Professional Documents
Culture Documents
Chuong 2stu
Chuong 2stu
Chuong 2stu
• Sai soá gia coâng laø söï khoâng phuø hôïp giöõa yeáu toá kyõ thuaät
cuûa chi tieát sau khi gia coâng so vôùi yeâu caàu cuûa thieát keá ñeà ra.
• Moät vaøi nguyeân nhaâ n gaâ y ra sai soá trong quaù trình gia
coâng laø:
+ Sai soá do bieán daïng nhieät cuûa heä thoáng coâng ngheä …
End Home Next Back
II.1. KHAÙI NIEÄM
• Sai soá gia coâng caùc yeáu toá hình hoïc cuûa chi tieát bao goàm:
• + Sai soá kích thöôùc cuûa baûn thaân beà maët gia coâng
• Sai soá kích thöôùc gia coâng laø löôïng cheânh leäch giöõa kích
thöôùc thöïc cuûa chi tieát sau khi gia coâng so vôùi khoaûng kích
thöôùc cho pheùp cuûa kích thöôùc ñoù (goïi laø dung sai).
• Khi nghieân cöùu sai soá kích thöôùc, caàn giaûi quyeát 2 vaán ñeà:
§ Tìm xaùc suaát xuaát hieän cuûa kích thöôùc chi tieát trong töøng
vuøng cuûa khoaûng phaân taùn W
Haøm maät ñoä xaùc suaát xuaát hieän cuûa kích thöôùc gia coâng x
coù daïng: y = f(x)
(II-1)
(II-3)
(II-4)
(II-1)
(II-6)
Pxi ÷ xj
x
W xi xj
(II-7)
• ÖÙng vôùi caùc giaù trò cuûa z, ngöôøi ta tính ñöôïc giaù trò cuûa haøm (z) vaø 2(z), sau ñoù thaønh
laäp baûng cho trong soå tay.
(II-8)
WT W>T
• * Trung taâm phaân boá khoâng truøng vôùi trung taâm dung sai
II.3.2. Sai leäch vò trí töông quan giöõa caùc beà maët
II.3.3. Sai leäch toång coäng veà hình daïng vaø vò trí
II.3.4. Caùch ghi kyù hieäu sai leäch hình daïng vaø vò trí
Ñöôøng
• + Ñoä thaúng: (Kyù hieäu: -) danh nghóa
Proâfin thöïc
Ñöôøng thaúng
• Ñoä thaú n g trong maë t phaú n g aùp
Proâfin thöïc
Caùc daïng sai leäch thaønh phaàn
Ñoä coân
Ñoä phình
Ñoä thaét
Maët phaúng
aùp L2
a2
L1
a1 vt = a2 - a1
+ Giöõa caùc ñöôøng taâm (hoaëc ñöôøng thaúng) trong maët phaúng:
vt
a1 a2
vt = a2 -a1
+ Giöõa caùc ñöôøng taâm (hoaëc ñöôøng thaúng) trong khoâng gian:
• Ñoä ñoàng taâm laø khoaûng caùch lôùn nhaát giöõa ñöôøng
taâm cuûa beà maët khaûo saùt vaø ñöôøng taâm cuûa beà maët chuaån
treân chieàu daøi cuûa phaàn chuaån.
[]
• Ñoä ñoá i xöù n g laø khoaû n g caù c h lôù n nhaá t giöõ a maë t
phaúng (hoaëc ñöôøng taâm) ñoái xöùng cuûa phaàn töû ñöôïc khaûo
saùt vaø maët phaúng ñoái xöùng cuûa phaàn töû chuaån trong giôùi
haïn cuûa phaàn chuaån.
L1 L2
[]
• Ñoä giao nhau giöõa caùc ñöôøng taâm laø khoaûng caùch lôùn nhaát
giöõa caùc ñöôøng taâm giao nhau danh nghóa.
[]
• 3. Sai leäch hình daïng cuûa proâfin cho tröôùc (Kyù hieäu: )
• 4. Sai leäch hình daïng cuûa beà maët cho tröôùc (Kyù hieäu: )
• 1. Ñoä ñaûo
Kyù hieäu:
Kyù hieäu:
• Kyù hieäu :
• Kyù hieäu :
• Kyù hieäu:
• Kyù hieäu:
Beà maët
danh nghóa
Beà maët
Proâfin danh nghóa
thöïc
Proâfin thöïc
– Trong giôùi haïn moät caáp chính xaùc, tieâu chuaån chia ra 3 möùc A, B, C :
§ Möùc chính xaùc bình thöôøng A : dung sai hình daïng vaø vò trí chieám 60%
cuûa dung sai kích thöôùc.
§ Möùc chính xaùc naâng cao B : dung sai hình daïng vaø vò trí chieám 40%
cuûa dung sai kích thöôùc.
§ Möùc chính xaùc naâng cao C : dung sai hình daïng vaø vò trí chieám 25%
cuûa dung sai kích thöôùc.
