Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 63

8

Araling Panlipunan
Ikaapat na Markahan

LEARNING ACTIVITY SHEET


Republic of the Philippines
Department of Education
REGION II – CAGAYAN VALLEY

COPYRIGHT PAGE
Learning Activity Sheet in ARALING PANLIPUNAN
Grade 8

Copyright © 2020
DEPARTMENT OF EDUCATION
Regional Office No. 02 (Cagayan Valley)
Regional Government Center, Carig Sur, Tuguegarao City, 3500

“No copy of this material shall subsist in any work of the Government of the Philippines. However,
prior approval of the government agency or office wherein the work is created shall be necessary for
exploitation of such work for profit.”
This material has been developed for the implementation of K to 12 Curriculum through the Curriculum
and Learning Management Division (CLMD). It can be reproduced for educational purposes and the
source must be acknowledged. Derivatives of the work including creating an edited version, an
enhancement of supplementary work are permitted provided all original works are acknowledged and
the copyright is attributed. No work may be derived from this material for commercial purposes and
profit.

Consultants:
Regional Director : BENJAMIN D. PARAGAS, PhD, CESO IV, DepED R02
Assistant Regional Director : JESSIE L. AMIN, EdD., CESO V, DepED R02
Schools Division Superintendent : REYNANTE Z. CALIGUIRAN, PhD, CESO V, Tug. City
Asst. Schools Division Superintendent: MARITES L. LLANES, CESO VI, SDO Tug. City
Chief Education Supervisor, CLMD : OCTAVIO V. CABASAG, PhD
Chief Education Supervisor, CID : ESTELA CABARO, PhD
Development Team
Writers: LLOYD RYAN T. NARAG, Cagayan National HS, Tuguegarao City
ELMA L. OLIVEROS, Tuguegarao City West HS, Tuguegarao City
MARILYN T. FLORENTINO, Linao National HS, Tuguegarao City
MARY JANE C. CATUBAG, Tuguegarao City West HS, Tuguegarao City
MARGIELYN P. CARODAN, Cataggaman National HS, Tuguegarao City
Content Editors: LLOYD RYAN T. NARAG, Cagayan National HS, Tuguegarao City
ELMA L. OLIVEROS, Tuguegarao City West HS, Tuguegarao City
MARILYN T. FLORENTINO, Linao National HS, Tuguegarao City
MARY JANE C. CATUBAG, Tuguegarao City West HS, Tuguegarao City
MARGIELYN P. CARODAN, Cataggaman National HS, Tuguegarao City
Layout Artists: LLOYD RYAN T. NARAG, Cagayan National HS, Tuguegarao City
ELMA L. OLIVEROS, Tuguegarao City West HS, Tuguegarao City
MARILYN T. FLORENTINO, Linao National HS, Tuguegarao City
MARY JANE C. CATUBAG, Tuguegarao City West HS, Tuguegarao City
MARGIELYN P. CARODAN, Cataggaman National HS, Tuguegarao City
Focal Persons: BILLY P. SIDDAYAO, AP Coordinator, SDO Tuguegarao City
JESSICA T. CASTANEDA, LRMDS Coordinator, SDO Tuguegarao City
MA. THERESA F. TAMAYAO, SEPS, AP Coordinator, CLMD, DepED R02
RIZALINO G. CARONAN, LR Supervisor, CLMD, DepED R02

Printed by: Curriculum and Learning Management Division


DepEd, Carig Sur, Tuguegarao City

Practice Personal Hygiene protocols at all times. ii


Talaan ng Nilalaman

Page
Competency
number
Nasusuri ang mga dahilan, mahahalagang
pangyayaring naganap at bunga ng Unang Digmaang
Pandaigdig .................... 1-9
Nasusuri ang mga dahilan, mahahalagang
pangyayaring naganap at bunga ng Ikalawang
Digmaang Pandaidig. ..................... 10-21
Natataya ang pagsisikap ng mga bansa na makamit
ang kapayapaang pandaigdig at kaunlaran. ..................... 22-29
Nasusuri ang mga ideolohiyang politikal at
ekonomiko sa hamon ng estabilisadong institusyon
ng lipunan. ..................... 30 - 44
Natataya ang epekto ng mga ideolohiya, ng Cold War
at ng Neo-kolonyalismo sa iba’t ibang bahagi ng
daigdig. ..................... 45-53
Napahahalagahan ang bahaging ginampanan ng mga
pandaidigang organisasyon sa pagsusulong ng
pandaigdigang kapayapaan, pagkakaisa,
pagtutulungan, at kaunlaran.
..................... 54 - 60

iii
ARALING PANLIPUNAN 8
Pangalan: _______________________________________ Lebel: 8
Seksyon: _______________________________________ Petsa: ___________

GAWAING PAGKATUTO
Unang Digmaang Pandaigdig

Batayang Impormasyon para sa mga Mag-aaral

Ang mga sumusunod na gawain ay sadyang ginawa upang lalo pang mahasa ang iyong
mga kasanayan sa Araling Panlipunan. Ang batayang konsepto ay unang ipakikilala ng guro sa
klasrum. Ang mga gawain ay iyong gagawin sa bahay sa tulong ng iyong magulang, kapatid
o sinumang may kaalaman na aalalay sa iyo. Pagbutihin mo upang maging bihasa sa
pamantayan sa pagkatuto (learning competency) upang mabilis ang iyong pagsulong. Maging
magiliw sa mga gawain. May mga lakip na babasahin upang kaigaigaya ang iyong pag-aaral.
Kung merong di-maunawaan ay maaaring magpadala ng mensahe sa guro sa pamamagitan ng
email, messenger, o text message. Pagbalik sa paaralan dalhin ang activity sheets.

Ang aralin ay napapatungkol sa Unang Digmaang Pandaigdig. Ito ay nahahati sa: (a.)
Sanhi; (b.) Mga Mahahalagang Pangyayari; at (c.) Bunga.

Pamangtayang Pagkatuto

Nasusuri ang mga dahilang nagbigay-daan sa Unang Digmaang Pandaigdig (AP8AKD-IVa-1)

Nasusuri ang mahahalagang pangayayaring naganap sa Unang Digmaang Pandaigdig


(AP8AKDIVb-2)

Natataya ang epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig (AP8AKD-IVc-3)

1
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 1 – Pag-isipan Mo!

Sub-tasked Competency: Nahahanap sa mapa ng mundo ang mga lugar na pinangyarihan


ng Unang Digmaang Pandaigdig

PANUTO: Suriing mabuti ang mapa na nagpapakita ng mga bansang magkakampi bago
naganap ang Unang Digmaang Pandaigdig noong 1914. Ilista ang mga bansang kabilang sa
Triple Entente, Central Powers, at Neutral Countries sa listahan sa baba.

Triple Entente Central Powers Neutral Countries


(Kulay Itim) (Kulay Dilaw) (Kulay Puti)
_______________ _______________ _______________
_______________ _______________ _______________
_______________ _______________ _______________
_______________ _______________ _______________
_______________ _______________ _______________

Gawain 2 – Pagbuo ng Organizer

Sub-tasked Competency: Naipapaliwanag ang ibat ibang sanhi ng Unang Digmaang


Pandaigdig

Mga Sanhi ng Unang Digmaang Pandaigdig


1. Nasyonalismo – Ang damdaming nasyonalismo ay nagbubunsod ng pagnanasa ng mga
tao upang maging Malaya ang kanilang bansa. Kung minsan, ito ay lumalabis at
nagiging panatikong pagmamahal sa bansa. Halimbawa, ang mga junker, ang
aristokrasyang military ng Germany, ay naniwalang sila ang nangungunang lahi sa
Europe.

2
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
2. Imperyalismo – Isa itong paraan ng pang-aangkin ng mga kolonya at pagpapalawak ng
pambansang kapangyarihan at pag-unlad ng mga bansang Europe. Ang pag-uunahan
ng mga makapangyarihang bansa na sumakop ng mga lupain at magkaroon ng kontrol
sa pinagkukunang-yaman at kalakal ng Africa at Asia ay lumikha ng samaan ng loob at
pag-aalitan ng mga bansa. Halimbawa, sinalungat ng Britanya ang pag-angkin ng
Germany sa Tanganyika (East Africa) sapagkat balakid ito sa kanyang balak na
maglagay ng transportasyong riles mula sa Cape Colony patungong Cairo.

3. Militarismo – Upang mapangalagaan ang kani-kanilang teritoryo, kinakailangan ng


mga bansa sa Europe ang mahuhusay at malalaking hukbong sandatahan sa lupa at
karagatan, gayundin ang pagpaparami ng armas. Ito ang naging ugat ng paghihinalaan
at pagmamatyagan ng mga bansa. Nagsimulang magtatag ng malalaking hukbong
pandagat ang Germany. Ipinalagay na ito’y tahasang paghamon sa kapangyarihan ng
England bilang Reyna ng Karagatan.

4. Pagbuo ng mga Alyansa – Dahil sa inggitan, paghihinalaan, at lihim na pangamba ng


mga bansang makapangyarihan, dalawang magkasalungat na alyansa ang nabuo-ang
Triple Entente at ang Triple Alliance.
Binuo ng Germany, Austria – Hungary, at Italy, ang Triple Alliance. Sa ilalim ng
alyansa, nangako ang bawat kasapi na magtulungan kung sakaling may magtangkang
sumalakay sa kani-kanilang bansa. Nais din ng alyansa na pantayan ang lakas ng Triple
Entente. Ang Triple Entente naman ay binubuo ng mga bansang Great Britain, France
at Russia.

PANUTO: Isulat sa loob ng mga kahon ang mga salik na nagpasiklab sa Unang Digmaang
Pandaigdig. Bigyan ng maikling paglalarawan ang bawat salik.

Mga Salik/Sanhi na
Nagpasiklab sa Unang
Digmaang Pandaigdig

3
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 3 – Pag-alam sa Pangyayari
Sub-tasked Competency: Natutukoy ang mga panyayaring naganap sa Unang Digmaang
Pandaigdig

PANUTO: Isulat sa patlang ang salitang Tama kung wasto ang nakasaad na kaisipan sa
pangungusap. Kung ang pangungusap ay mali, palitan ang salitang may salungguhit at iwasto
ito.
_________________ 1. Tinawag na “powder keg” ng Europe and Baltic.
_________________ 2. Naniniwala ang mga pinuno ng mga bansa sa Europe na ang
diplomasya ang pinakamabisang paraan upang malutas ang mga
hidwaan.
_________________ 3. Isang Serbian ang pumaslang kay Archduke Franz Ferdinand ng
Ausria-Hungary.
_________________ 4. Kabilang ang Russia sa mga lahing Slavic na tulad ng mga tao sa
Balkan.
_________________ 5. Nakita ni Bismarck na malaking banta sa Germany ang Austria –
Hungary, kaya’t gumawa siya ng paraan upang ibukod ito.
_________________ 6. Nakipagtunggali si William II sa Pransya sa malawakang programa
ng paggawa ng mga barko.
_________________ 7. Marami sa mga taga-Bosnia ang lahing Slavic at nais nilang maging
lalawigan ng Austria-Hungary.
_________________ 8. Nagsilbing mitsa ng digmaan ang pagpaslang kay Archduke Franz
Ferdinand.
_________________ 9. Ang Great Britain ay kasapi sa Axis Powers.
_________________ 10. Pinamunuan ng Russia ang malaking bilang ng mga Slavs sa
Rehiyon ng Balkan.
Gawain 4 – Story Map

Sub-tasked Competency: Natutukoy ang mga panyayaring naganap sa Unang Digmaang


Pandaigdig

PANUTO: Punan ng impormasyon ang Story Map upang masuri ang mga mahahalagang
pangyayari, lugar at tauhan sa bawat digmaang naganap sa Europe at daigdig.

Digmaan sa Kanluran

Daloy ng Pangyayari
Tauhan Tagpuan

Simula Wakas

Kasukdulan

4
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Pamprosesong Tanong:

1. Bakit tinawag na pinakamainit na labanan ang Digmaan sa Kanluran?


2. Ano ang tawag sa stratehiyang pakikipaglaban sa lugar na ito?
3. Ano ang patakarang Neutrality?
4. Ano ang nakapaloob sa Schlieffen Plan?

Digmaan sa silangan

Daloy ng Pangyayari
Tauhan Tagpuan

Simula Wakas

Kasukdulan

Pamprosesong Tanong:
1. Sa laki ng bansang Russia, bakit nagapit ito sa digmaan?
2. Ano ang nagpahirap sa hukbong Ruso sa digmaan?
3. Ano ang tawag sa bagong pamumuno sa Russia nang bumagsak ang Disnatiyang Romanov?

Digmaan sa balkan

Daloy ng Pangyayari
Tauhan Tagpuan

Simula Wakas

Kasukdulan

Pamprosesong Tanong:

1. Anong pangyayari ang tuluyang nagpasimula sa labanang ito?


2. Bakit hindi pumayag ang Serbia sa binigay na Ultimatum ng Austia- Hungary?
3. Ano ang tawag sa lahi na kinabibilangan ng Serbia at iba pang bansa sa Balkan?

5
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Digmaan sa karagatan

Daloy ng Pangyayari
Tauhan Tagpuan

Simula Wakas

Kasukdulan

Pamprosesong mga Tanong

1. Paano na pasama ang United States of Amercia sa digmaan?


2. Ano ang tawag sa bagong sasakyang pandagat ng Germany na naging mabagsik sa mga
digmaan?
3. Bakit naging matagumpay ang Allied Powers sa digmaang ito?

Gawain 5 – Post War Map Comparison

Sub-tasked Competency: Naihahambing ang mapa ng Europe bago at pagkatapos ng Unang


Digmaang Pandaigdig

PANUTO: Punan ang Retrieval Chart ng kailangang datos.

