Professional Documents
Culture Documents
Leksioni 1
Leksioni 1
Leksioni 1
KONTABILITETIT
““Kontabiliteti është gjuha e biznesit.”
-Warren Buffett
2
04
!PJESËMARRJA NË MASËN 75% NË
SEMINARE PËR TË MARRË PJESË NË
PROVIMIN PËRFUNDIMTAR
03
LEKSIONE: 3.5 0RË
SEMINARE: 2 ORË
02 NUMRI I KREDITEVE: 6
01
BACHELOR
SEMESTRI AKADEMIK: I
3
1
KONTABILITETI TEORI DHE PRAKTIKË,
SISTEM INFORMACIONI DHE
KONCEPTET BAZË TË TIJ
4
1. Kontabiliteti dhe 5. Kushtet dhe konsideratat 8. Sistemi informativ i 11. Format e organizimit
rëndësia e që merr parasysh drejtimit. Kontabiliteti ligjor të njësive
informacionit kontabël; Kontabiliteti; dhe marrja e ekonomike dhe
2. Njësia ekonomike; 6. Përkufizimi i Kontabilitetit; vendimeve; Kontabiliteti;
3. Aktivitetet në njësinë 7. Natyra, kuptimi, roli i 9. Llojet e kontabilitetit; 12. Parimet Përgjithësisht të
ekonomike; teorisë së Kontabilitetit 10. Llojet e profesionit Pranuara të
4. Përdoruesit e dhe raporti me kontabël. Kontabilitetit (PPPK);
informacionit kontabël. Kontabilitetin praktik. 13. Procesi i matjes së
Kontabilitetit.
5
1. KONTABILITETI DHE RËNDËSIA E
INFORMACIONIT KONTABËL
Roli i informacionit në drejtimin e një sistemi *Aksionerët kërkojnë të dinë mbi situatën financiare
ekonomik është shumë i madh. dhe performancën e njësisë ekonomike, me qëllim që
të marrin vendime në lidhje me investimin e tyre në
*Aksionerët, furnitorët, kreditorët, shteti, etj njësinë ekonomike.
dëshirojnë të kenë një kuadër të përpiktë dhe të
përditësuar të ecurisë së njësisë ekonomike. Furnitorët dhe kreditorët kërkojnë të dinë mbi situatën
financiare të njësisë ekonomike, me qëllim që të ketë
Kontabiliteti ka një rol të rëndësishëm për të informacion nëse njësia ekonomike do të jetë e aftë të
plotësuar kërkesat për informacion. Realizohet shlyejë detyrimet ndaj tyre ose jo.
nëpërmjet regjistrimit besnik dhe rigoroz të të gjitha
ngjarjeve ekonomike me të cilat njësia ekonomike Shteti kërkon të dijë mbi situatën financiare të
është e lidhur. njësisë ekonomike, me qëllim llogaritjen e detyrimeve
tatimore të njësisë ekonomike ndaj shtetit.
Kontabiliteti dhe informacioni që kontabiliteti
siguron është i nevojshëm për të gjitha nivelet e
drejtimit ekonomik, për të gjithë personat fizikë ose
juridikë, që kryejnë një aktivitet ekonomik.
6
2. NJËSIA EKONOMIKE
Njësi ekonomike
fitimprurëse
Njësi ekonomike
Njësi ekonomike
jo-fitimprurëse
7
Njësi ekonomike fitimprurëse- njësi ekonomike që ka si qëllim final sigurimin e fitimit.
Njësi ekonomike jo-fitimprurëse- njësi ekonomike që nuk ka si qëllim final sigurimin e fitimit, por
kryerjen e aktiviteteve me karakter të përgjithshëm shoqëror.
Një sistem ekonomik mund të mendohet si një organizëm, ku qeliza bazë e tij është njësia
ekonomike. Në kuadrin e sistemit ekonomik, njësia ekonomike duke kryer detyrat e
paracaktuara me sa më shumë fitim dhe leverdi, përdor një sërë elementesh materiale,
monetare, njerëzore, etj si dhe hyn në marrëdhënie me punonjësit e saj, me shtetin, me njësitë e
tjera ekonomike, etj.
