EPEKTIBONG PAGGAMIT NG AUDIO VISUAL PRESENTATION 1

Epektibong Paggamit ng Audio Visual Presentation sa Pagtuturo ng

Maikling Kwento sa mga Mag-aaral sa Ika-Pitong Baitang ng San Bernandino
Integrated School

Inihanda nina:
Gemmalyn Mae Camacho
Alvin B. Carpio
Romalyn F. Carpio
Andrea Castro
Mary Grace M. Villegas

Sinuri ni: Gng. Mary Jane DC. Martin, LPT

Guro sa Wika at Pananaliksik Filipino 109
 EPEKTIBONG PAGGAMIT NG AUDIO VISUAL PRESENTATION 2

2022
Epektibong Paggamit ng Audio Visual Presentation sa Pagtuturo ng
Maikling Kwento sa mga Mag-aaral sa Ikapitong Baitang ng San Bernadino Integrated
School

Introduksyon
Ang pag-aaral na ito ay pananaliksik na kapaki-pakinabang sa mga paraan ng mga guro sa

pag-aaral ng Filipino sa kanilang mga mag-aaral at ang pag-aaral na ito ay may mabuting epekto

sapagkat makukuha nila ang iba’t ibang mga estratehiya sa pagtuturo sa asignaturang Filipino, ito

ang mga paraan na gagawin nila habang nagtuturo sa kanilang mga mag-aaral. At para sa hinaharap

na mga mananaliksik ay makikinabang din sa pananaliksik na ito sapagkat maaari nilang

ipagpatuloy ang paksang ito o palawakin ang pag-aaral na ito upang magamit nila ang pag-aaral

at upang makalikom ng impormasyon at kaalaman ang mga guro sa Audio Visual Presentation sa

mga paraan nang pagtuturo sa asignaturang Filipino. Sa pag-aaral na ito ay makikinabang din ang

lahat ng mag-aaral na nais na maging guro balang araw o kumuha ng edukasyon na

nagpapakadalubhasa sa kursong Filipino upang magkaroon ng kamalayan na ang pagkakaroon ng

ilang mga paraan ay ang pinakamahusay na mga paraan upang mapagaan at maging epektibo ito

sa pag-aaral ng kanilang mga mag-aaral. Sa panahon ngayon maraming iba't ibang uri ng mga

paraan sa pagtuturo na magagamit nila sa pang araw-araw nilang buhay bilang isang mag-aaral.

Hanggang ngayon halos lahat ng mga guro ay may iba't ibang mga pamamaraan ng pagtuturo at

patuloy na pagdami ng mga ito tulad ng Visual Aid, PowerPoint Presentation at isa na nga dito ay

ang Audio Visual Presentation. Sa pamamagitan ng pagtuturong ito maraming mga mag-aaral na

maaaring maunawaan ang aralin ng mas malinaw at mas mabuti.

 EPEKTIBONG PAGGAMIT NG AUDIO VISUAL PRESENTATION 3

Sa paglipas at pagtagal ng panahon madaming kagamitang pampagtuturo ang nadidiskubre

upang mas mapadali at mas maging kapakipakinabang pagdating sa pagkatuto ng isang mag-aaral.

Ngunit madami ring mga hadlang upang matuto ang mga bata sa kanilang pag-aaral lalo na

ngayong panahon ng pandemya kung saan nahihirapan ang mga ito sa kanilang pag-aaral dahilan

na rin nang pagbabago ng sistema nang pagtuturo ng mga guro. Nahihirapan ang mga guro pati

narin ang mga mag-aaral sapagkat dahil nasanay sila sa Face to Face learning o sa kanilang

kinagisnang pag-aaral. Ganoon pa man ang pamahalaan ng edukasyon ay nagsagawa nang

Modular, Blended at Synchronous classes kung saan makapagpapatuloy pa rin nang pag-aaral ang

bawat magaaral kahit na ito ay nasa kanilang tahanan lamang. Ang mga guro ay may mga

estratehiyang ginamit upang makapagturo parin gaya na lamang ng powerpoint presentation, video

clip, music, at marami pang iba. Ang mga estratehiyang ito ay Audio Visual Presentation kung

saan ito ay ginagamit ng mga guro upang matuto ang mag-aaral sa pag-aaral ng panitikan tulad na

lamang ng maikling kwento.

