Filipino 8

1
Filipino – Ikawalong Baitang
Ikalawang Markahan – Modyul 3: Kaligirang Kasaysayan ng Kontemporaryong
Panitikan
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magka-
roon ng karapatang-sipi ang sinuman sa anumang akda ng Pamahalaan ng Pilipinas.
Gayunpaman, kailangan na may pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan
na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng
nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o
brand name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa
modyul na ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang ma-
likom ang mga ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi in-
aangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang
anumang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga
orihinal na may-akda.

Walang anumang bahagi ng nilalaman nito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa

anumang paraan nang walang pahintulot sa kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon Dibisyon ng Lungsod ng Pasig.

Komite sa Pagsulat ng Modyul

Manunulat: Marianne L. Lucas
Tagasuri: Adela S. Cruz, MT I
Editor: Paul John S. Arellano at Josefina T. Salangsang, HT III

Tagapamahala: Ma. Evalou Concepcion A. Agustin

OIC-Schools Division Superintendent
Carolina T. Rivera EdD
OIC-Assistant Schools Division Superintendent
Victor M. Javeña EdD
Chief, School Governance and Operations Division and
OIC-Chief, Curriculum Implementation Division

Education Program Supervisors

Librada L. Agon EdD (EPP/TLE/TVL/TVE)

Liza A. Alvarez (Science/STEM/SSP)
Bernard R. Balitao (AP/HUMSS)
Joselito E. Calios (English/SPFL/GAS)
Norlyn D. Conde EdD (MAPEH/SPA/SPS/HOPE/A&D/Sports)
Wilma Q. Del Rosario (LRMS/ADM)
Ma. Teresita E. Herrera EdD (Filipino/GAS/Piling Larang)
Perlita M. Ignacio PhD (EsP)
Dulce O. Santos PhD (Kindergarten/MTB-MLE)
Teresita P. Tagulao EdD (Mathematics/ABM)

!
Inilimbag sa Pilipinas, Kagawaran ng Edukasyon – Pambansang Punong Rehiyon
Tanggapan ng mga Paaralan ng Sangay-Lungsod Pasig

2
 Filipino 8
Ikatlong Markahan
Modyul 1 para sa Sariling Pagkatuto
Kaligirang Kasaysayan ng
Kontemporaryong Panitikan
Manunulat: Marianne L. Lucas
Tagasuri: Adela S. Cruz, MT I /Editor: Paul John S. Arellano at Josefina T. Salangsang, HT III

3
Paunang Salita

Para sa tagapagdaloy:
Malugod na pagtanggap sa asignaturang Filipino 8 ng Modyul para sa
araling Kaligirang Kasaysayan ng Kontemporaryong Panitikan !

Ang modyul na ito ay pinagtulungang idinisenyo, nilinang at sinuri ng mga

edukador mula sa Tanggapan ng mga Paaralan ng Sangay-Lungsod Pasig na pina-
mumunuan ng Nanunuparang Pinuno-Tanggapan ng Pansangay na Tagapamani-
hala, Ma. Evalou Concepcion A. Agustin, sa pakikipag-ugnayan sa Lokal na Pama-
halaan ng lungsod sa pamumuno ng butihing Punong Lungsod, Kgg. Victor Ma.
Regis N. Sotto, upang matulungang makamit ng mag-aaral ang pamantayang iti-
nakda ng Kurikulum ng K to12 habang kanilang pinanagumpayan ang pansarili,
panlipunan at pang-ekonomikong hamon sa pag-aaral.

Inaasahan na sa pamamagitan ng modyul na ito, ang mga mag-aaral ay

makauugnay sa pamamatnubay at malayang pagkatuto ng mga gawain ayon sa
kanilang kakayahan, bilis at oras. Naglalayon din itong matulungan ang mag-aaral
na makamit ang mga kasanayang pang-ika-21 siglo lalong-lalo na ang 5 Cs (Com-
munication, Collaboration, Creativity, Critical Thinking and Character) habang isi-
nasaalang-alang ang kanilang mga pangangailangan at kalagayan.

