4.

Trách nhiệm nghiêm ngặt

Trách nhiệm pháp lý nghiêm ngặt (hay trách nhiệm nghiêm ngặt) tồn tại khi ai đó
phải chịu trách nhiệm về thiệt hại không phải do hành động của chính họ gây ra.
Nó có thể chia thành hai loại trách nhiệm:
1. Trách nhiệm pháp lý đối với thiệt hại do hành vi của người khác gây ra.
2. Trách nhiệm pháp lý không có người gây ra tổn hại, thiệt hại gây ra do một
vật hoặc một hoạt động gì đó nguy hiểm hoặc bị khiếm khuyết.
Trách nhiệm pháp lý nghiêm ngặt đòi hỏi một cơ sở cụ thể trong luật pháp hoặc
một án lệ. Không tồn tại trách nhiệm chung đối với 2 loại trách nhiệm nêu trên.
Song, vẫn tồn tại trách nhiệm pháp lý chung cho thiệt hại gây ra bởi chính hành vi
trái pháp luật của họ.

4.1 Trách nhiệm pháp lý đối với thiệt hại gây ra bởi người khác. (Liability
for Damage Caused by Other Persons)
Trách nhiệm liên đới: (vicarious liability)
Mr. Sjouwerman là một nhân viên của công ty Coca – Cola. Sau khi giao hàng đến
‘De Munt’, ông ta đã quên đóng cửa nắp hầm rượu. Mathieu Duchateau – một
khách hàng của ‘De Munt’, đã ngã xuống hầm trên đường đến nhà vệ sinh và phải
đưa đến bệnh viện. Duchateau đã đòi tiền bồi thường từ Coca Cola, ông ta chỉ ra
rằng Sjouwerman đã không cẩn thận khi để cửa nắp hầm mở.
Tại sao công ty Coca-Cola lại phải chịu trách nhiệm về lỗi của ông Sjouwerman?
Ta có 2 câu trả lời cho câu hỏi này: một ngắn, một dài. Trả lời một cách ngắn gọn:
theo luật của nhiều khu vực pháp lý (many jurisdictions), bao gồm luật Hà Lan,
người chủ lao động chịu trách nhiệm về những thiệt hại gây ra bởi sự cẩu thả trong
quá trình làm việc của nhân viên của họ. Điều này được gọi là trách nhiệm liên đới.
If Mr. Sjouwerman was negligent, the Coca-Cola company as his employer would
therefore be liable for the resulting damage. Do đó, dù Mr. Sjouwerman là người
bất cẩn, công ty Coca-Cola, với vai trò là chủ lao động của Sjouwerman phải chịu
trách nhiệm cho thiệt hại do Sjouwerman gây ra.
Câu trả lời dài dùng để trả lời cho câu hỏi tại sao một người nên chịu trách nhiệm
cho thiệt hại gây ra bởi hành vi của người khác. Trong nhiều khu vực pháp lý,
trách nhiệm nghiêm ngặt không chỉ tồn tại trong quan hệ người chủ lao động – lao
động mà còn ba mẹ - con cái. Ta có thể thấy trong tình huống này là một người
chịu trách nhiệm về những thiệt hại do người khác phải có mối quan hệ đặc biệt
với người đó. Thông thường, đây là một mối quan hệ mà một người có khả năng
ảnh hưởng đến hành vi của người kia. Người sử dụng lao động có mối quan hệ này
với nhân viên của mình và cha mẹ có mối quan hệ này với con cái của họ.
Có hai khả năng cho việc chịu trách nhiệm trong tình huống này, tùy thuộc vào
việc chính người sử dụng lao động hoặc cha mẹ làm một điều gì đó sai. Nếu người
sử dụng lao động hoặc cha mẹ đã làm sai điều gì đó, chẳng hạn như thiếu sự giám
sát, họ sẽ phải chịu trách nhiệm về lỗi của chính họ, chứ không phải do lỗi của
nhân viên hoặc con cái của họ.
