DE CUONG ON TAP HOC KI MON LICH SU 9 Céu 1: Trinh bay dude nét ndi bat cla cdc nude A, Phi va Mi La- tinh 1945; nay. - 76 chuc ASEAN ra déi trong hoan cdnh nao? muc tiéu hoat déng cla ASEAN. * Tinh hinh cdc nude Dong Nam A sau chién tranh thé gidi tht 2 - Truée nam 1945, cdc nude Dong Nam A, tris Thai Lan, déu la thudc dia ctia thuc dan phuong Tay. - Sau ném 1945 nhan dan nhiéu nude Déng Nam A da néi day gianh chinh quyén nhut In-d6-né-xi-a, Viét Nam va Lao. - Dén gitia nhiing nam 50 thé ki XX, hau hét cdc nude trong khu vuc dG gianh dude déc lap. - Coc nuéc trong Khu vuc bat tay vao xdy dung va phat trién kinh té va d& dat dude rat nhiéu thanh tuu. * Hoan canh ra doi: - Sau khi gignh déc lap va, dung trudce, nhding yéu cdu phat trién kinh té, x6 hdi cua dat nude, nhiéu nude Déng Nam A chti truong thanh lap mét t6 chtic ign minh khu vuc nham cung nhau hge tac phat trién. - Dé han ché nh huéng ctia cdc cusng quéc bén ngodi 6i véi khu vuc, nhat la khi cudc chién tranh xam luge cla Mi é Déng Duong ngay cang khéng thuan Idi. - Ngay 8/8/1967, Hiép hdi cdc nude Ddng Nam A (viét tat la ASEAN) dugc thanh lap tai Bang Céc (Thai Lan) vai su tham gia cua n&m nuéc: In-d6-né-xi-a, Ma-lai-xi-a, Phi-lip-pin, Xin-ga-po va Thai Lan. * Muc tiéu hoat déng ca ASEAN: Phat trién kinh té va van héa théng qua nhGng né luc hgp tac chung gitfa cdc nude thanh vién, trén tinh than duy tri hda binh va én dinh khu vuc. Su phat trién kinh té Mi, Nhat Ban sau chién tranh thé gidi phat trién kinh té ctia Mi sau chién tranh thé gidi tha 2 - Ty ndm 1945, dén 1950: - Mi vuon lén thanh nudc tu ban gidu manh nhat, ding ddu hé thong TBCN. + Sdn lugng céng nghiép: Mi chiém hon mét nta san lugng céng nghiép toadn thé gidi (56,47% - 1948) + San lugng néng nghiép: M¥ gdp 2 lan san lugng néng nghiép cia § nuéc Anh, Phdp, Tay Duc, Italia va Nhat Ban céng lai + Nm trong tay 3/4 tra lugng vang thé gidi (24.6 ty USD). + Chiém 50% tau thuyén trén bién.+Ve quan su: MY co luc lugng quan su manh nhat the gidi tu ban va déc quyén vG khi nguyén ter. -6 nhting thdp nién tiép theo: -My van dting dau thé gidi nhung khéng con gid Uu thé tuyét déi nhu trudc. * Su phat trién “ than ki" ctia nén kinh té Nhat sau chién tranh thé gidi ther 2 -Trong nhding nam 50- 60 ctia thé ki XX, nén kinh té Nhat Ban phat trign than ki, vuan lén duing tht 2 thé gidi tu ban sau MY. -Vé téng san phém quéc d&n, ném 1950 Nhat Ban chi mdi dat 20 ty USD, nhung dén ném 1968 da dat tdi 183 ty USD... -N&ém 1990, thu nhdp binh quén theo ddu ngudi dat 23796 USD, vuat qua MY va dting tht hai trén thé gidi. -Vé céng nghigp, trong nhiing ndm 1950-1960, téc dé tang trudng binh quan hang nam ld 15%, nhing nam 1961-1970 ld 13,5%... -Vé néng nghiép, trong nhting ndm 