Ayon sa pag-aaral nina Cabanalan, J. at Aycardo, S.M. (2021) “Tiktok: Bilang

makabagong pandulog at estratehiya sa pagtuturo ng asignaturang Filipino”. Layunin ng pag-aaral

na ito na mabatid ang kabisaan ng aplikasyong TikTok bilang makabagong pandulog at estratehiya

sa pagtuturo ng asignaturang Filipino sa mga mag-aaral ng ikalabing-isang antas (11) sa Taong

Panuruan 2020-2021. Ang aplikasyong TikTok ay epektibo sa paglinang ng intelektwal na

kasanayan, sariling pagpapahalaga, aktibong paglinang at paglalapat ng kaalamang natamo ng mga

mag-aaral. Ipinakikita sa pag-aaral na ito na napakahalaga nang mga bagong likha o labas na

aplikasyon kagaya na lamang nitong TikTok, sa aplikasyon na ito ay pinakikita na ang kahalagahan

ng audio o naririnig at visual o nakikita ng isang magaaral na maaaring magamit sa kanilang pag-

aaral, lalong lalo na sa pag-aaral sa asignaturang Filipino. Ang Tiktok ay masasabing Audio Visual
 EPEKTIBONG PAGGAMIT NG AUDIO VISUAL PRESENTATION 4

Presentation na kung saan maituturing itong kagamitan sa pagtuturo upang matuto at mas

maingganya ang bawat mag-aaral sa kanilang pag-aaral.

Ang pag-aaral na ito ay naglalayon na malaman ang bisa nang paggamit ng mga paraang

pagtuturo gamit ang Audio Visual Presentation ng mga guro. Ang mananaliksik ay maaaring

magbigay ng kaalaman at mga kauganay na literatura o background knowledge tungkol sa mga

estratehiya sa pagtuturo sa panitikang Filipino, at ang mananaliksik ay magkakaroon ng pag-aaral

sa pagiging epektibo sa paggamit ng Audio Visual Presentation sa mga mag-aaral na matuto.

Kauganay na Literatura

Mga banyagang literatura

Ayon kay Gier, V. at Kriener, D. (2009) Ang paggamit nang powerpoint presentation sa

pagsulat ng mga lecture at handouts ay may suporta at kasangkapang ginagamit upang maibigay

sa mga mag-aaral ang kanilang pangunahing pangagailangan sa kanilang mga lecture. Naniniwala

ang ilang instructor at researchers na ang pagkakaroon ng powerpoint presentation ay isang

paraan para mahikayat ang mga mag-aaral nang positibo sa kanilang pag-aaral.

Ayon kay Sarah (2018) Ang silid-aralan ay isang dinamikong kapaligiran, na pinagsasama-

sama ang mga mag-aaral mula sa iba't ibang background na may iba't ibang kakayahan at

personalidad. Ang pagiging epektibong guro samakatuwid ay nangangailangan ng pagpapatupad

ng malikhain at makabagong mga estratehiya sa pagtuturo upang matugunan ang mga indibidwal

na pangangailangan ng mag-aaral. Ang pahayag na ito ay nagpapahiwatig ng mga makabagong

estratehiya sa pagtuturo.

Mula sa pag-aaral nina Girinharan, K. at Raju, R. (2017), sinabi nila na may dalawang

magkaibang estratehiya sa pagtuturo, ang isa ay may diskarte sa pagpapakita gamit ang working
 EPEKTIBONG PAGGAMIT NG AUDIO VISUAL PRESENTATION 5

model habang ang isa naman ay may diskarte sa lecture ay adoptive. Sa pag-aaral na ito ay

nagpapakita ng mga pagsisiyasat ang epekto ng mga estratehiya sa pagtuturo at epekto ng guro sa

akademikong tagumpay ng mag-aaral at edukasyong pang-inhinyero.

Isang makabagong gawa ni Pangalangan, A. (2008), sa pagpapakita ng intersection ng

sining at nagbibigay-malay na agham at komplementaryong estratehiya ng mutual na suporta at

pagtuturo. sa pag-aaral na ito ang pamamaraan ng paggamit ng maikling kwento at dula sa

pagtuturo ng gawaing panlipunan upang mapalawak at makadagdag sa pamilyar sa mga

pamamaraan ng aralin.

