Professional Documents
Culture Documents
Ap 8 Las Q4
Ap 8 Las Q4
Araling Panlipunan
Ikaapat na Markahan
COPYRIGHT PAGE
Learning Activity Sheet in ARALING PANLIPUNAN
Grade 8
Copyright © 2020
DEPARTMENT OF EDUCATION
Regional Office No. 02 (Cagayan Valley)
Regional Government Center, Carig Sur, Tuguegarao City, 3500
“No copy of this material shall subsist in any work of the Government of the Philippines. However,
prior approval of the government agency or office wherein the work is created shall be necessary for
exploitation of such work for profit.”
This material has been developed for the implementation of K to 12 Curriculum through the Curriculum
and Learning Management Division (CLMD). It can be reproduced for educational purposes and the
source must be acknowledged. Derivatives of the work including creating an edited version, an
enhancement of supplementary work are permitted provided all original works are acknowledged and
the copyright is attributed. No work may be derived from this material for commercial purposes and
profit.
Consultants:
Regional Director : BENJAMIN D. PARAGAS, PhD, CESO IV, DepED R02
Assistant Regional Director : JESSIE L. AMIN, EdD., CESO V, DepED R02
Schools Division Superintendent : REYNANTE Z. CALIGUIRAN, PhD, CESO V, Tug. City
Asst. Schools Division Superintendent: MARITES L. LLANES, CESO VI, SDO Tug. City
Chief Education Supervisor, CLMD : OCTAVIO V. CABASAG, PhD
Chief Education Supervisor, CID : ESTELA CABARO, PhD
Development Team
Writers: LLOYD RYAN T. NARAG, Cagayan National HS, Tuguegarao City
ELMA L. OLIVEROS, Tuguegarao City West HS, Tuguegarao City
MARILYN T. FLORENTINO, Linao National HS, Tuguegarao City
MARY JANE C. CATUBAG, Tuguegarao City West HS, Tuguegarao City
MARGIELYN P. CARODAN, Cataggaman National HS, Tuguegarao City
Content Editors: LLOYD RYAN T. NARAG, Cagayan National HS, Tuguegarao City
ELMA L. OLIVEROS, Tuguegarao City West HS, Tuguegarao City
MARILYN T. FLORENTINO, Linao National HS, Tuguegarao City
MARY JANE C. CATUBAG, Tuguegarao City West HS, Tuguegarao City
MARGIELYN P. CARODAN, Cataggaman National HS, Tuguegarao City
Layout Artists: LLOYD RYAN T. NARAG, Cagayan National HS, Tuguegarao City
ELMA L. OLIVEROS, Tuguegarao City West HS, Tuguegarao City
MARILYN T. FLORENTINO, Linao National HS, Tuguegarao City
MARY JANE C. CATUBAG, Tuguegarao City West HS, Tuguegarao City
MARGIELYN P. CARODAN, Cataggaman National HS, Tuguegarao City
Focal Persons: BILLY P. SIDDAYAO, AP Coordinator, SDO Tuguegarao City
JESSICA T. CASTANEDA, LRMDS Coordinator, SDO Tuguegarao City
MA. THERESA F. TAMAYAO, SEPS, AP Coordinator, CLMD, DepED R02
RIZALINO G. CARONAN, LR Supervisor, CLMD, DepED R02
Page
Competency
number
Nasusuri ang mga dahilan, mahahalagang
pangyayaring naganap at bunga ng Unang Digmaang
Pandaigdig .................... 1-9
Nasusuri ang mga dahilan, mahahalagang
pangyayaring naganap at bunga ng Ikalawang
Digmaang Pandaidig. ..................... 10-21
Natataya ang pagsisikap ng mga bansa na makamit
ang kapayapaang pandaigdig at kaunlaran. ..................... 22-29
Nasusuri ang mga ideolohiyang politikal at
ekonomiko sa hamon ng estabilisadong institusyon
ng lipunan. ..................... 30 - 44
Natataya ang epekto ng mga ideolohiya, ng Cold War
at ng Neo-kolonyalismo sa iba’t ibang bahagi ng
daigdig. ..................... 45-53
Napahahalagahan ang bahaging ginampanan ng mga
pandaidigang organisasyon sa pagsusulong ng
pandaigdigang kapayapaan, pagkakaisa,
pagtutulungan, at kaunlaran.
..................... 54 - 60
iii
ARALING PANLIPUNAN 8
Pangalan: _______________________________________ Lebel: 8
Seksyon: _______________________________________ Petsa: ___________
GAWAING PAGKATUTO
Unang Digmaang Pandaigdig
Ang mga sumusunod na gawain ay sadyang ginawa upang lalo pang mahasa ang iyong
mga kasanayan sa Araling Panlipunan. Ang batayang konsepto ay unang ipakikilala ng guro sa
klasrum. Ang mga gawain ay iyong gagawin sa bahay sa tulong ng iyong magulang, kapatid
o sinumang may kaalaman na aalalay sa iyo. Pagbutihin mo upang maging bihasa sa
pamantayan sa pagkatuto (learning competency) upang mabilis ang iyong pagsulong. Maging
magiliw sa mga gawain. May mga lakip na babasahin upang kaigaigaya ang iyong pag-aaral.
Kung merong di-maunawaan ay maaaring magpadala ng mensahe sa guro sa pamamagitan ng
email, messenger, o text message. Pagbalik sa paaralan dalhin ang activity sheets.
Ang aralin ay napapatungkol sa Unang Digmaang Pandaigdig. Ito ay nahahati sa: (a.)
Sanhi; (b.) Mga Mahahalagang Pangyayari; at (c.) Bunga.
Pamangtayang Pagkatuto
1
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 1 – Pag-isipan Mo!
PANUTO: Suriing mabuti ang mapa na nagpapakita ng mga bansang magkakampi bago
naganap ang Unang Digmaang Pandaigdig noong 1914. Ilista ang mga bansang kabilang sa
Triple Entente, Central Powers, at Neutral Countries sa listahan sa baba.
2
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
2. Imperyalismo – Isa itong paraan ng pang-aangkin ng mga kolonya at pagpapalawak ng
pambansang kapangyarihan at pag-unlad ng mga bansang Europe. Ang pag-uunahan
ng mga makapangyarihang bansa na sumakop ng mga lupain at magkaroon ng kontrol
sa pinagkukunang-yaman at kalakal ng Africa at Asia ay lumikha ng samaan ng loob at
pag-aalitan ng mga bansa. Halimbawa, sinalungat ng Britanya ang pag-angkin ng
Germany sa Tanganyika (East Africa) sapagkat balakid ito sa kanyang balak na
maglagay ng transportasyong riles mula sa Cape Colony patungong Cairo.
PANUTO: Isulat sa loob ng mga kahon ang mga salik na nagpasiklab sa Unang Digmaang
Pandaigdig. Bigyan ng maikling paglalarawan ang bawat salik.
Mga Salik/Sanhi na
Nagpasiklab sa Unang
Digmaang Pandaigdig
3
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 3 – Pag-alam sa Pangyayari
Sub-tasked Competency: Natutukoy ang mga panyayaring naganap sa Unang Digmaang
Pandaigdig
PANUTO: Isulat sa patlang ang salitang Tama kung wasto ang nakasaad na kaisipan sa
pangungusap. Kung ang pangungusap ay mali, palitan ang salitang may salungguhit at iwasto
ito.
_________________ 1. Tinawag na “powder keg” ng Europe and Baltic.
_________________ 2. Naniniwala ang mga pinuno ng mga bansa sa Europe na ang
diplomasya ang pinakamabisang paraan upang malutas ang mga
hidwaan.
_________________ 3. Isang Serbian ang pumaslang kay Archduke Franz Ferdinand ng
Ausria-Hungary.
_________________ 4. Kabilang ang Russia sa mga lahing Slavic na tulad ng mga tao sa
Balkan.
