s oldugundan kavi-

$ti i-le bo1'utlandrma

rt biiy0Hnkler

BOLUM 10
esitli kabul edilerek SU ALMA YAPILARI
=v/GxD =13.3/
nur. Buna giire garp-
I x 0.67 : 4.8 m, Yiik- Problem 10'r. Ge9i9 Kanarr uzunru!.u
ve yiik Kaybrnrn
. 6.4 m, engelin uzak- Bulunmasr
'8)xW:1.8m,9rkr9'
Jigi=d:(1/6)xW: Dikdiirtgen kesitten
vamr
yata$ndan sonra mi- k",d,";(;;;;ffi;;;ffi1"i:fff jtH::#:,*_1"i,;
m, hava payr 0.4 m, dikdiirtgenin llxit.i:,,""#
gert$uBt;-ln,;;;;;"
:ilr"f-t
1/r.5, geeen aeui z.s m%,at.
a;;ffi;.;ff;i,:ffi asr
seni$ligi m,
B
15" ar,na.

qozriu:

t 5 6 ? A9r0
rtouoe srrusr, vr/6 GEqi$ KANAU

$ekil 10.1 Ge9i9 KanaL

 "r

162
ge
bigimli rakordman $ekil 10l'de giisterilmiStir' $eklin mrg
Krrk di.izlem dar:
ometrisinilen
B:b+2xmxd-2xLxtgcr a
orduBu sdriiliir.
"::^g","*1Tj::1,T,:'J: i-,i,i llTil;Ji:ilf :il'l'f" baE
m yamusun eev e$mi,
EsttlL
; d _ B) / (2 \ tso) = (3 + 2
"-c":i?il;?'=1;l;, "
ekseni ile Yaptrgl a9rdE
8 15 m erde edirir
:T;';;.d-i)i'{ 2'\ o'27)=
yiik kaybr hesabr iqin seqrs_Txt,jtTJffil'J:Jflffi .:l"'#i:J: seL
1-u -'1Y: ';l:'l;;',
Iunmast gerekir' Su derinli$'i V' = Gl/A' = ? 5' i ^ =',
=i.l+ m-/s bulunur' Ier
m"-h-'z i"u
Iak alan A' = 1 4 x 4 = 5 6 1I 7 14 m2 ve
alan er: tu + rnlil x h= (3 + 1 5 x 1 4) x 1'4 =
Yamukta rslak
Ge9i9 kanah yiik kaybr
hn: kO( - e8i
qy4: 7 14:f OS oV"
hrz Vr: '517 "f"t' 0'5(1 34'- sal
iqin k= O S ahnarak hu=
Y) / (2 x g) baBrnu"'"Ut'
'""'ul*eler
hesaPlanr'
f OS'l I fg.AZ= 0.02 m
Pr

Yiik
10'2' Qiikeltim Havuzu Sonundaki EOiEin
Problem
KaYbrnrn Bulunmasr 15
SA
1 2 m ve seniQ-
qiikeltim havuzundan **$]:" l:i:lligi
Debi 5.6 mS/s, kavbrru hesaplavrntz
lik 6 m olduBuna g6t" edk"lti; ;u;;;"onundali "sik Qr

e0zuu: akrm icin bat'

bi.
ro
giiriiid0$ii gibi giikeltim havuzu sonuntlaki
$ekil 10'2'ilen

br
ni

Akrm
Sonunclakr E$ik Yakrmnda
Sekil 10'2 Q6keltim Havuzu
 163

Jijsterilmiqtir. $eklin ge
mrq savak formiilii kullamlabilir. Batmrq savak formiiliinde
debi iki krsrm-
dan olugur.
cl

