UNIVERZITET U BANJOJ LUCI

ELEKTROTEHNIČKI FAKULTET
Katedra za telekomunikacije

OSNOVI KOMUNIKACIJA N461

PRVI KOLOKVIJUM
8. maj 2015.

1. Za signal x1 (t) =| cos 2πf0 t |:

(a) Odrediti kompleksne koeficijente u razvoju signala u Fourier ov red; [35% bodova]
(b) Odrediti snagu jednosmjerne komponente na otporniku R = 2 kΩ. [5% bodova]
1 1
cos x cos y = (cos(x − y) + cos(x + y)) , sin x cos y = (sin(x − y) + sin(x + y))
2 2
2. Odrediti signal x2 (t) ukoliko su njegovi kompleksni F ourierovi koeficijenti



 1, n = 0;
1/2, n = ±2;




Xn = j/4, n = −4;

−j/4, n = 4;





0, za ostale vrijednosti n.

[25% bodova]
3. Odrediti signal x3 (t) čija je Fourier ova transformacija data na Slici 1. [35% bodova]

X3(f)
2

-1 1 f

Slika 1: Spektar signala iz Zadatka #3.

Osobine Fourier ove transf. Vremenski domen Frekvencijski domen

Linearnost ax1 (t) + bx2 (t) aX1 (ω) + bX2 (ω)
1 ω
Skaliranje x(at) X( )
|a| a
Vremensko pomjeranje x(t ± t0 ) X(ω)e±jωt0
Frekvencijsko pomjeranje x(t)e∓ωo t X(ω ± ω0 )
Dualnost X(t) 2πx(−ω) ili x(−f )
Konvolucija x1 (t) ? x2 (t) X1 (ω)X2 (ω)
1
x1 (t)x2 (t) X1 (ω) ? X2 (ω) ili X1 (f ) ? X2 (f )
2π
dn x(t)
Diferenciranje n
(jω)n X(ω)
Z dt
t
1
Integracija x(τ )dτ X(ω) + πX(0)δ(ω)
−∞ jω
!2 2
sin ωθ sin ωθ
    
t sin πf θ t sin πf θ
AΠ ←→ Aθ ωθ 2 = Aθ , AΛ ←→ Aθ ωθ
2
= Aθ
θ 2
πf θ θ 2
πf θ

Kolokvijum se radi 90 minuta.

 RJEŠENJA
1. (a) x1 (t) je periodična funkcija sa periodom dva puta manjim od perioda funkcije cos 2πf0 t. Ukoliko je period
funkcije cos 2πf0 t, T0 = 1/f0 , period funkcije x1 (t) je T1 = T0 /2, odnosno njena osnovna kružna učestanost
je ω1 = 2π/T1 = 2π/(T0 /2) = 2 × 2π/T0 = 2ω0 . Razvoj signala x1 (t) u Fourier ov red predstavlja razvoj
signala u beskonačnu sumu prostoperiodičnih oscilacija čije su učestanosti umnožak osnovne učestanosti, tj.
učestanosti ω1 .
Kako je x1 (t) periodična parna funkcija, dovoljno je pronaći koeficijente an . U tom slučaju se dobija:
Z T1 /2
2
an = cos(2πf0 t) cos(nω1 t)dt =
T1 −T1 /2
Z T0 /4
2 1
= cos(ω0 t − nω1 t) cos(ω0 t + nω1 t)dt =
T0 /2 −T0 /4 2
Z T0 /4
4 1
= cos(ω0 t − 2nω0 t) cos(ω0 t + 2nω0 t)dt =
T0 −T0 /4 2
Z T0 /4
4 1
= cos(ω0 t(1 − 2n)) cos(ω0 t(1 + 2n))dt =
T0 −T0 /4 2
T /4 T /4 !
2 sin(ω0 t(1 − 2n))  0 sin(ω0 t(1 + 2n))  0
= + =
T0 ω0 t(1 − 2n) −T0 /4 ω0 t(1 + 2n) −T0 /4
   
sin (2n−1)π
2 sin (2n+1)π
2
= (2n−1)π
+ (2n+1)π
2 2

Imajući u vidu da je x1 (t) parna funkcija, zaključuje se da su koeficijenti bn = 0, odnosno cn = an . Na kraju,

kompleksni koeficijenti Xn su jednaki cn /2, odnosno
    
(2n−1)π (2n+1)π
1 sin 2 sin 2
Xn =  (2n−1)π
+ (2n+1)π
.
2
2 2

(b) Uz pretpostavku da je x1 (t) napon, snaga jednosmjerne komponente na otporniku R = 2 kΩ je