6
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Pamprosesong Tanong:

1. Base sa mapa, ano-anong pagbabago ang naganap sa Europe?


2. Ano-anong mga imperyo ang bumagsak pagkatapos ng Unang Digmaang Pandaigdig?
3. Ano- ano ang mga bagong kaisipan pulitikal ang napakilala ng matapos ang digmaan?
4. Paano ipinakita ng mga lider ang kanilang paghahangad sa kapayapaan?

Mga Imperyong Bumagsak Mga Bagong Estado


1. _________________________ 1. _________________________
2. _________________________ 2. _________________________
3. _________________________ 3. _________________________
4. _________________________ 4. _________________________
_________________________

Gawain 6 – I ♥ YOU…

Sub-tasked Competency: Natatanto ang mga aral ng Unang Digmaang Pandaigdig

PANUTO: Batay sa iyong naintindihan hinggil sa Unang Digmaang Pandaigdig, pag-aralan


ang awit na may pamagat na Imagine ni John Lennon at sagutin ang mga pamprosesong tanong.

Imagine
Imagine there's no heaven
It's easy if you try
No hell below us
Above us only sky
Imagine all the people living for today
Imagine there's no countries
It isn't hard to do
Nothing to kill or die for
And no religion too
Imagine all the people living life in peace, you
You may say I'm a dreamer
But I'm not the only one
I hope someday you'll join us
And the world will be as one
Imagine no possessions
I wonder if you can
No need for greed or hunger
A brotherhood of man
Imagine all the people sharing all the world, you
You may say I'm a dreamer
But I'm not the only one
I hope some day you'll join us
And the world will be as one
Source: LyricFind
Songwriters: John Winston Lennon
Imagine lyrics © Universal Music Publishing Group

7
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Pamprosesong mga Tanong

1. Ano ang mensaheng nais ipabatid ng awit?


2. Aling bahagi ng awit ang pumukaw nang lubos sa iyong pansin? Bakit?
3. Paano mo ilalarawan ang isang bagong daigdig batay sa awitin?
4. Sa iyong palagay, possible kayang magkaroon ng tunay na pagkakaisa, kapayapaan, at
pagtutulungan ang mga bansa sa daigdig? Ipaliwanag.
5. Bilang isang kabataan, paano ka makatutulong upang magkaroon ng pambasang
pagkakaisa at kaunlaran ang bansa?

Rubric for scoring


Pamantayan Deskripsiyon Puntos
Nilalaman ng Wasto ang impormasyong nakasulat sa sanaysay;
10
sanaysay nakapaloob ang tatlo o higit pang konsepto ng aralin.
Presentasyon ng Madaling maunawaan ang pagkakasulat ng sanaysay;
10
impormasyon malinaw ang organisasyon ng mga impormasyon
Orihinal ang sanaysay; makatotohanan ang mga
Pagkamalikhain 5
nasaliksik na impormasyon
Kabuuan 25

Rubric for scoring

5 points – Kung wasto at napunan lahat ng gawain


4 points – Kung wasto ngunit kalahati lamang ang napunan na gawain
3 points – Kung wasto ngunit sangkapat lamang ang napunan na gawain
2 points – Kung kalahati ang mali at napunan na gawain
1 point – Kung mali lahat ang gawain

Mga Sanggunian:
MGA AKLAT
Blando, Rosemarie C., et.al, Kasaysayan ng Daigdig (Araling Panlipunan – Modyul ng Mag-
aaral), Vibal Publishing House, Inc., 1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City,
Philippines: 2014 (pp. 31-38)
Bustamante, Eliza D and Mercado, Michael M., Sulyap sa Kasaysayan ng Daigdig St.
Bernadette Publishing House Corporation, 1373 E. Rodriguez Sr. Ave., Kristong Hari,
Quezon City: 2007 (pp. 456 - 472)
Project EASE Modyul 17 – Labanan ng mga Bansa sa Daigdig
MGA WEBSITES
https://i.pinimg.com/originals/85/72/b2/8572b22af0c972abbded5388d2ea2dba.jpg
https://www.slideshare.net/ssusercdfe4f/modyul-17-labanan-ng-mga-bansa-sa-daigdig

Inihanda ni :

Lloyd Ryan T. Narag


May Akda

8
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Susi ng Pagwawasto sa mga Tanong

Gawain 1.

Allied Powers Central Powers Neutral Countries


Great Britain Austria – Hungary Belgium
Russia Germany Denmark
France Italy Romania

Gawain 2.
M - ilitarismo
A - lyansa
I - mperyalismo
N – asyonalismo

Gawain 3.
1. Balkan 6. Englatera/ Great Britain
2. Tama 7. Serbia
3. Tama 8. Tama
4. Tama 9. Allied Powers
5. France 10. Tama

Gawain 4.
Malayang Pagsasagot sa Story Map

Gawain 5.
Mga Imperyong Bumagsak Mga Bagong Estado
1. Hohenzollern ng Germany 1. Latvia
2. Hapsburg ng Austria - Hungary 2. Estonia
3. Romanov ng Russia 3. Lithuania
4. Ottoman ng Turkey 4. Finland
5. Czechoslovakia
6. Yugoslavia
7. Albania

Gawain 6.
(Malayang Pagsasagot)

9
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
ARALING PANLIPUNAN 8
Pangalan: _______________________________________ Lebel: 8
Seksiyon: _______________________________________ Petsa: ____________

GAWAING PAGKATUTO
Ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig

Batayang Impormasyon para sa mga Mag-aaral

Mga Sanhi ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig

Hindi pa man lubusang nakabangon sa mga pinsala ng digmaan ang mga bansa sa daigdig,
muling umigting ang mga hidwaan sa pagitan ng mga bansa. Dala na rin ito ng nasimulang
ambisyon ng mga makapangyarihang bansa na maipagpatuloy ang pananakop at pagpapalawak
ng kanilang teritoryo Ang mga pangyayaring naganap at nagpasiklab ng Ikalawang Digmaang
Pandaigdig ay ang mga sumusunod:

1. Pag-agaw ng Japan sa Manchuria


Noong 1931, inagaw ng Japan ang lunsod ng Manchuria. Kinondena ng Liga ng
mga Bansa ang Japan at sinabing mali ang ginawang paglusob. Kasunod ng
pagkundena, itiniwalag sa Liga ng mga Bansa ang Japan.

2. Pag-alis ng Germany sa Liga ng mga Bansa


Ang Germany naman ay tumiwalag sa Liga noong 1933 sapagkat ayon sa
Germany, ang pag-aalis at pagbabawal ng Liga sa pagsasandata ng Germany ay isang
paraan ng pag-alis ng karapatang mag-armas. Matapos tumiwalag, pinasimulan ni
Adolf Hitler, ang glider ng Nazi, ang muling pagtatatag ng sandatahang lakas ng bansa.
Layon ni Hitler na labagin ang Kasunduan sa Versailles na naglagay sa Germany sa
kahi-hiyang kondisyon. Upang makabangon sa pagkagapi sa Unang Digmaang
Pandaigdig, pinagbalakang mabuti ni Hitler ang muling pananakop.
Bilang sagot ng mga bansa sa paghahanda ng Germany, ang France ay nakipag-
alyansa sa Russia laban sa Germany.
Pinalilimitahan naman ng England ang bilang o laki ng puwersa ng Germany.
Ngunit sa kabila nito’y nagpadala pa rin ng tropa sa SONA ang Germany.

3. Pagsakop ng Italy sa Ethiopia


Sa pamumuno ni Benito Mussolini, sinakop ng Italy ang Ethiopia noong 1935.
Tuwirang nilabag ng Italy ang Kasunduan sa Liga (Covenant of the League).

4. Digmaang Sibil sa Spain


Nagsimula ang digmaang sibil sa Spain noong 1936 sa pagitan ng dalawang
panig: ang pasistang Nationalist Front at ang sosyalistang Popular Army. Nanalo ang
mga Nasyonalista. Marami ang nadamay sa digmaang sibil ng Spain dahil sa
pakikialam ng ibang bansa.

10
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
5. Pagsasanib ng Austria at Germany (Anschluss)
Nais ng mga mamamayang Austriano na maisama ang kanilang bansa sa
Germany. Ngunit ang pagsisikap na ito ay sinalungat ng mga bansang kasapi sa Allied
Powers (France, Great Britain, at United States). Dahil sa kasunduan sa pagitan ng Italy
at Germany na kinalabasan ng Rome-Berlin Axis noong 1936, ang pagtutol ni
Mussolini sa nasabing unyon ng Austria at Germany ay nawalan ng bias noong 1938.

6. Paglusob sa Czechoslovakia
Noong Setyembre 1938, hinikayat ni Hitler ang mga Aleman sa Sudeten na
pagsikapan na matamo ang kanilang awtonomiya. Dahil ditto, hinikayat ng England si
Hitler na magdaos ng isang pulong sa Munich. Ngunit nasakop ni Hitler ang Sudeten
at noong 1939, ang mga natitirang teritoryo sa Czechoslovakia ay napunta na rin sa
Germany.

7. Paglusob ng Germany sa Poland


Huling pangyayari na nagpasiklab sa Ikalawang Digmaang Pandaigdig ang
pagpasok ng Germay sa Poland noong 1939. Ang pagsakop na ito ay pagbaliktad ng
Germany sa Russia na kapwa pumirma sa kasunduang Ribbentrop-Molotov, isang
kasunduan nang hindi pakikidigma. Ang pagbaliktad na ito ay dulot ng sumusunod na
pangyayari:
a. Hindi pagsali ng Russia sa negosasyon tungkol sa krisis ng Czechoslovakia.
b. Pagkainis ng Russia sa England nang ang ipinadalang negosyador ng
England sa Kasunduan ng Pagtutulungan (Mutual Assistance Pact) ay hindi
importanteng tao.

Ang Pagsiklab ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig


Noong tag-araw ng 1939, sinalakay ni Hitler at ng kanyang hukbo ang Austria at
Czechoslovakia upang gawing teritoryo ang mga ito. Tinangka din niyang kunin mula sa
Poland ang Baltic Port at ang Polish Corridor. Tumanggi ang Poland kaya nagkarisis. Unang
araw ng Setyembre1939, nang ang puwersa ng Nazismo sa lupa at himpapawid ay sumalakay
sa Poland. Ipinanglaban ng magigiting na mga taga-Poland ang kanilang kalayaan. Nang
mabatid ito ng Britain at France, sila ay nagpahayag ng pakikidigma sa Germany. Noong ika-
17 ng Setyembre, ang Russia na may lihim na kasunduan kay Hitler ay sumalakay sa Poland
sag awing Silangan.
Hindi nagtagal, ang Poland ay nalupig. Ang Poland ay pinaghatian ng Germany at
Russia nang walang laban.

Ang Digmaan sa Europe


Sa Kanlurang Europe, ang mga hukbong Pranses at Ingles ang nag-abang sa likod ng
Maginot Line. Hindi kaagad sumalakay dito ang mga Aleman pagkatapos nilang masakop ang
Poland. Noong Abril 1940, ang Phony War ay biglang natapos sapagkat sinimulan ni Hitler
ang kanyang blitzkrieg (biglang paglusob na walang babala).
Ang mga taga-Norway ay lumaban subalit sila ay madaling natalo samantalang ang
mga taga-Denmark ay hindi lumaban. Noong ika-10 ng Mayo 1940, biglang sinalakay ng mga
Nazi ang neutral na mga bansa ng Belhika, Holland, at Luxembourg. Binomba ng mga
eroplanong Aleman ang mga bansang ito na kung tawagin ay low countries at sinira ang mga
paliparan, pahatiran at tulay.
Umurong sa tabing-dagat ng Dunkirk ang hukbong Pranses. Sa ganitong gipit na
kalagayan, ipinasya ng Punong Ministro ng England na si Winston Churchill na umurong na

11
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
ang hukbo. Ang kagitingang ipinamalas ng mga sundalo laban sa mga Aleman ay itinuring na
Epiko ng Dunkirk.
Samantala, ang France na umasa sa Maginot Line bilang kanilang tanggulan ay nabigla
nang dumating na lamang sa pintuan ng Paris ang mga Aleman noong ika-10 ng Hunyo 1940.
Bumagsak ang Paris at ang pamahalaan ay inilipat sa Bordeaux.

Ang United States at ang Digmaan


Ang pagkapanalo ng Nazi sa Europe ay nagdulot ng pangamba sa mga Amerikano.
Nabahala sila sa kaligtasan ng England pati na ang layuning demokrasya. Pinagpatibay ng
Kongreso ang batas na Lend Lease na nagsabing ang United States of America ay magbibigay
ng kagamitang pandigma sa lahat ng lalaban sa mga kasapi ng Axis Powers. Naging miyembro
ng puwersang Alyado ang United States noong 1941.
Noong Agosto 1941, sa may baybayin ng Newfoundland ay nagpulong sina Pangulong
Roosevelt ng United States of America at Winston Churchill, Punong Ministro ng England ng
England. Doon, isinagawa nila ang isang kasunduan na kilala sa tawag na Atlantic Charter.
Tinitiyak ng kasunduan na “pagkatapos wasakin ang tiraniya ng Nazi, lahat ng mga bansa ay
mabubuhay sa kapayapaan, Malaya sa takot, at din na muling gagamit ng puwersa.”

