Ρατσισμός

Φυλετικός, εθνικός, θρησκευτικός, κοινωνικός (απέναντι σε ευάλωτες κοινωνικές ομάδες: γυναίκα,

αμεα, ομοφυλόφιλοι, παχύσαρκοι, άστεγοι, χρόνιες παθήσεις, αποφυλακισμένοι)

Αίτια:

1. Έλλειψη ανθρωπιστικής παιδείας: το άτομο δεν έχει καλλιεργηθεί με τις αξίες του
σεβασμού, της ισότητας, της αλληλεγγύης
2. Έλλειψη πνευματικής καλλιέργειας, μόρφωσης, κριτικής σκέψης: δέσμιος προκαταλήψεων
και στερεοτύπων
3. Συμπλέγματα κατωτερότητας ή μειονεξίας => αυτοπροβολή μέσω της υποτίμησης
4. Ιδεολόγημα: επινοήθηκε για τη διαιώνιση της εξουσίας των ισχυρών και της εκμετάλλευσης
των αδυνάτων- εξυπηρέτηση συμφερόντων- επεκτατισμός- αρχομανία
5. Εθνικισμός: φανατική προσήλωση στο έθνος και ταυτόχρονη υποτίμηση των άλλων λαών
6. ΜΜΕ: -διαωνίζουν κοινωνικά στερεότυπα – ηρωοποιούν τα αμεα και προκαλούν τη λύπηση
– προβάλλουν τη γυναίκα ως αντικείμενο πόθου- στοχοποιούν ευάλωτες ομάδες για να
τους μεταθέσουν ευθύνες που αναλογούν σε ισχυρούς πολιτικούς και οικονομικούς
παράγοντες =>πυροδοτούν (=υποδαυλίζουν) ρατσιστικές τάσεις.

Επιπτώσεις:

1. Επικράτηση προκαταλήψεων και στερεοτύπων, άγνοιας, αμάθειας, πνευματικού

σκοταδισμού, παρωπιδισμού, μονομέρειας=> μισαλλοδοξία, δογματισμός, φανατισμός
2. Το θύμα βιώνει τον φόβο, τον πόνο, απομονώνεται, έχει αισθήματα κατωτερότηας και
μειονεξίας=>αποκλεισμός. Του γεννώνται αισθήματα αντεκδίκησης
3. Επικρατούν συναισθήματα μίσους, βαναυσότητας, σκληρότητας
4. Εκπίπτουν οι ηθικές αξίες της ισότητας, της ελευθερίας, της δικαιοσύνης, του σεβασμού, της
αλληλεγγύης
5. Ο ρατσισμός εγείρει αναταραχές, καταστάσεις βίας, κλονίζεται η κοινωνική αρμονία και
γαλήνη => αιτία πολέμου
6. Επικρατεί ο φόβος και η καχυποψία
7. Καταπατώνται(=καταστρατηγούνται, παραβιάζονται) τα ανθρώπινα δικαιώματα=>
εκμετάλλευση αδυνάτων
8. Υπονομεύεται=φαλκιδεύεται η δημοκρατία

