Phan 2 Chuong 3 Oxi S

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 70

Ho¸ v« c¬

PhÇn II- c¸c nguyªn tè nhãm A


Ch¬ng 3- NHãm viA: O, S, Se, Te, Po
Oxygen O
Sulfur S
Selenium Se
Tellurium Te
Polonium Po
ChƯ¬ng 3. nhãm via

I. ®Æc ®iÓm chung


1. C¸c nhËn xÐt chung:
- CÊu t¹o: O: 2s22p4; S → Po: ns2np4ndo
- O = 3,5 chØ < F = 4,0 → trong c¸c hîp chÊt, O mang sè
oxh (-) (trõ hîp chÊt víi F).
- O chØ t¹o ®ưîc 2 (hoÆc 3) lk ; tõ S → Po t¹o ®ưîc 4 vµ 6
liªn kÕt : SF4, SF6
ChƯ¬ng 3. nhãm via

I. ®Æc ®iÓm chung


2. Sè oxi ho¸:
-II: tÊt c¶
-I : O, S (H2O2, FeS2)
+IV vµ VI: tõ S → Te
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.1. CÊu t¹o vµ lý tÝnh

1. CÊu t¹o:
- O: 2s22p4: cã 2e ®éc th©n
→ chØ cã thÓ t¹o 2 lk б vµ 1 lk cho - nhËn
- O2 :
( KK ) s  s  z  x =  y  x = 
2 *2 2 2 2 *1 *1
y
→ cã 2e ®éc th©n
Eo-o= 494 kJ.mol-1; dO - O = 1,21Ao; p = 2
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.1. CÊu t¹o vµ lý tÝnh


2. Lý tÝnh:
- Ýt tan trong nưíc: 30ml/1lÝt H2O
- ThuËn tõ
- Ts = - 183oC
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.2. Ho¸ tÝnh


TÝnh chÊt oxh ®Æc trưng
1. ë nhiÖt ®é thưêng:
Tham gia vµo nhiÒu qu¸ tr×nh oxh khö diÔn ra trong tù
nhiªn nhê sù trî lùc cña H2O, xt: ¨n mßn KL, pư lªn
men

2. ë nhiÖt ®é cao: rÊt ho¹t ®éng:


- T¸c dông trùc tiÕp víi ®a sè ®¬n chÊt (trõ khÝ hiÕm,
KL quÝ, halogen)
- T¸c dông víi nhiÒu h/chÊt
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.2. Ho¸ tÝnh


3. §Æc ®iÓm pư cña oxi:
- ë to thưêng nãi chung chËm, ©m Ø.
- ë to cao: pư thưêng m¹nh, ph¸t nhiÖt, ph¸t quang, ch¸y.
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.3. §iÒu chÕ


1. Trong PTN: NhiÖt ph©n c¸c hîp chÊt giµu oxi:

2 KClO3 (r ) ⎯⎯⎯
MnO2
250o C
→ 2 KCl + 3O2

2 KNO3 (r ) ⎯⎯
→ 2 KNO2 + O2
to

2 KMnO4 ⎯⎯⎯→ K 2 MnO4 + MnO2 + O2


to
~250o C

2. Trong CN: Ho¸ láng kh«ng khÝ (gåm N2; O2) → chưng
cÊt ph©n ®o¹n → thu ®ưîc N2 vµ O2 riªng.
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.4. Ozon (O3)


1. CÊu t¹o vµ lý tÝnh:
a. CÊu t¹o:
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.4. Ozon (O3)


1. CÊu t¹o vµ lý tÝnh:
b. Lý tÝnh:
- ë ®k thưêng: khÝ mµu xanh lam nh¹t, cã mïi ®Æc biÖt
- Ts = -112oC > Ts(O2) = -183oC
- Tan trong nưíc nhiÒu h¬n O2 15 lÇn
- KÐm bÒn h¬n O2: p(O )=1,5 < p(O )=2
3 2

d(O )=1,28Ao > d(O )=1,21Ao


3 2
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.4. Ozon (O3)