§ Tröôøng hôïp coù yeâu caàu chính xaùc ñaëc bieät cao, cho pheùp dung sai hình
daïng vaø vò trí chieám 16% cuûa dung sai kích thöôùc.
• OÂ 1: Ghi daáu hieäu cuûa loaïi sai leäch hình daïng hoaëc vò trí.
• OÂ 2: Ghi trò soá sai leäch cho pheùp (mm). Coù theå ghi giaù trò
tuyeät ñoái, giaù trò töông ñoái hoaëc caû hai.
• OÂ 3: Ghi chöõ caùi kyù hieäu chuaån hoaëc yeáu toá lieân quan ñeán
sai leäch vò trí (coù theå coù hoaëc khoâng coù oâ naøy).
OÂ 2 OÂ 3
OÂ 1
•II.4.2. AÛnh höôûng cuûa nhaùm beà maë t ñeá n chaá t löôï n g laø m
vieäc cuûa chi tieát
• Ñoä nhaùm :
• Ñoä soùng :
End Home Next Back
II.4.2. AÛnh höôûng cuûa nhaùm beà maët ñeán chaát löôïng laøm
vieäc cuûa chi tieát
• AÛnh höôûng ñeán ñoä beàn moûi cuûa chi tieát: ÖÙng suaát
AÛnh höôûng ñeán ñoä chính xaùc cuûa moái laép gheùp:
F1
F3
y1
y2
yn
F2 Fn
h1
h3 h9
h10
h2 Ñöôøng trung bình
Döïa vaøo Ra vaø Rz, TCVN 2511-95 chia nhaùm beà maët ra laøm 14 caáp vôùi
möùc ñoä nhaùm giaûm daàn
End
Home Next Back
II.4.3. Caùc chæ tieâu ñaùnh giaù
Home Back
End
II.4.4. Kyù hieäu nhaùm beà maët treân baûn veõ
Coù theå ghi treân baûn veõ moät trong caùc kyù hieäu sau:
: duøng cho beà maët yeâu caàu gia coâng khoâng phoi
: duøng cho beà maët coù yeâu caàu gia coâng caét goït
: duøng cho beà maët khoâng qui ñònh phöông phaùp gia coâng
• * OÂ 2 : Ghi phöông phaùp gia coâng laàn cuoái (neáu coù yeâu caàu).
• * OÂ 3 : Ghi trò soá chieàu daøi chuaån (neáu khaùc tieâu chuaån).
1 Ví duï
3
0,4
Kyù hieäu nhaùm beà maët cho beà maët coù Ra = 0,4 µm
RZ25
Kyù hieäu nhaùm beà maët cho beà maët coù Rz = 25 µm
RZ12,5 Kyù hieäu nhaùm beà maët cho beà maët coù Rz = 12,5 µm, chieàu daøi
0,8
chuaån l = 0,8 mm
Caïo Kyù hieäu nhaùm beà maët cho beà maët coù Rz = 12,5 µm, chieàu daøi chuaån
0,25 l = 0,8 mm,
0,08
Duøng phöông phaùp caïo raø ñeå gia coâng laàn cuoái, vôùi höôùng nhaáp
nhoâ ñan cheùo
Home Back
End
II.4.4. Kyù hieäu nhaùm beà maët treân baûn veõ
• Ghi chuù:
• * Ñoä nhaùm cuûa beà maët ñaõ ñöôïc gia coâng ôû giai ñoaïn taïo
phoâi vaø khoâng caàn gia coâng caét goït theâm seõ ñöôïc kyù hieäu
baèng daáu
1,6
1,6
RZ25
RZ25
0,8
RZ25
0,8
RZ25
• Ghi chuù:
* Ñoä nhaùm cuûa moãi beà maët chæ ghi
moät laàn treân baûn veõ vaø kyù hieäu ñöôïc
ñaët treân ñöôøng bao thaáy, ñöôøng gioùng
hay treân giaù ngang cuûa ñöôøng gioùng
vôùi ñænh cuûa kyù hieäu chæ vaøo beà maët
ñöôïc ghi, theo qui taéc ghi kích thöôùc .
Ghi chuù:
* Neá u taá t caû caù c beà maë t
cuû a chi tieá t coù cuø n g moä t
caáp ñoä nhaùm thì chæ ghi kyù
hieäu ñoä nhaùm chung ôû goùc
treân beân phaûi cuûa baûn veõ.
• Ñoä nhaùm cuûa maët raêng, then hoa… ñöôïc ghi tröïc tieáp treân
proâfin (neáu baûn veõ coù) hoaëc treân ñöôøng bieåu dieãn maët chia
(khi treân baûn veõ khoâng veõ proâfin cuûa baùnh raêng hoaëc cuûa then
hoa).