_________________ 5. Nakita ni Bismarck na malaking banta sa Germany ang Austria –
Hungary, kaya’t gumawa siya ng paraan upang ibukod ito.
_________________ 6. Nakipagtunggali si William II sa Pransya sa malawakang programa
ng paggawa ng mga barko.
_________________ 7. Marami sa mga taga-Bosnia ang lahing Slavic at nais nilang maging
lalawigan ng Austria-Hungary.
_________________ 8. Nagsilbing mitsa ng digmaan ang pagpaslang kay Archduke Franz
Ferdinand.
_________________ 9. Ang Great Britain ay kasapi sa Axis Powers.
_________________ 10. Pinamunuan ng Russia ang malaking bilang ng mga Slavs sa
Rehiyon ng Balkan.
Gawain 4 – Story Map
PANUTO: Punan ng impormasyon ang Story Map upang masuri ang mga mahahalagang
pangyayari, lugar at tauhan sa bawat digmaang naganap sa Europe at daigdig.
Digmaan sa Kanluran
Daloy ng Pangyayari
Tauhan Tagpuan
Simula Wakas
Kasukdulan
4
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Pamprosesong Tanong:
Digmaan sa silangan
Daloy ng Pangyayari
Tauhan Tagpuan
Simula Wakas
Kasukdulan
Pamprosesong Tanong:
1. Sa laki ng bansang Russia, bakit nagapit ito sa digmaan?
2. Ano ang nagpahirap sa hukbong Ruso sa digmaan?
3. Ano ang tawag sa bagong pamumuno sa Russia nang bumagsak ang Disnatiyang Romanov?
Digmaan sa balkan
Daloy ng Pangyayari
Tauhan Tagpuan
Simula Wakas
Kasukdulan
Pamprosesong Tanong:
5
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Digmaan sa karagatan
Daloy ng Pangyayari
Tauhan Tagpuan
Simula Wakas
Kasukdulan
6
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Pamprosesong Tanong:
Gawain 6 – I ♥ YOU…
Imagine
Imagine there's no heaven
It's easy if you try
No hell below us
Above us only sky
Imagine all the people living for today
Imagine there's no countries
It isn't hard to do
Nothing to kill or die for
And no religion too
Imagine all the people living life in peace, you
You may say I'm a dreamer
But I'm not the only one
I hope someday you'll join us
And the world will be as one
Imagine no possessions
I wonder if you can
No need for greed or hunger
A brotherhood of man
Imagine all the people sharing all the world, you
You may say I'm a dreamer
But I'm not the only one
I hope some day you'll join us
And the world will be as one
Source: LyricFind
Songwriters: John Winston Lennon
Imagine lyrics © Universal Music Publishing Group
7
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Pamprosesong mga Tanong
Mga Sanggunian:
MGA AKLAT
Blando, Rosemarie C., et.al, Kasaysayan ng Daigdig (Araling Panlipunan – Modyul ng Mag-
aaral), Vibal Publishing House, Inc., 1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City,
Philippines: 2014 (pp. 31-38)
Bustamante, Eliza D and Mercado, Michael M., Sulyap sa Kasaysayan ng Daigdig St.
Bernadette Publishing House Corporation, 1373 E. Rodriguez Sr. Ave., Kristong Hari,
Quezon City: 2007 (pp. 456 - 472)
Project EASE Modyul 17 – Labanan ng mga Bansa sa Daigdig
MGA WEBSITES
https://i.pinimg.com/originals/85/72/b2/8572b22af0c972abbded5388d2ea2dba.jpg
https://www.slideshare.net/ssusercdfe4f/modyul-17-labanan-ng-mga-bansa-sa-daigdig
Inihanda ni :
8
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Susi ng Pagwawasto sa mga Tanong
Gawain 1.
Gawain 2.
M - ilitarismo
A - lyansa
I - mperyalismo
N – asyonalismo
Gawain 3.
1. Balkan 6. Englatera/ Great Britain
2. Tama 7. Serbia
3. Tama 8. Tama
4. Tama 9. Allied Powers
5. France 10. Tama
Gawain 4.
Malayang Pagsasagot sa Story Map
Gawain 5.
Mga Imperyong Bumagsak Mga Bagong Estado
1. Hohenzollern ng Germany 1. Latvia
2. Hapsburg ng Austria - Hungary 2. Estonia
3. Romanov ng Russia 3. Lithuania
4. Ottoman ng Turkey 4. Finland
5. Czechoslovakia
6. Yugoslavia
7. Albania
Gawain 6.
(Malayang Pagsasagot)
9
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
ARALING PANLIPUNAN 8
Pangalan: _______________________________________ Lebel: 8
Seksiyon: _______________________________________ Petsa: ____________
GAWAING PAGKATUTO
Ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig
Hindi pa man lubusang nakabangon sa mga pinsala ng digmaan ang mga bansa sa daigdig,
muling umigting ang mga hidwaan sa pagitan ng mga bansa. Dala na rin ito ng nasimulang
ambisyon ng mga makapangyarihang bansa na maipagpatuloy ang pananakop at pagpapalawak
ng kanilang teritoryo Ang mga pangyayaring naganap at nagpasiklab ng Ikalawang Digmaang
Pandaigdig ay ang mga sumusunod:
10
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
5. Pagsasanib ng Austria at Germany (Anschluss)
Nais ng mga mamamayang Austriano na maisama ang kanilang bansa sa
Germany. Ngunit ang pagsisikap na ito ay sinalungat ng mga bansang kasapi sa Allied
Powers (France, Great Britain, at United States). Dahil sa kasunduan sa pagitan ng Italy
at Germany na kinalabasan ng Rome-Berlin Axis noong 1936, ang pagtutol ni
Mussolini sa nasabing unyon ng Austria at Germany ay nawalan ng bias noong 1938.
6. Paglusob sa Czechoslovakia
Noong Setyembre 1938, hinikayat ni Hitler ang mga Aleman sa Sudeten na
pagsikapan na matamo ang kanilang awtonomiya. Dahil ditto, hinikayat ng England si
Hitler na magdaos ng isang pulong sa Munich. Ngunit nasakop ni Hitler ang Sudeten
at noong 1939, ang mga natitirang teritoryo sa Czechoslovakia ay napunta na rin sa
Germany.
11
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
ang hukbo. Ang kagitingang ipinamalas ng mga sundalo laban sa mga Aleman ay itinuring na
Epiko ng Dunkirk.
Samantala, ang France na umasa sa Maginot Line bilang kanilang tanggulan ay nabigla
nang dumating na lamang sa pintuan ng Paris ang mga Aleman noong ika-10 ng Hunyo 1940.
Bumagsak ang Paris at ang pamahalaan ay inilipat sa Bordeaux.
12
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Ang Pagwawakas ng ikalawang Digmaang Pandaigdig at ang mga Pagbabagong Dulot
Nito
Taong 1943 nang magsimulang magbago ang ihip ng digmaan para sa Alyadong Bansa.
Noong ika-16 ng Hunyo 1944, ang mga hukbong Alyado ay lumapag at dumaong sa Normandy
samantalang sa Silangang Europe ay nilumpo ng mga Russian ang mga hukbong Nazi at
nasakop ang Berlin. Nagsimula sa pagkakapanalo ng Allied Powers sa Hilagang Africa noong
ika-13 ng Mayo, 1945, na sinundan ng pagkabihag sa Sicily noong ika-11 ng Hunyo, at ang
pagsuko ng Italy noong ika-3 ng Setyembre.
Habang nilalabanan ni Heneral Montgomery ang mga Nazi sa Egypt, sinalakay naman
ng mga pwersang Anglo-Amerikano sa pamumuno ni Heneral Dwight Eisenhower ang
Morocco at Algeria. Pagkaraan ng matinding labanan noong ika-13 ng Mayo, ang Hilagang
Africa ay napasakamay ng mga Alyadong Bansa. Sa Hilagang Africa at Sicily, ang pagkatalo
ng mga hukbong Italy ay nauwi sa pagbagsak ni Mussolini. Napaalis siya ni Pietro Badoglio.