Bilang karagdagan sa pangunahing teksto, makikita ang pinakakatawan ng

modyul sa loob kahong ito:

Mga Tala para sa Guro

Ito'y naglalaman ng mga paalala at es-
tratehiyang magagamit sa paggabay sa
mag-aaral.

Bilang tagapagdaloy, inaasahang bibigyan mo ng paunang kaalaman ang

mag-aaral kung paano gamitin ang modyul na ito. Kinakailangan ding subaybayan
at itala ang pag-unlad nila habang hinahayaan silang pamahalaan ang kanilang
sariling pagkatuto. Bukod dito, inaasahan mula sa iyo na higit pang hikayatin at
gabayan ang mag-aaral habang isinasagawa ang mga gawaing nakapaloob sa
modyul.

4
Para sa mag-aaral:

Malugod na pagtanggap sa Filipino 8 Modyul ukol sa Kaligirang

Kasaysayan ng Kontemporaryong Panitikan !

Ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa iyong pangangailangan.

Layunin nitong matulungan ka sa iyong pag-aaral habang wala ka sa loob ng silid-
aralan. Hangad din nitong madulutan ka ng mga makabuluhang oportunidad sa
pagkatuto.

Ang modyul na ito ay may mga bahagi at icon na dapat mong maunawaan.

MGA INAASAHAN
Sa bahaging ito malalaman mo ang mga dapat mong matu-
tuhan pagkatapos mong makumpleto ang modyul.

PAUNANG PAGSUBOK
Dito masusukat ang dati mo nang kaalaman at mga dapat mo
pang malaman sa paksa.

BALIK-ARAL
Dito masusukat ang iyong matutuhan at naunawaan sa mga
naunang paksa.

ARALIN
Tatalakayin sa bahaging ito ang aralin batay sa kasanayang
pampagkatuto. 

MGA PAGSASANAY
Sa bahaging ito, pagbibigay ng guro ng iba’t ibang pagsasanay
na dapat sagutin ng mga mag-aaral.

PAGLALAHAT
Sa bahaging ito ibunuod ang mahahalagang konsepto na dapat
bigyang-halaga.

PAGPAPAHALAGA
Sa bahaging ito ay titiyakin kung ang mga kasanayang pam-
pagkatuto ay naiuugnay at nailalapat sa inyong mga pagpapa-
halaga.

PANAPOS NA PAGSUSULIT
Dito masusukat ang mga natutuhan ng mga mag-aaral.

5
 MGA INAASAHAN

Matapos mong mapag-aralan ang modyul na ito, inaasahang matatamo mo

ang sumusunod:
Kasanayang Pampagkatuto:

• Nabibigyang-kahulugan ang mga lingo/termino na ginagamit sa mundo ng multi-

media

Layuning Pampagkatuto:

1. Natatalakay ang kaligirang kasaysayan ng panitikan sa panahon ng kon-

temporaryo

2. Naiisa-isa ang mga katangian at halimbawa ng panitikang popular na

umusbong noong panahon ng kontemporaryo hanggang kasalukuyan

3. Nailalahad ang mga lingo/termino kasama ang kahulugan ng mga ito na gi-
namit sa mundo ng multimedia bilang makabagong platform ng panitikan

PAUNANG PAGSUBOK

Panuto: Tukuyin ang hinihinging sagot sa bawat aytem sa pamamagitan ng pag-

aanalisa ng mga larawang nasa sa ibaba. (4 Pics 1 word)

1.____________________________ 2. ____________________________
Isang sikat na social media application na Pagsubaybay sa mga kinahihiligang
konektado ang lahat ng tao sa mundo panoorin larawan, at musika kinagigili-

