Chương 6: Mạch số học

Chương 6: Mạch Số Học

Chương 6: MẠCH SỐ HỌC
Chương 6: MẠCH SỐ HỌC 6.1 Phép toán số nhị phân không dấu

• Phép toán số nhị phân không dấu

• Biểu diễn số nhị phân có dấu
• Cộng trừ BCD
• Bộ cộng trừ, Các vi mạch số

Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
1 2
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số Bài Giảng: Kỹ Thuật Số

Chương 6: Mạch số học Chương 6: Mạch số học

Chương 6: MẠCH SỐ HỌC Chương 6: MẠCH SỐ HỌC
6.1 Phép toán số nhị phân không dấu 6.1 Phép toán số nhị phân không dấu
d. Phép chia: là phép so sánh và trừ

Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
3 4
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số Bài Giảng: Kỹ Thuật Số

1
Chương 6: Mạch số học Chương 6: Mạch số học
Chương 6: MẠCH SỐ HỌC
Chương 6: MẠCH SỐ HỌC
6.2 Số nhị phân có dấu
6.2 Số nhị phân có dấu Biểu diễn số nhị phân có dấu theo biên độ:
• Biểu diễn số nhị phân có dấu - Bit đầu tiên là bit dấu, các bit còn lại là độ lớn:
– Theo biên độ • 0: số dương
– Bù 1 • 1: số âm
– Bù 2

- Số nhị phân n bit biểu diễn tầm

- (2n-1 – 1) ÷ + (2n-1 – 1)

Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
5 6
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số Bài Giảng: Kỹ Thuật Số

Chương 6: Mạch số học Chương 6: Mạch số học

Chương 6: MẠCH SỐ HỌC
6.2 Số nhị phân có dấu
Biểu diễn số nhị phân theo bù 1
• Bit đầu tiên là bit dấu
– 0: dương, phần còn lại độ lớn
– 1: số âm, phần còn lại biểu diễn giá trị bù 1
• Bù 1 của 1 số nhị phân lấy đảo các bit
Ví dụ: 17
- 17 101110
• Phép toán tương tự như số nhị phân không dấu, cộng
số nhớ của bit lớn nhất vào bit nhỏ nhất
Ví dụ: (-13) + (-11)
Chương 6: MẠCH SỐ HỌC
6.2 Số nhị phân có dấu
Biểu diễn số nhị phân theo bù 2
• Bit đầu tiên là bit dấu
– 0: dương, phần còn lại độ lớn
– 1: số âm, phần còn lại biểu diễn giá trị bù 2
010001 • Bù 2 của 1 số nhị phân lấy bù 1 cộng thêm 1
• Tầm biểu diễn bù 1 của số n bit:
- 2n-1 ÷ + (2n-1 – 1)
• Số nhị phân 3 bit biểu diễn 4 số dương và 4 số âm

• Tầm biểu diễn bù 1 của số n bit:

- (2n-1 – 1) ÷ + (2n-1 – 1)
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
7 8
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số Bài Giảng: Kỹ Thuật Số

2
Chương 6: Mạch số học Chương 6: Mạch số học
Chương 6: MẠCH SỐ HỌC Chương 6: MẠCH SỐ HỌC
6.2 Số nhị phân có dấu 6.1 Số nhị phân có dấu
phép cộng số bù 2
Biểu diễn số nhị phân theo bù 2 • Thöïc hieän nhö coäng soá khoâng daáu, caàn chuù yù:
• - Keát quaû sau khi coäng, boû bit nhôù (carry) coù troïng soá lôùn nhaát.
• Để mở rộng chiều dài số có dấu thêm các • - Neáu keát quaû vöôït quaù phaïm vi bieãu dieãn soá coù daáu, phaûi môû roäng
bit 0 vào số dương và các bit 1 vào số âm chieàu daøi bit cuûa soá caàn coäng.

