GOSPODARKA RYNKOWA

Krzysztof Kołodziejczyk, PhD

https://flic.kr/p/rShkq8
Agenda

1. Rynek
2. Popyt, podaż, cena
3. Równowaga rynkowa
4. Jakie są podstawowe formy interwencji
państwa w gospodarce rynkowej?
Rynek – słowa kluczowe

model ekonomiczny
rynek zasobów
rynek dóbr
gospodarstwo domowe
strumień
dochód gospodarstwa domowego
koszt producenta
popyt / podaż
cena
ceteris paribus
równowaga / nierównowaga
czynnik pozacenowy
Model gospodarki rynkowej, popyt i podaż,
równowaga rynkowa, elastyczność– pytania na
dziś

Jak działa gospodarka

rynkowa?

Co jest istotą rynku?

Kiedy rynek jest w

równowadze, a kiedy w
nierównowadze?

Na czym polega zjawisko

elastyczności popytu?
Jak działa gospodarka rynkowa?
– mikro w teorii

Podmioty: gospodarstwa domowe, producenci

Rynki: rynek zasobów, rynek dóbr (produktów i usług)
Strumienie: rzeczowe, finansowe

Gospodarstwa domowe: sprzedaż posiadanych zasobów

(dochody), kupno dóbr (wydatki)
Producenci: kupno zasobów/czynników produkcji (koszty
produkcji), sprzedaż dóbr (przychody)

Ruch okrężny (proces ciągle podtrzymywany potrzebami

obu podmiotów)
Co jest istotą rynku? – mikro teorii

Suwerenność stron
Negocjacyjny tryb poszukiwania konsensusu
„Głosowanie nogami”

Popyt, podaż

Prawo popytu i podaży

Czynniki pozacenowe (tzw. determinanty)

Kiedy rynek jest w równowadze, a kiedy w
nierównowadze? – mikro w teorii

Równowaga rynkowa - określą ją poziom ceny rynkowej

(zwanej ceną równowagi rynkowej lub ceną czyszczącą
rynek), dla którego wielkość popytu zrównuje się z
wielkością podaży

Nierównowaga rynkowa - określa ją każdy inny poziom

ceny niż cena równowagi.
Na czym polega zjawisko elastyczności
popytu? – mikro w teorii

Kupujący i sprzedający reagują na zmiany cen i

dochodów.

Możemy mierzyć siłę tych reakcji używając

mierników elastyczności popytu i podaży.
Państwo jako „aktor” gospodarki rynkowej –
mikro w praktyce

Interwencja państwa:
o nie zakłócająca mechanizmu rynkowego
o zakłócająca mechanizm rynkowy

Przykład interwencji (nie zakłócającej…): rząd podnosi VAT

o rosną koszty produkcji (krzywa podaży do góry)
o rynek znajduje nowy punkt równowagi (presja na wzrost ceny,
ale wzrost zależy także od popytu!)

Przykład interwencji (zakłócającej…): rząd ustala cenę minimalną

o producenci sprzedają drożej
o pojawia się nadwyżka podaży
o państwo wykupuje nadprodukcję (koszty dla budżetu – koszt
alternatywny)
Co jest lepsze dla sprzedawcy, równowaga
czy nierównowaga – mikro w praktyce

Przykład:
W branży odzieżowej sprzedaż ma charakter sezonowy. Ceny
produktów zmieniają się w zależności od fazy sezonu. Na
początku są najwyższe, a następnie ich poziom się zmniejsza.
Koniec danego sezonu sprzedażowego kojarzy się zaś z
wyprzedażami. Ceny są wówczas nawego 70-90% niższe niż w
początkowej fazie sezonu.

Czy zmieniające się ceny odzieży są cenami równowagi

rynkowej?
Dlaczego na początku sezonu ceny są najwyższe, a na końcu
najniższe?
Zastosowania elastyczności– mikro w
praktyce

Przykład:
Obserwacja rynków w gospodarce wskazuje na to, że
niektóre rynki cechują dużymi wahaniami cen, a
jednocześnie względnie stabilną wielkością sprzedaży.
Inne rynki odznaczają się stabilnymi cenami, ale wykazują
duże wahania wielkości sprzedaży.

Dlaczego wahania na rynku ropy naftowej dotyczą głownie

ceny surowca, a nie obejmują wielkości sprzedaży?
Dlaczego wahania na rynku usług turystycznych dotyczą
głównie wielkości sprzedaży, a nie są znaczące w zakresie
cen usług?
 Wnioski

Rynek to proces.
Rynek to ciągłe zmiany.

Równowaga jest dobra,

a nierównowaga może jej służyć.

Państwo czasami zakłóca mechanizm

rynkowy. Gdy narzuca ceny.