Erata

Sains Komputer
Tingkatan 4
 Kawalan Pilihan If-Else
Penyataan if-else digunakan untuk membuat keputusan dalam sesuatu
atur cara. Hasil perbandingan itu menunjukkan hasil boolean, iaitu Ya
(Benar) atau Tidak (Palsu). Penyataan susulan bergantung kepada hasil
Boolean tersebut.

Carta alir Sintaks

Mula

if (<syarat Boolean>) {
<Arahan-arahan jika Benar>
Adakah
Palsu Benar } else {
syarat
benar? <Arahan-arahan jika Palsu>
}
Laksana penyataan Laksana penyataan
ini jika palsu ini jika benar

Tamat

Rajah 1.27 Carta alir dan sintaks if-else

Contoh syarat-syarat Boolean yang digunakan dalam kawalan pilihan

adalah seperti berikut:
(a) Adakah input 10 lebih besar daripada 0?
(b) Adakah suhu bilik lebih tinggi daripada 27°C?
(c) Adakah suhu kotak mengeram telur dalam lingkungan
37 sehingga 39°C?
(d) Adakah pemohon berumur 16 tahun ke atas?
(e) Adakah markah input 40 atau ke atas?

Contoh 24

Komputer boleh meminta umur seseorang pengguna untuk menentukan

If-else statement in Java
http://goo.gl/kkyqN9
kelayakan mengundi. Syarat boolean untuk mengundi ialah 21 tahun. Jadi,
atur cara kawalan pilihan if-else yang digunakan adalah seperti yang berikut:
public class Contoh24 {
public static void main(String[] args){
int umur=25;
if (umur > 20) {System.out.println("Anda layak
mengundi.");}
{else System.out.println("Maaf, anda masih belum
cukup umur.");}
}
}

Sains Komputer Tingkatan 4

78
 Contoh 25
Sebuah aplikasi menerima markah murid dan menentukan gred yang sesuai. Jadual yang berikut
menunjukkan penentuan gred berasaskan julat markah. Berikut ialah atur cara untuk mewakili pemilihan
gred berdasarkan jadual yang menggunakan struktur kawalan if-else-if.
public class Contoh25{
public static void main(String[] args){
double markah=73;
String Gred;
if (markah >= 90) {
Markah Gred Gred = "A+";
}else if (markah >=80) {
90–100 A+ Gred = "A";
}else if (markah >=75) {
80–89 A
Gred = "A-";
75–79 A– }else if (markah >=70) {
Gred = "B+";
70–74 B+ }else if (markah >=65) {
Gred = "B";
65–69 B }else if (markah >=60) {
60–64 C+ Gred = "C+";
}else if (markah >=50) {
50–59 C Gred = "C";
}else if (markah >=45) {
45–49 D Gred = "D";
}else if (markah >=40) {
40–44 E
Gred = "E";
0–39 G }else if (markah >=0) {
Gred = "G";
}
System.out.println(“Markah="+markah+“dan
Gred ialah"+Gred);
}
}

Kawalan Pilihan Switch-Case

Penggunaan if-else-if untuk membuat sebilangan keputusan
adalah rumit kerana penyataan if-else-if perlu diulang
banyak kali dan pengulangan tersebut boleh menimbulkan
kekeliruan kepada pengguna.
Untuk mengatasi kekurangan penggunaan if-else-if
tersebut, struktur kawalan switch-case boleh digunakan.
Struktur ini lebih mudah difahami kerana nilai ujian dalam
‘Select Case’ dipadankan dengan beberapa calon ‘Case’.
Rajah 1.29 Beberapa kaunter
Rajah 1.29 menunjukkan pelanggan berbaris untuk mendapatkan untuk perkhidmatan yang
keperluan perkhidmatan tertentu. Keperluan dipadankan dengan kaunter berlainan di pejabat pos
yang menawarkan perkhidmatan tersebut. Input dipadankan dengan
calon-calon sedia ada.