Ang Digmaan sa Pasipiko


Samantala, habang namiminsala ang Hukbong Nazi sa Europe, ay naghahanda naman
ang hukbong Japan sa pagsalakay sa Pasipiko. Upang ito ay masugpo, pinatigil ng United States
ang pagpapadala ng langis sa Japan mula sa United States.
Ang Punong Ministro ng Japan na si Hideki Tojo ay nagpunta kay Embahador Saburu
Kurusu upang tulungan si Admiral Kichisaburu Nomura sa pakikipagtalastasan nang sa gayon
ay maiwasan ang krisis ng Amerika at Japan. Habang pinag-uusapan ang kapayapaan, ang
Japan ay naghahanda sa digmaan.
Ang Germany at Italy at tumulong sa Japan at nagpahayag rin ng pakikipagdigma laban
sa United States noong ika-11 ng Disyembre, 1941. Ilang oras matapos salakayin ang Pearl
Harbor, ang mga eroplano ng Japan ay sumalakay din sa Pilipinas at winasak ang hukbong
panghimpapawid sa Clark Field, Pampanga. Dumaong ang Japan sa Hilagang Luzon. Sa
pamumuno ni Pangulong Manuel L. Quezon ng pamahalaang Komonwelt at Heneral Douglas
Macarthur, magiting na lumaban sa Japan. Tuluyang nasakop ng Japan ang Maynila noong ika-
2 ng Enero, 1942. Ang pinakahuling pananggalang ng demokrasya ang Bataan at Corregidor.
Noong ika-7 ng Disyembre 1941, biglang sinalakay ng Japan ang Pearl Harbor, isa sa
mga himpilan ng hukbong dagat ng United States sa Hawaii. Ang pataksil na pagsalakay na ito
sa Amerika ay tinawag na “Day of Infamy.”
Nagpahayag ng pakikidigma sa Japan ang United States, gayundin ang Great Britain.
Ang Germany at Italy ay sumugod sa panig ng Japan at nagpahayag din ng pakikipagdigma
laban sa United States noong ika-11 ng Disyembre, 1941. Samantala, nakapaghanda ang
Austria at nabigo ang Japan na masakop ito.
Kasabay ng pananalakay sa Pilipinas ang pagsalakay at pagsakop ng mga Japanese sa
Thailand, British Malaya, Hongkong, Guam, at Wake Islands. Narating ng Japan ang tugatog
ng tagumpay sa pananakop sa Pasipiko noong 1942 at nagtatag sila ng Greater East Asia Co-
Prosperity Sphere.
Unti-unti namang nakabangon ang United States mula sa pagkatalo sa Pearl Harbor at
sa Pilipnas. Gumawa agad ang mga Amerikano ng mga kagamitang pandigma bilang kapalit
sa mga nawasak ng Japan. Tinipon nila ang mga puwersang Alyado na pinamumunuan ni
Heneral Douglas MacArthur na nakatakas mula sa Corregidor at nangako sa mga Pilipino ng
“I Shall Return.”
Halaw sa ph. 31-37

12
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Ang Pagwawakas ng ikalawang Digmaang Pandaigdig at ang mga Pagbabagong Dulot
Nito
Taong 1943 nang magsimulang magbago ang ihip ng digmaan para sa Alyadong Bansa.
Noong ika-16 ng Hunyo 1944, ang mga hukbong Alyado ay lumapag at dumaong sa Normandy
samantalang sa Silangang Europe ay nilumpo ng mga Russian ang mga hukbong Nazi at
nasakop ang Berlin. Nagsimula sa pagkakapanalo ng Allied Powers sa Hilagang Africa noong
ika-13 ng Mayo, 1945, na sinundan ng pagkabihag sa Sicily noong ika-11 ng Hunyo, at ang
pagsuko ng Italy noong ika-3 ng Setyembre.
Habang nilalabanan ni Heneral Montgomery ang mga Nazi sa Egypt, sinalakay naman
ng mga pwersang Anglo-Amerikano sa pamumuno ni Heneral Dwight Eisenhower ang
Morocco at Algeria. Pagkaraan ng matinding labanan noong ika-13 ng Mayo, ang Hilagang
Africa ay napasakamay ng mga Alyadong Bansa. Sa Hilagang Africa at Sicily, ang pagkatalo
ng mga hukbong Italy ay nauwi sa pagbagsak ni Mussolini. Napaalis siya ni Pietro Badoglio.
Si Mussolini ay nakatakas mula sa bilangguan at nagtungo sa hilagang Italy.
Nagtatag siya ng bagong pamahalaang Fascista, ngunit di ito tinangkilik ng mga tao.
Doon siya nahuli at pinatay kasama ng kanyang kinakasamang babae na si Clara Peracci noong
ika-2 ng Abril, 1945.
Noong ika-2 ng Mayo, nabihag ng Russia ang Berlin. Noong ika-7 ng Mayo, tinanggap
ang walang pasubaling tadhanang mga Aleman sa Rheims at nang sumunod na araw sa Berlin,
sa wakas ay sumapit din ang tinatawag na V-E Day (Victory in Europe).

Ang Pagbagsak ng Germany


Noong ika-6 ng Hunyo, 1944 (D-DAY), lumapag sa Normandy, France ang puwersa ni
Heneral Eisenhower. Pagkaraan ng ilang linggong paglalaban, natalo nila ang Nazi.
Setyembre, 1944 nang palayain ng mga Alyado ang Belhika. Nakipagsapalaran si Hitler
at sinalakay ang mga alyado na malapit sa Luxembourg noong ika-6 ng Disyembre. Tinawag
na Battle of the Bulge ang labanang ito kung saan natalo ang mga Nazi.
Sa huling araw ng Abril, 1945, bumagsak ang Germany dahil sa pag-atake ng mga
Alyado sa kanluran at ng mga Russian sa Silangan. Napagtanto ni Hitler mula sa pinagtataguan
ang kanyang kakampi at noong umaga ng ika-30 ng Abril, hinirang niya si Admiral Karl
Doenitz bilang kahalili. Noong hapon ding iyon, siya at ang kanyang kinakasamang babae na
si Eva Brawn, ay nagpakamatay.

Ang Tagumpay sa Pasipiko


Ika-20 ng Oktubre, 1944 nang bumalik sa Leyte si Henral Douglas MacArthur sa Gitna
ng pagbubunyi ng mga Pilipino. Pagkatapos ng mahigit sa ilang buwang pakikipaglaban ng
mga Pilipino sa Hapones, idineklara ni Heneral MacArthur ang kalayaan ng Pilipinas mula sa
mga Hapon. Noong ika-6 ng Agosto, 1945, ang unang bomba atomika ay ibinagsak sa
Hiroshima. Sinalakay naman ng Russia ang Manchuria, Korea, at Timog Sakhalin. Noong ika-
9 ng Agosto, 1945, muling nagbagsak ng bomba atomika sa Nagasaki ang mga Amerikano.
Nagimbal ang Japan, kaya tinanggap nito ang ultimatum ng mga Alyado noong ika-15 ng
Agosto at pagkatapos ay tuluyan nang sumuko.
Noong huling araw ng Agosto nang lumapag sa bansang Japan si Heneral MacArthur
bilang Supreme Commander of Allied Powers o SCAP. Ika-2 ng Setyembre, 1945, nilagdaan
ng bansang Japan ang mga tadhana ng pagsuko sa sasakyang US Missouri sa Tokyo Bay.

Mga Bunga ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig


Ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig ay nagdulot ng malaking pagbabago sa kasaysayan ng
daigdig.

13
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
1. Malaki ang bilang ng mga namatay at nasirang ari-arian. Tinatayang halos 60 bansa ang
naapektuhan ng digmaan at higit na mas marami ang namatay kaysa noong Unang
Digmaang Pandaigdig.
2. Natigil ang pagsulong ng ekonomiyang pandaigdig dahil sa pagkawasak ng agrikultura,
industriya, transportasyon, at pananalapi ng maraming bansa.
3. Bumagsak ang pamahalaang totalitaryang Nazi ni Hitler, Fascismo ni Mussolini, at
Imperyong Japan ni Hirohito.
4. Napagtibay ang simulating command responsibility para sa pagkakasalang nagawa ng
mga opisyal ng bayan at mga pinunong military.
5. Naging daan ito ng pagsilang ng malalayang bansa-ng East Germany, West Germany,
Nasyonalistang China, Pulahang China, Pilipinas, Indonesia, Malaysia, Ceylon, India,
Pakistan, Israel, Iran, Iraq, at iba pa.

Halaw sa AP III EASE Module p. 41-45

Gawain 1: Tayo ng Lumikha

A N G I D A M
1. Ayusin ag mga titik sa itaas upang mabuo ang hinahanap na salita. Isulat ito sa bilog.
2. Magbigay ng mga salita na may kaugnayan sa salitang nabuo at isulat naman ito sa mga
kahon.

Gawain 2: Ladder Web


Isulat sa loob ng kahon ang mga sanhi ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig.

14
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 3:
Sa iyong sariling pang-unawa sumulat ng isang sanaysay tungkol sa mga salik o naging
dahilan ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig.

_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
____
Rubrik
Pamantayan Paglalarawan Puntos
Nilalaman ng sanaysay Mahusay na nailahad ang kaugnayan ng mga 10
pangyayari noong Ikalawang Digmaang Pandaigdig
Presentasyon ng impormasyon Madaling maunawan ang pagkakasulat ng sanaysay; 10
malinaw ang organisasyon ng mga impormasyon
Ebidensiya Napatunayan ang kaugnayang ito sa tulong ng mga 10
kongretong halimbawa.
Kabuuan 30

Gawain 4: Graphic Organizer


A. Mula sa mga pahayag o salita sa loob ng kahon, buuin ang graphic organizers sa
ibaba.

ALLIED
POWERS AXIS
POWERS

Germany Great Britain Russia


Japan Italya United States of America
15
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Sagutin ang mga sumusunod na tanong

1.Bakit lumaganap sa ibang kontinente ang digmaan?


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2.Paano nasangkot ang United States sa digmaan?


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Gawain 5: Word Hunt


Hanapin sa loob ng word hunt ang mga labing-apat (14) na salita (lugar at mahahalagang
katauhan) na naging bahagi ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Bilugan ang mga nahanap na
salita.

S O U T J H K C U P P

G E R M A N Y H N E I

T O J O A O M U I A L

K O R E N A A R T R I

Q U E Z O N C C E L P

R U S S I A A H D H I

N O R T H K R I S A N

V I E T N A T L T R A

N O R W A Y H L A B S

F R A N C E U M T O O

I N D O N E R S E R I

H I T L E R A P S I L

N A P A J P O L A N D

C O R R E G I D O R S

Rubrik:
5 points- Kung wasto at napunan lahat ng gawain
4 points- Kung wasto ngunit kalahati lamang ang napunan na gawain

16
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
3 points- Kung wasto ngunit sangkapat lamang ang napunan na gawain
2 points- Kung kalahati ang mali at napunan na gawain
1 point- Kung mali lahat ang gawain

Gawain 6:
Ayusin ang mga sumusunod na pangyayari ayon sa tamang pagkakakasunud-sunod. Isulat ang
A sa unang pangyayari at J sa panghuling pangyayari. Isulat ang mga sagot sa patlang.

_____ 1. Ang United States of America ay nagbagsak ng bomba atomika sa Nagasaki.


_____2. Naging miyembro ng Allied Powers ang United States of America.
_____ 3. Sumuko ang Japan sa Allied Powers.
_____ 4. Ang pagkatalo ng Italy ay nauwi sa pagbagsak ni Mussolinni.
_____ 5. Pinasabog ng Japan ang Pearl Harbor.
_____ 6. Bumagsak ang Germany sa pag-atake ng mga Alyado.
_____ 7. Sinalakay ng hukbo ni Hitler ang Austria at Czechoslovakia.
_____ 8. Nasakop ng mga Aleman ang France.
_____ 9. Ang unang bomba atomika ay ibinagsak sa Hiroshima.
_____ 10. Nilagdaan ng Japan ang mga tadhana ng pagsuko sa sasakyang US Missouri sa
Tokyo Bay.

Gawain 7: Iguhit Mo.


Gumawa ng poster na naglalaman ng mga epekto ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Lagyan
ng maikling paliwanag ang iyong gawa.

17
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Rubrik Para sa Paggawa ng Poster
Pamantayan Paglalarawan Puntos
Nilalaman Mahusay na nailahad ang epekto ng Ikalawang 10
Digmaang Pandaigdig
Pagkamalikhain Madaling maunawan ang pagkakaguhit; malinaw ang 10
organisasyon ng mga impormasyon
Kaugnayan Napatunayan ang kaugnayan sa paksa 10
Kalinisan Napakalinis ng pagkakabuo 5
Kabuuan 35

Gawain 8:
Gumawa ng isang islogan tungkol sa aral ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig.

Rubrik Para sa Paggawa ng Islogan


Pamantayan Paglalarawan Puntos
Nilalaman Mahusay na nailahad ang mensahe ng 10
Ikalawang Digmaang Pandaigdig
Pagkamalikhain Madaling maunawan ang pagkakasulat ng 10
mga titik; malinaw ang organisasyon ng mga
impormasyon
Kaugnayan Napatunayan ang kaugnayan sa paksa 10
Kalinisan Napakalinis ng pagkakabuo 5
Kabuuan 35

18
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Repleksyon:

1. Ang aking natutunan ay


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

2. Ang gusto kong gawain ay


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

3. Ang gusto ko pang gawin ay


___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

Sanggunian
MGA AKLAT

Blando, Rosemarie C.,et.al, Kasaysayan ng Daigdig (Araling Panlipunan- Modyul ng Mag-


aaral), Vibal Publishing House, Inc., 1253Gregorio Araneta Avenue, Quezon City,
Philippines:2014(pp. 475-483)

Project EASE Modyul Araling Panlipunan III

Inihanda ni:

ELMA L. OLIVEROS
May Akda

19
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Susi ng Pagwawasto sa mga Tanong

Gawain 1.
Mga posibleng sagot:
giyera

kaguluhan pagkawasak

DIGMAAN

Gawain 2: Ladder Web


Isulat sa loob ng kahon ang mga sanhi ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig.