Vd: Soá 4 bit 1011 laø soá aâm, coù theå bieàu dieãn 8 bit laø 11111011
Số 4 bit 0100 laø soá döông, coù theå bieåu dieãn soá 8 bit laø: 00000100

Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
9 10
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số Bài Giảng: Kỹ Thuật Số

Chương 6: Mạch số học Chương 6: Mạch số học

Chương 6: MẠCH SỐ HỌC Chương 6: MẠCH SỐ HỌC
6.2 Số nhị phân có dấu 6.2 Số nhị phân có dấu
phép trừ số bù 2 phép cộng số bù 2
• Thực hiện tương tự như số nhị phân không dấu, bỏ số mượn lớn
nhất và mở rộng bit nếu chiều dài vượt quá phạm vi biểu diễn số • Trừ với số bù 2 A – B = A + Buø_2 (B)

Mở rộng bit

Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
11 12
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số Bài Giảng: Kỹ Thuật Số

3
Chương 6: Mạch số học Chương 6: Mạch số học
Chương 6: MẠCH SỐ HỌC Chương 6: MẠCH SỐ HỌC
6.3 Cộng trừ số BCD 6.3 Cộng trừ số BCD
• - Buø_2 cuûa soá BCD: soá maõ BCD coù troïng soá nhoû nhaát laáy buø_2, coøn caùc
soá maõ BCD coøn laïi laáy buø_1
• - Chæ soá n-1 laø cuûa soá maõ BCD coù troïng soá lôùn nhaát, vaø chæ soá i laø cuûa
caùc soá maõ BCD coøn laïi vôùi i töø 0 ñeán n-2.

Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
13 14
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số Bài Giảng: Kỹ Thuật Số

Chương 6: Mạch số học Chương 6: Mạch số học

6.4 Bộ cộng trừ nhị phân 6.4 Bộ cộng trừ nhị phân
Bộ cộng bán phần (Half Adder - HA) Bộ cộng toàn phần (Full Adder - FA)
• Boä coäng baùn phaàn laø heä toå hôïp coù 2 ngoõ vaøo x, y; 2 ngoõ ra • Heä coù nhieäm vuï coäng soá hoïc 3 bit x + y + z (z bieåu dieãn
S (Sum) vaø C (Carry). Heä coù nhieäm vuï thöïc hieän pheùp cho bit nhôù coù ñöôïc töø ví trò coù troïng soá nhoû hôn gôûi tôùi)
coäng soá hoïc 2 bit nhò phaân x + y.

Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
15 16
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số Bài Giảng: Kỹ Thuật Số

4
Chương 6: Mạch số học Chương 6: Mạch số học
6.4 Bộ cộng trừ nhị phân 6.4 Bộ cộng trừ nhị phân
Bộ trừ bán phần (Half Subtractor - HS) Bộ trừ toàn phần (Full Subtractor - FS)
• Heä coù nhieäm vuï thöïc hieän pheùp tröø soá hoïc 3 bit x - y - z (z
• Boä tröø baùn phaàn: heä toå hôïp coù 2 ngoõ vaøo x, y; 2 ngoõ ra D bieåu dieãn cho bit möôïn töø ví trò coù troïng soá nhoû hôn gôûi tôùi)
(Difference) vaø B (Borrow). Heä coù nhieäm vuï thöïc hieän
pheùp tröø soá hoïc 2 bit nhò phaân x - y.

Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
17 18
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số Bài Giảng: Kỹ Thuật Số

Chương 6: Mạch số học Chương 6: Mạch số học

6.4 Bộ cộng trừ nhị phân 6.4 Bộ cộng trừ nhị phân
Cộng song song nhiều bit IC cộng song song 4 bit – 74HC283
• VD: Cộng 2 số nhị phân M và N có 3 bit dùng FS
• IC cộng song song 4 bit
• A, B là 2 số 4 bit, C0: nhớ ngõ vào, C4: nhớ ngõ ra

M2 N2 M1 N1 M0 N0

x y x y x y

F.A z C2 F.A z C1 F.A z C0 = 0

C C C

S S S

C3 S2 S1 S0
Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
19 20
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số Bài Giảng: Kỹ Thuật Số

5
Chương 6: Mạch số học

Chương 6: Tóm tắt

• Có thể ghép nhiều bộ cộng (FA) để có
thực hiện phép cộng song song nhiều bit
• Thực hiện phép trừ
– Ghép các bộ FS
– Thông qua phép cộng : M – N = M + Bù 2 (N),
dùng các bộ cộng và các cổng logic

Trường Đại Học Giao Thông Vận Tải - Khoa Điện Điện Tử - Bộ môn: Kỹ Thuật Máy Tính
21
Bài Giảng: Kỹ Thuật Số