6
 3.____________________________ 4. ____________________________

Pagrekord ng mga biswal at audio Personal na pag-atake sa isang tao

5. ___________________________

Katunog ng huni ng isang ibon

SIMULA NG ARALIN

Ang panitikan ay may malaking papel na ginagampanan sa buhay ng mga

Pilipino sa iba’t ibang panahon. Naipahahayag nila ang sariling damdamin at sa-
loobin sa pamamagitan ng mga pasalita o pasulat na akda. Ang una mong dapat
pagtuunan ng pansin ay tungkol sa Kaligirang Kasaysayan ng Kontemporaryong
Panitikan.
Marahil ay bago sa pandinig mo ang salitang kontemporaryo. Ang kontem-
poraryo ay ang mga makabago o pangkasalukuyan na sulatin o babasahin na in-
ililimbag. May ideya ka na ba kung ano-ano ang mga ito?
Ang mga halimbawa nito ay ang tabloid, komiks, magasin, at dagli na
tinatawag din nating mga popular na babasahin.Batid kong may mga nabasa ka na
sa mga nabangggit ko. Sa araling ito, bahagya natin matatalakay ang panitikan sa
panahon ng Amerikano hanggang sa pag-usbong ng bagong panitikan.
Alam mo ba kung paano nagkaroon ng pagbabago mula sa tradisyunal na
babasahin hanggang sa popular na panitikan? Paano kaya naiiba ang tradisyonal
sa popular na babasahin?

7
 Alam kong nasasabik ka nang matuto sa aralin natin ngayon. Hinihiling ko
na sa iyong pagbabasa ay itatala mo ang mga mahahalagang impormasyon upang
maging gabay mo sa pagsagot sa mga katanungan.
Halika at samahan mo akong tuklasin ang kasaysayan ng kontemporaryong
panitikan!

ARALIN

Kaligirang Kasaysayan ng Kontemporaryong Panitikan

Panahon ng Amerikano

Kung relihiyon ang naging ambag ng mga Kastila sa Pilipino, edukasyon naman
ang naging pangunahing pamana sa atin ng mga Amerikano. Naigupo ng mga
Amerikano ang mga manghihimagsik na Pilipino ngunit ang diwa at damdaming
nasyonalismo ay hindi tahasang napasuko.
Lubusan itong nakita sa panitikan. Ang lahat ng uri ng panitikan ay hindi
pinalagpas ng mga manunulat na Pilipino gaya ng dula, tula, sanaysay, nobela,
kuwento, talumpati at iba pa. Sa panahong ito isinilang ang mga makatang
Pilipino na naging tanyag na manunulat sa Ingles at Tagalog.
Kung sasaliksikin, makikita na mas maraming nailathalang panitikan sa
panahon ng Amerikano kung ihahambing sa panahon ng Kastila gayong mahigit
300 taon tayo nasakop ng mga ito.
Nagkaroon ng pansamantalang kalayaan sa pamamahayag ngunit sa paglipas
ng panahon, hinangad ng mga Pilipino na makawala sa kamay ng mga Amerikano
ngunit hindi naging madali ang pagkamit ng kalayaan.
Ipinatupad ang batas sedisyon noong Nobyembre 4, 1901 na nagsasabing
hindi maaaring magsulat nang lantaran o pahiwatig na makapag-aalab sa
damdaming makabayan laban sa mga Amerikano.
Ang pagtuligsa sa pamamalakad ng mga Amerikano ay labag gayong pawang
pansariling interes lamang ang kanilang hangad.
Kinasangkapan ang dula upang ipahayag ang kanilang niloloob at mak-
abayang pananaw. Ginamit ng mga manunulat ang pluma. Ang kaluwagan na
makapagsulat ay ginamit ng mga Pilipino upang maisatitik ang kanilang
karanasan, paghihirap sa buhay at mga pangarap.
Narito ang ilan sa mga manunulat na nagpakita ng marubdob na pagmama-
hal sa bayan.

Mga Kilalang Manunulat sa Panahon ng Amerikano

1. Severino Reyes Kinikilalang “ama ng sarswelang Tagalog”. Naging
tanyag sa akdang Walang Sugat. Si Severino Reyes din ang unang patnugot
ng lingguhang Liwayway kaya tinawag din siya ng ibang manunulat na ama
ng Liwayway.