Paglusob ng Germany sa
Poland
Paglusob sa Czechoslovakia

Pagsanib ng Austria at Germany

Digmaang Sibil sa Spain

Pagsakop ng Italy sa Ethiopia

Pag-alis ng Germany sa Liga ng mga


Bansa
Pag-agaw ng Japan sa Manchuria

Gawain 3
Pagsulat ng Sanaysay

Gawain 4: Graphic Organizer

United States of
Germany
America

ALLIED
AXIS
Great POWERS Russia POWERS
Britain

Japan Italy
20
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 5: Word hunt

S O U T J H K C U P P

G E R M A N Y H N E I

T O J O A O M U I A L

K O R E N A A R T R I

Q U E Z O N C C E L P

R U S S I A A H D H I

N O R T H K R I S A N

V I E T N A T L T R A

N O R W A Y H L A B S

F R A N C E U M T O O

I N D O N E R S E R I

H I T L E R A P S I L

N A P A J P O L A N D

C O R R E G I D O R S

Gawain 6. Gawain 7. Poster


1. H
2. C
3. I
4. F Gawain 8. Slogan
5. D
6. E
7. A
8. B
9. G
10. J

Repleksyon

21
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
ARALING PANLIPUNAN 8
Pangalan: _______________________________________ Lebel: 8
Seksiyon: _______________________________________ Petsa: ____________

GAWAING PAGKATUTO
Ang Pagsisikap ng mga Bansa na Makamit ang Kapayapaang Pandaigdig
at Kaunlaran.
Batayang Impormasyon para sa mga Mag-aaral
Ang aralin ay napapatungkol sa pagsisikap ng mga bansa na makamit ang kapayapaang
pandaigdig at kaunlaran. Ito ay tungkol sa Pagpaparami ng Armas, Populasyon at Pag-unlad,
Teknolohiya, at Mga Karapatang Pantao. Binibigyang pansin ang dahilan, epekto at mga
isyung dulot ng globalisasyon.
Ito ay isang yugto sa kasaysayan na kung saan ay nagtagisan ang Estados Unidos at Unyong
Sobyet sa pagagawa at pag-aaral ng mga sandata. Isa sa mga sinaliksik ng mga bansang ito ay
ang bombang nukleyar. Ang Sandatang Nukleyar a isang sandata na hinango mula sa mga
reaksiyong nukleyar ng fission/fusion. Nag-unahan ang mga bansa sa paggawa at pagiimbak
nito sa hangaring pagpaparami ng armas. Dahil sa panganib na dulot ng pagpaparami ng armas,
nagsikap ang mga makapangyarihang bansa na mag-usap at magkasundo tungkol dito.

MGA KASUNDUAN
SEA BED TREATY Nagbabawal maglagay ng Sandatang Nukleyar at
kauri nito sa karagatan
VIENNA TALKS ON MUTUAL Pagpupulong ito tungkol sa mga bansang kasapi ng
REDUCTION OF FORCES AND North Atlantic Treaty Organization (NATO) at
ASSOCIATED MEASURES IN Warsaw Pac ukol sa pagkakaroon ng matatag na
CENTRAL EUROPE ugnayan at pananatili ng katatagan ng kapayapaan
at seguridad sa isat-isa
ANTI-BALLISTIC MISSILES Kasunduan sa pagitan ng United States at Soviet
(ABM) TREATY Union tungkol sa pagbabawas ng anti-ballistic
missiles
BIOLOGICAL WEAPONS Pagpupulong tungkol sa pagbabawal ng
CONVENTION pagpapaunlad, paggawa at pag-imbak ng Sandatang
Bakteryolohikal na nakakapuksa
ANTARTIC TREATY Nagsasaad ito na dapat maging malaya sa mga
sandatang Nukleyar ang Antartika
TREATY ON THE NON- Nagbabawal nito ang pagsubok ng mga sandatang
PROLIFERATION OF NUCLEAR nukleyar sa kalawakan, karagatan at himpapawid
WEAPONS
STRATEGIC ARMS LIMITATION Isang kasunduan ng SALT ang nagtakda sa bilang
TALKS ng mga anti-ballistic missile na maaring gawin ng
United States at Soviet Union. Limitado ang
paglunsad ng missiles na ito sa dalawang base o
himpilan para sa bawat bansa
Learning Competency with code: Natataya ang pagsisikap ng mga bansa na makamit ang
kapayapaang pandaigdig at kaunlaran. (AP8AKD-IVh8)

22
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 1 –Nararamdaman Mo, Isalaysay Mo!

Sub-tasked Competency: Naiisa-isa ang mga kasunduang nabuo sa pagpapatigil ng paggamit


ng sandatang nukleyar

Panuto: Sagutin ang mga katanungan sa ibaba ayon sa iyong kaalaman at sariling
pagpapahayag

Sa iyong pananaw, ano ang maaaring mangyari sa daigdig kung magpatuloy ang paligsahan
sa pagpaparami ng armas? Magbigay ng tatlong maaaring mangyari sa daigdig natin
ngayon.

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
____________________________________________________________.

Bumuo ng isang kaisipan na maaaring maging epekto ng pagkakaroon ng sandatang Nukleyar


o isang bagay na maaari nitong ikintal sa puso at isip ng tao.
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________.

23
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 2. Kontra Populasyon

Sub-tasked Competency: Napahahalagahan ang mga programa ng pamahalaan na nakatuon


sa paglutas sa mga suliraning may kinalaman sa pagdami ng populasyon.

Pag-aralang mabuti ang mga larawan kung saan may kinalaman sa populasyon at sagutin ang
mga pamprosesong tanong.

Sagutin ang mga sumusunod na tanong.

1. Sang-ayon ka ba sa programang family planning ng gobyerno? Kung hindi, paano ka


makatutulong sa pagkontrol sa lumolobong populasyon ng bansa?
2. Sa iyong palagay may magandang dulot ba ang mga programa ng ating pamahalaan para
malutas ang suliranin dulot ng pagdami ng populasyon?
3. Ano ang maaaring mga suliranin na dulot ng pagdami ng populasyon sa isang bansa?
4. Paano nagiging hadlang ang paglaki ng populasyon sa pag-unlad ng mga bansa?
5. Maaari ba itong maging instrumento din ng pag-unlad ang paglaki ng populasyon?

24
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 3. High Tech

Sub-tasked Competency: Nailalahad ang mga mabuti at masamang hatid ng makabagong


teknolohiya

Panuto: Pag-aralang mabuti ang diagram at sagutin ang mga tanong sa ibaba.

Malaki ang impluwensya ng teknolohiya sa tao. Kumakalat na ang mga high tech na kagamitan
na ginawa para sa maraming tiyak na layunin. Maaaring palitan ng mga makinarya ang mga
tungkulin ng sentido at pag-iisip ng tao, at ang mga bagong ideya sa pagtaas ng uri ng
pamumuhay subalit makakabuti ba sa tao ang lahat ng makabagong teknolohiya o sisirain siya
nito? Makakabuti ba o makakasma ito sa kapaligiran?

Gamit ang factstorming web sa bawat sektor ng teknolohiya ilahad ang mga positibo at
negatibong epekto nito sa tao at sa kapaligiran.

TEKNOLOHIYA AT AGRIKULTURA

POSITIBONG EPEKTO NEGATIBONG EPEKTO

25
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 4. Karapatan mo, Alamin mo!

Sub-tasked Competency: Naiisa-isa ang mga uri ng karapatang pantao.

Panuto: Basahin ng mabuti ang mga uri ng karapatan at unawain. Sagutin ang gawain sa ibaba.

Natural Rights Constitutional Rights Statutory Rights

Mga karapatang taglay ng Mga karapatang Mga karapatang kaloob ng


bawat tao kahit hindi ipinagkakaloob at binuong batas at maaaring
ipagkaloob ng Estado pinagangalagaan ng Estado alisin sa pamamagitan ng
panibagong batas

Halimbawa: Halimbawa: Halimbawa:

Karapatang mabuhay, Karapatang political, Karapatang makatanggap ng


maging Malaya, at sibil,sosyo ekonomiko, at minimum wage
magkaroon ng ari-arian Karapatan ng akusado

Magbigay ng halimbawa ng mga karapatan ng isang indibidwal batay sa mga sumusunod na


aspeto:
1. Politikal –
2. Sibil –
3. Panlipunan –
4. Pangkabuhayan –

Gawain 5. Tama o Mali


Isulat ang T kung tama ang isinasaad sa pangungusap at M naman kung mali.
______1. Higit na mas marami ang karapatan ng mga kalalakihan kaysa sa mga kababaihan.
______2. Ang paggalang sa karapatang pantao ay depende sa uri ng pamamahala.
______3. Ang terorismo ay kabilang sa mga paglabag sa karapatang pantao.
______4. Sa paglabag sa karapatan ay may karampatang kaparusahan.
______5. Bawat karapatan ay may kaakibat na responsibilidad.

26
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 6. Magbasa at Matuto

Sub-tasked Competency: Naiisa-isa ang mga pangunahing isyu sa iba’t ibang panig ng
daigdig

Panuto: Basahin at intindihing mabuti ang texto at sagutin ang mga pamprosesong tanong

Globalisasyon

➢ Pagtutulungan ng mga bansa sa buong mundo upang malayang makaikot ang


mga produkto sa serbisyo sa bawat bansa
➢ Sumasaklaw sa ibat ibang aspekto ng lipunan at panig ng daigdig
➢ Sa usaping pang-ekonomiya mas malaya ang pagdaloy ng kapital o puhunan,
salapi, kalakal, at iba pa mula at patungo sa ibat ibang destinasyon
➢ Sa pampolitika, higit na naging madali at sistematiko ang ugnayan sa pagitan
ng mga bansa, pandaigdigang samahan at maging ng mga Non Governmental
Organization (NGO) lalo sa pagsulong ng karapatang pantao, pagsagip sa
kalikasan, pagsugpo sa terorista
➢ Ang positibong dulot ng globalisasyon ay malapit at bukas sa ugnayan,
pakikipagtulungan at pagkakasundo ng mga bansa .
➢ Hindi lamang positibong bagay ang naiambag ng globalisasyon sa lipunan.
Nagluwal din ito ng mga inaasahan at hindi inaasahang suliranin isa rito ang
pagpapala sa problemang pang-ekonomiya ng mga maralita
➢ Higit na pinalaki ng globalisasyon ang agwat sa pagitan ng mauunlad at mga
umuunlad at hindi mauunlad na bansa
➢ Lumala rin ang hindi pagkakapantay sa pagitan ng mayayaman at mahihirap
na mamamayan sa mga papaunlad na bansa
➢ Lumaganap sa ibat ibang panig ng daigdig ang konsumerismong kaisipan
kung saan hinihikayat ang mamimili na patuloy bumili ng mga produkton na
karaniwang mula sa kanluran

Sagutin ang mga sumusunod na tanong.

1. Sa ano-anong aspeto ng pamumuhay nakakaapekto ang globalisasyon?


2. Paano nakakaapekto ang globalisasyon sa mga konsumersismong kaisipan ng mga
mamamayan sa mga papaunlad na bansa?
3. bakit mahirap sa isang umuunlad na bansa na maglunsad ng pambansang industriya?
4. May epektong dulot ba ang globalisasyon sa ating kapaligiran? Pangatwiranan.
5. Ano ang layunin ng WTO sa globalisasyon?

27
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 7. WINDOW SHOPPING!

Panuto: Nakapunta ka na ba sa isang shopping mall? Maglista ng mga produktong kanilang


ipinagbibili. pumili ng lima sa mga produkto o serbisyong ito na sa iyong palagay ay
makikita o ang pinagmulang bansa gamit ang chart.

Mga Produkto Bansang Pinagmulan


1
2
3
4

Sagutin ang mga sumusunod na tanong.

1. Ano anong mga produkto ang iyong natuklasan?


2. Paano kumalat ang mga produktong ito sa ibat ibang panig ng daigdig?
3. Sa iyong palagay,nakakatulong ba ang mga produktong ito sa atin?Pangatwiranan.

Repleksyon:

1. Ang aking natutunan ay____________________________________________________


________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_________________________________________________________.

2. Ang gustong gusto kong gawain ay____________________________________________


_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________ .

Sanggunian :

MGA AKLAT
Blando, Rosemarie C., et.al, Kasaysayan ng Daigdig (Araling Panlipunan – Modyul ng Mag-
aaral), Vibal Publishing House, Inc., 1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City,
Philippines: 2014 (514-523)

Mateo, Grace Estela C., et.al, Kasaysayan ng Daigdig (Batayang Aklat para sa Ikatlong
Taon), Vibal Publishing House, Inc., 1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City,
Philippines: 2012 (351-403)

Inihanda ni :

MARLYN T. FLORENTINO
Writer/May Akda

28
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Susi sa Pagwawasto sa mga Tanong:

Gawain 1 –Nararamdaman Mo, Isalaysay Mo! -Malayang Pagsagot

Gawain 2. Kontra Populasyon-Malayang Pagsagot

Gawain 3. High Tech-Malayang Pagsagot

Gawain 4. Karapatan mo, Alamin mo! -Malayang Pagsagot

Gawain 5. Tama o Mali


1. M
2. M
3. T
4. T
5. T

Gawain 6. Magbasa at Matuto- Malayang Pagsagot

Gawain 7. WINDOW SHOPPING!- Malayang Pagsagot

29
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
ARALING PANLIPUNAN 8
Pangalan: _______________________________________ Lebel: 8
Seksiyon: _______________________________________ Petsa: ____________

GAWAING PAGKATUTO
Mga Ideolohiya
Batayang Impormasyon para sa mga Mag-aaral
Ang mga sumusunod na gawain ay sadyang ginawa upang lalo pang mahasa ang iyong
mga kasanayan sa pag-aaral ng ideolohiyang politikal at ekonomiko sa hamon ng
estabilisadong institusyon ng lipunan.
Ideolohiya
Ang ideolohiya ay mga kaisipang nagsisilbing gabay sa pagkilos. Binubuo ito ng mga
paniniwala ukol sa pananaw sandaigdigan, ng programa para sa pampulitika at panlipunang
pagbabago, ng pagkaunawang kailangang ipaglaban ang programang ito, at ng pag-akit sa mga
tao na isagawa ang programang ito.
Ang ideolohiya ay isang sistema o kalipunan ng mga ideya o kaisipan na naglalayong
magpaliwanag tungkol sa daigdig at sa mga pagbabago nito. Galing ito sa salitang ideya o
kaisipan na tuwirang sinusunod ng mga tao.
Si Desttutt de Tracy ang nagpakilala ng salitang ideolohiya bilang pinaikling pangalan
ng agham ng mga kaisipan o ideya. May iba’t-ibang kategorya ang ideolohiya. Ito ay ang mga
sumusunod:
1. Ideolohiyang Pangkabuhayan
Nakasentro ito sa mga patakarang pang-ekonomiya ng bansa at paraan ng paghahati ng
mga kayamanan para sa mga mamamayan. Nakapaloob dito ang mga karapatang
makapagnegosyo, mamasukan, makapagtayo ng unyon, at magwelga kung hindi
magkasundo ang kapitalista at mga manggagawa.