Si Mussolini ay nakatakas mula sa bilangguan at nagtungo sa hilagang Italy.
Nagtatag siya ng bagong pamahalaang Fascista, ngunit di ito tinangkilik ng mga tao.
Doon siya nahuli at pinatay kasama ng kanyang kinakasamang babae na si Clara Peracci noong
ika-2 ng Abril, 1945.
Noong ika-2 ng Mayo, nabihag ng Russia ang Berlin. Noong ika-7 ng Mayo, tinanggap
ang walang pasubaling tadhanang mga Aleman sa Rheims at nang sumunod na araw sa Berlin,
sa wakas ay sumapit din ang tinatawag na V-E Day (Victory in Europe).
13
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
1. Malaki ang bilang ng mga namatay at nasirang ari-arian. Tinatayang halos 60 bansa ang
naapektuhan ng digmaan at higit na mas marami ang namatay kaysa noong Unang
Digmaang Pandaigdig.
2. Natigil ang pagsulong ng ekonomiyang pandaigdig dahil sa pagkawasak ng agrikultura,
industriya, transportasyon, at pananalapi ng maraming bansa.
3. Bumagsak ang pamahalaang totalitaryang Nazi ni Hitler, Fascismo ni Mussolini, at
Imperyong Japan ni Hirohito.
4. Napagtibay ang simulating command responsibility para sa pagkakasalang nagawa ng
mga opisyal ng bayan at mga pinunong military.
5. Naging daan ito ng pagsilang ng malalayang bansa-ng East Germany, West Germany,
Nasyonalistang China, Pulahang China, Pilipinas, Indonesia, Malaysia, Ceylon, India,
Pakistan, Israel, Iran, Iraq, at iba pa.
A N G I D A M
1. Ayusin ag mga titik sa itaas upang mabuo ang hinahanap na salita. Isulat ito sa bilog.
2. Magbigay ng mga salita na may kaugnayan sa salitang nabuo at isulat naman ito sa mga
kahon.
14
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 3:
Sa iyong sariling pang-unawa sumulat ng isang sanaysay tungkol sa mga salik o naging
dahilan ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig.
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
____
Rubrik
Pamantayan Paglalarawan Puntos
Nilalaman ng sanaysay Mahusay na nailahad ang kaugnayan ng mga 10
pangyayari noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig
Presentasyon ng impormasyon Madaling maunawan ang pagkakasulat ng sanaysay; 10
malinaw ang organisasyon ng mga impormasyon
Ebidensiya Napatunayan ang kaugnayang ito sa tulong ng mga 10
kongretong halimbawa.
Kabuuan 30
ALLIED
POWERS AXIS
POWERS
S O U T J H K C U P P
G E R M A N Y H N E I
T O J O A O M U I A L
K O R E N A A R T R I
Q U E Z O N C C E L P
R U S S I A A H D H I
N O R T H K R I S A N
V I E T N A T L T R A
N O R W A Y H L A B S
F R A N C E U M T O O
I N D O N E R S E R I
H I T L E R A P S I L
N A P A J P O L A N D
C O R R E G I D O R S
Rubrik:
5 points- Kung wasto at napunan lahat ng gawain
4 points- Kung wasto ngunit kalahati lamang ang napunan na gawain
16
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
3 points- Kung wasto ngunit sangkapat lamang ang napunan na gawain
2 points- Kung kalahati ang mali at napunan na gawain
1 point- Kung mali lahat ang gawain
Gawain 6:
Ayusin ang mga sumusunod na pangyayari ayon sa tamang pagkakakasunud-sunod. Isulat ang
A sa unang pangyayari at J sa panghuling pangyayari. Isulat ang mga sagot sa patlang.
17
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Rubrik Para sa Paggawa ng Poster
Pamantayan Paglalarawan Puntos
Nilalaman Mahusay na nailahad ang epekto ng Ikalawang 10
Digmaang Pandaigdig
Pagkamalikhain Madaling maunawan ang pagkakaguhit; malinaw ang 10
organisasyon ng mga impormasyon
Kaugnayan Napatunayan ang kaugnayan sa paksa 10
Kalinisan Napakalinis ng pagkakabuo 5
Kabuuan 35
Gawain 8:
Gumawa ng isang islogan tungkol sa aral ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig.
18
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Repleksyon:
Sanggunian
MGA AKLAT
Inihanda ni:
ELMA L. OLIVEROS
May Akda
19
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Susi ng Pagwawasto sa mga Tanong
Gawain 1.
Mga posibleng sagot:
giyera
kaguluhan pagkawasak
DIGMAAN
Paglusob ng Germany sa
Poland
Paglusob sa Czechoslovakia
Gawain 3
Pagsulat ng Sanaysay
United States of
Germany
America
ALLIED
AXIS
Great POWERS Russia POWERS
Britain
Japan Italy
20
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 5: Word hunt
S O U T J H K C U P P
G E R M A N Y H N E I
T O J O A O M U I A L
K O R E N A A R T R I
Q U E Z O N C C E L P
R U S S I A A H D H I
N O R T H K R I S A N
V I E T N A T L T R A
N O R W A Y H L A B S
F R A N C E U M T O O
I N D O N E R S E R I
H I T L E R A P S I L
N A P A J P O L A N D
C O R R E G I D O R S
Repleksyon
21
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
ARALING PANLIPUNAN 8
Pangalan: _______________________________________ Lebel: 8
Seksiyon: _______________________________________ Petsa: ____________
GAWAING PAGKATUTO
Ang Pagsisikap ng mga Bansa na Makamit ang Kapayapaang Pandaigdig
at Kaunlaran.
Batayang Impormasyon para sa mga Mag-aaral
Ang aralin ay napapatungkol sa pagsisikap ng mga bansa na makamit ang kapayapaang
pandaigdig at kaunlaran. Ito ay tungkol sa Pagpaparami ng Armas, Populasyon at Pag-unlad,
Teknolohiya, at Mga Karapatang Pantao. Binibigyang pansin ang dahilan, epekto at mga
isyung dulot ng globalisasyon.
Ito ay isang yugto sa kasaysayan na kung saan ay nagtagisan ang Estados Unidos at Unyong
Sobyet sa pagagawa at pag-aaral ng mga sandata. Isa sa mga sinaliksik ng mga bansang ito ay
ang bombang nukleyar. Ang Sandatang Nukleyar a isang sandata na hinango mula sa mga
reaksiyong nukleyar ng fission/fusion. Nag-unahan ang mga bansa sa paggawa at pagiimbak
nito sa hangaring pagpaparami ng armas. Dahil sa panganib na dulot ng pagpaparami ng armas,
nagsikap ang mga makapangyarihang bansa na mag-usap at magkasundo tungkol dito.
MGA KASUNDUAN
SEA BED TREATY Nagbabawal maglagay ng Sandatang Nukleyar at
kauri nito sa karagatan
VIENNA TALKS ON MUTUAL Pagpupulong ito tungkol sa mga bansang kasapi ng
REDUCTION OF FORCES AND North Atlantic Treaty Organization (NATO) at
ASSOCIATED MEASURES IN Warsaw Pac ukol sa pagkakaroon ng matatag na
CENTRAL EUROPE ugnayan at pananatili ng katatagan ng kapayapaan
at seguridad sa isat-isa
ANTI-BALLISTIC MISSILES Kasunduan sa pagitan ng United States at Soviet
(ABM) TREATY Union tungkol sa pagbabawas ng anti-ballistic
missiles
BIOLOGICAL WEAPONS Pagpupulong tungkol sa pagbabawal ng
CONVENTION pagpapaunlad, paggawa at pag-imbak ng Sandatang
Bakteryolohikal na nakakapuksa
ANTARTIC TREATY Nagsasaad ito na dapat maging malaya sa mga
sandatang Nukleyar ang Antartika
TREATY ON THE NON- Nagbabawal nito ang pagsubok ng mga sandatang
PROLIFERATION OF NUCLEAR nukleyar sa kalawakan, karagatan at himpapawid
WEAPONS
STRATEGIC ARMS LIMITATION Isang kasunduan ng SALT ang nagtakda sa bilang
TALKS ng mga anti-ballistic missile na maaring gawin ng
United States at Soviet Union. Limitado ang
paglunsad ng missiles na ito sa dalawang base o
himpilan para sa bawat bansa
Learning Competency with code: Natataya ang pagsisikap ng mga bansa na makamit ang
kapayapaang pandaigdig at kaunlaran. (AP8AKD-IVh8)
22
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 1 –Nararamdaman Mo, Isalaysay Mo!