1967-1969, nhd dp dung nhGng thanh tyu khoa hoc - ki thuat hién Soh da cung cap duge hon 80% nhu cau luong thuc trong nuéc.... -TY nhang nam 70 cia thé ki XX, cing vdi My va Téy Au, Nhat Ban da trd thanh mét trong ba trung tam kinh té - tai chinh cla thé gidi Céu 3; Phan tich dude nguyén nhdn dan dén su phat trign kinh té Mi, Nhat Ban. = Méi quan hé gitfa Viét Nam 6éi véi My, Nhat Ban, Tay Au * Nguyén nhn dan dén sy phat trign kinh té ca Mi sau chién tranh: -Nuéc Mi 6 xa chién trudng, dude hai dai dugng la Dai Tay Dugng va Thai Binh Dugng che ché khéng bi chién tranh tan phd. -Trong chién tranh do duge yén én phat trién san xudt va ban vd khi, hang héa cho cdc nuéc tham chién, thu dude 114 ty USD Idi nhuan, tré thanh nudc tu ban gidu manh nhét thé gidi. -Do d&t nude khéng c6 chién tranh nén thu hat duge nhiéu nhén tai, nhiéu nha khoa hoc trén thé gidi vé sinh séng va lam viéc. -Thtra huéng nhiting thanh tuu khoa hoc - ki thuat thé gidi. Ao dung nhting thanh tuu cia cuéc cach mang khoa hoc - ki thuét vao san xuat. * Nguyén nhén dan dén sy phat trién “thn ki" kinh té cUa Nh&t Ban sau chién tranh: -Khdéch quan:+Sy phat trién chung cua nén kinh té thé gidi. 4+Nh¢ting thanh tuu tién 66 cia cach mang khoa hoc - ki thuat hién dai. - Nh& cuéc chién tranh xam luge cia MF & Tri€u Tién va Viét Nam d mang lai cho Nhat nhiing ngusn loi khéng ld. -ChU quan: +Truyén thdng van héa, giso duc lau doi ctia ngudi Nhat- Sdn sang tiép thu nhiing gid tri tién 66 cia thé gidi nhung van git duge ban séc dan téc. +Hé6 thdng té chtic quan ly cé hiéu qua ctia cdc xi nghiép, cong ty Nhat Ban +Vai tro quan trong, ctia nha nude trong viéc déra cdc chién luge ehat trién, ndm bat dting thdi co va su diéu tiét cdn thiét dé dua nén kinh té lién tuc tang truéng +Con ngudi Nhat Ban duge dao tao chu dao, cé y chi vugn lén, can ct lao déng, dé cao ky luat va coi trong tiét kim. * Lién hé vi Viét Nam: - Tiép thu, 4p dung nhiing thanh tuu tién 66 ctia cach mang khoa hoc - ki thudt hién dai vao cdc nganh kinh té, d&c biat la cng nghiép - Uu tién ddu tu phat trian gido duc, dao tao nhan tai cho dét nuéc va dam bdo chét lugng nguén lao déng trong qué trinh hai nhap - Nha nuéc luén inh hoat, mém déo, ndm bat dung thdi co dé ra chién luge phat trién. Céu 4; Nhiém vu va vai trd cla té chife Lian Hop Quéc. *Nhiém vu: Duy tri hda binh va an ninh thé gidi. Phat trién méi quan hé httu nghi cdc dan tdc trén co sé tn trong dc lap chu quyen ctia cdc dan téc. Hap tac quéc té vé kinh té, vn héda, x6 hdi va nhan dao. *vai tré: Gid gin héa binh va an ninh quéc té. Gidi quyét cdc vu tranh chp va xung dét 6 nhiéu khu vuc. Déu tranh xda 6é chti nghia thuc dan va chti nghia phan biét chung téc. Gidip dd cdc nuéc phat trién kinh té,vdn