Er kan onderscheid worden gemaakt tussen materiële beginselen en formele beginselen van behoorlijk

bestuur. De materiële beginselen zeggen iets over de inhoud van een besluit. De formele beginselen zien op
hoe een besluit tot stand is gekomen (de formele eisen waaraan een besluit moet voldoen. Bij schending van
een materieel abbb deugt de inhoud van een besluit niet. Bij schending van een formeel beginsel is er
procedureel iets misgegaan in de besluitvormingsprocedure, hetgeen wil zeggend dat de inhoud nog wel juist
kan zijn. Indien er alleen een schending is van een formeel beginsel, bestaat er de mogelijkheid voor het
bestuursorgaan om het besluit nog te repareren. Bij schending van een materieel beginsel is dit niet mogelijk:
er moet een nieuw besluit met een nieuwe inhoud komen: het besluit moet worden heroverwogen

Beginsel Artikel f/m Beschrijving Voorbeeld

Formeel 3:2 Awb jo. 4:5 Formeel - spontane onderzoeksplicht (art.
zorgvuldigheidsbeginsel en 4:7 en 4:8 3:2 Awb)
Awb - advisering
- horen/hoorplicht (art. 4:7 en 4:8
Awb)

Plicht tot 3:4 lid 1 Awb Formeel Geeft opdracht aan het bestuur de
belangenafweging rechtstreeks bij het besluit betrokken
belangen af te wegen. Maakt duidelijk
welke belangen het in de afweging moet
betrekken en welke belangen juist niet.
Het geeft de rechter ook een
aanknopingspunt om een besluit te
vernietigen wanneer een bepaald belang
niet of te weinig is meegewogen.
Anderzijds geeft het de rechter een
handvat om een besluit te vernietigen
als een belang is meegewogen, terwijl
dit niet e bedoeling is.

Motiveringsbeginsel 3:46 en 3:47 Formeel “Deugdelijk” en “Kenbaar”: Jij wilt een fietsevenement houden door de
Awb - motivering moet binnenstad. Je vraagt de vergunning aan en
kloppen/deugdelijk (art. 3:46 krijgt een afwijzing en er staat niet bij waarom
Awb) niet (besluit mist motivering). Je maakt
- kenbare motivering (art. 3:47 hiertegen bezwaar. Je verzamelt munitie om
 Awb) dat besluit lek te schieten. En om die munitie te
- draagkrachtige motivering verzamelen ga je gewone eisen af waar een
als het besluit gemotiveerd is op beschikking aan moet voldoen. Een
een wettelijke grondslag, moet beschikking moet een motivering hebben.
deze vermeld worden
Formeel Ongeschreven Formeel Beschermt met name de rechtspositie Bijv. ijscoman krijgt al 20 jaar een vergunning
rechtszekerheidsbeginsel (uitwerking art. van een belanghebbende nadat een om in het stadspark ijs te verkopen. B&W
4:5 lid 4 Awb) besluit tot stand is genomen. moeten goede argumenten hebben om voor
het 21ste jaar geen vergunning meer te
Stelt eisen aan de duidelijkheid van verlenen.
besluiten en in het bijzonder aan
beschikkingen. Besluiten moeten
duidelijk zijn geformuleerd, voldoende
houvast bieden en niet voor
verschillende uitleg vatbaar zijn. Men
spreekt ook wel over het
duidelijkheidsbeginsel.

Fair play 2:4 Awb Materieel De overheid mag niet vooringenomen Ik krijg een vergunning niet, want ik weet dat
zijn, maar moet open, eerlijk en correct de burgemeester belangen heeft in een bedrijf
zijn. die ook over die evenementenvergunning
gaan.

Verbod détourement de 3:3 Awb Materieel Specialiteitsbeginsel; verbod op misbruik Als je een bevoegdheid hebt, mag je die alleen
pouvoir van de bevoegdheid gebruiken voor het doel wat de wetgever heeft
gegeven. Dus je mag niet een vergunning
afgeven mits de aanvrager gebruik maakt van
de band “Racoon”.
Circus verbieden door de burgemeester voor
de tijgers.
Materieel 3:4 lid 2 Awb Materieel Bestaat uit:
zorgvuldigheidsbeginsel
Evenredigheidsbeginsel:
er moet een evenwicht zijn tussen het
belang van de aanvrager en het belang
van de omwonenden

Beginsel van de minste pijn:

Als een bestuursorgaan constateert dat
er een keuze mogelijk is tussen een
aantal varianten, kiest hij voor die variant
die het minst belastend is voor de
burger.

Égalité-beginsel:
Leerstuk van nadeelcompensatie
Iemand krijgt een vergunning van een
fietsevenement, de winkels van de
winkeliers kunnen niet worden bereikt
door het afzetten van de wegen. Het
bestuursorgaan die dat besluit genomen
heeft, moet dit compenseren.

Verbod van willekeur (art. 3:4 lid 1 Awb):

Er is bij de totstandkoming van een

besluit onevenredig veel uitgegaan van
het belang van de bewoners ipv het
belang van bijvoorbeeld de aanvrager.
Gelijkheidsbeginsel Ongeschreven Materieel Rechtens gelijke gevallen moeten gelijk
behandeld worden. Rechtens omdat ze
veel op elkaar lijken, maar volgens het
recht niet.
- mag de wetgever afwijken?
- Wijziging van beleidsregels?
- Onjuiste beschikking?
-
Vertrouwensbeginsel Ongeschreven Materieel Door het bestuursorgaan gewekte Bepaalde ambtenaar zegt dat iets kan en jij
verwachtingen moeten gehonoreerd bereidt je hiervoor. Als dan blijkt dat het later
worden: niet mag dan mag dit niet. Uit de drie
Gerechtvaardigd vertrouwen specifieke dingen hiernaast genoemd
Belangen van derden aanwezig zijn, mag je je hierop beroepen.
Dispositievereiste
Het kan dus niet als een ambtenaar iets in een
- Gerechtvaardigd vertrouwen kroeg heeft gezegd en jij bestuurs jurist bent.
Beroep doen hierop:
- door wie is het vertrouwen
gewekt?
- op welke manier? (brief, mail,
mondeling)
- hoeveel weet jij zelf van de
materie?
- Belangen van derden
- Dispositievereiste
op basis van dat gerechtvaardigd
vertrouwen, heb jij al feitelijke
handelingen verricht en dat had
jij niet gedaan zonder de
toezegging van de
burgemeester/ambtenaar en
hieraan zijn kosten verbinden.
 -
-
Materieel Ongeschreven Materieel - Aandacht voor rechtspositie Als jij jarenlang bepaalde rechten hebt, dan
rechtszekerheidsbeginsel - Overgangstermijn? reken jij daarop en dan mag de overheid
- geldend recht niet van de een op de andere dag iets mag
- terugwerkende kracht intrekken (vergunning etc.). Men moet zich
hierop kunnen voorbereiden.
Brengt met zich mee dat wanneer een
besluit eenmaal genomen is (en het
tevens rechtens onaantastbaar is
geworden), het bevoegde
bestuursorgaan er niet altijd zomaar op
terug kan komen door het in te trekken
of te wijzigen.