Panuto: Sagutin ang mga katanungan sa ibaba ayon sa iyong kaalaman at sariling
pagpapahayag
Sa iyong pananaw, ano ang maaaring mangyari sa daigdig kung magpatuloy ang paligsahan
sa pagpaparami ng armas? Magbigay ng tatlong maaaring mangyari sa daigdig natin
ngayon.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
____________________________________________________________.
23
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 2. Kontra Populasyon
Pag-aralang mabuti ang mga larawan kung saan may kinalaman sa populasyon at sagutin ang
mga pamprosesong tanong.
24
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 3. High Tech
Panuto: Pag-aralang mabuti ang diagram at sagutin ang mga tanong sa ibaba.
Malaki ang impluwensya ng teknolohiya sa tao. Kumakalat na ang mga high tech na kagamitan
na ginawa para sa maraming tiyak na layunin. Maaaring palitan ng mga makinarya ang mga
tungkulin ng sentido at pag-iisip ng tao, at ang mga bagong ideya sa pagtaas ng uri ng
pamumuhay subalit makakabuti ba sa tao ang lahat ng makabagong teknolohiya o sisirain siya
nito? Makakabuti ba o makakasma ito sa kapaligiran?
Gamit ang factstorming web sa bawat sektor ng teknolohiya ilahad ang mga positibo at
negatibong epekto nito sa tao at sa kapaligiran.
TEKNOLOHIYA AT AGRIKULTURA
25
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 4. Karapatan mo, Alamin mo!
Panuto: Basahin ng mabuti ang mga uri ng karapatan at unawain. Sagutin ang gawain sa ibaba.
26
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 6. Magbasa at Matuto
Sub-tasked Competency: Naiisa-isa ang mga pangunahing isyu sa iba’t ibang panig ng
daigdig
Panuto: Basahin at intindihing mabuti ang texto at sagutin ang mga pamprosesong tanong
Globalisasyon
27
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 7. WINDOW SHOPPING!
Repleksyon:
Sanggunian :
MGA AKLAT
Blando, Rosemarie C., et.al, Kasaysayan ng Daigdig (Araling Panlipunan – Modyul ng Mag-
aaral), Vibal Publishing House, Inc., 1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City,
Philippines: 2014 (514-523)
Mateo, Grace Estela C., et.al, Kasaysayan ng Daigdig (Batayang Aklat para sa Ikatlong
Taon), Vibal Publishing House, Inc., 1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City,
Philippines: 2012 (351-403)
Inihanda ni :
MARLYN T. FLORENTINO
Writer/May Akda
28
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Susi sa Pagwawasto sa mga Tanong:
29
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
ARALING PANLIPUNAN 8
Pangalan: _______________________________________ Lebel: 8
Seksiyon: _______________________________________ Petsa: ____________
GAWAING PAGKATUTO
Mga Ideolohiya
Batayang Impormasyon para sa mga Mag-aaral
Ang mga sumusunod na gawain ay sadyang ginawa upang lalo pang mahasa ang iyong
mga kasanayan sa pag-aaral ng ideolohiyang politikal at ekonomiko sa hamon ng
estabilisadong institusyon ng lipunan.
Ideolohiya
Ang ideolohiya ay mga kaisipang nagsisilbing gabay sa pagkilos. Binubuo ito ng mga
paniniwala ukol sa pananaw sandaigdigan, ng programa para sa pampulitika at panlipunang
pagbabago, ng pagkaunawang kailangang ipaglaban ang programang ito, at ng pag-akit sa mga
tao na isagawa ang programang ito.
Ang ideolohiya ay isang sistema o kalipunan ng mga ideya o kaisipan na naglalayong
magpaliwanag tungkol sa daigdig at sa mga pagbabago nito. Galing ito sa salitang ideya o
kaisipan na tuwirang sinusunod ng mga tao.
Si Desttutt de Tracy ang nagpakilala ng salitang ideolohiya bilang pinaikling pangalan
ng agham ng mga kaisipan o ideya. May iba’t-ibang kategorya ang ideolohiya. Ito ay ang mga
sumusunod:
1. Ideolohiyang Pangkabuhayan
Nakasentro ito sa mga patakarang pang-ekonomiya ng bansa at paraan ng paghahati ng
mga kayamanan para sa mga mamamayan. Nakapaloob dito ang mga karapatang
makapagnegosyo, mamasukan, makapagtayo ng unyon, at magwelga kung hindi
magkasundo ang kapitalista at mga manggagawa.
2. Ideolohiyang Pampolitika
Nakasentro naman ito sa paraan ng pamumuno at sa paraan ng pakikilahok ng mga
mamamayan sa pamamahala. Ito ay ang mga pangunahing prinsipyong political at
batayn ng kapangyarihang politikal. Karapatan ng bawat mamamayan na bumuo at
magpahayag ng opinyon at saloobin.
3. Ideolohiyang Panlipunan
Tumutukoy ito sa pagkakapantay-pantay ng mga mamamayan sa tingin ng batas at sa
iba pang pangunahing aspeto ng pamumuhay ng mga mamamayan.
30
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Iba’t- ibang Ideolohiya
Kapitalismo
Tumutukoy ito sa isang sistemang pangkabuhayan kung saan ang produksiyon,
distribusyon, at kalakal ay kontrolado ng mga pribadong mangangalakal hanggang sa maging
maliit na lamang ang papel ng pamahalaan sa mga patakarang pangkabuhayan.
Binibigyang-diin ng kapitalismo ang pag-iipon ng capital upang higit na mapalago ang
negosyo at mapalaki ang tubo ng mga namumuhunan. Ayon sa ideolohiyang ito, sa
pamamagitan ng kompetisyon ng mga negosyante, higit na mapahuhusay ang kalidad ng bawat
produkto at serbisyo sa pamilihan. Sa pamamagitan din ng kompetisyon, pipilitin nilang
maungusan ang isa’t-isa at dahil dito, inaasahang makikinabang nang husto ang mga mamimili.
Kinikilala rin ng ideolohiyang ito ang pagkamalikhain ng mga namumuhunan sa pagbuo ng
panibago at kapaki-pakinabang na mga produkto at serbisyo.
Demokrasya
Ang demokrasya ay isang ideolohiya at uri ng pamahalaan na nagpapatamasa sa lahat
ng pantay na karapatan at kalayaan anuman ang kanilang kinabibilangang lahi, kasarian o
relihiyon. Ang demokrasya ay pinamumunuan ng mga kinatawang pinili ng mamamayan sa
pamamagitan ng malaya at matapat na halalan. Sa demokrasya, ang mga mamamayan ay
maaaring bumoto, tumakbo bilang kandidato at maluklok sa posisyon. May karapatan ang
bawat mamamayan na bumuo ng mga samahan, malayang pagpahayag ng saloobin, magmay-
ari ng mga ari-arian, maipagtanggol ang sarili, at iba pa. Nirerespeto rin ang karapatan ng bawat
mamamayan sa hanapbuhay, lupa, edukasyon, karapatang sibil, at serbisyong panlipunan.
Kinikilala rin ang karapatan ng minorya na makapagpahayag ng saloobin at makalahok sa
pamamahala at paglulunsad ng mga gawaing pangkaunlaran.