2. Ideolohiyang Pampolitika
Nakasentro naman ito sa paraan ng pamumuno at sa paraan ng pakikilahok ng mga
mamamayan sa pamamahala. Ito ay ang mga pangunahing prinsipyong political at
batayn ng kapangyarihang politikal. Karapatan ng bawat mamamayan na bumuo at
magpahayag ng opinyon at saloobin.

3. Ideolohiyang Panlipunan
Tumutukoy ito sa pagkakapantay-pantay ng mga mamamayan sa tingin ng batas at sa
iba pang pangunahing aspeto ng pamumuhay ng mga mamamayan.

30
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Iba’t- ibang Ideolohiya
Kapitalismo
Tumutukoy ito sa isang sistemang pangkabuhayan kung saan ang produksiyon,
distribusyon, at kalakal ay kontrolado ng mga pribadong mangangalakal hanggang sa maging
maliit na lamang ang papel ng pamahalaan sa mga patakarang pangkabuhayan.
Binibigyang-diin ng kapitalismo ang pag-iipon ng capital upang higit na mapalago ang
negosyo at mapalaki ang tubo ng mga namumuhunan. Ayon sa ideolohiyang ito, sa
pamamagitan ng kompetisyon ng mga negosyante, higit na mapahuhusay ang kalidad ng bawat
produkto at serbisyo sa pamilihan. Sa pamamagitan din ng kompetisyon, pipilitin nilang
maungusan ang isa’t-isa at dahil dito, inaasahang makikinabang nang husto ang mga mamimili.
Kinikilala rin ng ideolohiyang ito ang pagkamalikhain ng mga namumuhunan sa pagbuo ng
panibago at kapaki-pakinabang na mga produkto at serbisyo.
Demokrasya
Ang demokrasya ay isang ideolohiya at uri ng pamahalaan na nagpapatamasa sa lahat
ng pantay na karapatan at kalayaan anuman ang kanilang kinabibilangang lahi, kasarian o
relihiyon. Ang demokrasya ay pinamumunuan ng mga kinatawang pinili ng mamamayan sa
pamamagitan ng malaya at matapat na halalan. Sa demokrasya, ang mga mamamayan ay
maaaring bumoto, tumakbo bilang kandidato at maluklok sa posisyon. May karapatan ang
bawat mamamayan na bumuo ng mga samahan, malayang pagpahayag ng saloobin, magmay-
ari ng mga ari-arian, maipagtanggol ang sarili, at iba pa. Nirerespeto rin ang karapatan ng bawat
mamamayan sa hanapbuhay, lupa, edukasyon, karapatang sibil, at serbisyong panlipunan.
Kinikilala rin ang karapatan ng minorya na makapagpahayag ng saloobin at makalahok sa
pamamahala at paglulunsad ng mga gawaing pangkaunlaran.
Bukod sa mga partidong political, may mahalaga ring papel ang mga pangmasang
organisasyon sa pagpapatibay at pagpapalawig ng demokrasya. Sa pamamagitan ng mga
samahang ito, naipapaabot ng batayang sector tulad ng mga magsasaka, manggagawa, at
katutubo ang kanilang mga alalahanin at hinaing. Ang demokratikong proseso at institusyon
ay proteksiyon ng mga mamamayan laban sa diktatura at iba pang anyo ng pagsasamantala.
Awtoritaryanismo
Isang uri ito ng pamahalaan na kung saan ang namumuno ay may lubos na
kapangyarihan. Makikita ito sa pamahalaan ng Iran, kung saan ang namumuno ay isa ring puno
ng relihiyon ng estado, ang Islam. May napakalawak na kapangyarihan na sinusunod ng mga
mamamayan ang namumuno. Mayroon ding tinatawag na konstitusyonal na awtoritaryanismo
kung saan ang kapangyarihan ng namumuno ay itinakda ng Saligang Batas. Ito ang tawag ng
dating Pangulong Marcos sa kaniyang pamamahala sa ilalim ng Batas Militar noong 1972
hanggang sa mapatalsik siya noong Pebrero 1986.
Totalitaryanismo
Ang pamahalaang totalitarian ay karaniwang pinamumunuan ng isang diktador o grupo
ng taong makapangyarihan. Sa ilalim ng ganitong pamahalaan, may ideolohiyang
pinaniniwalaan at may partidong nagpapatupad nito. Limitado ang karapatan ng mga
mamamayan sa malayang pagkilos, pagsasalita, at pagtutol sa pamahalaan. Pati ang

31
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
pagpapahayag ng relihiyon ay hindi lubusang sinasang-ayunan, ngunit hindi rin naman
tahasang ipinagbabawal. Lahat ng desisyon tungkol sa pamamahala at kabuhayan ay nasa
kamay din ng isang grupo ng diktador. Nasa kamay ng pamahalaan ang pag-aari ng mga lupain,
kayamanan ng bansa, at mga industriya. Halimbawa nito ang pamahalaan ni Hitler sa Germany
at ni Mussolini sa Italy bago at habang nagaganap ang Ikalawang Digmaang Pandaigdig. Isang
uri ng pamahalaang totalitarian ang sistemang diktatoryal. Unang ginamit ng sistemang ito
noong sinaunang panahon tuwing may mga kagipitan o labanan at may pangangailangang
magtakda ng isang punong militar na may kapangyarihang diktatoryal. Subalit, matapos ang
kagipitan, ay umalis ang ganitong katungkulan. Sa sinaunang panahon, maraming bansa ang
yumakap sa sistemang ito, na ang pinuno ay isaang diktador. Naging palasak ito sa mga bansa
sa Timog Amerika at iba pang lugar sa Asya at Africa ngunit higit na makapangyarihan kaysa
sinaunang mga diktador ang makabagong diktador. Napananatili ang kapangyarihan sa
diktador sa pamamagitan ng pagkontrol sa pamahalaan, ekonomiya, mass media, o mga uri ng
pamamahayag, simbahan, at pati kaisipan ng mga mamamayan.
Sosyalismo
Isang doktrina ito na nakabatay sa patakarang pang-ekonomiya na kung saan ang
pamamalakad ng pamahalaan ay nasa kamay ng isang pangkat ng tao. Ang pangkat nito ang
nagtatakda sa pagmamay-ari at sa pangangasiwa ng lupa, capital, at mekanismo ng
produksiyon. Ang mga industriya at lahat ng mga kailangan sa pagpapabuti ng kalagayan ng
mga mamamayan ay nasa kamay rin ng pamahalaan. Hangad ng sosyalismo ang pagkakamit
ng perpektong lipunan sa pamamagitan ng pantay na distribusyon ng produksyon ng bansa.
Binibigyang-diin nito ang pagtutulungan habang ang mahahalagang industriya ay pag-aari ng
pamahalaan. Halimbawa ng ganitong pamahalaan ang namayani sa China at ang dating Union
Soviet, kung saan ang teorya ni Karl Marxay sinubukang bigyan ng katuparan.
Mga Puwersang Pangkabuhayan sa Politika ng Bansa
Ang Pagsilang ng Komunismo sa Russia
Nag-ugat ang ideolohiyang komunismo sa Rusya noong panahon ng mga Tsar. Ayon
sa nasusulat sa kasaysayan, ang Rusya sa ilalim ng Tsar ay naging makapangyarihan subalit
ang mga namumuno ay naging despotic. Noong Marso 1917, ang dinastiyang Romanov ay
bumagsak bunga ng hindi maiwasang himagsikan. Ilan sa mga dahilan ng kaguluhang ito ay
ang sumusunod:
1. Pulitikal – Ang pamahalaan ay awtokratiko, bulagsak at mahina. Hindi sila nagbigay
ng pantay- pantay na karapatan sa mga tao.
2. Pangkabuhayan – Mahirap at makaluma ang kalagayan at pamamaraan ng
pagsasaka.Walang kalayaan at maliliit ang sahod ng mga manggagawa.
3. Sosyal – Kakaunti lamang ang mga kalayaang sosyal. Lahat ay pinilit na sumunod sa
pananampalatayang Orthodox. Sapilitang pinalaganap ang wikang Ruso sa mga
minoryang kultural tulad ng mga Poes, Hudeo, taga Finland, at mga taga-Baltic.
Dumating sa Petrograd ang ilan sa mga lider na Bolshevik, kabilang sina Vladimir,
Lenin, Leon Trotsky, at Joseph Stalin. Nakuha ni Lenin ang pagtitiwala ng mga tao
dahil sa programang pag-aangkin ng pamahalaan sa lahat ng mga pagawaan. Ang
kaniyang panawagan, “Kapayapaan, lupain, at tinapay”. Sa tulong nina Trotsky at

32
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Stalin, binalik ni Lenin na magkakaroon ng Pamahalaang Komunismo base sa mga
prinsipyo ni Karl Marx. Noong Nobyembre 1917, naghimagsik ang mga Bolshevik sa
Petrograd at bumagsak ang pansamantalang pamahalaan ni Kerensky. Tumakas itong
huli at pagkatapos ay itinatag na ni Lenin ang pamahalaang komunismo na una niyang
pinamunuan.

Ang Paglaganap ng Komunismo


Mula 1917 hanggang 1920, nagkaroon ng mga labanan sa pagitan ng mga Red Army
ng mga Bolshevik at ng mga White Army ng mga konserbatibo na dating tagasunod ng Tsar.
Dala ng galit sa dating pamahalaan, nasupil ng mga Red Army ang mga White Army. Noong
1920, napasailalim ng Komunista ang buong Rusya. Ipinalalagay ni Lenin na kailangan ang
dahas at pananakop para maitatag ang “Diktadurya ng mga Manggagawa” Ang estadong
naitatag nila ay tinawag na Union Soviet Socialist Republik o USSR. Mga prinsipyong
pinaniniwalaan ng Komunismo ang mga sumusund;
1. Pagtatatag ng diktadurya ng mga manggagawa; Ang manggagawa ang supremo ng
pamahalaan;
2. Pangangasiwa ng pamahalaan sa sistema ng produksiyon at distribusyon ng pag-
aari;
3. Pagwawaksi sa kapitalismo;
4. Pagtatwa sa kapangyarihan ng Diyos at lubos na paghihiwalay ng estado at ng
simbahan; at
5. Pagsuporta, paghikayat at paglalaganap ng Kilusang Komunismo sa buong
daigdig.

Pagsilang ng Fascism sa Italy


Sa Italy, ibang ideolohiya naman ang namayani. Tinawag itong fascism. Mga
kondisyong nagbibigay daan sa fascism sa Italy ang sumusunod:
1. Nasyonalismo- Hindi nasiyahan ang mga Italyano sa resulta ng Unang Digmaan
Pandaigdig gayong nabigyan naman ito ng bahagi sa mga pabuya ng digmaan.
2. Paghihirap sa Kabuhayan – Dahil sa Unang Digmaan Pandaigdig, nagkulang sa
pagkain at maraming pangangailangan sa Italy . Tumaas ang halaga ng bilihin.
Iginawad ng pamahalaan ang mataas na buwis upang mabayaran ang malaking
pagkakautang ng bansa bunga ng digmaan. Marami ang nawalan ng trabaho
sapagkat nasira sa digmaan ang mga sakahan at pagawaan
3. Kahinaan ng Pamahalaan – Hindi nakayanan ng pamahalaang lutasin ang mga
suliranin ng bansa. Pinalala pa ng pagkakaroon ng mahinang opisyal sa pamahalaan.
Bunga nito, nawalan ng saysay ang mga tradisyong demokratiko pati na ang mga
tao sa kanilang demokratikong institusyon. Noong 1920, inagaw ng mga
manggagawa ang tradisyong demokratiko. Nawala rin ang tiwala ng mgs
magsasaka sa mga may-ari ng lupa kaya’t inagaw nila ang mga lupain. Ang
kapayapaan ay naibalik ng mga Fascista, isang samahang itinatag ni Benito
Mussolin na dating sosyalistta at editor ng pahayagan.

33
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Benito Mussolini
Ang mga tagasunod ni Mussolini ay bumuo ng mga pangkat militar na tinawag na black
Shirts na nagsagawa ng mga pagpupulong ng mga grupong sosyalista at komunista.
Ipinangangako nilang pangalagaan ang mga pribadong ari- arian. Noong Oktubre, 1922,
naganap ang dakilang Pagmamartsa sa Roma. Pinilit ni Mussolini at ng mga Black Shirts na
buwagin ang kabinete. Si Haring Victor Emmanuel ay napilitang magtatag ng bagong kabinete
na si Mussolini ang Punong Ministro. Ang Parliyamento ay napilitang maggawad ng mga
kapangyarihang diktatoryal kay Mussolini. Ayon sa paniniwala ni Mussolni, bigo ang
dimokrasya, kapitalismo at sosyalismo. Sa halip, itinatag niya ang isang diktaduryang
Totalitarian. Corporate State. Pinagsama-sama niya ang kapitalismo, sosyalismo at ang
sistemamg guild ng Panahong Midyebal. Mga prinsipyong sinusunod ng Fascism ay ang mga
sumusunod;
1. Gumagawa lamang ang tao sa kapakanan ng estado.
2. Ang demokrasya ay mahina at walang saysay at lakas ang kinakailangang
pangingibawin.
3. Lahat ng bibitiwamg opinyon, pasalita man o pasulat,ay kailangang naaayon sa
pamahalaan.
4. Kinukontrol ang buong sistema ng edukasyon upang ang mamamayan ay
makapagsilbi sa estado at makatulong sa paghahanda sa digmaan. Dinodominahan
ng fascistang propaganda ang mga paaralan.
5. Maingat na sinesensor ang lahat ng mga pahayagan at publikasyon.
6. Lahat ng uri ng libangan ay sinusuri ng pamahalaan.
7. Hindi kinikilala ang kalayaang sibil
8. Binibigyan ng bonus ang malalaking pamilya.
9. Hindi binibigyan ng karapatang sosyal, at pangkabuhayan ang mga babae.

