Termin Wyjaśnienie
scjentyzm Wiara w naukę. Przekonanie, że
wiedza, nauka stanowią narzędzie do
naprawy świata, a rozwój nauki
przyniesie postęp i szczęście
ludzkości.
utylitaryzm Przekonanie, że dobre jest to, co
przynosi korzyści jak największej
liczbie osób.
racjonalizm Przekonanie, że w życiu należy
kierować się rozumem i jest to
najlepsza droga poznania
rzeczywistości.
organicyzm Przekonanie, że społeczeństwo jest
zbudowane niczym żywy organizm i
kieruje się regułami właściwymi dla
świata natury.
determinizm Przekonanie, że los człowieka zależy
od czynników, na które nie ma
wpływu, takich jak urodzenie,
wychowanie, status społeczny.
praca Działania systemowe mające na celu
organiczna wzmocnienie ekonomiczne i
społeczne kraju: opieka nad
słabszymi, zapewnianie miejsc pracy,
organizacja opieki zdrowotnej.
Zastąpienie romantycznej walki
zbrojnej działaniami, które
wzmocnią naród.
Kreacja Stanisława Wokulskiego
Wokulski, wbrew ojcu i mimo drwin otoczenia, chce się
kształcić. Dostaje się do Szkoły Głównej, szacunkiem darzy
ludzi nauki, podziwia i wspiera Geista i Juliana
Ochockiego.
Wokulski zbija majątek na handlu podczas wojny, zakłada
spółkę do handlu ze Wschodem.
Wokulskiego nie ożenił się z Małgorzatą Minclową z
miłości. Była to zdroworozsądkowa decyzja, która
pozwoliła Wokulskiemu przetrwać.
Wokulski zachwyca się Paryżem. Francuskie miasto jest
doskonałym organizmem, w którym poszczególne klasy
społeczne koegzystują ze sobą, a zdrowe relacje społeczne
pozwalają jednostkom odnieść sukces.
Wokulski podejrzewa, że polskie społeczeństwo zawsze
będzie podzielone i nie da się tego naprawić, bo kolejne
pokolenia bogatych, jak i biednych będą wzrastać w
warunkach utrwalających te podziały (biedota – brak
motywacji, pijaństwo, arystokracja – próżniactwo, pogarda
dla innych).
Wokulski inwestuje w sklep i rozwija działalność handlową
po to, by powiększyć fortunę i ożenić się z Izabelą.
Jednocześnie buduje krajowy kapitał i daje ludziom pracę.
Podziwia sposób zarządzania majątkiem prezesowej
Zasławskiej. Daje pieniądze hrabinie Karolowej na
organizację ochronki.