amuiun taban geniSlif,i,

Q = Qr + Q" =Q t3), p, r1p, g Bx hf;, +pr, f *g" rrl , hx B bu
"
re o, gegi6 kanahntn aktq
d-B) l(2 x tso): (3 + 2
baprntrda [r = trz: tr = 0.65 ahnrrsa r,E, g , f, = 2.gg olur.
Biiylece yukarrdaki bap.ntr
.ve sonraki hrzlann bu- Q : 2.88 x B x (2 x hk3/2/3 + h x hkr/r)
!undan, dikdtirtgende rs- Eeklinde krsalrr. Burada B egikten sonraki kanal geniqlilidir. Bilinen defer-
I 5.6= 7.34 m,/s bulunur. ler yerine konursa
x 1.4) x 1.4:7.14 m2 ve b.6=2.88x6x(2x hrr,, /S + t.2 xl.r*,,r1
h yiik kaybr hk=k(q - eqitliii elde edilir. Bu egitlik deneme,yanrlma ile giiziiiiirse hr : 0,07 m he-
ahnarak hk: 0.5(1.34' - saplanr.

Problem 10.3. Qiikeltim Havuzunda Siirekli yiik Kaybrnrn

ki EgiPin Yiik
derinligi 1.2 m ve geniq-
gik kaybrm hesaPlaYrnrz.
sonundaki akrm iqin bat-
Hesabr
Qiikeltim havuzunda yatay :ntz 0.4 m,/s, su derinlifi 2.0 m ve geniglik
15 m'dir. Uzunluf,u 26 m olan qtikeltim havuzundal<i siirekli yiik kaybrnr he-
saplayrnrz.
QozuM:
Qdkeltim hayuzu betonu igin Manning piiriizliiliik katsayrsr 0.016 ahna,
bilir. Isla} alan 15 x Z: J0 m2, rslak gewe lS +Z x Z:19 m oldugundan
hid_
rolik yarrgap R : 30/19 : 1.88 m bulunur.
Buna giire sirekli yiik kaybr

\:JxL:Wxn2xL/Iy/3
baprntrsrndan hu :0.4, x 0.016, ,< 2611.Sg1/s: S.g x 10,a m bulunur.
--------*- nan sonugtan da giirnlecefi gibi bu defer oldukga kiigiiktiir.
Hesapla-

Problem 1O.4. lzgara ve Dalgrg perde yiik Kayrplannrn

Hesabr

ahrunda Abm Serbest yiizeyli bir su almada rzgara kahnhklan 0.02 m, aralrklan
0.10
164

7so'dir' 4 m3/s'lik debide dalgrg perde-

m'dir. lzgaralann yatayla yaptrts agr farhr
lzgara ve ilalgg perdedeki viik kayrp-
nin altrndaki akrg kesiti 2 5 ' z i-"'ai'
lanm bulunuz.
I
rtmln
tik ba
Q0zuu:
Dalgrg perdede ortaya grkan
yiik kaybr'
drq kr.,

q =p* u t ur'tffffi orifis denkleminden Vm2 e

\:ttQl(Paxb)l'l(2xs)
hn: [(4I (0'75 x2'5 x2'O12119 62 Prot
geklincle elde edilir' Buraila p:0 75 ahmrsa
: 0.058 m hesaPlanrr' I
lzgaralata suYrn Yaklaqma hrzr 0.08 r
V: Q / (pa x b) = 4/(0 75
x 2 x 2 5) = 1'06 rrr'is'dir' Izgara kavbr temdt

h*: P(s / b)a'3 x sinct x V2l(2 x g)

yuvarlak demirden yaprlmak istendiginde Qoz
ba[nntrsrndan bulunur. Izgaralar
I
ji.rii B..rru gii.e .:"r.zs * <o.oz / 0.10)d3
t x sin ?5 x 1.06'z/19.62
1
""ri"rrr*.
= 0.012 m hesaplarur'

