Szkolenia techniczne

Zeszyt do samodzielnego kształcenia nr 320

Sześciobiegowa ręczna skrzynia biegów

0A5

Budowa i zasada działania

 S320_002

W projektowaniu dzisiejszych samochodów
znaczącą rolę odgrywają nie tylko wymagania
techniki, ale i problematyka efektywnego
wykorzystania przestrzeni. Oczywiście istotne
są też walory estetyczne pojazdu.
Coraz ważniejsze staje się więc
konstruowanie niewielkich, zwartych
podzespołów, dopasowanych do konkretnych
warunków zabudowy.
Dobrym przykładem takiej konstrukcji jest
skrzynia biegów 0A5, przeznaczona do
silników o szczególnie dużym momencie
obrotowym (takich jak nowy silnik R5 TDI).
Jest ona bardzo krótka, dzięki czemu może
być stosowana w poprzecznie ustawionym
zespole napędowym Transportera.
Przewiduje się również jej zastosowanie w
przyszłych modelach samochodów
osobowych.
Tak małą długość skrzyni osiągnięto przez
rozmieszczenie kół zębatych na czterech
wałkach. Pozwoliło to konstruktorom
optymalnie wykorzystać istniejącą przestrzeń.

NOWOŚĆ Uwaga
Wskazówka

Zeszyt do samodzielnego kształcenia przedstawia Aktualne informacje na temat diagnozy, regulacji

budowę i zasadę działania nowego rozwiązania i naprawy prosimy zaczerpnąć z właściwej
technicznego! literatury serwisowej!
Jego treść nie jest później aktualizowana.
2
O czym będzie mowa

Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

Założenia 4
Dane techniczne 5

Konstrukcja skrzyni biegów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Koncepcja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Schemat skrzyni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Wałek wejściowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Wałek wyjściowy 1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Wałek wyjściowy 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
Wałek wyjściowy 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
Synchronizacja trzystopniowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Przenoszenie napędu na poszczególnych biegach . . . . . . . . 16
Mechanizm różnicowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Wysprzęgnik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
Siłownik wysprzęgnika z łożyskiem wyciskowym . . . . . . . . . . 20

Mechanizm zmiany biegów. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Zewnętrzny mechanizm zmiany biegów . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Dźwignia zmiany biegów typu joystick . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
Wewnętrzny mechanizm zmiany biegów . . . . . . . . . . . . . . . . 24
Wybieranie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
Włączanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
Bieg wsteczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

Czujniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Włącznik świateł cofania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

Czujnik tachografu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Wersja do napędu na cztery koła . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Przekładnia kątowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Sprawdzamy swoją wiedzę. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

3
 Wprowadzenie

Założenia

Konstruowanie coraz mocniejszych silników pociąga za sobą konieczność dopasowania do tej

mocy całego układu napędowego. Korzyścią, wynikającą z zastosowania sześciobiegowej
przekładni, są odpowiednio gęsto rozłożone, krótkie przełożenia. Ich prawidłowe dopasowanie do
charakterystyki silnika sprawia, że silnik pracuje w niższym zakresie prędkości obrotowej a zużycie
paliwa zmniejsza się. Równocześnie wzrasta komfort i dynamika jazdy.

S320_003

Nowa sześciobiegowa ręczna skrzynia biegów 0A5 ma swoją premierę w Transporterze T5

z silnikami R5 TDI i V6.

Jest to pierwsza sześciobiegowa ręczna skrzynia biegów do samochodów z napędem na przednie

koła i z poprzecznie zamontowanym zespołem napędowym, która może przenosić moment
obrotowy do 500 Nm.

4
Dane techniczne

typ skrzyni biegów 0A5

wałki wejściowe 1

wałki wyjściowe 3

biegi do przodu 6

biegi wsteczne 1

maksymalny wejściowy moment 500 Nm

obrotowy

pomiar prędkości jazdy i przebiegu do samochodów z tachografem jest montowana

specjalna skrzynia biegów, wyposażona w czujnik
tachografu i odpowiedni pierścień impulsowy

rodzaj oleju przekładniowego SAE 75 W zgodny z TL 521 71

ilość oleju przekładniowego 2,7 l, bez konieczności okresowej wymiany

wysprzęgnik hydrauliczny

zastosowanie do montażu z przodu, poprzecznie do kierunku jazdy

masa 72,6 kg (z olejem)

długość 374,3 mm

Skrzynia jest też przewidziana do napędu na cztery koła, w połączeniu z przekładnią

kątową i sprzęgłem Haldex.