Batay sa pag-aaral ni Brown, B. (2000), ang mga guro sa edukasyong bokasyonal ay

maaaring gumamit ng iba't ibang estratehiya upang mapahusay ang kanilang pagganap at pagiging

epektibo sa pamamagitan ng propesyonal na pag-unlad. ang paggamit ng ilang iba't-ibang

estratehiya ay isa sa mga paraan upang mapahusay ang pagganap upang mapaunlad ang ating sarili.

at ang pagkakaroon ng diskarte o estratehiya sa pagtuturo ay isang napakahalaga sa lahat ng mga

guro, sabi nga ang vocational education ay isang buong pagsasanay sa lahat ng mga guro

karamihan sa mga baguhan sa kasalukuyan.

Ayon kay Desforges (2001), ang mga estratehiya sa pagtuturo ay may kaugnayan din sa

mga istilo ng pagkatuto. Ang pag-unawa sa kanilang mga istilo ng pagkatuto ng mga mag-aaral ay

makakatulong sa mga guro na dagdagan ang pagganyak sa sinuman, partikular na mag-aaral sa

panahon ng proseso ng pagtuturo. Ang mga diskarte o estratehiya sa pagtuturo ay may

pagkakatulad sa isa't isa dahil maaari itong bumuo ng proseso ng pagkatuto ng mag-aaral. At

maaari rin itong maging motibasyon sa mag-aaral sa kanilang pag-aaral.

 EPEKTIBONG PAGGAMIT NG AUDIO VISUAL PRESENTATION 6

Literaturang lokal

Base sa pag-aaral nina Varona, F. at Mandado, J. (2020) Ang kaalaman sa paggamit ng

teknolohiya sa pagtuturo ay higit na magandang maisakatuparan nang sa gayon ay mapalawak ang

pagtuturo at pagkatuto. Layunin ng pag-aaral ay tasain ang kabisaan ng paggamit ng multimidya

sa pagtuturo ng/sa antas tersyarya ng mag-aaral sa kasanayang pasalita. Ang pagtuturo ay isang

malaking hamon sa lahat ng larangan sa anumang panahon at lahat ng pagkakataon. Sa panahon

ng bagong henerasyon, naniniwala ang mananaliksik na mapahuhusay pa ang mga paraan at istilo

sa pagtuturo sa tulong ng mga bagong kaalaman sa teknolohiya sa larangan ng mga multimidyang

kagamitan. Ang bisa at gamit ng nakagawiang paraan ng pagtuturo at mga multimidyang

kagamitan sa pagtuturo ay higit na epektibo kung ito ay pagsasamahin sa pagtuturo. Sa kabuuan,

isang integratibong kagamitan ang naisagawa na magsisilbing gabay ng guro upang maging

kawili-wili at mabisa na umaayon na sa interes at pangangailangan ng mga mag-aaral.

Ayon sa pag-aaral ni Pantaleon, L. (2021) ay sinasabi ang pagkakaroon nang digital

modules, online class, TV at Radio Broadcasting na paraan ng pagkatuto, lalong lalo na sa mga

nakatira sa isolated area na kung saan kinakailangan mo pa ang sumakay ng bangka para maturuan

ang iyong mga estudyante ngayong panahon ng pandemiya. Sa Dibisyon ng Bataan tanging ang

mga nasa pribadong paaralan lamang halos ang nag alok ng online class dito ay actual na

nakakausap ng mga guro ang kanilang mga estudyante sa oras ng klase sa bawat asignatura,

gumagamit din sila ng mga iba’t ibang platforms upang via online ay maipasa sa takdang oras ang

kanilang mga gawain sa bawat asignatura. Ang TV at Radio ay estratehiyang magagamit upang

magsagawa ng pagtuturo sa panitikang Filipino, isa na dito ay ang pagpapanood sa bawat mag-

aaral ng isang maikling kwento kung saan mas mabubuhay ang diwa o maging masigla ang klase

at lalong maiingganyang makinig at manood ang bawat mag-aaral sa gagawing talakayan.

 EPEKTIBONG PAGGAMIT NG AUDIO VISUAL PRESENTATION 7

Felonia, M. (2021) Katulad ng isang pintor, manlililok o mananayaw, ang guro ay

nakapagbabahgi ng kanyang kaalaman batay sa mga bahagi ng sulating nais na maituro sa mga

mag-aaral sa pamamagitan ng masining na paraan. Ang pag-aaral na ito ay naglalayong matukoy

ang kakayahan ng mga guro na ituro ang iba’t-ibang kasanayan at kagamitan sa pagtutro ng

asignaturang Filipino sa panahon ng pandemya. Masusubok ang mga guro at masusukat ang

kakayahang makagawa ng isang kagamitang pagkatuto ngayong panahon ng pandenya. Ang mga

guro ay maaring lumikha ng mga bagay bagay na makikita at mas madaling maunawaan ng mga

mag-aaral. Maari ding lumikha ang isang guro ng mga linya o mga awitin na maaring iparinig sa

mga mag-aaral na may kaugnayan sa panitikang Pilipino upang sa lubos na pagkatuto ng mga ito.