Ang Nazi ng Germany


Bilang isang ideolohiya, ang Nazism ay nangyari sa Germany simula noong 1930. Isa
sa pinakamalupit na diktaduryang totalitaryan sa makabagong panahon. Nakakahawig ito ng
fascism sa Italy at ng komunismo sa Russia.
Adolf Hitler
Ang pagnanais na makabawi sa kahihiyan ng pagkatalo sa World War I at ang
paniniwala ng ang Aleman ang dapat mamuno sa daigdig ay ilan lamang sa pangunahing
layunin ng diktaturyang Nazism. Basahin ang sumusund na pangyayaring nito;
1. Ang kahinaan ng Weinar Republic- Ang Republikang itinatag sa Germany
pagkatapos ng Unang Digmaang Pandaigdig ay isa sa mga panakademokratikong
pamahalaan sa buong mundo. Ngunit hindi ito pinaniwalaan ng mga tao.
2. Kasunduan ng Versailles- Nasaktan ang makanasyonalimong damdamin ng mga
Aleman Dhil sa mapagpahirap na mga probisyon ng kasunduang Versailles. Ang
mga masugid na makabayan ay nakahandang tumulong sa sa pamahalaan upang
maiwasto ang sa palagay nila ay mga pagkakamali upang mabawi ang pagkapahiya
ng Germany.

34
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
3. Ang paghihirap sa kabuhayan – pagkatapus ng digmaan, ito talaga ang nagbigay-
daan sa pagbagsak ng Republikang Weimar. Dahil sa mga pinsalang dulot ng
digmaan at sa malaking pagkakautang, at mga reparasyong pagbabayaran ng
Germany nagkaroon ng inflation.

Si Adolf Hitler ang pinakamakapangyarihang pinunong Nazi. Isinilang siya sa Austria


at maituturing na isang panatikong nasyonalista. Pagkatapos ng Unang Digmaan Pandaigdig,
binuo niya ang National Socialist Party na tinawag na Nazi. Ang mga prinsipyo ng Nazismo
na napapaloob sa akdang ‘’Mein Kampf, Ang aking Labanan’’; ni Adolf Hitler ay ang
sumusunod;
1. Ang kapangyarihang racial. Pinaniniwalaan ng mga Aleman na sila ang
nangungunang lahi sa daigdig. Nanggaling sila sa mga makalumang tribong
Germanic na tinatawag ding Nordic o Aryano.
2. Anti-Semitism. Naniniwala ang mga Nazista na ang mga Hudyo na nanirahan sa
Germany ay hindi mga Aleman at ang mga ito ang sanhi ng maraming suliranin at
kabiguan ng kanilang bansa kayat kinakailangang mawala sa daigdig. Ito ang
naging dahilan ng holocaust o pagpatay sa mga Hudyo.
3. Ang pagbuwag sa Treaty of Versailles. Sinisi ng mga Nazista ang Kasunduan sa
Versailles na sanhi mg mga suliranin ng Germany.
4. Pan-Germanism. Ayon kay Hitler, ang isang pinalawak ng Germany ay kailangang
maitatag, kasama na ang mga teritoryong nawala sa kanila noong Unang Digmaan
Pandaigdig.
5. Ang pagwasak sa demokrasya. Laban ng Nazism sa demokrasya at pamahalaang
parlyamentaryo. Nanawagan silang wasakin ang Republika at itatag ang Third
Reich na siyang estadong totalitaryan ng Nazismo.

Pamantayang Pagkatuto
Nasusuri ang mga ideolohiyang politikal at ekonomiko sa hamon ng estabilisadong institusyon
ng lipunan AP8AKD-IVi-9

35
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 1. Word Web
Sub-task : Naibibigay ang kahulugan ng ideolohiya
Panuto: Sa pamamagitan ng sumusunod na diagram, isulat ang mga salitang kaugnay sa
salitang ideolohiya sa loob ng kahon.

IDEOLOHIYA

Mula sa nailagay o naisulat na mga kaugnay na salita sa ideolohiya, bumuo ng isang konsepto
na tumutukoy rito.
Ang ideolohiya ay tumutukoy sa
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Gawain 2. Mga Datos, Itala Mo.
Subtask: Natutukoy ang iba’t-ibang kategorya ng ideolohiya.
Panuto: Magbigay/magtala ng paglalarawan o mga katangian sa iba’t-ibang kategorya ng
ideolohiya.

Ideolohiyang Ideolohiyang Ideolohiyang


Pangkabuhayan Pampulitika Panlipunan

36
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 3. Talahanayan, Punan Mo!
Subtask: Natutukoy ang iba’t-ibang uri ng ideolohiya sa daigdig.
Panuto: Basahin at unawain ang teksto tungkol sa mga ideolohiyang lumaganap sa daigdig.
Pagkatapos basahin, sagutin ang mga pamprosesong tanong at kumpletuhin ang tsart ng
tamang datos.
Mga Ideolohiya Katangian Bansang Nagtaguyod

Kapitalismo

Demokrasya

Awtoritaryanismo

Totalitaryanismo

Sosyalismo

Sagutin ang mga sumusunod na tanong.


1. Ano- ano ang iba-ibang uri ng ideolohiya sa daigdig?
2. Paano nagkakaiba ang kanilang patakaran at katangian?
3. Para sa kapitalismo, bakit mahalaga ang kompetisyon sa ekonomiya?
4. Ano ang papel na ginagampanan ng mga pangmasang organisasyon sa ilalim ng
demokrasya?
5. Paano nakaapekto ang ideolohiya ng bansa sa pag-unlad ng kabuhayan nito?
6. Sa mga ideolohiyang iyong nabasa, alin ang higit mong pinaniniwalaan o nakabubuti
para sa iyo? Bakit?

Gawain 4. Mga Letrang Ito: Ayusin Mo!


Panuto: Iayos ang mga letra upang makabuo ng salita na tumutugon sa inilalarawan ng
pahayag.
Isang doktrina ito na nakabatay sa patakarang pang-
I S O M A L S O S Y ekonomiya na kung saan ang pamamalakad ng
pamahalaan ay nasa kamay ng isang pangkat ng tao.
S O S

Tumutukoy ito sa isang sistemang pangkabuhayan


Y S O S
kung saan ang produksiyon, distribusyon, at
K O S I M I P LATA kalakalan ay kontrolado ng mga pribadong
mangangalakal hanggang sa maging maliit na
lamang ang papel ng pamahalaan sa patakarang
pangkabuhayan.

37
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
O K S A R A Y M E D Ang kapangyarihan ng pamahalaan ay nasa kamay
ng mga tao.
Sa ilalim ng ganitong pamahalaan, may may
M O S I N A Y R A T I ideolohiyang pinaniniwalaan at may partidong
L A T O T nagpapatupad nito. Karaniwang pinamumunuan ng
isang diktador o grupo ng taong makapangyarihan.

N I S M O Y A T AR Isang uri ito ng pamahalaan na kung saan ang


namumuno ay may lubos na kapangyarihan.
T O R I W A

Gawain 5. Rectangle Callout.


Panuto: Gamit ang rectangle callout, isulat ang kahalagahang ginagampanan ng ideolohiya sa
isang bansa.

Gawain 6. Kilala Mo Ba?


Panuto: Kilalanin kung sinong personalidad ang tinutukoy at nagtaguyod ng mga sumusunod
na ideolohiya

1. Naging diktador ng Soviet.


Binigyang pansin ang mga
karapatan ng mga kababaihan.
____________________

2. Pinamahalaan ang Rebolusyon


ng Bolshevik
____________________

3. Bumuo ng mga pangkat militar


na tinawag na Black Shirts na
____________________ nagsagawa ng mga pagpupulong
ng mga grupong sosyalista at
komunista

38
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
4. Pinakamakapangyarihang
pinunong Nazi
Binuo ang National Socialist
____________________ Party na tinawag na Nazi

5. May programang pag-aangkin ng


pamahalaan sa lahat ng mga
pagawaan
____________________
Diktaturya ng mga Manggagawa

Gawain 7. Fact o Opinyon


Subtask: Nasusuri ang iba’t-ibang puwersang pangkabuhayan sa pulitika ng bansa.
Panuto: Isulat kung ang sumusunod na mga pahayag ay Fact o Opinion at isulat ang iyong
dahilan kung bakit ito ang iyong sagot.
Mga Pahayag Fact o Opinyon Dahilan
1. Sa aspektong
pangkabuhayan, naging
mahirap at makaluma
ang kalagayan at
pamamaraan ng
pagsasaka.

2. Ang ideolohiyang pang-


ekonomiya ay
nakasentro sa mga
patakarang
pangkabuhayan ng
bansa at paraan ng
paghahati ng
kayamanan nito sa
mamamayan.

3. Ayon sa kasaysayan,
ang Rusya sa ilalim ng
Tsar ay naging
makapangyarihan
subalit ang mga
namumuno ay naging
despotic.

39
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
4. Sa ilalim ng
komunismo, puno ng
kasaganaan ang isang
lipunan, walang pag-
uuri ang mga tao at mga
batas, at walang
pamimilit.
5. Isa sa mga prinsipyong
pinaniniwalaan ng
komunismo ang
pangangasiwa ng
pamahalaan sa sistema
ng produksiyon at
distribusyon ng pag-
aari.

Rubric sa pagbibigay ng puntos


5 puntos – Kung wasto at napunan lahat ng gawain
4 puntos – Kung wasto ngunit kalahati lamang ang napunan na gawain
3 puntos – Kung wasto ngunit sangkapat lamang ang napunan na gawain
2 puntos – Kung kalahati ang mali at napunan na gawain
1 puntos – Kung mali lahat ang Gawain
Pagtatapos/Pagninilay
Panuto: Isulat ang iyong repleksyon sa mga gawain mo ngayon.
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
Repleksyon
Panuto: Isulat ang iyong repleksyon sa mga gawain mo ngayon.
1. Ang aking natutunan ay…
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_______________________________________

40
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
2. Ang gustong gusto kong gawain ay…
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
____________________________________________.

3. Ang gusto ko pang gawin ay…


_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
___________________________________________.

Sanggunian
MGA AKLAT/MODYUL
Project Ease Module 18 ph.8-9
Vivar, Teofista L., et al, Kasaysayan ng Daigdig(Batayang Aklat para sa Ikatlong Taon) SD
Publication, Inc., G. Araneta , Avenue, cor, MA Clara St. 1107 Quezon City,
Philippines:2000 pp.263-271

Mateo, Grace Estela C. Ph.D. et. al, Kasaysayan ng Daigdig (Batayang Aklat para sa Ikatlong
Taon), Vibal Publishing, Inc. 1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City, Philippines,2012
p.337

Blando, Rosemarie C., et al, Kasaysayan ng Daigdig(Araling Panlipunan- Modyul ng Mag-


aaral), Vibal Publishing House, Inc. 1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City,
Philippines:2014 pp. 493-506

Inihanda ni:

MARY JANE C. CATUBAG


May Akda

41
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Susi ng Pagwawasto sa mga Tanong
Gawain 1. - Ang ideolohiya ay isang sistema o kalipunan ng mga ideya o kaisipan na
naglalayong magpaliwanag tungkol sa daigdig at sa mga pagbabago nito.
- Galing ito sa salitang ideya o kaisipan na tuwirang sinusunod ng mga tao.

Gawain 2.

Ideolohiyang Ideolohiyang Pampolitika Ideolohiyang


Pangkabuhayan Panlipunan
• Nakasentro naman

Nakasentro ito ito sa paraan ng • Tumutukoy sa
sa mga pamumuno at sa pagkakapantay
patakarang paraan ng -pantay ng
pang-ekonomiya pakikilahok ng mga mga
ng bansa at mamamayan sa mamamayan
paraan ng pamamahala. sa tingin ng
paghahati ng • Ito ay mga batas at sa iba
mga kayamanan pangunahing pang
para sa mga prinsipyong pangunahing
mamamayan. politikal at batayan aspeto ng
• Nakapaloob ng kapangyarihang pamumuhay
ditto ang mga politikal. ng mga
karapatang • May karapatan ang mamamayan.
makapagnegosy bawat
o, mamasukan, mamamayan na
makapagtayo ng bumuo at
union, at magpahayag ng
magwelga kung opinyon at
Gawain 3. hindi
saloobin.
magkasundo
Mga Ideolohiya Katangian Bansang
ang kapitalista Nagtaguyod
at mga *Ang katangian ng kapitalismo ay isang
sistemang pang
manggagawa. ekonomiya na base sa
Kapitalismo pribadong pag-aari ng mga modo ng paggawa o Estados Unidos
produksyon, kasama na ang mga tubo nila. Japan
*Ang mga kapitalista ay siyang may control sa Pilipinas
capital goods, pagnenegosyo, maging sa mga Germany
negosyo at mga labor o mga manggagawa.Dahil Canada
sa kontrolado nila ang mga aspetong ito, France
nakakakuha sila ng tubo mula dito. Singapore
*Isang katangian ng kapitalismo ay ang South Korea
kumpetisyon.Sa pagkakaroon ng kumpetisyon, Greece
nagagawa ng mga tao na mas maigi ang Italy
kanilang trabaho.