8
 2. Hermogenes Ilagan Kilala sa lahat ng dako sa tawag na Ka Mohing.
Masasabing hindi lamang siya kapanahon kundi kapantay ni Severino Reyes
sa pagsulat ng sarswela. Nagtatag ng Compaña Ilagan na nagtatanghal ng
dula sa buong Luzon.
3. Patricio Mariano Nagsulat at namatnugot ng maraming pahayagan
gaya ng Los Obreros, Renacimiento Filipino, Katwiran, Lunas ng Bayan at
Taliba. Binansagang “anak ng pahayagang Tagalog”.
4. Lope K. Santos Ang “Ama ng Balarila ng Wikang Pambansa” ay isang
makata, kuwentista, nobelista, guro, pulitiko at lider ng manggagawa. Ma-
halagang ambag niya sa panitikan ang Banaag at Sikat.
5. Jose Corazon De Jesus Tinaguriang “unang hari ng balagtasan” sa
husay niya sa pakikipagtalong patula. Sampung taon siya nang sumulat sa
pitak na “Buhay Maynila” sa Taliba at dito niya ginamit ang sagisag na
Huseng Batute. May 4 na libong tula ang naipalathala niya. May 800 tu-
lang liriko at 300 tulang pasalaysay ang naipalathala niya sa iba’t ibang ma-
gasin.
6. Amado V. Hernandez Isang mahusay na nobelista at kuwentista na
nabilanggo dahil sa maling paratang na komunista. Maka-25 ulit siyang iti-
nanghal na “makatang lauredo” ng Pilipinas. Kilala sa aklat na may pama-
gat na Isang Dipang Langit na naglalaman ng 170 tula na karamihan ay
isinulat sa Muntinglupa at sa nobela niyang Luha ng Buwaya at Ibong
Mandaragit na lumikha ng ingay sa mga Pilipino noon.
Sa pananatili ng mga Amerikano sa ating bansa, hindi maitatanggi na gumis-
ing ito sa isip at puso ng mga Pilipino para sa makabagong pananaw sa panitikan.

Panahon ng Bagong Lipunan – Kontemporaryo

Taong 1972 ang pagpasok ng panahon ng Bagong Republika kung saan

nagkaroon ng malaking pagbabago sa kinahiligang babasahin ng mga Pilipino. Sa
panahong ito, sumigla ang panitikang Pilipino. Marami ang nagnasa na makasulat
maging ito man ay sa Ingles o Tagalog.
Nagbukas muli ang imprentahan ng mga pahayagan, komiks at mga magasin.
Nahumaling ang mga mamamayan sa pagbabasa ng mga serye ng kuwento sa Li-
wayway magasin gayon din sa komiks.
Nagtatag ang pamahalaang Militar ng bagong kagawaran na tinawag na Min-
istri ng Kabatirang Pangmadla na siyang mamamahala at susubaybay sa mga pa-
hayagan, aklat at iba pang babasahing panlipunan.

Narito ang halimbawa ng mga pahayagan at magasin.

Pahayagan Magasin Komiks

Manila Times Liwayway Pilipino

Bulletin Today Kislap Hiwaga

Pilipino Express Bulaklak Klasik

Balita Extra Hot

9
 Nagpatuloy ang Carlos Palanca Memorial Award at Gawad ng Surian ng
Wikang Pambansa sa pagbibigay ng parangal sa mga mahuhusay na manunulat.
Lumawak ang kaalaman sa sining ng pagsulat ng mga Pilipino.
Nagkaroon ng interes ang mga manunulat na lumikha ng mga aklat- pam-
paaralan kabilang na dito ang pambalarila at pampanitikan. Ang mga akda ng
mga dakilang manunulat noong unang panahon ay nabuhay na muli sapagkat ang
mga ito ay isinama sa mga babasahin ng mga bagong manunulat.
Namayagpag din sa panahong ito ang dulang pantanghalan. Sa katunayan,
maraming naipatayong gusali kabilang na ang U.P. Mobile Theater, Arena Theater,
Tambuli Playhouse at Cultural Center of the Philippines Theater, Metropolitan
Theater at Folk Arts Theater.
Maging ang panonood ng mga pelikula ay tinangkilik din ng mga Pilipino
ngunit ang paksa ay malayo sa seks upang maiangat ang moral at mailayo ang
mamamayan sa masamang impluwensiya.
Sa paglipas ng maraming taon, kapansin-pansin ang pagbabagong bihis at
pagyabong ng panitikan sa bansa. Nagagamit ng mga manunulat ang makabagong
teknolohiya hindi lamang sa pag-ere sa radio o telebisyon kundi maging sa mundo
ng internet.
Nariyan ang paggamit ng makukulay na polyetos, mga bidyo, larawan mag-
ing ang iba’t ibang social media platforms gaya ng “Facebook”, “Twitter”, “Insta-
gram”, “Youtube” at marami pang iba na akma sa panlasa ng mga netizens na nag-
ing tulay din sa pagpapahayag ng kanilang kaisipan, saloobin at emosyon na hindi
nakulong sa porma ng mga tradisyunal na babasahin.