Sa pinakabagong pag-aaral ni Taracatac, J. (2021) sinasabi na ang bidyo komprehensyang

aplikasyon ay ito’y magiging mabisa ng paggamit sa pagkatuto ng mga mag-aaral sa asignaturang

Filipino tungo sa akademikong pagganap. Batay sa Departamento ng Edukasyon ang batayan para

sa e-learning tulad ng blended-learning ay mahusay na isinasagawa. Radyo, telebisyon, online and

modular na pag-aaral –na kung saan ay mayroon nang mga pamamaraan at nagamit na ng ilang

dekada. Sa parehong oras, ang mga guro ay sinasanay sa paggamit ng mas makabagong mga

plataporma at mga makabagong kagamitan upang matulungan ang kanilang propesyon na pag-

unlad.” Ang “E-learning o online learning” ay tinukoy bilang paggamit ng internet upang ma-

akses ang pag-aaral ng nilalaman at mga mapagkukunang impormasyon, pakikipagugnayan sa

guro at kapwa mag-aaral, upang makakuha ng kaalaman.

Isang deskriptibong pag-aaral na isinagawa upang matuklasan kung ang mga nagwaging

kuwentong pambata ay nagtataglay ng mga katangiang naaayon sa pamantayan nina Norton

(2003), Lukens (1995), at Mcguire (1982) na nagsasaad na mahalaga ang pagbibigay-diin sa mga

elementong literari sa pagsusuri ng isang kuwento. Ang mga ito ay nakapaloob din sa ginamit na
 EPEKTIBONG PAGGAMIT NG AUDIO VISUAL PRESENTATION 8

dulog sa panunuring pampanitikan ni Glazer (1997) na text-focused at context-focused approach.

Batay sa kinalabasan ng pag-aaral na ito, natuklasan ng mananaliksik na mahalaga ang pagsusuri

ng mga akdang ipinagagamit sa mga mag-aaral. Mula sa mga nakuhang simulaing naging batayan

ng pag-aaral, nakabuo rin ang mananaliksik ng isang instrumentong maaaring gamitin bilang

pamantayan sa pagsusuri ng mga maikling kuwentong pambata. Mahalaga ang pagkakaroon ng

panimulang ebalwasyon upang matiyak ang kaangkupan nito sa mga mambabasa at magamit

bilang suplemento/ kagamitang pampagtuturo. Ito ay mahalagang ambag na makatutulong ng

lubos sa mga gurong gumagamit ng mga genre na kagaya ng mga kuwentong pambata.

Layunin ng Pag-aaral

Naglalayon ang pag-aaral na ito na alamin ang pananaw nang mga guro sa pagiging

epektibo sa pagtuturo ng panitikang Filipino gamit ang Audio Visual Presentation sa pag-aaral

ng mga mag-aaral ng ika-pitong baitang ng San Bernadino integrated School.

Ang pag-aaral na ito ay sasagutin ang mga sumusunod na katanungan ayon sa:

1. Gaano kadalas ginagamit ng mga guro ang Audio Visual Presentation sa pagtuturo?

2. Ano ang maaaring maging pananaw ng mga respondente sa paggamit ng Audio Visual

Presentation sa pagtuturo ng panitikang Filipino sa pagtalakay nang maikling kwento?

3. Paano magagamit ng mga mag-aaral ang bisa ng Audio Visual Presentation na ginamit ng

kanilang mga guro sa Filipino?

4. Paano magagamit ng mga guro ang bisa ng Audio Visual Presentation na ginamit ng kanilang

mga mag-aaral sa Filipino?

 EPEKTIBONG PAGGAMIT NG AUDIO VISUAL PRESENTATION 9

Balangkas na konsepto

Pagkatuto sa
Audio Visual
Presentation Maikling
Kwento

Pigura 1. Balangkas ng Pananaliksik

Ang balangkas na ito ay nagpapakita ng mga pagkakakilanlan ng mga respondente,

tumutugon sa Edad, kasarian, at antas na pag-aaral at kung paano isagawa ang pamamaraan ng

paggamit nang audio visual presentation. Ang epektibong paggamit ng estratehiyang ito sa

pagtuturo ng panitikang filipino ay upang maging maayos ang mga pamamaraan at kakayahan ng

lahat ng mga guro sa pagtuturo at matuto ang kanilang mga mag-aaral.