5
 Konstrukcja skrzyni biegów

Koncepcja

Typowa koncepcja skrzyni biegów z dwoma W przypadku skrzyni 0A5 zmniejszenie

lub trzema wałkami stwarza bardzo
ograniczone możliwości konstruowania
krótkich przekładni. Wynika to z konieczności
zmieszczenia na tych wałkach wszystkich par
kół zębatych, realizujących poszczególne
przełożenia. Im więcej takich par – np.
w skrzyni sześciobiegowej – tym większa
długość całej konstrukcji.
długości osiągnięto przez rozmieszczenie kół
zębatych na czterech wałkach. Dzięki temu
skrzynia ma tylko 374 mm długości
i doskonale wykorzystuje miejsce, istniejące
w komorze silnika.

wewnętrzny
mechanizm
zmiany biegów

obudowa skrzyni
biegów wałek
wejściowy

włącznik świateł
cofania F4

wałek
wyjściowy 3

wałek
wyjściowy 1

wałek
wyjściowy 2

6
wspornik cięgien

obudowa sprzęgła

S320_004

mechanizm różnicowy
Obudowa składa się z dwóch części –
obudowy skrzyni biegów i obudowy sprzęgła –
wykonanych ze stopu aluminium. Do obudowy
jest przykręcony wspornik, w którym
zamocowane są cięgna zewnętrznego
mechanizmu zmiany biegów.

koło przekładni głównej

7
 Konstrukcja skrzyni biegów

Schemat skrzyni

Koła załączane V i VI biegu są umieszczone na wałku wejściowym. Na wałku wyjściowym 1

znajdują się koła załączane I i II biegu, a na wałku wyjściowym 2 – koła załączane III i IV biegu. Koło
załączane biegu wstecznego jest na wałku wyjściowym 3.

Aby zmniejszyć głośność pracy skrzyni, koła biegów II do IV oraz koła przekładni głównej są
dodatkowo obrabiane.
Zęby kół II, III i IV biegu są szlifowane, a zęby koła załączanego IV biegu – dodatkowo koronowane.

wałek wyjściowy 3

wałek wyjściowy 1
2 1 R

wałek wejściowy

6 5 2/3 1 4

wałek wyjściowy 2
koło przekładni
6 5 3 4
głównej

Koronowanie to udoskonalony
sposób gładzenia kół zębatych. Jest
to specjalna technologia obróbki
wykańczającej, wykorzystująca
pierścienie stalowe o odpowiednim
kształcie, pokryte warstwą
diamentów.
S320_001

8
Schemat rozmieszczenia wałków

W celu zwiększenia czytelności schematów skrzyni wałki przedstawiono tak, jak gdyby znajdowały
się w jednej płaszczyźnie. Rzeczywiste rozmieszczenie wałków oraz płaszczyzny przekroju
zaznaczono na poniższym rysunku.

Biegi I do IV mają synchronizację potrójną (systemu Smitha).

W przypadku biegów V i VI zastosowano synchronizację pojedynczą. Także bieg wsteczny ma
pojedynczy synchronizator.

Moment obrotowy może być przenoszony na koło przekładni głównej przez koła trzech wałków
wyjściowych, które są z nim na stałe zazębione. Na każdym biegu moment jest przenoszony przez
jeden z tych wałków.

płaszczyzny
wałek wyjściowy 1 przekroju

wałek
wyjściowy 3

wałek wejściowy

płaszczyzny
przekroju

wałek wyjściowy 2 koło

przekładni głównej

S320_006

Na biegu wstecznym napęd jest przenoszony przez koło załączane I biegu,

umieszczone na wałku wyjściowym 1. Do tego koła jest przyspawane koło biegu
wstecznego, które przenosi napęd na wałek wyjściowy 3. Wałek wyjściowy 3 napędza
mechanizm różnicowy.

9
 Konstrukcja skrzyni biegów

Wałek wejściowy

Wałek wejściowy jest ułożyskowany w

obudowie skrzyni biegów za pomocą łożyska
kulkowego, a w obudowie sprzęgła – za
pomocą łożyska wałeczkowego.
W takim rozwiązaniu siły poprzeczne
przenoszą oba łożyska, a siły wzdłużne tylko
łożysko kulkowe. Poprawia to komfort
włączania biegów w zimnej skrzyni i zapobiega
powstawaniu nadmiernych luzów w przypadku
silnego rozgrzania mechanizmów.