Sains Komputer Tingkatan 4

80
 Aktiviti Individu

19 Kawalan Pilihan Switch case

Berikut ialah atur cara untuk mewakili pemilihan gred berdasarkan jadual yang ditunjukkan di bawah. Atur
cara yang berikut menggunakan struktur kawalan W.
Anda ditugaskan untuk menukar atur cara di bawah kepada struktur kawalan switch case.

public class ContohW{

public static void main(String[] args){
double markah=73;
String Gred;
if (markah >= 90) {
Markah Gred Gred = "A+";
}else if (markah >=80) {
90–100 A+ Gred = "A";
}else if (markah >=75) {
80–89 A
Gred = "A-";
75–79 A– }else if (markah >=70) {
Gred = "B+";
70–74 B+ }else if (markah >=65) {
Gred = "B";
65–69 B }else if (markah >=60) {
60–64 C+ Gred = "C+";
}else if (markah >=50) {
50–59 C Gred = "C";
}else if (markah >=45) {
45–49 D Gred = "D";
}else if (markah >=40) {
40–44 E
Gred = "E";
0–39 G }else if (markah >=0) {
Gred = "G";
}
System.out.println(“Markah="+markah+”dan
Gred ialah"+Gred);
}
}

MalaysiaKu
Pada tahun 2013, Syed Muhammad yang ketika itu masih seorang murid sekolah
menengah telah berjaya mencipta lima aplikasi untuk syarikat telekomunikasi
terkemuka dunia iaitu Apple. Antara aplikasinya ialah Surfing Fast, Who Created,
Simple exCode dan Digital Harimau Malaya serta permainan Crazy Ball. Switch statements in Java
Sumber: www. utusan.com.my http://goo.gl/B7rW7h

BAB 1 PENGATURCARAAN
83
 Penggabungan Operator Hubungan dan
Operator Logikal dalam Struktur Kawalan
Pilihan
Uji Minda
Operator hubungan dan operator logikal boleh digabungkan dalam
Apakah perkaitan struktur kawalan pilihan. Dalam contoh 34, operator hubungan <= dan
antara Hukum
DeMorgan dengan
>= telah digabungkan dengan operator logikal AND dalam ungkapan
operator logik? syarat boolean:
Markah >=0 && Markah <= 100
Satu lagi contoh gabungan melibatkan operator hubungan dan operator
logikal OR adalah seperti yang berikut:

Contoh 35
Jika suhu badan pesakit lebih tinggi daripada 37 °C ataupun 98.6 °F, maka
dia mungkin menghidap demam panas.

Tulis atur cara Java menggunakan ekspresi operator logikal dan operator
hubungan bagi situasi yang digambarkan.
public class Contoh35{
public static void main(String[] args){
double celcius=39.0, fahrenheit=97.0;
if (celcius>37.0 || fahrenheit>98.6)}
System.out.println("Pesakit mungkin demam
panas.");}
else
{System.out.println("Suhu badan pesakit
tidak tinggi.");}
}
}
Contoh output:

Sains Komputer Tingkatan 4

90
 murid mematuhi syarat rahsia. Seluruh kelas boleh melihat syarat itu kecuali murid tadi. Jika ya, guru
akan membenarkan murid berjalan mengelilingi kerusi dan kemudian berpatah balik ke penjuru asal.
6 Murid diminta mengulangi langkah-langkah sebelumnya dengan memilih satu nombor baharu.
7 Sekiranya pilihan tidak mematuhi syarat, murid diminta balik ke tempat duduk dan permainan
ditamatkan.
8 Minta murid-murid memikirkan perkara berikut dan membuat kesimpulan:
(a) Bilangan minimum ulangan yang boleh dibuat.
(b) Bilangan maksimum ulangan yang boleh dibuat.
(c) Apakah syarat yang membenarkan pengulangan?
(d) Dalam keadaan apakah murid tidak dibenarkan mengulang dan permainan ditamatkan?
(e) Adakah bilangan ulangan perlu diketahui terlebih dahulu?