Olusacak Su Seviyesi ve baf,rn

Problem 10.5. Akarsu Krvnmrnda kesitl
Basrnq Farklannln Hesabl
I
ile 40 m ve 0-'8 m-olan bir akarsuda
Ortalama genislik ve derinli['i srra
#;;'; bulunmaktadr Kesitten geqen debi
30 m eksen ef,T ilik yanqaph far-
40 m3/s olluSuna gti.e krwrmr-n
ir.i r.or", arasrnda_ oluSacak su seviyesi bagn
belirleviniz'
il;ffi;;;! a'e tuuu'i;;iaki hiclrostatik hasrnelan m,vr
Diper
iunda
SOzUM 2010)
yiizii efimi
I{rvnmrn enine tlogrultusunda su
5= 1P(r x g)
hesap
baf rntrsrndan bulunabilir'
1 25 m'/s oldu$undan J: L25'! l{30
Akrmrn hrzr V: Q/A:40(40 x 0 8)=
x 9.81): 0.0053 qeklinde hesaplantr'
ik debide dalgrg perde- Geniglik 40 m oldugunz
9 perdedeki yiik kayrp-
^ 0.005a
larkr bu
x 40= 0.2L2_,#0." eBimde iki kryr arasrndaki su seviyesi
Biiylece krwrmrn drg
krsmrnda su derinli!-i O.g + 0.212/2= 0.g06
m, krv-
;fi:':":'f'"ta
su derinlipi o.B 0.2t2/2=' o.og+
- n-"'#r.-r. Hidrosta-

p:yxhba$ntrsrndan,
drs kryrda tabanda I x 0.906 ='0.906 Vm'?, ig kryrda tabanda I x 0.694:0.694
t/m, elde edilir.

).75 x2.5 x 2.0)12119.62

Problem 10.6, Tabandan
Su AIma Sisteminde
Debinin Hesabr
Tabandaa su alma sisterr
0.08 mdir. r,r*;,,;;;;;llTo: Yi*u aerkrrlr 0.025 m, ,
acak d"biyi b,.1 u n,lz. 1&- :o ',' t'"iu'ic' I ;; :ir'"'iffi : 5l:1
Iz8ara kaybr

,
temden a trn
tsailamanrn menbarnda
su napr 1.6 mdir.
f
yaprlmak istendifinde q0ziinr.:
3 x sin 75 x 1.06'z/19.62
Tabaadan su almada
debi

Q = (2/ J)p x cx B, 1,, 18" g, t

rk Su Seviyesi ve bag:ntrsr ile belirlenebilir.
Iz,
kesitli seeitirse, u r."t""r,",
o.?Iii,T"ffi:r:***' vuvarlatrlmrs dikdrirrgen
.8 m olan bir akarsuda Izgara katsayrsr ise
rr. Kesitten gegen debi
ugacak su seviyesi far- c: 0.6 x a,(d + a) x (cos y;r,z
rrnglan belirleyiniz. balrntrsrndan hesaplanacaktu
m,\,acrs,10"ici,"':0,;;;;;i,ffi1Tf
Diper taraltan h= (2/3) x
i1il:,r"::,ffir:;,liH'i,fi
kx I "13:
e,"a",rr"r.i,l;;;*rAli,.Jili::_1 j:ffi
:*";8,;:,r?""1::
h= (2/J) x 0.910 x 1.6:0,92
m
hesaplamr.
$u ha.lde debi
Iupundan J: 1.252 l(30 Q = Q/B)0.75 x 0.14 x 40, r.S, {reOZ , OpZ : 18.32 mrA
 Y

rbb
Daral-
Boruda Yaprlacak'Darlaitrrmada
Problem 10.7' Qelik
ma Aqrsrnrn Belirlenmesr
m, hrz 5 rr': ve' sr]l:klio]'uk kaYrPlart
celik bir boruda uzunluk 500 gap 0 8 m've indirile-
c qup"" boto""'l"Il""i i"'r"ut'u-"o
""ilir. Borunun aersrnr belirleviniz'
lJi.i] r-itutt"*'