S320_008
koło załączane koło załączane V
VI biegu biegu

piasta koło II i III

koło I biegu
synchronizatora biegu
koło IV
biegu
łożysko kulkowe
łożysko wałeczkowe

S320_007

przesuwka

Koła załączane V i VI biegu są ułożyskowane Biegi V i VI mają pojedynczą synchronizację.

na wałku za pomocą łożysk igiełkowych.
Piasta synchronizatora V i VI biegu jest
Koło I biegu jest wykonane bezpośrednio na osadzona na wielowypuście wałka.
wałku.

Takie samo rozwiązanie zastosowano w

przypadku wspólnego koła II i III biegu.

Natomiast koło IV biegu jest wykonane jako

osobny element i wciśnięte na wałek.

10
Wałek wyjściowy 1

Wałek wyjściowy 1 jest ułożyskowany w

obudowie skrzyni biegów i w obudowie
sprzęgła za pomocą łożysk wałeczkowych
stożkowych.

W wałku jest kanał olejowy, który dodatkowo

zmniejsza masę elementu.

S320_010

piasta koło załączane

synchronizatora I biegu
koło załączane koło wstecznego biegu
II biegu
łożysko koło przekładni
wałeczkowe głównej
stożkowe
łożysko wałeczkowe
stożkowe

kanał olejowy

S320_009
przesuwka

Koła załączane I i II biegu są ułożyskowane na Biegi I i II mają potrójną synchronizację.

wałku wyjściowym 1 za pomocą łożysk
igiełkowych. Piasta synchronizatora I i II biegu jest
Do koła załączanego I biegu jest przyspawane osadzona na wielowypuście wałka.
koło biegu wstecznego.

Bezpośrednio w wałku jest wykonane koło

zębate przekładni głównej.

11
 Konstrukcja skrzyni biegów

Wałek wyjściowy 2

Wałek wyjściowy 2 jest ułożyskowany w

obudowie skrzyni biegów i w obudowie
sprzęgła za pomocą łożysk wałeczkowych
stożkowych.

W wałku jest kanał olejowy, który dodatkowo

zmniejsza masę elementu.

S320_012
koło załączane
III biegu
koło V
biegu piasta
koło VI synchronizatora koło załączane koło przekładni
biegu
IV biegu głównej

łożysko
łożysko wałeczkowe
wałeczkowe
stożkowe
stożkowe

S320_011
kanał olejowy

przesuwka

Koła załączane III i IV biegu są ułożyskowane Biegi III i IV mają potrójną synchronizację.
na wałku wyjściowym 2 za pomocą łożysk
igiełkowych. Piasta synchronizatora III i IV biegu jest
osadzona na wielowypuście wałka.
Koła V i VI biegu są osadzone na wałku na
skurcz.

Bezpośrednio w wałku jest wykonane koło

zębate przekładni głównej.

12
Wałek wyjściowy 3

Również ten wałek jest ułożyskowany w

obudowie skrzyni biegów i w obudowie
sprzęgła za pomocą łożysk wałeczkowych
stożkowych.

W wałku jest kanał olejowy, który dodatkowo

zmniejsza masę elementu.

S320_014

koło załączane
biegu wstecznego
piasta koło przekładni
synchronizatora głównej

łożysko wałeczkowe
łożysko wałeczkowe
stożkowe
stożkowe

kanał olejowy

S320_013
przesuwka

Na wałku wyjściowym 3 znajduje się koło Bieg wsteczny ma pojedynczą synchronizację.

załączane i synchronizator biegu wstecznego.
Koło załączane biegu wstecznego jest Piasta synchronizatora biegu wstecznego jest
ułożyskowane na wałku za pomocą łożyska osadzona na wielowypuście wałka.
igiełkowego.

Bezpośrednio w wałku jest wykonane koło

zębate przekładni głównej.