héda, khoa hoc ki thuat*Lién Hop Quéc gitip nhdn dan viét Nam: Cham séc tré em, cdc 64 me cé thai va nudi con nhd, tiém chting phong dich, dao tao nguén nhén luc, cdc dy dn tréng ring, gitip cdc vung bi thién tai, ngan chGn dich AIDS... Chugng trinh phat trign LHQ (UNDP) vién tro khodng 270 triéu USD, quyn nhi ddng LHQ (UNICEF) gitip khoang 300 triéu USD, quy, dn $6 thé gidi - UNFPA gitip 86 triéu USD, té chtic néng Luang thé gidi FAO gitp 76,7 triéu USD... *Nhifng té chitc LHQ hoat déng tai VN: UNICEF (Quy nhi déng) FAO (Té chtic Luang thuc va néng nghiép) UNESCO (16 chtic van héda, gido duc, khoa hoc) PAM (Chuang trinh luong thuc) WHO: Té chtic y té thé gidi * Cdc xu thé phat trién ca thé gidi ngay nay: Mt la: Xu thé hda hoGn va hda diu trong quan Hai la: Su tan rd cla trat ty hai cuc lanta va Thé gidi dang tién tdi xdc lap mét Trat tu thé gidi mdi da cuc, nhiéu trung tam. Ba la: Dydi tac déng cla céch mang khoa hoc ki thudt, hau hét cdc nude déu ra stic diéu chinh chién luge phat trién ldy kinh té lam trong diém. Bén la: Tuy hod binh thé gidi Suge cing cd, nhung tu dau nhting nam 90 cia thé ki XX, & nhiéu khu vuc lai xay ra nhting vu xung dét quan su hoadc ndi chién gitta cdc phe phai nhu 6 Lién bang Nam Tu cG,chau Phi, mat s6 nudéc Trung A... - Xu thé chung cia thé gidi ngay nay la hoa binh hgp tac hdtu nghi va phat trién. Day vita la thdi co vita la thach thtic déi vdi cdc dan téc * Thai co va thdch thivc, nhiém vu cua Viet Nam truéc tinh hinh thé gidi hién nay. .Vé thai co: Tu sau "chién tranh lanh’, 6di canh chung ctla thé gidi la én dinh nén cdc nudc cé co hi thudn lgi trong viéc xdy dung va phat trién dét nude. Tang cudng hgp tac va tham gia cdc lién minh kinh té khu vucCac nude dang phat trien co the tiép thu nhuing tien 66 khoa hoc ki thuat thé Gidi va khai thac cac ngudn dau | tu cua nude ngoai dé rut ngdn thdi gian xdy dung va phat trién d&t nude. 6. Vé thach thie: Cac nude dang phat trién cdn nhan thtfc day du su cn thiét tat yéu,, va tim kiem con duén9, cach thuc hgp li nhdt trong qua trinh hdi nhdp quéc té, biét Phat huy thé manh cla minh. Hau hét cdc nude dang phat trién cé diém xudt phat vé kinh té, trinh dé dan tri va chat lugng nguén luc con nhiéu han ché. Su canh tranh quyét lit cia thi trudng thé gidi... Vin dé git gin, bdo vé ban séc van héa dan téc va su két hgp hai hda gita truyén théng va hién dai can duge luu y * Lién hé Viét Nam: Tiép tuc gitt ving én dinh chinh tri kién dinh con dudng XHCN dudi sy lanh dao cia Dang Céng san Viét Nam Mé réng hgp tac quéc té vé moi mat, Nhat la vé kinh té song van git dude ban sdc van héa dén téc Dén strc phat trién luc lugng san xudt nang cao trinh dé khoa hoc ki thudt Céng nghiép héa hién dai hda nhdm dua dét nude thoat khéi nghé@o nan lac hdu. Phén déu dén ném 2020 co ban trdé thanh nude céng nghiép Trong nhting nam qua, Dang va nha nuéc ta dé cé nhiing chinh sdch, dudng léi ehu hgp, nho do, dt nudc ta tting bude phat trién hda nhdp dan vao di séng khu vuc va thé gidi Cau 5: Lap duge bang théng ké nhiing thanh tuu tiéu biéu trén cdc tinh vuc, cach mong khoa hoc ki thudt tt ndm 1945 dén nay. - Khoa hoc co ban nhu Toan hog, Vat li, Ha hoc va Sinh hoc. (3/1997 cttu Dé-li ra di b4ng PhuONg Phap sinh san v6 tinh; 6/2000 céng bd ban dé gen ngudi (hoan chinh 4/2003). - Céng cu san xudt mdi nhu May tinh dién tl, may ty dong va hé thdng may tu déng, ... - Nhiing nguén nang lugng mdi hat strc phong ph nhu: Nang lugng nguyén tu, nang lugng mat trdi, Nang lugng gid, - Nhiing vat ligu mdi nhu: Chat Polime (chat do), nhGng vat ligu siéu bén, siéu ‘nhe, siéu dn, siéu cting, ...- Cudc “edch mang xanh" trong néng nghiép vdi cac bién phdp ca gidi héa, dién khi héa.. - Giao thdng van tai va théng tin lién lac (may bay siéu 4m khéng 16, tau hda téc dé cao, mang Internet, Chinh phuc va tru: + Vé tinh nhan tao (1957). +1961, con ngUGI dG bay vao vi tru. + Con ngudi d&t chan lén mat trdng (1969). DE CUONG ON TAP HOC Ki! MON KICH SU'9 NAM HOC 2022-2023 Céu 1: Khu vuc Béng Nam A cé bao nhiéu nudc? Hay ké tén. Té chtfc ASEAN ra dai trong hoan cdénh nao? * Khu vuc Béng Nam A hién nay cé 11 nude. DO la: In-d6-né-xi-a, Mo-lai-xi-a, Phi-lip-pin, Xin-ga-po, Thai Lan, Bru-nay, Viét Nam, Lao, Campuchia, Mi-an-ma va Déng Timo. *Hoan canh ra déi cla té chitc ASEAN: + Sau Chién tranh thé gidi tht hai, cdc nude Bong Nam A déu gidnh déc lap, mot s6 nude cé nhu cau hgp tac dé cling nhau phat trién kinh té. + Han ché anh hudng ctia cdc cudng quéc bén ngoai déi vdi khu vue. + Trong béi canh cae té chic khu vuc hoat déng cé hiéu qua, tiéu biéu la EEC. . . => Ngady 8 - 8 - 1967, Hip hdi cdc quéc gia Déng Nam A (ASEAN) duge thanh lap tai Bang Céc (Thai Lan) vdi su tham gia cia 5 nuéc: In-dd-né-xi-a, Ma-lai-xi-a, Phi-lip-pin, Xin-ga-po va Thdi Lan. Cau 2; Nhiing nét néi bat tinh hinh chung cla cdc nude Dong Nam A trudc va sau ném 1945. Muc tiéu hoat déng cla ASEAN la gi? - Trude nam 1945 cdc nudéc Déng Nam A, tr’ Thai Lan déu la thuéc dia cia thuc dan phugng Tay - Sau ndm 1945 va kéo dai hdu nhu trong ca ntta sou thé ki XX, tinh hinh Déng Nam A dién ra phtc tae va cang thdng. Cac su kién tiéu biéu: + Nhén dan nhiéu nudc Ddng Nam A da ni day gianh chinh quyén nhu Indonexia, Viét Nam, Lao tir thang 8 dén thang 10 nam 1945+ Dén gida nhUng nam SO cua thé ki XX, hau het cac nude trong khhu vuc dé gidnh dude ddc lap + Tu nhting nam 1950, trong di canh chién tranh lanh, tinh hinh Déng Nam Atré nén cang thdng, cht yéu do su can