Ang pigurang ito ay nagpapakita kung paano mas magiging epektibo ang pagtuturo ng

isang guro sa pamamagitan nang estratehiyang Audio Visual Presentation sa pagtuturo nang

panitikang Filipino sa maikling kwento. Ang Audio Visual Presentation ay maraming pamamaraan

at iba’t ibang gamit kagaya ng pagpapakita ng larawan, pagpapakinig ng iba’t ibang huni/tunog at

maging mga musika, isa rin ang pagpapanood ng isang video clips at pati narin ang powerpoint

presentation ay kasama rin sa Audio Visual Presentation. Sa pamamagitan ng estratehiyang ito

ang mga guro ay mas nahahasa ang kanilang kasanayan pagdating sa pagtuturo, maging ang mga

mag-aaral ay mas nahihikayat at naiingganyang makinig sa kanilang talakayan ito rin ay

 EPEKTIBONG PAGGAMIT NG AUDIO VISUAL PRESENTATION 10

nagbibigay motibasyon sa bawat mag-aaral upang maging aktibo sa pakikilahok sa kanilang

talakayan at upang makakuha ng mataas na grado sa kanilang pag-aaral.

Ang pag-aaral na ito ay naglalayon na malaman ang bisa nang paggamit ng mga paraang

pagtuturo gamit ang Audio Visual Presentation ng mga guro. Ang mananaliksik ay maaaring

magbigay ng kaalaman at mga kauganay na literatura o background knowledge tungkol sa mga

estratehiya sa pagtuturo sa panitikang filipino, at ang mananaliksik ay magkakaroon ng pag-aaral

sa pagiging epektibo sa paggamit ng Audio Visual Presentation sa mga mag-aaral na matuto.

Saklaw at Delimitasyon

Ang pag-aaral na ito ay nakapokus sa epekto ng pagtuturo sa panitikan, ang maikling

kwento gamit ang mga istratehiyang Audio Visual Presentation sa mga mag-aaral sa Junior High

School sa Guimba, Nueva Ecija. Ang mananaliksik ay mangangalap ng datos mula sa

pampublikong paaralan at ang mga mag-aaral na magmumula sa Ika-pitong baitang ng San

Bernandino integrated School. Ang San Bernadino Integrated School ay matatagpuan sa Brgy. San

Bernandino Guimba, Nueva Ecija

Ang mga estratehiya sa pagtuturo ay napakahalaga sa mga guro sa kasalukuyan dahil

nakakatulong ang mga ito sa pagtuturo na mas madali at mas mauunawaan ang pag-aaral at sa

pamamagitan ng mga estratehiyang ito ay tinutulungan nila ang mga mag-aaral na maging mas

nakatutok at mabawasan ang kanilang pagkabagot, tulad ng antok, pagkahuli, panghihina, antok

at pagkabigo sa mga grado. Ang paggamit ng ilang mga estratehiya sa pagtuturo ay isang

magandang ideya upang madaling maunawaan ang aralin at maging mas makabuluhan sa lahat ng

mag-aaral. Gayunpaman, ang lahat ng uri ng mga estratehiya kung minsan ay hindi matagumpay
 EPEKTIBONG PAGGAMIT NG AUDIO VISUAL PRESENTATION 11

tulad nang ating inaasahan, dahil laging tandaan na ang ilang aralin o aktibidad na hindi angkop

sa diskarteng ginamit ay may masamang epekto sa pag-unawa ng mga mag-aaral.

Ang Audio-Visual Presentation ay isang pagpoproseso ng parehong sound at visual na

bahagi, tulad ng slide type presentation, panonood ng pelikula, telivision, mga programa, at live

threater productions na kung saan ay makatutulong sa pag-aaral ng mga mag-aaral ng SBIS.

Depinisyon ng mga termenolohiya

Upang makapagbigay ng mas malinaw na pananaw sa kagustuhang kinalabasan ng pag-

aaral na ito, narito ang mga terminong dapat bigyang kahulugan upang makamit ang mas mahusay

na pag-unawa sa pag-aaral.