13
 Konstrukcja skrzyni biegów

pierścień płytka zatrzasku (trzy

Synchronizacja trzystopniowa sztuki, rozmieszczone
pośredni
(biegi I do IV) pierścień co 120°)
pierścień
synchronizatora
Przed włączeniem biegu, czyli połączeniem synchronizatora
(zewnętrzny)
koła załączanego z wałkiem poprzez piastę (wewnętrzny)
synchronizatora i przesuwkę, trzeba
doprowadzić te elementy do równej prędkości
obrotowej. Ta czynność jest nazywana
synchronizacją.
Wyrównanie prędkości obrotowych następuje
poprzez tarcie pomiędzy stożkiem ciernym na
kole załączanym a stożkami ciernymi na
pierścieniach synchronizatora.

koło
koło załączane
załączane
pierścień
S320_017
pośredni pierścień
pierścień piasta
synchronizatora synchronizatora synchronizatora
(zewnętrzny) (wewnętrzny) przesuwka

koło załączane

wielowypust sprzęgający

stożek cierny koła

załączanego

S320_018

Zwiększenie liczby par ciernych daje większą
powierzchnię tarcia, przez którą odbywa się
synchronizacja. Powoduje to wyraźną
poprawę wydajności synchronizacji i
zmniejszenie siły, potrzebnej do włączenia
biegu.
Dzięki temu polepsza się sprawność
synchronizacji.
Każdy synchronizator potrójny (trzystopniowy)
składa się z:
– stożka ciernego na kole załączanym,
– pierścienia synchronizatora
(wewnętrznego),
– pierścienia pośredniego,
– pierścienia synchronizatora
(zewnętrznego).

14
Synchronizacja

Podczas włączania biegu widełki przesuwają Położenie neutralne

przesuwkę z położenia neutralnego w stronę
koła załączanego. Przesuwka pociąga za sobą płytka
koło załączane
trzy płytki zatrzasku, które przesuwają zatrzasku
zewnętrzny pierścień synchronizatora.
Pierścień zewnętrzny, pośredni i wewnętrzny
są wtedy dociskane do siebie i do stożka
ciernego na kole załączanym.

Dopóki przesuwka i koło załączane obracają

się z różną prędkością, pomiędzy stożkami
powstaje moment wywołany tarciem, który
przekręca zewnętrzny pierścień S320_060
synchronizatora. Pierścień obraca się tak, że piasta przesuwka pierścień synchronizatora
boki jego wypustów opierają się o boki synchronizatora
wpustów (wycięć) w piaście synchronizatora. (zewnętrzny)
Czoła zębów wielowypustu przesuwki opierają
się wtedy o ścięcia zębów blokujących
pierścienia synchronizatora, co nie pozwala na Synchronizacja
dalszy ruch przesuwki w stronę pierścienia.
czoło zęba ząb blokujący
Tarcie pomiędzy
– zewnętrznym pierścieniem synchronizatora
a pierścieniem pośrednim,
– pierścieniem pośrednim a wewnętrznym
pierścieniem synchronizatora oraz
– wewnętrznym pierścieniem synchronizatora
a stożkiem ciernym koła załączanego
powoduje zwiększanie lub zmniejszanie
S320_061
prędkości obrotowej tych elementów, aż do
wyrównania prędkości przesuwki i koła wypust pierścienia wpust (wycięcie) piasty
załączanego. synchronizatora synchronizatora

Załączanie wielowypust
Załączanie sprzęgający

Gdy elementy zaczną obracać się z tą samą

prędkością, zanika siła obwodowa, działająca
na zewnętrzny pierścień synchronizatora.
Zęby wielowypustu przesuwki mogą go zatem
obrócić tak, że przesuwka zostaje
odblokowana i może nasunąć się na
wielowypust koła załączanego. Powoduje to
połączenie wałka z kołem załączanym, a więc
włączenie biegu. S320_062

15
 Konstrukcja skrzyni biegów

Przenoszenie napędu na poszczególnych biegach

Moment obrotowy silnika jest przenoszony z wałka wejściowego na jeden z wałków wyjściowych
(zależnie od włączonego biegu), a z niego na mechanizm różnicowy.

Na biegu wstecznym odbywa się to poprzez wałek wyjściowy 3 (wałek wstecznego biegu). Zmianę
kierunku obrotów powoduje koło załączane pierwszego biegu, które nie jest wtedy połączone z
wałkiem wyjściowym 1, lecz pełni jedynie rolę koła pośredniego.