Bukod sa mga partidong political, may mahalaga ring papel ang mga pangmasang
organisasyon sa pagpapatibay at pagpapalawig ng demokrasya. Sa pamamagitan ng mga
samahang ito, naipapaabot ng batayang sector tulad ng mga magsasaka, manggagawa, at
katutubo ang kanilang mga alalahanin at hinaing. Ang demokratikong proseso at institusyon
ay proteksiyon ng mga mamamayan laban sa diktatura at iba pang anyo ng pagsasamantala.
Awtoritaryanismo
Isang uri ito ng pamahalaan na kung saan ang namumuno ay may lubos na
kapangyarihan. Makikita ito sa pamahalaan ng Iran, kung saan ang namumuno ay isa ring puno
ng relihiyon ng estado, ang Islam. May napakalawak na kapangyarihan na sinusunod ng mga
mamamayan ang namumuno. Mayroon ding tinatawag na konstitusyonal na awtoritaryanismo
kung saan ang kapangyarihan ng namumuno ay itinakda ng Saligang Batas. Ito ang tawag ng
dating Pangulong Marcos sa kaniyang pamamahala sa ilalim ng Batas Militar noong 1972
hanggang sa mapatalsik siya noong Pebrero 1986.
Totalitaryanismo
Ang pamahalaang totalitarian ay karaniwang pinamumunuan ng isang diktador o grupo
ng taong makapangyarihan. Sa ilalim ng ganitong pamahalaan, may ideolohiyang
pinaniniwalaan at may partidong nagpapatupad nito. Limitado ang karapatan ng mga
mamamayan sa malayang pagkilos, pagsasalita, at pagtutol sa pamahalaan. Pati ang
31
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
pagpapahayag ng relihiyon ay hindi lubusang sinasang-ayunan, ngunit hindi rin naman
tahasang ipinagbabawal. Lahat ng desisyon tungkol sa pamamahala at kabuhayan ay nasa
kamay din ng isang grupo ng diktador. Nasa kamay ng pamahalaan ang pag-aari ng mga lupain,
kayamanan ng bansa, at mga industriya. Halimbawa nito ang pamahalaan ni Hitler sa Germany
at ni Mussolini sa Italy bago at habang nagaganap ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Isang
uri ng pamahalaang totalitarian ang sistemang diktatoryal. Unang ginamit ng sistemang ito
noong sinaunang panahon tuwing may mga kagipitan o labanan at may pangangailangang
magtakda ng isang punong militar na may kapangyarihang diktatoryal. Subalit, matapos ang
kagipitan, ay umalis ang ganitong katungkulan. Sa sinaunang panahon, maraming bansa ang
yumakap sa sistemang ito, na ang pinuno ay isaang diktador. Naging palasak ito sa mga bansa
sa Timog Amerika at iba pang lugar sa Asya at Africa ngunit higit na makapangyarihan kaysa
sinaunang mga diktador ang makabagong diktador. Napananatili ang kapangyarihan sa
diktador sa pamamagitan ng pagkontrol sa pamahalaan, ekonomiya, mass media, o mga uri ng
pamamahayag, simbahan, at pati kaisipan ng mga mamamayan.
Sosyalismo
Isang doktrina ito na nakabatay sa patakarang pang-ekonomiya na kung saan ang
pamamalakad ng pamahalaan ay nasa kamay ng isang pangkat ng tao. Ang pangkat nito ang
nagtatakda sa pagmamay-ari at sa pangangasiwa ng lupa, capital, at mekanismo ng
produksiyon. Ang mga industriya at lahat ng mga kailangan sa pagpapabuti ng kalagayan ng
mga mamamayan ay nasa kamay rin ng pamahalaan. Hangad ng sosyalismo ang pagkakamit
ng perpektong lipunan sa pamamagitan ng pantay na distribusyon ng produksyon ng bansa.
Binibigyang-diin nito ang pagtutulungan habang ang mahahalagang industriya ay pag-aari ng
pamahalaan. Halimbawa ng ganitong pamahalaan ang namayani sa China at ang dating Union
Soviet, kung saan ang teorya ni Karl Marxay sinubukang bigyan ng katuparan.
Mga Puwersang Pangkabuhayan sa Politika ng Bansa
Ang Pagsilang ng Komunismo sa Russia
Nag-ugat ang ideolohiyang komunismo sa Rusya noong panahon ng mga Tsar. Ayon
sa nasusulat sa kasaysayan, ang Rusya sa ilalim ng Tsar ay naging makapangyarihan subalit
ang mga namumuno ay naging despotic. Noong Marso 1917, ang dinastiyang Romanov ay
bumagsak bunga ng hindi maiwasang himagsikan. Ilan sa mga dahilan ng kaguluhang ito ay
ang sumusunod:
1. Pulitikal – Ang pamahalaan ay awtokratiko, bulagsak at mahina. Hindi sila nagbigay
ng pantay- pantay na karapatan sa mga tao.
2. Pangkabuhayan – Mahirap at makaluma ang kalagayan at pamamaraan ng
pagsasaka.Walang kalayaan at maliliit ang sahod ng mga manggagawa.
3. Sosyal – Kakaunti lamang ang mga kalayaang sosyal. Lahat ay pinilit na sumunod sa
pananampalatayang Orthodox. Sapilitang pinalaganap ang wikang Ruso sa mga
minoryang kultural tulad ng mga Poes, Hudeo, taga Finland, at mga taga-Baltic.
Dumating sa Petrograd ang ilan sa mga lider na Bolshevik, kabilang sina Vladimir,
Lenin, Leon Trotsky, at Joseph Stalin. Nakuha ni Lenin ang pagtitiwala ng mga tao
dahil sa programang pag-aangkin ng pamahalaan sa lahat ng mga pagawaan. Ang
kaniyang panawagan, “Kapayapaan, lupain, at tinapay”. Sa tulong nina Trotsky at
32
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Stalin, binalik ni Lenin na magkakaroon ng Pamahalaang Komunismo base sa mga
prinsipyo ni Karl Marx. Noong Nobyembre 1917, naghimagsik ang mga Bolshevik sa
Petrograd at bumagsak ang pansamantalang pamahalaan ni Kerensky. Tumakas itong
huli at pagkatapos ay itinatag na ni Lenin ang pamahalaang komunismo na una niyang
pinamunuan.
33
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Benito Mussolini
Ang mga tagasunod ni Mussolini ay bumuo ng mga pangkat militar na tinawag na black
Shirts na nagsagawa ng mga pagpupulong ng mga grupong sosyalista at komunista.
Ipinangangako nilang pangalagaan ang mga pribadong ari- arian. Noong Oktubre, 1922,
naganap ang dakilang Pagmamartsa sa Roma. Pinilit ni Mussolini at ng mga Black Shirts na
buwagin ang kabinete. Si Haring Victor Emmanuel ay napilitang magtatag ng bagong kabinete
na si Mussolini ang Punong Ministro. Ang Parliyamento ay napilitang maggawad ng mga
kapangyarihang diktatoryal kay Mussolini. Ayon sa paniniwala ni Mussolni, bigo ang
dimokrasya, kapitalismo at sosyalismo. Sa halip, itinatag niya ang isang diktaduryang
Totalitarian. Corporate State. Pinagsama-sama niya ang kapitalismo, sosyalismo at ang
sistemamg guild ng Panahong Midyebal. Mga prinsipyong sinusunod ng Fascism ay ang mga
sumusunod;
1. Gumagawa lamang ang tao sa kapakanan ng estado.
2. Ang demokrasya ay mahina at walang saysay at lakas ang kinakailangang
pangingibawin.
3. Lahat ng bibitiwamg opinyon, pasalita man o pasulat,ay kailangang naaayon sa
pamahalaan.
4. Kinukontrol ang buong sistema ng edukasyon upang ang mamamayan ay
makapagsilbi sa estado at makatulong sa paghahanda sa digmaan. Dinodominahan
ng fascistang propaganda ang mga paaralan.