Estratehiya - ayon sa Merriam Webster Dictionary, isang maingat na plano o pamamaraan para

sa pagkamit ng isang partikular na layunin ay karaniwang sa loob ng mahabang panahon. Ang

estratehiya ay agham at sining kung paano ginamit ng guro ang kanyang paraan ng pagtuturo. Isa

rin itong plano ng aksyon o disenyo ng patakaran upang makamit o maghangad ng mataas.

Audio-visual Presentation- nangangahulugan ng pagkakaroon ng parehong tunog at visual na

bahagi, tulad ng slide presentation at mga pelikula. Audio-visual na kagamitan sa pagtuturo na

ginagamit para sa pagre-record.

Teaching Strategy- tumutukoy sa mga paraan na ginagamit upang matulungan ang mga mag-

aaral na matutunan ang mga nilalaman ng kursong naisin at makapagbuo ng maaabot na layunin

sa hinaharap.
 EPEKTIBONG PAGGAMIT NG AUDIO VISUAL PRESENTATION 12

Literatura- ay isang panitikan na nauugnay sa Pilipinas mula sa pre-history, hanggang sa mga

kolonyal na pamana nito at sa kasalukuyan. Panonood ng pelikula- dati, ang mga pelikula o

motiom na larawan ay naging kahulugan para sa libangan at libangan lamang.

METODO

Disenyo ng pananaliksik

Ang pananaliksik na ito ay isang Kuwalitatibong pag-aaral at ang ginamit na disenyong mga

mananaliksik ay ang deskriptibong pag-aaral ng kaso. Ang deskriptibong pag-aaral ngkaso ay

tumutukoy sa malalim na pag-aaral na kung saan inilalarawan nito anglikas nanagaganap sa loob

ng datos na pinag-uusapan (Zainal, 2007). Ang disenyong ito ay nakatulong sa mga mananaliksik

sa pagkaroon ng isang malawak at matibay na kaalaman upang matukoy ang bisa ng Audio-Visual

Presentation sa mga mag-aaral.

Respondente

Ang pag-aaral na ito ay isinagawa sa piling pampublikong mag-aaral na nasa ika-pitong baitang

dito sa Guimba, Nueva, Ecija. Ang San Bernadino Integrated School ay ang napiling sekondaryang

paaralan na kabilang sa departamento ng edukasyon, Dibisyon ng Nueva Ecija.

Instrumento ng pananaliksik

Ang instrumentong ginamit sa pagkalap ng mga datos at impormasyon ay isang pakikipanayam

partikular ay isang semi- structured interview. Ang semi -structured interview ay tumutukoy sa

paraan ng pagtatanong na kung saan maaring magkaroon ng mga follow- up na katanungan ang

mga mananaliksik. Gumamit din ang mga mananaliksik ng voice recorder upang ang makuha nila
 EPEKTIBONG PAGGAMIT NG AUDIO VISUAL PRESENTATION 13

ang mga impormasyon na malinaw at ang uri ng pakikipanayam na ginawa ay personal na

pakikipanayam

Bibliyograpiya

Choi, H.J. (2016). The Environmental Effectiveness of Solid Waste Management: A Case Study
of Oslo, Norway. Retrieved on September 16, 2018 from http://www.duo.uio.no/.

Galarpe, VRK & Heyasa, BB. (2017) Solid Waste Management Response to Selected Public
Secondary School Science Teachers file:///C:/Users/harol/Downloads/162017-4-7-pp.110-
115.pdf

Masood, M., Barlow, C., and Wilson, D. (2014). An Assessment of the Current Municipal Solid
Waste Management System in Lahore, Pakistan. Waste Management and Research,
32(9),834-847. https://doi.org/10.1177/0734242X14545373

Matunog, V. and Awa, A. (2013). Solid Waste Generation Rate in Ozamiz City, Philippines.
Journal of Multidisciplinary Studies, 1(1), 73-92. https://doi.org/10.7828/jmds.v2i1.396

Molina, R., et al., (2021) Solid Waste Management Awareness Practices among Senior High
School Students in a State College in Zamboanga City, Phils. https://www.aquademia-
journal.com/download/solid-waste-management-awareness-and-practices-among-senior-
high-school-students-in-a-state-college-9579.pdf

Pham, L. (2014). Design a Solid Waste Management Course for Primary School focus on Reduce-
Reuse-Recycle. University of Applied Sciences. Haaga Helia

Dayag, Alma M. et al. Ikalawang Edisyon Pinagyamang PLUMA 10