R 1
S320_020
S320_021

R 1 3 5

2 4 6 2
S320_027
S320_022

16
 3 5
S320_023 S320_025

4 6
S320_024 S320_026

17
 Konstrukcja skrzyni biegów

Mechanizm różnicowy

Mechanizm różnicowy jest ułożyskowany w

dwóch łożyskach wałeczkowych stożkowych.
Koło przekładni głównej, zazębione na stałe z
trzema kołami wałków wyjściowych, jest
przynitowane do obudowy mechanizmu
różnicowego.

Wałki kołnierzowe są uszczelnione dwoma

identycznymi pierścieniami uszczelniającymi.

S320_016

koło przekładni
koło wałka
głównej
wyjściowego 2

obudowa skrzyni
obudowa sprzęgła
biegów

obudowa mechanizmu różnicowego

lewy wałek prawy wałek

kołnierzowy kołnierzowy

pierścień
uszczelniający
pierścień
uszczelniający łożysko wałeczkowe
stożkowe
łożysko wałeczkowe
S320_015
stożkowe

18
Wysprzęgnik

Sprzęgło jest sterowane hydraulicznie. Układ hydrauliczny wysprzęgnika jest

Siłownik wysprzęgnika i łożysko wyciskowe napełniony płynem hamulcowym i połączony
stanowią jeden element, przykręcony do ze zbiorniczkiem wyrównawczym układu
obudowy sprzęgła. hamulcowego.

obudowa sprzęgła

płyn hamulcowy

S320_045

siłownik wysprzęgnika z
łożyskiem wyciskowym

Łożysko wyciskowe i siłownik wysprzęgnika można wymienić tylko jako komplet.

19
 Konstrukcja skrzyni biegów

Siłownik wysprzęgnika z łożyskiem

wyciskowym
Do uszczelnienia tłoka użyto uszczelki
Korpus siłownika i tuleja prowadząca są kołnierzowej typu "V", połączonej z nim za
połączone ze sobą na stałe. pomocą specjalnego wypustu.

Pomiędzy nimi znajduje się tłok, który Łożysko wyciskowe ma zapas smaru,
przesuwa się pod działaniem ciśnienia płynu wystarczający na cały okres jego eksploatacji.
hamulcowego.

tłok

tuleja prowadząca

korpus siłownika
wysprzęgnika

wałek wejściowy

S320_046

obudowa sprzęgła

płyn hamulcowy
uszczelka kołnierzowa typu "V"

20
 sprężyna centralna
Położenie spoczynkowe pierścień zewnętrzny

W położeniu spoczynkowym sprężyna sprężyna wstępna

wstępna dosuwa łożysko wyciskowe do
sprężyny centralnej docisku sprzęgła.
Pierścień zewnętrzny łożyska obraca się z tą
samą prędkością, co sprzęgło, a pierścień
wewnętrzny łożyska jest nieruchomy. Kulki
łożyska są prowadzone w zamkniętym
koszyku.

S320_066

pierścień wewnętrzny kulki

Położenie robocze (sprzęgło rozłączone) tłok

siłownik wysprzęgnika
Gdy pedał sprzęgła zostanie naciśnięty,
pompa wysprzęgnika wytwarza ciśnienie w płyn hamulcowy
układzie hydraulicznym. Ciśnienie to działa na
tłok siłownika i powoduje jego przesuniecie po
tulei prowadzącej w kierunku sprężyny
centralnej. Sprzęgło jest rozłączone.

S320_067

tuleja prowadząca sprężyna centralna

21
 Mechanizm zmiany biegów

Zewnętrzny mechanizm zmiany biegów

Wraz z zastosowaniem tej skrzyni biegów w Transporterze 2004, po raz pierwszy w modelach
koncernu pojawiła się dźwignia zmiany biegów typu joystick oraz nowa blokada włączenia
wstecznego biegu z pierścieniem zwalniającym. Dlatego mechanizm zmiany biegów zostanie
opisany na przykładzie tego właśnie samochodu.

Skrzynia biegów jest sterowana odległościowo
za pomocą dwóch cięgien, co zapobiega
przenoszeniu drgań i ruchów zespołu
napędowego na dźwignię zmiany biegów.
Cięgna przenoszą ruch wybierania i ruch
włączania na wybierak.
Mechanizm przy skrzyni biegów (dźwignia
pośrednia i zewnętrzna dźwignia wybieraka z
ciężarkiem amortyzującym) zamienia ruch obu
cięgien na ruch obrotowy i posuwisty
wybieraka.