5. Maingat na sinesensor ang lahat ng mga pahayagan at publikasyon.
6. Lahat ng uri ng libangan ay sinusuri ng pamahalaan.
7. Hindi kinikilala ang kalayaang sibil
8. Binibigyan ng bonus ang malalaking pamilya.
9. Hindi binibigyan ng karapatang sosyal, at pangkabuhayan ang mga babae.
34
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
3. Ang paghihirap sa kabuhayan – pagkatapus ng digmaan, ito talaga ang nagbigay-
daan sa pagbagsak ng Republikang Weimar. Dahil sa mga pinsalang dulot ng
digmaan at sa malaking pagkakautang, at mga reparasyong pagbabayaran ng
Germany nagkaroon ng inflation.
Pamantayang Pagkatuto
Nasusuri ang mga ideolohiyang politikal at ekonomiko sa hamon ng estabilisadong institusyon
ng lipunan AP8AKD-IVi-9
35
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 1. Word Web
Sub-task : Naibibigay ang kahulugan ng ideolohiya
Panuto: Sa pamamagitan ng sumusunod na diagram, isulat ang mga salitang kaugnay sa
salitang ideolohiya sa loob ng kahon.
IDEOLOHIYA
Mula sa nailagay o naisulat na mga kaugnay na salita sa ideolohiya, bumuo ng isang konsepto
na tumutukoy rito.
Ang ideolohiya ay tumutukoy sa
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Gawain 2. Mga Datos, Itala Mo.
Subtask: Natutukoy ang iba’t-ibang kategorya ng ideolohiya.
Panuto: Magbigay/magtala ng paglalarawan o mga katangian sa iba’t-ibang kategorya ng
ideolohiya.
36
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 3. Talahanayan, Punan Mo!
Subtask: Natutukoy ang iba’t-ibang uri ng ideolohiya sa daigdig.
Panuto: Basahin at unawain ang teksto tungkol sa mga ideolohiyang lumaganap sa daigdig.
Pagkatapos basahin, sagutin ang mga pamprosesong tanong at kumpletuhin ang tsart ng
tamang datos.
Mga Ideolohiya Katangian Bansang Nagtaguyod
Kapitalismo
Demokrasya
Awtoritaryanismo
Totalitaryanismo
Sosyalismo
37
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
O K S A R A Y M E D Ang kapangyarihan ng pamahalaan ay nasa kamay
ng mga tao.
Sa ilalim ng ganitong pamahalaan, may may
M O S I N A Y R A T I ideolohiyang pinaniniwalaan at may partidong
L A T O T nagpapatupad nito. Karaniwang pinamumunuan ng
isang diktador o grupo ng taong makapangyarihan.
38
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
4. Pinakamakapangyarihang
pinunong Nazi
Binuo ang National Socialist
____________________ Party na tinawag na Nazi
3. Ayon sa kasaysayan,
ang Rusya sa ilalim ng
Tsar ay naging
makapangyarihan
subalit ang mga
namumuno ay naging
despotic.
39
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
4. Sa ilalim ng
komunismo, puno ng
kasaganaan ang isang
lipunan, walang pag-
uuri ang mga tao at mga
batas, at walang
pamimilit.
5. Isa sa mga prinsipyong
pinaniniwalaan ng
komunismo ang
pangangasiwa ng
pamahalaan sa sistema
ng produksiyon at
distribusyon ng pag-
aari.
40
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
2. Ang gustong gusto kong gawain ay…
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
____________________________________________.
Sanggunian
MGA AKLAT/MODYUL
Project Ease Module 18 ph.8-9
Vivar, Teofista L., et al, Kasaysayan ng Daigdig(Batayang Aklat para sa Ikatlong Taon) SD
Publication, Inc., G. Araneta , Avenue, cor, MA Clara St. 1107 Quezon City,
Philippines:2000 pp.263-271
Mateo, Grace Estela C. Ph.D. et. al, Kasaysayan ng Daigdig (Batayang Aklat para sa Ikatlong
Taon), Vibal Publishing, Inc. 1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City, Philippines,2012
p.337
Inihanda ni:
41
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Susi ng Pagwawasto sa mga Tanong
Gawain 1. - Ang ideolohiya ay isang sistema o kalipunan ng mga ideya o kaisipan na
naglalayong magpaliwanag tungkol sa daigdig at sa mga pagbabago nito.
- Galing ito sa salitang ideya o kaisipan na tuwirang sinusunod ng mga tao.
Gawain 2.
42
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
*Maaaring makilahok ang mga mamamayan
nang tuwiran o di-tuwiran.
Demokrasya -Tuwirang demokrasya kung ibinoboto ng mga Pilipinas
mamamayan ang gusto nilang mamuno sa Norway
pamahalaan.Karaniwang pumipili ng mga tao Iceland
sa pamamagitan ng halalan, ng mga kinatawan Switzerland
na siyang hahawak sa kapangyarihan o Japan
pamahalaan sa ngalan nila. South Korea
- Di-tuwiran ang demokrasya kung ang Finland
ibinoboto ng mamamayan ay mga kinatawan
nila sa pamahalaan na siya naming pipili ng
mga pinuno sa pamahalaan.
*Mayroon ding uri ng demokrasya na nagiging
diktadura- ito ay nagaganaap kapag ang
inatasan ng mga tao upang mamuno ay
magsimulang mangamkam ng kapangyarihan at
isawalang-bahala ang kagustuhan ng mga tao.
*Ang namumuno ay may napalawak na
kapangyarihan na sinusunod ng mga
Awtoritaryanismo mamamayan. Iran
*Ang mga mamamayan ay nasasakop sa Argentina
awtoridad ng estado sa maraming aspekto ng Venezuela
kanilang buhay, na kasama ang mga Mexico
maramihang aspekto na ayon sa mga ibang Libya
pilosopiyang pampolitika, ay kinikita bilang Egypt
mga bagay na pansariling pagpili.
*Ang kalayaan ng mga indibidwal ay mas
mababa sa estado at walang konstitusyonal na
pananagutan sa ilalim ng awtoritaryan na
rehimen.
*Ang pamahalaang totalitarian ay karaniwang
pinamumunuan ng isang diktador o grupo ng Tsina
Totalitaryanismo taong makapangyarihan. Unyong Sobyet
*Ang bawat aspeto sa buhay ng isang Hilagang Korea
mamamayan ay kinukontrol ng pamahalaan.
Hal. dito ay ang ugaling publiko, pribado,
paraan ng pag-iisip, asal at pag-uusap ng mga
tao.
*Ang lahat ng kapangyarihan ay hawak ng
pamahalaang sentral, walang karapatang
tumutol ang mga mamamayang kasapi nito.
43
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
*Isang doktrina na nakabatay sa patakarang
pang-ekonomiya na kung saan ang Denmark
Sosyalismo pamamalakad ng pamahalaan ay nasa kamay ng Finland
isang pangkat ng tao. Ang pangkat nito ang Netherlands
nagtatakda sa pagmamay-ari at sa Canada
pangangasiwa ng lupa, capital, at mekanismo Sweden
ng produksiyon. Norway
*Ang mga industriya at lahat ng mga kailangan Ireland
sa pagpapabuti ng kalagayan ng mga Belgium
mamamayan ay nasa kamay rin ng pamahalaan. New Zealand
*Hangad ng sosyalismo ang pagkakamit ng
perpektong lipunan sa pamamagitan ng pantay
na distribusyon ng produksyon ng bansa.
* Binibigyang-diin nito ang pagtutulungan
habang ang mahahalagang industriya ay pag-
aari ng pamahalaan.
Gawain 4.
SOSYALISMO
KAPITALISMO 2. Fact
DEMOKRASYA 3. Fact
TOTALITARYANISMO 4. Fact
AWTORITARYANISMO 5. Fact
Gawain 7.