Për një drejtim dhe administrim korrekt dhe efikas të njësisë ekonomike, informacioni që merret
nga kontabiliteti përbën pikën e nisjes të të gjithë drejtimit financiar të njësisë ekonomike.
8
3. AKTIVITETET NË NJËSINË EKONOMIKE
Për të kuptuar rolin e informacionit të kontabilitetit në marrjen e vendimeve është e nevojshme dhe
e rëndësishme që të njihen dhe të kuptohen aktivitetet kryesore që kryen dhe nevojat që ka njësia
ekonomike për informacionin e kontabilitetit, me qëllim realizimin me sukses të këtyre aktiviteteve.
Aktivitetet kryesore që kryen njësia ekonomike janë:
1. Aktiviteti planifikues;
2. Aktiviteti financues;
3. Aktiviteti investues;
4. Aktiviteti operativ.
9
AKTIVITETI PLANIFIKUES
Përfshin përcaktimin e ideve, qëllimeve dhe veprimeve të një njësie ekonomike.
Për fillimin e një aktiviteti ekonomik dhe për të siguruar suksesin e tij, është e nevojshme të
përgatiten dhe të paraqiten strategjitë dhe taktikat që do të ndiqen për realizimin e ideve në fokus të
këtij aktiviteti.
Planifikimi si proces, konsiston në parashikimin dhe në përqëndrimin e përpjekjeve, si dhe në
identifikimin e mundësive të një njësie ekonomike.
Planifikimi përfshin edhe procesin e ndryshimit dhe të reagimit ndaj tij, pra planifikimi është
fleksibël dhe jo i pandryshueshëm. Kjo shton rrezikun e zhvillimit dhe të analizave të planeve të një
njësie ekonomike. Informacioni financiar i përgatitur nga kontabiliteti dhe nga raportimi financiar
nëpërmjet dhënies të një informimi më të madh dhe duke ndihmuar në një vendim-marrje më të mirë,
mundet që ta reduktojë këtë rrezik.
10
AKTIVITETI FINANCUES
Përfshin mënyrat nëpërmjet të cilave njësia ekonomike gjen burimet për të paguar për sigurimin e
aktiveve të nevojshme, si: toka, ndërtesat, makineritë, materialet, etj për të realizuar planet e saj.
2 janë format kryesore të financimit të njësive ekonomike:
1. Financimi nëpërmjet kapitalit të pronarit- burimet e financimit kontribuohen drejtpërsëdrejti nga
pronari/ët.
2. Financimi jo me kapital të pronarit- burimet e financimit merren nga huadhënësit, të cilët i
kontribuojnë përkohësisht në mbulimin e aktiveve të njësisë ekonomike kundrejt pagesave të
caktuara, që quhen detyrime.
11
AKTIVITETI INVESTUES
Përcaktohet si aktiviteti i përdorimit të burimeve financiare të njësisë ekonomike.
Përfshin blerjen (shitjen) e aktiveve që një njësi ekonomike përdor për të prodhuar ose për të
shitur produktet/ shërbimet e saj.
Aktivet përfaqësojnë burimet ekonomike që parashikojnë të prodhojnë përfitime të ardhshme, si:
toka, ndërtesat, makineritë, inventarët, pajisjet, mjetet monetare dhe investimet që janë të
nevojshme për funksionimin e njësisë ekonomike.
Totalet e investimeve dhe totalet e financimeve në një njësi ekonomike janë gjithmonë të barabarta.
Investimet përfshijnë aktivet, ndërsa financimet përfshijnë detyrimet dhe kapitalin e pronarit.
Ekuacioni themelor i Kontabilitetit është:
Aktive totale= Detyrime totale + Kapitali i pronarit.
12
AKTIVITETI OPERATIV
Përfshin proceset që kryhen për zbatimin e planeve të njësie ekonomike, si dhe përdorimin e
aktiveve për të kërkuar, zhvilluar, blerë, prodhuar, shpërndarë dhe tregtuar produkte/ shërbime.
