Peyğəmbərimiz və gənclər

* Firon və tərəfdaşlarının qorxusundan Musaya ö z qö vmü ndən bir

dəstə gəncdən başqa inanan olmadı. (Yunus 10/83)
* Hz.İsaya inandıqları ü çü n yurdlarından didərgin dü şü b mağ araya
sığ ınanlar da bir qrup gənc idi. (Kəhf 18/13)
* Hz.Musa və hz.İsada olduğ u kimi əfəndimizə (sas) də ilk biat edən
gənclər idi. Ali 10, Talha 13, Erkam 15, Zubeyr 16, Sad, İbn Məsud 17,
Suheyb 19, Cəfər 20, Habbab 23, Musab 25, Osman, Ö mər 26, Əbu Bəkr
38 yaşında..
* Ərkamın evi daha çox gəncləri qorumaq ü çü n idi. Dəlisov
olduqlarından bəzən hissi davrana bilirdilər. İlk qanı Sad b Əbi Vəqqas
tö kmü şdü .
* Risalətin 4-cü ilində açıqdan təbliğ başlamışdı. Mü şriklər daha çox
təpki gö stərirdilər. İlk şəhidlər olunca əfəndimiz (sas) gəncləri
Həbəşistana gö ndərir. (Qruplar halında 100-ə yaxın insan) Gənc
olduqlarını Amr b Asın Həbəş kralına dediyi sö zlərdən anlayırıq: “Ey
hö kmdar! Bizdən bəzi ağ lı ərməz gənclər sənin ö lkənə sığ ınıblar.”
* İlk dəfə Əqabədə gö rü şü lənlər də gənclər idi: Əs’ad ibni Zurarə, Avf
ibni Haris, Rafi’ ibni Malik, Qutbə ibni Amir, Uqbə ibni Amir və Cabir
ibni Abdullah. Sonuncu 14 yaşında idi.
* İkinci Əqabə bəyatında əfəndimizin (sas) əmisi Abbas deyir ki,
mən yəsribliləri tanıyıram, gö rü m kimdir gələnlər. Amma daha sonra
gənc olduqlarından dolayı onları tanımadığ ını sö yləyir.
* Buas, Əvs və Həzrəc arasında 120 ildir davam edən savaşların
sonuncusu idi. Hicrətdən 3 il əvvəl olmuşdu. Mədinənin ağ saqqal
heyətinin əksəriyyəti prda həlak olmuşdu. Tez-tez yaxınlarını itirmək
məcburiyyətində qalan gənclərin ö nü açılmışdı. İslam da sü lh dini
olduğ u və inanan hər kəsin qəbiləsindən asılı olmayaraq qardaş kimi
yaşaması gərəkdiyini sö ylədiyi ü çü n tö kü lən qanlardan usanmış
gənclərə cazib gəlmişdi.
* 10 yaşlı Ali 610-da mü slü man olur. Hicri 3-cü ildə doğ ulan Amir b
Vasilə 710-da vəfat edir. Əfəndimizin (sas) yetişdirdiyi gənclər dü z 1
əsr yaşadıqları yerləri nura qərq ediblər.

Peyğəmbərimiz və təhsil
* İlk vaxtlar peyğ əmbərimiz (sas) Məkkədə dağ lar, vadilər və
mağ aralarda gənclərə təlim və tərbiyə aşılayırdı. Bir dəfə
mü slü manlar yenə Məkkə xaricində vadi kənarında ibadət edərkən
mü şriklər gö rü r. Çıxan çaxnaşmada Sad b Əbi Vəqqas onlardan birinin
başını yarır. Bir dəfə də Minada bir mağarada ikən Mursəlat surəsini
anladırdı. Bu əsnada içəridəki deşiklərdən birindən ilan çıxır. Gənclər
bunu gö rü b ayaqlanan kimi ilan tez yuvasına girir. Əfəndimiz (sas)
təbəssü m edərək buyurur ki, “O sizin, siz də onun şərrindən
qurtuldunuz.” Yenə bir dəfə Nur dağında dərs keçərkən zəlzələ olduğ u
qaynaqlarda keçir.
* Daha sonra Ərqam ibni Əbil Ərqam evini mü slü manların
istifadəsinə verir. Safa təpəsində yerləşən ev ciddi xidmətlər edir.
Peyğ əmbərimiz (sas) orda yetişən gənclərin hər birinə 3-4 nəfər
zimmətləmişdi. Onlar da ö yrəndiklərini gedib evindən çıxa bilməyən
mü slü manlara çatdırırdı.
* Hicrətdən ö ncə Mədinəyə gedən Musab ibni Umeyr, Əsad bin
Zurarənin evini dü z 1 il irşad və təbliğ ü çü n istifadə etmişdi.
* Hicrət edərkən ilk dayanacaq olan Qubada yenə bir işıq evi var idi.
Ev Sad bin Heysəməyə aid idi. Subay mü slü manların qaldığ ı bu ev də
təlim və tərbiyə ocağ ı idi. Peyğ əmbərimiz (sas) 14 gü n bu evdə qalır.
* Mədinədə ənsar və muhaciri bir-biri ilə qardaş edən əfəndimiz
(sas), muhacirə maddi yö ndən kö mək təmin etmiş ikən, eyni zamanda
ənsara da bənzərsiz islami məlumat təmin edirdi. Çü nki 13 il
peyğ əmbərlə birlikdə vaxt keçirən muhacirlə ənsar arasında islami
məlumat baxımından ciddi fərq var idi.
* Əfəndimizin (sas) Mədinədə tətbiq etdiyi şeylərdən biri Ashabı
suffa deyilən məktəb idi. Bü tü n həyatını oxuyub ö yrənməyə həsr edən
bu insanlar, məscidə bitişik bir hü crədə qalır, əfəndimiz (sas) və digər
mü slü manların yardımı ilə keçinirdilər.
* Eynən Məkkədəki kimi Mədinədə də peyğ əmbərimiz (sas) Qurra
deyilən 70 nəfəri hər axşam fərqli evlərə gö ndərirdi. Hər axşam eyni
anda 70 fərqli yerdə dərs halqaları olurdu.
* Ən bö yü k təhsil ocaqlarından biri də heç şü bhəsiz məscidlər idi.
Qubada da olarkən dərhal məscidin təməli atılır. Daha sonra
peyğ əmbərimiz (sas) ö zü də gəlib orada namaz qılaraq xeyir duasını
verir. Mədinədə də ilk iş məscidin təməlini atmaq olur. Çü nki məscid
hər kəsə açıq idi. Və əfəndimiz (sas) gü ndə 5-6 dəfə orda
mü slü manlarla gö rü şü rdü . Hər namaz sonrası sual cavab və dərslər
olurdu.
* Ashabı suffa yetərsiz qalınca peyğ əmbərimiz (sas) Darul Qurra
deyilən evləri təşkil edir. Mahrəmə bin Nəvfəl evini Darul Qurra
olaraq istifadəyə vermişdi. Ashabı suffadan fərqli olaraq, səhərdən
axşama kimi dü nyəvi məşğ uliyyəti olub işləyən və beləcə ashabı
suffaya maddi dəstək olan mü slü manlar gecələr səhərə qədər bu evdə
dərs alırdı.
* Əfəndimizin (sas) dərs vermək ü çü n dəyərləndirdiyi məqamlardan
biri də səfərlər idi. Xü susilə uzaq səfərlərdə yanında olan səhabələr
ondan (sas) ciddi şəkildə istifadə ediblər. Cabir bin Abdullah deyir ki,
bir səfərdə məni də tərkinə aldı. O gü n ondan 70 hədis əzbərləmişdim.
Onunla birlikdə vaxt keçirmək bənzərsiz nemətdir. Hz.Ali, hz.Aişə,
Abdullah ibn Məsud, Ənəs bin Malik və s. buna gö zəl ö rnəklərdir.
* Ö yü d nəsihət ü çü n başqa bir əlverişli zaman dilimi yola salma
gö rü şləri idi. Əfəndimiz (sas) hər dəfə hər hansı bir vəzifə ilə bağ lı
kimisə harasa yola salanda onunla gö rü şü r, İslam prinsiplərini geniş
bir şəkildə yenidən izah edirdi. Bu gö rü şlərə misallardan biri Muaz
bin Cəbəlin Yəmənə yola salarkən aralarında keçən dialoqdur. Nə ilə
hö km etmə, ö z adından danışma, doğ ru olma, məzluma diqqət və s.
Xü susilə dö yü şçü birlikləri yola salarkən bö lü k başçılarına bir islam
mü cahidinin nə cü r davranması gərəkdiyini dö nə-dö nə izah edirdi.
Qaçana aman, əsirə qarşı davranış, yaşlı qadın uşağ a rəftar, heyvan və
bitki ö rtü yü nə mərhəmət və s..
* Xanımları vasitəsi ilə də qadınlara xitab edib.
* Mucadələ surəsi, Nur surəsi Miras bəhsi..

* Elm, peyğəmbərlərdən qalan tək mirasdır. (Buxari, Elm 10)

* Elm öyrənənin ruzisini Allah Təala üstlənib.
* Elm təhsili üçün yola çıxanlar, evlərinə dönənə qədər Allah
yolundadırlar. (Tirmizi, Elm 2)
* Alim və onun tələbəsi dünyadakı ən qiymətli varlıqlardır. (Tirmizi,
Zö hd 14)
* Xeyri öyrədənlərə, dənizdəki balıqlar belə dua edir. (Tirmizi, Elm 19)
* İşləyərək çö rəyini qazanan fəqət dolanışığ ına kö mək elədiyi elm
talibi qardaşınının işləməməyindən şikayətçi olan səhabəyə,
Əfəndimiz (sas), “Nə bilirsən, bəlkə də onun hörmətinə ruzin gəlir..”
buyurur. (Tirmizi, Zö hd 33)