Προτάσεις για την αντιμετώπιση του Ρατσισμού

1. Διαπαιδαγώγηση παιδιών με ανθρωπιστικές αξίες (σεβασμός, ισότητα)- πνευματική

καλλιέργεια => καλλιέργεια κριτικής σκέψης => άρση προκαταλήψεων
2. Σχολείο: ανθρωπιστική παιδεία, διαπολιτισμική εκπαίδευση (γνωριμία ηθών, εθίμων,
παραδόσεων άλλων λαών, ανταλλαγές μαθητών, αδελφοποιήσεις σχολείων), τμήματα
υποδοχής και ένταξης μεταναστών
3. Πολιτεία: νομοθετικό πλαίσιο για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων,
μεταναστευτική πολιτική(προγράμματα ένταξης μεταναστών: στέγαση, μορφωση,
περίθαλψη), ένταξη αμεα (μέτρα στην εκπαίδευση και την επαγγελματική αποκατάσταση),
έλεγχος για την αποφυγή εκμετάλλευσης των αδυνάμων
4. Διεθνείς οργανισμοί: διακρατική συνεννόηση για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού,
παρέμβαση σε περιπτώσεις καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, προσπάθεια των
κρατών για την ύπαρξη πολιτικοοικονομικής σταθερότητας => κάμψη μεταναστευτικού
5. ΜΜΕ: προβολή αντιρατσιστικών μηνυμάτων, να μην καθίστανται φερέφωνα ιδεολογιών και
όργανα προπαγάνδας, να μην στοχοποιούν ευάλωτες ομάδες, να μην καλλιεργούν
διχαστικές ξενοφοβικές τάσεις
6. Και οι μετανάστες οφείλουν να σέβονται τους κανόνες της χώρας υποδοχής και να τηρούν
τις υποχρεώσεις τους.

1
 18ος αιώνας: περίοδος συνεχών αγώνων: πολιτική και κοινωνική χειραφέτηση (ανεξαρτησία)

Γυναίκα_Φαινόμενα Καταπάτησης των δικαιωμάτων της γυναίκας

1. Γάμος ανήλικών κοριτσιών και κακοποίηση

2. Δεν αποφασίζουν για τίποτα, είναι υποχείρια των αντρών. Είναι υπεύθυνες
μόνο για το νοικοκυριό και όχι για την ανατροφή των παιδιών.
3. Στέρηση του δικαιώματος της μόρφωσης
4. Κακοποίηση- βία έναντι των γυναικών.
5. Δεν εμπιστεύονται τις γυναίκες στην ανάληψη ηγετικών θέσεων.
6. Αμείβονται λιγότερο για την ίδια εργασία.
7. Μαστίζονται από την ανεργία.
8. Υποαπασχολούνται ή ετεροαπασχολούνται
9. Γυναικεία επαγγέλματα
10. Η μητρότητα θεωρείται τροχοπέδη=εμποδιο.
11. Υπάρχει η προκατάληψη ότι η γυναίκα είναι προορισμένη για το νοικοκυριό
και το μεγάλωμα των παιδιών.
12. Η διαφήμιση προσανατολίζει τα ενδιαφέροντα της γυναίκας προς την
εξωτερική της εμφάνιση, το κουτσομπολιό και άλλα ευτελή θεματα.
13. Η διαφήμιση δημιουργεί κοινωνικές ταυτότητες: γυναίκες- νοικοκυρές.
Τα ΜΜΕ και η διαφήμιση χρησιμοποιείται σαν αντικείμενο πόθου, σαν σκεύος

Αίτια Καταπάτησης των Δικαιωμάτων της Γυναίκας

1. Διατήρηση Προκαταλήψεων και στερεοτύπων από την πατριαρχική οργάνωση των κοινωνιών

2. Ο αποκλεισμός της γυναίκας από τη μόρφωση και την επαγγελματική κατάρτιση (εφόσον οι
γυναίκες στερούνταν την ευκαιρία να μορφωθούν, δεν αναδεικνύονται ικανές και έτσι
επιβεβαιώνονται τα στερεότυπα εις βάρος τους)

3. Τα μεταδιδόμενα στερεότυπα σχετικά με τη φυσική και νοητική κατωτερότητα της γυναίκας

(ακόμη και οι ίδιες οι γυναίκες κάνουν προβολή αυτών των στερεοτύπων στα παιδιά τους)

4. Οι στερεοτυπικές αντιλήψεις εξυπηρετούν τα συμφέροντα των ανδρών, οι οποίοι

αποποιούνται των ευθυνών τους.

5. Ο διαβρωτικός ρόλος των ΜΜΕ: προβάλλονται κοινωνικές ταυτότητες (π.χ. γυναίκα-

νοικοκυρά), η γυναίκα χρησιμοποιείται ως μέσο για την προώθηση προϊόντων, παρουσιάζεται
ως αντικείμενο ηδονής.