Ở Đức, hình thức trách nhiệm mang lỗi này là cách mà người sử dụng lao động có
thể phải chịu trách nhiệm về những sai trái của nhân viên và của cha mẹ đối với
con cái của họ. Ở Anh, trách nhiệm mang lỗi như vậy là cơ sở để cha mẹ và giáo
viên có thể phải chịu trách nhiệm về những thiệt hại do con cái và học sinh họ gây
ra.
Trong hầu hết các hệ thống pháp luật, các yêu cầu cơ bản đối với người sử dụng
lao động, trách nhiệm pháp lý là:
1. Nhân viên phải có lỗi, có nghĩa là anh ta đã hành động một cách cố ý hoặc vô ý
(do bất cẩn).
2. Người sử dụng lao động phải có đủ quyền lực chỉ đạo và kiểm soát các hoạt
động của nhân viên.
3. Tác hại phải được gây ra trong quá trình thuê làm việc.
Davison là tài xế chở xăng dầu. Trong khi xăng được bơm từ xe tải của anh ta vào
cái bể ngầm của một trạm xăng, anh ta đốt một điếu thuốc và ném que diêm xuống
đất. Hành vi này gây ra hỏa hoạn và một vụ nổ, gây ra thiệt hại đáng kể về tài sản.
Chủ của Davison có phải chịu trách nhiệm gián tiếp về hành vi của anh ấy không?
Tòa phúc thẩm nhận thấy tài xế có hành vi châm thuốc lá trong quá trình làm việc
của mình. Thượng Nghị viện Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland ủng hộ
bản án của Tòa án cấp phúc thẩm. Một trong những lãnh chúa, Simon, nói:
Nhiệm vụ của Davison là giám sát việc chuyển xăng vào bể, để đảm bảo nó không
bị tràn và tắt vòi khi đã chuyển đủ một lượng nhất định vào bồn. Chờ đợi và quan
sát là một phần nhiệm vụ của anh ấy. Đó là lý do tại sao hành động của anh ấy -
ném que diêm xuống đất - nằm trong hoạt động thường xuyên của anh ta. Hoạt
động thường xuyên bao gồm tất cả hành động thực hiện đồng thời với việc hoàn
thành nhiệm vụ được giao cho nhân viên. (The course of employment broadly
comprised all acts done concomitantly to the accomplishment of the tasks which
were entrusted to the employee)
Đặt trách nhiệm cho người khác không phải gây thiệt hại cũng có lợi cho nạn nhân
- người chịu thiệt hại, cụ thể là cô ấy được bảo vệ trước sự phá sản của người gây
thiệt hại. Cha mẹ có xu hướng có nhiều tiền hơn con cái của họ, và người sử dụng
lao động thường giàu có hơn nhân viên của họ. Họ cũng thường được bảo hiểm
chống lại trách nhiệm pháp lý. Ý là nếu hoàn cảnh cho phép, trách nhiệm pháp lý
và tiền nên được đặt cùng nhau, được gọi là “deep pocket theory” – hiểu theo
nghĩa đen là “thuyết túi sâu” (túi sâu chỉ những người nhiều tiền)
Ngoài ra còn có những lý do khác khiến các nhà tuyển dụng và cha mẹ phải chịu
trách nhiệm. Một là người sử dụng lao động đôi khi có lợi từ sai lầm của nhân viên
- ví dụ: tăng tốc để đến nơi nhanh hơn để phục vụ khách hàng tiếp theo. Như vậy,
thật công bằng khi làm cho người sử dụng lao động phải chịu trách nhiệm về
những hậu quả tiêu cực.
Một lý do khác là trách nhiệm của người sử dụng lao động và cha mẹ có thể tước
bỏ trách nhiệm này khỏi người lao động và trẻ em, cho những thiệt hại không thể
chịu được.