2. Ho¸ tÝnh: Cã tÝnh oxh m¹nh h¬n nhiÒu O2:
- M«i trưêng axit:
O3 + 2e + 2H+ → O2+ H2O ; o = 2,07V
O2(k) + 4e + 4H+ → 2H2O ; o = 1,23V
- M«i trưêng kiÒm:
O3 + 2e + H2O → O2 + 2OH- ; o = 1,24V
O2(k) + 4e + 2H2O → 4OH- ; o = 0,404V
NhËn xÐt:
➢ TÝnh oxh cña O3 m¹nh h¬n O2 trong c¶ MT axit vµ MT kiÒm.
➢ Trong MT axit, O2 vµ O3 ®Òu thÓ hiÖn tÝnh oxh m¹nh h¬n trong
MT kiÒm
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.4. Ozon (O3)

2. Ho¸ tÝnh:
- C¬ chÕ thÓ hiÖn tÝnh oxh cña O3: O3 + 2e → O2 + O2-
→ Khi O3 thÓ hiÖn tÝnh oxh lu«n t¹o ra O2
- VÝ dô:
2Ag + O3 → Ag2O + O2
PbS + 4O3 →PbSO4 + 4O2
2KI + O3+ H2O → I2 + 2KOH + O2 (MT kiÒm)
(O2 kh«ng cã c¸c pư nµy)
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.4. Ozon (O3)

3. øng dông:
Do t/c oxh m¹nh → lµm chÊt diÖt khuÈn:
- Mét lưîng rÊt nhá O3 trong kk (< 1/triÖu theo V)→
khö ®ưîc vi khuÈn, lµm s¹ch kk.
- Khö trïng nưíc uèng . . .
Tuy nhiªn, O3 kh¸ ®éc → ph¶i lu«n thËn träng khi sö dông
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.4. Ozon (O3)

4. Sù t¹o thµnh O3:


4.1. Trong PTN: phãng ®iÖn qua O2→ O3 + O2 (chưa pư).
ë tÇng khÝ quyÓn mÆt ®Êt, mét lưîng nhá O3 ®ưîc sinh ra
chñ yÕu do sÊm sÐt.
4.2. ë tÇng b×nh lưu (trong khÝ quyÓn , ë kho¶ng gi÷a 15 –
30 km c¸ch mÆt ®Êt): lưîng O3 chñ yÕu ®ưîc t¹o thµnh
ë tÇng khÝ quyÓn nµy.
Díi t¸c dông cña tia tö ngo¹i (UV) x¶y ra c¸c p/ø:
• O2 + h ( 220 nm <  < 290 nm) → O + O
• O2 + O + M (chÊt tr¬: N2) → O3 + M
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.4. Ozon (O3)

4. Sù t¹o thµnh O3:


4.2. ë tÇng b×nh luư :
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.4. Ozon (O3)

4. Sù t¹o thµnh O3:


4.2. ë tÇng b×nh luư:
Bªn c¹nh sù t¹o thµnh O3, cã sù p/huû O3 do cã sù hÊp thô UV:
O3 + h (280 nm <  < 320 nm) → O + O2
→ Nhê sù t¹o thµnh tÇng O3 → hÇu hÕt tia tö ngo¹i cña bøc x¹ mÆt
trêi bÞ hÊp thô, con ngưêi vµ sinh vËt trªn tr¸i ®Êt ®ưîc b¶o vÖ.
 = 280 −320 nm
O3  = 220 − 290 nm
O2 + O

Tử ngoại gần

Department of Inorganic Chemistry - HUT


ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.4. Ozon (O3)

5. Sù ph¸ huû tÇng O3:


- Tõ 1970 → ph¸t hiÖn tÇng O3 bÞ bµo mßn (thñng)
- NN: do sù tư¬ng t¸c cña mét sè chÊt như chÊt xt (Cl,
NO, OH) ®ưîc t¹o ra ë tÇng b×nh lưu.
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.4. Ozon (O3)

5. Sù ph¸ huû tÇng O3:


VÝ dô 1: Cl ®ưîc sinh ra bëi c¸c chÊt CFC:
- CFCl3 (FrÐon 11)
- CF2Cl2 (FrÐon 12)
- C2F3Cl3 (FrÐon 13)
- C2F4Cl2 (FrÐon 14)
→ ®ưîc sö dông réng r·i trong CN: CNSX thiÕt bÞ lµm
l¹nh, ®iÒu hoµ kh«ng khÝ
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.4. Ozon (O3)

5. Sù ph¸ huû tÇng O3:


Do tÝnh bÒn vµ tr¬ vÒ mÆt ho¸ häc → CFC khuÕch t¸n
chËm, kh«ng bÞ biÕn ®æi ®Õn tÇng b×nh lưu → bÞ ph©n
huû dưíi t¸c dông cña  thÝch hîp:
CFCl3 → CFCl2 + Cl
CF2Cl2 → CF2Cl + Cl
Nguyªn tö Cl ho¹t ®éng → g©y ra c¸c pư tiÕp theo:
Cl + O3 → ClO + O2
ClO + O → Cl + O2
O3 + O → O2 + O2
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.4. Ozon (O3)

5. Sù ph¸ huû tÇng O3:


VÝ dô 2: t¸c nh©n NO

NO + O3 = NO2 + O2
NO2 + O = NO + O2
O3 + O = 2O2
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.5. Oxit vµ hidroxit

1. Oxit:
a. §Þnh nghÜa hîp chÊt chøa O vµ mét nguyªn tè kh¸c:
- Oxit: O cã sè oxh (-II)
- Peoxit: chøa d©y oxi “– O – O – ”, O cã sè oxh (-I):
H2O2, Na2O2, BaO2.
- Supeoxit: chøa ion O2- : KO2 , O cã sè oxh (-1/2)
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.5. Oxit vµ hidroxit

1. Oxit:
b. Ph©n lo¹i:
- Dùa vµo tÝnh axit-baz¬ →3 lo¹i:
+ Oxit axit
+ Oxit baz¬
+ Oxit lưìng tÝnh
- Oxit hçn hîp: ph©n tö chøa ngtè cã 2 sè oxh kh¸c nhau:
Fe3O4, Pb3O4
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.5. Oxit vµ hidroxit

2. Hidroxit:
a. §Þnh nghÜa:
H/chÊt cã CTTQ: (HO)nXOm n ≥ 1; m ≥ 0
b. Ph©n lo¹i: theo tÝnh axit-baz¬:
- Axit
- Baz¬
- Lưìng tÝnh
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.5. Oxit vµ hidroxit

2. Hidroxit:
c. §é m¹nh cña axit: Pauling ®ưa ra qui t¾c kinh nghiÖm:
- §é m¹nh axit ↑ khi m ↑ :
m = 0 : axit yÕu
m = 1 : axit trung b×nh
m  2 : axit m¹nh
- NÕu 2 axit cã m như nhau → ®é m¹nh cña axit t¨ng theo
 cña X:
VÝ dô: HOI HOBr HOCl ↑
Ka 10-11 2.10-9 3.10-8 → §é m¹nh axit t¨ng
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.5. Oxit vµ hidroxit

2. Hidroxit:
d. §é m¹nh cña baz¬: M(OH)n
Phô thuéc vµo , sè oxh, BK ion cña nguyªn tö trung
t©m : tÝnh baz¬ ↑ khi:
- Sè oxh ↓
- ↓
- B¸n kÝnh ↑
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.5. Oxit vµ hidroxit

2. Hidroxit:
d. §é m¹nh cña baz¬: M(OH)n
VÝ dô: Tõ trªn xuèng trong nhãm A:  ↓, b¸n kÝnh ion
↑ → tÝnh baz¬ ↑:
Mg(OH)2 →Ca(OH)2 →Sr(OH)2 →Ba(OH)2: TÝnh baz¬ ↑
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.6. hidropexit (H2O2)

1. CÊu t¹o vµ lý tÝnh:

✓ CÊu tróc bÊt ®èi xøng.