q0ztiu:
katsaymr kitabrn
sonunilaki Ek'ten
Manning piiliizliiliik
Qelik boru iqin
0.012 bulunur'
Hrz baf,rntr'sr V= (1/n) x R'z/3 J1i2
QC
ve hn= J x L olduEar
hatularusa
ifadesinden J gekilir
h.=\Pxn2xLxR{3
son baf,rnttda
hirrrorrk
yazrr*. Doru dairede
9:{xN2xn'zxLrq)
aelde J,il"f-,:; 3il:Jr?:*l
ba:
1 60 m bulunur'
x (52 x 0'012'? x 500/6)s' = 1'62 = f=
D= 4
4= 10 0 m8/s'dir' laI
Debi= 5 x 3.14 x 9z 7
htz V= GyA:4
x'Q/(n x D'z)= 10'0 x
yeni kesitte
Darlagtrma yaprhnca D= (D' + D')i2=
(1'60 + 0 8v2=
4/ (n x 0.8')= le,e m/s
"t"':;;;;;

gdre <Iarlagtrrma agrsmrn epimi

vrus6----l*"="G;o''=rflgsrtt-zo/12'45=02?6bulunur'
oliluguna

Buradan s = 15o elde edilir'

Toplam Yiik
Bo :) Al:':::'":-'"U'
Problem 10'8' Basrneh HesaPlanmasr
KaY'Plann'n
debi'6'5 1'1" Y:-t^"1\H;Til'lii:3:I:
Basrnsir bir su alma vaprsrnda burunan
w"i"ili"rlt"iii'-:lif *;r?.',',.1l"l"Tif
rrn siirekli ve Yersel YUK

I
I
d
 767

trrmada Daral- - Yuvarlatrlmrg girig afzr (Qapr 2 m, Efrilik yangapr R- 0,4 m)

:ekli yiik kaYrPlan
p 0.8 m'ye indirile-
n sonundaki Ek'ten
- 60 m uzunlugunda 2 m gaph gelik boru,
- 2 m gapmda 90.1ik, 12 m eprilik yangaph dirsek,
- 2 m qaph vana (1/4'ti agrk)
- 200 m uzunluguda 1,5 m gaph gelik boru,
- 40' ile boru geniglemesi (gap 20 m,ye grkryor)
- 450 m uzunlu$unda 2 m gaprnda gelik boru,
- 20 ile boru daralmasr (gap 1,2 m,ye iniyor)
- 300 m uzunlupunda 1,2 m gaph gelik boru.

QOZUM:
Siirekli yiik kayrplarr
rdan son bagrntrda
cLmr ile h' =f!I
D2c
ur. balrntrdan bulunacaktrr. Hrz: V:
e/A, A: ,rDrl4 bagrntllarr hatrrlanarak ve
f:0,02, Q:6,5 m3/s esas ahnarak diirt boruda yiirekli yiik kayrplan hesap-
Ianmrg ve Tablo 10.1'de gtisterilmigtir.
< Q/(t x D'z):10 0 x
)t2: 0.60 + 0.8y2 : Diirt boruda meydana gelen yiik kayrplan 11.5i m hesaplanmrgtu.
Yersel yiik kayrplarr:

i m/s W2
h"
,,d = k- bagrntrsr kullanrlaral yerel yiik kayrplan bulunur.

6 bulunur. Tablo 10.1 Borulardaki Siirekli yiik Kayrplarr

Boru No Uzunluk 9up Alan IIrz Siirtiinme KatsaJnsr Ynk Kaybr

L (m) D (m) A (m') V (m/s) f h, (m)

1 60 2,0 3,),42 2,0.t 0,02 0,30

nde ToPlam Yiik
'2 200 1,5 1,767 3,68 0,02 1,84
3 450 2,0 3,142 2,O7 0,02 0,98
k borulannrn DarcY- 4 300 t,2 1,131 5,75 0,02 8,43
aqatsdaki elemanla-
Toplam 1r,55
:

168

- Yuvarlatrlmrq giliq
igin kaYrP:
Pr
RtD= 0'412:0'2 icir^

Kitabrn Ek-B krsmrndan K: 0'08 ahnu'

v2 , og 2.0?' = o.o2
h" = kt; = o'""
1e.62
-'-- m kes
Ian
=lzl2:6 iqin k= 0'15'ilir (Ek-B)' 2.6
- Dirsek Kavbr: FIID

m
n"=ufi=o'sffi=o'03 q(

- Vana KaYbr:

uq*' ! iqi"
Kapak vana 1/4 oranrnda fi =

k= 0,26
ml
V2 2.07,
= 0,0b -
h'=k;!=rs'02 * 0.26 b=

- Boru Genigleme KaYbr:

boruda k= 0'28
0:40" ile 1.5 m'den 2 m'ye genigleyen
ba
(v, -vr)' _-"'n,o(a.ea -zoz)' = o,o4 m
re.62

- Boru Daralma KaYbr:

-
0:20"i]eqapm2m'den1'5mqapainmesiilek=0'39olurve
m
r'. =r'f =o'asffi=0'66
+ 0'04 + 0'66 =
toplamr = 0,02 + 0,03 + 0,05
bulunur. Yersel yiik kayrplarr
0,80 m.
yiik O-u{'llTt 0'80 m olduguna P
ve yersel
Siirekli yiik kayrplan 11 55 m iginileki viizdesi: 0'8/(0'80
+
giire yersel vik kavrplarrmn t";;;;'J;
11,55) = 7o 6,5 hesaPlanmrqtrr'
o
z
 Problem 10.9. Sulama igin Ahnan Suda
Qiikeltilecek
giik Dane Qaprnrn Belirlenmesi

iletim kanalndaki taban e!.imi 0,0003, ahnan debi 5 m3/s,dir. yamuk

kesitli kanaltn qev epimi l/2, taban geniglifii 1.4 m olduguna
gt re beton kap_
lamah kanalda ciikeltilecek dane gaprm bulunuz. Danenin
i). iizgril aSrrhlr
2.6 Vm3'tiir.

gdzUnn:

Hesap debisi kanahn proje debisinin yansr ahmr. Debi

Q: (1/n) x R2/3 x Jrl2 x A

Manning formiilii ile hesaplanabilir. Burada yamuk igin A: h x (b +
mh), R = A/U, U=Zrfrrr[*rnj +b n=
ve beton igin 0.016 ve a;,,nca m:2,
b= 1.4 m oldu!-undan

h(1.4*2r.hrl"'
r8 z.s =0.016 2"
L
^--:--f
h.,15 + 1.4 )
| (0.0003)'" >,htL.4+2, h)
bagrntrsr elde edilir. Bu ba[rntrnrn deneme-yanrlma yolu
)4m ile g6ziilmesinden h
: 1.0 m bulunur. Biiylece R = 1x (1.4 +2) / ( 2Ji +t.a) =O.SB m hesaplamr.
Qiikeltilmesi istenen en kiigiik dane qapr
l9 olur ve
D= r / t(y" - 1) x 0.061: yxR x J / t(y _ y) x 0.061
D: 1000 x 0.58 x 0.0009/ t(2600 _ 1000) x 0.061

05 + 0,04 + 0,66 : D: 0.0018 m

=
2 mm hesaplanrr.

rr 0,80 m olduPuna Problem 10.10. Tiirbiilans Etkisi Dikkate Ahnmadan

izdesi: 0,8(0,80 + etikel-
tim Havuzunun Boyudandrrrlmasr

Qiikeltilecek dane gapr 0.b mm ve bu danenin giikelme hrzr 100 m./saat

oldu!'una gtire 8 m3/s'lik debiyi gegiren ve genigligi 15 m
olan giikeltim havu-
zunun uzunluiunu bulunuz (Akrmrn tiirbtilans
etkisi ihmal edilecektir).
 170

q6zum:
Akrmtn yatay hrzr dane gaprna bagh olarak
V:axDo6
V= 44 x (0'5)05= 31 1 cm/s bu'
bagntrsrndan D= 0.5 mm igin a:44 alnarak
lunur. Siireklilik denkleminden
Q:V x h x b, h= 8/(15 x 0 311): 1 72 m
su derinligi hesaPlamr'
ha-
Qiikeime hrzrw: 100 m/saat: 100/3600 = 0'0278 m/s'dir' Qd'keltim
vuzu uzunlufiu ise L: V x h'iw: 0' 3l:^
x 132(.0278= 19 257 = 19 2 m hesap
gergek uzu{$ arttrrrlabilir' Bu
Ianr.r. Tiirbiilans ihmat edildiEintlen l'^fO
iS fg z =29 =30 m ahnabilir'
durumda ciikeltim havuzu uzlinlugu
><

Ahnarak Qtikeltim
Problem 10'11. Tiirbiilans Etkisi Dikkate
flavuzunun BoY'utlandrnlmasr
debi 6
09 mm ve g6kelme intzt 2 crnls' ahnan
Q6keltilecek dane gapr 0 bulunuz'
havuzunun boyutlarrnr
,n,1" Jla"c.;" gore tig bolmell bir sitkeltim
ortalama derinlik 2 0 m dir' Bdlme
Kesintili qahgacak aijkeltim havuzunila
akrmrn tiirbiilans etkisi dikka
duvan kahnhgr 0.35 m olacak ve hesaplarda
te ahnacaktrr.

QozuM:
gapr 0 09 mm < 01 mm oldupuna giire
Q6keltilecek en kiigiik dane
a: 51 ahnarak ahtmtn YataY hrzr
V= ax Do5:51 x (0'09)oj : 15'3 cnr/s

qiikeltim havuzunun. her btjlmesinden

bulunur. Ug biilmeli olmasr istenen
6/8= 2 m3/s su gegecektir. Buna gfire
ier bir biilmenin ortalama net genisligi
b : Q/N x h): 2(0.153 x2):654
m hesaplanrr'

d'olayr meydana gelen azalma =

Qdkeltme hrzrnila tiirbiilanstan
Durgun halde qiikel-
*,: o.rr, vritl : o.t sz x 0.153 / !-2 = 0.014 m/s olur.
"
mehrzlD:0.09mrniginw:0.02m/so}du$undangiikeltimha!'uzuuzunluE.u

I

s
= 31.1cm,/s bu-
1.5)o
m hayuz
n/s'dir. Qtikeltim ha-
.257:l9.2mhesap-
50 arttrrrlabilir. Bu
I m ahnabilir.
rnarak Qiikeltim
il
I cm/s, ahnan debi 6
boyutlannr bulunuz.
LIik 2.0 m dir. Btilme
rbiilans etkisi dikka-
L mm olduguna giire
r,/s
oun her b6lmesinden
)rtalama net genislig'i
rna gelen azalma =
'. Durgun halde giikel-
Itim havuzu uzunlutu
777
L: h x V/(w - w')= 2 x 0.153(0.02 - 0.014)
L= 53.5 m
bulunur. Tiirbiilansh hesapta emniyet katsayrsr 1.2 ahnarak gergek
uzunluk
Lr:7.2 x 53.5 : 64 m belirlenir. Ote yand.an tabanda Val egiir segilerek ha_
vuzun baglangrcrndaki derinlik h,: h 0.01 xLl2:2_0.01 x 64/2
- = 1.6g m
ve havuz sonundaki derinlik hr:2 + 0.32:2.82 m,dir. Her
bil griziin (b6lme-
nin) havuz baglangrcrndaki geniglifi br = 2/(0.15g x 1.6g) : Z.Zg m, ve
sonundaki genigli6i br:6.54 1r.r8 6.54) : 5.3 m elde edilir. U9
- - biilmeli te-
sisin ortasrndaki briit geniglik B: B x 6.84 + 2 x 0.35:20.32 mdir. Tesisin
ortasrndan ahnan bir kesit $ekil lO.B,de verilmigtir. Burada hava payr
0.5 m
ahnm6trr.
E 1;
-1'
g€kil 1O.B Qi,keltim Havuzu Enkesiti
Problem 10.12. Qiikeltim Havuzunda lzin Verilen En Biiyiik
Akrm Hrzrnrn Bulunmasr
Bir giikeltim havuzunda giikmesi istenen en kiigiik dane gapr 0,2 mm ol-
duf,una giire havuz tabamna gtiken bu danelerin tekrar harekete gegmemesi
igin miisaade edilebilecek en biiyiik akrm hrzrnr hesaplayrnrz.
Q= 3 m3/s, h: 1,5 m, y":2600 kg/m3, v: 1,06 10 6 m2ls
eOzUM:
Qiikeltim havuzundaki ortalama akrm hrzt (Camp formiilii),
Vo = sri[- 44.,[A = t9z,Z cmrs 0,2
= m./s m_,s
172

geniqligi'
Q6keltim havuzunun
B= Q =--J-=ro,',
- Voxh 0'2x 1'5
igin en
giire danelerin hareket baglangrcr
bulunur. Kayma gerilmesi teorisine
olo-"o, Lo5rrl *tla Shields e[risinden

= ul = o,o,
(.y s x Y)D I::1,
go
T

yerine konursa kalrma hrzr

eqitligi yaz abilir' Deferler

fipt ' ger;npoot' rSo : 0'00e? m/s = 0'01 nvs

v. =
ortalama akrm hrzr
halintle piiriizsiiz yiizeylerde
olur. Kararh iiniform akrm
V= 2,5 x V x In (41'2 R/6)
Buraila R hitlrolik yanqap' 6
srnr
Iogaritmik hz formiilii ile hesaplanabilir'
tabakasr kahnhPrdlr'

D- 1,5x10 =1.154 m
"-2r1,5*10
11,6 .v _ 11,6 x 1,06 x 10{ (ptiriizliiliik teorisi)
- = ---
o = 1.23 x 10-3m
0,01
hrz
giikeltim havuzundaki ortalama
tleperleri yerine konursa

V =2,5 xo,o1" (r,,, !+--l=0'26m4

boyutlan
havuzu V: 0'2 rn-/s ortal ama akrm hlz-rna.gijre
bulunur. Siikeltim daha bii-
Tabana qiiken daneler ortalama-*'T
drrrlmrstr. 't",:'?1Ys'den
emniyetlidir'
yiik hrzlar<Ia hartttutug"g"""g'i" giire giikeltim havuzu

Yapan Qiikeltim Havuzunun

Problem 10.13' Siirekli Yrkama
BoYutlannrn Belirlenmesi
de
bir su alma yaprsrnd-an'7 m3/s igletme
Girig aizr genigligi 9'6 m olan
,aprlan cokeltim havuzundaki
bisi atrnmasr ptantanmrst*. s;;;l ;;;^;"
 173
su derinlipi 2,7 m ve
cijkmesi istenen en kUgiik dane gapr
D= 0,3 mm,du.
ve girie ile erkrqtaki Qti-
eeciq kanauarmr (.rro.d-u.,1*;
I:I[T.,1T:;""" 5o,

reket ba$langrcr igin en

g0zUu:
Siirekii yrkama igin su kaybr Zo10
ve-etki.li g6keltim igin bir giizden
gen debi B-4 m3/s deierleri ge-
esas ahndrgrnda Z g"ati lir""L rtanlanan giikel-
tim havuzunda l grizden gegen
debi

tzL Qr : 1,1 x 7/2:3,85 m3/s'dn.

eiikeltim havuzundaki akrm hrzr V
=
m/s
=
0,01 m/s
hesaplanrr. D= 0,3 mm, a:44 IE<"urrO formtitii) egiflipinden
rrde ortalama akrm hrzr
isi^y 446r, = =
ri"-* ir*rr.
Streklilik bagntrsrndan, geniglik
Q= V x A:3,89= O,Z4xz,7xB
hidrolik yarlgaP, 6 srmr
B: S,94 m 6,0 m
=
bulunur.

Qiikeltim havuzunda-ki akrmrn Reprelds

sayrsr

lpiiriizliiliik teorisi) R"=r..j

lama hrz bagntrsrndan hesaplanu. Burada

d havuzun egdeler gapr olup
d=+
gntrsrndan hesaplanrr. Burada
A rslak alan ve U rslak gevr.edir.
$ 5r_
:6 m/s
Degerler yerine konursa egdeper
gap

m hrzrna giire boYutlan-

d=4b1* =4#h=5,68m
ur 0,26 m./s'den daha bii-
rzu emniyetlidir.
bulunur. 10.C srcaklfttaki temiz
su igin u= 1,82 x 106 m2ls almabilecepinden
Reynolds Sayrsr

ikeltim Havuzunun o Vd 0,24 x 5.68

^" -;= 13r, tr- = l'032727 x 706

rmdan 7 m3/s igletme de- R" > 500 oldu!.undan giikeltim

h tiirbiilanshdrr ve siikelme havu-
r giikeltim havuzundaki zu tiirbiilansh akrma giire
a"r"il|]:H;r
 t74

Dane gaplan oltlukca kiiciik olduf,'undan

bunlar kiire Sekline yakrn ka-
Bu durumda qtikelme hrzr $ekil
bul edilerek gekil t^itt"tti-Sf = O'g ul"'-ubillt
3.1'den w = 8 cm/s okunur'
tabana giikelme siiresi ile suyun ha-
Qiikeltim havuzunun boyu danenin
vuzun ge9i5 siire"t
: h/(w - w'): L/V)'ve tiirbiilans etkisi dik-
"ulir""ftiJ<t
kate allnarak
o'n^\?,{ = 10,62 m
L = -]1}* =
-
*-ggu o,os-Y$.o'z+
","._ .f, "._-
hesaPlanrr.
aqrsrndan 7o 20 attu:-Jatak L': l'2 x
Qiikeltim havzunun boyu emniyet
10,62 = 13 m seqilmigtir'
kontrolii:
Q6keltim havuzu genigliSinin
Suyun gtikeltim havuzundan geqig siiresi

I t= L3 I 0,24:54 s'dir' $u halde

'=ffi=H#=5'e2m=6'om
bulunur.
Arabiilmeduvarkalmlr$0,30malrn<lr$ndagiikeltimhavuzununtop.
Iam geniqlif,i,
B= 2 x 6 + 0'30 = 12'30 m

bulunur.
(rakordman) boyu ekonomik
qiikeltim havuzu girigindeki gegig kanall planlanma-
;" s U3 olalak g"ttitd" i"'"i-tt"" geniglevecek Eekilde
""d";;;;
hdr ($ekil 10.4).
geqi6 kanah bovu
B':9,6 m, B:12,30 m,a:25" olmak iizere
B-B' 12'30x9'6 -o o ^ '\
-
'" 2 tunct 20,466 J

bulunur.
geqiq kanalt 1/1 efimle iletim kanahna bag'
Qtjkeltim havuzu grkrqrnda
lanmasr uygun olur. Qtikeltirn- i^''""""t plan ve kesitleri $ekil 10 4'de
verilmigtir'
kiire gekline yakrn ka
mda gtikelme hrzr $ekil

me siirresi ile suy'un ha- ^t _l

ye tiirbiilans etkisi dik- J^
l
*r* YLkaha kanat kspalr
. 10,62 m

l0 artrrrlarak Lo: L,2 x

@Kesil B B

$ekil f0.4 Qdkeltim Hal.uzunun plan ve KesiUeri

0m

ikeltim harrrzunun toP-

rrdman) boyu ekonomik

xek gekilde planlanma-

qiq kanah boyu

nle iletim kanahna ba$

: kesitleri $ekil 10.4'de