Dokładny opis regulacji

mechanizmu zmiany biegów jest
podany w instrukcji naprawy,
zawartej w programie ELSA.
dźwignia pośrednia

zewnętrzna dźwignia
wybieraka

wybierak

S320_028

22
 Dźwignia zmiany biegów typu
joystick

Joystick składa się z dwóch podstawowych

części: dźwigni zmiany biegów i obudowy
dźwigni. Dźwignia jest osadzona na kuli, co
zapewnia jej swobodę ruchu i pozwala na
"wybieranie" i "włączanie" biegów.
S320_030 włączanie

wybieranie
dźwignia zmiany biegów

pierścień
zwalniający

sprężyna
kula
obudowa dźwigni
zmiany biegów

gniazdo kuliste

S320_058
S320_029

złącze regulacyjne złącze regulacyjne

cięgna wybierania cięgna włączania

Schemat zmiany biegów ma cztery ścieżki,
przy czym bieg wsteczny jest umieszczony z
przodu, po lewej stronie. Pozostałe biegi są
rozmieszczone w tradycyjny sposób.
Jako zabezpieczenie przed przypadkowym
włączeniem biegu wstecznego w mechanizmie
tym zastosowano blokadę z pierścieniem
zwalniającym.
Na obu cięgnach zmiany biegów są w pobliżu
dźwigni złącza regulacyjne. W miejscach
połączenia z dźwignią cięgna mają gniazda
kuliste, co daje swobodę ruchu we wszystkich
kierunkach.
Sprężyna służy do ustawiania dźwigni w
położeniu spoczynkowym.

23
 Mechanizm zmiany biegów

Wewnętrzny mechanizm zmiany

biegów
wybierak
Ruchy dźwigni zmiany biegów są przenoszone górna
przez dwa cięgna na wewnętrzny mechanizm pokrywa
zmiany biegów. wybieraka

Wybierak jest ułożyskowany ślizgowo w dwóch kołek kulisy

pokrywach, przykręconych do obudowy
skrzyni biegów.

tulejka ustalająca z
palcem wybieraka palec wybieraka
biegu I i II,
biegu V i VI,
palec wybieraka biegu wstecznego
wybierak
biegu III i IV
śruby łączące z
obudową skrzyni dolna pokrywa
wybieraka
oś
S320_031
widełki wahliwe
biegu wstecznego

prowadnica
kulkowa
Zależnie od włączanego biegu, jeden z palców
wybieraka wsuwa się w odpowiednie widełki i
przesuwa je (bądź przechyla - w przypadku
wspornik widełek biegu wstecznego). Każde widełki
biegów I do VI są posadzone po obu stronach
w prowadnicach kulkowych, które pozwalają
na ich przesuwanie podczas włączana biegu.

Natomiast bieg wsteczny jest włączany przez

widełki widełki wahliwe. Oś, na której są osadzone
biegu I i II widełki, jest łożyskowana ślizgowo we
wsporniku, przykręconym do obudowy skrzyni
widełki biegów.
biegu V i VI
S320_032

widełki
biegu III i IV

24
 dźwignia
Wybieranie
zmiany
biegów
Ruch wybierania (przechylanie dźwigni zmiany
biegów w lewo i w prawo) jest zamieniany na
wybieranie
ruch posuwisty cięgna wybierania.

Dźwignia zmiany biegów jest osadzona na

kuli, zamocowanej do obudowy dźwigni.

S320_035

S320_034

kula

płoza dźwignia pośrednia

cięgno wybierania
ślizgowa
zewnętrzna
dźwignia
wybieraka

Cięgno wybierania jest zamocowane do

dźwigni pośredniej. Dźwignia pośrednia,
zamocowana obrotowo do skrzyni biegów,
zamienia ruch cięgna wybierania na ruch
posuwisty (wsuwanie lub wysuwanie)
wybieraka.

Dźwignia pośrednia jest połączona poprzez

płozę ślizgową z zewnętrzną dźwignią
wybieraka.
wybierak
Wsuwanie i wysuwanie wybieraka ustawia go
w takim położeniu, w którym odpowiedni palec
znajduje się na wysokości właściwych widełek
S320_033 włączających bieg.

palec widełki
wybieraka dla biegu III i IV
biegu III i IV dolna pokrywa
wybieraka

25
 Mechanizm zmiany biegów

dźwignia
Włączanie zmiany biegów

Ruch włączania (przechylanie dźwigni zmiany

biegów w przód i w tył) jest przenoszony na
cięgno włączania.

Gdy dźwignia zmiany biegów wykonuje ruch

włączania, ruch ten jest przetwarzany na ruch
posuwisty cięgna.

S320_038
włączanie

kula
cięgno
S320_037
włączania

przesuwka
oś biegu wstecznego
zewnętrzna dźwignia
wybieraka
widełki wahliwe
biegu wstecznego

S320_071

Ruch posuwisty cięgna włączania jest

zamieniany na obrót wybieraka. Obrót
wybieraka powoduje, że ten z palców
wybieraka, który jest akurat wsunięty w
widełki, przesuwa je.
W przypadku biegu wstecznego obrót
wybieraka wywołuje przechylenie widełek
wahliwych.

Dźwignia pośrednia, przenosząca ruch

wybierak wybierania, jest również połączona z
wybierakiem, jednak ze względu na
palec wybieraka ukształtowanie płozy ślizgowej obrót
biegu III i IV wybieraka nie powoduje jej ruchu.
Poruszane widełki przesuwają swoją
przesuwkę i powodują włączenie wybranego
S320_036 biegu.

widełki
3. biegu III i IV

26
 Bieg wsteczny R 1 3 5

Wraz z dźwignią zmiany biegów typu joystick

po raz pierwszy w Volkswagenie pojawiła się
blokada włączenia biegu wstecznego z
pierścieniem zwalniającym. 2 4 6 S320_040

Cały mechanizm blokady jest nałożony na

gałka dźwigni zmiany
dźwignię zmiany biegów.
biegów
Aby włączyć bieg wsteczny, należy wpierw blokada z
palec blokady pierścieniem
pociągnąć pierścień zwalniający w górę.
zwalniającym
zderzak

sprężyna

obudowa dźwigni
zmiany biegów

sprężyna

S320_039

Gdy żaden bieg nie jest włączony, sprężyna

ustawia dźwignię zmiany biegów na środku
ścieżki III i IV biegu.
S320_041

palec blokady
Podczas włączania I biegu palec blokady
zderzak I i
opiera się o zderzak I i II biegu i nie pozwala
II biegu
na omyłkowe włączenie biegu wstecznego.
Zderzak jest częścią obudowy dźwigni zmiany
biegów.
S320_042

Pociągnięcie pierścienia zwalniającego w górę

powoduje uniesienie palca ponad zderzak.
Dopiero wtedy można włączyć bieg wsteczny.

S320_043

27
 Czujniki

Włącznik świateł cofania

Włącznik świateł cofania jest wkręcony od

boku w obudowę skrzyni biegów.

S320_069
włącznik świateł
popychacz cofania F4

wybierak

tulejka ustalająca
przycisk

włącznik świateł
S320_054
cofania F4

Gdy jest włączony jeden z biegów do jazdy w

przód, przycisk włącznika świateł cofania F4
jest wsunięty w wycięcie tulejki ustalającej.

Wybranie biegu wstecznego powoduje osiowe

przesunięcie wybieraka wraz z tulejką w górę.
W tym położeniu popychacz tulejki znajduje
się na wysokości przycisku włącznika. S320_055

Podczas włączania biegu wstecznego

popychacz naciska na przycisk włącznika, tulejka ustalająca palec wybieraka
który zwiera styk elektryczny.
popychacz

28
Czujnik tachografu

Skrzynia biegów do samochodu z tachografem ma dodatkowo czujnik tachografu G75,

zamontowany przy mechanizmie różnicowym.

czujnik tachografu G75

pierścień impulsowy

koło przekładni głównej S320_057

Obracające się koło impulsowe wywołuje w

czujniku G75 sygnał, który jest przekazywany
do tachografu G24.
G24
Czujnik jest montowany od zewnątrz, w
otworze wykonanym w obudowie sprzęgła. G75

S320_070

Seryjna wersja skrzyni biegów nie ma czujnika tachografu ani pierścienia

impulsowego. Późniejsze zamontowanie tych elementów jest
niemożliwe.

29
 Wersja do napędu na cztery koła

Przekładnia kątowa

Skrzynia jest też przewidziana do napędu na

cztery koła, w połączeniu z przekładnią kątową i
sprzęgłem Haldex.