42
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
*Maaaring makilahok ang mga mamamayan
nang tuwiran o di-tuwiran.
Demokrasya -Tuwirang demokrasya kung ibinoboto ng mga Pilipinas
mamamayan ang gusto nilang mamuno sa Norway
pamahalaan.Karaniwang pumipili ng mga tao Iceland
sa pamamagitan ng halalan, ng mga kinatawan Switzerland
na siyang hahawak sa kapangyarihan o Japan
pamahalaan sa ngalan nila. South Korea
- Di-tuwiran ang demokrasya kung ang Finland
ibinoboto ng mamamayan ay mga kinatawan
nila sa pamahalaan na siya naming pipili ng
mga pinuno sa pamahalaan.
*Mayroon ding uri ng demokrasya na nagiging
diktadura- ito ay nagaganaap kapag ang
inatasan ng mga tao upang mamuno ay
magsimulang mangamkam ng kapangyarihan at
isawalang-bahala ang kagustuhan ng mga tao.
*Ang namumuno ay may napalawak na
kapangyarihan na sinusunod ng mga
Awtoritaryanismo mamamayan. Iran
*Ang mga mamamayan ay nasasakop sa Argentina
awtoridad ng estado sa maraming aspekto ng Venezuela
kanilang buhay, na kasama ang mga Mexico
maramihang aspekto na ayon sa mga ibang Libya
pilosopiyang pampolitika, ay kinikita bilang Egypt
mga bagay na pansariling pagpili.
*Ang kalayaan ng mga indibidwal ay mas
mababa sa estado at walang konstitusyonal na
pananagutan sa ilalim ng awtoritaryan na
rehimen.
*Ang pamahalaang totalitarian ay karaniwang
pinamumunuan ng isang diktador o grupo ng Tsina
Totalitaryanismo taong makapangyarihan. Unyong Sobyet
*Ang bawat aspeto sa buhay ng isang Hilagang Korea
mamamayan ay kinukontrol ng pamahalaan.
Hal. dito ay ang ugaling publiko, pribado,
paraan ng pag-iisip, asal at pag-uusap ng mga
tao.
*Ang lahat ng kapangyarihan ay hawak ng
pamahalaang sentral, walang karapatang
tumutol ang mga mamamayang kasapi nito.

43
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
*Isang doktrina na nakabatay sa patakarang
pang-ekonomiya na kung saan ang Denmark
Sosyalismo pamamalakad ng pamahalaan ay nasa kamay ng Finland
isang pangkat ng tao. Ang pangkat nito ang Netherlands
nagtatakda sa pagmamay-ari at sa Canada
pangangasiwa ng lupa, capital, at mekanismo Sweden
ng produksiyon. Norway
*Ang mga industriya at lahat ng mga kailangan Ireland
sa pagpapabuti ng kalagayan ng mga Belgium
mamamayan ay nasa kamay rin ng pamahalaan. New Zealand
*Hangad ng sosyalismo ang pagkakamit ng
perpektong lipunan sa pamamagitan ng pantay
na distribusyon ng produksyon ng bansa.
* Binibigyang-diin nito ang pagtutulungan
habang ang mahahalagang industriya ay pag-
aari ng pamahalaan.

Gawain 4.
SOSYALISMO
KAPITALISMO 2. Fact
DEMOKRASYA 3. Fact
TOTALITARYANISMO 4. Fact
AWTORITARYANISMO 5. Fact

Gawain 5. Malayang pagsagot sa dahilan nito


Gawain 6.
1. Joseph Stalin
2. Leo Trotsky
3. Benito Mussolini
4. Adolf Hitler
5. Vladimir Lenin

Gawain 7.
1. Fact
2. Fact
3. Fact
4. Fact
5. Fact

44
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
ARALING PANLIPUNAN 8
Pangalan: _______________________________________ Lebel: 8
Seksiyon: _______________________________________ Petsa: ____________

GAWAING PAGKATUTO
Mga Epekto ng Ideolohiya, Cold War at Neokolonyalismo sa Daigdig

Batayang Impormasyon para sa mga Mag-aaral

Ang mga sumusunod na gawain ay sadyang ginawa upang lalo pang mahasa ang iyong
mga kasanayan sa mga epekto ng ideolohiya, cold war at neokolonyalismo.
Sa pagtatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, ang sentro ng pandaigdigang
kapangyarihan ay wala sa Kanlurang Europa. Ang Estados Unidos at Unyong Sobyet ay
mahigpit na magkatunggali. Bagamat nagkakaisa sa paglaban kay Hitler sa panahon ng
digmaan, ang relasyon ng dalawang bansa ay naging malamig. Lalo pang lumala ang relasyon
pagkaraan ng digmaan. Ang namumuong alitan sa pagitan ng dalawang bansa ay tinawag na
Cold War. Ang Cold War ay ang matinding kompetensyang naganap sa pagitan ng mga bansa
pagkatapos ng 1945. Ito ay ang tunggalian sa kapangyarihan at ideolohiya ng dalawang
kinatawan ng bansa. Ang kapitalismo ang itinaguyod ng Estados Unidos, at ang sosyalismo
naman ang itinaguyod ng Soviet Union. Ang kanilang sistemang politikal ay nakaapekto sa
maraming bansa. Nagkaroon din sila ng kompetisyon sa kalawakan sa pamamagitan ng
pagpapadala ng mga sasakyang pangkalawakan gayundin ang paggawa ng mga sasakyang
pandagat tulad ng mga submarino na pinatatakbo ng puwersang nukleyar.
Nagdulot ito ng mga mabuti at di-mabuting epekto sa dalawang magkatunggaling
bansa. Bukod sa pagpapaunlad ng lakas militar naging bahagi ng tunggalian ang pagpapaunlad
ng ekonomiya. Nabuo ang International Monetary Fund (IMF) upang ayusin ang daloy ng
kalakalan sa mundo at ang International Bank for Rehabilitation and Reconstruction (IBRR) o
World Bank upang tumulong sa mga gawaing rehabilitasyon at rekonstruksyon. Isinulong ni
Krushchev ang Peaceful Co-Existence o Mapayapang Pakikipamuhay pagkamatay ni Stalin.
Isinulong naman ni Mikhail Gorbachev ang glastnost o pagiging bukas sg pamunuan sa
pamayanan at perestroika o ang pagbabago sg pangangasiwa sa ekonomiya. Nagkasundo sina
Gorbachev ng Unyong Soviet at Ronald Reagan ng Amerika na tapusin ang arms race o
pagpaparami ng armas upang maituon ang badyet sa ekonomiya at pangangailangan ng
nakararami.
Samantala, naging dahilan naman ng tunggalian ng magkalabang bansa ang pagbaba
ng moral ng mga manggagawa na naging dahilan ng suliraning pang-ekonomiya nito at ang
banta ng digmaan dahil sa pagkakabuo ng North Atlantic Treaty Organization (NATO),
WARSAW Treaty Organization o Warsaw Pact, at Ikatlong puwersa o kilusang non-aligned.

Pamantayan sa Pagkatuto

Natataya ang epekto ng mga ideolohiya, ng Cold War at ng Neo-kolonyalismo sa iba’t ibang
bahagi ng daigdig. AP8AKD-IVi10

45
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 1
Ideolohiya mo! Pulsuhan mo!

Sub-tasked Competency: Naipaliliwanag ang iba’t-ibang ideolohiya lumaganap sa daigdig.

Panuto: Dugtungan ang sumusunod upang mabuo ang pangungusap.

1. Nagugustuhan ko ang demokrasya bilang sistema ng pamamahala dahil ________________


_________________________________________________________________________
2. Ayaw ko ang _____________________________ dahil sa __________________________
_________________________________________________________________________
3. Saludo ako kay ______________________________dahil sa ________________________
_________________________________________________________________________
4. Nais kong tularan si _________________________ sa kanyang ______________________
_________________________________________________________________________
5. Hinahangaan ko ang ________________________ dahil ___________________________
_________________________________________________________________________

Gawain 2
TRIYANGGULO NG MGA IDEYA

Sub-tasked Competency: Naipaliliwanag ang kahalagahan ng ideolohiya sa isang bansa.

Panuto: Gamit ang triangle web, isulat ang kahalagahang ginagampanan ng ideolohiya sa isang
bansa.

Kahalagahan
ng mga
ideolohiya

46
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 3
ISTRATEHIYA KO TO!

Sub-tasked Competency: Natutukoy ang iba’t ibang anyo ng Cold War.

PANUTO: Tukuyin ang mga estratehiyang ginamit ng Estados Unidos at Soviet Union sa
panahon ng Cold War. Ilapat sa loob ng kani-kanilang bandila ang pamamaraang kanilang
ginamit. Isulat ang kanilang pagkakatulad sa loob ng arrow.

US USSR

Gawain 4
Mapanuring Totoo!

Sub-tasked Competency: Nasusuri ang iba’t-ibang epekto ng Cold War.

PANUTO: Suriin ang mga sumusunod na epekto ng Cold War. Isulat ang titik M kung ang
epekto ay mabuti at DM kung hindi mabuti.
1. Kawalan ng pagkakaisa.
2. Walang tunay na kapayapaan.
3. Pagkakaroon ng iba’t-ibang imbensyon.
4. Paggamit ng puwersang atomika.
5. Pagtugon ng pansin sa ekonomiya.
6. Pagkakaroon ng kompetisyon sa kalawakan.
7. Nagawa ang unang submarine na pinatakbo ng lakas nukleyar.
8. Ang mga imbensyon ay nagdulot ng panibagong banta sa digmaan.

Basahin ang mga sumusunod na teksto at sagutan ang mga sumusunod na gawain.

Sa paglipas ng mahabang panahon, narating ng mga tao ang tugatog ng kabihasnan.


Nagalugad na nito ang pinakasulok ng daigdig, narating na ang kalawakan at nasuyod na rin
ang pinakapusod ng dagat. Nakalipas na ang panahon ng pagtuklas at pananakop at natamo na
ng mga bansa ang kanilang kalayaan. Ngunit talaga bang malaya na ang mga bansa sa ilalim
ng pangangasiwa at impluwensiya ng makapangyarihan at mayayamang bansa? Pagkatapos
ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig, lumitaw ang bagong uri ng pananakop. Ito ay tinawag
na neokolonyalismo. Ang neokolonyalismo ay nangangahulugang bago at ibang anyo ng
pananakop. Ang mga bagong estado ay nanatiling kaugnay sa dating mananakop sa
pamamagitan ng tulong pangkalakalan at mga pautang.

47
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Nauuri ang neokolonyalismo sa dalawa ang ekonomiko at kultural. Ang ekonomiko ay
napapalaganap sa kunwaring tulong tungo sa pagpapaunlad ng kalagayang pangkabuhayan ng
bansa. Samantala ang kultural na epekto ay ang nagpabago ng mga likas na pananaw at
paniniwala ng bansa. Dumagsa ang mga dayuhang musika, sayaw, mga pelikula o palabas, at
mga babasahin na unti-unting nagpabago sa panlasa o hilig ng mga Pilipino. Samantala, ilan
sa mga pamamaraan o instrumento ng neokolonyalismo ay nakapaloob sa dayuhang tulong o
“foreign aid” na maaaring pang-ekonomiya, pangkultura o pangmilitar, dayuhang pautang o
foreign debt na ibinibigay ng International Monetary Fund (IMF) at World Bank (WB) na may
kaakibat na kondisyon. Nagiging dahilan ito ng hindi pag-ahon sa utang (debt trap) ng mga
mahihirap na bansa. Kabilang pa sa pamamaraan nito ay ang lihim na pagkilos o covert
operation, kung hindi mapasunod nang mapayapa, gumagawa ng paraan ang mga
neokolonyalista upang guluhin ang isang pamahalaan o ibagsak ito nang tuluyan.
Ilan sa mga epekto ng makabagong uri ng pananakop ay ang overdependence o labis na
pagkandili, loss of identity o kawalan ng pagkakakilanlan at continued enslavement o patuloy
na pagkaalipin. Naapektuhan ang produksyon sa Ikatlong Daigdig dahil sa idinidikta ng IMF
at WB na ang pera nito ay pambayad sa mga utang panlabas sa halip na gamitin sa
pagpapaunlad.

Gawain 5
Neokolonyalismo, Uriin Mo

Sub-tasked Competency: Naipaliliwanag ang mga pamamaraan at uri ng neo-kolonyalismo


sa ibat ibang bahagi ng daigdig.

PANUTO: Punan ang Retrieval Chart ng kailangang datos tungkol sa mga pamamaraan at uri
ng neo-kolonyalismo at ang mga katangian nito.

Pamamaraan Katangian

48
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 6
Makabagong Kolonyalismo, Umeepekto!

Sub-tasked Competency: Naiisa-isa ang mga epekto ng neokolonyalismo sa sa ibat ibang


bahagi ng daigdig.

PANUTO: Isulat ang FACT kung ang pahayag ay tama at BLUFF Kung ito ay mali.

__________1. Ang pagpapalaganap ng mga ideolohiya ng mga mayayamang bansa ay


nakabuti sa kultura ng bansa.
__________2. Ang pagbibigay ng scholarship sa mga mahihirap na mag-aaral ng mga
dayuhang kompanya ang isang paraan ng kolonyalismo.
__________3. Sa programang Balikatan sa Pilipinas, natamo ng bansa ang katahimikan.
__________4. Ang pagpasok ng mga dayuhang pelikula sa bansa ay anyo ng neokolonyalismo.
__________5. Ang paghingi ng tulong medikal mula sa mga kompanyang dayuhan ay
nakabababa sa paningin ng mga dayuhan.
__________6. Ang pagtangkilik sa kasuotang banyaga ay nangangahulugang pagtanggap sa
banyagang kultura.
__________7. Ang neokolonyalismo ay ang makabagong pananakop pagkatapos ng Ikalawang
Digmaang Pandaigdig.
__________8. Ang dayuhang tulong sa mga papaunlad na bansa mula sa mga maunlad na
bansa ay isang dahilan upang matali ang mga bansang natulungan sa mga
kondisyon at motibo ng bansang tumutulong.
Gawain 7
Choice Mo Yan…

Sub-tasked Competency: Natutukoy ang antas ng impluwensya ng dayuhang produkto sa


pamamagitan ng pagpili.