6. Οι γυναίκες αναλαμβάνουν πολλαπλούς ρόλους. Οι πατροπαράδοτοι ρόλοι (νοικοκυρά)

συγκρούονται με τους σύγχρονους (δραστήρια επαγγελματίας) με αποτέλεσμα η γυναίκα να μην
μπορεί να ανταπεξέλθει στις αντιφατικές υποχρεώσεις της. Για αυτό τον λόγο κάποιοι
ισχυρίζονται ότι είναι κατώτερη από τον άνδρα.

Συνέπειες

2
 1. Η γυναίκα βιώνει την κοινωνική περιθωριοποίηση, απομονώνεται.
2. Έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση.
3. Απέχει από κοινωνικές δραστηριότητες, γιατί περιορίζεται στη διατήρηση παραδοσιακών
ρόλων.
4. Αντιμετωπίζει συνειδησιακά προβλήματα, διότι δεν καθίσταται πάντα δυνατό να
ανταπεξέλθει στις υποχρεώσεις της.
5. Η ανατροφή των παιδιών ανατίθεται κυρίως στις γυναίκες, οι οποίες επιφορτίζονται λόγω
σύνθετων και πολλαπλών ρόλων αλλά και της έλλειψης της θέλησης και της συμβολής του
πατέρα.
6. Υφίσταται την εκμετάλλευση στον εργασιακό της χώρο (άνιση μεταχείριση και αμοιβή σε
σχέση με τον άνδρα για την ίδια εργασία, απολύσεις, η μητρότητα θεωρείται τροχοπέδη),
ψυχολογική ή σωματική βία, καχυποψία όταν οι γυναίκες ασχοληθούν με ένα επάγγελμα
που θεωρείται «ανδρικό»)
7. Εκμετάλλευση του γυναικείου φύλου από τα ΜΜΕ και κυρίως από τη διαφήμιση.
8. Διατηρούνται κοινωνικές ταυτότητες που συντηρούν εξουσιαστικές δομές στην κοινωνία.

Λύσεις- Προτάσεις

1. Πρέπει να επανατοποθετηθούν οι ανθρώπινες σχέσεις σε σωστότερες βάσεις και να

καταπολεμηθούν οι προκαταλήψεις αναφορικά με το φύλο. Η συνειδητοποίηση της αξίας
της ουσιαστικής ισοτιμίας θα ξεκινήσει από την οικογένεια :αλλαγή νοοτροπίας,
επαναπροσδιορισμός του ρόλου της γυναίκας, ισότιμη διαχείριση των παιδιών από τους
γονείς τους χωρίς διακρίσεις, έμφαση στην καλλιέργεια ανθρωπιστικών αξιών, όπως
ισότητα, σεβασμός, αλληλεγγύη.
2. Το σχολείο πρέπει να συμβάλλει στην εξασφάλιση ίσων μορφωτικών ευκαιριών.
3. Η πολιτεία να προβεί σε νομοθετικές ρυθμίσεις οι οποίες θα διασφαλίζουν ίσες ευκαιρίες
από την πολιτεία στον επαγγελματικό χώρο και υποστηρίζουν την εργαζόμενη μητέρα
(κοινωνική πολιτική).
4. Η ίδια η γυναίκα θα πρέπει να αποβάλλει την τάση αυτοϋποτίμησης και να συμμετέχει στην
κοινωνική και πολιτική ζωή.
5. Ο άνδρας πρέπει να αναλαμβάνει υποχρεώσεις, να διαθέτει χρόνο στην οικογένειά του και
να βοηθά στις οικιακές εργασίες.
6. Θα πρέπει να προβούμε στην κριτική αντιμετώπιση της παράδοσης, να μη δρούμε
υποκινούμενοι από τον εγωισμό μας και να αποφεύγουμε τις προκαταλήψεις.

3
4