Përfshin disa nën-aktivitete, si: vëzhgimi i punës dhe zhvillim i aktivitetit të njësisë ekonomike në
përputhje me ligjet në fuqi të vendit.
Për të siguruar një vendim-marrje efektive në procesin e drejtimit të aktivitetit operativ, drejtuesit e
njësisë ekonomike kanë nevojë për një informacion të bollshëm, lidhur me: kostot, të ardhurat,
nivelin e aftësisë paguese, etj (informacion që sigurohet kryesisht nga sistemi i informacionit
kontabël).
13
4. PËRDORUESIT E INFORMACIONIT KONTABËL
Drejtuesit e
njësisë
ekonomike
Punonjësit e
Shteti njësisë
ekonomike
Përdoruesit e
informacionit
kontabël
Furnitorët
Aksionerët
dhe kreditorët
Investitorët
14
PËRDORUESIT E BRENDSHËM
Përdoruesit e brendshëm të informacionit kontabël janë ata persona, të cilët janë të përfshirë
drejtpërsëdrejti në drejtimin dhe në operimin e njësisë ekonomike. Përfshihen drejtuesit
menaxherialë dhe ekzekutivë, si dhe të tjerë vendim-marrës të rëndësishëm të brendshëm të njësisë
ekonomike.
Roli i kontabilitetit për përdoruesit e brendshëm është që të japë informacion për të ndihmuar në
përmirësimin e eficencës ose të efektivitetit të një njësie ekonomike.
15
Funksionet bazë që ndihmojnë në funksionimin dhe në organizimin e njësisë ekonomike:
Blerja
Burimet njerëzore
Shpërndarja
Marketingu
Shërbimi
16
PËRDORUESIT E JASHTËM
Përdoruesit e jashtëm të informacionit kontabël mund të grupohen:
1. Përdoruesit që kanë interesa të drejtpërdrejta financiare në njësinë ekonomike, ku hyjnë
përdoruesit e grupit 3 dhe 4 të klasifikimit të mësipërm.
2. Përdoruesit që nuk kanë interesa të drejtpërdrejta financiare në njësinë ekonomike, ku hyjnë
përdoruesit e grupit 5, 6 dhe 7 të klasifikimit të mësipërm.
Megjithatë ky grupim nuk është plotësisht i saktë. Ekziston një fenomen që drejtuesit e njësisë
ekonomike (kryesisht të Shoqërive Aksionere) janë dhe zotërues të aksioneve të saj, pra janë
bashkëpronarë të saj. Kemi të bëjmë me përdorues me karakter të dyfishtë të informacionit
kontabël.
17
Klasifikimi i përdoruesve të informacionit kontabël:
Aktiviteti i njësisë
Kontabiliteti
Përdoruesit me Interesa
Përdoruesit me Interesa Financiare Indirekte
Drejtimi Financiare Direkte
Pronarët; Qeveria;
Partnerët; Investitorët aktualë & Agjensitë e Qeverisë;
Bordi Drejtues; potencialë; Planifikuesit e ekonomisë;
Drejtuesit; Furnitorët aktualë & Punonjësit e njësisë
Supervizorët potencialë; ekonomike;
Kredidhënësit Publiku
18
5. KUSHTET DHE KONSIDERATAT QË MERR
PARASYSH KONTABILITETI
19
6. PËRKUFIZIMI I KONTABILITETIT
Kontabiliteti ka një fillesë shumë Në periudhën e Rilindjes në art, letërsi, Më pas, zhvillimi i kontabilitetit është
të hershme. shkencë, etj pati zhvillim edhe kontabiliteti. bërë me ritme shumë të shpejta.
1 3 5
2 4 6
Historia e Kontabilitetit filloi kur njerëzit Në vitin 1494 italiani Luca Paciolo Metodat e regjistrimit kontabël janë
mësuan që të regjistrojnë aktivitetin formuloi parimet bazë të pëmirësuar vazhdimisht.
ekonomik. regjistrimit të dyfishtë në një libër.