✓ Đé ph©n cùc liªn kÕt O-H lín
✓Momen lưìng cùc lín (2,1D)
✓ Tån t¹i liªn kÕt hidro gia c¸c ph©n tö (TT láng)
✓ ChÊt láng, xanh nh¹t, h¬i nhít, dÔ tan trong nưíc
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.6. hidropexit (H2O2)

2. TÝnh chÊt ho¸ häc:

a. Ít bÒn.
b. TÝnh chÊt axit yÕu.
c. TÝnh khö yÕu.
d. TÝnh oxi hãa m¹nh.
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.6. hidropexit (H2O2)

2. TÝnh chÊt ho¸ häc:


a. TÝnh bÒn:
➢ Ýt bÒn, bÞ ph©n huû: H2O2 → H2O + O2
- Ph©n hñy rÊt chËm ë ®k thưêng.
- Xóc t¸c (+): OH-, CrO42-, MnO2, ¸nh s¸ng → t¨ng sù
ph©n huû H2O2 → ph¶i ®ùng trong lä cã mµu.
- Xóc t¸c (-): H2SO4 (l) vµ H3PO4 →dd H2O2 3% dïng
trong PTN vµ ®Ó s¸t trïng ®ưîc thªm chÊt lµm chËm
ph©n huû lµ H3PO4.
➢ Dung dÞch H2O2 30% → pehidrol
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.6. hidropexit (H2O2)

2. Ho¸ tÝnh: H – O-1 – O-1 – H → cã tÝnh oxh vµ khö


b. TÝnh oxh: oxh m¹nh trong c¶ 3 MT: H+, TT, OH- :
H2O2 + 2e + 2H+ → 2H2O; o = 1,77V: MT axit
H2O2 + 2e → 2OH- ; o = 0,87V: MT kiÒm
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.6. hidropexit (H2O2)

2. Ho¸ tÝnh:
b. TÝnh oxh:
VÝ dô: H2O2 + 2KI + H2SO4 = I2 + K2SO4 + H2O
H2O2 + 2KI = I2 + 2KOH
PbS + 4H2O2 = PbSO4 + 4H2O
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.6. hidropexit (H2O2)

2. Ho¸ tÝnh:
c. TÝnh khö yÕu:
H2O2 - 2e → O2 + 2H+
→ O2 + 2e + 2H+ → H2O2 o = 0,68V
→ ThÓ hiÖn khi t/d víi chÊt oxh m¹nh: O3, KMnO4, Cl2
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.6. hidropexit (H2O2)

2. Ho¸ tÝnh:
VÝ dô:
O3 + H2O2 = H2O + 2O2
2KMnO4 + 5H2O2 + 3H2SO4 = 2MnSO4 + K2SO4 + 8H2O + 5O2

→ Gi¶n ®å thÕ khö: thÓ hiÖn tÝnh kÐm bÒn cña H2O2:

0,68V 1,77V
O2 → H 2O2 → H2O
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.6. hidropexit (H2O2)

2. Ho¸ tÝnh:
d. TÝnh axit yÕu:
H2O2 ↔ H+ + HO2- K1 = 1,5.10-12 (20oC)
HO2- ↔ H+ + O22- K2 rÊt nhá
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.6. hidropexit (H2O2)

3. §iÒu chÕ: ®äc s¸ch


a. Trong PTN: peoxit KLK, kiÒm thæ t/d víi H2SO4 lo·ng
BaO2 (Na2O2) + H2SO4 = BaSO4 + H2O2
b. Trong CN:
- C¸ch 1: ®pdd H2SO4 50%:
2H2SO4 = H2S2O8 + H2
H2S2O8 + 2H2O = 2H2SO4 + H2O2
ChƯ¬ng 3. nhãm via