1.4.4 Struktur Kawalan Ulangan

yang Melibatkan Operator
Increment dan Decrement,

?
Class Math dan Boolean
Tahukah
Anda Operator Increment (++) dan Decrement (––)
Semuanya membawa
maksud yang sama! Operator increment (++) dan operator decrement (– –) lazimnya digunakan
dalam kawalan ulangan sebagai pembilang. Operator increment (++)
• i = i +1 ialah penambahan nilai pemboleh ubah bagi bilangan nombor tertentu.
• i + =1 Sebaliknya, operator decrement (−−) mengurangkan nilai pemboleh ubah
• i++ bagi bilangan nombor tertentu.

Jadual 1.13 Ungkapan tokok

Ungkapan Makna Contoh

int i = 9;
i += 1;
System.out.println(i);
i+=1 i=i+1
Katakan i mengandungi 9.
i += 1 akan menambah 1 kepada 9.
Jadi, nilai baharu i ialah 10.
int i = 5;
i += 2;
System.out.println(i);
i+=2 i=i+2
Katakan i mengandungi 5.
i += 2 akan menambah 2 kepada 5.
Jadi, nilai baharu i ialah 7.

Sains Komputer Tingkatan 4

102
 Ungkapan Makna
int i = 2;
i += 3;
System.out.println(i);
Contoh
Tahukah
Anda

++i;
?
i+=3 i=i+3 --i;
Katakan i mengandungi 2.
i += 3 akan menambah 3 kepada 2. Tokok dan susut berlaku
Jadi, nilai baharu i ialah 5. sebelum nilai pemboleh
ubah digunakan lebihan
ungkapan.
Jadual 1.14 Ungkapan susut
i++;
Ungkapan Makna Contoh
i--;
int i = 9;
i -= 1; Tokok dan susut berlaku
System.out.println(i); selepas nilai pemboleh
i-=1 i=i–1 ubah digunakan dalam
Katakan i mengandungi 9. lebihan ungkapan.
i -= 1 akan berkurang 1 daripada 9.
Jadi, nilai baharu i ialah 8.
int i = 5;
i -= 2;
System.out.println(i);
i-=2 i=i–2
Katakan i mengandungi 5.
i -= 2 akan berkurang 2 daripada 5.
Jadi, nilai baharu i ialah 3.
int i = 2;
i -= 3;
System.out.println(i);
i-=3 i=i–3
Katakan i mengandungi 2.
i -= 3 akan berkurang 3 daripada 2.
Jadi, nilai baharu i ialah -1.

Math.random( )
Math.random() ialah subatur cara Java untuk menjana nombor secara
rambang. Math.random() menggunakan waktu sistem sebagai nilai benih
untuk memulakan penjanaan nombor rambang. Subatur cara ini digunakan
setiap kali diperlukan untuk menjana suatu nombor rambang antara 0
dan 1.
Increment and decrement
Sekiranya nombor rambang diperlukan adalah di antara 1 hingga 10, goo.gl/RZqgGH
gunakan ungkapan (int)(Math.random()*10) + 1. Sekiranya nombor rambang
diperlukan adalah di antara 1 hingga 100, maka ungkapan (int)(Math.
random()*100) + 1 digunakan.
Bagaimana pula jika nombor rambang diperlukan dalam julat 1 hingga 6?

BAB 1 PENGATURCARAAN
103
 2 Tentukan output untuk kawalan ulangan yang berikut.

(a) for(int n = 2;n<=20; n+=3){

System.out.println(n + " ");
}

(b) for(int n = 150;n>=40;n-=15){

System.out.println(n + " ");
}

3 Tulis atur cara Java yang meminta pengguna memasukkan dua integer, iaitu noMula dan noTamat.
Gunakan struktur kawalan ulangan for untuk mempamerkan semua integer genap di antaranya dan
kedua-dua nombor tersebut.
4 Faktorial ialah hasil pendaraban nombor dengan nombor berikutnya yang lebih kecil sehinggalah
nombor 1. Faktorial 5 ialah 5 3 4 3 3 3 2 3 1 = 120. Gunakan kawalan ulangan do-while untuk
mencari faktorial bagi integer positif yang dimasukkan oleh pengguna.
5 Kaji carta alir yang berikut.
Mula

Initialize
counter = 9

Palsu counter =
counter
counter + 9
<=72?