20
Kontabiliteti është procesi i vrojtimit, matjes, vlerësimit, interpretimit dhe komunikimit të informacionit financiar për
qëllime të kontrollit financiar dhe marrjen e vendimeve efektive të drejtimit ekonomik të njësive ekonomike.
Matja
Regjistrimi
Veprimet Dokumentat Përpunimi
ekonomike Analiza Komunikimi
21
7. NATYRA, KUPTIMI DHE ROLI I TEORISË SË KONTABILITETIT
DHE RAPORTI ME KONTABILITETIN PRAKTIK
Teoria e Kontabilitetit mund të përcaktohet si arsyetim logjik në formën e një rrjeti të gjerë të parimeve që:
1. Japin një kuadër të përgjithshëm të referencave me të cilat praktika e kontabilitetit mund të vlerësohet;
2. Drejtojnë zhvillimin e praktikave dhe procedurave të reja.
Për klasifikimin e Teorive të Kontabilitetit ekziston një numër i madh mënyrash dhe kriteresh. Sipas
kriterit të nivelit të parashikimit, Teoritë grupohen:
22
Pavarësisht nga niveli i teorisë së zgjedhur për studim, të gjitha Teoritë formale që mund të provohen
dhe të verifikohen, duhet të përfshijnë elemente të arsyetimit deduktiv dhe induktiv.
Teoritë e kontabilitetit përdorin metodën deduktive dhe metodën induktive të arsyetimit.
23
Disa nga mënyrat e tjera, të cilat mund të shërbejnë si një kriter për klasifikimin e Teorive:
Teoritë e Praktikat e
Kontabilitetit Kontabilitetit
Përdoruesit dhe
Jopërdoruesit
Abstraksione Raporte
25
Së pari, roli që luajnë Teoritë në Së dyti, forma e informacionit Hartuesit kryesorë të politikave të
kontabilitet është mjaft i ndryshëm kontabël që ju raportohet marrësve kontabilitetit në një vend të caktuar janë:
nga roli që luajnë në shkencat të vendimeve varet nga praktikat 1. Shteti- përdor procesin ligjor për tu
natyrore. Në shkencat natyrore, kontabël të përdorura, të cilat janë siguruar që një nivel minimum i
teoritë zhvillohen prej vëzhgimeve përcaktuar dhe janë vendosur prej informacionit do të paraqitet në
praktike dhe duhet të vërtetohen në hartuesve të politikave kontabël. raportet financiare të njësive
praktikë. Në kontabilitet, praktika ekonomike.
mund të ndryshojë për tiu përshtatur 2. Organizmat e profesionit kontabël-
teorive. Problemi thelbësor për veprojnë si organizëm rregullator.
kontabilistët është që të njohin se si
praktika zhvillohet në të ardhmen,
pra të njohë teorinë.
26
8. SISTEMI INFORMATIV I DREJTIMIT.
KONTABILITETI DHE MARRJA E VENDIMEVE
Për drejtimin dhe për kontrollin në mënyrë efikase të rezervave njerëzore dhe materiale
të njësisë ekonomike.
27
Kontabiliteti Informacioni
kontrollon gjithë kontabël jep të dhëna
Kontabiliteti ka për
aktivitetin operativ të për 3 funksione të
qëllim plotësimin e
njësisë ekonomike rëndësishme të
kërkesave shoqërore,
nëpërmjet regjistrimit, Drejtimit:
ligjore dhe fiskale të
organizimit dhe 1. Planifikimi;
njësisë ekonomike.
drejtimit të të dhënave 2. Kontrolli;
kontabël. 3. Vlerësimi.
28
Është procesi i formulimit të rrjedhës së veprimit dhe
PLANIFIKIMI përfshin caktimin e qëllimit, gjetjen e mënyrave të
ndryshme për realizimin e qëllimit dhe përcaktimin e
mënyrës më të mirë të rrjedhës së veprimit.
KONTROLLI
Është procesi i vrojtimit të faktit nëse planet janë
realizuar ose jo, nëse realiteti përputhet me planin.