II. Oxi II.6. hidropexit (H2O2)

3. §iÒu chÕ: ®äc s¸ch


- C¸ch 2: ®i tõ dihidroantraquinol
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.1. §¬n chÊt

1. CÊu t¹o vµ lý tÝnh:


- Cã kh¶ n¨ng t¹o m¹ch … - S – S – S …lín h¬n so víi
O.
- Tån t¹i dưíi mét sè d¹ng thï h×nh: cã 2 d¹ng chÝnh:
95,5oC

S (vµng) → S (vµng nh¹t)


- Khi ®un nãng: biÕn ®æi tr¹ng th¸i vµ mµu s¾c theo to
95.30 C 1190 C  2000 C 444.70 C
S S S S S ( gas )
Solid Liquid S8 , S2 , S
rhombic monoclinic monoclinic
hệ trực thoi hệ một nghiêng hệ một nghiêng

S8 Sn

200 oC, đặc quánh

440 oC, linh động


160 oC, nhớt

Hơi
R R
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. Lu huúnh III.1. §¬n chÊt

2. TÝnh chÊt ho¸ häc: tÝnh oxh vµ tÝnh khö:


- ë to thưêng: Ýt ho¹t ®éng (mÆc dï lµ PK ®iÓn h×nh)
- ë to cao: t/d trùc tiÕp víi hÇu hÕt c¸c ®¬n chÊt (trõ N2,
I2, Au, Pt):
Fe + S = FeS
H2 + S ↔ H2S
S + O2 = SO2
S + 2H2SO4(®) = 3SO2 + 2H2O
3. §iÒu chÕ:
Khai th¸c chñ yÕu tõ d¹ng lưu huúnh tù do vµ tõ
FeS2…
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.2. Hîp chÊt S(-II)

1. H2S:
a. CÊu t¹o, lý tÝnh:

- Gãc HSH = 92o ;  = 1,02D ; Ts = - 60oC


- Mïi trøng thèi, rÊt ®éc
- Ýt tan trong nưíc, dd b·o hoµ H2S ë 25oC vµ 1atm cã
C= 0,1M.
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.2. Hîp chÊt S(-II)

1. H2S:
b. Ho¸ tÝnh: - TÝnh axÝt yÕu: 2 nÊc

H2S HS -

 −7
K1 =110 + −
H 2 S + H 2O H 3O + HS
−  −14
K 2 =110 + 2−
HS + H 2O H 3O + S

S 2-
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.2. Hîp chÊt S(-II)

1. H2S:
b. Ho¸ tÝnh:
- TÝnh khö m¹nh:
2H2S + O2 → 2S + H2O (1)
→ to thưêng: (1) chËm
→ NÕu thiÕu O2 vµ cã xt Al2O3 → x¶y ra pư (1) → thu
håi l¹i S tõ khÝ th¶i cña nhµ m¸y: trén khÝ th¶i vµ
kh«ng khÝ → cho qua xt →®ưîc S tù do

H2S + O2 → 2SO2 + H2O (2) → khi ®èt


ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.2. Hîp chÊt S(-II)

2. Muèi sunfua:
a. TÝnh tan trong nưíc:
- §a sè kh«ng tan
- Mét sè Ýt tan ®ưîc: M2S ( M=KLK, NH4+), M’S
(M’=KLK thæ)
b. Tan trong axit: Mét sè kh«ng tan c¶ trong dd axit
lo·ng: CuS, Ag2S, CdS, HgS, PbS.
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.2. Hîp chÊt S(-II)

2. Muèi sunfua:
Lưu ý:
- FeS ko tan trong H2O nhưng tan trong dd axit lo·ng:
FeS + 2HCl = FeCl2 + H2S
- CuS kh«ng tan trong nưíc, kh«ng tan trong dd axit yÕu
CuS + 2HCl = CuCl2 + H2S
chØ cã pư: CuCl2 + H2S = CuS + 2HCl
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.2. Hîp chÊt S(-II)

