ARALING PANLIPUNAN
ISYU SA SIGALOT NG TERITORYO NG PILIPINAS
ANG INSIDENTE SA WHITSUN REEF
JARED D. PACULAN
Matapos maghain ng
diplomatikong protesta ang Pilipinas
laban sa China sa pagkakaroon ng
mahigit 200 Chinese fishing vessels sa
Whitsun Reef noong Marso 7, 2021,
nagsimula ang isang diplomatikong
insidente noong Marso 22, 2021.
Bahagi ng pinagtatalunang Spratly
Islands sa South China Ang dagat ay
ang bahura.
Ang mga tensyon ay itinaas ng
presensya ng China sa Whitsun Reef
dahil inaangkin ng Pilipinas na ang
mga barko ng China ay bahagi ng
isang militia at ang kanilang
pagpupugal doon ay isang pasimula
sa pagkuha ng Chinese sa maritime
feature. Ang nasabing mga
pahayag ay pinabulaanan ng China,
na iginiit na ang mga barko ay
naghahanap ng masisilungan sa
bahura dahil sa masamang
panahon. Parehong bansa, pati na
rin ang Vietnam, na nagsampa rin ng
protesta laban sa presensya ng mga
Tsino sa bahura, ay iginigiit ang
soberanya sa Whitsun Reef.
Ang populasyon ng mga Tsino sa
Whitsun Reef ay lumiit sa paglipas ng
panahon. Gayunpaman, ang mga
diplomatikong tensyon ay pinahaba
ng pagkalat ng mga barko sa ibang
mga rehiyon ng Spratly Island.
10 - EINSTEIN
MGA INSIDENTE
▪ MARSO
Ayon sa impormasyong ibinigay
sa National Task Force for the West
Philippine Sea (NTF-WPS), isang task
force ng gobyerno ng Pilipinas,
noong Marso 7, 2021, 220 Chinese
fishing ships ang naobserbahang
nakadaong sa Whitsun Reef.
Dahil sa "posibleng labis na
pangingisda at pagkasira ng
kapaligiran sa dagat, gayundin ang
mga panganib sa kaligtasan ng
paglalayag," binigyang pansin din ng
NTF-WPS ang insidente. Ang mga
sasakyang pandagat ng China ay
nakitang nakaayos sa isang linya, na
nakahiga sa tabi ng isa't isa. Bilang
tugon sa ulat ng NTF-WPS, inihayag
ng Armed Forces of the Philippines na
ang Western Command nito ay
nagpadala ng mga tauhan mula sa
Philippine Air Force at Navy sa South
China Sea upang mas maberipika
ang ulat.
Noong Marso 31, nangako ang militar
ng Pilipinas na patuloy na
magpapalipad ng aerial patrol sa
South China Sea. 44 na Chinese
marine vessels pa rin ang nasa
Whitsun Reef, ayon sa ulat mula sa
NTF-WPS sa parehong araw. Ang iba
pang mga barko ay nakakalat sa
ibang mga lokasyon ng Spratly
Islands; 115 na barko ang nakitang
nakadaong malapit sa McKennan at
Hughes Reefs, 45 na barko malapit sa
Thitu Island, ang administrative center
para sa munisipalidad ng Kalayaan
na pinatatakbo ng Pilipinas, at 50
barko malapit sa Mischief, Fiery Cross,
at Subi reefs.
Sa Mischief Reef, apat na barko ng
Chinese Navy ang napansin din ng
NTF-WPS.
▪ ABRIL
Noong Abril 2 sa Fujian, tinalakay
ni Teodoro Locsin Jr., ang kalihim ng
mga gawaing panlabas para sa
Pilipinas, at Wang Yi, ang dayuhang
ministro ng Tsina, ang insidente sa
Whitsun Reef. Muling iginiit ni
Philippine Defense Secretary Delfin
Lorenzana ang panawagan para sa
China na bawiin ang mga barko nito
sa lugar sa susunod na araw, na
sinasabing siya ay "hindi tanga," na
walang katwiran para sa mga barko
na manatili doon, at na ang
"panahon ay naging maganda.
hanggang ngayon."
Sinuportahan ng foreign ministry ng
Pilipinas ang mga komento ni
Lorenzana mula Abril 5 at nangakong
magsampa ng karagdagang
diplomatikong protesta kung hindi
nasunod o naantala ang kahilingan
ng Pilipinas para sa mga barko ng
China na umalis sa Whitsun Reef. Ang
patuloy na tensyon sa Whitsun Reef
ay nag-udyok din ng mga komento
mula sa malalapit na kaalyado ni
Pangulong Rodrigo Duterte. Sinabi ng
kanyang abogado at dating
tagapagsalita na si Salvador Panelo
na ang Pilipinas ay hindi maloloko ng
humanitarian aid ng China sa
pagtukoy sa mga donasyon ng
bakuna ng China bilang tugon sa
pandemya ng COVID-19 at na ang
matagal na presensya ng mga Tsino
sa bahura ay nanganganib sa "hindi
ginustong labanan na gagawin ng
dalawang bansa. sa halip ay huwag
ituloy."
Sa isang pahayag na inilabas noong
Abril 6, inulit ng Chinese Foreign
Ministry ang soberanya ng China sa
mga isla ng South China Sea at
hinimok ang Pilipinas na ihinto ang
"hyping up" sa sitwasyon. Hinimok din
ng pahayag ang Pilipinas na
panatilihin ang kapayapaan at
katatagan sa lugar. Higit pa rito, iginiit
nito na walang plano ang China na
panatilihin ang "permanent
presence" doon.
Sumagot si Foreign Secretary Locsin,
"Nobody fishes by lashing ships
together," at gumawa ng
paghahambing sa pagitan ng
pagkilos at ng pagsalakay ng Persia
sa Greece. Pagkatapos ay inulit niya
ang kahilingan ng Pilipinas na utusan
ng China ang mga barko na umalis
kung ganoon ang kaso. Isa pang
diplomatikong protesta ang inihain
ng Pilipinas.
Ipinahayag ni Locsin ang kanyang
pagtutol sa "illegal lingering
presence" ng China sa bahura sa
pagpupulong. 9 na barko ng China
ay nasa Whitsun Reef pa rin sa
petsang iyon, ayon sa NTF-WPS,
ngunit 231 pang barko ng China ang
naiulat na nakita sa iba pang tampok
na pandagat ng Spratly Islands.
Nang sumunod na araw, nagsampa
ng pangalawang diplomatikong
protesta ang Pilipinas.
 MGA SUSUNOD NA BUWAN
Mayroon lamang 9 na barko sa
Union Banks sa kalagitnaan ng Mayo
2021. Ngunit noong kalagitnaan ng
Hunyo 2021, mayroong 236 na barko
sa Union Banks, isang pagtaas ng isa
pa. Ang ministeryong panlabas ng
Pilipinas ay maghain ng ika-100
diplomatikong protesta laban sa
aktibidad ng China sa loob ng
inaangkin nitong exclusive economic
zone sa South China Sea sa Mayo 28,
2021.
MGA REAKSYON
▪ SA CHINA
Sa isang editoryal na inilathala ng
Chinese news outlet na Global Times,
sinasabing "malakas" ang tutugon ng
China kung mapipilitang i-withdraw
ang mga barko nito sa Whitsun Reef.
Bukod pa rito, sinasabi nito na ang
Pilipinas ay ginagamit ng Estados
Unidos upang palalain ang tensyon
sa South China Sea dahil sa isang
"geopolitical na pangangailangan."
▪ SA PILIPINAS
Sa magkasanib na pahayag, ang
Philippine Chamber of Commerce
and Industry, ang Management
Association of the Philippines, ang
Makati Business Club, ang Filipina
CEO Circle, ang Bishops-Conference
Businessmen's for Human
Development, ang Judicial Reform
Initiative, ang Cebu Business Club, at
hiniling ng Iloilo Business Club na alisin
ng China ang mga barko nito sa
Whitsun Reef at sinuportahan ang
pag-angkin ng Pilipinas ng soberanya
sa reef.
▪ INTERNASYONAL
Bilang tugon sa standoff sa
Whitsun Reef, Australia, Japan, at
United States ay nagpahayag ng
pagkabahala sa sitwasyon sa South
China Sea. Noong Abril 7, 2021, ang
Estados Unidos ay nagbigay ng
babala sa China na huwag gumamit
ng puwersa laban sa Pilipinas, na
nagsasaad na "isang armadong
pag-atake laban sa mga armadong
pwersa, pampublikong sasakyang
panghimpapawid, o sasakyang
panghimpapawid ng Pilipinas sa
Pasipiko, kabilang ang South China
Sea. ," ay magreresulta sa obligasyon
ng Estados Unidos sa ilalim ng
kanilang Mutual Defense Treaty.
MGA TALA
a. Petsa kung kailan inihain ang
unang opisyal na
diplomatikong protesta hinggil
sa insidente. Noong Marso 7,
2021, nasa bahura na ang
mga sasakyang pandagat ng
China na nagdulot ng
diplomatikong tensyon. Hindi
tiyak na oras pagkatapos ng
petsa, mayroon pa ring mga
diplomatikong tensyon at mga
barko sa lugar.
b. Nang maglaon, umalis ang mga
Chinese settler sa Whitsun Reef
para sa iba pang tampok na
pandagat ng Spratly Islands.