Tất cả các lý do đã đề cập minh họa rằng trách nhiệm pháp lý đối với thiệt hại
không phải lúc nào cũng là vấn đề khôi phục lại tình trạng trước khi thiệt hại bị gây
ra bởi người chịu trách nhiệm để tạo ra thiệt hại. Đôi khi vấn đề về công bằng phân
phối và cân nhắc chính sách đưa ra nội dung loại công lý này
4.2 Trách nhiệm pháp lý đối với trường hợp không có yếu tố con người
(Liability Without Tort-Feasor)
Xảy ra khá thường xuyên khi một sự kiện gây ra thiệt hại và điều đó điều này
không phải do hành vi cố ý hoặc vô ý của ai đó. Trong trường hợp đó, nguyên tắc
mọi người phải tự chịu thiệt hại đóng vai trò trung tâm. Tuy nhiên, có một số các
trường hợp mà luật pháp quy định rằng thiệt hại phải được chuyển sang ai đó khác
với nạn nhân. Những trường hợp này có điểm chung là những người chịu trách
nhiệm, hoặc thu lợi ích từ việc nào đó phải chịu trách nhiệm pháp lý dù có thể họ
không gây ra bất kì tổn hại nào cả. Ví dụ điển hình là thiệt hại do động vật gây ra
hoặc các đồ vật nguy hiểm bởi bản chất của nó.
Bằng cách giữ một con vật, người giữ sẽ tạo ra rủi ro rằng con vật này sẽ gây ra
thiệt hại. Như vậy, có lý do để giữ người nuôi động vật này phải chịu trách nhiệm
khi thiệt hại thực tế bị gây ra, ngay cả khi người giữ không làm bất cứ điều gì sai
trái. Tương tự như vậy, chủ sở hữu của một chiếc xe hơi cũng tạo ra rủi ro rằng
chiếc xe sẽ gây ra thiệt hại, ngay cả khi chủ sở hữu không lái xe hoặc do lỗi trong
một trương hợp đ ̣ăc biệt. Ô tô làm cho xã hội trở nên nguy hiểm hơn, và đây là
một lý do để giữ các chủ sở hữu xe hơi chịu trách nhiệm. Họ thu lợi từ những
các đối tượng gây nguy hiểm, ngay cả khi chúng không cố ý.
Trong khi trách nhiệm do lỗi liên quan đến nghĩa vụ bồi thường thiệt hại cho hành
vi sai trái của người gây ra thiệt hại, mối liên hệ này giữa trách nhiệm pháp lý và
lỗi không tồn tại trong trường hợp trách nhiệm nghiêm ngặt. Đối với việc quyết
định giữa lỗi và trách nhiệm nghiêm ngặt, trước tiên cần thiết lập các tiêu chí để sự
lựa chọn là phải được xác định. Khi chúng ta đối mặt với trách nhiệm pháp lý đối
với sản phẩm bị lỗi, ví dụ, có những lý do ủng hộ trách nhiệm pháp lý nghiêm
ngặt. Những lý do này là trách nhiệm pháp lý nghiêm ngặt có thể cung cấp:
- Bảo vệ nhiều hơn cho bên bị thương
- Khuyến khích để cải thiện an toàn
- lựa chọn tốt hơn cho bảo hiểm
- Ít vấn đề hơn trong việc xác định trách nhiệm pháp lý, giúp tiết kiệm chi phí
thủ tục
Không có quy tắc chung cho trách nhiệm pháp lý nghiêm ngặt. Mọi quy tắc của
trách nhiệm pháp lý nghiêm ngặt có các yêu cầu riêng và có sự khác biệt đáng kể
giữa các quốc gia liên quan đến câu hỏi những loại nợ phải trả nghiêm ngặt nào
được ghi nhận. Chúng ta đã thấy rằng luật pháp Anh hầu như không công nhận bất
kỳ trách nhiệm pháp lý nghiêm ngặt nào. Ngược lại, Pháp công nhận nhiều loại
trách nhiệm pháp lý nghiêm ngặt - bao gồm cả trách nhiệm pháp lý nghiêm ngặt
đối với chủ sở hữu động cơ phương tiện, dành cho người trông coi những thứ nguy
hiểm hoặc khiếm khuyết, và cho chủ sở hữu của động vật. Ở đây, trách nhiệm do
lỗi đã trở thành tương đối ít quan trọng hơn trong các trường hợp thương tích cá
nhân và mất mát tài sản.