2. Muèi sunfua:
c. Mµu s¾c: cã mµu ®Æc trưng:
ZnS: tr¾ng
PbS, Ag2S, CuS: ®en
CdS: vµng
HgS: ®á
MnS: hång
→ Trong ho¸ häc ph©n tÝch, dùa vµo ®é tan vµ mµu s¾c
kh¸c nhau → nhËn biÕt c¸c ion KL.
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.3. Hîp chÊt S(+IV)

SO2, H2SO3, muèi sunfit SO32-


1. SO2 vµ H2SO3:

- SO2 lµ chÊt khÝ, cã mïi xèc, ®éc


- Tan trong nưíc (40lÝt/1lÝt H2O ë 20oC):
SO2 + xH2O ↔ SO2.xH2O (chñ yÕu)
Mét lưîng nhá SO2 tan t¸c dông víi H2O t¹o H2SO3:
SO2(dd) + H2O ↔ H2SO3 ↔ H+ + HSO3- ↔ 2H+ + SO32-
→ DD SO2 trong nưíc cã tÝnh axit yÕu
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.3. Hîp chÊt S(+IV)

SO2, H2SO3, muèi sunfit SO32-


1. SO2 vµ H2SO3:
*) øng dông SO2:
- B¶o qu¶n thùc phÈm
- TÈy uÕ
- T¸c nh©n lµm l¹nh
- SX axit H2SO4
*) T¸c h¹i SO2: lµm « nhiÔm KK
Department of Inorganic Chemistry - HUT
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.3. Hîp chÊt S(+IV)

2. Muèi sunfit: Hidrosunfit vµ Sunfit


- Hidrosunfit: NaHSO3 sinh ra theo pư:
SO2 + H2O + Na2CO3 = NaHSO3 + CO2
Hay: SO2 + NaOH = NaHSO3
- Sunfit: Na2SO3 sinh ra theo pư:
NaHSO3 + NaOH = Na2SO3 + H2O
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.3. Hîp chÊt S(+IV)

3. TÝnh khö cña h/chÊt S(+IV): ®Æc trưng


- M«i trưêng axit:
SO42- + 2e + 4H+ = SO2.aq + 2H2O ; o(SO42-/SO2.aq) = 0,17V
- M«i trưêng kiÒm:
SO42- + 2e + H2O = SO32- + 2OH- ; o(SO42-/SO32-) = - 0,93V
→S(+IV) cã tÝnh khö trong c¶ 3 MT: axit, trung tÝnh,
kiÒm.
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.3. Hîp chÊt S(+IV)

3. TÝnh khö cña h/chÊt S(+IV):


VÝ dô:
Cl2(Br2) + SO2 + 2H2O = 2HCl (HBr) + H2SO4
2KMnO4 + Na2SO3 + 2NaOH = K2MnO4 + Na2MnO4+ Na2SO4 + H2O
KMnO4 + Na2SO3 + H2SO4 = MnSO4 + Na2SO4+ H2O
2Na2SO3 + O2 = 2Na2SO4 → Muèi SO32- ®Ó trong PTN tiÕp xóc víi
O2(kk) → t¹o muèi SO42-.
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.3. Hîp chÊt S(+IV)

4. TÝnh oxh cña h/chÊt S(+IV): YÕu


(khi t/d víi chÊt khö m¹nh)
SO2 + 2H2S = 3S + 2H2O
hay SO32- + 2S2- + 6H+ = 3S + 3H2O
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.4. Hîp chÊt S(+VI)

SO2, H2SO3, muèi sunfit SO32-


1. SO3 vµ H2SO4:
1.1. SO3 (anhidrit sunfuric):
- Tån t¹i ë d¹ng láng dÔ bay h¬i (Ts = 44,6oC)
- CÊu tróc SO3 lµ tam gi¸c ph¼ng nhưng dÔ chuyÓn tõ lh
sp2 sang lh sp3 → khi ngưng tô thµnh láng th× h×nh
thµnh ph©n tö trime m¹ch vßng.