thiép cua Mi + Mi thanh lap khdéi quan sy SEATO (1954), nham day lui dnh huéng cua CNXH va phong trao gidi phéng dan tdc d6i vdi Déng Nam A + Mi da tién hanh cudc chién tranh xam luge Viet Nam kéo dai 20 nam (1954 - 1975) ng ca ASEAN: phat trién kinh té va van héa théng qua nhiing né luc hgp tac chung gitfa cdc nude thanh vién, trén tinh than duy tri héa binh va 6n dinh khu vuc *Muc tiéu hoat Cau 3: Su phat trién kinh té Mi, Nhat Ban sau chién tranh thé gidi thts hai. Nhat Ban 1945 - 1950: Thdi ky phuc hdi kinh té: kinh té phat trién cham chap va phu thuéc chat ché vao kinh té My. Tu thang 6-1950, sau khi MY phat, d6ng chién tranh xm luge Triéu Tién, kinh té Nhat phat trién nhanh chdéng nhé nhiing don dat hang quan su ctia My. TU nhdng nam 60: do My sa lay trong chién tranh xam luge Viét Nam, kinh té Nhat cé co hdi phat trién “thén ky’, duédi kio réi vugt cdc nude Tay u, vuadn lén dting hang thf 2 sau My trong thé gidi TBCN. Tu nhing nédm 70 tré di: Nhat tré thanh mét trong ba trung tam kinh té - tai chinh cta thé gidi, tré thanh mét siéu cuéng kinh té. Nhiéu ngudi goi la “Than ky Nhat Ban”. Mi Tré thanh nuédc tu ban gidu manh nhat thé gidi Vé céng nghiép: chiém hon mét ntfa san lugng céng nghiép toan thé gi Vé nédng nghiép: cé sadn lugng néng nghiép gdp 2 lan ctia 5 nuéc Anh, Phap, Tay Duc, Italia, Nhat Ban céng lai. Nam trong tay 3/4 tra lugng ) vang thé gidi Vé quan su: cé luc lugng quan su manh nhat thé gidi tu ban vo ddc quyén vG khi nguyén ter Cau 4: Phan tich duge nguyén nhén dan dén sy phat trién kinh té Mi, Nhat Ban MiLanh tho rong lon, tai nguyén thién nhién phong phu, nguon nhan luc déi dao, ki thugt cao, nang ddéng, sang tao Loi dung chién tranh dé lam gidu, thu loi nhudn ty budn ban va khi Ap dung thanh tuu KH-KT oé nang cao. indng sudt lao déng Cac té hgp cong nghiép - quan su, cac céng ty, tap doan tu ban lung doan Mi cé suc san xudt, canh tranh Ian va cé hiéu qué trong va ngodi nude Cade chinh sdch va bién phdp diéu tiét cia nha nude déng vai trd quan trong trong thuc day kinh té Mi phat trién Nhét Ban - Truyén thdng van hod, giao duc lau ddi ctla ngudi Nhat - sn sang tiép thu nhiing gid tri tién bd cla thé gidi nhung van git duge ban sdc dan téc. - Hé théng té chic quan li cé hiéu qua cla cdc xi nghiép, c6ng ti Nhat Ban. - Vai trd quan trong cia Nha nuéc trong viéc dé ra cac chién luge phat trién, bat dung thdi co va su diéu tiét cdn thiét dé dua nén kinh té lién tuc tang truéng. - Con Ngusi Nh&t Ban duge dao tao chu dao, c6 y chi vugn lén, can cu lao déng, dé cao ki ludt va coi trong tiét kiém. * B3i hoc kinh nghiém cho Viét Nam: Cau 5: Nhiém vu va vai trd cla té chife Lin Hop Quéc. Cac xu thé phat trién cia thé gidi ngay nay. * Nhiém vy va vai tré ca té chirc Lién Hop Quéc - Nhiém vu: duy tri hdéa binh Thé gidi, phat trién méi quan hé gitia céc nude dua trén co sé tén trong cha _quyén, déc lap gitta cdc quéc gia. Thuc hién su hgp tac quéc té vé kinh té, van héa, x4 héi, va nhan dao - Vai tro: Git gin héa binh, an ninh quéc té. Gdp phn gidi quyét cdc vu tranh chdp, xung d6ét khu vuc. Ddu tranh xda 6d cha nghia, thuc dan va chu nghia phan biét chting téc.