1. Fact
2. Fact
3. Fact
4. Fact
5. Fact
44
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
ARALING PANLIPUNAN 8
Pangalan: _______________________________________ Lebel: 8
Seksiyon: _______________________________________ Petsa: ____________
GAWAING PAGKATUTO
Mga Epekto ng Ideolohiya, Cold War at Neokolonyalismo sa Daigdig
Ang mga sumusunod na gawain ay sadyang ginawa upang lalo pang mahasa ang iyong
mga kasanayan sa mga epekto ng ideolohiya, cold war at neokolonyalismo.
Sa pagtatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, ang sentro ng pandaigdigang
kapangyarihan ay wala sa Kanlurang Europa. Ang Estados Unidos at Unyong Sobyet ay
mahigpit na magkatunggali. Bagamat nagkakaisa sa paglaban kay Hitler sa panahon ng
digmaan, ang relasyon ng dalawang bansa ay naging malamig. Lalo pang lumala ang relasyon
pagkaraan ng digmaan. Ang namumuong alitan sa pagitan ng dalawang bansa ay tinawag na
Cold War. Ang Cold War ay ang matinding kompetensyang naganap sa pagitan ng mga bansa
pagkatapos ng 1945. Ito ay ang tunggalian sa kapangyarihan at ideolohiya ng dalawang
kinatawan ng bansa. Ang kapitalismo ang itinaguyod ng Estados Unidos, at ang sosyalismo
naman ang itinaguyod ng Soviet Union. Ang kanilang sistemang politikal ay nakaapekto sa
maraming bansa. Nagkaroon din sila ng kompetisyon sa kalawakan sa pamamagitan ng
pagpapadala ng mga sasakyang pangkalawakan gayundin ang paggawa ng mga sasakyang
pandagat tulad ng mga submarino na pinatatakbo ng puwersang nukleyar.
Nagdulot ito ng mga mabuti at di-mabuting epekto sa dalawang magkatunggaling
bansa. Bukod sa pagpapaunlad ng lakas militar naging bahagi ng tunggalian ang pagpapaunlad
ng ekonomiya. Nabuo ang International Monetary Fund (IMF) upang ayusin ang daloy ng
kalakalan sa mundo at ang International Bank for Rehabilitation and Reconstruction (IBRR) o
World Bank upang tumulong sa mga gawaing rehabilitasyon at rekonstruksyon. Isinulong ni
Krushchev ang Peaceful Co-Existence o Mapayapang Pakikipamuhay pagkamatay ni Stalin.
Isinulong naman ni Mikhail Gorbachev ang glastnost o pagiging bukas sg pamunuan sa
pamayanan at perestroika o ang pagbabago sg pangangasiwa sa ekonomiya. Nagkasundo sina
Gorbachev ng Unyong Soviet at Ronald Reagan ng Amerika na tapusin ang arms race o
pagpaparami ng armas upang maituon ang badyet sa ekonomiya at pangangailangan ng
nakararami.
Samantala, naging dahilan naman ng tunggalian ng magkalabang bansa ang pagbaba
ng moral ng mga manggagawa na naging dahilan ng suliraning pang-ekonomiya nito at ang
banta ng digmaan dahil sa pagkakabuo ng North Atlantic Treaty Organization (NATO),
WARSAW Treaty Organization o Warsaw Pact, at Ikatlong puwersa o kilusang non-aligned.
Pamantayan sa Pagkatuto
Natataya ang epekto ng mga ideolohiya, ng Cold War at ng Neo-kolonyalismo sa iba’t ibang
bahagi ng daigdig. AP8AKD-IVi10
45
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 1
Ideolohiya mo! Pulsuhan mo!
Gawain 2
TRIYANGGULO NG MGA IDEYA
Panuto: Gamit ang triangle web, isulat ang kahalagahang ginagampanan ng ideolohiya sa isang
bansa.
Kahalagahan
ng mga
ideolohiya
46
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 3
ISTRATEHIYA KO TO!
PANUTO: Tukuyin ang mga estratehiyang ginamit ng Estados Unidos at Soviet Union sa
panahon ng Cold War. Ilapat sa loob ng kani-kanilang bandila ang pamamaraang kanilang
ginamit. Isulat ang kanilang pagkakatulad sa loob ng arrow.
US USSR
Gawain 4
Mapanuring Totoo!
PANUTO: Suriin ang mga sumusunod na epekto ng Cold War. Isulat ang titik M kung ang
epekto ay mabuti at DM kung hindi mabuti.
1. Kawalan ng pagkakaisa.
2. Walang tunay na kapayapaan.
3. Pagkakaroon ng iba’t-ibang imbensyon.
4. Paggamit ng puwersang atomika.
5. Pagtugon ng pansin sa ekonomiya.
6. Pagkakaroon ng kompetisyon sa kalawakan.
7. Nagawa ang unang submarine na pinatakbo ng lakas nukleyar.
8. Ang mga imbensyon ay nagdulot ng panibagong banta sa digmaan.
Basahin ang mga sumusunod na teksto at sagutan ang mga sumusunod na gawain.
47
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Nauuri ang neokolonyalismo sa dalawa ang ekonomiko at kultural. Ang ekonomiko ay
napapalaganap sa kunwaring tulong tungo sa pagpapaunlad ng kalagayang pangkabuhayan ng
bansa. Samantala ang kultural na epekto ay ang nagpabago ng mga likas na pananaw at
paniniwala ng bansa. Dumagsa ang mga dayuhang musika, sayaw, mga pelikula o palabas, at
mga babasahin na unti-unting nagpabago sa panlasa o hilig ng mga Pilipino. Samantala, ilan
sa mga pamamaraan o instrumento ng neokolonyalismo ay nakapaloob sa dayuhang tulong o
“foreign aid” na maaaring pang-ekonomiya, pangkultura o pangmilitar, dayuhang pautang o
foreign debt na ibinibigay ng International Monetary Fund (IMF) at World Bank (WB) na may
kaakibat na kondisyon. Nagiging dahilan ito ng hindi pag-ahon sa utang (debt trap) ng mga
mahihirap na bansa. Kabilang pa sa pamamaraan nito ay ang lihim na pagkilos o covert
operation, kung hindi mapasunod nang mapayapa, gumagawa ng paraan ang mga
neokolonyalista upang guluhin ang isang pamahalaan o ibagsak ito nang tuluyan.
Ilan sa mga epekto ng makabagong uri ng pananakop ay ang overdependence o labis na
pagkandili, loss of identity o kawalan ng pagkakakilanlan at continued enslavement o patuloy
na pagkaalipin. Naapektuhan ang produksyon sa Ikatlong Daigdig dahil sa idinidikta ng IMF
at WB na ang pera nito ay pambayad sa mga utang panlabas sa halip na gamitin sa
pagpapaunlad.
Gawain 5
Neokolonyalismo, Uriin Mo
PANUTO: Punan ang Retrieval Chart ng kailangang datos tungkol sa mga pamamaraan at uri
ng neo-kolonyalismo at ang mga katangian nito.
Pamamaraan Katangian
48
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 6
Makabagong Kolonyalismo, Umeepekto!
PANUTO: Isulat ang FACT kung ang pahayag ay tama at BLUFF Kung ito ay mali.
B
B
A A
1. 2.
A
A B
3. 4.
49
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
B B
A
5. 6.
B
A
A
7. 8.
Pamantayan Deskripsiyon
Mataas na lebel ng
5-7 sa mga produktong napili ay produktong dayuhan
impluwensyang dayuhan
Moderate/Panggitnang na lebel
3-4 sa mga produktong napili ay produktong dayuhan
ng impluwensyang dayuhan
Mababang lebel ng
2-3 sa mga produktong napili ay produktong dayuhan
impluwensyang dayuhan
Pinakamababang lebel ng
0-1 sa mga produktong napili ay produktong dayuhan
impluwensyang dayuhan
Gawain 8
I-emote Mo!
