allaha aid olaraq səhərə çıxdıq,” – deyə başlayar və yuxarıdakı duada keçən “axşam”
sö zü nü n yerinə “səhər”, “gecə” sö zü yerinə də “gü ndü z” ifadələrini qoyaraq eyni
duanı oxuyardı”. [Mü slim, Zikr 74]