- Phat trién cdc mdi quan hé, giao luu. Gide dé cdc nude phat trién kinh té, van hod, khoa hgc- ki thudt... nhdt la déi vdi cac nude A, Phi, Mi Lo-tinh. * Céc xu thé phat trién cia thé gidi ngdy nay:- Xu thé hoa hoGn, hoa diu trong quan hé quéc té. - Xac lap mét trat tu thé gidi mdi, da cuc, nhiéu trung, tam. - Cac nude déu ra stic diéu chinh chién luge phat trién lay kinh té lam trong diém. - Béu nhting ném 90 cla thé ki XX, & nhiéu khu vuc lai xdy ra nhting vu xung dét quan su hodc néi chién gitfa cdc phe phi. — Xu thé chung, cla thé 916i ngay nay la héa binh 6n dinh va hgp tac phat trién kinh té. Day via la 1 thoi Néu nhting hoat déng Lién hdp quéc da lam dé gitp dé Viet Nam? - Tit khi Viét Nam tham gia td chuc Lién hop quéc (9, - 1977), quan hé Viét Nam va Lién hgp quéc ngay cang phat trign. - Lién hgp quéc d& cd nhiéu vide lam thiét thuc dé gitp dé nhan dén Viét Nam trén nhiéu mot: kinh té, gido duc, méi truéng, nhan dao... théng qua cdc té chic ctia Lién hop quéc cé mat & Nam: FAO (To chic néng - ludng thuc), UNICEF (Quy nhi déng Lién hgp quéc)... - Hién nay, 6 nhiéu co quan chuyén mén ctia Lién hop quéc dang hoat déng cd higéu qua 6 Viét Nam nhu: Chuong trinh Phat trién Lién hgp quéc (UNDP), Té chttc Van héda Khoa hoc Gido duc (UNESCO), Ngan hang thé gidi (WB), Quy tién t@ Quéc té (IMF), T6 chic y té thé gidi (WHO)... Céu 6: Thi co va thach thtfe déi vdi Viet Nam: - Thdi co: + M6 ctra thu hat vén dau tu, hoc hai kinh nghiém quan ly cla cac nuéc tién tién trén thé gidi, chuyén, giao céng nghé => rut ngan khoang cach vdi cdc nude trén thé gidi. + C6 co, hdi tiée c4n, giao luu vdi cdc nén van héa, gido duc 6 cac quéc gia tién tién; + Chung tay gidi quyét nhting van dé mang tinh toan céu, dam do 6n dinh chinh tri cla quéc gia, khu vuc. - Thaéch thife: + MG cla gia nhap thi trudng thé gidi, viet Nam phai di mat véi su canh tranh quyét liét cla cdc nén kinh té lén trén thé gidi nhu Mi, EU, Nhat Ban, Trung Quéc, NICs... + Su giao Luu van héa tim én nguy cd ddnh mat ban sdc dan tdc. + Quan hé gitia cdc nude lén luén luén &n chtfa nhting mau thudn bat dong. Thach thtfc dat ra cho Viet Nam la phdi, gidi quyét hai hoa mdi quan hé vdi cdc nudc lén dé dam bdo tdi da \gi ich quéc gia dan téc. => Néu khéng nam duge thdi co, vudt qua thach thc thi Viét Nam sé cé nguy co bi tut héu.