Narito naman ang mga basahin na naging popular noong panahon ng kon-
temporaryo.

Mga Popular na mga Babasahin

1. Broadsheet - ay pormal na uri ng pahayagan, karaniwang nakaimprenta sa

malaking papel at nakasulat sa Ingles na wika. Malawak ang nasasaklaw ng
sirkulasyon nito. Bukod sa mga balita sa loob ng bansa, naglalaman din ang
broadsheet ng mga internasyonal na mga kaganapan. Maging ang palitan ng
piso sa dolyar ay makikita din dito. Ang target reader nito ay ang mga taong
may mga kaya sa buhay.

2. Tabloid – Isang uri ng impormal na pahayagan na naglalaman ng mga

pang-araw-araw na kaganapan na ang kadalasang paksa ay tungkol
sa karahasan, korapsyon o seks. Mapapansin na ang laman ng balita
ay tungkol sa korapsiyon kung saan apektado ang lahat ng Pilipino.
Narito ang isang halimbawa ng tabloid.

Ang Nanay ng Kahirapan at Kriminalidad

ni Roy Señeres

SANG-AYON ako sa sinasabi ng maraming tao na ang malaking problema

raw ng ating bansa ay ang kahirapan at kriminalidad. On the other hand, gusto ko
ring iparating sa mga kababayan natin ang aking sariling pananaw na ang kahira-
pan at kriminalidad ay mga anak lamang ng mas malaking problema ng massive

10
graft and corruption (MGC).

Ang perang dapat tinutustos dito sa Pilipinas upang lumikha ng milyun-mi-
lyong kabuhayan ay ninanakaw ng mga tiwaling opisyal at itinatago nila sa ibayong
dagat. Dahil diyan sa kasamaang ginagawa ng mga hangal na mga taong ito, 5 mi-
lyon na sa atin ang jobless, 7 million na ang under-employed at 8 milyon na ang
nagpapa-alipin sa ibang bansa.

Ang Armed Forces of the Philippines (AFP) naman ay walang ginagawa sa
ngayon dahil daw sa "chain of command". Ito ang dahilan kung bakit sa tingin ko,
wala nang ibang tutulong sa atin kaya dapat tayo na lang ang mag-tulungan.
Ang dapat gawin natin ngayon ay buhatin natin ang MGC at itapon natin ito
sa malalim na bangin ng kamatayan!