Benar

Papar
counter dan
Tamat ruang

(a) Tulis atur cara menggunakan bahasa pengatur cara Java berasaskan carta alir di atas. Tunjukkan
bahagian kawalan sahaja.
(b) Apakah output yang anda jangka?
6 Tulis sebuah atur cara yang memaparkan arahan kepada pengguna untuk memasukkan kata laluan.
Kata laluan pengguna mestilah sama dengan nilai dalam rekod, iaitu nilai dalam pemboleh ubah
RekodLaluanRahsia. Atur cara akan memaparkan arahan sekali lagi jika ujian kata laluan gagal.
Pengguna hanya boleh mencuba sebanyak tiga kali sebelum aplikasi ditutup sendiri.
(a) Tulis pseudokod untuk penyelesaian masalah ini.
(b) Lukis carta alir.
(c) Tulis atur cara Java berasaskan algoritma yang anda reka sebelum ini.

Sains Komputer Tingkatan 4

108
 Yang manakah antara berikut memberikan
keputusan False?
A C Or ( A And Not C)
B ( B Or C ) Or Not A
10 Fasa analisis pembangunan perisian
C Not A Or Not(B Or Not C)
D Not C Or ( A And (B Or C))
9 Yang manakah pilihan yang benar
mengenai kawalan ulangan?
A While juga dipanggil kawalan ulangan
praujian
B Do–While akan mengulang blok arahan
dalam kekerapan tertentu
C While akan memeriksa syarat setelah
blok arahan diulang
D While akan hanya memproses arahan
apabila syarat yang diuji memberikan
keputusan palsu
melibatkan aktiviti …
A menulis perisian menggunakan program
seperti Java.
B mengumpulkan keperluan pengguna
(user requirements) berkenaan fungsi
program yang dikehendaki.
C menghasilkan pelan rapi perihal
bagaimana perisian dibangunkan dapat
memenuhi keperluan pengguna.
D semua di atas

Soalan Struktur
Jawab semua soalan.
1 Tulis kod pengaturcaraan Java untuk melaksanakan algoritma yang berikut. Kod atur cara ini
boleh menerima data input dari papan kekunci jenis double.

Carta alir

Mula

Benar OUTPUT
Nombor > 0
“Nombor positif”

Palsu

Benar OUTPUT
Nombor < 0
“Nombor negatif”
Palsu

OUTPUT
“Sifar”

Tamat

Sains Komputer Tingkatan 4

190
 2 Tentukan output bagi atur cara yang berikut:

public class Tambah {

public static void main(String[] args) {
String x = "22";
String y = "88";
System.out.println(x + y);
}
}

3 Apakah output yang mungkin bagi atur cara di bawah?

public class UlangUcap {

public static void main(String[] args) {
int i = 0;
while (i < 5){
System.out.println("Selamat datang Ke Pengaturcaraan
JAVA");
i++;
}
}
}

4 Apakah fungsi Math.random()?

Penyelesaian Masalah
Jawab semua soalan.
1 Tulis atur cara Java menggunakan struktur kawalan switch-case untuk menerima input nombor
jenis integer. Kemudian, atur cara itu akan memaparkan output seperti di bawah.