4
|X0 |2 π2
P0 = = [W ]
R 2 × 10−3
∞
X
2. Razvoj periodičnog signala u kompleksni Fourier ov red je dat izrazom Xn e−jnω0 t , pa se dobija
n=−∞
∞
X
x2 (t) = Xn e−jnω0 t =
n=−∞
1 1 j j
= e−j0ω0 t + ej2ω0 t + e−j2ω0 t − ej4ω0 t + e−j4ω0 t =
2 2 4 4
ej2ω0 t + e−j2ω0 t 1 ej4ω0 t − e−j4ω0 t
 
= 1+ + =
2 2 2j
1
= 1 + cos(2ω0 t) + sin(4ω0 t)
2
3. Spektar X3 (f ) se može predstaviti kao suma dva elementarna signala, pravougaonog i trougaonog, oba sa trajanjem
2 i amplitudom 1. Najjednostavniji način pronalaska odgovarajućeg signala u vremenskom domenu, svodi se na
primjenu pravila dualnosti. Poznato je da je pravougaoni signal u vremenskom domenu Fourier ov transformacioni
par sa funkcijom oblika sin x/x, te da je trougaoni signal u vremenskom domenu Fourier ov transformacioni par sa
funkcijom oblika (sin x/x)2 .
Na osnovu pravila X(t) ←→ x(−f ), zaključuje se da je traženo rješenje signal koji je u vremenskom domenu suma
dva signala oblika sin x/x i (sin x/x)2 , respektivno.
Inverzna Fourier ova transformacija pravougaonog dijela spektra se izvodi na sljedeći način:
sin ωθ
 
t sin πf θ
AΠ ←→ Aθ ωθ 2 = Aθ
θ πf θ
2   
sin πtθ f f
dualnost → Aθ ←→ AΠ − = AΠ
πtθ θ θ

2
U konkretnom slučaju je θ = 2, A = 1, pa se dobija da je inverzna Fourier ova transformacija pravougaonog dijela
spektra X3 (f )
 
sin 2πt f
2 ←→ Π .
2πt 2

Inverzna Fourier ova transformacija trougaonog dijela spektra se izvodi analogno:

!2 2
sin ωθ
  
t 2 sin πf θ
AΛ ←→ Aθ ωθ
= Aθ
θ 2
πf θ
 2    
sin πtθ f f
dualnost → Aθ ←→ AΛ − = AΛ
πtθ θ θ

U konkretnom slučaju je θ = 1, A = 1, pa se dobija da je inverzna Fourier ova transformacija trougaonog dijela

spektra X3 (f )
 2
sin πt
←→ Λ (f ) .
πt

Konačno, traženi signal x3 (t) je jednak

 2
sin 2πt sin πt
x3 (t) = 2 + .
2πt πt
Z ∞ Z ∞
1
Do istog rezultata se moglo doći primjenom definicionog integrala x3 (t) = X3 (ω)ejωt dω = X3 (f )ej2πf t df .
2π −∞ −∞
Odnosno,

(1) (2)
x3 (t) = x3 (t) + x3 (t)
Z 1 Z 0 Z 1 
j2πf t j2πf t j2πf t
= e df + (1 + t)e df + (1 − t)e df
−1 −1 0
..
= .
 2
sin 2πt sin πt
= 2 + ,
2πt πt
(1) (2)
gdje je x3 (t) inverzna Fourier ova transformacija pravougaonog impulsa trajanja 2 i amplitude 1, a x3 (t) inverzna
Fourier ova transformacija trougaonog impulsa trajanja 2 i amplitude 1.