Mapapansin na laman ng pahayagan ang problema ng lipunan na ki-

nasasangkutan ng bawat Pilipino. Mabilis lamang maunawaan sapagkat hindi ma-
ligoy ang nilalaman ng balita.
3. Magasin - Isang babasahin na naglalaman ng mga artikulo at ads ng mga
negosyong may kinalaman sa industriyang nakapaloob sa paksa. Ang isa sa
pinakasikat na magasin sa Pilipnas ay ang Liwayway na sinimulang ilathala noong
Nobyembre 18, 1922. Ilan sa mga halimbawa ng mga kilalang ads ng softdrinks at
shampoo ang larawan sa ibaba.
Narito ang nangungunang mga magasin na tinatangkilik ng mga Pilipino:
A. Yes! – Tungkol sa showbiz ang balitang ito. Ang nilalaman ay palaging
bago, puno ng mga nakaw-atensyon na larawan at malalaman na detalye
tungkol sa buhay ng mga pinakasikat na artista sa bansa.
B. FHM (For Him Magazine) – Ang magasin na ito ay para sa mga kalalakihan
upang pag-usapan ang tungkol sa pag-ibig, buhay at iba pa nang walang
pag-aalinlangan. Target nito ang mga mambabasang nasa tamang gulang
sapagkat ang ibang bahagi ng babasahin ay sensitibo.
C. Cosmopolitan – Magasing pangkababaihan. Ang mga artikulo nito ay nag-
sisilbing gabay patungkol sa kagandahan, kalusugan, aliwan at iba pang
mainit na isyu na pupukaw sa atensyon ng kababaihan.
D. Good Housekeeping – Isang magasin na para sa mga abalang ina. Laman
nito ang mga artikulong magsisilbing gabay upang matugunan ang mga
gawain at responsibilidad upang maging mabuting maybahay.
E. Metro – Tampok dito ang mga nangungunang “style” ng damit, shopping at
iba pang may kinalaman sa pagpapaganda ng sarili. Isa itong fashion at
lifestyle magasin na kinawiwilihan ng kadalagahan.
F. Candy – Ito ang magasin ng kabataan. Binibigyang pansin nito ang suli-
ranin at kagustuhan ng mambabasa. Hindi lamang mga babae ang nahi-
hilig sa magasing ito, maging ang mga lalaki ay nawiwili din sapagkat
nakakukuha sila ng ideya kung paano makisalamuha at makuha ang loob
ng kanilang naiibigan.
G. Men’s Health – Isyung pangkalusugan para sa kalalakihan ang pokus ng
magasing ito. Naglalaman ng mga artikulo tungkol sa pagbabawas ng tim-
bang, iba’t ibang ehersisyo, mga pagsusuri sa pisikal at mental na kalusug-
an at marami pang iba na makatutulong sa kalalakihan.

11
 H. T3 (Tomorrow’s Technology Today) – Usapang “gadget” naman ang mga
impormasyon na mababasa rito. Ipinakikita rito ang pinakahuling pagbaba-
go sa teknolohiya at kagamitan. Mababasa rin dito ang mga gabay upang
maalagaan ang mga “gadgets” at tumagal pa ito.
I. Entrepreneur – Magasin para sa mga may negosyo at nais magtayo ng
negosyo.
4. K o m i k s  - a y i s a n g g r a p i k o n g m i d y u m n a k u n g s a a n a n g
mga salita at larawan ang ginagamit upang ihatid ang isang salaysay o kuwen-
to. Maaaring maglaman ang komiks ng kaunti o walang salita, at binubuo ng
isa o higit pang mga larawan, na maaaring maglarawan o maghambing ng
pagkakaiba.

Bahagi ng Komiks
Pamagat ng
Kuwadro – Naglala- Kuwento
man ng isang tagpo sa
kuwento (frame)

Larawang guhit ng
Kahon ng Salaysay - mga tauhan sa
Pinagsusulatan ng kuwento
maikling salaysay
tungkol sa tagpo

Lobo ng usapan- Pinag-

susulatan ng usapan ng
Isinulat ni Carlo J. Caparas. Mula mga tauhan; may iba’t
sa Komiklopedia.wordpress.com ibang anyo ito batay sa ini-
lalarawan ng dibuhista

5. Dagli - ay isang anyong pampanitikan na maituturing na maikling-maikling

kuwento. Bagamat walang katiyakan ang pinagmulan nito sa Pilipinas,
sinasabing lumaganap ito sa unang dekada ng pananakop ng mga Amerikano.

Hahamakin ang Lahat

ni Abdon M. Balde Jr.

“Kung kaya mong magbreakdance sa JS,“ sabi ni Cherry. May halong

biro. Para na rin niyang sinabing, Pagputi ng uwak.
Ngunit hindi ganoon ang dating kay Dindo. Sinuway ni Dindo ang bilin
ng magulang. Inilihim niya sa mga kaibigan ang balak. Nagpalakas siya. Kin-
ausap si Sam. Nagsanay si Dindo. Hindi alintana ang sakit at hirap.