3SO3 ( SO3 )3
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.4. Hîp chÊt S(+VI)

1.2. H2SO4:
SO3 + H2O = H2SO4
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.4. Hîp chÊt S(+VI)

1.2. H2SO4:
a. TÝnh chÊt lÝ häc:
- Lµ chÊt láng, nhít, tan trong nưíc theo bÊt k× tû lÖ nµo
- H2SO4 tinh khiÕt vµ dd H2SO4 ®Æc cã thÓ hoµ tan trong
SO3 bÊt k× tØ lÖ nµo do t¹o thµnh oleum:
H2SO4 + nSO3 → H2SO4.nSO3 (Oleum)
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.4. Hîp chÊt S(+VI)

1.2. H2SO4:
a. TÝnh chÊt lÝ häc:
Chó ý: H2SO4 vµ dd H2SO4 ®Æc rÊt h¸o nưíc → cÇn lưu ý:
• Lµm ch¸y da, quÇn ¸o, giÊy
• Khi pha lo·ng, ph¸t nhiÖt m¹nh → ph¶i cho tõ tõ axit
vµo nưíc, khuÊy ®Òu, kh«ng ®ưîc ®æ nưíc vµo axit
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.4. Hîp chÊt S(+VI)

1.2. H2SO4:
b.TÝnh chÊt ho¸ häc:
Axít mạnh
Oxi hóa
H 2 SO4
Hidrat hóa
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.4. Hîp chÊt S(+VI)

1.2. H2SO4:
b.TÝnh chÊt ho¸ häc:
- TÝnh axit m¹nh:


H 2 SO4 ⎯⎯
→ H + HSO +
4

− K 10−2 + 2−
HSO 4 H + SO 4
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.4. Hîp chÊt S(+VI)

1.2. H2SO4:
b. TÝnh chÊt ho¸ häc:
- TÝnh oxh cña H2SO4 ®Æc:
+ Víi KL: KL kÐm ho¹t ®éng → t¹o SO2
KL ho¹t ®éng → t¹o SO2, S, H2S
+ Víi phi kim (P, S, C): t¹o oxit hoÆc axit tư¬ng øng.
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.4. Hîp chÊt S(+VI)

1.2. H2SO4:
b.TÝnh chÊt ho¸ häc:
- TÝnh oxh cña H2SO4 ®Æc:
VÝ dô:
Cu + 2 H 2 SO4 ⎯⎯→ CuSO4 + 2 H 2O + SO2
t oC

Mg + 2 H 2 SO4 ⎯⎯→ MgSO4 + 2 H 2O + SO2


t oC

3Mg + 4 H 2 SO4 ⎯⎯→ 3MgSO4 + 4 H 2O + S 


t oC

4Mg + 5H 2 SO4 ⎯⎯→ 4MgSO4 + 4 H 2O + H 2 S


t oC

S + 2 H 2 SO4 ⎯⎯→ 2 H 2O + 3SO2


t oC
ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.4. Hîp chÊt S(+VI)

1.2. H2SO4:
b.TÝnh chÊt ho¸ häc:
- TÝnh hi®rat ho¸:

(C6 H10O5 )n + H 2 SO4 ⎯⎯⎯→ 6nC + H 2 SO4 .5nH 2 O


dac ,t o C

→ ho¸ than gluxit


ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.4. Hîp chÊt S(+VI)

2. Muèi SO42-:
3. §iÒu chÕ H2SO4:
- Lµ 1 trong nh÷ng s¶n phÈm quan träng nhÊt cña c«ng
nghiÖp hãa chÊt.
- Trong CN:
+ O2 ( KK ),t o V2O5 ,400 − 600o C
+ H 2 SO4 + H 2O
FeS2 ⎯⎯⎯⎯→ SO2 (+ KK ) ⎯⎯⎯⎯⎯⎯
→ SO3 ⎯⎯⎯ ⎯ → oleum ⎯⎯⎯ → ddH 2 SO4
(S )