Input Output
1 Kesihatan anda baik
2 Kesihatan anda memuaskan
3 Anda tidak sihat
default Anda tidak memilih 1, 2 atau 3

2 Hasilkan satu atur cara bebas ralat untuk mengira BMI (Body Mass Index). Atur cara anda mestilah
boleh menerima berat dan tinggi dalam double serta dapat memaparkan keputusan seperti di
bawah.
Bacaan BMI Keputusan
<= 18.5 Kurang berat
= 18.5 – 24.9 Normal
= 25 – 29.9 Lebih berat
>= 30 Obesiti

BAB 1 PENGATURCARAAN
191

3 Berikan kod atur cara untuk melaksanakan arahan yang berikut:

Arahan Kod Atur Cara

Keluar sistem aplikasi Java
Reset jTextField kotakTeks1
Menggunakan kawalan ulangan untuk
menghasilkan integer dari 0 hingga 10

4 Hasilkan sebuah program yang boleh memaparkan jadual

pendaraban atau Jadual Sifir. Gunakan JOptionPane
untuk memaparkan output seperti di bawah. Atur cara
mestilah boleh memaparkan tajuk jadual “JADUAL SIFIR”
dan dapat menghitung dari sifir 1 hingga sifir 9.

5 Al Rahmat ialah sebuah kedai runcit di

Taman Iskandar. Untuk memudahkan
pengiraan bagi barang-barang runcit,
pemilik kedai tersebut, iaitu Encik
Rahmat meminta anda membantunya
untuk membina sebuah perisian bagi
menghitung jumlah harga runcit. Antara
muka sudah disiapkan dengan nama-
nama kontrol seperti rajah yang berikut.
Data bagi input kuantiti barang dan
harga barang boleh berubah dan dapat
dimasukkan dari papan kekunci.

6 Pelbagai jenis model kitaran hayat pembangunan sistem yang didapati untuk memastikan
sesuatu projek dilaksanakan dengan berjaya. Dengan menggunakan peta i-Think, jawab soalan-
soalan di bawah.
(a) Nyatakan dan jelaskan ciri fasa-fasa dalam SDLC dengan mengguna peta buih.
(b) Pilih dua model SDLC yang anda ketahui, jelaskan kebaikan dan kelemahan setiap satu
dengan menggunakan peta pokok.
(c) Jelaskan ciri-ciri penting dalam fasa-fasa model air terjun dengan menggunakan peta alir.

Sains Komputer Tingkatan 4

192
Pangkalan Data • Kaedah baharu dalam pengurusan data.
Berorientasikan Objek • Model ini menyimpan takrifan kelas objek dan hubungan.
(Object-oriented) • Untuk pangkalan data yang memerlukan hubungan kompleks di antara objek-objek.
• Mempunyai prestasi pencarian yang terbaik antara model-model yang lain.

Objek Objek Objek Objek

Objek Objek Objek Objek

2.1.3 Entiti, Atribut, Set Hubungan

dan Kekardinalan dalam
Pangkalan Data
Tahukah
Anda ?
Atribut entiti diwakili oleh
lajur jadual dalam sistem
pangkalan data. Bilangan
Pangkalan data dibangunkan untuk sistem maklumat yang berada dalam
maksimum lajur untuk
pelbagai persekitaran. Lihat Jadual 2.3. Persekitaran ialah organisasi sesebuah jadual bergantung
di mana pangkalan data direka bentuk, dibangunkan dan digunakan. kepada produk sistem
Pangkalan data diperlukan untuk menyimpan data-data dari persekitaran pangkalan data.
untuk memproses sistem maklumat. Untuk mewakili persekitaran tersebut,
pangkalan data mengandungi komponen-komponen yang terdiri daripada Produk
Bilangan
entiti, atribut, set hubungan dan kekardinalan dalam reka bentuknya. sistem
lajur
pangkalan
maksimum
data
Jadual 2.3 Contoh persekitaran yang biasa menggunakan pangkalan data
Oracle 10g 1000
Persekitaran Sistem pangkalan data MySQL 5.0 4096

PostgreSQL 1600
Sistem pangkalan data maklumat pelajar
Universiti dan kolej Microsoft
1024
Sistem pangkalan pendaftaran kursus oleh pelajar SQL

Sistem pangkalan data buku dan koleksi bacaan

Perpustakaan awam
Sistem pangkalan data pinjaman

Sistem pangkalan data jualan

Pasar raya
Sistem pangkalan data produk

BAB 2 PANGKALAN DATA

209