“Pede ka na,” sabi ni Sam pagkaraan ng isang buwan.

Isang linggo bago mag JS Prom, nilapitan ni Dindo si Cherry na nagmemeryenda

sa canteen. “Para sa’yo, handa na ‘ko,” sabi ni Dindo.
“Oh, shocks!” sagot ni Cherry, nakangisi, “Serious ka? Kami na ni Joko, no!”
Malungkot na tumalilis si Dindo, iika-ika, hila ang pang may polio.

Malupit ang pag-ibig. (Batikan 8, p.11)

12
Kapansin-pansin na maikli lamang ang daloy ng kuwento ngunit maliwanag na
nakapagbigay ng tagpo, daloy at mensahe ang may akda.

MGA PAGSASANAY
!
Pagsasanay 1
Panuto: Isulat ang Tama kung wasto ang isinasaad ng pangungusap, Mali kung
hindi wasto ang pangungusap.
_____1. Ang mga kastila ang nagbawal sa mga Pilipino na gumamit ng sariling
wika.
_____2. Sinasabi na umunlad ang panitikan sa panahon ng mga Amerikano.
_____3. Itinuring si Amado V. Hernandez na “ama ng balarila” ng wikang pam-
bansa.
_____4. Kilala si Severino Reyes na “ama ng sarswelang tagalog”.
_____5. Sa panahon ng bagong lipunan, sumigla ang panitikang Pilipino, marami
ang nagnasa na makasulat sa Ingles man o Tagalog.
Pagsasanay 2
Panuto: Piliin ang tamang sagot na nasa loob ng panaklong at salungguhitan ito.

1. Maituturing na kabilang sa panahon ng (Amerikano, Kontemporaryo ) ang

pag-usbong ng Facebook, Twitter at Instagram
2. Ang ating panitikan ay nasa anyong pasulat at (paawit,pasalita)
3. Itinuturing na isa sa mga pinakasikat na magasin ang (Liwayway, FHM) na
namayagpag noon.
4. Naging popular ang pagpapalabas ng (dula, fliptop battle) kasabay nito ang
pagpapatayo ng mga gusali katulad ng Cultural Center of the Philippines,
Folk Arts Theater at Metropilitan Theater.
5. Dahil sa paggamit ng makabagong (teknolohiya, armas) higit na umunlad
ang komunikasyon at panitikang Pilipino.
Pagsasanay 3

Panuto: Punan ng titik ang kahon upang mabuo ang hinihinging salita sa bawat
tanong.

1. Terminong ginagamit sa pagbabahagi ng mga post sa social media

H E

2. Isang personal na website na ang isang tao ay regular na nakakapag-post ng

kanyang mga bidyo.

V O

13
 3. Sistema sa pakikipag-ugnayan sa mga tao na kung saan sila ay lumilikha,
nagbabahagi at nakikipagpalitan ng impormasyon.

S C L M I A

4. Isang sistemang telekomunikasyon para sa pagpapahayag at pagtanggap ng

mga gumagalaw na larawan o tunog.

E L B Y O

5. Isa sa pinakatanyag na online social media sa Pilipinas

F C B K

PAGLALAHAT

Alam kong marami kang natutuhan sa pagtatapos ng araling ito. Nais kong
itala mo ang mga bago mong kaalaman tungkol sa kaligirang kasaysayan ng Kon-
temporaryong Panitikan.

PAGPAPAHALAGA
"

Sa pagbabago ng henerasyon, nakita natin kung paano sinubok ng panahon

at nagkaroon ng pagbabago sa ating panitikan. Tandaan natin, yumabong man
ang ating kaalaman kaalinsabay ng paglipas ng panahon ang pagkatuto ng bawat
henerasyon ay nakasalalay sa mga kamay ng responsableng mamamayan na mag-
papatuloy ng lalo pang mabuti at may kalidad na mga akdang babasahin.