• Kyù hieäu ñoä nhaùm cuûa beà maët ñænh raêng vaø maët ñaùy raêng
ñöôïc ghi treân ñöôøng bieåu dieãn maët ñænh vaø maët ñaùy
1,6
x
x1 +xp x2
Ñaùp aùn: TD
3. Gia coâng chi tieá t coù kích thöôù c thieá t keá D = 110 –0,054 .
Neáu kích thöôùc phaân boá theo qui luaät chuaån, trung taâm
phaân boá truøng vôùi trung taâm dung sai, saép xeáp caùc xaùc
suaát xuaát hieän kích thöôùc coù giaù trò D1 = 109,954 , D2 =
109,973 vaø D3 = 109,987 theo thöù töï nhoû daàn:
a. Xaùc suaát cuûa D1 lôùn nhaát, roài ñeán D3 vaø D2.
b. Xaùc suaát cuûa D2 lôùn nhaát, roài ñeán D1 vaø D3.
c. Xaùc suaát cuûa D2 lôùn nhaát, roài ñeán D3 vaø D1.
d. Xaùc suaát cuûa D3 lôùn nhaát, roài ñeán D1 vaø D2.
Ñaùp aùn:
4. Ñeå khi laép gheùp vôùi baát kyø chi tieát truïc naøo trong loaït cuõng ñeàu taïo ra laép gheùp coù ñoä hôû thì chi tieát loã phaûi coù kích
thöôùc naèm trong khoaûng töø D1 ñeán D2 vôùi :
a. D1 = 40 ; D2 = 40,027. c. D1 = 40,018 ; D2 = 40,027.
b. D1 = 40 ; D2 = 40,018. d. D1 = 40,003 ; D2 = 40,027.
5.
Home
Ñaùp aùn caâu 4: Ñaùp aùn caâu 5:
Next Back
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG II
Ñaùp aùn:
7. Daá u hieä u " " duø n g ñeå bieå u thò cho sai leä c h hình daï n g
hoaëc vò trí naøo?
a. Sai leäch hình daïng cuûa beà maët cho tröôùc.
b. Sai leäch hình daïng cuûa proâfin cho tröôùc.
c. Ñoä giao nhau giöõa caùc ñöôøng taâm.
d. Ñoä ñaûo höôùng taâm toaøn phaàn.
Ñaùp aùn:
Ñaùp aùn:
9. Yeâu caàu kyõ thuaät quan troïng cuûa caùc loã trong chi tieát daïng hoäp
nhö hình beân laø:
a. Ñoä ñaûo höôùng taâm vaø ñoä giao nhau giöõa caùc ñöôøng taâm loã.
b. Ñoä giao nhau vaø ñoä vuoâng goùc giöõa caùc ñöôøng taâm loã.
c. Ñoä ñoàng taâm giöõa caùc ñöôøng taâm loã.
d. Ñoä vuoâng goùc vaø ñoä ñoái xöùng giöõa caùc ñöôøng taâm loã.
Ñaùp aùn:
10. Cho chi tieát nhö hình veõ. YÙ nghóa cuûa kyù hieäu laø:
a. Dung sai ñoä truï cuûa beà maët A so vôùi ñöôøng taâm khoâng quaù
0,01mm.
b. Dung sai ñoä ñaûo cuûa beà maët A khoâng quaù 0,01mm.
c. Dung sai ñoä truï cuûa beà maët A khoâng lôùn hôn 0,01mm.
d. Dung sai ñoä troøn cuûa beà maët A khoâng lôùn hôn 0,01mm.
0.01
Ñaùp aùn:
11. Söû duïng kyù hieäu beân khi ghi ñoä nhaù m beà maë t cuû a chi tieá t ,
trong ñoù oâ 4 duøng ñeå ghi:
a. Trò soá chieàu daøi chuaån.
2
b. Phöông phaùp gia coâng laàn cuoái. 1
3
c. Thoâng soá Ra hoaëc Rz. 4
Ñaùp aùn:
12. Neáu goùc treân beân phaûi cuûa moät baûn veõ chi tieát coù ghi kyù hieäu
ñoä nhaùm , ñieàu ñoù coù nghóa laø:
a. Coù moät soá beà maët cuûa chi tieát khoâng qui ñònh phöông phaùp
gia coâng.
b. Coù moät soá beà maët cuûa chi tieát cho pheùp duøng phöông phaùp
gia coâng caét goït hoaëc gia coâng khoâng phoi.
c. Caù c beà maë t cuû a chi tieá t chöa ghi kyù hieä u ñoä nhaù m thì
khoâng caàn gia coâng caét goït .
d. Caù c beà maë t cuû a chi tieá t chöa ghi kyù hieä u ñoä nhaù m thì
duøng phöông phaùp gia coâng caét goït.
Ñaùp aùn:
Ñaùp aùn:
Ñaùp aùn:
Home Next Back
CAÂU HOÛI TRAÉC NGHIEÄM CHÖÔNG II
15. Ñoái vôùi chi tieát baùnh raêng, kyù hieäu ñoä nhaùm beà maët laøm vieäc
cuûa raêng phaûi ñöôïc ghi treân:
a. Proâfin raêng.
b. Ñöôøng bieåu dieãn maët chia.
c. Ñöôøng kính ñænh raêng hoaëc chaân raêng.
d. Proâfin raêng hoaëc ñöôøng bieåu dieãn maët chia.
Ñaùp aùn: