PTA Geschiedenis – Hoofdstuk 1

Hoofdstuk 1.1
Tijd van jagers en boeren (tot 3000 voor Christus)

Tijd van jagers en boeren

 men kan nog niet lezen en schrijven (dus prehistorie)

Problemen bij archeologie:

- Interpretatie
- Datering (aan de hand van meer/andere bronnen dateer je)
- Reconstructie
- Wat zegt de vondst over religie en cultuur?

Kenmerken van jagers-verzamelaar:

- Nomaden
- Eenvoudige tenten
- Verzamelen voedsel
- Gereedschap van vuursteen
- Afhankelijk van het klimaat

Prehistorie: periode zonder schrift  archeoloog onderzoekt prehistorie

1. Steentijd
- Onderverdeling steentijd:
• Oude-Steentijd  jagers-verzamelaars
• Middensteentijd  jagers-verzamelaars
- Landbouwrevolutie
• Nieuwe-Steentijd  landbouwsamenleving
2. Bronstijd
3. IJzertijd

Historie: tijd met schrift  de Oudheid

Oefenvragen:
1. Wat is volgens evolutionisten een oorzaak van de landbouwrevolutie?
Het klimaat veranderde: het werd natter en warmer
2. Waardoor kon de landbouwrevolutie eerder in het Midden-Oosten dan in Europa plaatsvinden?
In Europa was nog sprake van de IJstijd
3. Hoe noemen we de periode waarin landbouwsamenlevingen tot ontwikkeling kwamen?
Nieuwe-Steentijd

Einde Middensteentijd:

Neolithische revolutie  overgang naar landbouw

- Boeren samenleving
- Domesticeren dieren (= dieren fokken)
- Cultiveren planten (= planten kweken)
- Nieuwe gereedschappen

Sedentaire revolutie  overgang naar vaste verblijfplaatsen

- Ontstaan kleine dorpen en steden

- Irrigatie landbouw
 - Stadstaten

Hoofdstuk 1.2
Oudste beschavingen  Mesopotamië
- Summer
- Akkad
- Assur
- Ur
- Ninevé

Na de Neolithische revolutie ontstonden landbouwsamenlevingen bij de Eufraat en de Tigris

- Irrigatielandbouw
 gevolgen:
• Door samenwerking grotere oogsten
 daardoor weer:
◘ bevolkingsgroei
◘ ontstaan sociale verschillen (arm/rijk)
◘ ontstaan leiders (koning) door organisatie irrigatiewerkzaamheden
◘ bouw publieke gebouwen
◘ specialisatie beroepen
◘ ontstaan stadstaten

Stadstaten:
1. Hiërarchische opbouw van de samenleving: standenmaatschappij
2. Aanwezigheid van een godsdienstig centrum: ziggoerat of tempelpolytheïsme
3. Specialisatie van arbeid
4. Gebruik van schrift: spijker- en hiërogliefenschrift

Hiërarchische opbouw van de samenleving: standenmaatschappij

Farao

Priesters

Ambtenaren

Leger

Ambachtslieden + boeren

Slaven
Hoofdstuk 1.3
Proces van staatsvorming in het Midden-Oosten
- Stadstaten gaan samenwerken
 ontstaan staat

In het zuiden van Egypte komen de steden/stadstaten

 onder leiding van Farao Narmer

Farao Narmer:
- Stichter van Egypte als staat boven en beneden Egypte
(Hij voegt boven en beneden Egypte samen)
- Bouwt hoofdstad Memphis
- Laat voor zichzelf en familie een paar kleine trappiramides bouwen (Sakkara)
- Culturele en politieke eenheid
 3100 voor Christus

Waarop baseerde de farao zijn macht?

- De ambtenarij en het leger
- Het belastingsysteem
- Goddelijke legitimatie
- Propaganda

De hoofdperioden in Egypte:
1. Oude Rijk
 eerste tussenperiode
2. Midden Rijk
 tweede tussenperiode
3. Nieuwe Rijk

Wat was heel belangrijk voor de Egyptenaren?

- Godsdienst  polytheïsme: veel goden
- Farao
- Wetenschap

Ketterfarao: Achnaton
- Breekt met polytheïsme  monotheïsme: één god
- Vereerd alleen zonnegod Aton (dus niet meer Amon)
- Oude hoofdstad Thebe  nieuwe hoofdstad Achetaton
- Verbreekt macht priesters Thebe

 Waarom deed hij dit?

Priesters hebben geen macht meer (omdat hij het monotheïsme ingevoerd
had), alleen de farao heeft macht.
 = culturele en politieke verandering
 Naam die  Zoon draait alle veranderingen
Achnaton van zijn vader terug en wil
Wie is zijn zoon?
wilde. Toetanchamon heten.
Toetanchaton of Toetanchamon?
Wanneer was het Egyptische Rijk voorbij? Toen Cleopatra stierf.