Bilang kabataan, paano mo gagamitin ang multimedia sa responsableng

pamamahayag o komunikasyon? Itala ang iyong sagot

14
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

PANAPOS NA PAGSUSULIT

Panuto: Bilugan ang titik ng tamang sagot.

1. Ano ang dahilan kung bakit mas maraming nailathalang babasahin sa
panahon ng Amerikano kaysa Kastila?
a) Mas matagal na nasakop ng mga Amerikano ang Pilipinas kaysa sa
Kastila.
b) Binigyan ng pansamantalang kalayaan ang mga manunulat sa pana-
hon ng Amerikano.
c) Sadyang mas maraming magagaling na manunulat noong panahon
ng Amerikano kaysa panahon ng Kastila.
d) Hirap ang mga manunulat sa mga gagamiting paksa kung kaya hindi
sila nakapagpalimbag ng mga babasahin at nagpokus na lamang sa
relihiyon.
2. Alin sa sumusunod ang paraan na ginamit ng mga Pilipino noon upang
mailantad ang maling pamamalakad ng mga Amerikano sa bansa?
a) Nakipagsabwatan sa mga Hapones upang labanan ang mga
Amerikano.
b) Pinili nilang mag-aklas at direktang labanan ang mga mapang-aping
mananakop.
c) Pumayag magpaalipin sa mga dayuhan upang mamatyagan ang kilos
at plano ng mga mananakop.
d) Ginamit nila ang kanilang panulat para maisatitik ang mga kagana-
pan sa bansa at upang magkaroon ng kamalayan ang mga kapuwa
Pilipino.
3. Bakit itinuturing na gintong-panahon ang panahon ng mga Hapon?
a. Mas nagustuhan ng mga Hapon ang akda ng mga Pilipino.
b. Nagkaroon ng malalim na pagkakaunawaan ang bansang Hapon at
Pilipinas.
c. Higit na yumaman ang mga Hapon sa pamamagitan ng pagbebenta
ng mga akdang Pilipino sa iba pang dayuhan.
d. Maraming magaling na manunulat ang nakilala sa iba’t ibang uri ng
panitikan at dito namayagpag ang panitikang Tagalog.

4. Sa panahong ito namayagpag ang pagsulat ng maikling kuwento at

sanaysay.
a) Panahon ng Amerikano b) Panahon ng Hapon
c) Panahon ng Kastila d) Panahong Kontemporaryo
5. Ang sumusunod ay mga palatandaan ng pag-unlad ng Panitikang Pilipino
maliban sa isa.
a) Pagsasahimpapawid ng mga radyo at telebisyon
b) Pagsulpot ng mga babasahin gaya ng magasin, komiks pahayagan
c) Pananatili sa porma at anyo ng mga tradisyonal na kuwento at tula
d) Paggamit ng iba’t ibang social media platforms gaya ng Facebook,
Twitter at iba pa

15
 SUSI SA PAGWAWASTO

16
 Sanggunian

Tumangan, Sr. Alcomtiser P. et al. Panitikan ng Pilipinas Para sa Kolehiyo. Quezon

City: National Book Store, Inc., 1990

mula sa internet

https://bit.ly/2WjcXZN

https://bit.ly/3ewcvh0

https://bit.ly/3fxkLi8

https://bit.ly/32hQYWL

https://bit.ly/3gVKwcg

https://bit.ly/32eM250

https://bit.ly/3fqUamM

https://bit.ly/2Wk0kxx

https://bit.ly/3eryFks

https://bit.ly/2OnBOav

https://bit.ly/2WjT7gZ

https://bit.ly/3etT3Bq

https://bit.ly/2WjBVIp

https://bit.ly/2Wif3ZW

https://bit.ly/3iY5J7c

https://bit.ly/2Wk1IjJ

https://bit.ly/2OoMoOo

https://bit.ly/3gWCMXp

https://bit.ly/2DB0TfP

https://pinoypanitik.weebly.com/panahon-ng-amerikano.html

https://www.academia.edu/32295684/Ang_Panitikan_sa_Panahon_ng_Republika

https://www.academia.edu/40489230/Panahon_ng_bagong_lipunan_fil

17