Skrzynia biegów i przekładnia kątowa tworzą

wtedy jeden zespół. Przekładnia kątowa, która
przekazuje moment napędowy na koła tylnej osi,
jest napędzana przez mechanizm różnicowy
S320_063
skrzyni biegów.

skrzynia biegów przekładnia kątowa

łożysko wałeczkowe
stożkowe wałek napędzający
przednie prawe koło
koło zębate na wałku drążonym

łożysko wałeczkowe
stożkowe

kołnierz

S320_064

koło stożkowe napędzane

koło stożkowe napędzające

wałek drążony z kołem zębatym

wałek napędzający
lewe przednie koło
obudowa mechanizmu różnicowego

koło przekładni głównej

30
Budowa i zasada działania

Wałkiem wejściowym przekładni kątowej jest
wałek drążony, połączony z obudową
mechanizmu różnicowego. Na wałku jest
wykonane walcowe koło zębate. Wewnątrz
wałka drążonego biegnie wałek, napędzający
przednie prawe koło samochodu.
Koło wałka drążonego napędza wałek
pośredni, na którym jest wykonane koło
stożkowe przekładni kątowej. Drugie koło
przekładni kątowej jest połączone z
kołnierzem, przekazującym moment
napędowy na koła tylnej osi.

koło zębate na wałku

wałek drążony
drążonym
obudowa mechanizmu
różnicowego
wałek napędzający
przednie prawe koło

koło stożkowe napędzające koło stożkowe napędzane

S320_068

31
 Sprawdzamy swoją wiedzę

Które odpowiedzi są prawidłowe?

Może być więcej prawidłowych odpowiedzi!

1. Jakie zalety ma skrzynia biegów z czterema wałkami?

a) odznacza się spokojniejszą pracą

b) zajmuje mniej miejsca
c) jest bardziej przyjazna dla środowiska naturalnego

2. Które biegi mają koła załączane, umieszczone na wałku wyjściowym 1?

a) biegi V i VI
b) biegi I i II
c) biegi III i IV

3. Zaznacz na rysunku przeniesienie napędu na V biegu.

S320_059

4. Które biegi mają synchronizację trzystopniową?

a) biegi V i VI
b) bieg wsteczny
c) biegi I do IV

32
5. Co oznacza liczba 3 w określeniu "synchronizacja trzystopniowa"?

a) Trzy biegi skrzyni są zsynchronizowane.

b) Synchronizator ma trzy powierzchnie stożkowe.
c) Synchronizacja przebiega w trzech etapach.

6. Jaką obróbkę wykańczającą kół zębatych zastosowano w skrzyni biegów?

a) docieranie
b) koronowanie
c) szlifowanie

7. W mechanizmie zmiany biegów z dźwignią typu joystick blokada włączenia wstecznego biegu ...

a) jest taka sama, jak w innych skrzyniach koncernu, i wymaga wciśnięcia dźwigni zmiany
biegów.
b) jest podobna do dotychczasowych blokad, jednak wprowadzono w niej pewne modyfikacje.
c) wymaga pociągnięcia pierścienia zwalniającego.

8. Zastosowanie drążonych wałków wyjściowych ma na celu:

a) zwiększenie sztywności skrętnej wałków.

b) wyciszenie pracy skrzyni biegów.
c) doprowadzenie oleju do smarowania elementów skrzyni.

9. Sprzęgło jest sterowane

a) hydraulicznie, poprzez dźwignię wyciskową i osobne łożysko wyciskowe.

b) za pomocą podzespołu hydraulicznego, składającego się z siłownika wysprzęgnika i łożyska
wyciskowego.
c) mechanicznie, za pomocą dźwigni wyciskowej, która przesuwa łożysko wyciskowe,
osadzone na wałku wejściowym skrzyni biegów.

33
 34
Rozwiązania:
1. b.; 2. b.;
3. Schemat przenoszenia napędu:
5 S320_025
4. c.; 5. b.; 6. b., c.; 7. c.; 8. c.; 9. b.
Sprawdzamy swoją wiedzę
Notatki

35
 320

© VOLKSWAGEN AG, Wolfsburg, VK-36 Service Training

Wszelkie prawa zastrzeżone. Zmiany zastrzeżone.
000.2811.41.11 Stan techniczny 10/03

❀ Papier wyprodukowany z celulozy

bielonej bez użycia chloru.