(KK : ®· lo¹i h¬i nuíc)


ChƯ¬ng 3. nhãm via

III. LƯu huúnh III.4. Hîp chÊt S(+VI)

2. Muèi SO42-:
3. §iÒu chÕ H2SO4:
- Ph¶n øng trung t©m lµ:
SO2 (k ) + 1/ 2O2 (k ) SO3 (k )
∆Ho298 = - 98,9 kJ ; ∆Go298 = -70,9 kJ
→C=2–1 +2=3
ChƯ¬ng 3. nhãm via
III. LƯu huúnh III.5. Mét sè h/chÊt kh¸c cña S

1. Axit peoxidisunfuric H2S2O8 vµ peoxidiunfat S2O82-


• H2S2O8

• Tinh thÓ Tnc = 65oC, kÐm bÒn, trong dd thuû ph©n →


t¹o H2SO4 vµ H2O2.
• Muèi quan träng: K2S2O8 vµ (NH4)2S2O8. Ion S2O82- cã
tÝnh oxh rÊt m¹nh:
S2O82- + 2e = 2SO42-
→ cã thÓ oxh Mn2+ → MnO4-, Cr3+ → Cr2O72-
5 S2O82- + 2Mn2+ + 8H2O → 10SO42- + 2MnO4- + 16H+
ChƯ¬ng 3. nhãm via
III. LƯu huúnh III.5. Mét sè h/chÊt kh¸c cña S

2. Axit tiosunfuric vµ muèi tiosunfat


H2S2O3

a. TÝnh bÒn:
- Axit tiosunfuric rÊt kÐm bÒn:

SO32− + 2 H + ⎯⎯
→ H 2 S 2O3 ⎯⎯
→ S  + SO2 + H 2O
- Muèi tiosunfat bÒn h¬n axit nhiÒu.
ChƯ¬ng 3. nhãm via
III. LƯu huúnh III.5. Mét sè h/chÊt kh¸c cña S

2. Axit tiosunfuric vµ muèi tiosunfat


b. TÝnh khö:
- Khi t¸c dông víi chÊt oxh m¹nh (Cl2, Br2):
S2O32- - 8e = 2SO42-
Na2S2O3 + 4Cl2 + 5H2O = Na2SO4 + H2SO4 + 8HCl
→ Lo¹i vÕt Cl2 cßn l¹i sau khi tÈy tr¾ng sîi, giÊy
- Víi I2 th×: S2O32- - 2e = S4O62-
Na2S2O3 + I2 = Na2S4O6 + 2NaI
ChƯ¬ng 3. nhãm via
III. LƯu huúnh III.5. Mét sè h/chÊt kh¸c cña S

2. Axit tiosunfuric vµ muèi tiosunfat


c. T¹o phøc gièng phèi tö:

→ Lµm thuèc ®Þnh h×nh trong nhiÕp ¶nh


ChƯ¬ng 3. nhãm via

IV. Se, Te, Po

IV.1. §¬n chÊt (®äc s¸ch)


- Se, Te lµ chÊt b¸n dÉn. §Æc biÖt Se, ®é dÉn ®iÖn t¨ng
nhanh khi chiÕu s¸ng nªn ®îc lµm tÕ bµo quang ®iÖn.
- Po cã ®Æc tÝnh kim lo¹i râ rÖt
ChƯ¬ng 3. nhãm via

IV. Se, Te, Po


IV.2. Hîp chÊt (®äc s¸ch)
1. SeO2(r) + H2O → H2SeO3 (TeO2 kh«ng pư)
XO2 + 2KOH = K2XO3 + H2O
TÝnh oxi hãa: SeO2, TeO2 cã tÝnh oxh > SO2:
2SO2 + SeO2 = Se + 2SO3
2. SeO3 + H2O = H2SeO4 → axit m¹nh tư¬ng tù H2SO4
TeO3 + 3H2O = H6TeO6 → axit yÕu.

You might also like