SKONHOB’ AB’XUB’AL POPTI’

KUYB’AL HEJ AB’XUB’AL MAYAB’ YET XE’Q’AQ’

Comunidad Lingüística Popti’, Academia de Lenguas Mayas de Guatemala

HEB’ YA’ SWI’AL SKONHOB’ AB’XUB’AL POPTI’

Ssat Ijb’alom: Julián López Camposeco

Skab’ Ssat Ijb’alom: Gaspar López Díaz
Tz’ib’lom: María Salomé Sánchez Felipe
K’ub’ahom melyuh: José Caralampio Díaz Esteban
B’ab’el Chejab’lom: María Candelaria Quiñónez Camposeco
Skab’ Chejab’lom: Franciso Rocael Mateo Morales
Yox Chejab’lom: Lorenzo Mario Ramírez Cardona

HEJ MUNLAWOM
PERSONAL ADMINISTRATIVO

Lic. Santiago Domingo Montejo

Ijb’alom yinh munil/Sub-coordinador de programas

Licda. Ramona Margarita Domingo Díaz

Aq’omik’toj ab’ix yul hunxa ab’xub’al/Técnico Traductora

PEM. Yesenia Noelí Hernández Hurtado

Ek’om yalanhiloj/Técnico Investigadora

Licda. Candelaria Marily Montejo Ros

Tz’ib’lom-b’iswom/Secretaria Contadora

MAK X’EK’ YALANHILOJ/Investigador

Manuel de Jesús Mendoza Delgado

MAK KAW XPICH’NI TE’

Julián López Camposeco
Santiago Domingo Montejo
Ramona Margarita Domingo Díaz
Yesenia Noelí Hernández Hurtado
 YUCH’ANTIHOXH

TET MAKTAJ XKOLWAHIKOJ SPICH’NI HUNE’ MUNIL TI’

MAK XKOLWAHIKOJ B’AY ELNAJIKOJ

Humberto Jiménez Camposeco Jacaltenango

Rosa Angélica Quiñónez Camposeco Jacaltenango
Benjamín Francisco Pérez Pérez San Andrés Huista
Andrés Pérez Pascual San Andrés Huista
Pascual García Morales San Marcos Huista
Juan Pérez Nolasco San Marcos Huista
Luisa Claribel Morales Pérez San Marcos Huista
Lorenzo Rigoberto López San Marcos Huista
María Rosalinda Hurtado Domingo Jacaltenango
José Fidel Mateo Aguilar Jacaltenango
María Gaspar García Concepción Huista
Gaspar Domingo Recinos Petatán,
Concepción Huista
 TZET CHUH YOKNIKOJ HUNE’ TE’ HUM TI’

Yuhnheb’al chuh yoktzujnuj anmah, kuyum hum yeb’ kuywahom yinh tzet yeh
swatx’eb’anil te’ hum “Hej tzoti’ ay yuh sb’aj yul ab’xub’al Popti’“, chtihlaxiloj
tzet yeh smunlanheb’anil te’ b’oj xin, tzettaj sb’ey hej tzoti’ munlanheb’il ssat te’.

Ayayoj sstat hune’ te’ hum ti’ xin, hej tzoti’ ay yuh sb’ah, kaw komon sxol hej
konhob’ yeb’ wayanb’al ayayoj yul smajb’enal stxotxal skonhob’ abxub’al Popti’
(Konhob’ yuxhtaj sb’ah). Yamb’abilikoj ssat te’ hej tzoti’ nanan yalni hun-hun
konhob’, yuhnheb’alxa huyoknikoj sxol anmah, yulaj hej kuyum b’oj xin hej
kuywab’al tzanb’aytu’alikoj yul smajb’enal tx’otx’ Popti’.

Chaltu’ skutxb’ahikoj hune’ te hum ti’, hej b’ihe, yalb’anil b’ihe, uhwal, kolom
uhwal b’oj yaq’bilxa hej tzoti’, nanan yok yallax yullaj hej konhob’ yuhxhtaj sb’ah
ti’, haka pax nixhtej swayanhb’alil.

Ch’ilchahoj yul hej kanhtxukut ayayoj ssat te’, hej tzoti’ nan yallax yul konhob’
Xajla’, Ewan Nhan, Tz’ikint’e yeb’ Wi’kuh. Stz’aj xin stzoti’al ab’xub’al Popti’
chuh yoknojikoj hun-hun sb’ey tzoti’ tu’, yuhnheb’al kam ch’ahkanh smalil sb’isil
tzoti’ choknikoj yul jab’xub’al Popti’.

Kanah majan yetoj yixmab’anil hune’ te hum ti’:

1. B’ab’el majan hay ayayoj hej b’ihe nana jalni yullaj hej konhob’.
2. Skab’ majan, ayayoj hej yalb’anil b’ihe
3. Yinh yox majan munlanheb’il hej huhwal
4. Yinhxa slahob’al ayayoj hej yaq’bilxa tzoti’ ch’oknikoj yul jab’xuba’l.

Chkotaq’e tet heb’ ya’ kuywahom, kuyumum b’oj mame mi’e, tato yilal hej tzoti’
munlanheb’il ssat hune’ te’ hum ti’, chuh janikoj jet yinh yuhnhe kam
yaq’b’ilnhelx ab’ix, axinhwal ta ay b’aq’inh ch’aknhelaxoj te’, chuh yaq’b’ilnhelax
tzoti’ ayayoj.
 YOKB’ALTOJ

Hun-hun ab’xub’al chstzotelax ssat yib’anh q’inal ti’, ay sq’alomal iq’b’il yuh
waxanhkam wes mato mach wesoj, haktu’ xin yehpax ab’xub’al Popti’
chstzotelax yul hej konhob’ yuxhtaj sb’ah, tonhe yuh haxkam b’aq’inhtaxam
payat xspoh sb’ah hej konhob’ ti’, yuh xin xax kaw heli snuq’al chyakoj anmah
chstzoteni, lahanpax yinh sheli tzet chuh yallax sb’ih hej tzetet yuh anmah yet
hun-hun konhob’, haka’na yinh stzoti’ wes ay hej tzoti’ ay yuh sb’ah haxkam
nanan chuh yallaxi yaja’ hune’nhe b’ay ch’apnikoj, haktu’ xin yeh ab’xub’al
Popti’ ti’.

Yuh ti’ yuh xin Skonhob’ Ab’xub’al Popti’ yet Kuyb’al Ab’xub’al Mayab’ yet
Xe’q’aq’ x’ok skuynuj tzettaj chheli yinh tzet chuh yalni anmah hun-hun tzetet
yinh ab’xub’al Popti’ haxkam nanan sb’ey chuh stzotelaxi, haka’na Xajla’, Ewan
Nhah, Tz’ikinte’, Wik’uh yeb’ Axola’ ha’ ti’ xin b’ay x’illaxi ta ay hej tzoti’ ay yuh
sb’ah haxkam waxanhkam nanan slow jalni hune’nhe tzetet b’ay ch’apnikoj, ha’
xin kaw chkolwapaxikoj yanikanh smay spixan ab’xub’al Popti’.

Ta kaw johtaj tzet yelapnoj yeh ab’xub’al Popti’ ti’ machxa chk’ayoj kok’ul jab’en
yalnoj anmah ab’xub’al ta mach jet konhob’oj b’oj q’a’ chiq’ yip elwanb’al jinh
haka’ hej konhob’ yuxhtaj sb’ah haxkam hune’nhe b’ay elnajonhikoj, yuh ti’ xin
xkolwahikoj heb’ ya’ yet hun-hun konhob’ smunlanhen hune’ ti’ yinh skutxb’ani,
slahb’ani b’oj st’inhb’an hej tzoti’ ay yuh sb’ah yul ab’xub’al Popti’ haxkam lapan
nanan yohtajb’al hun-hun mak yinh tzet chuh stzotelax yul skonhob’ maka
swayanhb’alil.

Hune’ munil ti’ chkolwahojikoj jinh maktaj honh chjal ab’xub’al yuh kam jalni
anmahil kob’ah b’oj yaq’b’ilxa mak chstzoteni, haka’pax kam sq’alomb’ikanh
johtajb’al yuh machxa chk’ayoj kok’ul jab’en sb’ih hunuj tzetet nan yok chuh jalni
b’oj hunujxa majan anmah chstzotenpax jab’xub’al, haxkam yuhtik’am hantajxa
hab’ilal spohni sb’ah hej konhob’ ay hejxa tzoti’ xax helitoj yinh jab’xub’al, kaw
xin yilal yehpax yuh skuyb’anil nixhtej unin sch’ib’tokanh yuh haxkam q’a’ chtoh
yohtajnhe’ sb’ih hej tzetet yinh hej sb’ey jalni ab’xub’al.