VLERËSIMI
Është procesi i studimit të sistemit të marrjes së vendimit
me qëllim përmirësimin.
29
Kontabiliteti si nje sistem informacioni:
Inpute Procesi
Veprimet dhe
ngjarjet Grumbulli mi i të Përpunimi i të
dhënave dhënave
Përdoruesit e
drejtpërdrejtë
Outpute
Të dhënat e përpunuara dhe
të kontrolluara
Praktikat e
kontabilitetit
30
9. LLOJET E KONTABILITETIT
31
Kontabiliteti i Kostos drejtohet në përcaktimin analitik të
kostove, të të ardhurave dhe të rezultateve ekonomike që kanë
të bëjnë me aktivitete, operacione, procese prodhimi dhe qendra
përgjegjësie të vecanta, me qëllim për të ndihmuar Drejtimin në
zgjidhjen e problemeve specifike.
Kontabilliteti Financiar është ajo pjesë e sistemit të kontabilitetit që Kontabilliteti i Drejtimit përfshin të gjitha kontabilitetet e trajtuara më
merret me matjen dhe me raportimin e gjendjes financiare dhe të lart, duke mos u identifikuar me asnjërin prej tyre. Origjina e tij e ka
rezultatit të njësisë ekonomike gjatë një periudhe të caktuar, në burimin në nevojën e konceptimit dhe realizimit të një sistemi të të
përputhje me Parimet e Përgjithshme të Pranuara të Kontabilitetit. dhënave, në të cilën duhet të konkurrojnë në formë pak a shumë
Kontabiliteti Financiar studion dhe organizon regjistrimet që lidhen sintetike, llojet e tjera të kontabiliteteve të përmendura.
me ngjarjet që rrjedhin si pasojë e marrëdhënieve ekonomike të
njësisë ekonomike me të tretët, për të përcaktuar rezultatin ekonomik
të njësisë ekonomike për një periudhë ushtrimore dhe kapitalin që ka
shkaktuar këtë rezultat.
32
10. LLOJET E PROFESIONIT KONTABËL
Kontabilistë privat- punojnë si nëpunës të njësive ekonomike të vecanta, sidomos kur kanë përmasa të
mëdha. Mund të merren me Kontabilitetin Financiar, me Kontrollin e Brendshëm ose me Kontabilitetin e
Drejtimit në njësitë ekonomike ku punojnë.
Kontabilistë publik- janë profesionistë kontabël që punojnë në njësi ekonomike, që kryejnë shërbime
kontabël ose që ushtrojnë profesionin në mënyrë individuale, të pavarur. Janë të pavarur nga njësitë
ekonomike, të cilave u kryejnë shërbimin.
Kontabilistë të njësive publike shtetërore dhe të njësive ekonomike jo me qëllim fitimin- janë
kontabilistë, nëpunës të njësive publike shtetërore, të karakterit nacional ose lokal, ose të organizmave të
ndryshme jo fitimprurëse. Detyra e tyre është të bëjnë regjistrimin kontabël të veprimeve ekonomike, të
përgatisin buxhetin, të përgatisin pasqyrat financiare dhe të bëjnë analizën e tyre, të bëjnë operacione të
kontrollit mbi mënyrën e realizimit të shërbimeve/ të ardhurave, etj.
Edukatorë kontabël- janë individë ose organizata që përdorin njohuritë e tyre të gjera kontabël, për
përgatitjen e personave të tjerë për profesionin e kontabilistit ose në fusha të tjera të njësisë ekonomike.
33
RAST STUDIMI
SHBA
34
60%
Kontabilistë privat
25%
Kontabilistë publik
12%
Kontabilistë që punojnë në Sektorin e
Kontabilitetit Qeveritar
3%
Edukatorë kontabël 35
Oportunitetet e
zgjedhura në
Kontabilitet
Të lidhura me
Financiar Menaxherial Taksimi
Kontabilitetin
37
12. PARIMET PËRGJITHËSISHT TË PRANUARA
TË KONTABILITETIT (PPPK)
39
11. PROCESI I MATJES SË KONTABILITETIT
40
FALEMINDERIT!