PANUTO: Piliin ang emoticon umaakma sa iyong damdamin sa mga sumusunod na pahayag.
Lagyan ng tsek (/) ang bawat kolum ng iyong napili.
Mga Sitwasyon
50
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
2. Bibili ng produkto mula sa Tsina
sapagkat ang mga ito ay mura.
3. Mangibang bansa upang makaiwas sa
kahirapan.
4. Ang paggamit ng wikang Ingles sa
pagtuturo upang makaagapay sa
globalisasyon.
5. Ang pagsunod sa mga usong nagmula sa
mauunlad na bansa, sapagkat ito ang
tinitingala ng lipunan.
Mga Sanggunian:
MGA AKLAT
Blando, Rosemarie C., Michael Mercado, Mark Alvin M. Cruz, Angelo C. Espiritu, Edna L.
De Jesus, Asher H. Pasco, Rowel S. Padernal, Yorina C. Manalo and Kalenna Lorene
S. Asis. Kasaysayan ng Daigdig (Araling Panlipunan – Modyul ng Mag-aaral),Unang
Edisyon, Vibal Publishing House, Inc., 1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City,
Philippines: 2014 (pp. 493-523)
Mateo, Grace Estela C., Kasaysayan ng Daigdig (Batayang Aklat para sa Ikatlong Taon), Vibal
Publishing House, Inc., 1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City, Philippines:
2012 (pp. 530-539)
Soriano, Celia D., Eleanor D. Antonio, Evangeline M. Dallo, Kayamanan III, Kasasayan ng
Mundo Binagong Edisyon, Rex Bookstore Inc., (RFSI), 856 Nicanor Reyes Sr., St.,
Sampamoc, Manila (pp. 307-319)
MGA WEBSITES
DepEd Bureau of Secondary Education, “Project EASE Modyul 19– Cold War,” Deped
Complex, Meralco Avenue, Pasig City: 2010
https://lrmds.deped.gov.ph
Inihanda ni :
MARGIELYN P. CARODAN
May Akda
51
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Susi ng Pagwawasto sa mga Tanong
KAHALAGAHAN
NG IDEOLOHIYA
SA ISANG
BANSA
US USSR
1. DM
2. DM
3. M
4. DM
5. M
6. M
7. DM
8. DM
52
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 5 – Neokolonyalismo, Uriin Mo
Pamamaraan Katangian
Naisasagawa sa pamamagitan ngpakunwaring
1. Pang-ekonomiya
tulong na may kaakibat ng pansariling motibo
Binabago nito ang pananaw ng mga bansang
2. Pangkutura tinutulungan tulad ng pagpapahalaga sa mga
dayuhang pananamit, babasahin at pag-uugali.
3. Dayuhang Tulong o Foreign Mga ibinibigay na dayuhang tulong pang-
Aid ekonomiya, pangkultura at pang military.
4. Dayuhang Pautang/Foreign Mga utang na ibinibigay ng IMF, WB at iba
Aid pang mayamang bansa
5. Lihim na Pagkilos (Covert Paggawa ng mga neokolonyalista ng
Operation) panggugulo upang guluhin ang isang bansa.
1. BLUFF
2. FACT
3. BLUFF
4. FACT
5. BLUFF
6. FACT
7. FACT
8. FACT
53
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
ARALING PANLIPUNAN 8
Pangalan: _______________________________________ Lebel: 8
Seksiyon: _______________________________________ Petsa: ____________
GAWAING PAGKATUTO
Ang Mga Pandaigdigang Organisasyon
Batayang Impormasyon para sa mga Mag-aaral
Ang mga sumusunod na gawain ay sadyang ginawa upang lalo pang mahasa ang iyong
mga kasanayan tungkol sa bahaging ginampanan ng mga pandaigdigang organisasyon sa
pagsulong ng pandaigdigang kapayapaan, pagkakaisa, pagtutulungan at kaunlaran
Bukod sa United Nations marami pang organisasyong pandaigdig ang nabuo na may
layuning pagbigkisin ang mga bansa upang matamo ang pandaigdigang kapayapaan at
kaunlaran. Ilan sa mga organisasyong ito ay ang European Union (EU) na isang pang-
ekonomiko at pampolitikal na unyon ng 27 malalayang bansa sa Euopa, Organization of
American States (OAS) na binubuo ng 35 kasaping nagsasariling estado ng Amerika,
Organization of Islamic Cooperation (OIC) isang internasyunal na organisasyon ng 52 estado
ng mga bansang Muslim at ang Association of Southeast Asian Nations (ASEAN), isang
organisasyon geopolitikal, ekonomikal, at pangkultura ng mga bansa sa Timog-Silangang
Asya.
Ilan pa sa mga pandaigdigang organisasyong ito ay ang World Bank na nagbibigay ng
tulong pananalapi at teknikal sa mga bansang umuunlad para sa mga programang
pangkaunlaran. Ang International Monetary Fund (IMF) na pinagkakatiwalaang mamahala sa
pandaigdigang sistema sa pananalapi sa pamamagitan ng pagmasid sa mga halaga ng palitan at
balanse ng mga kabayaran. Ang World Trade Organization (WTO) ay isang organisasyong
pandaigdigan na itinatag upang mapamahalaan at magbigay ng kalayaan sa kalakalang pang-
internasyunal.
Pamantayan sa Pagkatuto
54
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 1
Logo ko, Tukuyin Mo!
1. _____________ 2. _____________
3. ____________ 4. _____________
5. ____________ 6. _____________
7. _____________
55
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 2
Three Words in One
Saudi
Pilipinas
Arabia
Thailand Iran
Indonesia Iraq
1. 2.
____________________________ __________________________
Germany
Italy
Cuba
Brazil Spain
3. 4.
____________________________ __________________________
Malaysia France
Myanmar Poland
Vietnam Portugal
5. 6.
____________________________ __________________________
56
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Columbia Oman
Mexico Egypt
Venezuela Brunei
7. 8.
____________________________ __________________________
Gawain 3
Gaano Kahalaga?
Organization of
American States
Organization of Islamic
Cooperation
European Union
Association of Southeast
Asian Nations
57
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 4
Hugot.Org.ph.
___________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
Rubrik sa Pagpupuntos
58
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Mga Sanggunian:
MGA AKLAT
Blando, Rosemarie C., Michael Mercado, Mark Alvin M. Cruz, Angelo C. Espiritu, Edna L.
De Jesus, Asher H. Pasco, Rowel S. Padernal, Yorina C. Manalo and Kalenna Lorene
S. Asis. Kasaysayan ng Daigdig (Araling Panlipunan – Modyul ng Mag-
aaral),Unang Edisyon, Vibal Publishing House, Inc., 1253 Gregorio Araneta Avenue,
Quezon City, Philippines: 2014 (pp. 524-540)
Soriano, Celia D. et.al., Kayamanan III, Kasasayan ng Mundo Binagong Edisyon, Rex
Bookstre Imc., (RFSI), 856 Nicanor Reyes Sr., St., Sampamoc, Manila (pp. 286-288)
MGA WEBSITES
Ang United Nations at iba pang Pandaigdigang Organisasyon, accessed August 10, 2020.
https://prezi .com/eppolo2apmps/ang-united-nations-at-iba-pang pandaigdigang-
organisasyon//
OAS Logo- Organization of American States (oas.org), accessed August 10, 2020.
https://upload.wikimedia.org/wikimedia/commons./6/66/OIC_Logo_since 2011.jpg
World Trade Organization (logo and worldmark).svg. , accessed August 10, 2020.
https://www.wto.org/english/res_e
Inihanda ni :
MARGIELYN P. CARODAN
May Akda
59
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Susi ng Pagwawasto sa mga Tanong
1. ASEAN
2. OAS
3. OIC
4. WTO
5. EU
6. WB
7. UN
1. ASEAN
2. OIC
3. OAS
4. EU
5. ASEAN
6. EU
7. OAS
8. OIC
60
Practice Personal Hygiene protocols at all times.