B
B

A A

1. 2.

A
A B
3. 4.

49
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
B B

A
5. 6.

B
A
A
7. 8.

Rubric for scoring

Pamantayan Deskripsiyon
Mataas na lebel ng
5-7 sa mga produktong napili ay produktong dayuhan
impluwensyang dayuhan
Moderate/Panggitnang na lebel
3-4 sa mga produktong napili ay produktong dayuhan
ng impluwensyang dayuhan
Mababang lebel ng
2-3 sa mga produktong napili ay produktong dayuhan
impluwensyang dayuhan
Pinakamababang lebel ng
0-1 sa mga produktong napili ay produktong dayuhan
impluwensyang dayuhan

Gawain 8
I-emote Mo!

Sub-tasked Competency: Naipahahayag ang sariling damdamin hinggil sa mga epekto ng


neokoloyalismo.

PANUTO: Piliin ang emoticon umaakma sa iyong damdamin sa mga sumusunod na pahayag.
Lagyan ng tsek (/) ang bawat kolum ng iyong napili.

Mga Sitwasyon

1. Mag-aral ng nursing upang


makapagtrabaho sa ibang bansa tulad
ng Canada at U.S.

50
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
2. Bibili ng produkto mula sa Tsina
sapagkat ang mga ito ay mura.
3. Mangibang bansa upang makaiwas sa
kahirapan.
4. Ang paggamit ng wikang Ingles sa
pagtuturo upang makaagapay sa
globalisasyon.
5. Ang pagsunod sa mga usong nagmula sa
mauunlad na bansa, sapagkat ito ang
tinitingala ng lipunan.

Mga Sanggunian:

MGA AKLAT

Blando, Rosemarie C., Michael Mercado, Mark Alvin M. Cruz, Angelo C. Espiritu, Edna L.
De Jesus, Asher H. Pasco, Rowel S. Padernal, Yorina C. Manalo and Kalenna Lorene
S. Asis. Kasaysayan ng Daigdig (Araling Panlipunan – Modyul ng Mag-aaral),Unang
Edisyon, Vibal Publishing House, Inc., 1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City,
Philippines: 2014 (pp. 493-523)
Mateo, Grace Estela C., Kasaysayan ng Daigdig (Batayang Aklat para sa Ikatlong Taon), Vibal
Publishing House, Inc., 1253 Gregorio Araneta Avenue, Quezon City, Philippines:
2012 (pp. 530-539)
Soriano, Celia D., Eleanor D. Antonio, Evangeline M. Dallo, Kayamanan III, Kasasayan ng
Mundo Binagong Edisyon, Rex Bookstore Inc., (RFSI), 856 Nicanor Reyes Sr., St.,
Sampamoc, Manila (pp. 307-319)

MGA WEBSITES

DepEd Bureau of Secondary Education, “Project EASE Modyul 19– Cold War,” Deped
Complex, Meralco Avenue, Pasig City: 2010
https://lrmds.deped.gov.ph

DepEd Bureau of Secondary Education, “Project EASE Modyul 20 – Neo-kolonyalismo,”


Deped Complex, Meralco Avenue, Pasig City: 2010
https://lrmds.deped.gov.ph

Flag of the Soviet Union.svg. accessed August 10, 2020.


https://www.commons.m.wikimedia.org

Flag of the Soviet Union.svg. accessed August 10, 2020.


https://www.en.m.wikimedia.org.

Inihanda ni :

MARGIELYN P. CARODAN
May Akda

51
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Susi ng Pagwawasto sa mga Tanong

Gawain 1. (Malayang pagsagot)

Gawain 2 – TRIYANGGULO NG MGA IDEYA (Malayang Pagsagot)

KAHALAGAHAN
NG IDEOLOHIYA
SA ISANG
BANSA

Gawain 3 – ISTRATEHIYA KO TO! (Malayang Pagsagot)

US USSR

Gawain 4 – Mapanuring Totoo!

1. DM
2. DM
3. M
4. DM
5. M
6. M
7. DM
8. DM

52
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 5 – Neokolonyalismo, Uriin Mo

Pamamaraan Katangian
Naisasagawa sa pamamagitan ngpakunwaring
1. Pang-ekonomiya
tulong na may kaakibat ng pansariling motibo
Binabago nito ang pananaw ng mga bansang
2. Pangkutura tinutulungan tulad ng pagpapahalaga sa mga
dayuhang pananamit, babasahin at pag-uugali.
3. Dayuhang Tulong o Foreign Mga ibinibigay na dayuhang tulong pang-
Aid ekonomiya, pangkultura at pang military.
4. Dayuhang Pautang/Foreign Mga utang na ibinibigay ng IMF, WB at iba
Aid pang mayamang bansa
5. Lihim na Pagkilos (Covert Paggawa ng mga neokolonyalista ng
Operation) panggugulo upang guluhin ang isang bansa.

Gawain 6 – Makabagong Kolonyalismo, Umeepekto!

1. BLUFF
2. FACT
3. BLUFF
4. FACT
5. BLUFF
6. FACT
7. FACT
8. FACT

Gawain 7 – Choice Mo Yan….

1. A. Tatak Pinoy B. Tatak Banyaga


2. A. Tatak Banyaga B. Tatak Pinoy
3. A. Tatak Pinoy B. Tatak Banyaga
4. A. Tatak Banyaga B. Tatak Pinoy
5. A. Tatak Banyaga B. Tatak Pinoy
6. A. Tatak Pinoy B. Tatak Banyaga
7. A. Tatak Pinoy B. Tatak Banyaga

Gamitin ang Rubric sa Scoring

Gawain 8 –I-emote Mo?


(Malayang Pagsagot)

53
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
ARALING PANLIPUNAN 8
Pangalan: _______________________________________ Lebel: 8
Seksiyon: _______________________________________ Petsa: ____________

GAWAING PAGKATUTO
Ang Mga Pandaigdigang Organisasyon
Batayang Impormasyon para sa mga Mag-aaral

Ang mga sumusunod na gawain ay sadyang ginawa upang lalo pang mahasa ang iyong
mga kasanayan tungkol sa bahaging ginampanan ng mga pandaigdigang organisasyon sa
pagsulong ng pandaigdigang kapayapaan, pagkakaisa, pagtutulungan at kaunlaran
Bukod sa United Nations marami pang organisasyong pandaigdig ang nabuo na may
layuning pagbigkisin ang mga bansa upang matamo ang pandaigdigang kapayapaan at
kaunlaran. Ilan sa mga organisasyong ito ay ang European Union (EU) na isang pang-
ekonomiko at pampolitikal na unyon ng 27 malalayang bansa sa Euopa, Organization of
American States (OAS) na binubuo ng 35 kasaping nagsasariling estado ng Amerika,
Organization of Islamic Cooperation (OIC) isang internasyunal na organisasyon ng 52 estado
ng mga bansang Muslim at ang Association of Southeast Asian Nations (ASEAN), isang
organisasyon geopolitikal, ekonomikal, at pangkultura ng mga bansa sa Timog-Silangang
Asya.
Ilan pa sa mga pandaigdigang organisasyong ito ay ang World Bank na nagbibigay ng
tulong pananalapi at teknikal sa mga bansang umuunlad para sa mga programang
pangkaunlaran. Ang International Monetary Fund (IMF) na pinagkakatiwalaang mamahala sa
pandaigdigang sistema sa pananalapi sa pamamagitan ng pagmasid sa mga halaga ng palitan at
balanse ng mga kabayaran. Ang World Trade Organization (WTO) ay isang organisasyong
pandaigdigan na itinatag upang mapamahalaan at magbigay ng kalayaan sa kalakalang pang-
internasyunal.

Pamantayan sa Pagkatuto

Napahahalagahan ang bahaging ginampanan ng mga pandaigdigang organisasyon sa pagsulong


ng pandaigdigang kapayapaan, pagkakaisa, pagtutulungan at kaunlaran. AP8AKD-IVi11

54
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 1
Logo ko, Tukuyin Mo!

Sub-tasked Competency: Natutukoy ang mga pandaigdigang organisasyong nagsusulong ng


pandaigdigang kapayapaan, pagkakaisa, pagtutulungan at kaunlaran.

PANUTO: Tukuyin ang pandaidigang organisasyon inilalarawan batay sa logo nito.

1. _____________ 2. _____________

3. ____________ 4. _____________

5. ____________ 6. _____________

7. _____________

55
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 2
Three Words in One

Sub-tasked Competency: Naiisa-isa ang mga bansang kasapi ng mga pandaigdigang


organisasyong nagsusulong ng pandaigdigang kapayapaan, pagkakaisa, pagtutulungan at
kaunlaran.
PANUTO: Tukuyin kung anong organisasyon ang nabibilang ang mga sumusunod.

Saudi
Pilipinas
Arabia

Thailand Iran

Indonesia Iraq

1. 2.
____________________________ __________________________

Germany

Italy
Cuba
Brazil Spain

3. 4.
____________________________ __________________________

Malaysia France

Myanmar Poland

Vietnam Portugal

5. 6.
____________________________ __________________________

56
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Columbia Oman

Mexico Egypt

Venezuela Brunei

7. 8.
____________________________ __________________________

Gawain 3
Gaano Kahalaga?

Sub-tasked Competency: Nasusuri ang mga pandaigdigang organisasyong batay sa mga


layunin at kahalagahan nito.

PANUTO: Isa-isahin ang mga layunin at kahalagahan ng mga sumusunod na pandaigdigang


organisasyon.

Mga Organisasyon Layunin Kahalagahan ng mga


Organisasyon sa mga bansa
sa daigdig

Organization of
American States

Organization of Islamic
Cooperation

European Union

Association of Southeast
Asian Nations

57
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Gawain 4
Hugot.Org.ph.

Sub-tasked Competency: Naipahahayag ang paghanga sa mga mabubuting epekto sa ating


bansa ng mga pandaigdigang organisasyon sa daigdig.

PANUTO: Batay sa iyong napag-aralan, paano nakaaapekto ang mga pandaigdigang


organisasyon sa ating bansa? Bumuo ng isang sanaysay hinggil sa mga impormasyong gusto
mong ibahagi sa klase na may kaugnayan sa mga organisasyong kinabibilangan ng Pilipinas at
ang epekto nito sa pagsusulong nito upang makamit ang kapayapaan, pagkakaisa,
pagtutulungan at kaunlaran.

___________________________

____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________
____________________________________________________

Rubrik sa Pagpupuntos

Pamantayan Deskripsiyon Puntos

Nilalaman ng Wasto ang impormasyong nakasulat sa sanaysay;


10
sanaysay nakapaloob ang tatlo o higit pang konsepto ng aralin.

Presentasyon ng Madaling maunawaan ang pagkakasulat ng sanaysay;


10
impormasyon malinaw ang organisasyon ng mga impormasyon

Orihinal ang sanaysay; makatotohanan ang mga


Pagkamalikhain 5
nasaliksik na impormasyon
Kabuuan 25

58
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Mga Sanggunian:

MGA AKLAT

Blando, Rosemarie C., Michael Mercado, Mark Alvin M. Cruz, Angelo C. Espiritu, Edna L.
De Jesus, Asher H. Pasco, Rowel S. Padernal, Yorina C. Manalo and Kalenna Lorene
S. Asis. Kasaysayan ng Daigdig (Araling Panlipunan – Modyul ng Mag-
aaral),Unang Edisyon, Vibal Publishing House, Inc., 1253 Gregorio Araneta Avenue,
Quezon City, Philippines: 2014 (pp. 524-540)

Soriano, Celia D. et.al., Kayamanan III, Kasasayan ng Mundo Binagong Edisyon, Rex
Bookstre Imc., (RFSI), 856 Nicanor Reyes Sr., St., Sampamoc, Manila (pp. 286-288)

MGA WEBSITES

Ang United Nations at iba pang Pandaigdigang Organisasyon, accessed August 10, 2020.
https://prezi .com/eppolo2apmps/ang-united-nations-at-iba-pang pandaigdigang-
organisasyon//

ASEAN logo, accessed August 10, 2020.


https://asean.org/asean/asean-flag

Flag of Europe. Wikipedia, accessed August 10, 2020.


https://en.m.wikipedia.org.

Mga Pandaigdigang Organisasyon at Alyansa, accessed August 10, 2020.


slideshare.net/SMAP_G8Orderliness/Aralin-14-mga mgapandaigdigang-organisasyon-
at-alyansa

Maps, Flags, Boundaries, accessed August 10, 2020.


https://reserach.en.org/en/maps

OAS Logo- Organization of American States (oas.org), accessed August 10, 2020.
https://upload.wikimedia.org/wikimedia/commons./6/66/OIC_Logo_since 2011.jpg

United Nations logo, accessed August 10, 2020.


https://www.pinterest.com/unitednations/logo
World Bank logo Crow fond Capital Advisors, accessed August 10, 2020.
https://www.crowfond-capital-advisors

World Trade Organization (logo and worldmark).svg. , accessed August 10, 2020.
https://www.wto.org/english/res_e

Inihanda ni :

MARGIELYN P. CARODAN
May Akda

59
Practice Personal Hygiene protocols at all times.
Susi ng Pagwawasto sa mga Tanong

Gawain 1 –Logo ko, Tukuyin Mo!

1. ASEAN
2. OAS
3. OIC
4. WTO
5. EU
6. WB
7. UN

Gawain 2- Three Words in One

1. ASEAN
2. OIC
3. OAS
4. EU
5. ASEAN
6. EU
7. OAS
8. OIC

Gawain 3 –Gaano Kahalaga? (Malayang Pagsagot)

Mga Organisasyon Layunin Kahalagahan ng mga


Organisasyon sa mga bansa
sa daigdig
Organization of
American States
Organization of Islamic
Cooperation
European Union
Association of Southeast
Asian Nations

Gawain 4 –Hugot.Org.ph. (Malayang Pagsagot)

Gamitin ang Rubric sa Scoring

60
Practice Personal Hygiene protocols at all times.

You might also like